bai17. cau truc-di-truyen-cua-quan-the-(tt)
TRANSCRIPT
AaAA
aaAA
aaAA
aaAa
AA
aaAaAA
aa
aaAaAA
AaP
I1
I2
I3
I4
I5
I6
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 1
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 2
Khi nào quần thể
người được xem là
ngẫu phối?
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 3
Đăc điểm QT ngẫu phối
Ngẫu phối hay không tùy thuộc vào tính trạng đang xét:
khi xét 1 tính trạng nào đó như tôn giáo.
- Không ngẫu phối khi yêu cầu bạn đời là đạo Phật hoặc
đạo Thiên chúa.
- Ngẫu phối khi không yêu cầu gì về tôn giáo.
Đặc điểm của quần thể ngẫu phối
Quần thể ngẫu phối tạo ra nhiều biến dị tổ hợp, do vậy duy
trì được sự đa dạng di truyền của quần thể, tạo nguồn
nguyên liệu cho quá trình tiến hóa.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 4
VD: Gen quy định nhóm máu có 3 alen IA, IB, IO. Mỗi tế bào
trong cơ thể chỉ chứa 2 alen. Từ 3 alen đó có thể hình thành
những loại kiểu gen nào?
Alen IA IB IO
IA
IB
IO
Vì sao quần thể ngẫu
phối có thể cung cấp
nhiều biến dị tổ hợp ?!?
IAIA
IAIB
IAIO
IAIB
IBIB
IBIO
IAIO
IBIO
IOIO
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 5
Xét quần thể P có cấu trúc di truyền như sau:
0.25AA + 0.5Aa+0.25aa= 1.
- Tính tần số alen của quần thể.
- Nếu quần thể giao phối ngẫu nhiên thì tần số alen
của thế hệ tiếp theo là bao nhiêu?
2. Trạng thái cân bằng di truyền của quần thể
2.1. Định luật Hacđi- Vanbec
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 6
Tần số alen A: p = 0.25 + 0.5/2 = 0.5
Tần số alen a: q = 0.25 + 0.5/2 = 0.5
Ở thế hệ tiếp theo sẽ là:
Cấu trúc di truyền của quần thể
0.25AA+ 0.5Aa+ 0.25aa = 1
Tần số alen A và a không đổi.
Lúc này quần thể đạt trạng thái cân bằng.
Hãy nhận xét về
tần số alen và tần
số kiểu gen của
quần thể.
Alen 0.5A 0.5a
0.5A 0.25AA 0.25Aa
0.5a 0.25Aa 0.25aa
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 7
Vanbec
Định luật Hacđi- Vanbec
Trong một quần thể lớn,
ngẫu phối, nếu không có các
yếu tố làm thay đổi tần số
alen thì thành phần kiểu
gen của quần thể sẽ duy trì
không đổi từ thế hệ này
sang thế hệ khác theo đẳng
thức: p2 + 2pq + q2 = 1
Hacđi
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 8
2.2. Công thức
Xét 1 tính trạng bất kì trong quần thể chỉ có 2 alen A và a
- Gọi tần số của alen A là p
- Gọi tần số của alen a là q
Khi đó : p + q = 100% = 1
(?) Khi quần thể xảy ra ngẫu phối thì tạo tối đa bao nhiêu
kiểu gen?
(?) Xác định tần số của từng kiểu gen AA, Aa, aa?
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 9
Alen A(p) A(q)
A(p) AA(p2) Aa(pq)
a(q) Aa(pq) Aa(q2)
Tần số kiểu gen AA là p2
Tần số kiểu gen Aa là 2pq
Tần số kiểu gen aa là q2
Khi đó quần thể đạt trạng thái cân bằng
Sơ đồ lai
p2 + 2pq + q2 = 100% = 1
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 10
2.3. Điều kiện nghiệm đúng
Quần thể phải có kích thước lớn.
Các cá thể trong quần thể phải ngẫu phối.
Các cá thể có kiểu gen khác nhau phải có sức sống và khả năng
sinh sản như nhau (không có chọn lọc tự nhiên).
Đột biến không xảy ra hay xảy ra thì tần số đột biến thuận
bằng tần số đột biến nghịch.
Quần thể phải được cách li với quần thể khác ( không có sự di
– nhập gen giữa các quần thể).
Nêu điều kiện
để quần thể
đạt trạng thái
cân bằng.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 11
2.4. Vận dụng
Ví dụ 1: Một quần thể gia súc đang ở trạng thái cân
bằng di truyền có 84% cá thể lông vàng, các cá thể còn
lại là lông đen. Biết tính trạng lông vàng do gen A quy
định trội hoàn toàn so với tính trạng lông đen do gen a
quy định. Tính tần số alen A và a.
(Trích đề thi tốt nghiệp năm 2011)
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 12
Giải:
Kiểu gen aa chiểm tỉ lệ:
100% - 84% = 16% = 0.16
Nên q2 = 0.16
Tần số của alen a : q = 0.4
Tần số alen A: p = 1- 0.4 = 0.6
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 13
Ví dụ 2: Một quần thể người có tần số bị bệnh bạch tạng là
1/10000. Giả sử quần thể này cân bằng di truyền.
- Hãy tính thành phần các alen và thành phần kiểu gen của
quần thể. Biết rằng, bệnh bạch tạng là do gen lăn nằm
trên NST thường quy định.
- Hãy tính xác suất để hai người bình thường trong quần
thể này lấy nhau sinh ra con đầu lòng bị bệnh bạch tạng.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 14
Tần số người bị bệnh bạch tạng là 1/10000
Nên: q2 = 1/10000 = 0.0001 Tần số alen a: q = 0.01
Tần số alen A: p = 1- q= 0.99
Thành phần kiểu gen của quần thể:
0.9801AA: 0.0198Aa : 0.0001aa
Hai người bình thường, để sinh được con bị bạch tạng thì
có kiểu gen Aa.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 15
- Xác suất để bố hoặc mẹ bình thường là: p2 + 2pq.
- Xác suất để bố hoặc mẹ bình thường mang gen dị hợp là:
2pq/(p2 + 2pq).
- Xác suất để cả bố và mẹ bình thường mang gen dị hợp là:
[2pq/(p2 + 2pq)]2.(1)
- Khi bố mẹ đều có kiểu gen dị hợp Aa
P: Aa x Aa 1/4AA: 1/2Aa: 1/4aa (2)
- Từ (1) và (2) Xác suất để cả bố và mẹ bình thường, sinh ra
con đầu bị bệnh là: [2pq/(p2 + 2pq)]2 x 1/4 = 0,00495
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 16
Phản ánh trạng thái cân bằng của quần thể. Giải thích vì
sao trong tự nhiên có những quần thể đứng vững trạng
thái ổn định trong thời gian dài.
Tiến hóa không đơn thuần là sự biến đổi mà còn thể hiện
ở việc giữ vững sự ổn định.
Từ tần số các cá thể có kiểu hình lặn, có thể tính được tần
số của alen lặn, trội cũng như tần số của các loại kiểu gen
trong quần thể.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 17
Bài có sử dụng tư liệu và hình ảnh từ một số trang web sau:
1. http://kienhuyen.blogspot.com/2010/11/trac-nghiem-di-truyen-
hoc-quan.html 13h4 truy cập ngày 11/8/2011.
2. http://www.all_creatures.org/hope/gw/02_paleobiological_bac
kground.htm truy cập lúc 23h09 ngày 10/08/2011.
3. http://rchsbowman.wordpress.com/2009/10/09/ truy cập lúc
7h38 ngày 11/8/2011.
4. http://www.khoahoc.com.vn/khampha/sinh-vat-
hoc/22008_Qua-trinh-tien-hoa-cua-loai-nguoi-da-ket-
thuc.aspx truy cập lúc 7h44 ngày 11/08/2011.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 18