bd 12-102-04
TRANSCRIPT
БД 12-102-04
1
1. Инженер-геологийн мэргэжлийн хэсэг боловсруулав.
2. Засгийн газрын хэрэгжїїлэгч агентлаг – Барилга хот байгуулалт, нийтийн аж ахуйн
газарт хянав.
3. Барилга, Хот байгуулалт, Нийтийн аж ахуйн газрын даргын 2004 оны …… дугаар
тушаалаар батлав.
ТЄСЛИЙН УДИРДАГЧ:
Зєвлєх инженер, инженер-геологич Ж.Зулзагабаатар
ГЇЙЦЭТГЭГЧ:
Зєвлєх инженер, инженер-геологич С.Должин
ХЯНАН ТОХИОЛДУУЛАГЧ:
Зєвлєх инженер, инженер-геологич О.Балдорж
Энэ дїрмийг Засгийн газрын хэрэгжїїлэгч агентлаг – Барилга, хот байгуулалт, нийтийн аж
ахуйн газрын зєвшєєрєлгїйгээр бїрэн болон хэсэгчилэн хувилах, олшруулах, тараахыг
хориглоно.
БД 12-102-04
2
Б БА АР РИ ИЛ ЛГ ГЫ ЫН Н И ИН НЖ ЖЕ ЕН НЕ ЕР Р- -Г ГЕ ЕО ОЛ ЛО ОГ ГИ И, , Г ГЕ ЕО ОТ ТЕ ЕХ ХН НИ ИК КИ ИЙ ЙН Н А АЖ ЖИ ИЛ ЛД Д М МЄ ЄР РД ДЄ ЄХ Х, , Х ХЄ ЄД ДЄ ЄЛ ЛМ МЄ ЄР Р Х ХА АМ МГ ГА АА АЛ ЛА АЛ Л, , А АЮ ЮУ УЛ ЛГ ГЇ ЇЙ ЙН Н А АЖ ЖИ ИЛ ЛЛ ЛА АГ ГА АА АН НЫ Ы Д ДЇ ЇР РЭ ЭМ М, ,
Ї ЇН НД ДС СЭ ЭН Н Ш ША АА АР РД ДЛ ЛА АГ ГА А
Нэг. ЕРЄНХИЙ ЗЇЙЛ
Инженер-геологи, геотехникийн ажилд эрчим хїчээр ажилладаг тєрєл бїрийн хїчин чадал бїхий тоног тєхєєрємж, багаж хэрэгсэл ашиглагдаж байгаа ба тэдгээр нь їйлдвэрлэл явуулахад технологийн нарийн ажиллагаа, ажлын дэс дараалал, хїмїїсээс анхаарал болгоомжлол, ажлын арга туршлагыг байнга шаарддаг. Їїнийг зохион байгуулах їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй, гоо зїйг сайжруулах, хєдєлмєр хєнгєвчлєх, ажиллагсдыг аюулгїй ажиллах арга ажиллагаанд сургах, хєдєлмєрийн болон бусад хууль тогтоомжийн шийдвэрийг хэрэгжїїлэхэд энэхїї дїрмийн їндсэн зорилго оршино.
Хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааны дїрмийн їндсэн шаардлагыг ханган биелїїлэх нь:
• Инженер-геологи, геотехникийн ажлын їйлдвэрлэлийн ажлын їр ашиг, хєдєлмєрийн бїтээмжийг дээшлїїлэх;
• Судалга шинжилгээний ажлын чанарыг сайжруулах; • Їйлдвэрлэлийн осол гэмтлээс урьдчилан сэргийлэх; • Аюулгїй ажиллагааны шаардлагад нийт хїмїїсийг сургах тэргїїний арга
туршлагыг эзэмшїїлэх; • Ажилтнуудын эрїїл ахуй, хєдєлмєрийн нєхцлийг сайжруулах зэрэг ач
холбогдолтой юм.
Хєдєлмєрийн тухай хууль, хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааны дїрэм болон бусад хууль тогтоомжийг аж ахуйн нэгжийн удирдлага, тэнд ажиллаж байгаа инженер техникийн ажилтан нэгэн адил биелїїлж ажиллана.
Хоёр. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН АЖИЛ ЭРХЭЛЖ БАЙГАА АЖ АХУЙН НЭГЖИЙН УДИРДЛАГЫН ХАРИУЦАХ АЖИЛ
2.1 Хєдєлмєр хєнгєвчлєх, мэргэжлийн євчлєлт, їйлдвэрлэлийн осол гэмтлийг багасгах талаар техник зохион байгуулалтын арга хэмжээг жил, улирал, сараар тєлєвлєн ажиллана;
2.2 Хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааны дїрмийн шаардлагыг хангахад хийж гїйцэтгэх ажил, зарцуулах хєрєнгийг тєлєвлєж зарцуулалтанд нь хяналт тавина;
2.3 Хєдєлмєр хамгааллын талаар аж ахуйн нэгж, байгууллагын тєлєєлєн удирдах зєвлєлтэй тохиролцох, хамтарсан шийдвэр гаргах, мєрдєх ажлыг зохион байгуулна;
2.4 Ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгсэл, сїї, эмнэлгийн анхны тусламжийн эмийн зїйлс, галын хор, саван зэрэг урьдчилан хамгаалах хэрэгслэлийг ажиллагсдад батлагдсан нормоор хугацаанд нь олгуулна;
2.5 Їйлдвэрлэлийн аюулгїй ажиллах арга техник, шаардлагад тохирсон техник тоног тєхєєрємж, багаж хэрэгсэл, ахуйн байр, гэрэлтїїлгээр хангана;
2.6 Удирдах инженер-техникийн ажилтнуудын дїрмийн мэдлэгийг дээшлїїлэх, сургалт явуулна;
2.7 Мэргэжлээс шалтгаалах євчлєлт, їйлдвэрлэлтэй холбогдсон хїнд осол, хордлого, гэмтэлд судалгаа хийхэд биечлэн оролцон эцсийн дїгнэлт гаргалцах;
БД 12-102-04
3
2.8 Насанд хїрээгїй хїмїїс ба эмэгтэйчїїдийн ажиллах нєхцєл, амралт, ажлын цагийн талаар хєдєлмєрийн хуулийн заалтыг хэрэгжїїлнэ;
2.9 Хєдєлмєр хамгаалалтай холбогдсон асуудлаар улс, хот, дїїргийн байцаагч нараас тавьсан шаардлага, єгсєн зааварчлагыг биелїїлэх ажлыг тус тус хариуцна.
Гурав. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН АЖИЛ ЭРХЭЛЖ БАЙГАА АЖ АХУЙН НЭГЖЇЇДИЙН ЇНДСЭН ЇЇРЭГ
3.1 Єєрийн їйлдвэрлэлийн їйл ажиллагаандаа хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааны дїрмийн шаардлагыг бїрэн биелїїлж ажиллах;
3.2 Їйлдвэрлэлийн ариун цэвэр, эрїїл ахуйг сайжруулах талаар тодорхой ажил зохион биелэлтэнд нь хяналт тавьж ажиллах;
3.3 Їйлдвэрлэлийн явцад тохиолдсон хїнд болон бїлэг осол гэмтлийн тухай удирдах дээд байгууллагадаа яаралтай мэдэгдэх;
3.4 Аж ахуйн нэгжїїд єєрийн явуулж байгаа їйлдвэрлэлийн ажилд дээд байгууллагуудын тогтоол, шийдвэр болон батлагдсан дїрмийг биелїїлэх їндсэн дээр техник, тєхєєрємж, багаж, хэрэгсэл, агрегатуудыг аюулгїй ажиллуулах хариуцлагыг хїлээх;
3.5 Хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааны дїрэмд ажлын нєхцлийг сайжруулах, ажлын байрны тодорхойлолтод заасан ажил явуулах технологийг боловсронгуй болгоход чиглэгдсэн нэмэлт єєрчлєлт хийх санал боловсруулан тєрийн захиргааны байгууллагаар батлуулах;
3.6 Хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааны талаар мэргэжлийн хяналтын байгууллага, байцаагчаас тавьсан акт, шаардлага зааварчилгааг хугацаанд нь биелїїлэх їїрэгтэй.
Дєрєв. АЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН ИНЖЕНЕР, ЄРМИЙН МАСТЕРУУДЫН ЇЇРЭГ
4.1 Ажил хариуцсан инженер, мастерууд ажил дээрээ їйлдвэрлэлийг хєдєлмєрийн осол гэмтэлгїйгээр зохион байгуулж, аливаа ослоос урьдчилан сэргийлэх бїхий л арга хэмжээг авч ажиллах;
4.2 Автомашин механизм, цахилгаан тоног тєхєєрємж нэг бїрийг хаалт хамгаалалт, газардуулга, дохио тэмдэг анхааруулга, тусгай хэрэгсэл зэргээр бїрэн хангасан байх;
4.3 Тоног тєхєєрємж багаж хэрэгслийн техникийн бїрэн бїтэн байдлыг ханган тэдгээрийн байрлал, бэлтгэл, дулаалцуулга, гэрэлтїїлэгт хяналт тавьж зєрчилгїй ажиллахыг хариуцах;
4.4 Ажил эхлэхийн ємнє болон ажлын явцад ажиллагсдад аюулгїй ажиллагааны зааварчилгаа єгч, тэдний ажилд байнгын хяналт тавьж, хєдєлмєр аюулгїйн арга ажиллагааны сургалтанд бїрэн хамруулах;
4.5 Хєдєлмєр хамгааллын талаар гарсан хууль, дїрэм тогтоол зааврыг таниулах, хариуцсан ажилдаа бїтээлчээр хэрэгжїїлэх ажлыг зохион байгуулах;
4.6 Їйлдвэрлэлтэй холбогдсон осол гэмтэл, мэргэжлийн євчлєлтийн талаар судалгаа дїгнэлт хийж холбогдох арга хэмжээ авах;
БД 12-102-04
4
4.7 Їйлдвэрлэлийн явцад тохиолдсон осол гэмтлийн тухай аж ахуйн нэгжийн удирдлагад яаралтай мэдэгдэх їїрэгтэй.
Тав. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
5.1 Єрємдлєгийн тоног тєхєєрємжїїд бїхий тусгай зориулалтын авто машиныг зохих ангиллын жолоодох эрхийн їнэмлэхгїй, ангилал, зохих шаардлага хангаагїй хїмїїсээр жолоодуулахыг хатуу хориглоно.
5.2 Єрємдлєгийн тоног тєхєєрємжтэй тусгай зориулалтын авто машинаар Монгол Улсын гудамж, замын хєдєлгєєний дїрэмд зааснаас дээш хурдтай явахыг хориглоно.
5.3 Бартаатай, дэржигнїїртэй замд амархан эвдэрч болох дамжуулах эд анги, цахилгаан хэрэгслийн хаалт хамгаалалтыг їргэлж шалгаж боолт, бэхэлгээг тогтмол чангалж байна
5.4 Єрмийн цамхаг дээр багаж хэрэгсэл ачихыг хатуу хориглоно.
5.5 Єрмийн цамхагийг угсарч (босгосон) ажилд бэлтгэсэн їед хєдєлгєєнд орохыг хатуу хориглоно.
5.6 Суурин тєхєєрємжийг чирч тээвэрлэхийн ємнє хатуу холбоо, бэхэлгээг сайтар шалгасан байна. Суурин тєхєєрємжийг чирсэн буюу тээвэрлэсэн автомашин цагт 40 км-ээс дээш хурдтай явахыг хориглоно.
Зургаа. ЄРМИЙН МАШИН /ТЄХЄЄРЄМЖ/-ЫГ ЄРЄМДЄХ ЦЭГ ДЭЭР БАЙРЛУУЛАХ, ЦАМХАГ ЄРГЄХ, БУУЛГАХ АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН
ШААРДЛАГА
6.1 Єрмийн машин (тєхєєрємж)-ийг єрємдєх цэг дээр (ажлын байр) єрмийн мастер- жолоочоос єєр хїн байрлуулахыг зєвшєєрєхгїй.
6.2 Єрмийн машин (єрємдєх цэг)-аас агаарын цахилгаан шугамын хамгаалалтын бїс хїртэлх зай нь цамхагийн єндрийн хэмжээний 1.5-аас багагїй байна.
6.3 Єндєр хїчдэлийн шугамын аюулгїй бїс нь уг єндєр хїчдэлийн шугамын хамгийн захын утастай зэрэгцээ байрлалтайгаар дараах зайнуудыг їндэслэн тогтоогдоно. Їїнд: • 20 хїртэл КВ хїчдэлтэй шугамд 10 м • 35 хїртэл КВ хїчдэлтэй шугамд 15 м • 110 КВ хїчдэлтэй шугамд 20 м
6.4 Єндєр хїчдэлийн хамгаалалтын дээрх зайд єрємдлєг хийж, материал хадгалахыг хориглоно.
6.5 Єрмийн цамхагийг єргєх, буулгах ажлыг єрмийн мастер биеэр хариуцан гїйцэтгэнэ.
6.6 Єрмийн цамхаг єргєх, буулгах ажлыг хийхийн ємнє єргєх буулгах механизмын ажиллагааг шалгасан байвал зохино.
6.7 Цамхагийг єргєх, буулгахдаа бага хурдаар зєєлєн гїйцэтгэнэ.
БД 12-102-04
5
6.8 Цамхагийг єргєж босгосны дараа бэхлэх хэсгїїдээр найдвартай бэхэлсэн байх бєгєєд бэхэлгээгїй буюу дутуу, буруу бэхэлгээтэйгээр єрємдєхийг хориглоно.
6.9 Цамхагийн тєслийн хїчин чадлаас 1.5 кг-аас илїї жинтэй ачаа єргєхийг хориглоно.
6.10 Аянгатай ширїїн бороо, 15 м/сек-ээс дээш хїчтэй салхитай їед єрмийн цамхаг босгохыг хориглоно.
6.11 Цамхагийг дутуу єргєх, орхиж явахыг болон цамхагийг босгосны дараагаар ажлын талбайд машин механизмтай холбогдсон аливаа ажиллагаа хийх зэргийг хориглоно.
6.12 Аэродромын талбайд єрємдлєг хийгдэж байгаа їед єрмийн цамхаг дээр єдєр, шєнийн цагт дохионы улаан гэрэл эсвэл улаан дарцаг байрлуулсан байвал зохино.
6.13 Цамхаг дээр гарах, засвар хийх тохиолдолд єрмийн мастер, ажилчид нь хамгаалах бїс заавал хэрэглэх ёстой.
6.14 Ажлын дараа цамхагийг буулгаж тулгуур рам дээр нь найдвартай бэхэлж, тємєр татуургыг чангалж тїгжсэн байвал зохино.
Долоо. ЄРЄМДЛЄГ ХИЙХ ЇЕИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
7.1 Техник аюулгїй ажиллагааны дїрэмтэй танилцсан, хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааны зааварчилга авсан зохих мэргэжлийн їнэмлэхтэй хїмїїс єрємдлєгийн ажил гїйцэтгэнэ.
7.2 Ажил эхлэхийн ємнє ажилчид нь багаж тєхєєрємжийн зориулалт, технологийн горимтой нарийн танилцсан, техникийн аюулгїй ажиллагааны зааварчилгаа бїрэн авсан байвал зохино.
7.3 Бїрэн бус техник хэрэгслэлээр ажиллахыг хориглох ба угсралт тохируулгын ажил бїрэн дууссаны дараа єрємдлєгийн ажлыг эхлэнэ.
7.4 Єрємдлєг эхлэхийн ємнє залгах, салгах механизм, тормозны ажиллагаа, хаалт хамгаалалтын байдал, мєн цамхагийн тэнхлэг цооногийн тєвтэйгээ давхцаж байгаа эсэхийг шалгасан байна.
7.5 Єрмийн цамхаг дээр гарах, буухдаа эргїїлгийн тємєр татлагыг ашиглаж болохгїй.
7.6 Єрємдєх, хамгаалалтын янданг єргєх, буулгахаас бусад їед цооногийн амсрыг нээлттэй байлгах, нээлттэй орхихыг хориглоно.
7.7 Єрємдлєгийн явцад техник, тєхєєрємжинд їзлэг їйлчилгээ хийхийг хориглоно.
7.8 Багажийг цооногоос єргєхдєє бага хурдаар гїйцэтгэх бєгєєд эргэж байгаа дамарт ямар нэгэн зїйл хїргэхийг хориглоно.
7.9 Эрч нь суларсан, тасарч гэмтсэн ган татлагыг хэрэглэж болохгїй.
7.10 Ширїїн бороотой, цас орсон, 5 м/сек-ээс дээш хурдтай салхитай буюу ажлын орчин муу гэрэлтїїлэгдсэн їед цамхаг дээр ажиллахыг хориглоно.
7.11 Єргєх механимзын дэгээнд ачааг найдвартай бэхлэж єрємдлєгийн єргєх буулгах ажиллагааны їед эргэх дамрын байрлалт, бэхэлгээг хянаж байх їїрэгтэй.
БД 12-102-04
6
7.12 Ажил дууссаны дараа єрємдлєгийн багажийг цооногт дїїжлээстэй орхихыг хориглоно.
7.13 Цооногт єрмийн янданг суулгахдаа цооногийн ёроолд хїрээгїй байхад нь тїлхїїр болон ямар нэгэн зїйлээр барьж зогсоохыг хориглоно.
7.14 Єрємдлєгийн багаж тєхєєрємж, суултын янданг єргєж буулгахад тїїний дор нь буюу ойролцоо зайд ажил хийх, зогсохыг хориглоно.
7.15 Єрємдлєгийн ажил гїйцэтгэхдээ єрємдлєгийн багажуудыг найдвартай эрэгдэж, чангалсан байвал зохино. Залгах эргээдэс нь муудсан яндан, багажийг єрємдлєгт хэрэглэхийг хориглоно.
7.16 Єрємдлєгийн явцад цамхаг єєд авирах, гарах явдлыг хатуу хориглоно. Цамхаг дээрх засварыг єрємдлєгийн ажлыг зогсоосны дараа гїйцэтгэвэл зохино.
7.17 Єрмийн янданг татах, буулгах тємєр татлагыг єрємдлєг хийх їед цамхагийн хєлнєєс уяж бэхэлсэн байвал зохино.
7.18 Єрємдлєгийн їед цамхаг дээр багаж болон ямар нэгэн материал тавих, байрлуулж орхиж болохгїй.
7.19 Цамхаг дээр ажиллаж байгаа хїмїїст багажийг шидэж єгєх, авахыг хориглоно.
7.20 Шєнийн єрємдлєгийн їед ажлын талбайг сайтар гэрэлтїїлэгдсэн байх шаардлагатай.
7.21 Цїїцдэж байгаа їед багажийн хурд барбаныг хорхой араа ба тормозоор тохируулан барьж байх ёстой.
7.22 Єрємдлєгийн ажилд хэрэглэгдэхгїй багаж материалыг эмх цэгцтэй хурааж байрлуулсан байна.
7.23 Єрємдлєгийн їед єрємдєж байгаа цэгээс тал бїр тийшээ 3.5 м-ийн тойрогт талбайг бїрэн чєлєєлсєн байвал зохино.
7.24 Ган татлагыг бээлийтэй гараар барьж ажиллах ба дамар хурдан эргэж байгаа їед тїїнийг гараар барьж болохгїй.
7.25 Єрємдлєгийн явцад єрмийн эд анги, дамжуулах, механизм, хєдєлгїїр, шахуурга зэргийн ажиллагаанд гэмтэл учрах, илрэх тохиолдолд хєдєлгїїрийг шууд зогсоож, гэмтэл согогийг бїрэн арилгасны дараа єрємдєх ажиллагааг їргэлжлїїлнэ.
7.26 Єрємдлєгийн машин, бусад механизмын ачааллыг хєдєлгїїрийн хїнд араагаар аажим хєдєлгєєнд оруулна.
7.27 Боолтыг эргэдэж чангалах, салгахын тулд алх, хасуурыг хэрэглэж болохгїй. Тохирсон тїлхїїрээр гїйцэтгэвэл зохино.
7.28 Єрємдлєгийн багажийг єргєх явцад багажинд наалдсан шаврыг гараар биш, харин олсоор шувтарч цэвэрлэнэ.
7.29 Цооногоос гарсан хєрс, чулуулгийн дээжийг гїн, гїнээр нь цувуулан ажлын талбайд саад болохгїйгээр байрлуулна.
7.30 Яндангаас дээж авахдаа яндангийн дороос гараар барих, дээжийг гараар тосч авах, янданд гараа хийж їзэх зэргийг хориглоно.
БД 12-102-04
7
7.31 Янданг цохилтоор суулгаж байгаа їед цамхагийн ойролцоо гаднын хїн байлгахыг хориглоно.
7.32 Эрїїл мэндийн шаардлага хангаагїй хїмїїсийг єрємдлєгийн ажилд авч ажиллуулахыг хориглоно.
7.33 Эгц налуу ирмэгтэй газарт єрємдлєг явуулахдаа єрмийн тєхєєрємжийг тїїнээс 5 метрээс багагїй зайнд байрлуулна.
7.34 Согтуурч, мансуурсан, аюулгїй ажиллагааны зааварчилгаа аваагїй хїнийг єрємдлєгийн ажилд ажиллуулахгїй.
7.35 Єрмийн яндан, штанг болон бусад холбогдох механизмыг (резьба) залгаж, салгахдаа бээлийгїй гараар гїйцэтгэхийг хориглоно.
7.36 Єрємдлєгийн цооног тєлєвлєсєн гїнд хїрч цооногийн бичлэг хийж, дээжлэлт, туршилтын ажил хийж дууссаны дараа єрмийн цооногийг дарж аюулгїй ажиллагааг хангах.
Найм. ЄРЄМДЛЄГИЙН ЯНДАН СУУЛГАХ, ЄРГЄХ АЖИЛД ДАГАЖ МЄРДЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
8.1 Янданг цооногт суулгах, єргєхийн ємнє цамхагийн кранблокийн ажиллагаа, бусад єргєх буулгах механизмыг нэг бїрчлэн шалгасан байвал зохино.
8.2 Єргєх, буулгах ажлыг бага хурдаар гїйцэтгэнэ.
8.3 Єргєгдєж байгаа яндан, штангийн їзїїр хэсгээс гараар барих, єргєх явдлыг хориглоно.
8.4 Янданг оосорлох гогцоо нь бат бэх байх бєгєєд элэгдсэн, тасархай, эрч нь суларсан ган татлага хэрэглэхийг хориглоно.
8.5 Єргєх, буулгах ажлын явцад яндан, штангийн шурфэн холбоог їргэлж хянаж ажиллах, холбогдох эргээс нь тасарсан, элэгдсэн, шурфэн холбоог хэрэглэж болохгїй.
8.6 Янданг єргєх буулгахад тїїний ойролцоо зогсох, ямар нэгэн ажил хийхийг хориглоно.
8.7 Цооногт баригдаж гацсан багажийг татаж гаргах ажлыг мастер єєрийн биеэр гїйцэтгэвэл зохино.
Ес. ЦООНОГТ ТОХИОЛДСОН ТЕХНИКИЙН ЗЄРЧИЛ, ОСОЛЫГ АРИЛГАХ ЇЕИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГАА, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
9.1 Єрємдлєгийн явцад тохиолдсон ослыг арилгахын ємнє єрмийн цамхаг, техник тєхєєрємж, єргєх буулгах механизмын бїрэн бїтэн ажиллагааг єрмийн мастер биеэр шалгасан байх.
9.2 Єрємдлєгийн явцад тохиолдсон техникийн зєрчил, ослыг устгах ажлыг єрмийн мастерийн удирдлагын дор гїйцэтгэнэ.
9.3 Зєрчил, ослыг арилгахад сайн чанарын найдвартай багажыг хэрэглэвэл зохино.
9.4 Таталт, угзралтын їед бїх хїмїїс аюулгїй бїсэнд шилжин байрласан байна.
9.5 Зєрчил ослыг арилгах явцад дараах зїйлийг хориглоно.Їїнд:
БД 12-102-04
8
• Гацсан янданг лебедок, домкратаар нэгэн зэрэг татах; • Домкратын дээр, доор нь найдваргїй ивээс хэрэглэх; • Ачаалалтай байгаа домкратын байрлалыг аль нэг тийш нь хєдєлгєх,
шилжїїлэх оролдлого хийх; • Ачаалалтай домкратын дэргэд ажиллах.
9.6 Домкрат ашиглаж байгаа їед янданг ган татлагаар оосорлосон байна. Мєн лебедкийг найдвартай тооромсоглосон байвал зохино.
9.7 Таталт, угзралтын їед яндан, штангууд тасарч болзошгїй тул болгоомжтой ажиллах.
9.8 Шингэнээр ажилладаг домкрат хэрэглэх їед шингэний дамжуулах систем болон даралт хэмжигчийн бїрэн бїтэн байдлыг нарийн хянаж хэрэглэх шаардлагатай.
Арав. ЄРМИЙН СТАНОКИЙН ГЭРЭЛТЇЇЛЭГ
10.1 Єрмийн станокийн дараах хэсгїїд гэрэлтїїлэгтэй байх шаардлагатай. • Хєдєлгїїр, шахуургын орчны талбай; • Кранблокийн орой орчин; • Мастерын ажлын байр, цооногийн амсрын орчин;
10.2 Гэрэлтїїлгэнд єрмийн дизель болон автомашины хєдєлгїїрийг ашиглах ба гэрэлтїїлэгч чийдэн, прожектор нь ажлын талбайг бїрэн гэрэлтїїлэхээр байрлалтай байвал зохино.
10.3 Гэрэлтїїлэг нь ажилчдын нїд гялбуулахаар хурц гэрэлтэй хїчдэл ихтэй байж болохгїй.
10.4 Осол гэмтэл гарсан їед гэрэлтїїлгэнд 36 вольт хїртэл хїчдэлтэй зєєврийн цахилгаан гэрэл, мєн зєєврийн керосин гэрэлтїїлэг хэрэглэнэ.
10.5 Аваарын їед гэрэлтїїлгэнд зориулан бамбар асаах, ил гал хэрэглэхийг хориглоно.
10.6 Дохионы гэрэлтїїлгэнд хэрэглэх чийдэнг улаан єнгєєр будсан, эсвэл улаан єнгийн эд материалаар бїрхсэн байвал зохино.
Арваннэг. АЧИХ, БУУЛГАХ АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
11.1 Ачих, буулгах ажлыг хийхийн ємнє уг ачааны жинг тогтоож бригад, хэсгийн хїчээр гїйцэтгэж болох эсэхийг шийдвэрлэсэн байвал зохино. Хэрэв ажиллах хїчний хїрэлцээгїй бол ачиж буулгах ажлыг єргєх механизм буюу бусад хэрэгслийн тусламжтайгаар гїйцэтгэнэ.
11.2 Ачих, буулгах, шилжїїлэх ажлыг гараар гїйцэтгэх їед ажиллах хїчийг жигд хувиарлан ажиллуулна.
11.3 Машин, тєхєєрємж, тєрєл бїрийн яндан хоолой зэрэг овор хэмжээ, жин ихтэй ачааг ачих, буулгах, шилжїїлэхэд бригад (хэсэг)-ийн ахлагч болон єрмийн мастер нар биеэр удирдаж ажиллана.
11.4 Ачааг ачих, буулгах гараар єнхрїїлэхэд найдвартай сайн чанарын хєшїїрэг, ивїїр, ажлын тусгай хэрэгслийг хэрэглэнэ.
11.5 Яндан, бусад урт ачааг ачихдаа машины тэвшинд тулгаж найдвартай байрлуулсан дамнуурга ашиглаж болно.
БД 12-102-04
9
11.6 Бєєрєнхий хэлбэрийн ачааг ачих, хураах явцад нурж болзошгїйг анхаарч тэдгээрийн дор тусгай шаантаг, дэр хийж, ачиж хураана. Янданг машинд ачихдаа эмх замбараагїй овоолон ачиж болохгїй.
11.7 Машинд ачсан ачаа нь машины тэвшинд тэнцїї байрлалтай байвал зохино. Ачааг тэвшний нэг талд нь ачихыг хориглоно.
11.8 Ачааг буулгахад тїїний дор хїн байлгахыг хориглоно. Буулгах ачааг 2-оос доошгїй хїн гїйцэтгэнэ.
11.9 Ачааны доорх шон, шаантаг, тулаасыг авах, тэвшний тїгжээ, татлагыг тайлахад ачаа нурах аюултай тул уг ажлыг бригад (хэсэг)-ийн ахлагч, єрмийн мастер нарын удирдлагаар гїйцэтгэнэ.
11.10 Хайгуулын зориулалт бїхий тоног тєхєєрємж, багаж, хэрэгсэл, сэлбэг хэрэгсэл ачсан машин дээр хїн суулгахыг хориглоно.
11.11 Тэвшнээс дээш гарах ачааг татлагаар бэхлэнэ. Ачааг машин дээрээс татаж чангааж болохгїй.
11.12 Торхтой ба дамартай (утас, зарим сэлбэг хэрэгсэл) ачааг машины тэвшинд хєндлєн байрлалтай ачиж ивїїр хийх ба хойш урагшаа єнхрєхєєс хамгаалан хєдєлгєєнгїйгээр ачна.
11.13 Ачааг 3м хїртэлх єндєрт гараар, 3м-ээс дээш єндєрт єргєх механизмаар гїйцэтгэнэ. Авдар, хайрцагтай ачааг ачих буулгахдаа хадаас, бїс тємєр зэргийг шалгах хэрэгтэй. Агуулахад тусгай тавиур дээр хурааж хадгална. Хураалгатай ачаанаас авахдаа нурж унахаас болгоомжлох хэрэгтэй.
11.14 Шатах, тэсрэх чанарын ачааг ачих, буулгахдаа механикжсан єргїїрээр гїйцэтгэнэ. Шатах чанарын ачааг тээвэрлэхдээ машины шалыг тємрєєр бїрсэн байвал зохино. Шингэн тїлш (бензин, дизель, тїлш г.м)-ийг хїн болон хїнсний бараатай хамт тээвэрлэхийг хатуу хориглоно.
11.15 Хїчил, шїлт зэрэг химийн тєрєл бїрийн элементийг ачиж буулгахад дараах зїйлийг анхаарвал зохино.Їїнд:
• Шил савтай тїлш, хордуулах ачааг мєрдєх, гараар єргєн зєєхийг хориглоно. Мєн машинд давхарлан ачиж болохгїй.
• Тїлш хордуулах шингэнтэй шил нь гадуураа хайрцагтай байх бєгєєд ачих буулгах ажлыг 2 хїн гїйцэтгэвэл зохино. Ачиж буулгах ажлын ємнє шилний хайрцагны ёроол бїрэн бїтэн эсэхийг заавал шалгана.
11.16 Тэсрэх дэлбэрэх ачааг тээвэрлэж явахдаа жолооч тамхи татаж гал гаргах явдлыг хатуу хориглоно.
11.17 Автомашины тэвшний уртаас 2 м-ээс илїї хэмжээтэй гарсан урт ачааг чиргїїлтэй тээвэрлэнэ. Ачаа єєр єєр урттай бол уртыг доор нь богиныг дээр нь ачна.
11.18 Ачааг механизмаар ачих буулгахад дараах зїйлїїдийг хориглоно. Їїнд: • Ачих буулгах ачааны жин тогтоогдоогїй. • Ачааны жин єргєх механизмын даацаас хэтэрсэн. • Механизм хазгай байрласан. • Ачих ачаа нь газартайгаа наалдаж хєлдсєн. • Ачааг дэгээнд бэхлэх боломжгїй. • 10 м/сек-ээс дээш хїчтэй салхитай, орчин тойрон муу харагдаж байгаа нєхцєлд
ажиллах. • Механизм эзэмшигч нь аюулгїйн техникийн дїрмээр шалгагдаагїй. • Согтуурч, мансуурсан хїнийг ажиллуулахыг тус тус хориглоно.
БД 12-102-04
10
11.19 Ачиж, буулгах механизмын статик шалгалтыг жилд 2-оос доошгїй хийсэн байна. Шалгалтыг уг механизмын даацаас 25%-иар илїї ачааг єргєх журмаар гїйцэтгэнэ. Шалгалтын хооронд тогтмол їзлэг хийж байх ёстой.
11.20 Цахилгаан шугамын дор єргєх механизмаар ажиллахыг хориглоно.
Арванхоёр. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН ЗОРИУЛАЛТТАЙ УУЛЫН МАЛТАЛТЫН АЖИЛ ЯВУУЛАХ, ЦООНОГ БА МАЛТАЛТААС ХЄРС, УСНЫ ДЭЭЖЛЭЛТ
ХИЙХ АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
А. Уулын малталтын ажил
12.1 Инженер-геологи, геотехникийн зориулалттай уулын малталтын ажилд 18 насанд хїрсэн, бие эрїїл хїмїїсийг авч ажиллуулна.
12.2 Уулын ажилчдад аюулгїй ажиллагааны дїрмээр ажилд томилохоос 3 хоногийн ємнє буюу эсвэл ажлын байран дээр нь зааварчилгаа єгч баталгаа гаргуулсан байвал зохино. Аюулгїй ажиллах нєхцлийг хангаж, ажлын явцад хяналт тавих їїргийг ажил хариуцагч инженер хариуцна.
12.3 Уулын ажил гїйцэтгэх ажилчид нь аюулгїй ажиллагааны дїрмийн дагуу бие хамгаалах хувцас, дуулга малгай бусад хэрэгслийг ажлын їед бїрэн хэрэглэх їїрэгтэй.
12.4 Уулын малталт явуулах ажилчдыг сайн чанарын багаж хэрэгслэл, хамгаалах хувцсаар аж ахуйн нэгжийн удирдлага хангасан байвал зохино.
12.5 Ишгїй, иш нь хєдєлгєєнтэй, цохилт малталтанд сугарах аюултай бїрэн бус багаж хэрэгсэл хэрэглэхийг хориглоно.
12.6 Тогтвор муутай хєрсєнд эгц ханатай тэгш єнцєгт буюу дугуй огтлолтой болон сувагт малталтын амсрыг 2 м хїртэлх гїнд бэхэлгээгїй малтахыг зєвшєєрнє. Харин хєлдїї буюу цэвдэг хєрсєнд бэхэлгээгїйгээр 3 м гїн малталт хийхийг зєвшєєрнє.
12.7 Тогтвортой нягт хєрсєнд тэгш єнцєгт буюу дугуй огтлолтой болон сувагт амсрыг 5 м хїртэлх гїнд малтаж болно.
12.8 1.5 м-ээс их гїнтэй босоо налуу буюу сувагт малталтын тусгай шатаар орж гарна. Шат нь бат бэх хийцтэй, найдвартай бэхлэгдсэн байвал зохино.
12.9 Ухагдсан хєрс чулууг малталтаас гаргах їед хувин хэрэглэнэ. Гараар шидэж гаргах їед малталтын хэмжээ нь ажиллах боломжийг хангасан байвал зохино.
12.10 Нэвтрэлт явуулж байгаа їед босоо налуу буюу сувагт малталтын амсар дээр гаргасан сул хєрс чулуу буцаж нурах аюултай тул малталтын амсрын орчныг 0.5 м- ээс багагїй хэмжээнд цэвэрлэж байвал зохино.
12.11 Уулын ажил гїйцэтгэх хїмїїс нь тєрєл бїрийн эм, боох хэрэгсэл бїхий эмийн сангаар хангагдсан байвал зохино.
12.12 Бїрэн ашиглаж, малтаж дуусаагїй уулын малталын амсрыг тойруулан цас борооны уснаас хамгаалах шуудуу татаж єгєх, шаардлагатай гэж їзвэл далдлах арга хэмжээ авсан байвал зохино.
12.13 Бїх тєрлийн малталтыг ашигласны дараа эргэж булна.
12.14 Устгалтын ажлын явцад дараах зїйлїїдийг хориглоно.Їїнд:
БД 12-102-04
11
• Тогтвортой биш хєрсєнд хийгдсэн бэхэлгээг авч дарах; • Малталтын амсрын орчимд гадаргуугийн суулт, шилжээс ажиглагдах їед
бэхэлгээг малталтаас авах; • Устгалын ажлын явцад малталтын мєрєгцєгт орж ажиллах; • Малталтын ханын дээд /амсар/ хэсгийг нурааж дарах.
12.15 Бэхэлгээг авахдаа дээрээс нь эхлэн тулгуур, хєшгїїрийн тусламжтайгаар гїйцэтгэнэ.
12.16 Тєрєл бїрийн єрєм, уулын малталтаас дээжлэлт хийхийн ємнє судалгааны ажлыг ахлаж яваа инженер (тїїний даалгавараар ажил їїрэг гїйцэтгэгч нар) нь дараах зїйлийг урьдчилан шалгасан байвал зохино.Їїнд: • Малталтын хана, ёроол, амсрын хєрс чулуулгийн тогтворжилт; • Малталтын бэхэлгээний байдал, шат, тавцангийн байгуулалт, тэдгээр нь зєв
угсрагдсан эсэх; • Тэсэлгээ, буудалт ашиглан малталт явуулсан бол малталтын доторхи агаарын
найрлага зэргийг шалгасан байна.
12.16 Уулын малталтын ажлын явцад дээжлэлт хийхийг хориглоно.
12.17 1.5 м-ийн гїнтэй, тогтвортой хєрс чулуулаг бїхий малталтанд орж ажиллах, дээжлэлт хийхийг зєвшєєрнє. Харин 1.5 м-ээс их гїнтэй малталтанд тусгай бэлтгэсэн шатаар орж ажиллана. Шат нь судалгаа шинжилгээ хийх, дээж авах нєхцлийг хангасан бат бэх хийцтэй, найдвартай бэхлэгдсэн байвал зохино.
12.18 Согтуурч, мансуурсан ажилтныг малталтанд оруулж дээж авахуулахыг хориглоно.
12.19 Цооног тєрєл бїрийн малталтуудаас авах гэсгэлэн ба хєлдїї хєрсний дээж нь холбогдох аргачлалын шаардлагыг хангасан байвал зохино.
Арвангурав. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН ТУРШИЛТ, ХЭМЖИЛТИЙН АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
13.1 Хїчний болон шингэнт тєхєєрємжїїдийг ашиглан тєрєл бїрийн туршилт хэмжилтийн ажил явуулах їед техник аюулгїй ажиллагааны дїрмийн шаардлагыг хатуу баримтлана.
13.2 Туршилт хэмжилтийн ажилд оролцогсод нь хєдєлмєр хамгаалалын хувцас хэрэгслээр хангагдсан байх ба олгогдсон хувцас хэрэгслийг бїрэн хэрэглэх їїрэгтэй.
13.3 Туршилт хэмжилтийн ажилд зохих боловсрол, нягт нямбай ажиллагаа, бие бялдар сайтай, аюулгїй ажиллагааны дїрмээр шалгагдаж зєвшєєрєгдсєн ажилчдыг оролцуулна.
13.4 Аюулгїй ажиллагааны дїрэмд тусгагдсан тухайн ажилд зайлшгїй шаардлагатай зарим арга хэмжээг ажил хариуцагч инженер ажлын байран дээр нь нийт бїрэлдэхїїнд зааварчлага єгч баталгаа гаргуулсан байна.
13.5 Туршилтын ажлыг удирдах, техник тєхєєрємжийг угсрах, суулгах ажлын давтамж бїрийн аюулгїй ажиллагаанд инженер техникийн ажилтан хяналт тавьж ажиллана.
13.6 Туршилтын ажиллагсад нь ажлын явцад тохиолдсон техник тєхєєрємжийн хэвийн бус ажиллагаа, мєн мэдэгдэж буй бусад аюулыг богино хугацаанд засч тохируулах, энэ тухайгаа инженерт мэдэгдэх їїрэгтэй.
13.7 Ээлж солилцох їед техник, тоног тєхєєрємжийн эвдрэл гэмтэл саатлын талаар дараачийн ээлжиндээ сануулж, хэвийн ажиллагааг нэг бїрчлэн шалгаж жижїїрийн
БД 12-102-04
12
дэвтэрт бичиж хїлээлцэнэ. Ажил авсан ээлж эвдрэл гэмтлийг бїрэн зассаны дараа туршилтыг їргэлжлїїлэхийг зєвшєєрнє.
13.8 Туршилтанд согтуурч, мансуурсан хїнийг ажиллуулахгїй.
13.9 Хїмїїсийн амь насанд аюул учруулж болзошгїй малталтуудад туршилт явуулахыг хориглоно.
13.10 Багаж тєхєєрємжийг ачих, буулгах, тээвэрлэхдээ энэхїї дїрмийн 10-р бїлгийн шаардлагын дагуу гїйцэтгэнэ.
13.11 Туршилт, хэмжилтийн ажил хийгдэх їед талбайг нар, бороо, цаснаас хамгаалсан халхавч буюу майхан барих.
13.12 Єрємдлєг, туршилт, хэмжилтийн ажил явагдаж байгаа хэт хїйтэн (-30 0 С)-ээс их їед ажиллагсадыг дулаан, зуны хэт халуунд (+30 0 С)-ээс дээш ажиллагсдыг сэрїїн сїїдрэвч байртай байлгах.
Арвандєрєв. ГИДРОГЕОЛОГИЙН ТУРШИЛТЫН АЖЛЫН ЇЕИЙН ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
14.1 Угаалт, шавхалт хийхэд хэрэглэгдэх багаж тєхєєрємжїїдийг ажлын талбайд эмх цэгцтэй байрлуулж тэдгээрийг ашиглах техникийн шаардлагыг мєрдлєг болгох ёстой.
14.2 Талбайн орчныг туршилтын ажлын хєдєлгєєн бїрийд саад болохооргїй тэгшилж цэвэрлэсэн байвал зохино.
14.3 Цооногт суулгах хамгаалалтын дээд ирмэг нь тэгш бус хурц ирмэглэсэн байж болохгїй.
14.4 Дараах зїйлїїдийг хориглоно. Їїнд: • Ус оргилон гарч байгаа цооногийн амсар орчинд ажиглалтын багаж
байрлуулах. • Цооногоос гарсан усыг зайлуулах яндангийн дор ажлын байр барих. • Ус зайлуулах яндангийн хаалтыг нээх їед тїїний эсрэг чигт зогсох. • Ус зайлуулах яндан болон шлангийн тєгсгєлийн хэсгийг заавал бэхэлсэн байх
хэрэгтэй. Ус зайлуулах яндан, шлангийн байрлал нь зам талбай, орон сууцны болон їйлдвэрлэлийн байгууламжинд нєлєєлєхгїйгээр ажлын талбайгаас гадагш хаахаар хийгдсэн байвал зохино.
14.5 Амсрыг бэхлээгїй цооног, шурфэнд туршилтын шавхалт хийхийг хориглоно.
14.6 Шєнийн цагт шавхалт явуулах їед ажлын байрны орчныг бїрэн гэрэлтїїлэгээр хангасан байвал зохино.
14.7 Шавхалтын їед ажиглагчдыг дулааны улиралд бороо салхинаас хамгаалсан халхавч (тїр саравч) хїйтний улиралд дулаацуулах байраар хангасан байна.
14.8 Шахуургын тоног тєхєєрємжийг цооногт оруулах, гаргахдаа єрємдлєгийн ажлын аюулгїй ажиллагааны дїрмийг нарийн баримтлан гїйцэтгэвэл зохино.
14.9 Цооногт босоо буюу налуу малталтаас шингэн зїйлс, элс, бусад бохирдолтын шурфнээс шавхалт хийж байгаа їед усыг тусгай бэлтгэсэн шуудуугаар урсгах
14.10 Цооногт тавих шїїр, єрємдлєгийн ба бэхэлгээний яндангийн урт нь єрмийн цамхагийн уртаас 0.8 дахин их їед єргєхийг хориглоно.
БД 12-102-04
13
14.11 Цооногт тавих ба гаргах шїїр нь 5м-ээс урт, 75см-ээс том диаметртэй бол лебедик болон єргєх кран ашиглан гїйцэтгэнэ.
14.12 Эрлифтийн аргаар шавхалт явуулахдаа дараах зїйлийг зайлшгїй анхаарах хэрэгтэй. Їїнд: • Шавхалтыг компрессороор явуулж байгаа їед аюулгїй ажиллагааны нэмэлт
зааварчилга авсан байх • Цооногийн бэхэлгээ, тоноглолыг шавхалтанд тэсвэрлэх боломжтой хийгдсэн
байх.
14.13 Цахилгаан шахуургаар шавхалт хийх їед дараах зїйлийг хориглоно. Їїнд: • Шахуургын цахилгаан тохируулга, угсралтын ажлыг бїрэн бус хийж
ажиллуулах; • Єргєж буулгах кабелийн урт нь хїрэлцээтэй бус їед шахуургыг цооногт
оруулах, гаргах; • Цахилгаан хєдєлгїїр, шахуургыг холбосон тэжээлийн утаснаас татаж чангаах.
14.14 Босоо буюу налуу малталтын шурфэнд шїїрэлтийн коэфциентыг юїлїїрийн аргаар туршиж тодорхойлох їед: • Тогтворжилт муутай чулуулагт малтагдсан шурфын ханыг гїний хэмжээнд
бэхэлсэн байх. • Ус єгєгч сав нь малталтын шурфын амсраас 1 м-ээс багагїй зайнд найдвартай
бэхлэгдсэн байх.
Арвантав. ХЄРСНИЙ ШАХАГДЛЫН МОДУЛИЙГ СТАТИК АЧАА (ШТАМПААР), ШИЛЖЭЭСИЙН ЭСЭРГЇЇЦЛИЙГ ПРЕССИОМЕТР, ЦЕЛИК, БЭЛТГЭСЭН ПРИЗМИЙГ ТЇРЭХ АРГААР ТУРШИХ ЇЕИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
15.1 Тєхєєрємжийг угсрах, туршилтанд бэлтгэх ажиллагааг хангасан хэмжээ бїхий малталтуудад туршилт явуулахыг зєвшєєрнє.
15.2 Туршилтанд хэрэглэгдэх тєхєєрємжинд техникийн зохих їйлчилгээ, тохируулгыг хийсэн байвал зохино.
15.3 Туршилт эхлэхийн ємнє ажлын байрны нєхцєл, туслах хавтан, хомут, ган татлага, дам нуруу, анкерын свай болон хэмжилтийн системїїд зєв угсрагдсан эсэхийг инженер биечлэн шалгасан байвал зохино.
15.4 Туршилтын багаж тєхєєрємжийг малталтанд байрлуулах, мєн єргєж гаргахдаа бат бэх тємєр татлага бїхий автокран болон гар тєхєєрємжєєр гїйцэтгэхийг зєвшєєрнє.
15.5 Туршилтын явцад єргїїл (домкрат)-ийн даралтыг зогсоож, цахилгаан гїйдлийг салгасны дараа тусгай бэлтгэсэн шатаар малталтанд орж ажиллахыг зєвшєєрєх бєгєєд малталтанд хїн байгаа їед туршилт явуулахыг хатуу хориглоно.
15.6 Туршилт явуулж буй талбайд гадны хїн байлгахыг хориглоно.
15.7 Туршилтын явцад гарч болзошгїй осол гэмтлийн їед малталтаас хїмїїсийг богино хугацаанд хурдан чєлєєтэй гаргах бїх талын арга хэмжээг урьдчилан тєлєвлєж, зохих бэлтгэлийг хангасан байна.
15.8 Туршилтанд хэрэглэх багаж тєхєєрємжийг тооцооны даралтын хязгаараас хамааруулан сонгож авна. Їїнд: тулгуур, яндан, дам нуруу, тулах хавтангийн даац нь тооцооны даралтын хязгаарын 25%- иас их байх ёстой.
15.9 Туршилтын явцад бороо цас орвол багаж тєхєєрємж болон туршилтын цэгийн орчимд усанд норохоос хамгаалж майхан барих ба малталтын амсрын ирмэгээс
БД 12-102-04
14
1.0-1.5 м зайтайгаар тойруулан шороон хашлага хийнэ. Малталтаас гарсан шороог тэгшилж, туршилтын талбайн орчныг гэрэлтїїлсэн байна. Туршилтанд хэрэглэгдээгїй багаж, материалыг туршилтын цэгээс 5 м-ээс багагїй зайнд эмх цэгцтэй хураана.
15.10 Туршилтанд хэрэглэх єргїїл (домкрат)-ийг ажлын даралтын 25%-иас илїї хэмжээний ачааллаар урьдчилан шалгасан байх ёстой. Єргїїлийг жилд 1-ээс доошгїй удаа засварлах бєгєєд засвар хийсэн їедээ шалгана. Шалгагдаагїй єргїїлийг ажилд хэрэглэхийг хориглоно.
15.11 Дараах тохиолдолд туршилт явуулахыг хориглоно.Їїнд: • Хїчний болон шингэнт тєхєєрємжийн тохиргоо алдсан. • Єргїїлийн ажлын поршины єндєр 3/4–єєс илїї хэмжээгээр єргєгдсєн. • Шахуургын ажлын хавхлага гацаатай їед.
15.12 Туршилтын явцад багаж тєхєєрємжийг засварлах, шалгахыг хориглоно.
15.13 Ажлын хавхлага хаалттай їед шахуургыг ажиллуулахыг хориглоно.
15.14 Туршилтын талбайд цахилгаан утас татах, багаж тєхєєрємжийг гїйдэл їїсгэгчтэй залгах, салгахдаа цахилгааны ашиглалтын аюулгїй ажиллагааны дїрмийг баримтлан гїйцэтгэнэ.
15.15 Цахилгаан шахуурга болон тєєнїїрт штампаар туршилт явуулж байгаа їед туршилтыг гэнэт зогсоох шаардлага гарвал ажиглагч жижїїр цахилгаан хєдєлгїїр ба генераторыг унтрааж залгуурыг салгасан байвал зохино.
15.16 Туршилтыг 24 цагаар жижїїрийн ажиглагчид хариуцан гїйцэтгэнэ. Жижїїр нь туршилтын талбай дээрх аюулгїй ажиллагааны дїрмийг нарийн мєрдєх болон дараачийн ээлж иртэл ажлын байраа орхиж явахыг хориглоно.
15.17 Туршилт дууссаны дараа цахилгаан хїчдэлийг салгаж багаж тєхєєрємжийг аюул осолгїй буулгаж дараагийн цэгт шилжїїлэх бэлтгэл ажлыг хангана.
15.18 Туршилтын явцад тєхєєрємжид эвдрэл гэмтэл тохиолдох, тулгуур хазайх, свай сугарах їед даралтыг аажим бууруулан туршилтыг зогсоож гэмтэл саатлыг нарийвчлан тогтоож бїрэн арилгаж, засварласны дараагаар туршилтыг їргэлжлїїлнэ.
15.19 Шингэнт тєхєєрємжид хїчний хэмжїїрийн манометр байрлуулсан байна. Манометрийг хэвтээ ба хагас хэвтээ байрлуулахыг хориглоно. Туршилт эхлэхээс ємнє манометрийн хэвийн ажиллагаа болон бїрэн бїтэн байдлыг шалгасан байвал зохино.
15.20 Штампын туршилтын явцад реперийн системийн хєдєлгєєнгїй байдлыг хангаж, малталтын хананд ачаа шїргэхгїй байх нєхцєлийг хангавал зохино.
15.21 Шингэнийг дамжуулах хоолой, тєхєєрємж, дамжуулах хоолойн холбоосоор шингэн алдаж байгаа їед туршилт явуулахыг хориглоно.
15.22 Иймд холбоосын хэсэг болон хоолойн бїрэн бїтэн байдлыг тогтмол шалгаж байвал зохино.
БД 12-102-04
15
Арванзургаа. ХЄРСНИЙ НЯГТ ЧАНАРЫГ ДИНАМИК БА СТАТИК ЗОНД (ПЕНЕТРАЦИЙН ТЕСТ)-ООР ТУРШИХ ЇЕИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ
ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
16.1 Динамик ба статик зондын туршилтыг єрємдлєгийн ажлын аюулгїй ажиллагааны дїрмийг баримтлан явуулна.
16.2 Туршилт эхлэхийн ємнє болон ажлын явц дунд пенетрацийн алх, лебедкийн тормоз, ган татлага болон бусад холбоос, эд ангийн бэхлэлт, цохилтын механизмд ан цав гарсан эсэхийг тогтмол шалгаж хянаж байх.
16.3 Механизмын ажиллагаа бїрэн зогсоосны дараа хэмжилт хийхийг зєвшєєрнє.
16.4 Техник тєхєєрємж ажиллаж байгаа їед цохилтын механизмын холбоосыг чангалах засварлахыг хатуу хориглоно.
16.5 Ажлын алх єргєєстэй їед талбайд тээвэрлэлт хийхийг хориглоно.
16.6 Алхыг чиглїїлэгч дээр байрлуулах мєн салгахдаа салах дэгээ ашиглах
16.7 Штанг нэмж залгахдаа пенетрацийн алхтай чиглїїлэгчийг єргєж найдвартай тормозлосны дараагаар гїйцэтгэвэл зохино. Алхыг єргєсєн їед штангийн холбоосуудыг цэвэрлэхийг хориглоно.
16.8 Єргєгдсєн алхны дор болон алх ажиллаж байгаа їед дэргэд нь гадны хїн байхыг хориглоно.
16.9 Пенетрацын алх, зондын штангийг гараар чиглїїлэхийг хориглоно.
16.10 Статик зондын туршилтын їед тоног тєхєєрємжийн бэхэлгээ, шингэнт системийн бїрэн бїтэн байдал штокын алхамын чиглїїлэгч дээр бэхлэгдсэн ажлын клапан 150 кг/см 2 -аас ихгїй даралт єгєгдєхєєр тохируулагдсан эсэхийг шалгасан байвал зохино.
16.11 Бїх сиситемд шингэн шахагдсаны дараагаар штангуудыг салгахыг хориглоно.
16.12 Шингэнт системд ажлын даралт 105 кг/см 2 байх їеийн манометрийн заалтыг улаанаар тэмдэглэж єгєх ёстой.
16.13 Хєдєлгїїр ажиллаж байгаа їед тїлшний саванд шатахуун нэмэх болон ажиллаж халсан хєдєлгїїр дээр шатахуун, тос дусаахыг хориглоно.
16.14 Тєхєєрємжийн ременэн ба хатуу холбоост дамжуулагчийг тойруулан хамгаалалт хийсэн байна.
16.15 Хєдєлгїїрийг асаах їед гараар барих, татуургыг гараар ороож татахыг хориглоно.
16.16 Статик зондын тєхєєрємжийг зєвхєн хатуу холбоогоор чирч тээвэрлэн шилжїїлэхийг зєвшєєрнє.
Арвандолоо. ГЕОФИЗИКИЙН АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
17.1 Судалгаанд хэрэглэгдэх багаж, тєхєєрємжийг тээвэрлэх їедээ машинд хєдєлгєєнгїйгээр бат бэх бэхэлсэн байвал зохино.
17.2 Ажлын їед багажийг засварлахыг хориглоно. Багажийн засварыг инженер хийж гїйцэтгэнэ.
БД 12-102-04
16
17.3 Бїрээсгїй цахилгаан дамжуулах утас ашиглахыг хориглоно.
17.4 Бороотой буюу нойтон манан будантай їед ажиллахыг хориглоно.
17.5 Геофизикийн хэмжилт, туршилтанд оролцох ажилчид нь аюулгїй ажиллагааны дїрмийг судалж танилцсан, зохих баталгаа гаргасан байвал зохино.
17.6 Цахилгаан тєхєєрємжийг залгахын ємнє ажилчдад урьдчилан радио болон авиан дохиогоор мэдэгдсэн байх.
17.7 Судалгааны ажлын явцад туршилтын ажлыг зохион байгуулах, аюулгїй ажиллагаанд хяналт тавих їїргийг тухайн ажил гїйцэтгэгч инженер шууд хариуцана.
17.8 Генератор ажиллаж байгаа буюу утсаар цахилгаан дамжин гїйдэл гїйж байгаа їед багажийг салгаж, залгахыг хориглоно.
17.9 Ажил дуусмагц цахилгаан гїйдлийн бїх їїсгїїрийг бїрэн салгасан байх ёстой.
17.10 Багаж тєхєєрємжийг зєєвєрлєх, байрлуулах їед шидэх, хаях, цохиж доргиохыг хориглоно.
17.11 Геофизикийн станц бїхий машины чингэлэг дотор примус, паяльник хэрэглэх мєн ил гал гаргахыг хориглоно.
17.12 Ион цацрагийн їїсгїїр ашиглан туршилт явуулах їед “Радио идэвхт бодисоор ажиллах аюулгїй ажиллагааны дїрэм”-ийг баримтлан ажиллавал зохино.
Цахилгаан хайгуул (ВЭЗ)
17.13 200В-оос дээш хїчдэлтэй цахилгаан тєхєєрємжєєр ажиллах їед гїйдэл їїсгэгчийг тавцан дээр байрлуулж хэмжилт хийнэ. Хэмжилтийн їед тєхєєрємжийн ойролцоо гадны хїн байхыг хориглоно.
17.14 Хїн ам шигїї суурьшсан, барилга байгууламж олонтой тєв суурин газар болон єндєр ургасан євс ургамалтай районд 200В-оос дээш хїчдэл бїхий цахилгаан тєхєєрємжєєр ажиллах їед хэмжилтийн шугамын дагуу “Анхаар! Єндєр хїчдэл” гэсэн самбар байрлуулбал зохино. А; В шугамын урт харагдахгїй їед ажилчдыг бие биенээ сайн харж байхаар шугамын дагуу зогсоож ажиллуулна.
17.15 Дамжуулах утас шороон замыг хєндлєн огтолж гарах тохиолдолд 0.4-0.6 м-ийн гїнд ухаж утсыг шороогоор хучиж байрлуулбал зохино. Хэрэв хатуу хучилттай замыг хєндлєн гарах їед утсыг 4 м-ээс дээш єндєрт єргєж байрлуулах эсвэл яндан хоолойд сївлэж гаргах шаардлагатай.
17.16 Хэмжилт эхлэхийн ємнє тєхєєрємжийн холболт, тусгаарлалтыг заавал шалгасан байна. Тєхєєрємжийн утсыг уртасгах, засварлахдаа гїйдэл їїсгэгчээс утсыг бїрэн салгасны дараа гїйцэтгэвэл зохино.
17.17 А В тэжээгч шугамын гїйдлийн алдагдлыг А ба В газардуулагчаас утсыг салган газраас хєндийрїїлэх аргаар хэмжих хэрэгтэй. Энэ їед ажилчид нь берзентэн буюу резин бээлий хэрэглэх шаардлагатай.
17.18 Хэмжилт эхлэхийн ємнє генератор (гїйдэл їїсгэгч) болон бусад тєхєєрємжийг газардуулсан байвал зохино. Газардуулгыг хэмжилтийн цэг бїр дээр тусгай цахилгаан хэмжигч багажийн тусламжтайгаар шалгах шаардлагатай.
БД 12-102-04
17
17.19 Гїйдэл алдаж болох бїх хэсгийг найдвартай тусгаарлан хамгаалалт хийсэн байх ёстой.
17.20 Станц дээр засвар хийх шаардлага гарвал бїх гїйдэл їїсгэгч (генератор, батарей)- ийг бїрэн салгасны дараа гїйцэтгэхийг зєвшєєрнє.
17.21 Хэмжилт хийх тухай оператор дохио єгсєн їед ажиллагсад тэжээлийн шугам болон газардуулгаас 2 м-ээс багагїй зайнд холдох хэрэгтэй.
17.22 Электродуудыг хооронд нь холбож дууссаны дараа гїйдэл їїсгэгчтэй залгана.
17.23 Ажил дууссаны дараа багаж тєхєєрємж, гїйдэл їїсгэгчийг эмх цэгцтэй хурааж, тээвэрлэлтэнд зориулж бат бэх бэхэлж бэлтгэсэн байвал зохино. Тээвэрлэлтийг сул бэхэлгээгїй хийхийг хориглоно.
Каратожийн судалгаа хийх
17.24 Каратожийн станц байрлуулсан машинаар дэржигнїїр ихтэй, донсолгоотойзамд явахдаа 10км тутамд аппарат, багаж хэрэгсэлд їзлэг хийж байх шаардлагатай.
17.25 Станцыг ажилд бэлтгэж байрлуулахдаа станц, цооногийн хооронд дохио чєлєєтэй авалцаж байх бололцоог бїрэн хангаж, ажиллах нєхцєлийг бїрдїїлсэн байх шаардлагатай.
17.26 Багаж тєхєєрємжийг оруулж, гаргахад чєлєєтэй, бат бэх тогтвортой ханатай цооногт геофизикийн судалгаа хийхийг зєвшєєрнє.
17.27 Цооногт геофизикийн судалгаа явуулахад доорх зулийг хориглоно.Їїнд: • Єргєж буулгах тєхєєрємж техникийн хувьд бїрэн бус; • Зориулалтын бус ажилд хэрэглэхийг;
17.28 Багаж тєхєєрємжийг цооногт байрлуулахын ємнє тїїний техникийн бїрэн бїтэн байдлыг урьдчилан шалгасан байвал зохино.
17.29 Цооногийн амсарт кабель дамжуулахад зориулагдсан блокийг бєх бат найдвартай суурилуулсан байна.
17.30 Станц цооног хоёрын хооронд кабелийн хєдєлгєєнд саад болохуйц элдэв зїйлс байрлуулахыг хориглоно.
17.31 Зондын лебедкийг гараар ажиллуулж байгаа їед лебедкийг жигд хєдєлгєєнєєр татах бєгєєд таталтын хурд нь 0.3 м/сек–ээс хэтэрч болохгїй.
17.32 Зондыг цооногт оруулах, єргєх ажлыг зєвхєн операторын зєвшєєрлєєр гїйцэтгэнэ.
17.33 Кабелийн даац нь багажийн жингээс 1.5 дахин их байх ёстой. Їїнээс бага даац бїхий кабелийг ажилд хэрэглэхийг хориглоно.
17.34 Цооногт хэмжилт хийх їед 380 В-оос дээш хїчдэл хэрэглэхийг хориглоно.
17.35 Тєхєєрємжийн холбоос, утас кабелуудыг салгахдаа тэжээлийн їїсгїїрээс цахилгаан хэлхээг салгасны дараа гїйцэтгэвэл зохино.
Сейсмо хайгуул
17.36 Судалгаа явуулах талбайн дэвсгэр зурагт хэмжилт явуулах чиглэл газрын дээрх, доорх цахилгаан, холбооны шугам, хий ус болон бусад дамжуулах системїїд, намагжсан талбай, эгц эрэг, ухагдсан нїх зэргийн байршилтыг зєв тогтоож, аюулгїй ажиллагааг хангах шаардлагатай.
БД 12-102-04
18
17.37 Цахилгаан болон бусад шугам сїлжээний ойролцоо зохих байгууллагатай харилцан тохиролцохгїйгээр сейсмик станцыг байрлуулахыг хориглоно.
17.38 Тэсэлгээ хийх їед ажилчдыг аюултай бїсийн хил хязгаараас гадагш гаргасан байх ба аюулгїй бїсийг тэсрэх бодисын хэмжээнээс хамааруулж тогтооно.
17.39 Сейсмикийн утсыг сунгах, эвхэх їед машины хурд 5 км/цагаас хэтэрч болохгїй.
17.40 Утсыг эвхэхдээ лебедкийн тусламжтайгаар операторын удирдлагаар гїйцэтгэнэ.
17.41 Утсыг сунгах чиглїїлэх їед ажилчид лебедкаас 2 м-ээс багагїй зайд байх хэрэгтэй. Утсыг сунгах їед гогцоорсон хэсгийн эрчилгээг заавал гаргасан байх.
17.42 Хэмжилтийн шугамын дагуу станцыг шилжїїлэх їед антенийг эвхэх хэрэгтэй.
Арваннайм. ГЕОТЕХНИКИЙН ЛАБОРАТОРИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
Ерєнхий зїйл
18.1 Лабораторийн инженер, лаборант, туслах ажилчид нь шинжилгээг зохих зааврын дагуу нягт нямбай явуулах, гарч болох элдэв алдаанаас урьдчилан сэргийлэх, багаж тєхєєрємж, химийн бодис, урвалж уусмалыг дїрмийн дагуу зєв хэмнэлттэй хэрэглэх, єрєє тасалгааны эрїїл ахуйн шаардлагыг бїрэн хангах їїрэгтэй.
18.2 Лабораторийн инженер, ажилчдад аюулгїй ажиллагааны дїрмээр улирал тутам 1- ээс доошгїй удаа зааварчилга єгч, баталгаа гаргуулсан байна. Лабораторид шинээр ажилд орж байгаа хїмїїс нь аюулгїй ажиллагааны дїрмийг судалж шалгагдсан байвал зохино.
18.3 Лабораторид ажиллагсад нь тогтоогдсон загварын ажлын хувцас болон шїлтэнд тэсвэртэй бээлий, хормогч, нїдний шил зэргээр хангагдсан байна.
18.4 Лабораторийн ажилчин бїр осол гэмтэлд учрагсад эмнэлгийн анхны тусламж їзїїлж чаддаг байхын хамт ажлын байранд эмийн сантай байна.
18.5 Лаборторийн ажлын байр, мєн тїїнчлэн химийн урвалж хадгалах агуулах нь “Лабораторийн байрны дотоод зохион байгуулалт тоног тєхєєрємж байрлуулах заавар”-ын дагуу хийгдсэн байвал зохино.
18.6 Лаборатори нь бїрэн эргэлттэй салхижуулалтын тєхєєрємжєєр хангагдсан байвал зохино.
18.7 Ажил дууссаны дараа бїх цахилгаан хэрэгслийг салгаж ус, уурын цорго, хаалтыг бїрэн хаасан байна. Тухайн єдрийн шинжилгээний явцаас гарсан хог, хаягдлыг цэвэрлэж гадагш зайлуулсан байх ёстой.
18.8 Лаборторид ажиллагсад нь мэргэжлээс шалтгаалах євчлєлєєс урьдчилан сэргийлэх їзлэгт жилд 1-ээс доошгїй удаа орсон байвал зохино.
18.9 Лаборторид хоол хїнсний зїйл идэж уух, хадгалах, архи тамхи хэрэглэхийг хориглоно.
18.10 Лаборторийн ажлын байранд харайх, ноцолдох, шуугих, чанга явах, шуугиан гаргахыг хориглоно.
БД 12-102-04
19
18.11 Цэвдэг хєрсний камер дотор шинжилгээний ажил явуулахдаа хєвєнтэй ємд, цамц, дулаан гутал, бээлий хэрэглэнэ.
18.12 Цэвдэг хєрсний шинжилгээний ажил явуулах камер нь иж бїрэн гэрэлтїїлэгдсэн байна.
18.13 Цэвдэг хєрсний шинжилгээний камерийн хєргєлтийн системийн компрессын хэвийн жигд ажиллагааг єдєр бїр тогтмол хянаж байх.
Шинжилгээний дээж бэлтгэх
18.14 Дээжийг шинжилгээнд бэлтгэх, боловсруулах, угаалгїйгээр сорьцыг ялган салгах ажлыг тусгай бэлтгэсэн зориулалтын байранд гїйцэтгэвэл зохино.
18.15 Хєрс чулуулгийг гар аргаар бутлах, шигших ажиллагааг тоос, їйрмэгээс нїїр, нїд, амьсгалын замын эрхтэнг хамгаалах хэрэгсэлгїйгээр гїйцэтгэхийг хориглоно.
18.16 Шинжилгээнд сорьцыг бэлтгэхдээ гар хуруугаа огтлох, цохигдох, хавчуулагдахаас болгоомжлох шаардлагатай.
18.17 Хєрс чулуулгийг шигшихдээ хаагддаггїй шигшїїр хэрэглэхийг хориглоно.
18.18 Лабораторийн ба урвалжийн сав суулгыг хромын хольцоор угаахдаа хувцас, биеийн арьсаа тїлэгдэхээс хамгаалах
18.19 Саармагжаагїй єтгєн хїчил, шїлт тэдгээрийн давсууд бусад химийн хорт нэгдлийг угаагуурын шаазан тосгуур руу асгахыг хориглоно.
18.20 Шївтэрийн 25%-ийн уусмалыг их хэмжээгээр юїлэхдээ гадаа цэвэр агаарт гарч болгоомжтой гїйцэтгэх ёстой.
18.21 Керосин, шатахуун шїїх ажлыг халаагч шїїгээнээс хол, зєвхєн татах шїїгээн дотор гїйцэтгэж байвал зохино.
18.22 Лабораторийн байранд гэмтэж хагарсан усны термометр хадгалахыг хориглоно.
18.23 Лааны тосыг буцалтал халаахыг хориглоно.
Геотехникийн ажил
18.24 Одометр хам шахалтын багажтай ажиллах їедээ: • Ачаалал, даралттай байх хугацаанд багажийг хяналтгїй орхиж їл болно. • Багажид туршилт явуулж байгаа їед туршилт явуулагчаас бусад хїнийг 1.5 м-
ээс дотогш ойртуулж їл болно. • Мессур, индикаторын заалтыг тэмдэглэхэд багажинд болгоомжтой ойртох
хэрэгтэй. • Гадны болон туршилтын ажил эрхэлдэггїй хїн багажинд ойртохыг хориглоно.
18.25 Шилжээсийн туршилтын багажийн шилжээх ачаалал дамжуулах пурш буюу ган татлагыг їе їе шалгах, муудсан байвал тухай бїр нь сольж байх шаардлагатай.
18.26 Хий, тосон шахуургаас ачаалал єгдєг багажийн баллоны редуктор мєн багаж дээр байрлуулсан манометрїїд нь лац, ломботой байвал зохино. Манометрийг жилд 1- ээс доошгїй удаа хэмжил зїйн шалгалтаар шалгуулж байна.
18.27 Манометр дээрх ажлын даралтын хэмжээ тїїний хуваарийн хагасаас хэтрэхгїй байх ёстой.
БД 12-102-04
20
18.28 Вакуум хатаах шїїгээ, вакуум бїрхэвчийг ажиллуулах їедээ вакуум єгєх, авах процессыг аль болох аажмаар гїйцэтгэх хэрэгтэй.
18.29 Ремень дамжуулагатай багаж дээр болон шингэний ажиллагаат шахуурган дээр хамгаалалт хаалтгїй ажиллахыг хориглоно.
18.30 Керосинтой пикнометрийг элсэн буцалгуур дээр буцалгахыг хориглоно.
18.31 Халуун аяга, тигель, шилэн колбо зэргийг нїцгэн гараар барьж болохгїй.
18.32 Шинжилгээ дуусмагц хэрэглэсэн сав хэрэгслээ тухай бїрийд угааж хатаана.
18.33 Усны тосгуурт элдэв хорт бодис, хог хаягдал хийхийг хориглоно.
18.34 Лабораторийн єрєє тасалгаанд тавигдсан техник хэрэгсэл, ажлын байрыг єдєр бїр чийгтэй алчуураар арчиж цэвэрлэж байх, 2 долоо хоног тутамд их цэвэрлэгээ хийж, хана, шал, цонх, тавиур сандал шїїгээг савантай ус болон ариутгагч уусмалаар угааж байх шаардлагатай.
Химийн шинжилгээний ажил
18.35 Химийн бодис агуулж байгаа сав суулга нь заавал хаяг, шошго зїїлттэй байвал зохино.
18.36 Хїчил, шїлт, бусад идэмхий ба хортой шингэнийг 0,1 литрээс их хэмжээгээр юїлэхдээ амны хаалт,нїдний шил, резин бээлий, хормогчгїйгээр гїйцэтгэхийг хориглоно.
18.37 Нїїрс устєрєгч, бензин бусад галд аюултай шингэнтэй ажиллах ялангуяа юїлэхдээ халаагч гадаргатай багаж болон галд ойрхон байлгахыг хориглоно.
18.38 Давсны болон хїхэрийн хїчлийн хольц “Хааны дарсыг” 0.25 л-ээс илїї ихээр бэлдэх, нимгэн ханатай химийн саванд найруулахыг зєвшєєрєхгїй.
18.39 Хїхрийн хїчлийг шингэлэхдээ хїйтэн хїчлээс ус руу нарийхнаар гоожуулан тогтмол хутгаж гїйцэтгэнэ. Хїхэрийн хїчил дээр усыг эхлэж хийхийг хориглоно.
18.40 Хїчил, шїлт, бусад идэмхий шингэн, дусаагуурын уусмалыг амаараа шууд сорж болохгїй.
18.41 Хуурай урвалж, ялангуяа шїлтийн металл (натри, кали, магни) тэдгээрийн исэлийн гидрат (идэмхий шїлтїїд) зэргийг нїцгэн гараар барихыг хориглоно. Тэдгээртэй харьцахдаа резин бээлий, хутгуур, шаазан халбага хэрэглэнэ.
18.42 Бром устєрєгчийн хэт исэл, устєрєгчийн хїчил зэрэг бусад идэмхий шингэнтэй шил савыг онгойлгохдоо амыг нь єєрєєсєє зайтай байлгах ёстой.
18.43 Вакумд ажиллах їедээ тухайлбал бензиний шлювон (колбо) мэтийн сав суулгыг урьдчилан вакуумын шахуургаар хамгаалагч бїрхэвчийн дор турших ёстой. Эдгээрийг ашиглахдаа тємєрлєг тороор хийсэн хамгаалалттай байх.
18.44 Халуун сав, шаазан аяга, тигель, колбо зэргийг нїцгэн гараар барьж болохгїй.
18.45 Халах, хайлахдаа цацагдаж їсэрч болзошгїй химийн бодистой ажиллахдаа нїдэндээ хамгаалах шил заавал хийсэн байх шаардлагатай.
18.46 Химийн уусмалыг халаах, буцалгах, ууршуулах, бїх ажлыг зєвхєн татах шїїгээн дотор гїйцэтгэнэ.
БД 12-102-04
21
18.47 Бензин, эфир зэрэг хялбархан шатах, устай холилддоггїй бодисыг дєл авалцах, шатах їед зєвхєн элс болон гал унтраагчаар унтраана. Харин усаар унтраахыг хориглоно.
18.48 Хэрэглэгчдийн хооронд химийн хорт бодисыг солилцон дамжуулахад зохих шийдвэр, акт баримтаар гїйцэтгэхийг зєвшєєрнє.
18.49 Онц хорт бодисыг тусгай цоожтой саванд лацдаж хадгалах шаардлагатай.
18.50 Онц хорт бодисын савыг нийтийн угаалганд єгч цэвэрлэхийг хориглоно. Тусгай журмаар химич єєрєє цэвэрлэх їїрэгтэй.
18.51 Химийн тєрєл бїрийн урвалж, хорт бодисыг хадгалдаг, хэрэглэдэг байранд хїнсний зїйл хадгалах, хоол унд идэх, тамхи татахыг хориглоно.
Арван ес. ЛАБОРАТОРИД ГАРСАН ОСОЛ ГЭМТЭЛД ЇЗЇЇЛЭХ АНХНЫ ТУСЛАМЖ
19.1 Лабораторид хїчил шїлтэнд тїлэгдэх, химийн тєрєл бїрийн бодист хордох зэрэг осол эндэл гарч болзошгїй байдаг.
19.2 Иймд лабораторид ажиллагсад нь энэ їед авах эмнэлгийн анхны тусламжийн талаар тодорхой мэдлэгтэй байхаас гадна эмийн санг зєв ашиглаж чаддаг байх ёстой.
19.3 Лабораторийн эмийн санд: бинт, хєвєн, иодын 3%-ийн (хїчилд) уусмал борын хїчлийн (шїлтэнд) 2%-ийн уусмал, цууны хїчлийн 2%-ийн ба идэшний содны 3- 5%-ийн уусмал тус тус байх ба тїлэгдэлтэнд хэрэглэх тос, этилийн спирт, магнийн хїчил, калийн уусмал, пластырь зэрэг байвал зохино. Шилээр хєл гараа зїссэн їед шархнаас шилний хэлтэрхийг авч спиртээр арчаад (усаар болохгїй) иод тавьж бинтээр бооно. Шарх их биш бол боолтын оронд пластырь хэрэглэж болно.
19.4 Хїчлээр тїлэгдсэн їед тїлэгдсэн орчныг их хэмжээний усаар угааж дараа нь содын уусмалаар угаах хэрэгтэй.
19.5 Шїлтээр тїлэгдсэн газарт цууны хїчлийн сулруулсан уусмалаар жин тавина.
19.6 Хэрэв хїчил шїлтэнд нїдээ тїлсэн бол усаар даруй угааж, хїчилд тїлэгдсэн бол 3%-ийн содын уусмалаар, шїлтэнд тїлэгдсэн бол борын хїчлийн 2%-ийн уусмалаар тус тус угаана.
19.7 Халуун зїйлд тїлэгдсэн хэсэгт тусгай тос тїрхэх, байхгїй бол мєнгєний хїчлийн калийн єтгєн уусмалаар угааж, саван эсвэл вазелин тїрхэж идэшний сод цацна. Мєн мєнгєний хїчлийн калиар угаасны дараа этилийн цэвэр спиртээр жин тавьж болно.
19.8 Химийн тєрєл бїрийн бодисонд хордвол эмч ирэхийн ємнє анхны тусламж їзїїлэх хэрэгтэй. Їїний тулд хордлого єгсєн тухайн бодисыг саармагжуулах орц хэмжээг мэддэг байх шаардлагатай.
Хорь. ЦАХИЛГААН ХЭРЭГСЛЭЛИЙГ АЖИЛЛУУЛАХ ЇЕД ДАГАЖ МЄРДЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
20.1 Їйлдвэрлэлийн цахилгаан техникийн хэрэгслэлийг цахилгаанчин бие даан шалгаж їзэхийг зєвшєєрнє. Харин энэ ажлыг гїйцэтгэхдээ хаалт хамгаалалтыг авч цахилгаан самбарын араар орж їзэхийг хориглоно.
БД 12-102-04
22
20.2 Цахилгаан хэрэгслэлийн гэмтэлийг засах, арчих цэвэрлэх ажлыг маш хянуур болгоомжтой хийх хэрэгтэй. Гал гарах дэлбэрэх зэрэг аюул осол гарвал тэр хэсгийн гїйдлийг тасалж урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг яаралтай авах хэрэгтэй.
20.3 Хувиарлагч самбарын залгуурыг зєвхєн цахилгаанчин салгаж залгах эрхтэй.
20.4 Улайссан буюу тасарсан гал хамгаалагчийг солихдоо хїчдэлийг салгасны дараа гїйцэтгэвэл зохино.
20.5 Гал хамгаалагчийг гїйдэлд тохироогїй бїдїїн утсаар хийхийг хориглоно.
20.6 Гар хийцийн болон гэмтэлтэй цахилгаан хэрэгслэл ашиглахыг хориглоно.
20.7 Нэг залгуурт 2.0 кВт-аас илїї чадалтай цахилгаан хэрэгслэл залгахыг хориглоно.
20.8 Цахилгаан хэрэгслэлийг гїйдэлд залгаад хариуцах хїнгїй орхихыг хориглоно.
20.9 Хїч дамжуулах хэрэгслэлийг хєдєлгєж, залгахын ємнє урьдчилан дохио єгєх хэрэгтэй. Бусад машин механизм, цахилгаан хєдєлгїїрийг залгахдаа тэдгээр дээр ажиллаж байгаа хїмїїсийн єгсєн дохиог баримтлана.
20.10 Цахилгаан техникийн хэрэгслэлийг ажиллуулагч хїмїїс нь гїйдэл тасарсны дараа болгоомжгїй оролдохыг хориглоно. Мєн цахилгаан гїйдэлд залгаатай байгаа багаж хэрэгслэлд гар хїрэхийг хориглоно.
20.11 Цахилгаан хэлхээнд гїйдэл гїйж байгаа буюу хаалт хамгаалалтгїй хэсгийн ойролцоо ажиллахыг хориглоно.
20.12 Чийглэг орчинд болон галын аюул гарч болзошгїй газарт цахилгаан гїйдлийн хэрэгсэлтэй ажиллахыг хориглоно.
20.13 Цахилгаан хэрэгслэлгэй ажиллах їед хамгаалалтгїй багаж тїлхїїр хэрэглэхийг хориглоно.
20.14 Цахилгаан гїйдэл бїхий багаж хэрэгслийг засах їед хутга, хєрєє, тємєр метр зэргийг хэрэглэхгїй. Хамгаалалт бээлийгїй гараар ажиллахыг хориглоно.
Хориннэг. ГАЛ ТЇЙМЭРЭЭС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ЇНДСЭН ШААРДЛАГА
21.1 Ажилчин албан хаагчид нь галын аюулгїйн дїрмийг сайн мэдэж, гал тїймэр унтраах багаж хэрэгслэлийг зєв хэрэглэж, ажиллаж чаддаг байх ёстой.
21.2 Їйлдвэрлэлийн байранд галын аюулгїй байдлыг хангах, урьдчилан сэргийлэх ажлыг байгууллагын захиргаа шууд хариуцах ба багаж хэрэгслэлээр хангах, байрлуулах ажиллуулах арга хэмжээг авсан байвал зохино.
21.3 Энэ дїрмээс гадна гал тїймэртэй тэмцэх газраас батлагдсан аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх дїрэм заавар, шийдвэр, шаардлагыг хатуу баримтлан ажиллах ёстой.
21.4 Ажлын байр бїрд галын аюулгїйн дїрмээс холбогдох заалтыг хэсэгчилэн авч санамж болгон сурталчилсан байвал зохино.
21.5 Гал унтраахад хэрэглэгдэх усны гидрант, хэрэгсэлд дохио єгєх їед хїрэлцэн очих замыг чєлєєтэй байлгах ёстой.
21.6 Дор дурдсан зїйлїїдийг хориглоно.
БД 12-102-04
23
• Будаг, лак, хїчил, карбид, кальц зэрэг материалыг нэг агуулахад хамт хадгалах;
• Шингэн тїлштэй савыг хєшїїрэг хэрэглэн єнхрїїлэх; • Агуулахын тавиур хоорондын зай мєн бусад эд материал оруулж гаргах орц
замын хэсгийг бєглєж битїїлэх; • Агуулахад хадгалагдвал зохих материалаас бусад єєр зориулалт бїхий
зїйлийг хадгалах; • Агуулах дотор амархан шатаж болзошгїй хий, шингэн бодисуудыг юїлэх; • Амархан шатах материалын савны тагийг цохиж онгойлгох; • Їйлдвэр албан газрын хашаан дотор ил гал гаргах; • Машин тоног тєхєєрємжийн хєлдсєн эд анги, хєдєлгїїрийг гэсгээхийн тулд ил
гал хэрэглэх, тэдгээрийг гэсгээхдээ зєвхєн тусгай нєхцєлд халаасан халуун ус, уур, халуун ус хэрэглэнэ.
21.7 Гал эсэргїїцэх багаж хэрэгслэлийг зориулалт бусаар хэрэглэхийг хориглоно.
21.8 Ажлын байранд ил гал гаргах, цахилгаан їїсгїїр хэрэглэхийг хориглоно.
Хоринхоёр. ОСОЛ ГЭМТЭЛД УЧРАГСДАД ЇЗЇЇЛЭХ АНХНЫ ТУСЛАМЖ
22.1 Їйлдвэрийн байр, ажлын талбай дээр осол гэмтэлд учрагчдад эмнэлгийн анхны тусламж їзїїлэх, холбогдох арга хэмжээг байгууллагын удирдлага зохион байгуулалттайгаар хангасан байна. Лабортори, бригад, хэсэг бїрд эмнэлгийн анхны тусламж їзїїлэх эмийн сантай байвал зохино. Эмийн санд дор дурдсан зїйлїїд байна. Їїнд: • Иод тусгай битїїлэн наасан шилэн саванд байна. • Нашатирын спирт мєн шилэн саванд байна. • Валерионы дусаалга; • Тусгай боосон хєвєн; • 5-10-15 см-ийн боолтны бинт марль; • Шархыг халдвараас хамгаалах ариутгасан бинт8 • Уух сод; • Эм уух шилэн аяга; • 1 м урт резин хоолой /жигут/; • Спирт денатурат, цэвэр спирт; • Бэртэнгид чиг барьж боох мод; • Саван алчуур; • Марганцын уусмал; • Нїд угаахад хэрэглэх борын хїчлийн уусмал; • Нїд угаахад хэрэглэх цорготой гїц; • Борын вазелин;
Эмнэлгийн хїмїїсгїйгээр їзїїлж болох анхны тусламжууд: • Тїлэнхий ба шархыг боох; • Цусыг тїр тогтоох; • Осол гэмтэл учрагчдыг зєєх; • Ухаан алдагсадыг сэргээх; • Бэртэнги, яс гэмтэгсэдийг тайван байдалд байлгах;
22.2 Яс хугарах, булгарах, бэртэхэд їзїїлэх анхны тусламж: • Яс хугарсан буюу бэртсэн хїнийг эмнэлэгт хїргэх хїртэл тайван байдалд
бэлтгэх нь чухал. Толгойгоо цохиулсан, толгойгоороо унасан бол толгойд нь хїйтэн ус мєн савтай цасаар жин тавина. Хэрэв ууц нуруу гэмтсэн тэмдэг илэрвэл газраас босголгїйгээр доогуур нь банз хийж тїрїїлгэнэ харуулан хєдєлгєєнгїйгээр хэвтїїлнэ. Хавирга хугарсан бол хїчтэй уртаар амьсгалуулж цээжийг бинт буюу алчуураар жийрэглэж болно. Гарын яс хугарсан буюу
БД 12-102-04
24
бэртсэн байдал илэрвэл алга дарам єргєнтэй, тохойноос хуруу хїртэлх урттай модыг чиг болгож хєвєнгєєр зєєлєн ороох ба хїйтэн юмаар жин тавьж болно. Хєл гэмтсэн бол чиг барьж боох ба нэг чиг нь суганаас єсгий хїртэл, нєгєє чиг нь цавинаас хєлийн ул хїртэл тууш урт байна. Гэмтсэн газарт нь хїйтэн жин тавьж болно. Эгэм гэмтсэн бол гэмтсэн суганд даавуу марль хєвєнгєєр жийрэг хийж гарыг цээжин тал руу нь нугалж дээш сойно. Хєнгєн бэртэнгид їзїїлэх анхны тусламж бол тэр газар нь хїйтэн жин тавьж боох явдал юм. Харин иод тїрхэх, халуун жин тавьж болохгїй. Бэртэнги нь хїнд байвал тусламж їзїїлээд тїргэн тусламж дуудна.
22.3 Бие махбодид єєр зїйлийн гэмтэл учирсанд їзїїлэх анхны тусламж: • Арьс хумсны завсраар єргєс, сэлтэс орсон бол тїїнийг авч цусыг нь тогтоож
бооно. Амьсгалын ба хоол боловсруулах эрхтэнд орсон бол зєвхєн эмнэлэгт хїргэнэ. Нїдэнд їртэс шороо орсон бол цэвэр ус, борын хїчлийн уусмалаар угаана. Їїнийг хийхдээ цоргоор буюу цорготой саваар хийвэл тохиромжтой, шороо орсон їед арчиж нухаж болохгїй.
22.4 Хордлогоос муужран унах, халуун ба нарны цохилтонд автагсдад їзїїлэх анхны тусламж: • Муужран унагсдын хєлийг єргєн, толгойг унжуулан тавьж нашатирын спирт
їнэртїїлэн буцалсан хїйтэн ус уулгана. Харин толгойд нь хїйтэн жин тавьж болохгїй. Халуун наранд цохиулагсадыг сїїдэртэй газарт оруулан цэвэр агаар салхиар хангана. Ихээхэн хїнд байдалтай байвал сэрїїн газарт аваачиж хувцсыг нь тайлан хїйтэн усаар шавшиж нїїрийг нь угаах хэрэгтэй.
22.5 Цахилгаан гїйдэлд цохиулагчид їзїїлэх анхны тусламж: • Цахилгаан залгуурыг салгах буюу унтраах бололцоогїй бол утсыг модон иштэй
сїхээр цавчих, мєн тусгай хамгаалалтын бахиар таслах зэргээр юуны ємнє цахилгаан гїйдлээс салгана. Резин хувцас, резин бээлий хийх буюу гараа хуурай ноосон даавуугаар ороож гїйдэлд цохиулсан хїнийг модон вандан дээр зогсоож гїйдэлтэй утсуудыг бїрэн таслана. Хэрэв гїйдэлд цохиулагч єндєрт байвал унаж бэртэхээс хамгаалах хэрэгтэй. Гїйдлээс салгасны дараа анхны тусламж їзїїлнэ. Їїнд: Ухаантай байвал эмч иртэл дахин ухаан алдуулахгїйгээр аль болох тайван
байлгах арга хэмжээг авна. Хэрэв ухаангїй байвал эмнэлгийн тусламжийг яаралтай дуудаж эмч иртэл
агаар чєлєєтэй орох газарт тавьж цээжийг нь ярах, биеийг нь арчих, нашатирын спирт їнэртїїлэх амьсгал нь муу байвал хиймэл амьсгал хийх зэрэг арга хэмжээг авна.
Бїр амьсгалгїй зїрх нь цохилохоо байвал эмнэлгийн тусламжийг маш яаралтай дуудаад эмч иртэл хиймэл амьсгалыг зогсоохгїй хийх хэрэгтэй. Харин газарт булах, шороогоор дарж огт болохгїй. Энэ нь хамгийн аюултай зїйл болохыг онцгой анхаарна.
22.6 Шархдагсдад їзїїлэх анхны тусламж: • Хэрэв шарханд элдэв шороо буртаг орсон байвал эмчид мэдэгдэн халдвараас
хамгаалах арга хэмжээ авахуулна. Шархдагсдад тусламж їзїїлэх хїмїїс савантай усаар гараа сайтар угааж, гартаа спиртын уусмал тїрхэнэ. Шарханд орсон элс шороо, нєжирсєн цусыг ус буюу эмийн зїйлээх угааж болохгїй. Їїийг зєвхєн эмнэлгийн хїмїїс цэвэрлэнэ. Цус их гарч байвал бинтээр дарж боох ба шархнаас дээгїїр 5см орчим газраар чанга дарж бооно. Тогтохгїй бол шархтай газар ирэх цусны судсуудыг резинэн жигутээр боож зогсоох ба эмчийг яаралтай дуудна.
22.7 Хєлдєгсдєд їзїїлэх анхны тусламж: • Хєлдсєн газрын орчныг хуурай зєєлєн даавуугаар буюу цэмбээр аяархан їрж
арчина. Хєлдсєн эрхтэнийг тасалгааны температурт халуун усанд дїрнэ. Усыг аажмаар сольж халууныг нэмэгдїїлсээр 37 о хїртэл бїлээн болгох хэрэгтэй.
БД 12-102-04
25
Хєлдїї нь улайж ирмэгц тос тїрхэнэ. Тос нь єєх, масло, вазелин зэрэг байж болно. Тос тїрхээд дулаан боолтоор боох хэрэгтэй. Хэрэв хєл гар нь хєлдсєн бол тїїнийг дээш нь єргєж байж євчнийг намдаах нь тустай.Ухаан алдаж амьсгал нь зогссон бол хиймэл амьсгал хийнэ.
22.8 Нїїрстєрєгчийн ислээс хордсон хїнд їзїїлэх анхны тусламж. • Хордогсдыг угаартай газраас зайлуулж салхинд гаргах ба боломжтой бол
хїчилтєрєгчєєр амьсгалуулна. Їзїїлэх тусламж нь муужрагчид їзїїлэх тусламжтай адил, бєєлжиж байвал хажуулдуулан хэвтїїлэх буюу толгойг нь хажуу тийш харуулна. Амьсгал нь боогдсон буюу амьсгалахгїй байвал хиймэл амьсгал хийж, эмнэлэгт хїргэнэ. Ихээхэн хортой угаартай газар руу орж гэмтэгчдийг авах бол хорт утааны баг ємсєх хэрэгтэй.
22.9 Хорт амьтанд хатгуулж хазуулсан хїнд їзїїлэх анхны тусламж: • Хорт могой ялаа шавьжинд хатгуулж хазуулсан бол хордлого нь хатгуулсанаас
хойш мэдэгдэх ба шинж тэмдэг нь толгой эргэх, євдєх, огих, бєєлжих, амьсгал давхцах, ам цангах, хїйтэн хєлс гарах, муужрах, татвалзаж дэвхцэх зэргээр мэдэгдэнэ. Хатгуулмагц цусаар дамжин бїх биенд хор тарахаас сэргийлж, хатгуулсан газрын цусыг шахан гадагшлуулах хэрэгтэй. Хатгасан шархыг марганц-кали, архи зэргээр угааж арчина. Шархыг дээрээс нь чанга дарж бооно. Хэрэв бололцоотой бол шархдсан газар нь бумба тавьж хорыг татах нь илїї їр дїнтэй. Бумба тавихад шилэн аяга, шилэн савыг хэрэглэх ба савны дотрыг тослох буюу спиртээр зайлж гал оруулан дєлийг намдмагц тавина. Бумбыг 3-4 минутаар тавиад хєхсєн шїїсийг цэвэрлэн 3-4 дахин тавина. Шарханд хор їлдсэн тэмдэг мэдэгдвэл шархдсан газрыг улайсгасан тємєр буюу нїїрсний цогоор тєєнєнє.
• Хордогсдод архи, цэвэр спирт уулгаж дараа нь аагтай цай уулгавал сайн. Амьсгал нь тасалдах буюу хїндэрсэн байвал хиймэл амьсгал хийнэ.
• Галзуу амьтанд хазуулсан їед тїїний шїлсээр дамжин галзуу халдана. Халдварийн хугацаа нь 10 хоногоос 3 сар хїртэлх хугацаатай байж болох ба шинж тэмдэг нь огих, нойргїй болох, тайван байдал алдагдан бачимдан амьсгал давхцах, чичрэх зэргээр илэрнэ.
• Галзуу амьтанд хазуулсан газар нь євчин орж идээлж эхэлдэг. Хазсан дор нь шархыг иодоор угаан, тойруулан иод тїрхвэл сайн. Ийм арга хэмжээ авсны дараа эмнэлэгт хїргэнэ.
22.10 Гэмтэгсдийг зєєх: • Гэмтэгсдийг зєєхдєє тэдгээрийн тайван байдлыг алдагдуулах, сэгсрэх,
дэлсэхээс болгоомжилно. Дамнуургаар зєєх нь хамгийн тохиромжтой гэж їздэг. Єргєж тавихдаа нэг зэрэг зєєлєн гїйцэтгэхийн тулд тоон командаар гїйцэтгэх хэрэгтэй. Дамнуурганд тавихдаа хєлєєс нь болгоомжтой єргєж тавина. Тэгш газар дамнан зєєхдєє хєл талыг нь явах зїг тийш харуулах ба єндєр газар буюу шатаар буух їед толгой талыг нь явах зїг харуулж зєєнє.
Хорингурав. АЖЛЫН ТУСГАЙ ХУВЦАС, БИЕ ХАМГААЛАХ ХЭРЭГСЛЭЛИЙН ЖАГСААЛТ
23.1 Ажлын хувцас, бие хамгаалах хэрэгслэлийг Тєрийн захиргааны тєв байгууллагаас баталсан жагсаалтанд заасан мэргэжлийн ажилчин албан хаагчид, тогтоосон нормыг баримтлан їнэгїйгээр эдлїїлнэ.
23.2 Ажилчин албан хаагч нь тавьж єгсєн ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгслэлийг ажлын їед заавал хэрэглэнэ.
23.3 Ажлын хувцас хамгаалах хэрэгслэлгїй ажилд гарахыг хориглоно.
23.4 Ажилчин албан хаагчид нь ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгслэлийн эдлэлийн хугацаа дуусаагїй байхад ажлаас халагдах, нэг ажлаас нєгєє ажилд
БД 12-102-04
26
шилжвэл хэрэглэж байсан хувцасаа хураалгах буюу санхїїгээр элэгдлийг тогтоолгон зєрїї їнийг тєлнє.
23.5 Нийтийн хэрэгцээнд жижїїрийн журмаар олгодог ажлын тусгай хувцас хамгаалах хэрэгслэлїїдийг зєвхєн заагдсан ажлыг гїйцэтгэж байгаа їед ажиллагсдад тавьж олгох ба нэг ээлжээс нєгєє ээлжинд инженер техникийн ажилтнуудын хяналтын дор шилжїїлэн єгч байна.
23.6 Ажил тарсаны дараа ажилчин албан хаагчдаас ажлын тусгай хувцас хамгаалах хэрэгслийг ажлын байрнаас гадагш ємсєж явахыг хориглоно.
23.7 Инженер техникийн ажилтан, ажилчид нь ажлын тусгай хувцсаа єєрсдєє хадгалж ажил тарсны дараа хадгалах байранд (хувцасны шїїгээ єлгїїрт) хадгална.
23.8 Хээрийн судалгааны ажил гїйцэтгэж байгаа єрмийн мастер, ажилчин, ИТА нар нь ажлын тусгай хувцсаа єєрсдєє хадгалж хамгаална.
23.9 Ажлын зуны хувцас (ажлын ємд цамц гутал)-ыг 5-р сарын 1-ээс 10-р сарын 1 хїртэл, євлийн хувцасыг (хєвєнтэй ємд, цамц, эсгий гутал, їстэй богино дээл) 10-р сарын 1-ээс 5-р сарын 1 хїртэл тус тус олгоно.
23.10 Хувцасны эдэлгээний хугацаа дууссан тохиолдолд удирдлагадаа мэдэгдэж дахин шинэчлэж авна.
БД 12-102-04
27
Хавсралт 1
Ажлын тусгай, хувцас хамгаалах хэрэгслийн жагсаалт
Мэргэжил Ажлын тусгай хувцас
хамгаалах хэргэслийн нэр Хэрэглэх хугацаа,
(эдэлгээний сараар)
Инженер-геодезич, техникч
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Даавуу ємд, цамц Ажлын гутал Їстэй богино дээл хєвєнтэй ємд, цамц Эсгийн гутал Хєвєнтэй бээлий
11 сар 12 сар 28 сар 21 сар 21 сар 7 сар
Нууцын эрхлэгч, фонд хадгалагч
1. 2.
Даавуу халат Марль, маск
24 сар элэгдлээр
Химийн лаборант
1. 2. 3. 4.
Даавуу халат Марль, маск Даавуу малгай Резин бээлий
12 сар элэгдлээр
12 сар элэгдлээр
Хайгуулын инженер, техникч инженер, гидрогеологич, техник
гидрогеологич
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Даавуу ємд, цамц Ажлын гутал Їстэй богино дээл хєвєнтэй ємд, цамц Эсгийн гутал Хєвєнтэй бээлий
24 сар 24 сар 35 сар 21 сар 21 сар 7 сар
Єрмийн инженер, зураглалын инженер-геологич, зуаглалын техникч, геофизикч, инженер
геофизикч, сейсмологч, геофик, туршилтын ажилчин
1. 2. 3. 4. 5.
Даавуу ємд, цамц Ажлын гутал Хєвєнтэй ємд, цамц Эсгийн гутал Хєвєнтэй бээлий
24 сар 24 сар 21 сар 21 сар 7 сар
Операторч (Цэвдэг судлалын станц)
1. 2.
Хєвєнтэй ємд, цамц Эсгийн гутал
21 сар 21 сар
Єрмийн мастер, ажилчин
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Даавуу ємд, цамц Ажлын гутал Їстэй богино дээл Хєвєнтэй ємд, цамц Эсгийн гутал Хєвєнтэй бээлий Брезентэн бээлий Дуулга(каска) малгай
6 сар 12 сар 28 сар 21 сар 21 сар 2 сар 2 сар
24 сар
Химич, гидрохимич, химийн ахлах лаборант, перепараторч
1. 2.
Даавуу халат Марль, маск
12 сар 12 сар
Хєрс судлагч, хєрсний физик- химийн туршилтын лаборант
1. 2. 3. 4.
Даавуу хаалт Марль, маск Хошуувч Дан алгатай бээлий
12 сар 12 сар
элэгдлээр 6 сар
Тайлбар: 3, 4, 5, 6-д заасныг євлийн улирлын 70-аас доошгїй хувьд гадаа буюу хээрийн нєхцєлд ажиллах тохиолдолд олгоно.
БД 12-102-04
28
АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ
1. Хєдєлмєрийн тухай хууль
1999 оны 05 дугаар сарын 14-ний єдєр
”Тєрийн мэдээлэл” сэтгїїл. 1999-06-09, ¹25 (104)
2. Хєдєлмєрийн тухай хуульд нэмэлт єєрчлєлт оруулах тухай
2003 оны 05 дугаар сарын 22-ний єдєр
3. Инженер-хайгуулын їйлдвэрлэлийн ажилд дагаж мєрдєх хєдєлмєр хамгаалал,
аюулгїй ажиллагааны дїрэм
УБЗТИ-ийн захиргаа, ЇЭН хорооны 1984 оны 05 дугаар сарын 23-ний
єдрийн 2/14 тоот тогтоол
БД 12-102-04
29
Г ГА АР РЧ ЧИ ИГ Г
Нэг. ЕРЄНХИЙ ЗЇЙЛ 3
Хоёр. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН АЖИЛ ЭРХЭЛЖ БАЙГАА АЖ АХУЙН НЭГЖИЙН УДИРДЛАГЫН ХАРИУЦАХ АЖИЛ 3
Гурав. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН АЖИЛ ЭРХЭЛЖ БАЙГАА АЖ АХУЙН НЭГЖЇЇДИЙН ЇНДСЭН ЇЇРЭГ 4
Дєрєв. АЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН АЖИЛ ХАРИУЦСАН ИНЖЕНЕР, ЄРМИЙН МАСТЕРУУДЫН ЇЇРЭГ 4
Тав. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛГААНЫ ДЇРЭМ,ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 5
Зургаа. ЄРМИЙН МАШИН /ТЄХЄЄРЄМЖ/-ЫГ ЄРЄМДЄХ ЦЭГ ДЭЭР БАЙРЛУУЛАХ, ЦАМХАГ ЄРГЄХ, БУУЛГАХ АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 5
Долоо. ЄРЄМДЛЄГ ХИЙХ ЇЕИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 6
Найм. ЄРЄМДЛЄГИЙН ЯНДАН СУУЛГАХ, ЄРГЄХ АЖИЛД ДАГАЖ МЄРДЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 8
Ес. ЦООНОГТ ТОХИОЛДСОН ТЕХНИКИЙН ЗЄРЧИЛ, ОСОЛЫГ АРИЛГАХ ЇЕИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГАА, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 8
Арав. ЄРМИЙН СТАНОКИЙН ГЭРЭЛТЇЇЛЭГ 9
Арваннэг. АЧИХ, БУУЛГАХ АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 9
Арванхоёр. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН ЗОРИУЛАЛТТАЙ УУЛЫН МАЛТАЛТЫН АЖИЛ ЯВУУЛАХ, ЦООНОГ БА МАЛТАЛТААС ХЄРС, УСНЫ ДЭЭЖЛЭЛТ ХИЙХ АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 11
Арвангурав. ИНЖЕНЕР-ГЕОЛОГИ, ГЕОТЕХНИКИЙН ХЭЭРИЙН ТУРШИЛТ, ХЭМЖИЛТИЙН АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 12
Арвандєрєв. ГИДРОГЕОЛОГИЙН ТУРШИЛТЫН АЖЛЫН ЇЕИЙН ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 13
Арвантав. ХЄРСНИЙ ШАХАГДЛЫН МОДУЛИЙГ СТАТИК АЧАА (ШТАМПААР) ШИЛЖЭЭСИЙН ЭСЭРГЇЇЦЛИЙГ ПРЕССИОМЕТР, ЦЕЛИК, БЭЛТГЭСЭН ПРИЗМИЙГ ТЇРЭХ АРГААР ТУРШИХ ЇЕИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 14-16
Арванзургаа. ХЄРСНИЙ НЯГТ ЧАНАРЫГ ДИНАМИК БА СТАТИК ЗОНД (ПЕНЕТРАЦИЙН ТЕСТ)-ООР ТУРШИХ ЇЕИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 16
БД 12-102-04
30
Арвандолоо. ГЕОФИЗИКИЙН АЖЛЫН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 16-19
Арваннайм. ГЕОТЕХНИКИЙН ЛАБОРАТОРИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 19
Арванес. ЛАБОРАТОРИД ГАРСАН ОСОЛ ГЭМТЭЛД ЇЗЇЇЛЭХ АНХНЫ ТУСЛАМЖ 22
Хорь. ЦАХИЛГААН ХЭРЭГСЛЭЛИЙГ АЖИЛЛУУЛАХ ЇЕД ДАГАЖ МЄРДЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДЇРЭМ, ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 22
Хорин нэг. ГАЛ ТЇЙМЭРЭЭС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ЇНДСЭН ШААРДЛАГА 23
Хорин хоёр. ОСОЛ ГЭМТЭЛД УЧРАГСДАД ЇЗЇЇЛЭХ АНХНЫ ТУСЛАМЖ 24
Хорин гурав. АЖЛЫН ТУСГАЙ ХУВЦАС, БИЕ ХАМГААЛАХ ХЭРЭГСЛЭЛИЙН ЖАГСААЛТ 26
Хавсралт 1 Ажлын тусгай, хувцас хамгаалах хэрэгслийн жагсаалт 28
АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ 29