BATI KENTSEL GELİŞME ALT YÖRESİ

370

5.5. BATI KENTSEL GELİŞME ALT YÖRESİ (BKGAY)

5.5.1. PLANLAMA ALANI

Güzelbahçe-Urla-Seferihisar-Doğanbey-Ürkmez-Gümüldür-Özdere-Selçuk

yerleşmelerinin oluşturduğu Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi, kuzey ve güneyde Ege

Denizi, batıda Çeşme, doğuda ise Tahtalı Havzası Alt Yöresi ile sınırlanmaktadır.

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi ulaşılabilir konumu, topografyası, tarım dışı varlığı,

yeraltı ve yüzeysel su kaynakları ve tarımsal yapısıyla İzmir Kentsel Bölgesinin

%23’ünü kapsamakta olup, toplamda 128070 ha. dır.

Program alanı ilçe belediyesi ve 6 belde belediyesinden oluşmakta olup idari sınırlar

içerisinde toplam 24 adet orman köyü bulunmaktadır. 1Bu köyler;

• Seferihisar ilçesinde 8 adet: Turgut, Beyler, Düzce, İhsaniye, Çamtepe,

Orhanlı, Kavakdere, Gödence

• Güzelbahçe ilçesinde 4 adet: Çamlı, Küçükkaya, Büyükkaya, Payamlı

• Urla ilçesinde 8 adet: Bademler, Balıklıova, Barbaros, Demircili, Kuşçular,

Ovacık, Yağcılar, Gölcük

• Selçuk ilçesinde 2 adet: Barutçu, Zeytinköy

• Menderes ilçesinde 2 adet: Çamönü, Kuyucak köyleri yer almaktadır.

İLÇE İLÇE ALAN TOPLAMI

% BELEDİYE ALANI

BELEDİYE TOPLAMI

%

Urla 46515.4 36

Güzelbahçe 5701 4 Güzelbahçe+Yelki

7162.7

6

Yelki 1461.6 1

Seferihisar 36828 21

Doğanbey 6051.2 4

Seferihisar

44790.2

35

Ürkmez 1911 1

Selçuk 11371.8 9 Selçuk

Mordoğan 8068.9 4 Karaburun

8068.9

6 Özdere 8564.6 6

Gümüldür 1594.3 1 Menderes

10158,9

8

TOPLAM HA 128067.9 100

Tablo 1. BKGAY İlçe ve Belde Alanları2

1 5216 sayılı yasa ile Özbek ve Gülbahçe köyleri Urla ilçesine, Ulamış köyü Seferihisar ilçesine, Çamönü ve Kuyucak köyleri ise Menderes ilçesine bağlı mahalle olmuştur.

371

5.5.2. MEKANSAL OLUŞUM

5.5.2.1. Doğal Yapı

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi olarak belirlenmiş Mordoğan-Urla-Güzelbahçe-

Seferihisar-Ürkmez-Doğanbey-Gümüldür-Özdere-Selçuk kesimi topografyası, tarım

alanları, yeraltı ve yüzeysel su kaynakları, jeolojik ve jeomorfolojik yapısı doğal

güzellikleriyle farklı niteliklerde doğal eşiklere sahiptir.

Çalışma alanı olarak belirlenen İzmir İlinin batı aksında Akdeniz iklim özellikleri

görülmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır.

Alanın arazi yapısı engebeli olup yükseltinin arttığı yerlerde yoğun orman dokusu

görülmektedir. Alanda Çakmaktepe, Masal, Güne, Deli Ömer, Karkas ve Korkmaz

tepeleridir.

Yerleşmeler de bu topoğrafik veriler doğrultusunda yarımada kuzey ve güneyinde

kıyı kesiminde, kıyıya paralel yol boyu, Seferihisar-İzmir aksında ise yine yol boyu

orman alanlarıyla sınırlanmış bir hat boyunca konumlanmıştır. Doğu ve güney-doğu

kesiminde ise Tahtalı Havzası ile sınırlanmış tamamen dar bir kıyı gelişmesi ile

yetinmek zorunda kalmıştır.

Planlama alanına giren başlıca su kaynakları Kocaçay ve Hereke çaylarıdır.

2004 yılı itibariyle sulanabilir tarım alanları kapsamında Güzelbahçe, Seferihisar,

Selçuk, Urla’da 37488 ha.’lık alanın 8378 ha.’lık kesimi sulanabilmektedir. Halen

Kavakdere-Ürkmez-Seferihisar Baraj Sulama Havzaları (3614 ha.) ile önemli ölçüde

sulama yapılabilmektedir.

Alanda aynı zamanda çok ciddi şekilde aktif faylar bulunmaktadır. Bunlardan ilki olan

Seferihisar fayı İzmir’ in güneybatısında Seferihisar yöresindeki Seferihisar fayı

Sığacık körfezi ile Güzelbahçe arasında ve bu fayın Sığacık körfezi ile Güzelbahçe

arasında karadaki uzunluğu 23 km. olup, sualtı bölümü ile birlikte fayın toplam

uzunluğu 30 km.lik bir uzunluğa sahip olduğu sanılmaktadır. Jeomorfolojik veriler

Seferihisar fayının aktif bir fay olduğuna yorumlanır. Gülbahçe Fayı ise İzmir körfezi

ile Karaburun yarım adasını yapısal ve morfolojik olarak ayıran önemli bir hattır.

Önceki araştırmaların çoğunda bu faya ilişkin bazı bilgiler verilmiş ve Karaburun fayı

olarak adlandırılmıştır. Daha yeni bir araştırmada ismini aldığı Karaburun yöresinde

2 Bu veriler 2006 yılına ait olup İ.B.Ş.B Harita Birimi ve ilgili ilçe ve belde belediyelerinden temin edilmiştir.

372

bu faya paralel çok sayıda sualtı fayı haritalanmıştır. Karada izlendiği bölümdeki en

büyük yerleşme dikkate alınarak Güzelbahçe fayı olarak adlandırılmıştır. Gülbahçe

fayının karadaki bölümü aynı adlı körfez ile güneydeki Sığacık körfezi arasında 15

km. uzunluğundadır. Kuzey-Güney doğrultulu olan fayın her iki ucu da su altında olup

su altı bölümüyle birlikte 70 km. toplam uzunluğu bulunmaktadır. Körfeze girdiği

bölümünde üzerinde bir sıcak su çıkışı izlenir. Fay zonu boyunca özellikle Karaburun-

Foça arası çok sık depremlerin oluştuğu bir bölgedir. Dolayısıyla 70 km.yi bulan

uzunluğuyla Gülbahçe fayı İzmir yöresinin önemli deprem kaynaklarından biri olarak

değerlendirilebilir. Çoğunluğu sualtında olması nedeniyle deprem tehlike analizleri

için önem taşıyan fayın geometrik segmentleri hakkında detay tanımlama

yapılmamaktadır. Gümüldür Fayı İzmir’in güneybatısında Gümüldür ile Özdere

beldeleri arasında uzanır. Haritalanabilen uzunluğu 15 km.’dir. Taban bloğu batıda

yer alan normal bir faydır. Kıyıya paralel uzanan fay Kuşadası körfezi ile doğusunda

temel kayaların oluşturduğu kesin bir morfolojik uyumsuzluk oluşturur. Fayın tavan ve

taban blokları arasındaki görünür yükselti farkları 300 metreyi aşar. Ortaköy-Özdere

arasına rastlayan güney bölümünde fay tek çizgi şeklindedir. Ürkmez yöresinde ise

kabaca 3 parçadan oluşan fay Batı Kuzey-Batı doğrultusuna döner. Gümüldür fayı da

olası diri olarak değerlendirilmiştir. Fayın kuzeybatı ucunda Tuzla fayı uzanır.

Alandaki aktif fayların varlığı nedeniyle jeotermal kaynak alanlarıdır. Özellikle

Seferihisar ilçesinde bulunan jeotermal kaynaklar sağlık turizmi, jeotermal enerji

üretimi ve seracılıkta kullanılabilecek önemli kaynaklardır. Cumalı İlçesi, Gelinboğan

Ilıcası, Hamamönü Ilıcası, Karakoç Kaplıcaları, Kedalan Ilıcası, Malgaca İçmeleri,

Malkoç İçmeleri, Doğanbey kaplıcası bölgede yer alan önemli sıcak su kaynaklarıdır.

Yarımada ve koylardan oluşan İzmir ili genel kıyı coğrafyası nedeniyle plaj kullanımı

dışında su sporları da ön plana çıkmaktadır. Pamucak, Urla, Gülbahçe,

Gümüldür,Özdere en önemli plajlardır.

Genel olarak koyların oluşturduğu doğal peyzaj nitelikleri, kıyı kuşağının ormanlar,

makilik ve zeytinliklerle örtülü bitki dokusu, iklim özellikleri, Kıyı boyunca yer alan

arkeolojik alanlar, antik kentler gibi kültürel değerlerin yanı sıra kıyıdaki yerleşmelerin

yarattığı servis imkanları ve otantik değerler önemli bir turizm potansiyeli

yaratmaktadır.

373

5.5.2.2. Yürürlükte Bulunan Üst Ölçekli İmar Planları

• Seferihisar

01.04.1981

• 1/25000 ölçekli Seferihisar-Dilek Yarımadası Çevre Düzeni Planı

(Seferihisar-Doğanbey-Ürkmez-Gümüldür tarafları)

01.05.1985

• 1/25000 ölçekli Doğanbey-Gümüldür-Kesre Nazım İmar Planı

18.01.1990

• 1/25000 ölçekli Doğanbey-Gümüldür-Kesre Nazım İmar Planı

12.02.2002

• 1/25000 ölçekli Seferihisar-Dilek Yarımadası Kıyı Kesimi Çevre Düzeni (İlave

Revizyon) İmar Planı (Seferihisar Kesimi)

14.06.2002

• 1/25000 ölçekli Seferihisar-Dilek Yarımadası Kıyı Kesimi Çevre Düzeni Planı

(Selçuk-Pamucak (İzmir) Kesimi Çevre Düzeni Revizyon Planı

Mordoğan

03.07.2003

• 1/25000 ölçekli Çeşme Karaburun Çevre Düzeni Planı (Mordoğan Kesimi)

Çeşme-Karaburun

03.07.1989

• 1/25000 ölçekli Çeşme Karaburun Çevre Düzeni Nazım İmar Planı Revizyonu

(Sığacık Körfezi (Çeşme-Alaçatı,Urla (Yağcılar-Demircili 23.10.1991 değişiklik)

19.03.1993

• 1/25000 ölçekli Çeşme Karaburun Çevre Düzeni Planı (Mordoğan Karaburun

sınırı, Balıklıova, Gerence Koyu, Ildır, Karareis, Çeşme, Alaçatı sınırı, Özbek,

Gülbahçe, Mordoğan, Esendere, Küçükbahçe, Karapınar, Maksut) İYTE

(03.08.1994 tarihli)

374

5.5.2.3. Kültür ve Tabiat Varlıkları

Batı Kentsel gelişme alt yöresi doğal, tarihsel ve kültürel açıdan önemli potansiyellere

sahiptir. Bölgede antik çağlardan günümüze kadar pek çok medeniyetin izlerini

taşıyan, Teos, Lebedos, Klazomenai, Efes gibi kentler yer almaktadır.

Bölge genel yapısı itibariyle önemli bir kıyı ve turizm potansiyeline sahiptir.

Alan (Ha) % Mordoğan 1467 3.2 Urla 31000.3 68 Güzelbahçe 17.2 0.37 Yelki 707.9 1.5 Selçuk 9010.3 19,8 Seferihisar 3363.2 7.4 TOPLAM 45565.9 100.0 Tablo 2. Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Arazi Kullanış Tablosu3

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresinde, % 35,5 lik bölümü kapsayan farklı derecede ve

niteliklerde (doğal, arkeolojik, kentsel) sit alanları yer almaktadır.

Alanın %35,5 lik bölümünü kapsayan sit alanlarının en büyük bölümü %68 lik oranla

Urla’da yer almaktadır. %19,8 lik bir oranla ikinci sırada Selçuk, sonrasında ise

sırayla %7,4’le Seferihisar, %3,2’le Mordoğan, %1,5 ile Yelki, %0,37 ile Güzelbahçe

takip etmektedir.

Sit alanları, Mordoğan yerleşmesinin %18,1 lik bir bölümü kapsamaktadır. Bu sit

alanlarının % 78’i 1. Derece Doğal Sit Alanları, % 9’u 2. Derece Doğal Sit Alanları,

%13’ü 3. Derece Doğal Sit Alanlarından oluşmaktadır.

Urla’nın % 66,6’sı sit alanlarından oluşmaktadır. Bu sit alanlarının % 80,6 oranla 1.

Derece Doğal Sit Alanı, %10,3 oranla 2. Derece Doğal Sit Alanları, % 4,6 oranla 3.

Derece Doğal Sit Alanlarından oluşmaktadır.

3 Bu veriler 1 ve 2 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulundan alınan güncel verilerler derlenmiştir.

375

Güzelbahçe’nin ise % 0,3’lük bir bölümü sit alanlarından oluşmakta ve bu alanların

tamamı 3. Derece Arkeolojik Sit niteliğindedir. Yelki Beldesi’nin % 48,4 lük bölümü sit

alanlarından oluşmaktadır. Bu sit alanlarının % 95,7 lik bölümünü 1. Derece Doğal Sit

Alanları, % 0,7’lik bölümünü 2. Derece Doğal Sit alanları, % 1’lik bölümünü 3. Derece

Arkeolojik Sit Alanları, % 2,4’lük bölümünü 1. Derece Doğal ve 1. Derece Arkeolojik

Sit Alanları oluşturmaktadır.

Selçuk’ta sit alanları % 79,2’lik bir oranla yerleşimin önemli bir bölümünü

oluşturmaktadır. Bu sit alanlarının % 67’si 1. Derece Doğal Sit Alanlarından, % 13’ü

2. Derece Doğal Sit Alanlarından, 13,5’ ü 1. Derece Arkeolojik Sit Alanlarından, %

0,01’i 2. Derece Arkeolojik Sit Alanlarından, % 0,6’sı 3. Derece Arkeolojik Sit

Alanlarından, % 5,9 ‘u Kentsel Sit Alanlarından oluşmaktadır.

Seferihisar’ın % 7,5’lik bir bölümü sit alanlarından oluşmaktadır. Bu sitler % 18,1

oranla 1.Derece Arkeolojik Sit Alanı, % 0,9 oranla 1. Derece Doğal Sit ve 3. Derece

Arkeolojik Sit, % 0,3 oranla Kentsel Sit Alanlarından oluşmaktadır.

376

Tablo 3. Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Sit Alanları Dağılımı

Toplam Sit Alan (Ha)

Toplam Yerleşme Alanı

%

Mordoğan Top (1467) 8068.9 18.1 D1 1145.5 D2 135.9 D3 185.6 Urla (31000.3) 46515.4 66.6 D1 25005.7 D2 3206.1 D3 1430.6 A1 375.6 A2 18.3 A3 385.8 D1-A1 470 D1-A3 108.2 Güzelbahçe 17.2 5701 0.3 A3 (17.2) Yelki (707.9) 1461.6 48.4 D1 678.1 D3 5.2 A3 7.6 D1-A1 17 Selçuk (9010.3) 11371.8 79.2 A1 1252.8 D1 6044 D2 1120.8 A2 6.8 A3 51 Kentsel Sit 534.9 Seferihisar (3363.2) 44790.2 4.8 A1 609.6 D1- A3 30.5 D1-A1 155.7 D1 2235.1 D2 219.1 D3 100 Kentsel Sit 13.2 TOPLAM 45565.9 128067.8 35.5

377

5.5.3. MEKANSAL ANALİZ

5.5.3.1. Kentsel Alan Kullanım Analizi

Tablo 4. Batı Kentsel Gelişme Alt- Yöresi Arazi Kullanış Tablosu4

Batı Kentsel Gelişme alt yöresinde alanın yaklaşık yarısı (%47.7) orman, %20.47.si

tarım alanıdır. Sanayi %0.03 gibi çok az oranda buna karşın turizm %0.10

oranındadır. Bölgede baraj ve göletler de yoğundur. Bölgede %4.55 oranında,

(Seferihisar) Askeri Alan yer almaktadır.

Batı Kentsel Gelişme yöresinin arazi kullanımı tablosu değerlendirildiğinde bölgenin

en önemli potansiyelinin turizm olduğu görülmekle birlikte İzmir Kentsel Bölge Nazım

İmar Planı stratejileri kapsamında bölgeye yüklenen ağırlıklı turizm rolünü

üstlenmekte de henüz yetersiz durumda olduğu görülmektedir.

Kıyı Kullanımları:

KIYI KULLANIMLARI UZUNLUK (M) % Tur.2.kon.-turizm-günübirlik tesis alanları 79628 (turizm

2.kon.al.=36982) 33

Yeşil alan (orman, MF, büyük kent. Yeşil + spor, tarım ,mesire

99933 41

Yerleşim al.(meskun-gelişme,merkezi iş alanları)

28513

12

Arkeolojik sit alanları 23021 9

Askeri alanlar 6802 3 Üniversite alanı (İYTE) 2350 1 Toplam kıyı uzunluğu 241728 100,0

Tablo 5. Batı Kentsel Gelişme Alt- Yöresi Kıyı Kullanım Tablosu

4 Bu veriler 2005 uydu görüntülerinden elde edilmiştir.

Kullanım Ha % Mevcut İskan Alanları 2256.9 1.7 Turizm 137.1 0.10 Mevcut Sanayi 38.6 0.03 Tarım 26810.6 20.47 Orman 62458.2 47.7 Askeri Alan 6011.3 4.55 Mezarlıklar 18.70 0.01 Baraj ve Gölet 336.8 0.25 Maki, fundalık,taşlık vb 32.875.8 25.1 Toplam 130944.7 100.0

378

İKBNİP Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi plan sınırları içerisindeki kıyı uzunluğu

yaklaşık 242km. olup, toplam kıyı uzunluğunun 1/3’ini oluşturmaktadır.

Planın genel stratejileri itibariyle ‘turizm odaklı’ gelişme öngörülen alanda, halihazırda

turizm kullanımları, kıyı gelişmesinin %33’ünü teşkil etmektedir. Turizm 2.konut

alanlarının, turizm yapılanması içindeki oranının %46 olduğu dikkate alındığında,

kıyıların gerçek anlamda bir turizm gelişmesinden uzak olduğu anlaşılmaktadır.

Arkeolojik Sit Alanları ile orman, MF, büyük kentsel yeşil alanlar-tarım ve mesire

alanları, askeri alanlar,üniversite alanı gibi eşiklerin oranının ise toplam kıyı

kullanımlarının yaklaşık %55’lük bir kısmını oluşturduğu görülmektedir.

Bu da özellikle potansiyel ‘kıyı turizmi’ ne yönelik yatırımların oldukça kısıtlı bir

alanda yer alabileceğinin göstergesidir.

Kıyı, girintili formu sebebiyle plaj-kumsal oluşumları için ideal olup, önemli bir turizm

potansiyeli teşkil etmektedir.

5.5.3.2. Nüfus Yapısı 2000 Genel Nüfus Sayımı Sonuçlarına Göre Güzelbahçe İlçesi Dahilinde;

TOPLAM NÜFUS: 18056

İlçe

Belediyesi

İlk Kademe Belediyesi

Köy Mahalle/ bağlı olduğu belediye

NÜFUS NÜFUS

Güzelbahçe X 14924

Yelki X 2070

1 Çamlıköy X 605

2 Küçükkaya X 127 1062

3 Payamlı X 330

Tablo 6. BKGAY içerisinde kalan Güzelbahçe İlçesi 2000 DİE Nüfus Sayım Sonuçları

379

Urla İlçesi Dahilinde;

TOPLAM NÜFUS: 47515

İlçe

Belediyesi

İlk Kademe Belediyesi

Köy Mahalle/ bağlı olduğu belediye

NÜFUS NÜFUS

Urla X 36579

1 Bademler X 1178

2 Balıklıova X 1644

3 Barboros X 566 4 Demircili X 199

5 Gölcük X 139 6331

6 Kuşçular X 1646

7 Ovacık X 156

8 Yağcılar X 803

Özbek X Urla 2139

Gülbahçe X Urla 2466 4605

Tablo 7. BKGAY içerisinde kalan Urla İlçesi 2000 DİE Nüfus Sayım Sonuçları Seferihisar İlçesi Dahilinde;

TOPLAM NÜFUS: 34895

İlçe Belediyesi

İlk Kademe Belediyesi

Köy Mahalle/ bağlı olduğu belediye

NÜFUS NÜFUS

Seferihisar X 17526

Doğanbey-Payamlı

X 6161 11234

Ürkmez X 5073

1 Turgut X 274

2 Beyler X 793 3 Düzce X 1042 4 İhsaniye X 116 5 Gödence X 322 4118 6 Çamtepe X 134 7 Orhanlı X 1104 8 Kavakdere X 333 Ulamış X

Seferihisar 2017

Tablo 8. BKGAY içerisinde kalan Seferihisar İlçesi 2000 DİE Nüfus Sayım Sonuçları

380

Selçuk İlçesi Dahilinde; TOPLAM NÜFUS: 26729

İlçe

Belediyesi

İlk Kademe Belediyesi

Köy Mahalle/ bağlı olduğu belediye

NÜFUS NÜFUS

Selçuk X 25414

1 Barutçu X 289

2 Zeytinköy X 1026 1315

Tablo 9. BKGAY içerisinde kalan Selçuk İlçesi 2000 DİE Nüfus Sayım Sonuçları Karaburun İlçesi Dahilinde;

TOPLAM NÜFUS: 5986

İlçe Belediyesi

İlk Kademe Belediyesi

Köy Mahalle/ bağlı olduğu belediye

NÜFUS NÜFUS

Mordoğan X 5986

Tablo 10. BKGAY içerisinde kalan Karaburun İlçesi 2000 DİE Nüfus Sayım Sonuçları GKGAY içerisinde Menderes ilçesi dahilinde;

TOPLAM NÜFUS: 20540

İlçe Belediyesi

İlk Kademe Belediyesi

Köy Mahalle/ bağlı olduğu belediye

NÜFUS NÜFUS

Özdere X 10420 Gümüldür X 8716 Çamönü X 1272 Kuyucak X 132

Tablo 11. BKGAY içerisinde kalan Menderes İlçesi 2000 DİE Nüfus Sayım Sonuçları 2005 yılı Genel Nüfus Toplam: 153721 kişi

Batı KGAY.de 2000 Genel Nüfus Sayımı Sonuçlarına göre Güzelbahçe ilçesinde

18056 kiyi, Urla ilçesinde 47515 kişi, Sefehisar ilçesinde 3489 kişi, Selçuk ilçesinde

26729 kişi, Mordoğan İlk Kademe Belediyesi’nde 5986 kişi, Menderes ilçesi dahilinde

20540 kişi olmak üzere toplam 153721 kişi yaşamaktadır. Bölgede nüfus

381

büyüklüğüne göre yerleşimler Urla, Seferihisar, Selçuk, Güzelbahçe, Özdere-

Gümüldür-Değirmendere, Mordoğan’dır.

Tablo 12. 2000 Nüfus Sayımı Sonuçlarına Göre Büyüme Hızları Baz Alınarak Hesaplanan BKGAY 2005 yılı Nüfus Kestirim Tablosu

İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı içinde batı kentsel gelişme alt yöresi %5.3’lük

nüfus dilimini içermektedir. 2000 Nüfus sayımına göre 2005 kestirimi yapıldığında

toplam nüfus 180.060 kişi olmakta ve Urla ve Seferihisar bölgedeki iki nüfus odağını

oluşturmaktadır. Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresinde toplam nüfusun %75,i kentsel,

%25’i kırsaldır.

5.5.3.3. Ekonomik Yapı Analizi

İzmir ilinde 2000 yılı itibari ile istihdam edilen nüfusun BKGAY.’de ana faaliyet

kollarına göre (tarım, sanayi, inşaat-hizmet ) toplamı 66534’tür (% 5.9) 2030

Projeksiyon değerlerine göre toplamda 152551 kişi ile %7.4’tür

2000 2030 Projeksiyon İzmir ili 1.281.008 2.135.594 Büyükşehir (2004) 764.382 1.215.223 Seferihisar 5.724 9.355 Selçuk 7.935 8.378 Urla 11.491 21.183

Tablo 13. Nüfus Projeksiyon Tablosu

2030 yılı projeksiyonuna göre tarım sektöründe istihdamda Güzelbahçe ve Selçuk

ilçelerinde azalma, Seferihisar, Urla, Karaburun ilçelerinde artış gözlenirken,

Hizmetler sektöründe alt yörenin tümünde artış kaydedildiği anlaşılmaktadır.

BKGAY 2005 Kentsel Nüfus 2005 Kırsal Nüfus Toplam

Mordoğan 7470 7470

Urla 43545 12412 55957

Güzelbahçe 16881 1179 18060

Yelki 2297 2297

Seferihisar 22274 7748 30.022

Doğanbey 7780 7780

Ürkmez 6407 6407

Gümüldür 9888 9888

Özdere 11821 11821

Selçuk 29023 1335 30358

Toplam 157.386 22674 180060

382

Buda, sektörel bazda gerekli önlemler alınmadığı takdirde tarım alanlarının turizm ve

ilgili hizmetle sektöründe oluşacak artış nedeniyle yok olma riski altında bulunduğunu

ifade etmektedir.

Ayrıca İzmir ilçeleri istihdam projeksiyonunda Güzelbahçe’de durağanlık, (% 0.0002),

Seferihisar’da %0.327, Selçuk’ta %0.0115, Urla’da %0.267 Karaburun’da %0.050’lik

artış gözlenmektedir.

Bu tespitlere göre istihdam sağlama açısından Seferihisar-Urla-Karaburun’un ön

plana çıktığı görülmektedir. Selçuk’ta ise ÇDP.’sinde belirlenen plan kararlarının

hayata geçirilmemesi yüzünden istihdam yaratılmadığı öngörülebilir.

5.5.3.3.1 Sosyoekonomik Göstergeler

Urla Yüzölçümü 728 km2, nüfusu 49.269 ve nüfus artış hızı binde 32,86’dır. Nüfus

artış hızında Türkiye’de 80’nci sıradadır. Ortalama hane büyüklüğü 3,45’tir. %8,35’lik

işsizlik oranıyla Türkiye’deki diğer ilçeler arasında 198’nci sıradadır. %94,39’u okur

yazar olan ilçede, binde 41,75 ölüm oranı vardır. Fert başına bütçe geliri 122.187.000

TL’dir. Vergi gelirlerinin ülke içindeki payı %0,03282’dir. Şehirleşme oranı %74.24’tür

Tarım sektöründe çalışanların oranı %35.01. hizmetler sektöründe çalışanların oranı

ise %56.41’dir. Sanayi sektöründe çalışanların oranının sadece %8.58 olması

geliştirme potansiyeli olan sektör sıralamasını doğrulamaktadır.

Seferihisar Yüzölçümü 104 km2 ve nüfusu 34761’dir. Binde 48,47 nüfus artış hızı

vardır. Nüfus artış hızında Türkiye’de 26’ncı sıradadır. Ortalama hane büyüklüğü

3,59’dur. %6,59’luk işsizlik oranıyla Türkiye’deki diğer ilçeler arasında 309’ncu

sıradadır. %94,37’si okur yazar olan ilçede, binde 53,39 bebek ölüm oranı vardır.

Fert başına bütçe geliri 85.251.000TL’dir. Vergi gelirlerinin ülke içindeki payı

%0,01435’dir. Bu kategoride ise 262’nci sıradadır. Şehirleşme oranı %50.42’dir.

Tarım sektöründe çalışanların oranı %48.25, Hizmetler sektöründe çalışanların oranı

%42.73, iken sanayi sektöründe çalışanların oranı sadece %9.02’dir.

Karaburun Yüzölçümü 415 km2, nüfusu 13446’dır. Nüfus artış hızı binde 21,81’dir.

Nüfus artış hızında Türkiye’de 49’ncu sıradadır. Ortalama hane büyüklüğü 3,87’dir.

%2,37 işsizlik oranı vardır. %95,84 okur yazar oranı ile Türkiye’deki ilçeler arasında

6’ncı sırada yer almaktadır. Binde 44,03 bebek ölüm oranı ile 316’ncı sırada yer

almaktadır. Fert başına bütçe geliri 62.878.000TL’dir. Vergi gelirlerinin ülke içindeki

383

payı % 0,00425’ tir. Şehirleşme oranı %21.81 tarım sektöründe çalışanların oranı

%61.74., Hizmetler sektöründe çalışanların oranı %42.73, iken sanayi sektöründe

çalışanların oranı ise sadece %9.02’dir.

Selçuk Yüzölçümü 295km2 ve nüfusu 33.954’tür Binde 20.55 nüfus artış hızı vardır.

Nüfus artış hızında Türkiye’de 179.sıradadır. Ortalama hane büyüklüğü oranıyla

Türkiye’deki diğer ilçeler arasında 181.sıradadır. %88.62’si okuryazar olan ilçede,

binde 49.82 bebek ölüm oranı vardır. Fert başına bütçe geliri 124.392.000TL’dir.

Vergi gelirlerinin ülke içindeki payı %0.02158 dir. Bu kategoride ise 193.sıradadır.

Şehirleşme oranı %75.65, Tarım sektöründe çalışanların oranı %44.65 Hizmetler

sektöründe çalışanların oranı %48.58, Sanayi sektöründe çalışanların oranı

%6.77’dir.

İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasına Araştırmasına göre 858 ilçe

genelinde gelişmişlik sıralamasına göre il içinde Urla 3. Selçuk 4, Seferihisar 5,

Karaburun 9, iller bazında 858 ilçe genelinde ise Urla 32, Selçuk 72, Seferihisar 90,

Karaburun 107.sıradadır.

5.5.3.3.2. Tarım

Urla toplam alanın %16,8’i tarım alanıdır. Tarım alanında tarla ürünleri, zeytin, sebze,

bağ, süs bitkileri, narenciye ve meyve yetiştirilmektedir. 11.830 hektar toplam tarım

alanının 5.510 hektarı zeytin alanı, 2.503 hektarı, tarla alanı, 1.608 hektarı sebze

alanıdır. Sebze ve çiçek seracılığı yapılmaktadır. Fiğ, buğday, yonca en çok üretilen

tarla ürünleridir. İlçe, şaraplık üzüm üretimine yönelmiştir. Bununla birlikte, her ilçede

olduğu gibi zeytin üretimi azımsanmayacak boyuttadır. Hayvancılık, küçükbaş

hayvan yetiştiriciliği ağırlıklıdır. Denize kıyısı olan Urla’da balıkçılık önemli gelir

kalemlerinden biridir. Tarım sektöründe çalışanların oranı %35,01’dir.

Seferihisar toplam alanın %25,6’sı tarım alanıdır. 9.898 hektar toplam tarım alanının

6.005 hektarı zeytin alanı, 1.269 hektarı zeytin alanı, 1.020 hektarı tarla alanıdır.

İlçede tarım sektöründe çalışanların oranı %48,25’tir. Tarımsal üretimde narenciye,

sebzecilik ve zeytincilik ön plandadır. Silajlık mısır, buğday, arpa, tarla ürünlerinde;

enginar sebzelerde; mandarin meyvede en çok üretilen ürünlerdir. Ayrıca, üzüm de

ilçenin çok miktarda ürettiği ürünlerdendir. Hayvancılık yapmaya uygun sınırlı bir alan

384

vardır. İlçede ağırlıklı olarak küçükbaş hayvan yetiştirilmektedir. Balıkçılık

yapılmaktadır.

Karaburun –Mordoğan coğrafyasının dağlık olması yüzünden toplam arazinin %7,8’i

tarım alanıdır. 3766 hektar toplam tarım alanının 2660 hektarı zeytin alanı, 310

hektarı tarla alanı, 203 hektarı sebze alanı, 149 hektarı ise süs bitkileri alanıdır.

Buğday, arpa, yulaf tarla ürünleri arasında; enginar sebze ürünleri arasında;

mandalina, limon, portakal, armut, kayısı, ayva ve kiraz meyve ürünleri arasında en

çok üretilen ürünlerdir. Zeytin, önemli gelir kalemlerinden biridir. Nergis de aynı

zeytin gibi Karaburunlular için en önemli gelir kapılarındandır. Karaburun’a bağlı

Mordoğan nergisin anavatanıdır. Karaburun için hayvancılık ta önemlidir. Ağırlıklı

olarak keçi ve koyun, bunların yanında sığır da yetiştirilmektedir. Arıcılık ta

yapılmaktadır. Tarım sektöründe çalışanların oranı %61,74’tür.

Selçuk toplam alanın %48,7’si tarım alanıdır. Tarım arazisi toplam arazinin yaklaşık

olarak yarısıdır. 13.635 hektar toplam tarım arazisinin 7.752 hektarı zeytin alanı,

2.192 hektarı meyve alanı, 2.135 hektarı tarla alanıdır. Susam, mısır, domates,

karpuz ve şeftali üretimine önem verilmektedir. Mısır (slaj), pamuk ve buğday en çok

üretilen tarla ürünleridir. İlçede en çok başta koyun olmak üzere, sığır, keçi ve inek

mevcuttur. İlçenin bazı köylerinde arıcılık yapılmaktadır. Tarım sektöründe

çalışanların oranı % 48,25’tir.

5.5.3.3.3 Sanayi

Urla sanayi sektöründe çalışanların oranı %8,58’dir.Urla İmar Turizm ve Teknik

hizmetler Ltd. Şti adıyla kurulan bir belediye iktisadi teşekkülü bulunmaktadır. İlçede

zeytinyağı fabrikaları, pastörize yumurta tesisi, deniz ürünlerinin işlendiği bir tesis,

kireç fabrikası ve un değirmeni bulunmaktadır.

Seferihisar ilçede belediye iktisadi teşekkülleri (Tanzim et satış mağazası ve Otobüs

işletmesi), tarım kooperatifleri, odalar faaliyet göstermektedir. Enginar derneği ve

enginar konserve fabrikası kurma çabaları vardır. Zeytinyağı fabrikaları ve mandıralar

bulunmaktadır. Sanayi sektöründe çalışanların oranı %9,02’dir.

385

Karaburun-Mordoğan coğrafi konumlanışı sebebiyle ticaret ve sanayi yok denecek

kadar azdır. İlçedeki devlet memurları ve yazın ilçeye gelen turistler ticari hayatı

hareketlendirmektedir. Civa, mermer, perlit ve seramik ilçede çıkarılan madenlerdir.

İlçede kurulmuş olan Aksar Mermer Anonim Şirketi mermeri işlemektedir. Sanayi

sektöründe çalışanların oranı %4,96’dır.

Selçuk ilçede zeytinyağı fabrikaları, çırçır fabrikaları, mandıralar ve şarap fabrikası

bulunmaktadır. Organize sanayi bölgesinin olmadığı ilçede tarıma dayalı sanayi

yeterince gelişmemiştir. Sanayi sektöründe çalışanların oranı %6,77’dir.

5.5.3.3.4. Hizmetler

Urla Tarihi ve doğal güzelliğiyle ilçe turizmi gelişmeye adaydır. Kazı işlemleri

tamamlanmamış ören yerleri vardır. En eski zeytinyağı işliği, ilçe sınırları içerisinde

bulunmaktadır. İlçede yatak kapasitesi istenen düzeyde değildir. Hizmetler

sektöründe çalışanların oranı %56,41’dir.

Seferihisar tarihi dokusuyla ve denize kıyısında olmasıyla turizmde gelecek vaat

etmektedir. İyonya medeniyetinin önemli şehirlerini barındırmaktadır. Güzel koylarıyla

ve sahilleriyle yerli ve yabancı turistleri çekmektedir. İlçe yerli turistten çok yabancı

turist ağırlamaktadır. Hizmetler sektöründe çalışanların oranı % 42,73’tür.

Karaburun-Mordoğan Hizmetler sektöründe çalışanların oranı %33,30’dur. İlçeye yaz

aylarında yerli ve yabancı turistler gelmektedir. İlçede 600’e yakın yatak kapasitesi

vardır.

Selçuk İlçe gelirinin çoğunu turizmden sağlamaktadır. Dünyaca ünlü Efes harabeleri,

Meryemana Evi ve daha bir çok tarihi yer bulunan ilçeyi her sene bir çok yerli yabancı

turist ziyaret etmektedir. Hizmetler sektöründe çalışanların oranı %48,58’dir.

5.5.3.3.5. Ulaşım ve Teknik Altyapı

Batı kentsel gelişme alt yöresinde ulaşım açısından önemli sorunlar

gözlenmemektedir. İzmir-Çeşme otobanı ulaşımda omurgayı oluşturmakta, ancak bu

yol tam kapasite ile kullanılmamaktadır. Mordoğan yolunda doğal eşikler ve yolun

niteliği nedeniyle sıkıntılar yaşanmakta, hatta bu bölgenin kıyı olanaklarına rağmen

gelişememiş olması bu olguya bağlanmaktadır. Buna karşılık, güney aksındaki

386

yerleşimler açısından önem arz eden İzmir-Seferihisar yolu “duble yol” olarak

genişletilerek kıyıya erişim arttırılmıştır.

Ancak bu hızlı erişilebilirlik de yol boyu mevzii-kopuk ve farklı türdeki yapılaşmaları

beraberinde getirmektedir.

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresinde geniş kıyı potansiyeline rağmen deniz

ulaşımından yeteri kadar faydalanılamamaktadır.

Sefehisar-Güzelbahçe yolu üzerinde 2 adet arıtma tesisi bulunmaktadır. Bunun yanı

sıra jeotermal kaynaklar ve sulama ve içme suyu barajları bölgenin önemli altyapı

projeleridir.

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi mekansal oluşum olarak, merkez kentin “problem”

olarak tanımlanmış saçaklanmalarından, yayılma noktalarındandır.. Bunda, mevcut

İzmir-Urla karayolunun yanı sıra İzmir-Çeşme otoyolunun devreye girmesi ile Urla

Yerleşim alanının merkez kente alternatif 2.merkez niteliğinde “yerleşim alanı” olarak

tercih edilmesi önemli bir faktördür. Urla’nın aynı zamanda turizm değerleri de bu

noktada tercih sebebi olarak ön plana çıkmıştır.

İYTE’nin bölgede yer seçmiş olmasının bölgede yaratacağı hareketlilik, büyük kamu

kurumlarının alt ölçekli planlar dahilinde yapılacak mülkiyet araştırması sonucunda

bu bölgede yer seçebileceği öngörüsü, hedefler-stratejiler kapsamında alt yörenin

kendi istihdamını çok odaklı sistem arayışı içinde çözme yaklaşımı sonucu turizm-

tarım birlikteliğinin yaratılması, ileriye dönük taleplerin bu bölgeye daha artacağını

göstermektedir.

Bu nedenle bölge ölçeğinde HRS talepleri bulunmaktadır. Bu nedenle konum olarak

mevcut durum ve geleceğe dönük olabilirlikler açısından alt yörenin en hızlı ulaşım

kolaylıklarına sahip noktası olarak Urla yerleşimi ön plana çıkmaktadır.. Ancak kıyı

ulaşımı son derece kısıtlı olup, Yassıcaada’ya günübirlik turlar dışında bağlantısı

bulunmamaktadır.

Mevcut yat limanına ilave olarak Çeşmealtı’nda yeni bir yat limanı inşaatı

sürmektedir.

Mordoğan-Karaburun aksında, coğrafi nitelikler sebebiyle kara ulaşımının

zorlanmasına rağmen, yöresel gelişme potansiyelinin düşük seviyede oluşu ve alt

yapı yatırımlarının maliyeti açısından herhangi bir genişletme-iyileştirme çalışması

387

yapılamamaktadır. Deniz ulaşımı açısından, gerek yakın çevre gerekse diğer kıyı

yerleşimlere(Urla-Foça-Güzelbahçe-Çeşme-Seferihisar) bağlantısı bulunmamaktadır.

Kıyı boyunca, iskelelerin yanı sıra, yat limanı, marinalar, ve bunların yan unsurları

olan destek üniteleri ile konaklama –rekreasyon tesislerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Karaburun-Mordoğan, Seferihisar-Selçuk aksında tespit edilen fay kırıkları dolayısıyla

alternatif ulaşım ağına ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak coğrafi zorluklar, yada baraj-su

koruma zonları nedeniyle mümkün olmamaktadır. Birçok platformda dile getirilen

HRS arayışı ise yerleşimlerin sadece yaz nüfusları ölçeğinde bu altyapıyı

karşılayabilir nitelikte olması sebebiyle mümkün görülmemektedir.

İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planında Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresinin turizm

odakları konumundaki Seferihisar-Gümüldür-Ürkmez-Pamucak-Selçuk aksındaki

ulaşım, kıyıya paralel trafik aksıyla sağlanabilmektedir.Yarımadanın kuzeyindeki

Karaburun-Mordoğan-Urla-kesiminde olduğu bu yerleşmeler arasında da deniz

bağlantısı yer almamaktadır.

Seferihisar-Pamucak gibi ağırlıklı olarak termal sağlık, tarih, inanç kıyı turizminin

odak noktalarında mevcudu genişletme yada ÇED raporu süreci aşamasında yat

limanı projeleri bulunmakla birlikte, turizm hedef ve stratejilerine uygun talepleri

karşılamaktan uzaktır.

Yarımada güneyinin merkez-kent bağlantısı Gümüldür-Ürkmez’e bağlanan ve Tahtalı

Havzası düzenlemesi kapsamında güzergahı değiştirilen, kısmen çift şeritli 2.derece

trafik yolu ile bağlanmaktadır.

Selçuk yerleşmesi kıyıda turizm potansiyeline uygun yat limanı-marina vb. tesislere

sahip olmamakla birlikte, merkez kent odaklı kuzey-güney tarih koridorunu oluşturan

demiryolu hattı üzerinde yer almaktadır.

İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planında Batı Gelişme Alt yöresinin yarımada

güneyindeki kıyı yerleşmelerine, Antik, Efes, Havaalanı gibi önemli noktaları içeren

güzergah üzerinden bağlantı sağlanmakta, Kuşadası kıyı şeridine ulaşılmaktadır.

Kavakdere-Seferihisar-Ürkmez Baraj Sulama Havzaları 3614 ha.’lık alanı

kapsamaktadır.

388

5.5.4. SORUNLAR VE POTANSİYELLER 5.5.4.1. Sorunlar Çevre ve Sağlık

• Yörenin turizm potansiyeli nedeniyle yerleşmelerin kış ve yaz nüfusu büyük

farklılık göstermekte, yaz aylarında altyapı-atık sorunu gibi problemler

görülmektedir.

• Tarım alanlarının yaygın olması, bunun dışındaki alanların da doğal eşiklerle

sınırlı olması çöp deponi, atık transfer istasyonu vb. altyapı tesis alanları için yer

seçimini zorlaştırmaktadır.

• Çevre Kirliliğini azaltmada önemli bir faktör olan termal ve rüzgar enerjisi

kaynakları optimum biçimde kullanılamamaktadır.

• Yerleşim alanlarının ihtiyacı olan donatı alanları, doğal eşikler, koruma alanları

sebebiyle gerektiği ölçüde ayrılmamakta ancak optimal uzaklıkta merkez

alanlarda çözümlenebilmektedir.

• Yörede sanayinin etkin olmaması sebebiyle zararlı atık vb. çevre kirliliği

yaşanmamakta, ancak tarım alanlarının yanlış tarım politikaları sonucu konut

alanlarına dönüşmesi ile evsel atıkların çevredeki baraj ve su koruma havzaları

için risk unsuru haline gelmesi söz konusu olmaktadır.

• İçme suyu talebi karşılanamamaktadır.

• Tarım alanlar, üretim maliyetinin yüksekliği, buna karşılık 2.konut sürecinin

yarattığı rant nedeniyle konut yapılaşması lehinde azalmaktadır.

• Yerleşim alanlarının tamamının aktif fay kırıkları üzerinde olması, yapılaşma

sürecinde önemli kontrol mekanizmasını gerektirmektedir.

• Yörede turizm gelişme alanı olarak gelişme öngörülmekle birlikte konaklama tesisi

sıkıntısı çekilmekte, vasat seviyede 2.konut yapılaşması ve pansiyonculuk

gözlemlenmektedir. Bilinçsiz tarım da, bu sektöre zarar veren faktörlerden biridir.

• Önemli turizm altyapılarından olan yat limanı, marina ve mevcut balıkçı

barınaklarının genişletilme projeleri hayata geçirilememektedir.

• Ekonomik girdi vasfı yüksek balık çiftlikleri, kıyıya çok yakın konumlanmış olmaları

nedeniyle özellikle Karaburun’da turizmi tehdit eden çevre kirliliği faktörüdür.

389

Karaburun-Gödence-Çatalkaya-Sığacıkbükü, Balıklıova, Kumburnu, Gülbahçe’de

6 adet ağ-kafes işletmesi, 1 adet Kuluçkahane işletmesi, Urla-Özbek’te 1 adet ağ-

kafes işletmesi, Seferihisar-Sığacık’ta 1 adet ağ-kafes işletmesi, niteliğinde olan

balık çiftlikleri yer almakta, turizm gelişmesine engel oluşturmaktadır.

Yapılaşma süreci

• Bölgenin yapılaşma süreci, alt yöre rol/işlev-kimlikle uyuşmamakta, turizm ve

tarım sektörü yerine hizmetler sektörüne kayma eğilimi göstermektedir.

• Kıyıların ağırlıklı olarak askeri alan ve bazı yerlerde kullanımla örtüşen koruma

alanları yada orman vb. doğal eşiklerle sınırlanması yukarıda sözü edilen

gelişmeyi yavaşlatmaktadır.

• Doğal ve Arkeolojik Sit Alanları ile Askeri Alanların dışında yapılaşmaya uygun

alanların da 2.konut uygulamalarıyla işgal edilmesi, turizm potansiyelinin yeteri

kadar değerlendirilememesine sebep olmaktadır. Ayrıca, bu tür uygulamalar

kıyıdaki özel mahsul alanlarını da tehdit etmektedir.

• İzmir-Seferihisar aksında bağımsız otoritelerce onanan mevzii planların gelişme

politikalarıyla örtüşmemektedir.

Koruma Alanları

• Turizm bölgelerinde, doğal sit alanlarına ilave olarak arkeolojik alanlardaki kazı

çalışmalarının sonuçlandırılamaması, turizm gelişmesinin engellenmesine sebep

olmaktadır.

• Arkeolojik Sit Alan sınırı kapsamındaki kaplıca tesisi ve kaynakları, önemli bir

enerji ve turizm potansiyeli olmasına rağmen değerlendirilememektedir.

• Kazı çalışmalarıyla ortaya çıkarılan eserler, turizm kaynağı olarak optimum

düzeyde sektöre kazandırılamamaktadır.

• Koruma alanları,yöre potansiyelinin bölgedeki rolü kapsamında

değerlendirilememesinin yanı sıra, kamuya ait altyapı-donatı-ulaşım hizmetleri

için de mevcut alan stokunun kısıtlamasına neden olmaktadır

390

Ulaşım

• Turizm bölgelerinde gümrük pasaport işlemlerinin yapılabildiği havaalanlarının

eksikliği, bu alanların tercih edilmeme nedeni haline gelmektedir.

• Deniz/kıyı turizminde kıyı yerleşmeleri arası hızlı ulaşım aracı olan deniz

otobüslerinin eksikliği, yat limanı-marina sayısının ihtiyacını karşılamaktan uzak

oluşu turizm faaliyetlerinin canlandırılmasına engel teşkil etmektedir.

• Yörenin coğrafik, doğal – eşik koruma alanları gibi niteliklerinin alternatif yol

arayışlarını zorlaştırmaktadır.

• Konaklama ve sosyal tesislerle desteklenmiş yat limanı ve marinaların azlığı, kıyı

turizminin gelişmesine engel teşkil etmektedir.

İdari

Problem tanımında belirtilen noktalara yönelik yapılması gerekli ancak planda yer

bulması halinde bile idari mekanizmanın sürece katılmaması durumunda çözüm

sağlanamayacak plan kararlarının gerçekleşme sürecinde;

• Yat limanı projelerinde aksayan ÇED Raporu sürecinin hızlandırılması,

• Turizm bölgelerine yeni havaalanı inşası yada mevcut stol tipi havaalanlarının

gümrük ve pasaport işlemlerinin yapıldığı sisteme dönüştürülmesi,.

• Selçuk ve Kuşadası Bölgesini 10.000 yatağa kavuşturması hedeflenen projelerin

hayata geçirilmesi,

• Belirli yörelerde “Turizm” yada “Organize Turizm Bölgeleri” ilan etmek suretiyle

mevcut 2.konutların turizm alanlarına dönüşmesin, dolayısıyla da yörenin turizm

kimliğine katkıda bulunulması,

• Altyapı eksiklikleri ve belirli maliyet risklerine rağmen gelişme kaydedebilmek için

turizm yatırımlarına ihtiyacı olan bölgelerde karayolu inşaatlarına öncelik

verilmesi,

• Yörelerin tarım potansiyelini değerlendirmek üzere belirli tarım politikalarının

aksine daha esnek, güncel organik tarım benzeri projelerin desteklenmesi, ürün

belirleme, araştırma, geliştirme-ürün pazarlama ve bu alanda bilinçli işgücü

potansiyeli yaratmada katkıda bulunulması,

391

• Özellikle baraj sulama havzaları çevresindeki tarım dışı alanlarda belirli

büyüklüklerde arazi parçalarının tarıma kazandırılması çalışmalarında teşvik ve

destek rolünün üstlenilmesi,

• Belirli iklim koşullarında da gerekli tarımsal faaliyetin yapılabilmesi için (örneğin

seracılığın teknolojik gelişmelere uygun olarak yapılması) kredi uygulaması

başlatılması, tarım topraklarının el değiştirmesini önlemek üzere teşviklerde

bulunulması,

• Belirli bölgelerde ihraç iskelelerine ağırlık verilmesi, (örneğin Karaburun’un ilçe

olarak Mordoğan’daki mevcut iskeleyi kullanmasının ilçenin ekonomik sürecine

olan negatif etkisi vb),

• Mevcut balıkçı barınaklarının korunaklı hale getirilerek art alanlarıyla birlikte

düzenlenmesi,

• Belirli turizm bölgelerinde kıyı turizmini potansiyel tarih-sağlık-inanç turizmleriyle

de bütünleştirmek amacıyla yeni yat limanı, marina projelerinin hayata geçirilmesi

proje aşamasında alanların ise ÇED raporu sürecinin hızlandırılması, ancak söz

konusu projelerde yat geceleme kapasitesi yüksek tesislerin yanı sıra, konaklama

tesisi ve sosyal tesislerin birlikte çözümlenmesi,

• Turizm yörelerindeki kıyı yerleşimleri arasında hazlı vapur/deniz otobüsü seferleri

oluşturulması gerekli teknoloji düzeyindeki ulaşım araçlarının alımı,

• Jeotermal Alanlarda araştırma çalışmalarının hızlandırılarak, yüksek nitelikli

alanların sağlık turizmine kazandırılması sürecine katkıda bulunarak, söz konusu

enerji kaynağının Seferihisar aksında, yerleşimlerde ve seralarda kullanılmasının

sağlanması,

• Turizm Bölgesi olarak belirlenmiş bölgelerin kıyı kesiminde konumlanmış olan

Askeri alanların ülke çıkarları açısından optimum değerde dengeli yer arayışının

gerçekleştirilmesi,

• I.Derece Doğal-arkeolojik Sit Alanlarındaki termal enerji kaynak potansiyelinin göz

ardı edilmemesi amacıyla bu alanlarda, dengeli –korumacı bir anlayışla turizmi

destekleme amacıyla termal sağlık turizm yer seçim kriterlerinin tekrar

irdelenmesi,

392

• Kıyı kesiminde Turizm bölgesi içinde bulunmayan 2. konutların da bireysel

başvuru ile turizm tesisine dönüşmesi halinde belirli teşviklerden

faydalandırılması, buna ilişkin yeni vergi politikalarının geliştirilmesi, gerektiğinde

gelişme konut alanları belirlemek yerine 2. konutların yerleşmelerdeki konut

açığını kapatmada kullanılması,

• Turizm ağırlıklı bölgelerde çevre kirliliğini önlemek ve çevreye olumsuz etkide

bulunmayacak şekilde, talep duyulan ihtisaslaşmış çalışma alanlarının, altyapısı,

arıtma sistemi planlı bölgelerde çözümlenmesi, mevcutların da dağınıklıktan

kurtarılarak bu tür bölgelerde toplanması için gerekli yasal çözümlerin

irdelenmesi,

• Dağ-Kış sporları kültür-tarih inanç turizm koridorlarında yer almak kaydıyla, bölge

ülke ölçeğinde önem arz eden noktasal alanlarda örgütsel ve plan bazında

düzenlemeler yapılması,

• Belirli alanlarda (örneğin tarım-turizm destekleme bölgelerinde) planda

ayrılmasına rağmen uygulanabilirliği olamayan Su ürünleri Yüksek Okulu, tarım

destekleme-geliştirme AR-GE Enstitüleri vb. sektörel bazda önem arz eden diğer

uygulamalı eğitim alanları için ödenek-tahsisat vb. kolaylıklar sağlanması,

• Ekonomiye katkısı olmakla birlikte, özellikle turizm potansiyeli yüksek kıyı kesimini

yarattığı atıklarla tehdit eden balık çiftliklerinin kontrolünün sağlanması, yer seçim

kıstasların yeniden irdelenmesi,

• Belediyelerce belirlenen çöp toplama-imha, arıtma, kanalizasyon, ağı gibi

yatırımlarının teknolojik gelişmelere göre yapılmasının sağlanması, böylece

kaynak alan israfından kaçınılarak turizm tarım sektörüne katkıda bulunulması,

• Mevcutlara ilave olarak İçme-sulama amaçlı yeni göletlerin programa alınması,

• Tarım potansiyeli yüksek ancak eğimli arazilerde teraslama çalışmalarına katkıda

bulunulması, teknik yardım, kredi teşvik mekanizmasının hayata geçirilmesi,

• Tarım potansiyeli yüksek alanlarda belirli bir ürün destekleme çalışmaları

sürecinde Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce “ova koruma planı”

hazırlanmasının sağlanması,

393

• Üst ölçekli planlarda belirlenen devlet yatırımlarının yerindeki talebe göre

irdelenmesi (örneğin DLH tarafından Ürkmez’de planlanan Yat Limanına karşılık,

talebin balıkçı barınağına dönüşme yönünde olması vb.),

• Tarım alanı olarak belirlenmiş ancak derecesi düşük, çorak alanların turizm

yatırım alanlarına dönüştürülmesinin teşvik edilmesi,

• Tarıma dayalı “organize sanayi bölgeleri” belirlenmesi, belirli büyüklükteki

işletmelerin tarım havzalarına dağınık yerleşmelerinin engellenerek atık

denetiminin daha etkin biçimde yapılması,

• Mekanize tarım koşullarının sağlanması için teşvik kredi sisteminin yeniden

düzenlenmesi,

• Arkeolojik sit alanlarında kazı çalışmalarının ödenek sürecinin hızlandırılması, iç-

dış kredi uygulamalarında aracılık yapılması, bu alanların atıl kalmaktan kurtulup

turizme kazandırılması,

• Mevcut Jeotermal kaynakların entegrasyonu ve kapasite artırımının sağlanması,

• Yerleşme alanlarının yukarıda da ifade edilen alt yapı eksikliklerinin giderilmesi

sürecinde öncelikli olarak mevcut arıtma tesislerinden yararlandırılması

2.aşamada ise Büyük kanal projesine dahil edilmesi sürecinin başlatılması,

• Devlet politikası olarak yap işlet devret modelinin turizm yada tarım destekleme

ve geliştirilme politikalarında kullanılmak üzere geliştirilmesi,

• Tarih koridorundaki yerleşmelerin kentsel dokusunun restorasyonunda mali-

örgütlenme aşamalarında arabuluculuk ve destek sürecinin hızlandırılması,

• Tarih koridorunu içeren demiryolu elektrifikasyonu çalışmalarının (Aliağa-

Menderes) Bergama-Selçuk yönünde geliştirilmesi için gerekli proje-ödenek

desteğinin sağlanması,

• Turizm koridorunda yer alan arkeolojik alanlarda, kazı çalışmalarında elde edilen

bulguların envarter doğrultusunda müzelendirme/sergileme çalışmalarının

yapılması sonucu turizme katkı sağlanmasının, yerleşimlerdeki mevcut gıda,

eğlence, konaklama ve ticaret sektörlerinde yaratacağı hareketlilik nedeniyle

toplumsal ekonomik ve mekansal hedeflerde belirtilen unsurlarla örtüşeceği, kent

merkezinin en önemli problemlerinden olduğu tespit edilen ve merkez kentin alt

394

gelişme yörelerinin gelişme eğilimlerini yönlendirip destekleme özelliğinden uzak

olması sonucu merkez çeperlerindeki saçaklanmayı yaratan alt bölgelerin kendine

yeterli bölgeler olmaması gibi sorunların giderilmesinde önemli rol oynayacağını

düşünülmektedir.

Kıyı

• Balıkçı Barınağı Yat Limanı, Marina, Tamir-Bakım Çekek yerlerinin kıyı boyunca

talebi karşılamaması,

• Kıyıların turizm gelişmesine uyum sağlamaktan uzak olması,

• Balık Çiftliklerinin kıyıları işgal etmiş olması,

• Kıyılarda doğal eşikler nedeniyle kısıtlı alanın yapılaşmaya uygun olması,

• Askeri Alan ve Koruma zonlarının kıyı turizmine uygun alanları kısıtlaması,

• Kıyılarda mevcut Yat Limanı ve Marinalarda Gümrük ve Pasaport işlemlerinin

yapılamaması.

İstihdam

• Bölge ekonomisinin merkez kentten bağımsız yatırım odakları oluşturamaması,

• Potansiyel kaynakların yatırıma dönüştürülememesi,

• Oluşan 2.konut yapılaşmalarının, bölgenin rol/işlev/kimlik değerlerine katkıda

bulunamayacak nitelikte olması,

• Eşiklerin çok sektörlü yatırım odakları yatırım imkanlarını kısıtlaması,

• Turizm yatırımının yetersizliği nedeniyle gelişmenin nitelikli konaklama tesisi-

kongre turizmi seviyesinde olmayı, vasat motel-aile pansiyonculuğu niteliğinde

olması,

• Tarım alanlarının da 2.konut yapılaşmasının tehdidi altında bulunması sebebiyle

sektör canlılığının azalması.

• Arazi şartları, maliyet faktörlerinin üretim faaliyetlerini engellemesi sektörel

dönüşümlerin, tarım sektöründeki istihdamda azalmaya neden olması,

• 2.konutların turizm faaliyetine katılımını sağlayacak teşvik mekanizmaların hayata

geçirilememesi.

395

5.5.4.2. Potansiyeller Çevre ve Sağlık

• Rüzgar enerjisi ve termal kaynak gibi potansiyel zenginliklerin ön plana

çıkarılması, seracılık, termal/sağlık turizmi alanlarında kullanıma uygun

kapasitede olması,

• Kıyılardaki Doğal Sit alanlarının turizm ile birlikte değerlendirilmesi halinde

turizm alanlarına kaynak arazi yaratabilir nitelikte olması,

• Coğrafik özellikleri nedeniyle kıyıların koy, yarımada oluşumlarının plaj,

kumsal açısından önemli yarattığı potansiyelin değerlendirilmesi.

• Arkeolojik sit alanlarında kalan termal kaynakların turizm alanları için

potansiyel turizm bölgeleri niteliğinde olması.

• Çamlı, Ürkmez, Seferihisar-Gelinalan, Kavaklıdere Baraj ve Sulama

Havzalarıyla yörenin tarımsal faaliyet seviyesinin yükseleceği

düşünülmektedir.

Yapılaşma Süreci

• Mevcut 2.konut stokunun turizme kazandırılması.

• Kıyıda yer alan büyük açık alan kullanımlarının belirli plan koşullarıyla

yapılaşmaya açılıp Turizme kazandırılması.

Korumaya İlişkin

• Yörenin sahip olduğu ve tarih/turizm koridoruyla da bütünleştirilebilen

değerlerinin, kaynaklarının turizm unsurunu ön plana çıkaracak şekilde

kullanılması.

Ulaşım

• Mevcut iskelelerin geliştirilip kıyı yerleşimleri arasında hızlı deniz ulaşımında

kullanılması, coğrafik nedenlerle maliyeti yüksek karayolu yatırımlarına

alternatif deniz ulaşımının desteklenebilir nitelikte olması,.

396

• Mevcut demiryolunun iyileştirilmek kaydıyla turizm odaklarının bütününü

kapsayacak nitelikte olması

İdari

• IKBNİP sınırları çerçevesinde hazırlanan plan kapsamında Büyükşehir

Belediyesinin devlet yatırımlarının koordinasyonunda görev üstlenerek sürecin

hızlandırılmasına katkı sağlayacak konumda olması.

Kıyı

• Doğal kıyı oluşumunun peyzaj özelliklerinin, yüksek nitelikli oluşu, maliyet

unsuru düşük olabilen turizm yatırımlarının, doğayla bütünleşen kamping-

günübirlik alanlar vb. kullanımların düzenlenmesine imkan tanıması,

• Yarımada-koy oluşumu nedeniyle korunaklı oluşu, balıkçı barınağı iskele

düzenlemelerinde maliyetin düşürülmesine imkan tanıması,

• Yat Limanı-Konaklama tesisi-Sosyal Tesis-Bakım/onarım gibi art alanı

kapsayan düzenlemelere uygun alanlara sahip olması,

• Özellikle Karaburun kıyılarında kıyı avcılığının gelişmiş olmasının turizm

potansiyelini desteklemesi.

İstihdam

• İYTE yörenin odak noktalarındandır.

• Kara ve deniz avcılığı etkin ekonomik faktördür.

• Süs çiçekçiliği, seracılık önemlidir.

• Üzüm-zeytin işletmeciliği, şaraplık üzüm bağcığı önem kazanmaktadır.

397

• Tarım işletmeleri (ürün işleme-paketleme tesisleri) yoğun olup,destekleme

politikalarıyla alt yöreyi ekonomik açıdan güçlendirecektir.

• Termal Turizm-Sağlık-Kongre Turizmi odak noktaları ekonomik gelişmeye

katkı sağlayacaktır.

• Önerilen tarım plan notları, tarım ürün desenini geliştirmeye yöneliktir.

• Meyve ağırlıklı üretim, yörenin önemli kaynağıdır.3

• Yöredeki tarihi değer+turizm potansiyeli, otantik unsurların çeşitliliği, önemli bir

ekonomik girdidir.

• 2.Merkez olarak gelişiminin ulaşım altyapısıyla desteklenmesi durumunda

başta EXPO olmak üzere kurumsal alanların yer seçiminin burada

yoğunlaşması önemli bir avantajdır.

• Yat Limanı ve balıkçı barınaklarının genişletme çalışmaları, bölge kıyı

kesiminde yoğun talep ve potansiyel olduğuna işarettir.

• 2.Konut stoğunun turizm gelişme ve/veya gelişme konut niteliğinde

kullanılabilirliği, farklı iş kolları yaratılmasında etken olacaktır.

• Kıyı-sağlık-tarih-kültür-inanç turizminin odak noktalarına ve tarih koridorunun

önemli etaplarına sahip olması turizme ilişkin plan önerilerinin gerçekleşmesini

hızlandıracaktır.

398

• Mevcut ve çalışmaları sürdürülmekte olan termal kaynakların çoğalması,

yörenin önemini artıracaktır.

Genel Değerlendirme;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi turizm alanı olarak ön plana çıkarılmakla birlikte,

henüz turizm odaklı gelişme için idari, altyapı vb. yatırımların çözümlenmesi henüz

vasat vasat 2.konut ve motel pansiyonculuk tarzındadır.

Yörenin İKBNP’nin içme-kullanma suyu ihtiyacını karşılayacak potansiyeli oldukça

yüksektir.

Jeotermal rüzgar enerji potansiyeli önemli bir kaynaktır.

Arkeolojik ve doğal değerler altyapı-enerji-ulaşım kararlarıyla desteklendiğinde

yörenin potansiyel gelişmesi hızlanacaktır.

Yeterli büyüme hızına erişilmesi çok sektörlü yatırım imkanları yaratılabilmesi için

cazibe merkezlerinin yaratılması, belirli noktalarda gelişmeye ivme kazandırılması

gerekli görülmektedir.

5.5.4.3. Gelişme Eşikleri

• Yasal, fiziki, doğal eşikler gelişmenin sınırlarını çizmektedir,

• Tarım alanları askeri alanlar, koruma alanları, su-baraj havzaları, fay hatları

gelişme akslarını belirlemektedir,

• ÇDP Alanları, güncelleştirilmiş verilerle düzenlenmiş olmakla birlikte plan

kararlarını belirleyici rol oynamaktadır.

• Kıyılarda oluşan balık çiftlikleri turizm yatırımları için bir eşik niteliğindedir,

• Yapılanmaya kapalı eşikler dışında kalan büyük açık alan kullanımı alanları

kısıtlı arazi stoğunu önemli ölçüde arttıracak nitelik ve konumdadır,

• Tarımsal potansiyelin desteklenip turizm odaklı olarak da kullanılması,

eşiklerin bölgenin rol/işlev/kimlik belirlemesi içinde kısıtlı kaynakların doğru ve

etki kullanımını sağlayacaktır.

399

5.5.5. AMAÇ VE HEDEFLER

• Planın yörenin toplumsal refahını arttırması,

• Alt yörenin gelir payının arttırılması, planın çeşitli odak noktaları yaratmaya

yönelik olması,

• Planın var olan odak noktalarını geliştirip ön plana çıkarması,

• Çok-sektörlü yatırım olanakları sunulması,

• Merkez kentin yoğunluğunun azaltılması amacıyla yöre performansının

yükseltilmesi,

• Kentsel-Kırsal gelişmenin ekonomik sürece dahil edilmesi, odak noktalarında

önemli roller üstlenmesinin sağlanması,

• Çeşitli istihdam fırsatları sunulması, sürdürülebilirlik ilkesi içinde çeşitlenmiş

faaliyetler yaratılması,

• Periferik yerleşmelerin yeterliliklerinin sağlanması,

• Merkez kenti sınırlamak üzere hemen ötesinde yeşil kuşak oluşturulması,

• Tarihsel referansları yüksek alanların tarih ve turizm koridoru olarak

belirlenmesi,

• Kıyı Turizmi için deniz ulaşımının

• Tarih koridoru için ise demiryolu ulaşımının güçlendirilmesi

• Tarım referansları yüksek alanların bu niteliğinin vurgulanarak

korunması

• Diğer alt yöreler ve alt yöre merkez kent ilişkisinin hızlı ulaşım ağıyla

kurulması karayolu ulaşımının aksadığı alanlarda kıyı potansiyelinin ön

plana çıkarılıp kara ulaşımının deniz yoluyla takviye edilmesi.

400

5.5.6. KENTSEL GELİŞME STRATEJİLERİ 5.5.6.1. Genel Stratejiler

• Bağımsız otoritelerce onaylı planların tarif ettiği alanlarda sürdürülebilir

sağlıklı, ekonomik performansı, dolayısıyla kendine yetebilirliği yüksek alt

bölgeler yaratılması,

• Alt yöre etrafında yeşil kuşakların gerçekleştirilmesi merkez kendin daha fazla

saçaklanmasının önlenmesine katkıda bulunması,

• Planlama faaliyetlerinin plan elde etmeye sınırlandırılmaması program etapları

ve proje paketleriyle sürdürülmesi,

• Nüfus artış hızının düşüklüğüne ilişkin tespitlerin alt yöre oluşumlarında doğru

kullanılarak mevcut potansiyellerin ekonomik refahı arttıracak nitelikte

kullanılması bunun bir fırsata dönüştürülmesi,

• Planlama aktörlerinin süreç ilişkisinin kurulması, planın hiyerarşik biçimde

otoritelerin gücünün devlet yatırımlarını yönlendirecek dolayısıyla plana hızla

işlerlik kazandıracak biçimde kullanılması,

• Türkiye’nin en önemli, ancak bir kısmı henüz toprak altında olan tarih

değerlerine sahip bir alt yöresi konumundaki BKGAY’nin var olan bu

potansiyelinin (kültür-inanç-tarih) kıyı turizmiyle bütünleştirilerek gerçek

anlamda bir turizm faaliyeti ve dolayısıyla da ekonomik girdi yaratılması,

• Kıyının turizm amaçlı kullanımının gerektirdiği altyapı (yat limanı, marina,

tekne tamir-konaklama-art alan tesisleri- balıkçı barınakları) tesislerinin yapım

sürecinin hızlandırılması.

• Tarım sektörünün de yörenin önde gelen sektörlerinden olduğu dikkate

alınarak tarım geliştirme politikalarının oluşturulması, sürdürülebilir bir tarım

mekanizmasının yaratılması, bu sayede tarımın turizm lehinde azalma

eğiliminin önlenmesi,

• Kıyıda çeşitli nedenlerle kısıtlı bir alanda gelişme imkanı olan turizm

faaliyetlerine BKGAY’nin bir turizm alt yöresi olduğunun dikkate alarak daha

fazla alan yaratmak üzere plan notları geliştirilmesi,

• Tarih koridorunun bağlantısını sağlayan demiryolu ulaşımının elektrifikasyonu,

401

• Bazı alanlarda hem özel nitelikli tarım alanlarının korunabilirliğinin artırılması

hem de turizme katkı sağlamak amacıyla eko-turizm faaliyetlerinin

geliştirilmesi,

• Yöre sınırları içindeki baraj ve su koruma havzalarının yapılaşmalardan

korunmasının sağlanması.

5.5.6.2. Noktasal Stratejiler

Alt yöre performansının yükseltilmesi, giderek merkez kent saçaklanmasını önlemek

için;

• Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi İ.Y.T.E ve Kent Merkezi ile direkt ilişkisi nedeniyle

düşük yoğunluklu yaşam merkezi olarak geliştirilmesi Bu kapsamda tarımsal

iyileştirme, sulama, pansiyonculuk, hobi bahçeciliği, tarım-sağlık turizmi, spor

kampçılığı bazında gelişmelerin desteklenmesi,

• Bu kapsamda tarım alanlarında süre gelen mevzii 2.konut yapılaşmalarının da

bölgenin potansiyel tarım ürünlerinin korunması ve değerlendirilmesi, giderek de

Turizm Amaçlı kullanımına dönüşecek “Tarımsal işletme+Konut Bölgeleri” ile

“Çiftlik Turizm” bölgelerinin oluşturulması ve planda tarım alanlarının, özel mahsul

alanları öncelikli olarak belirlenmek üzere yaygınlaştırılması,

• Üniversite alanı ve kent merkezi ile olan bağlantısı nedeniyle de büyük alan

kullanımı gerektiren kamu kurumları alanları ile EXPO gibi gelişmeye yönelik

altyapı ve tesis alanlarının bölgede yer seçmesi için alt ölçekli plan çalışmalar

sürecinde yapılacak mülkiyet araştırması yapıldıktan sonra önerilerin geliştirilmesi

• Bölgenin konumu, halihazırda barındırdığı fonksiyonlar ve kent merkezi ile olan

yoğun ilişkisi nedeniyle F.Altay-İ.Y.T.E alanı arasında HRS bağlantısı önerilmesi

ve söz konusu karar ile bölgenin İ.K.B.’nin konut gelişme merkezi ve giderek

2.merkezinin olma özelliğinin desteklenmesi öngörülmektedir.

Bölgenin turizm potansiyelinin 2.konut gelişme alanları yerine, kıyı-güneş-kum

turizmi-yatçılık, doğa turizmi ile konaklama+kongre turizmi ana başlıkları altında

gelişmesi desteklenecek buna ilişkin plan notları geliştirilecektir. Bu kapsamda

mevcut plandaki turizm ve ikinci konut alanlarında alt ölçeklerde yapılacak planlama

çalışmaları sürecinde genel tanım olarak;

402

• Balıklıova-Çeşmealtı-Ahmetbeyli-Özdere-Seferihisar akslarını da kapsayacak

şekilde kıyı-güneş-kum turizmi-yatçılık öngörülen alanlarda marina, tatil köyü,

pansiyon, kamping, apart otel, hotel, butik oteller, yat yanaşma, balıkçı barınağı,

iskele, turizm tesis alanları, günübirlik tesis, hizmet üniteleri, piknik ve organize

karavan alanları,

• Urla Yarımada kesiminde Orman Alanları arasında tanımlanan ve Doğa Turizmi

(doğa sporları, çiftlik turizmi, golf turizmi) öngörülen alanlarda, eko turizm, çadırlı

kamp, piknik günübirlik, organize karavan alanları, orman içi dinlenme

yerleri+hizmet üniteleri, turizm tesis, pansiyon, otel, motel, hostel kırsal

konaklama tesisleri, tema parkları,

• Seferihisar-Selçuk akslarını da kapsayacak şekilde Konaklama+Kongre Turizmi

öngörülen alanlarda ise turizm kompleksleri, zincir tesisler, eğlence merkezleri,

tema parkları, golf tesisleri,

• Karakoç Termal potansiyelinin Uluslar arası niteliklere yönelik Termal Turizm

Alanı ve yakın çevresinin Eko Turizm Alanı olarak geliştirilmesi,

• Söz konusu fonksiyonlardan günübirlik, piknik, çadırlı kamp, organize karavan

orman içi dinlenme alanları ve kırsal konaklama tesislerinin, orman ve

ağaçlandırılacak alanların özel mülkiyete konu olan bölgelerinde de düşük

yoğunluklu olarak yer almasına ilişkin plan notları oluşturulması,

• Bölgeni bir diğer önemli potansiyeli olan termal özelliğinin turizm ve tarım

(seracılık) sektörlerinde yaygın kullanım ile geliştirilmesi kararları alınmıştır.

• Seferihisar bölgesinin, Turizm+Turizm 2.konut, Sağlık Turizmi ve Spor Kampçılığı

alanlarında geliştirilmesi etkin deprem riskinin bölgede daha yoğun olduğunu

gösteren bulgular nedeniyle yeni oluşturulacak alanlarda yapılaşmanın yatayda

ve düşük yoğunluklu olmasına yönelik plan kararları geliştirilmesi, uygulamanın

mevcut onanlı planlar kapsamında da geçerli olması, yoğunluk ve plan

kararlarının alt ölçekli planlarda irdelenmesi,

• Seferihisar-İzmir aksının batı kesiminin “tarım alanı” olarak korunması,

doğusunda ise tanımlanan fonksiyonlar kapsamında,

• Kentsel-Bölgesel Spor Alanları (spor kampçılığı tesisleri),

• Turizm Tesis Alanları (konaklama, kongre merkezi),

403

• Sağlık turizme yönelik tesislerin (hastane, apart otel, butik otel vb) yer alabileceği

Sağlık Tesisi Alanı,

• Onanlı mevzii planları da içeren Turizm+2.Konut (çiftlik turizmi, hobi bahçeciliği,

• Turizm Tesis+Günübirlik Tesis Alanları (konaklama, kongre merkezleri, eğlence

merkezleri, temalı parklar, golf tesisleri, günübirlik tesis alanları) önerilmesi,

• Termal potansiyel ve kapasitenin bu aksta belirlenen fonksiyonlarda etkin olarak

kullanılması,

• Turizm Bakanlığı’nca onaylı Seferihisar-Doğanbey Termal Turizm merkezinin

geliştirilmesi ve bölgesel spor, günübirlik tesis alanları, büyük kamusal kullanım

alanları önerilmesi,

• Seferihisar-Selçuk aksında deniz ve kıyı kirliliğinin önlenmesi,

• Mordoğan Kocadağ, Urla, Arapdağı, Çıtlık Dağı, Akçahisar, Seferihisar Korkmaz

Dağı, Ulucak Karahasan Dağı, Kemalpaşa Üçkuyulartepe, Foça Arslanburuntepe,

Kozbeyli, Değirmentepe, Aliağa Yunt Dağı, Horozgediği, Karpuzcular Dağlarında

yenilebilir enerji kaynaklarından Rüzgar Enerjisi olanaklarının etüdü ile faaliyetin

gereksinimi olan Santral Alanların yörelerin öncelikleri dikkate alınarak

tanımlanması kararları alınmıştır.

5.5.7. ALT YÖRE PLAN ŞEMASI

Batı Gelişme Alt Yöresinin Yarımada kesimindeki Karaburun-Mordoğan-Urla

yerleşmelerinin özel plan kararlarıyla desteklenmesi, bölgenin, yöre-ülke ölçeğinde

önemli potansiyeli olan tarım unsurunun turizm ağırlıklı plan kararlarıyla dengeli bir

bütünlük içinde gözetilerek geliştirilmesi kaçınılmazdır. Ayrıca, deprem riski açısından

önemli tehlike arz eden bölgeler olması açısından geniş alanlara yaygın planlama

kararları esnekliğinin sağlanması gerekmektedir. Bu öngörülere göre;

404

Şekil 1. Alt Yöre Plan Şeması

5.5.7.1. Yeşil Kuşak Program Alanları

Doğal nitelikleri yönünden irdelenen orman, ağaçlandırılacak alanlar, MF, DKKA

alanlarının, Karaburun-Mordoğan kesiminde ağırlıklı olarak avcılık, balıkçılık, foto-

safari, kıyı turizmini destekleyecek şekilde düzenlenmesi,Urla yarımada ve güney

kesiminde ise,doğa yürüyüşü (yaya,bisiklet) pasif ağaçlandırma, günübirlik tesis,

orman içi dinlenme alanları, rekreasyon alanları, temalı parklar önerilmektedir.

Doğal nitelikleri yönünden irdelenen orman, ağaçlandırılacak alanlar, MF, DKKA

alanlarının, Seferihisar-Selçuk kesiminde ağırlıklı olarak avcılık, balıkçılık, foto-safari,

kıyı turizmini destekleyecek şekilde, doğa yürüyüşü (yaya,bisiklet) pasif

ağaçlandırma, günübirlik tesis, orman içi dinlenme alanları, rekreasyon alanları,

temalı parklar önerilmektedir. Güzelbahçe’deki potansiyel dikkate alınarak ise

rüzgara dayalı paragliding, dağcılık, tırmanmaya ilişkin aktiviteler önerilmektedir.

• Günübirlik Tesis Alanları-Kamp alanları-(kamping-çadır-karavan işletme

alanları) Karayolları güzergahlarında ve yakın çevrelerinde, kent girişlerinde

405

kurulan ve genellikle turistlerin kendi imkanlarıyla geceleme, yeme-içme,

dinlenme, eğlence ve spor ihtiyaçlarını sağladıkları en az 30 ünitelik tesislerdir.

Bu alanlarda çadırlı karavan, mokamp, açık kahve, büfe, kapalı yemek

hacmi,duş, wc, çamaşırhane vb. tesisleri kapsamaktadır.

• Rekreasyon Alanı Botanik bahçesi, binicilik parkuru, golf alanı, piknik ve

serbest gezinti alanları düzenlenebilir.

Plan yapım sürecinde alana ilişkin olarak oluşturulan veri tabanına göre jeolojik

açıdan önlem alınması gerekli olduğu tespit edilen alanlarda yapılacak yapılarda; alt

ölçekli planlarda güncelleştirilmiş jeolojik etüdler kapsamında, yapı ölçeğinde önlem

alınmadan uygulama yapılamaz

5.5.7.2. Urla Tarım Program Alanları

Urla Tarım Alanları Program Alanında yörenin yüksek nitelikli özel mahsul alanlarının

geliştirilmesi, 2.konut lehinde azalması ya da el değiştirmesinin önlenmesi, kıyı

yerleşimi olan ilçenin turizm potansiyeli ile de bütünleştirilmesi öngörülmektedir.

Bu kapsamda 2 kademeli bir uygulama hedeflenmektedir.

• İzmir-Çeşme otoyolunun kuzeyinde kalan kesimlerde korunacak tarım alanı

koşulları geçerli olacaktır.

• İzmir-Çeşme otoyolunun güneyinde, bağcılık-zeytinciliğin daha organize

olduğu kesimlerde yine öncelikli plan koşulu “Korunacak Tarım Alanı”

yapılanma koşulları olmakla birlikte, alanın belirli toplulaştırma ölçüsü

üzerinden tarım ağırlıklı olmakla birlikte, turizm unsurunuda kullanmaya

yönelik ekonomik getirisi daha yüksek, dolayısıyla da tarım sektörünü daha

cazip hale dönüştürülmesi öngörülmektedir.

5.5.7.3. Seferihisar Aksı Program Alanı

Alan, İKBNİP kararları kapsamında turizm koridoru olarak değerlendirilmiş ve ‘tarih

ve turizm zonu’ olarak belirlenmiştir.Alt yöre içindeki rolü,turizm kullanımlarını ve

rekreatif kullanım türlerini üstlenmek olarak nitelendirilmiştir. Turizm 2.konut ,

günübirlik tesis, rekreasyon ve turizm tesislerinin yanısıra kara ve deniz avcılığının,

arkeolojik ören yeri düzenlemelerinin bölgede ağırlıklı olarak yer seçmesine ilişkin

düzenlemeler yapılmıştır.

406

Bölge, jeotermal potansiyel bazlı turizm odak noktası olarak değerlendirilmekle

birlikte halihazırda mevzii olarak onanmış konut gelişme 2.Konut kullanımlarıyla

yaygın bir biçimde işgal edilmiş, dağınık yerleşmelerin yer aldığı deprem riski son

derece yüksek bir bölgedir.

Güzelbahçe’den başlamak üzere Seferihisar aksı üzerindeki tarım alanları da Urla

kesiminde olduğu gibi 2.Konut yapılaşmasının tehdit ettiği bölgeler olarak ön plana

çıkmaktadır.

Bölgenin halihazırda doğu sınırının tamamını oluşturan Baraj Havza ve İçme Suyu

Koruma Havzaları hem koruma hem de yakın çevrelerinde yer alan halihazırda

nitelikli tarım toprağı ya da potansiyel tarım topraklarının belirlenmesi ve bölge

ölçeğinde ön plana çıkan ürün desenine kazandırılması amacıyla değerlendirilmiştir.

Bölgenin, ana plan stratejilerine uygun olarak yönlendirilebilmesi amacıyla her biri

ayrı nitelikte potansiyellere sahip farklı bölgelemeler yapılmıştır.

• Konaklama Tesisleri Alanı (Otel, Motel, Pansiyon Alanı, Tatil Köyü)

• Sağlık ve Termal Turizmi Tesis Alanları (Kültür Merkezi, Sağlık Köyleri, Termal

Oteller)

• Spor Turizmi (Açık Kapalı Spor Antrenman Sahaları, Oyun Alanları)

• Golf Turizmi (Konaklamalı, Konaklamasız Golf Alanı, 3-4 Golf Alanı, Butik

Villalar)

• Eğitim Tesis Alanları (İlköğretim-Meslek Lisesi-Yüksek Okul-Üniversite

Kampus Alanları)

• Kongre Turizmi (Kongre Merkezleri, Fuar, Kongre Salonları)

• Eğlence Merkezleri (Temalı parklar, Eğlence Köyü)

• Büyük Kentsel Yeşil + Spor Alanları

• Ekolojik Parkı

• Bölge Parkı

• Günübirlik Tesis Alanları

• Kamp Alanları (Kamping-çadır-karavan işletme alanları)

• Rekreasyon Alanı

407

• Turizm 2.Konut Alanları (turizm + II.konut alanları – tercihli kullanım alanları)

• Kontrollü Konut Gelişme Bölgesi (Yelki-Seferihisar)(Jeolojik Sakıncalı Alan)

• Çalışma Alanları

5.5.7.4. Su Koruma Program Alanı

Seferihisar aksı gelişme bölgesi ile Tahtalı Baraj Koruma Havzası arasında kalan

kesimi kapsamaktadır. Özel plan koşulları ile yapılaşması önemli ölçüde kontrol

altında tutulan 55732ha.’lık Tahtalı Havzası ile bütünleşen program alanı, Çamlı,

Seferihisar, Gelinalan, Kavakdere, Ürkmez Barajları ile DSİ Sulama havzalarını

içermektedir.

İKBNİP Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi sınırları içinde kalan alan 28111ha. olup, bu

alanın 11178ha.’ı yukarıda belirtilen İçme veya Sulama Baraj Havzalarının Koruma

Zonlarını içermektedir.

Bu alanların yöre gelişmesinin temel unsurları doğrultusunda doğru kullanımını

sağlamak üzere uzun koruma bandı dışındaki alanların

Tarım Potansiyeli Yüksek Tarım Alanları kapsamında ele alınması, ayrıca -Planda

tarif edilmiş yerleşme ve kullanımlar dışında yapılaşmanın yer almaması

öngörülmektedir.

Bu bölgede 1/25000 ölçekli İKBNIP plan koşulları geçerli olacaktır.

5.5.7.5. Kıyı Gelişme Program Alanı

Karaburun-Mordoğan-Urla Kıyı+ Mevcut Yerleşme Alanı

Yörede mevcut Çevre Düzeni Planı, plan sürecinde elde edilen coğrafi ve hava

fotoğrafları verileri dikkate alınarak güncellenmiş,1.Derece Doğal Sit sınınr

kapsamındaki bölgelere bu kararla çatışmayacak şekilde günübirlik kullanım,

rekreasyon alanı kararları getirilmiş, turizm tesis ve turizm 2.konut alanları ile

bütünlük teşkil edecek şekilde yat limanı önerilmiştir.Karaburun yerleşiminin

ihtiyacına yönelik olarak KSS alanı planlanmıştır. Yörenin önemli potansiyeli olan

rüzgar enerjisi, turizm ve tarım sektörüne hizmet edecek şekilde desteklenmiş,

elverişli olduğu belirlenen alanlarda, fizibilite çalışmaları alt ölçekli planlarda

irdelenmek üzere alanlar önerilmiştir.

408

Seferihisar-Selçuk Kıyı + Mevcut Yerleşme Alanı

Mevcut Çevre Düzeni Planları, elde edilen veriler doğrultusunda güncellenmiştir.

Kıyı kullanımlarında yer alan 2.Konut ve turizm alan kararları, köy yerleşik ve gelişme

alanları ve mevcut yerleşmelerin planda belirtilen meskun/gelişme sınırları, hava

fotoğraflarındaki gerçek yapılaşmalar dikkate alınarak tekrar düzenlenmiştir.

Turizm+2.Konut alanlarında, yapılan benzeri tespit ile de henüz gelişmesini

tamamlamamış 2.Konut alanları, ‘Turizm Tesis Alanı’ olarak ayrıştırılmıştır.

Doğanbey-Payamlı kesiminde jeolojik sakıncalı alan dikkate alınmak üzere

‘Jeotermal Turizm Tesis Alanı’ ve yeşil alan kullanımlarıyla bütünleşen ‘spor alanları’

planlanmıştır.

Selçuk bölgesinde, onanlı Çevre Düzeni Planında yer alan ‘Park’ ‘Fuar ve Festival

Alanları’ ve benzeri düzenlemeler, ileriye dönük bölge-ülke ölçeğinde düzenlenecek

turizm oluşumlarına dönüşüm bölgesi olarak da değerlendirilerek korunmuştur.

Proje Paketleri

İKBNİP Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Urla Tarım Program Alanı (UTPA)

İzmir-Çeşme Otoyolu kuzeyi ve güneyi olmak üzere bölgeleme düzeyinde farklı

düzenlemeler yapılmıştır.

• Otoyol kuzeyinde kalan kesimde; ‘Tarımsal Niteliği Korunacak Tarım Alanları’

ve ‘Tarımsal Niteliği Korunacak Özel Mahsul Alanları’nda 1/25000 ölçekli

İKBNİP Plan notları geçerlidir.

• İzmir-Çeşme Otoyolu güneyinde ise iki etaplı bir gelişme öngörülmüştür

• 1/25000 ölçekli İKBNİP Plan Notlarında yer alan ‘Tarımsal Niteliği Korunacak

Tarım Alanı’ ve ‘Tarımsal Niteliği Korunacak Özel Mahsul Alanları’na ilişkin

plan notları öncelikli olarak geçerli olacaktır.

• Bölge ölçeğinde ekonomik değer taşıyan ürünlerde (üzüm, zeytin, vb.) özel

yetişme karakteristiği ve toprak kalitesine sahip min.20ha.’lık alanlarda, tarım

kooperatifçiliği veya özel sektör tarafından yine arazinin doğal özellikleri,

kullanım bütünlüğü dikkate alınmak üzere ürün işleme tesis alanı ile birlikte

çiftlik turizmine yönelik tesis ve satış üniteleri yer alabilir.

409

Bu kullanım içinde ürün imalathaneleri, teşhir ve sergileme, ürün tanıtım alanları,

satış birimleri, restoran-cafe, sosyal tesis ve konaklama üniteleri yer alabilir.

Min. parsel alanı:20ha. Emax:0.02 Hnax:6,50m. Toplam inşaat alanı:5000m2.’dir.

• Belirlenen kullanımlar bir bütün olarak planlanacaktır. Plan bütünlüğü

içerisinde her bir ünitenin ayrı birimler halinde çözümlenmesi zorunludur.

• Kullanım üniteleri kapsamında belirlenmiş olan birimler, kentsel tasarım ve

peyzaj ögeleri, yörenin tarihsel-mimari özellikleri, doğal yapı malzemeleri,

mevcut doku, çevre uyumu kıstasları dahilinde projelendirilecektir.

• Önerinin, planlama alanının tamamını kapsaması, alan bütününde ilgili kurum

görüşlerinin alınması esastır.

• Talep, ‘Özel Proje Alanı’ niteliğinde değerlendirilecek, 1/1000 ve 1/500 ölçekli

Uygulama ve Vaziyet Planları, İBŞB tarafından onanacaktır.

• Tesisin tümü projelendirilerek ruhsata bağlanacak ve tüm yapılar ile peyzaj

düzenlemeleri tamamlanmadan yapı kullanma izni verilmeyecektir.

İKBNİP Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Seferihisar Aksı Program Alanı

• 1/25000ölçekli İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planında ‘Ağaçlandırılacak

Alan’, Spor Alanları’, ‘Bölge Parkı’ olarak belirlenen alanlarda, min.20ha.’lık

parsel alanı oluşturulması halinde, inşaat emsali 0.05’i aşmamak ve

hmax:9,80m. olmak kaydıyla ‘Konaklama Tesisleri’,’Sağlık ve Termal Turizm

Tesisleri’, Eğitim Tesisleri’, ’Kongre Turizmi’ne yönelik tesisler yapılabilir.

• Toplulaştırılan alan (min.20ha.) ‘Planlama Alanı’dır.

• Önerinin, planlama alanının tamamını kapsaması, alan bütününde ilgili kurum

görüşlerinin alınması esastır.

• Güncelleştirilmiş jeolojik etütler ve buna ilişkin mikro bölgeleme düzeyindeki

çalışmalar,’Planlama Alanı’ bütününde yapılacaktır.

• Bu planlarda, toplam alanın %40’ı 1/25000 ölçekli İKBNİP’de belirtilen arazi

kullanım kararlarına göre düzenlenecektir.

410

• Talep, ‘Özel Proje Alanı’ niteliğinde değerlendirilecek, 1/1000 ve 1/500 ölçekli

Uygulama ve Vaziyet Planları, İBŞB tarafından onanacaktır.

• Tesisin tümü projelendirilerek ruhsata bağlanacak ve tüm yapılar ile peyzaj

düzenlemeleri tamamlanmadan yapı kullanma izni verilmeyecektir.

5.5.8. ROL / İŞLEV / KİMLİK

5.5.8.1. Batı Yeşil Kuşak Program Alanı (BYKPA)

KİMLİK: Tarih, orman ve rekreasyon zonu

ROL: İKB’nin batı oryantasyonlu saçaklanmasını önlemek

GELİŞMİŞ SEKTÖRLERİ: Tarım, orman

YATIRIM SEKTÖR/KONU/TEMA ALANLARI: Tarımsal iyileştirme-sulama, günübirlik,

rekreasyon, ağaçlandırma, geçici konaklama

5.5.8.2. Batı Kıyı Gelişme Program Alanı (BKGPA)

KİMLİK: Tarih ve Turizm Zonu+düşük yoğunluklu yaşama merkezi

ROL: İKB’nin kıyı oryantasyonlu Turizm yatırımlarını ve rekreatif kullanım türlerini

üstlenmek.

GELİŞMİŞ SEKTÖRLERİ: turizm, 2.konut,günübirlik, rekreasyon, turizm, tarım, eğitim,

konut

YATIRIM SEKTÖR/KONU/TEMA ALANLARI: Turizm Tesis Alanları, Kara ve Deniz Avcılığı,

Arkeolojik Ören yeri düzenlemeleri, Tarih ve Turizm Turları, Deniz Ulaşımı, tarımsal

iyileştirme, sulama, HRST, pansiyonculuk, hobi bahçeciliği

5.5.8.3. Seferihisar Aksı Program Alanı (SPA)

KİMLİK: Turizm, Düşük Yoğunluklu Yaşama Merkezi

ROL: İKB’nin termal oryantasyonlu turizm yatırımlarını ve rekreatif kullanım türlerini

üstlenmek

GELİŞMİŞ SEKTÖRLERİ: Tarım- gelişme ve 2.konut, küçük sanayi

YATIRIM SEKTÖR/KONU/TEMA ALANLARI: Tarımsal İyileştirme-Sulama- Pansiyonculuk-

Hobi Bahçeciliği-Yumuşak Turizm-Sağlık Turizmi-Spor Kampçılığı

411

5.5.8.4. Urla Tarım Program Alanı (UTPA)

KİMLİK: düşük yoğunluklu yaşama merkezi, tarım rekreasyon, turizm zonu

ROL: İKB’nin tarımsal üretim. ve endüstriyel işleme merkezi, çiftlik turizmi türü vb.

faaliyetleri üstlenmek

GELİŞMİŞ SEKTÖRLERİ: tarım, konut, turizm, 2.konut-günübirlik rekreasyon

YATIRIM SEKTÖR/KONU/TEMA ALANLARI: tarımsal iyileştirme-turizm, geçici konaklama-

pansiyonculuk, hobi bahçeciliği

5.5.8.5. Batı Su Koruma Program Alanı (BSKPA)

KİMLİK: tarım-orman-rekreasyon, su kaynağı-barajlar, düşük yoğunluklu yaşama

merkezi

ROL: İKB’nin su ve tarımsal sulama ihtiyacını karşılamak

GELİŞMİŞ SEKTÖRLERİ: tarım, orman, altyapı, günübirlik, rekreasyon

YATIRIM SEKTÖR/KONU/TEMA ALANLARI: tarımsal iyileştirme, sulama, günübirlik-

rekreasyon, ağaçlandırma,baraj-koruma

5.5.9. PLANLAMA KARARLARI

5.5.9.1. Konut Alanları

Mordoğan-Urla-Güzelbahçe-Yelki-Seferihisar-Doğanbey-Ürkmez-Gümüldür-Özdere-

Selçuk genelinde toplam meskun konut alanı 2576,4 ha. olup, arazi kullanım türleri

içerisindeki oranı %42,5 toplam alandaki payı ise %2’dir. Gelişme konut alanları,

1955,9 ha. ile toplam arazi kullanım türü içinde %32,3, toplam alan bütününde ise

%1,5’lik paya sahiptir. 1524,3 ha. ile arazi kullanım türünün %25,2’ini toplam alanın

ise %1,2’sini oluşturan Turizm 2.konut gelişmesinin karakteristik özelliği, “Tercihli

Turizm Tesis Alanları” na ilişkin plan kararı doğrultusunda gelişen, ancak kentsel

mevcut konut stoğuna dönüşen alanlar olmasıdır.

412

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi’nde toplam ‘kentsel konut alanı’, 6056,6 ha. olup alan

bütünündeki kullanımların %4,7’sini teşkil etmektedir.

Gelişme konut alanlarının %70’i, Turizm konut alanlarının %60’ı, toplamda ise

kentsel konut alanlarının %63’lük bir kesimi halihazırda yapılaşmamış durumdadır.

Bu nedenle, planda büyük ölçüde ilave gelişme alanları belirlenmemiş, yerleşim

alanlarının mevcut-gelişme alanları güncelleştirilmiş hava fotoğrafları dikkate alınarak

sınırlandırılmıştır.

Turizm konut alanları ise planda yer alan ‘Turizm ve 2.Konut Yerleşme Alanları’

kapsamında güncel bilgilerle, halihazırda boş olan alanların yöreye ilişkin rol ve

kimliklere uygun gelişmesi sağlanmak üzere turizm tesis alanlarından ayrıştırılmıştır.

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi bütününde Köy Yerleşik Alan 405,5 ha., Köy Gelişme

Alanı 340,1 ha. olup, toplam ‘Kırsal Konut’ alanı, 745,6 ha.’dır ve halihazırda

627,8ha.’ı (%84) yapılaşmamıştır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu

kapsamında mahalleye dönüşen ya da havza sınırları içinde yer alan kırsal konut

alanları bu statü değişikliği ve havza koruma kararları kapsamında yeniden

irdelenmiş, plan notlarıyla belirlenmiştir.

Batı Gelişme Alt Yöresi planlama alanında 2005 yılı nüfusu 180060 kişidir. Kentsel

ve Kırsal Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 2374,7ha (%35) olduğu

dikkate alındığında yoğunluk 75 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 474076 kişi, planlı konut

alanının tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 70kişi/ha. olacağı

öngörülebilir.

Alt Yöre Strateji kararlarına uygun olarak, turizm geliştirme kararı öncelikli tutularak

kapasite planı hazırlanmış, kentsel-kırsal konut alanlarında yapılaşma oranları

dikkate alınarak herhangi bir alan artırımına gidilmemiş, turizm konut alanlarında

yukarıda bahsi geçen düzenleme yapılarak bu alanların devlet desteğiyle atıl

durumdaki konut stokundan çıkartılarak turizme kazandırılması ana hedef olarak

öngörülmüştür.

1/25000 ölçekli nazım imar planı çizim tekniği doğrultusunda hazırlanan donatı

alanlarına ilişkin yeterlilik analizlerinin alt ölçekli planların hazırlanma sürecinde tekrar

irdelenmesi öngörülmektedir

413

İKBNİP Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi sınırları kapsamındaki ilçeler bazında

incelendiğinde ise; Mordoğan’ da 599,2 ha.toplam kentsel konut alanı İKBNİP

kapsamında ise %7,84’lük orana sahiptir.

Mordoğan genelinde toplam meskun konut alanı 227,7 ha. olup, arazi kullanım türleri

içerisindeki oranı %38, toplam alanındaki payı ise %2.8’dir. Gelişme konut alanları,

276,6 ha. ile toplam arazi kullanım türü içinde %46,2 toplam alanda ise %3.4’lük

paya sahiptir.

Buna göre;

Turizm konut alanlarının %62’si toplamda ise kentsel konut alanlarının %7.3’lük

kesimi halihazırda yapılaşmamış durumdadır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Mordoğan kesimi planlama alanında 2005 yılı nüfusu 7470

kişidir. Kentsel Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 169.2 ha olduğu

dikkate alındığında yoğunluk halihazırda 44 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 39174 kişidir.

Planlı konut alanının tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 60-65 kişi/ha.

olacağı öngörülebilir.

Urla genelinde toplam meskun konut alanı 1254.4 ha. olup, arazi kullanım türleri

içerisindeki oranı %54.2 toplam alandaki payı ise %2.7’dir. Gelişme konut alanları

785,4 ha. ile kullanım türü içinde %33,9, alan bütününün ise %1,7’lik paya sahiptir.

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Urla yerleşmesindeki toplam konut alanı 2316.3 ha

olup, alan bütünündeki kullanımların %5.0’i teşkil etmektedir. Konut alanlarının

%61’lik kesimi halihazırda yapılaşmamış durumdadır.

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Urla kesiminde Köy Yerleşik Alan 156.5 ha., Köy

Gelişme Alanı 145.4 ha. olup, toplam “Kırsal Konut” alanı, 301.9 ha.’dır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Urla planlama alanında 2005 yılı nüfusu 55957 kişidir.

Kentsel ve Kırsal Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 899.3 ha olduğu

dikkate alındığında yoğunluk 62kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 474076 kişidir. Planlı konut

alanının tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 65 kişi/ha. olacağı

öngörülebilir.

414

Güzelbahçe genelinde toplam meskun konut alanı 323.4 ha. olup, arazi kullanım

türleri içerisindeki oranı %73.8, toplam alandaki payı ise %5.7’dir. Gelişme konut

alanları 114.6 ha. ile kullanım türü içinde %26.2, alan bütününün ise %2’lik paya

sahiptir.

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Güzelbahçe yerleşmesindeki toplam konut alanı

438 ha olup, alan bütünündeki kullanımların %7,7’sini teşkil etmektedir. Toplamda

Konut alanlarının %64’lük bir kesimi halihazırda yapılaşmamış durumdadır.

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Güzelbahçe kesiminde Köy Yerleşik Alanı 42.7 ha.,

Köy Gelişme Alanı 11.1 ha. olup, toplam “Kırsal Konut” alanı, 53.8 ha.’dır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Güzelbahçe planlama alanında 2005 yılı nüfusu 18060

kişidir. Kentsel ve Kırsal Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 157.4 ha

olduğu dikkate alındığında yoğunluk 115 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 37341 kişi, planlı

konut alanının tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 75 kişi/ha. olacağı

öngörülebilir.

Yelki genelinde toplam meskun konut alanı 76.5 ha. olup, kullanım türleri

içerisindeki oranı %21.5, toplam alandaki payı ise %5.2’dir. Gelişme konut alanları

279,2 ha. ile kullanım türü içinde %78.5, alan bütününün ise %19.1’lik paya sahiptir.

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Yelki yerleşmesindeki toplam konut alanı 355.7 ha

olup, alan bütünündeki kullanımların %24.3.ünü teşkil etmektedir. Toplamda Konut

alanlarının %84.lük bir kesimi halihazırda yapılaşmamış durumdadır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Yelki planlama alanında 2005 yılı nüfusu 2297 kişidir. Kentsel

ve Kırsal Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 54.3 ha olduğu dikkate

alındığında yoğunluk 42 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 15795 kişi, planlı konut alanının

tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise yine yaklaşık 45 kişi/ha. olacağı

öngörülebilir.

Seferihisar genelinde toplam meskun konut alanı 193.5 ha. olup, arazi kullanım

türleri içerisindeki oranı %21.8, toplam alandaki payı ise %0.4’tür. Gelişme konut

alanları 444.5 ha. ile kullanım türü içinde %50,1, alan bütününün ise %1’lik paya

sahiptir.

415

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Seferihisar yerleşmesindeki toplam kentsel konut

alanı 887 ha olup, alan bütünündeki kullanımların %2 ’sini teşkil etmektedir.

Toplamda Konut alanlarının %64’lük bir kesimi halihazırda yapılaşmamış

durumdadır.

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Seferihisar kesiminde Köy Yerleşik Alanı 175.9 ha.,

Köy Gelişme Alanı 185.3 ha. olup, toplam “Kırsal Konut” alanı, 361.2 ha.’dır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Seferihisar planlama alanında 2005 yılı nüfusu 30022 kişidir.

Kentsel ve Kırsal Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 325.8 ha olduğu

dikkate alındığında yoğunluk 92 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 79367 kişi, planlı konut

alanının tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 60 kişi/ha. olacağı

öngörülebilir.

Doğanbey genelinde toplam meskun konut alanı 41.8 ha. olup, arazi kullanım türleri

içerisindeki oranı %14.7, toplam alandaki payı ise %0.7’dir.

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Doğanbey yerleşmesindeki toplam konut alanı

285,2 ha olup, alan bütünündeki kullanımların %4.7’sini teşkil etmektedir. Toplamda

Konut alanlarının %70.lik bir kesimi halihazırda yapılaşmamış durumdadır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Doğanbey planlama alanında 2005 yılı nüfusu 7780 kişidir.

Kentsel Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 88.1 ha olduğu dikkate

alındığında yoğunluk 94 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 14051 kişi, planlı konut alanının

tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 50 kişi/ha. olacağı öngörülebilir.

Ürkmez 125.9 ha ile alan bütününün %6.6’sını oluşturan turizm ikinci konut gelişmesi

ile ön plana çıkmaktadır

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Ürkmez yerleşmesindeki toplam konut alanı 125.9

ha olup, turizm ikinci konut alanlarından oluşmaktadır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Ürkmez planlama alanında 2005 yılı nüfusu 6407 kişidir.

Turizm 2.konut alalarının toplam alandaki yapılaşmasının 57.3 ha olduğu dikkate

416

alındığında yoğunluk 112 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 6295 kişi, planlı konut alanının

tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 50 kişi/ha. olacağı öngörülebilir.

Gümüldür genelinde toplam meskun konut alanı 37.9 ha. olup, arazi kullanım türleri

içerisindeki oranı %14.3, toplam alandaki payı ise %2.4’dür. Gelişme konut alanları

52.4 ha. ile kullanım türü içinde %19.8 , alan bütününün ise %3.3’lük paya sahiptir.

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Gümüldür yerleşmesindeki toplam kentsel konut

alanı 265.2 ha olup, alan bütünündeki kullanımların %16.6’sını teşkil etmektedir.

Toplamda Konut alanlarının %53’lük bir kesimi halihazırda yapılaşmamış

durumdadır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Gümüldür planlama alanında 2005 yılı nüfusu 9888 kişidir.

Kentsel Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 135.4 ha olduğu dikkate

alındığında yoğunluk 73 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 13014 kişi, planlı konut alanının

tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 50 kişi/ha. olacağı öngörülebilir.

Özdere genelinde toplam meskun konut alanı 141,3 ha. olup, arazi kullanım türleri

içerisindeki oranı %28, toplam alandaki payı ise %1.6’dır. Gelişme konut alanları 3.2

ha. ile kullanım türü içindeki payı %, 0.6’dır.

Buna göre;

Özdere yerleşmesinde toplam kentsel konut alanı 504,2 ha olup, alan bütünündeki

kullanımların %5.9’ini teşkil etmektedir. Toplamda Kentsel Konut alanlarının %61’lik

bir kesimi halihazırda yapılaşmamış durumdadır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Özdere planlama alanında 2005 yılı nüfusu 11821 kişidir.

Kentsel Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 160 ha olduğu dikkate

alındığında yoğunluk 74 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 25857 kişi, planlı konut alanının

tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 50 kişi/ha. olacağı öngörülebilir.

Selçuk genelinde toplam meskun konut alanı 279.9 ha. olup, toplam alandaki payı

%2.5’dir.

Buna göre;

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Selçuk yerleşmesindeki toplam kentsel konut alanı

279.9 ha olup, tamamen meskun konut alanlarından oluşmakta ve alan bütünündeki

417

kullanımların %2.5’ini teşkil etmektedir. Toplamda Kentsel Konut alanlarının %93’lük

bir kesimi halihazırda yapılaşmamış durumdadır.

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi Selçuk kesiminde Köy Yerleşik Alanı 10.4 ha., Köy

Gelişme Alanı 18.3 ha. olup, toplam “Kırsal Konut” alanı, 28.7 ha.’dır.

Batı Gelişme Alt Yöresi Selçuk planlama alanında 2005 yılı nüfusu 30358 kişidir.

Kentsel ve Konut Alanlarının toplam alandaki yapılaşmasının 107.7 ha olduğu

dikkate alındığında yoğunluk 282 kişi/ha.’dır. Plan nüfusu 67671 kişi, planlı konut

alanının tamamının gelişmesi halindeki yoğunluğun ise 218 kişi/ha. olacağı

öngörülebilir.

KENTSEL KONUT ALANLARI

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM TÜRÜ

İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN

İÇERİSİNDEKİ %

MESKUN KONUT SIK YOĞ.

MESKUN KONUT ORTA YOĞ. 244,7 4,0 0,2

MESKUN KONUT SEYREK YOĞ. 742,6 12,3 0,6

MESKUN KONUT ÇOK SEYREK YOĞ. 1589,1 26,2 1,2

TOPLAM MESKUN KONUT 2576,4 42,5 2,0

GELİŞME KONUT SIK YOĞ.

GELİŞME KONUT ORTA YOĞ. 0,8 0,0 0,0

GELİŞME KONUT SEYREK YOĞ. 313,3 5,2 0,2

GELİŞME KONUT ÇOK SEYREK YOĞ. 1641,8 27,1 1,3

TOPLAM GELİŞME KONUT 1955,9 32,3 1,5

TURİZM KONUT 1524,3 25,2 1,2

TOPLAM KENTSEL KONUT 6056,6 100,0 4,7

KIRSAL KONUT ALANLARI

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM TÜRÜ

İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN

İÇERİSİNDEKİ %

KÖY YERLEŞİK ALANI 405,5 54,4 0,3

KÖY GELİŞME ALANI 340,1 45,6 0,3

TOPLAM KIRSAL KONUT 745,6 100,0 0,6

Tablo 14. Kentsel Konut Alanları Tablosu

5.5.9.2. Ticaret ve Yönetim Merkezleri

Mordoğan-Urla-Güzelbahçe-Yelki-Seferihisar-Doğanbey-Ürkmez-Gümüldür-Özdere-

Selçuk yerleşmeleri genelinde toplam MİA alanı 38 ha. olup, İzmir Kentsel Bölge

Nazım İmar Planı Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi bütünündeki arazi kullanım türleri

içerisindeki oranı %30,7’dir. 2-3 Derece Merkezleri 47.7 ha. alt yöre bütünündeki

oranı %38,6’dır. Büyük alan Kullanımı gerektiren BHZ-Kamu Kuruluşları ise 37,9 ha.

Batı Kentsel Gelişme Yöresi içindeki oranı %30,7’dir. Ticaret ve Yönetim Merkezleri

418

toplamda 123,6 ha olup, İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı alanı içindeki oranı

ise % 0.1’dir

Urla yerleşmesinde 29.8 ha. MİA, 21.6 ha 2.3. Derece Merkez, 30,3 ha. BHZ- Kamu

Tesis Alanı ayrılmıştır. Ayrıca 18.3 ha.’lık Kamu Tesis Alanlarına ilave olarak 5.25

ha.’lık Büyük Alan Kullanımı Gerektiren Kamu Tesis Alanları” ayrılmıştır. Ticaret ve

Yönetim Merkezlerinin toplam alanı 81,7 ha olup, alan bütünü içerisindeki oranı

%0.2’dir.

Güzelbahçe’de 2.3.Derece Merkez alanı 23.1 ha kamu tesis alanları 3.3 ha olup

2.3.Derece Merkez alanının toplam alan içerisindeki oranları sırasıyla %0.4 ve

%0.1’dir.

Yelki’de 2.3.Derece Merkezler 3 ha.dır ticaret ve yönetim merkezleri toplamı 3

ha.olup, toplam alan içerisindeki payı %0.2’dir.

Seferihisar’da MİA alanı 8.2 ha, kullanım türü içindeki payı %73.2, toplam alandaki

oranı %0.0, Büyük alan kullanımı (BHZ+Kamu kuruluş tesis alanları ise 3 ha olup

kullanım türü içindeki payı %70.5, toplam alandaki oranı ise %0.0’dir

Selçuk yerleşmesinde Büyük Alan Kullanımı Gerektiren Kamu Tesis Alanları toplam

1.3 ha., toplam alandaki oranı %0.0’dır.

Tablo 15. Ticaret ve Yönetim Merkezleri Tablosu

5.5.9.3. Sanayi Bölgeleri

BKGAY bütününde Sanayi Bölgesi 43.7 ha, kullanım türü içindeki payı %59,9, Küçük

Sanayi 10,3 ha, kullanım türü içindeki payı %14,1, KDKÇA 19 ha, kullanım türü

içindeki payı %26,0 olup, toplam sanayi bölgesi 73 ha. toplam alt yöre alanındaki

oranı %0.1’dir.

Mordoğan’da 9 ha.’lık KDKÇA’ya ilave olarak erişilebilirliği atık problemi çözümlenmiş

bir alanda 4.4 ha.’lık Küçük sanayi alanı ayrılmıştır. Küçük sanayi ve KDKÇA’nın

TİCARET VE YÖNETİM MERKEZLERİ

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM

TÜRÜ İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ

%

MİA 38,0 30,7 0,0

2-3° MERKEZLER 47,7 38,6 0,0 BÜYÜK ALAN KUL.(BHZ+KAMU KURLUŞLARI) 37,9 30,7 0,0

TOPLAM 123,6 100,0 0,1

419

toplam alandaki oranları toplamda 13.4 olan Sanayi Bölgeleri alan bütününün %2’sini

teşkil etmektedir.

Urla yerleşiminde 10.1 ha. sanayi bölgesi, 8.9 ha KDKÇA yer almaktadır. Sanayi

bölgelerinin toplamı 19 ha.dır.

Güzelbahçe’de 1.1 ha KDKÇA belirlenmiştir.

Yelki’de ise Küçük Sanayi 2.5 ha. olup, toplam alan içindeki payı %0.2’dir

Seferihisar’da Sanayi Bölgesi 18.6 ha.’dır alan bütünündeki oranı ise %0.0’dır

Gümüldür’ de 3,4 ha. Lık küçük sanatlar alanı belirlenmiş olup bu alanda Çevre ve

Orman Bakanlığının uygun görüşü alındıktan sonra faaliyete geçilecektir.

Selçuk sanayi bölgesi 15 ha. olup, toplam alandaki oranı %0.1’dir.

SANAYİ BÖLGELERİ

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM TÜRÜ

İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ

%

OSB

SANAYİ BÖLGESİ 43,7 59,9 0,0

KÜÇÜK SANAYİ 10,3 14,1 0,0

MADEN ÇIKARIM ALANLARI (TUZLA)

DEPOLAMA

KDKÇA 19,0 26,0 0,0

SERBEST BÖLGE

TERSANE

YAT - TEKNE İMALAT ALANI

TOPLAM 73 100,0 0,1

Tablo 16. Sanayi Bölgeleri Tablosu

5.5.9.4. Turizm Alanları

BKGAY Yerleşim alanları bütününde Turizm Tesisleri 1855,2 ha, Kamping alanları

19.5 ha, günübirlik tesisler ise 378,3 ha.dır. Turizm Tesislerinin toplam alan içindeki

oranı %1.4, kamping alanlarının %0.0 günübirlik tesislerin ise %0.3’tür turizm alanları

toplam 2253 ha. olup alan bütününün %1.8’ini oluşturmaktadır. 1544,8 ha ile kullanım

türü içinde %25, toplam alanda ise %1.2’lik orana sahip turizm ikinci konut

gelişmesinin karakteristik özelliği, turizmden çok, kentsel konut stoğu niteliğinde

olmasıdır.

420

Mordoğan’da 378.2 ha. Turizm tesis alanı, 298.2 ha, günübirlik tesis alanı

planlanmıştır. 290 ha günübirlik tesis, 152.2 ha turizm tesis alanı önerilmektedir. Söz

konusu alanlar, Doğal Sit Alanlarının ve hava fotoğrafları dikkate alınmak üzere

turizm 2.konut (tercihli turizm tesis alanları) alanlarının yapılaşmamış kesimlerinin

turizm alanı olarak belirlenmesiyle oluşturulmuştur. Ayrıca yöre strateji ve

potansiyellerine uygun olarak 14.92 ha.’lık marina alanı önerilmiştir.

Urla yerleşmesinde turizm tesisleri 162.2 ha, kamping 3.7 ha., günübirlik tesisler ise

16.6 ha.dır. turizm alanları toplanı 182.5 ha. olup toplam alandaki oranı %0.4’tür.

3.67 ha. kamping alanı, 123.5 ha. turizm tesis alanı, 4.3 ha. günübirlik tesis alanları

önerilmiştir. Turizm 2.konut alanları 276.5 ha. olup kullanım türünün %11.9’unu alan

bütünün ise %0.6’sını oluşturmaktadır.

Güzelbahçe’de turizm tesis alanı 0.4 ha.’dır.

Seferihisar yerleşmesinde günübirlik turizm tesis alanları 43,6 ha.’dır. Toplam turizm

alanları, 858,3 ha. olup, toplam alan içindeki oranı %1,9 dur. Bölge turizm

potansiyelini geliştirmek üzere 318.9 ha turizm tesis alanı gelişmesi önerilmiştir.

Turizm 2.konut alanları 249 ha ile alan bütününün %0.6’sını oluşturmaktadır.

Doğanbey turizm tesisleri alanı 255.2 ha. olup toplam alandaki oranı %4.2’dir 17.2

ha.’lık termal turizm tesis alanı önerilmiştir. Turizm 2.konut alanları 243,4 ha. olup

alan bütününün %4’ünü oluşturmaktadır.

Ürkmez’de turizm tesisleri alanı 92.2 ha., kamping alanları 150,1 ha.dır. Turizm

2.konut alanları 125.9 ha olup alan bütününün %6.6’sını oluşturmaktadır. Toplam

turizm alanları 242.3 ha.olup alan bütünündeki oranı %12.7’dir

Gümüldür turizm tesis alan toplamı 82,3 ha olup toplam alanın %5,2’sini

oluşturmaktadır. 132.8 ha.ını turizm tesis alanları, 11.7 ha.’ını ise günübirlik tesis

alanları teşkil etmektedir. Günübirlik tesis alanlarının tamamı ve turizm tesis

alanlarının yaklaşık 108 ha.’lık kısmı öneri alanlardır. Turizm 2.konut alanları 174,9

ha toplam alanın %11’ini oluşturmaktadır.

Özdere turizm tesisleri alanı 123,7 ha olup toplam alanın %1.4’ünü teşkil etmektedir.

Turizm 2.konut gelişmesi 359,7 ha ile toplam alanın %4.2’sini oluşturmaktadır.Tercihli

turizm tesis alanları plan kararı kapsamında yapılaşmış 2.konut gelişmesi dışındaki

alanların turizm tesis alanı olarak belirlenmesi öngörülmüş, 106. ha alan bu

doğrultuda düzenlenmiştir.

421

Selçuk’ta turizm tesisleri 293.8 ha, kamping alanları 15.8 ha., günübirlik tesisler 19.9

ha.dır.Turizm Alanları toplamı 329.5 ha. olup, alan bütününün %2.9’unu

kapsamaktadır.

TURİZM ALANLARI

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM

TÜRÜ İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ %

TURİZM TESİSLERİ 1855,2 82,3 1,4

KAMPİNG 19,5 0,9 0,0

GÜNÜBİRLİK TESİSLER 378,3 16,8 0,3

TOPLAM 2253,0 100,0 1,8

Tablo 17. Turizm Alanları Tablosu

5.5.9.5. Büyük ve Açık Alan Kullanışları

BKGAY kapsamında 5484.2 ha büyük ve açık alan kullanışları planlanmıştır. Toplam

alanın % 4.3’ünü oluşturmaktadır. Bölge parkı 224 ha. Ekoloji Parkı 401.7 ha., Fuar

63.6 ha. Rekreasyon 92 ha, park 668.5 ha. Kentsel ve Bölgesel Spor Alanları 439.4

ha. Üniversite Kampus Alanı 3361.5 ha.( İZMİR EXPO 2015 için kampüs içinde 170

ha. yer önerilmektedir.), sağlık 16.8 ha, sosyo kültürel tesis alanı 30.8 ha., Eğitim

185.9 ha.’dır. Mordoğan’da 81.2 ha.’lık rekreasyon alanı düzenlenmiştir. Urla’da

bölge parkı 107.9 ha. fuar 12.5 ha, rekreasyon 10.8 ha., park 106.4 ha, kentsel ve

bölgesel spor 101.5 ha., üniversite kampüs alanı 3361.5 ha, sağlık 6.9 ha. sosyo

kültürel 20.5 ha., eğitim 60 ha. olarak planlanmış bu kapsamda 42.6 ha.’lık eğitim,

14.3 ha.’lık sosyo-kültürel tesis, 89.7 ha.’lık spor 107.9 ha.’lık, bölge parkı 8.3 ha.’lık

üniversite alanı önerilmiştir.

Güzelbahçe’de 46 ha.lık park alanı, Kentsel ve bölgesel spor alanı 5.9 ha, sağlık 5.5

ha, eğitim 7.9 ha.’dır. Büyük ve Açık alan kullanışları toplamı 65,3 ha. olup alan

bütünündeki oranı % 1,1’dir. Yelki park alanı 52.7 ha olup alan genelindeki oranı %

3.6’dır. Seferihisar yerleşmesinde fuar alanı 51.1 ha, park 2.8 ha. kentsel ve bölgesel

spor 121.1 ha, sosyo kültürel 10.3 ha, eğitim 115.7 ha.dır. Kullanım alanları toplamı

305.4 ha. olup alan bütünündeki oranı % 0.7’dir. 72.8 ha.’lık eğitim, 4.47 ha. sağlık,

25.2 ha. AR-GE alanı, 10.36 ha. sosyo-kültürel tesis, 46 ha. spor alanı önerilmiştir.

Özdere yerleşiminde park alanı 2.9 ha.’dır.

Selçuk kapsamında büyük ve açık alan kullanışları toplamı 1188.6 ha., toplam alan

içindeki oranı % 10.5’tir. Bölge parkı 116.1 ha, ekoloji parkı 401.7 ha., park 457.6 ha,

Kentsel ve Bölgesel spor 210.9 ha., eğitim 2.3 ha.’dır. Bölge parkının toplam alandaki

422

oranı % 1.0, Ekoloji parkının % 3.5, park alanlarının % 4.0 kentsel ve bölgesel spor

alanlarının ise % 1.9’dur.

BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIŞLARI

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM TÜRÜ İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ

% BÖLGE PARKI 224,0 4,1 0,2

EKOLOJİ PARKI 401,7 7,3 0,3

FUAR 63,6 1,2 0,0

ARBORETUM (BOTANİK BAHÇESİ)

REKREASYON 92,0 1,7 0,1

KENTSEL YEŞİL ALANLAR (PARK) 668,5 12,2 0,5

KENTSEL VE BÖLGESEL SPOR 439,4 8,0 0,3

ÜNİVERSİTE KAMPÜS ALANI 3361,5 61,3 2,6

SAĞLIK 16,8 0,3 0,0

SOSYO-KÜLTÜREL 30,8 0,6 0,0

EĞİTİM 185,9 3,4 0,1

TOPLAM 5484,2 100,0 4,3

Tablo 18. Büyük ve Açık Alan Kullanım Tablosu

5.5.9.6. Tarım Alanları

BKGAY bazında tarım alanları toplamı 25499,7 ha.’dır ve toplam alanın % 19.9’unu

oluşturmaktadır. Bu kapsamda tarımsal niteliği korunacak alanlar 13418 ha, (% 9.4)

tarımsal niteliği korunacak özel mahsul alanları 12081.7 ha (%9.4)’dır.

Mordoğan yerleşmesinde 162.2 ha tarımsal niteliği korunacak alan, 939.3 ha.

tarımsal niteliği korunacak özel mahsul alanları yer almaktadır. BKGAY stratejileri

doğrultusunda, bölgenin turizmde olduğu kadar tarım sektöründe de gelişmesi

öngörülmektedir. Tarım alanları toplamı 1101.5 ha. olup, toplam alanda % 13.7’lık

orana sahiptir.

Urla’da tarımsal niteliği korunacak alan 3870,6 ha. (%8.3), Tarımsal niteliği

korunacak özel mahsul alanları 3235.3 ha.’dır. (% 7) tarım alanları toplamı 7105.9

ha. olup toplam alandaki oranı % 15.3’tür. Yörede tarım alanlarını desteklemek üzere

özel program alanları düzenlenmiştir.

Güzelbahçe’de tarımsal niteliği korunacak alanlar 508 ha., tarımsal niteliği korunacak

özel mahsul alanları 187.9 ha.dır. Tarım alanı toplamı 695.9 ha. olup, alan bütününde

oranı % 12.2’dir. Yelki’de tarımsal niteliği korunacak alanları 315.7 ha., tarımsal

niteliği korunacak özel mahsul alanları 274.1 ha.dır. Toplam tarım alanı 589.8 ha.,

alan bütünü içindeki oranı % 40.4’tür. Seferihisar’da tarımsal niteliği korunacak

alanları 4080.9 ha., tarımsal niteliği korunacak özel mahsul alanları 4788.5 ha.dır.

423

tarım alanları toplamı 8869.4 ha. olup, alan bütünü içindeki oranın % 19.8’dir. Tarımı

destekleyici AR-GE enstitüleri, fuar alanları, baraj ve DSİ sulama projelerinden

faydalanılarak tarım alanlarının genişletilmesi öngörülmüştür.

Doğanbey kesiminde tarımsal niteliği korunacak alan 368.3 ha, tarımsal niteliği

korunacak özel mahsul alanları 405.4 ha.dır. Tarım alanı toplamı 773.7 ha. olup,

toplam alandaki oranı % 12.8’dir.

Gümüldür’de tarımsal niteliği korunacak alanlar 96.6 ha., tarımsal niteliği korunacak

özel mahsul alanları 1003.5 ha, olup toplam alan 1100.1 ha, toplam alandaki

kullanımlara oranı % 69.0 ha.’dır. Özdere tarım alanları toplamı 1519.9 ha, bu

kapsamda toplam alan kullanımı içindeki oranı % 17.7’dır. Tarımsal niteliği korunacak

alan 1349.7 ha, tarımsal niteliği korunacak özel mahsul alanlar 170.2 ha.’dır.

Selçuk yerleşmesinde ise tarım alanları toplamı 4527 ha. olup toplam alan içindeki

oranı % 39.8’dir. 3031.3 ha.’ı Tarımsal Niteliği Korunacak alan, 1495.7 ha.’ı ise

tarımsal niteliği korunacak özel mahsul alanları olarak belirlenmiştir.

TARIM ALANLARI

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM TÜRÜ

İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ

% TARIMSAL NİTELİĞİ KORUNACAK ALANLAR 13418.0 52,6 10,5

TARIMSAL N. K. ÖZEL MAHSUL ALANLARI 12081,7 47,4 9,4

MERA

ORGANİZE ÇİÇEKÇİLİK BÖLGESİ HAYVANCILIK İHTİSAS ORGANİZE BÖLGESİ

TOPLAM 25499,7 100,0 19,9

Tablo 19. Tarım Alanları Tablosu

5.5.9.7. Orman Alanları

BKGAY bütününde orman alanı toplamı 51325.2 ha. olup, planlama alanındaki oranı

%40.1’dir.

Orman alanları 50893.8 ha ile %39.7, orman içi dinlenme ve mesire alanları ise 431.4

ha ile %0.3’lük bir orana sahiptir.

Orman verileri ilgili kurumlardan alınan güncel bilgiler dikkate alınarak tekrar

irdelenmiştir.

Mordoğan’da orman alanı 4162.3 ha. olup toplam alan içerisindeki oranı %51.6’dır

424

Urla’da 23232.0 ha. orman ve 26.2 ha.’lık orman içi dinlenme ve mesire alanı

bulunmaktadır. Yerleşim planı içindeki kullanım alanları oranları ise sırasıyla %49.9

ve %0.1’dir Toplamda ise orman alanları 23258.2 ha ile %50.0’lık orana sahiptir.

Güzelbahçe yerleşmesinde 2015.7 ha orman 21.2 ha alanda da orman içi dinlenme

ve mesire alanları düzenlenmiştir. Toplamda orman alanları 2036.9 ha olup, alan

bütünündeki oranı %35.9’dur.

Yelki’de orman alanı 262.4 ha.dır ve kullanımlar içerisindeki oranı %18’dir.

Seferihisar yerleşmesinde 13287.0 ha. Orman, 346.5 ha. orman içi dinlenme ve

mesire alanları yer almaktadır. Toplamda ise 13633.5 ha. olup toplam alan

içerisindeki alanı %30.4’tür.

Doğanbey’ de 2891.8 ha. orman ile %47.8, orman içi dinlenme ve mesire alanları ise

329.2 ha ile %5.4’lük bir orana sahiptir. Toplamda ise orman alanları 3221 ha ile

%53,2’lik orana sahiptir.

Ürkmez yerleşmesinde 1418.8 ha. orman alanı toplam alanın yaklaşık %74.2’lik bir

kısmını kapsamaktadır.

Gümüldür’de 61.5 ha. ve 8.3 ha. orman içi dinlenme ve mesire alanı yer almaktadır.

Toplamda ise orman alanları 69.8 ha. ile %4.4’lük orana sahiptir.

Özdere yerleşmesinde 5329.5 ha. orman alanı ile %62.2, orman içi dinlenme ve

mesire alanları ise 29.1 ha. ile %0.3’lük bir kesimi kapsamaktadır. Toplamda ise

5358.6 ha. olup toplam alan içerisindeki alanı %62.6’dır.

Selçuk kesiminde ise orman alanları 2543 ha ile %22.4’lük bir orana sahiptir.

ORMAN ALANLARI

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM TÜRÜ İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ %

ORMAN 50893.8 99,2 39.7 ORMAN İÇİ DİNLENME VE MESİRE ALANLARI 431,4 0,8 0,3

TOPLAM 51325.2 100,0 40.1

Tablo 20. Orman Alanları Tablosu

5.5.9.8. Ağaçlandırılacak ve Doğal Karakteri Korunacak Alanlar

BKGAY bütününde ağaçlandırılacak alan 4723.6 ha. (%3.7), makilik, fundalık 3946

ha. (%3.1), DKKA 9180.4 ha. (%7.2) dir. Toplam kullanım alanı 17850.0 ha. olup,

alan bütününde oranı %13.9’dir

425

Mordoğan’da ağaçlandırılacak alan 201.1 ha. (%2.5), makilik-fundalık 459.4 ha

(%5.7), DKKA 689.2 ha. (%8.5) olup kullanımların tamamı, yerleşim alanı

planlarında 1349.7 ha. olup diğer kullanımlar içinde %16.7’lik oranına sahiptir.

Urla kesiminde ağaçlandırılacak alan 2648.1 ha. (%5.7), makilik-fundalık 344.9 ha.

(%0.7), DKKA 1934.5 ha (%4.2) olup, toplam kullanım alanı 4927.5 ha olup alan

bütününde oranı %10.6’dir. 612 ha. ilave ağaçlandırılacak alan olarak önerilmiştir.

Güzelbahçe’de ağaçlandırılacak alan 4326.7ha. (%7.5); DKKA 1618.7 (%28.4) dir.

Toplam alan 2045.4 ha olup yerleşim alanı bütününün %35.9’unu oluşturmaktadır.

Yelki’de ağaçlandırılacak 41.6 ha. (%2.8), DKKA 98.9 (%6.8) dir. Toplam alan 140.5

ha olup, alan bütününün %9.6’lik kısmını teşkil etmektedir 47.29 ha.’lık ilave

ağaçlandırılacak alan toplamına dahildir.

Seferihisar’da ağaçlandırılacak alan 776.8 ha (%1.7); MF 1987.4 ha. (%4.4), DKKA

3647.1 ha (%8.1) dur. Toplam alan 6411.3 ha olup, alan bütünündeki oranı

%14.3’tür. Eşikler dışında 98.9 ha.’lık bir alan ağaçlandırma çalışması yapılacak alan

olarak planlanmıştır.

Doğanbey’de 494.7 ha (%8.2) ağaçlandırılacak alan, 138.9 ha. (%2.3) makilik-

fundalık alan, 2.6 ha DKKA belirlenmiştir.Toplam alan 636.2 ha, alan bütünündeki

oranı ise %10.5’tir.

Ürkmez’de 10 ha. (%0.5) ağaçlandırılacak alan, 35 ha. (%1.8) DKKA alanı

belirlenmiştir. Toplam alan 45 ha., diğer kullanımlara oranı ise %2.4’tür.

Gümüldür’de 8,3 ha. Makilik-fundalık alan olarak belirlenmiş olup, alan bütünündeki

oranı % 0.5’tir.

Özdere’de 85.9 ha (%1.0) ağaçlandırılacak alan, 57.9 ha. (%0.7) makilik-fundalık,

234.4ha (%2.7) DKKA belirlenmiştir. Toplam alan 378.2 ha., diğer kullanım alanlar

içerisindeki oranı %4.4’tür

Selçuk’ta ise alan toplamı 2073 ha. olup kullanımların %18.2’lik kısmını

oluşturmaktadır. 39.0 ha.’ı (%0.3) ağaçlandırılacak alan, 1078.6 ha.’ı (%9.5), 955.4

ha. (%8.4) ise DKKA olarak düzenlenmiştir.

426

AĞAÇLANDIRILACAK VE DOĞAL KARATERİ KORUNACAK ALANLAR

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM TÜRÜ

İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ

% AĞAÇLANDIRILACAK ALAN 4723.6 26,5 3,7

MAKİLİK - FUNDALIK 3946.0 22,1 3,1

DKKA 9180.4 51,4 7,2

TOPLAM 17850.0 100,0 13.9

Tablo 21. Ağaçlandırılacak ve Doğal Karakteri Korunacak Alan Tablosu

5.5.9.9. Diğer Arazi Kullanma Kararları

BKGAY genelinde askeri alanlar 7527.6 ha. (%5.9), mezarlıklar 13.9 ha., arkeolojik

sit alanları 1568.6ha (%1.2) bu kapsamda değerlendirilmiştir.

Bu tür alan kullanımları toplamı 9110.1 ha. olup, BKGAY bütünündeki oranı %7.1’dir

Mordoğan’da 12.6 ha mezarlık alanı bulunmaktadır. Toplam alan içindeki oranı

%0.2’dir

Urla kesiminde askeri alanlar 3689.3 ha. (%7.9) mezarlıklar 10.4 ha; arkeolojik sit

alanları 640.6 ha (%1.4)dır. Toplam kullanım alanı 4340.3 ha.’dır, diğer kullanımlar

içindeki oranı ise %9.3’tür.

Güzelbahçe’de askeri alanlar 135.7 ha (%2.4), mezarlıklar 3.5 ha (%0.1) olup, toplam

alan 139.2 ha., diğer kullanımlara oranı ise %2.4’tür.

Seferihisar’da askeri alanlar 3702.6 ha. (%8.3), arkeolojik sit alanları 484.7 ha.

(%1.1) dır. Toplam alan 4187.3 ha., diğer kullanımlara oranı ise %9.3’tür.

Doğanbey’de askeri alanlar 714.7 ha. (%11.8), arkeolojik sit alanları 2.8 ha.’dır

toplam alan 717.5 ha. olup, diğer kullanım alanları içindeki oranı %11.9’dur.

Özdere’de arkeolojik sit alanları 440.5 ha.’dır ve toplam alan içindeki oranı %5.1’dir.

Selçuk ilçesinde arkeolojik sit alanları 17.3 ha.’lık bir alanı kapsamaktadır. Diğer

kullanımlara oranı ise %0.2’dir

DİĞER ARAZİ KULLANIM KARARLARI

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM TÜRÜ

İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ

% ASKERİ ALANLAR 7527.6 82.6 5.9

MEZARLIKLAR 13.9 0,2 0,0

ARKEOLOJİK SİT ALANLARI 1568.6 17.2 1,2

ÖZEL PROJE ALANLARI (ÖPA)

TOPLAM 9110.1 100,0 7.1

427

Tablo 22. Diğer Arazi Kullanım Tablosu

5.5.9.10. Yapı Yasağı Getirilen Alanlar

Batı Kentsel Gelişme Alt Yöresi kapsamında Urla’nın kıyı kesiminde 89.4 ha, Yelki

gelişme konut alanı doğusunda ise 52.5 ha.lık bir saha, jeolojik önlemli alan olarak

belirlenmiştir.

5.5.9.11. Altyapı

BKGAY genelinde altyapı tesis alanları toplamı 9549.0 ha., kullanımların alt yöre

genelindeki diğer kullanımlara oranı %7.5’tir.

Arıtma tesisi bölgede 26.7 ha., çöp toplama ve tasfiye alanı 20.3 ha., liman 17.4 ha.,

iskele+balıkçı barınağı 9.8 ha., barajlar-göletler-dere alanları 553.5 ha, otoyollar,

ekspres yollar vb kullanımlar 89021.3 ha (%7.5) tür.

Mordoğan’da 10.4 ha.’lık arıtma tesisi (%0.1), 5.9 ha.’lık çöp depone alanı (%0.1),

14.9 ha. ’lık marina (%0.2), 14.7 ha.’lık barajlar-göletler-dere alanları (%0.2), ekspres

yollar (%39.3 ha) planlanmıştır. Ekspres yol toplam alan içerisinde %0.5 oranındadır.

Yerleşme genelinde altyapı toplam alanı 85.2 ha. olup diğer kullanım alanlarına oranı

%1.1’dir.

Yarımada kuzeyinin önemli potansiyeli olan rüzgar enerjisi değerlendirilerek,

detaylandırılmış fizibilite çalışmalarının alt ölçekli planlar kapsamında tekrar

irdelenmesi kaydıyla “Rüzgar Çiftlikleri” önerilmiştir.

Urla kesiminde toplam altyapı tesis alanları 194.1 ha. olup yerleşme kapsamında

diğer kullanım alanlarına oranı %0.4’tür. İlçe genelinde ayrılan arıtma tesis alanı 6.8

ha., çöp toplama ve tasfiye alanı 12.5 ha., iskele+balıkçı barınağı 9.7 ha., barajlar-

göletler-dere alanları 22.4 ha., otoyollar, ekspres yollar vb kullanımlar 142.7 ha. olup,

yerleşme bütününde oranı %0.3’tür

Mordoğan yerleşmesinde olduğu gibi Urla’da rüzgar enerjisinin potansiyel kaynak

olduğu bir alandır. Bu nedenle, Urla’da rüzgar çiftlikleri önerilmiştir.

Güzelbahçe’de 2.5 ha.’lık yat limanı, 0.1 ha.’lık iskele, balıkçı barınağı yer almıştır.

Barajlar-göletler-dere alanları 78.8 ha., (%1.4) otoyollar, ekspres yollar vb kullanımlar

ise 117.2 ha. (%2.1) dır. Yerleşme genelinde altyapı tesisleri 198.6 ha. kullanım

alanları içinde oranı %3.5 tir.

428

Yelki’de 1.5 ha.’lık çöp tasfiye alanı yer almaktadır. Ekspres yol 53.5 ha. olup altyapı

tesislerinin kullanımlar içindeki oranı sırasıyla %0.1 ve %3.7’dir. toplam altyapı tesis

alanı 55 ha olup alan bütününe oranı %3.8’dir.

Seferihisar’da toplam altyapı tesis alanları 9247 ha, diğer kullanım alanları içindeki

oranı %20.6’dır.Bu kapsamda, arıtma tesisi 7.5 ha., barajlar-göletler-dere alanları

437.6 ha (%1) otoyollar, ekspres yollar vb kullanımlar 8801.9 ha. (%19.7) dır.

Doğanbey yerleşmesinde arıtma tesisi 1.9 ha. (%0.0), barajlar-göletler-dere alanları

8.7 ha. (%0.1) ve otoyollar, ekspres yollar vb kullanımlar 151.8 ha. (%2.5) olup

toplamda 162.4 ha. (%2.7) dır.

Ürkmez yerleşmesinde barajlar-göletler-dere alanlarına ilişkin altyapı miktarı 44 ha.

olup, diğer kullanımlar içinde oranı %2.3’tür. Otoyollar, ekspres yollar vb kullanımlar

35 ha, oranı %1.8’dir. Alanda altyapı tesis toplamı 79 ha. (%4.1) dır.

Gümüldür’de çöp tasfiye alanı 0.4 ha, otoyollar, ekspres yollar vb kullanımlar 64.8 ha

(%4.1) olup, alan toplamında altyapı tesis alanları 65.2 ha (%4.1) dır.

Özdere’de arıtma tesisi alanı 1.6 ha, otoyollar, ekspres yollar vb kullanımlar 235 ha

(%2.7) dır.Altyapı tesis alanları toplamı 236.6 ha olup, toplam alan içindeki oranı

%2.8’dir.

Selçuk yerleşmesinde barajlar-göletler-dere alanları 107.6 ha (%0.9), otoyollar,

ekspres yollar vb kullanımlar toplamı 260.5 ha (%2.3) dır. Toplam altyapı alanları

368.1 ha. olup, toplam alan içerisindeki oranı %3.2’dir.

429

ALTYAPI

ARAZİ KULLANIM TÜRÜ ALAN (ha) ARAZİ KULLANIM

TÜRÜ İÇERİSİNDEKİ %

TOPLAM ALAN İÇERİSİNDEKİ

% ARITMA TESİSİ 26,7 0,3 0,0

ÇÖP TOPLAMA VE TASFİYE ALANI 20,3 0,2 0,0

LİMAN 17,4 0,2 0,0

İSKELE + BALIKÇI BARINAĞI 9,8 0,1 0,0

HAVA LİMANI

TERMİNAL

TIR PARKI, KAMYON GARAJI, GARAJLAR

BARAJLAR + GÖLETLER + DERE 553,5 5,8 0,4

TRAFO MERKEZLERİ

OTOYOLLAR, EKSPRES YOLLAR vb. 8921.3 93,4 7,0

TOPLAM 9549,0 100,0 7,5

Tablo 23. Altyapı Tablosu