نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

1

بدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

زەینبی شخ عبدولكریمی دارەخورما ل مدالیای ئیفتیخارداھفتنامیكی رۆژنامـــوانیی

گشـــتیی ئــــازادەدەزگای چاپ و بوكردنوەی

"بدرخان" دەریدەكات

،ممش ژمارە (١٣١) سكانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبرانبر ب بفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

سای دەیم

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

LE YADÎ MÎR CEMşÎD BEDIRXAN

وەزیری خوندنی با روانگكانی

خۆی ل بدرخان بودەكاتوە

د. ئازاد حم شریفمۆنتینیگرۆ ..

وانیك بۆ سركردە كوردەكان

مام ساح و لوانلل

كوردایتی و شۆڕشگی

ل ٧ل ٢١ل ٣ 22-23

ل ژمارەی ئایندەدا بشی دووەمی ژیاننامی عوسمان سرسۆر بخونرەوەبـــۆ زیاتر دەومندكردنی بابتی چند الپڕەیك ل ژیانی مامۆســـتای شـــھید عوســـمان سرسۆر، ك ل ژمارەی رابردوو بوكرایوە، بباشمان زانی ھر ھاوڕێ و خۆشویســـتكی خوالخۆشبوو چ یادگاری و نووســـین و ھر ونیك ئرشیفی وە، بۆینینڕمان كاتیشـــدا بۆی دەگھوەو لینوی دەكوە بتمانئب الیـــبمبســـتی زیاتر زانیـــاری وردتر دەربارەی ژیانی تایبتی و خباتی سیاســـی و پشمرگایتی بنووسینوە، تكای بم ناونیشان و ئیمن پیوەندیمان پوە بكن:

bedrxan@yahoo.com, dizayee_8@yahoo.comیا پیوەندی بم ژمارە تلفۆنانی الی خوارەوە بكن:

د. كاروان دزەیی 07504495315 - 07702538014 - 07504555878 ل ١٣

* بشی فڕەنسی كۆلژی زمانی زانكۆی سحددین رز ل سینم جالدەت بدرخان دەگرت* قوتابیانی كۆلژی دەرمانسازی زانكۆی جیھان ل مانگرتنیان بردەوامن

* لوقمان كخوا داود باس ل رۆژە سختكان دەكات* ل رۆژەڤدا، عبدولغنی علی یحیا باس ل نیسكئاسای ئسیل نوجفی دەكات

* مسعوودی مال ھمزە ل ژووری نشترگری ھڕەش ل گۆڤاری سڤیل دەكات* پاش ٢٦ ساڵ، رزگار شخانی شیعری چوار وەرزی ساكی مولوود ل بدرخان بودەكاتوە

* خۆخوندنوە ل خوندنوەی سدان كتب باشترە

كۆی ... گوی باخانی پشــكش

كـــردووە!

شانۆی مندان

لبردەم ترس و رۆژ ھبجیی باوەڕی شرمدا

دەبی ژن نییئ ب

تایبت ب بدرخانفرھنگـــی میـــر جـــالدەت بدرخـــان، پاش ھشـــتا ســـاڵ لـــ ئامادەكـــردن، ماوەیـــك لموبـــر ل ئســـتنبۆڵ لالیـــن دەزگای یشـــتگ بوكرایـــوەو و چـــاپ ئاڤســـتا ھولری پایتختی كوردستان. لم بارەیوە ســـینم خان جالدەت بدرخان، خۆشحای خـــۆی دەربـــی و گوتی: بر لھر شـــتك من سوپاســـی بڕز جالل تابانی سرۆك كۆماری عراقی فیدرال و ھرۆخان ئیبراھیم ل م، كراق دەكمی عكد خانمی یحمـــئچاپكردنی ئـــم فرھنگ ھاوكاریان كردین. كنگرھم خان دەربارەی فروەھا سینھ وە بوو، كئ نگرھم فگوتـــی: "ئامانجی ئ

دوای بوبوونـــوەی ئلـــف و بـــی التینی، تدەرخســـتن و راگرتنی گۆڤـــاری ھاوار، ببپویستییك بۆ پشڤچوونی زمانی كوردی و بوكردنـــوەی ئـــو زمانـــ لـــ ھرچوار مم: ئی كوردســـتان. من دەتوانم بپارچ

یكمین فرھنگی كوردی- كوردی بوو.بـــم بداخوە لبر كۆچـــی دوایی باوكم، گیروگرفـــت ھاتـــ نـــو ژیانـــی ئمـــوە، ئم

فرھنگ ھتا ئستا بو نبۆوە".ل درژەی قسكانیدا، سینم خان گوتی:

"ئـــم فرھنگ وەكو فرھنگ ئاســـاییكان ب كنگرھف ،موكوڕییانو كر ئبل ،نیی

س بشی چاپكراوە.بشی یكم: شش تیپی "ئا، ب، ج، چ، د، ە"

.عدوح سسبشی دووەم: فرھنگی جالدەت بدرخان.

بشی سیم: فرھنگی گۆڤاری ھاوار.ئلـــف و بی كوردیش، ك لـــ ھاوار دا چاپ

بوو بوو، جی خۆی گرتووە".ھروەھا سینم خان گوتی: "ئم فرھنگی كردۆت دیاری بۆ دكتۆر جمشـــید بدرخانی

برام".بناوی دەزگای چاپ و بوكردنوە بدرخان پیرۆزبایی ل كوردان و سینم خان و تواوی زمان دۆســـتان لھر كویكی كوردســـتاندا بن دەكین. پیرۆزە، نوخشـــ لـــ چاپكردنی كانی دیكمرھدرخانییان و بلبوومی بئ

بت.

لسر ئركی مام جاللفرھنگی میر جالدەت بدرخان چاپكراو گیشت كوردستان

ل حزووری مامۆستا زاھیر ھناری

د. زوھر كازم عبوود:كورد نتوەیكی زوملكراوە

ل ١٦

ل ١٧

ل ٩

ل ١٤

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

2

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

باوكی داستان * پرۆسی نوی پروەردەو فركردن كۆنفرانســـی ئنجامكانی دوابدوای پروەردەیـــی ك لـــ مانگـــی ئایاری/ ٢٠٠٧ بسترا ھات بواری جبجكردن ب ھوڵ و ماندووبوونی مامۆستایان

و شارەزایانی پروەردەیی.گلـــك پروەردەیـــی كۆنفرانســـی رنمایی و راسپاردەی نوی ھنای ناو

سیستمی نوی خوندن. نماییر لـــ ـــگای ئاماژەیی جمئكۆن و نویكان، سیســـتمی خوندن رز ل پیرۆزی ئزموونكان و دانانی دراوە بگا نگرتنیان رپرســـیارو ھھیچ لپرسراوكی پروەردەیی ل ھر

ئاستك بت ب ھواو ھوەسی خۆی یاری ب پرســـیارەكانی ئزموونكان بـــكات و بـــ ئـــاگاداری مامۆســـتای

بابت. ٢٠٠٩/١٢/١٧ ممنـــج شـــرۆژی پ *یكـــی لپرســـراوی جگـــری سرپرشـــتی پروەردەیـــی بنڕەت، بگودانـــ رنماییكان ب مبســـتی سرپرشتیكردنی ھۆی ئزموونكانی ســـردانی یكـــم وەرزی كۆتایـــی قوتابخانی فیدڕالی بنڕەتی تكوی كـــرد، داوای لـــ بڕوبـــر كـــردووە پرسیاری ئزموونكانی بدات ئویش بردەســـت. دەخاتـــ پرســـیارەكانی جنابی مامۆستای سرپرشتیاریش

وەك ئـــوەی ب ئاگابـــت ل رنمایی ئزموونكان. پرسیاری بابتی زانست ل كیس لۆك كراوەك دەھنت دەرەوەو ب ئامادەبوونی مامۆســـتا ســـیریان وەیم شدەكات. شكاندنی پرسیار بپیرۆزی ئزموونكان ئمی شایانی باســـ ئم مامۆستای سرپرشتیارە ١٢/ ١٢/ ٢٠٠٩ ممخـــۆی رۆژی شـــبسرپرشـــتیاران كۆبوونـــوەی كـــردووە وەك جگـــر رنماییكانـــی ئزموونكانـــی پـــ راگیانـــدوون و داوای لكـــردوون بـــ دواچوون بكن لـــ شـــونی ھگرتنی پرســـیارەكان، كچی خۆی ب پچوانی رنماییكان

ھسوكوتی كردووە!!وادیـــارە ئم ئایتی جبجكردووە، كـــ خودای گورە لـــ قورئانی پیرۆز

فرموویتی "یقولون ماال یفعلون"

تنسیقی سیاسی لگڵ پكھنانی ھر كابینیكی تـــازەو دابشـــكردنی پۆســـتی بكاربوونـــی دەســـت تـــازەو چاو ب ویستوەزیری تازە، پتنسیقی جلوبرگ و ئۆتۆمبل و ژوورەكانیش بخشنرتوە، وە بندە چاو خشـــاندنرچھئیشـــوكارەكان ئگـــر ب پالن ت، ببان نـــو بۆ پیالنگ بـــمبستی مشكاندنی ئم و ئو

.كی باششتھـــر لگـــڵ لـــرە چونكـــگۆڕانكارییكـــدا ملـــی ھنـــدێ كس دەشكنرێ، ھندێ ملیش ئستورتر دەكرن، بۆ ھندەكان خـــرو برەكت دەبـــارێ و بۆ

ھندەكانیش خم و خفت.لرە ل گڵ ھر گۆڕانكارییكدا بازاڕو بـــازاڕی لیژنـــی كین لـــ ھمـــووان زیاتـــر ئاوەدانتر

دەبت.لـــم قۆناغداو ھـــاوكات لگڵ پكھنانی كابینی ششم پیاو زیاترو پویستتر لھر شتكی دیك پویســـتی ب تنســـیق و گۆڕانـــكاری دەبـــت، بۆ ئوەی ھمـــوو شـــتكانیش بیكوە تنســـیقیان ھب دەب پیاو بۆ چونك ،بزانخۆشی تۆزەكی لب ببـــ بوونی تنســـیق ھیچ شـــتك ناچتســـرێ، پیاویش ئگر لۆی نچتســـرێ وەك ئـــوە وای بـــ درژایی تمنی

ھر پیوازی سپی كردبت.لـــو ناكـــرێ چونكـــو پشـــكوتن ســـردەمی بچووكبوونوەیـــدا، دونیـــا نســـیقی لـــت ترەكســـكرتگـــت نبـــ، ناكـــرێ رەنگی نبت تنســـیقی ژوورەكت لگـــڵ قـــات و ریباتكـــت، بڕوەبـــری ناكـــرێ راگیاندنك تنســـیقی نبت لگڵ حزبكی، چۆن دەبت ئـــو ونانی لـــ ژوورەكیدا ل بنسیقی نواسراون تھ و تاخمڵ فكری خۆیدا، ئگـــ یتی، جگژووەك ی لیفنق بنسیقی ھت توەی دەبللگڵ گۆڕینی پردەو بۆیاخی ژوورەكـــی، دەب تنســـیقی ھب لگڵ ئـــو میوانانش كـــ بـــ دەســـك گوـــوە بۆ پیرۆزبایی لكردنی ســـردانی دەكن، ل ســـرووی ھموو ئمانشدا دەب ئۆتۆمبلكی ژریشی تنسیقی ھب لگڵ ئو ھیبتی ئستا ھیتی.

پیاو ھی ل تنســـیقدا ئوەندە لزان و شـــارەزایی پویســـتی بكـــس نیی، ل بھاراندا تنیا ،ســـتدەب كســـك ریباتـــی لـــ پایزانـــدا قمیســـكی زەرد لبـــر دەكات، ل ھاوینانیشـــدا ی ســـۆر، لكی نیوقۆرتتیشـــزستانیشـــدا قاپوتكـــی میلو

قاوەیی لبر دەكات .

ئاراستی سیم

سمكۆ عبدولكریم

دەروازە

ئا: بدرخان - بشی زمانی ئینگلیزیلـــ درـــژەی كارو چاالكییكانـــی كولتووری بشی زمانی فرەنسی، مراســـیمی رزنانی بـــۆ خاتوو (ســـینم خان جالدەت بدرخان) فرانكۆفۆنـــ لـــ كـــی وەك

پشنگكانی كورد سازكرد.ھۆـــی لـــ ،٢٠٠٩ /١٢ /١٦ لـــزمـــان، كۆلیـــژی (یعقوبـــی)ی تییسایك نان لزلستی ربمبو كوردســـتان برچاوەكانـــی ئاشـــناكردنیان ب توژی قوتابیان و یكتر ناســـینیان، بشـــی زمانی فرەنسی كۆلیژی زمان – زانكۆی ك لنانزلددین، وەك رالحسخودی كســـایتی خاتوو (سینم خان) و مژووی گشی بنماكی ك ماباتا بدرخانیان شایســـتی ئامادەكرد. بۆ ھمان مبستیش و بۆ زیاتر برز راگرتنی كسایتی زمانـــی بشـــی خـــان) (ســـینم فرەنسی بانگھشتی پرۆفیسۆری كـــورد گـــورەی مژوونووســـی د.كمال مزھر، یكتی ئافرەتانی و چـــاپ دەزگای و كوردســـتان

بوكردنوەی بدرخانی كرد.دوای بخرھاتنی میوانان لالین موحســـن (د. بـــش ســـرۆك كوڕەســـمر)، رد عومحمـــئب ســـیمیناری (د.كمال مزھر) دەســـتی پكرد، ك تیایدا برزیان تیشـــكی خســـت ســـر دیـــرۆك و مـــژووی پـــ گـــش و خباتـــی بنماـــی بدرخانیـــان و رۆل و كاریگرییان ل پشوەچوونی دۆزی كورد و یك خســـتنی مای كورد و ناســـاندنی گلی كورد ب جیھان بتایبتـــی ل ھوشـــیاركردنوەی گلی كورد لبواری رۆشنگری و رووناكبیریدا. ل درژەی باسكیدا مزھـــر كمـــال د. پۆفیســـۆر روودەكات توژی قوتابیان و باسی گرنگی دەرچوونی یكم رۆژنامی كوردیـــان بـــۆ دەكات. ھروەھـــا كاریگریـــی و دەســـتكوتكان و پیامی ئو رۆژنامی بۆ فرخوازان بم شوەی باسكرد: (دەرچوونی رۆژنامی كوردســـتان لـــ ٢٢ ی مایســـی ١٨٩٨ ل قاھیرە لســـر دەســـتی (میـــر مقـــداد بدرخان) یكك ل گرنگترین رووداوەكانی مژووی كوردایتی، چونك خودی دەرچوونـــی رۆژنامك رگایكی تری شۆرش و خبات و برخودانی بـــوو. ئامانـــج لـــ چاپكردنـــی ئو رۆژنامی پچككردنی تاكی كورد بوو ب زانست و زانیاری، لھمان كاتیشـــدا ھۆیـــك بـــوو بـــۆ یك خســـتنی مای كوردی و ناساندنی گلكمان ب جیھان. منیش ھمان پیامی رۆژنامی كوردســـتانم بۆ ئـــوە ھیـــ : ( ئوە نـــوەی دوا تم دەرفـــت ئلن، دەبرۆژی گبقۆزنـــوەو پـــرە بـــ تواناكانتان بدەن و ھوبدەن زۆرترین زانست و زانیـــاری بدەســـت بنـــن، بـــۆ ئـــوەی ئایندەیكی گش بۆ وت

و گلكمان برجست بكن.) كوتایی ب یم قســـمـــال بد.ك سمینارەكی ھنا:"من ھمووجار ئـــوەم گوتـــووە و بـــۆ ئـــوەش دووبـــارەی دەكموە :(جاركیان لـــ چاوپكوتنكـــدا بمنیان وت شـــانازی بـــ چی دەكـــی؟ منیش بب راوەستان وتم شانازی بوە

دەكم ك من كوردم". كراســـیمـــی مھۆدرخـــان لبپرسیاری ل د. كمال مزھر كرد،

سبارەت بم روڕەسم ل وەمدا گوتی: زۆر دشـــاد و بختوەرم، ئمۆ ل حزوری بشی فڕەنسی زانكۆی ســـحددین لبرامبر قوتابیانـــدا كـــ ھموویان شـــوكر گنجـــن، ھرچنـــد باســـی رۆی ،مشـــتا كت ھدرخانیان بكربچونك"كـــورد ھمـــوو قـــرزاری بدرخانییكانن"لـــڕووی ئـــوەی ك ئوان پشـــنگی بزووتنوەی رۆژناموانیی كـــوردن لمژوودا، سبارەت ب سینم خانیش گوتی: ئو خاتوون نوەی بدرخانییكانو درخان"لـــب باوكیشـــی"جالدەت سییكانی سدەی رابردوو"گۆڤاری ھاوار"ی ل دیمشق دەرچوواندووەو ھاوسریشی"رەوشـــن بدرخان" لـــ وەرگانـــی كتـــب و رۆـــی لســـم و ئافرەتـــان یكتـــی بـــووە، بۆیكانـــدا ھرووناكبیرییئـــو بنمایـــ جـــگای فخـــر و

شانازی كوردن. ئینجا دەرفـــت درا ب ب نونری كوردســـتان ئافرەتانـــی یكتـــی خاتوو (جـــوان بابان) برپرســـی بـــۆ كـــتییككانـــی ییوەندییپســـیمینارك كردنـــی پشـــكش ژنـــی رۆلـــی و رەوش لســـر كـــورد لـــ كومگـــی ئمـــوی بـــم برزیـــان كوردەواریـــدا، شـــوەی دوا : ( سرەرای ھموو ئو دەستكوتانی ك بۆ ئافرەتی كورد بدەســـت ھاتووە ھشـــتان زۆر مـــاف ماوە ك ئم بۆ خۆمان بیگڕنینـــوە، چونكـــ ھیچ كس مـــاف ب كس نـــادات، بكو ماف

دەسندرێ نادرێ...) لـــ چوارچوەی باســـكی بڕز

(جوان بابان) فیلمكی دۆكیومنتی گوزارشـــت كـــ پشكشـــكرا، و چاالكییـــكان كارو لـــ بـــوو ل یكتییكیان دەستكوتكانی

رۆژی دامزراندنیوە تا ئمۆ.دواتریش ب ســـروودی بدرخانی خـــاك پـــروەرم ل ھۆنـــراوەی م. م. ئـــاوازی و عبـــدول جمـــال ئنوەر قرەداغی و وتنی كۆرســـی پیمانگای سلمانی ل برھمكانی فســـتیڤای یكمینـــی بدرخان و بوكردنـــوەی و چـــاپ دەزگای بدرخان، سمیناری خاتوو (سینم خان جالدەت بدرخان) دەســـتی پكـــرد، ك تایبت بـــوو ب (رۆل و خباتـــی ژنی كـــورد لـــ مژووی

كوردەواریدا). خاتوو ســـینم خان چنـــد ژنكی كوردی ســـركردەی ب نمون بۆ ئامادەبووان ھنایوە، ل شـــون و ســـردەمی جیاوازدا، كـــ چۆن شـــان بـــ شـــانی پیاوی كـــورد خباتیـــان كـــردووە و بگرە شۆرشـــیانیش ســـركردایتی لوان"مســـتوورە، كـــردووە. عادیل خانم، حپســـخانی نقیب، زەینبی شخ كاكو لیال قاسم و مارگریت و..." بۆ ھمان مبستیش برزیـــان رووی كـــردە نونـــری یكتـــی ئافرەتانـــی كوردســـتان و مڕاســـتی ئ قوتابیانی كۆلیژ : (ب

ـــت مـــمیـــن، دەبرخمتزۆر كبدەین كار و ل سنتری شارەكان دەربچین. پویست بچین ناو ژیانی الدێ و گوندەكانی كوردســـتان، بۆ ئوەی نھامتی و گیروگرفتكانی ژنانـــی ئوێ بزانیـــن و ھوبدەین چارەسریان بكین. ئم ھر نابت دابنیشین و رەخن ئاراستی ئم و ئویتـــر بكین، چونك ھر چۆنك بت ژیـــان دەڕوات و ڕاوەســـتانی نییـــ، ئینجا كـــم و كورتی ھبت یان نبت. ھر بۆیش داوا ل ئوە دەكـــم ك خۆتان چـــاالك بكن و و ژنانموو ئباتـــی ھباز و خربگرنبر ك پشمرگو سركردە بووینـــ لـــ نـــاو خـــزان میدانی

شردا.ل كوتایی مراسیمكدا، لالین سرۆك بشوە، ب چپل رزان و سوپاسوە دیاری بشی زمانی فرەنسی ب خاتوو (سینم خان)

بخشرا. ھفتنامـــی بـــۆ خـــان ســـینم بدرخان گوتی: ھیوادارام قوتابیانی بشـــی فڕەنسی ســـوودیان لو بھیوام وەرگرتبـــت، ســـیمینارە لڕۆژانـــی ئاییندە زانیـــاری زیاتر بدەم ب قوتابیان. چونك مژووی بزووتنوەی ژنانی شۆڕشـــگی لـــو مـــن زیاتـــرە لـــوە كـــورد

سیمینارەی باسم كردووە.پاشان بیارمتی یكتی ئافرەتانی كوردستان پشانگایكی فۆتۆگرافی گوزارشـــت كـــ ئامادەكرابـــوو، بوو لـــ ژنی كوردی ســـركردەو

.رگشمپ د. موحســـین عومـــر ئحمـــد، سرۆكی بشـــی زمانی فڕەنسی زانكـــۆی زمانـــی كۆلـــژی لـــرای بمجـــۆرە ســـحددین خۆی بۆ بدرخـــان گوت: من زۆر دلشـــادم بو چاالكیانـــ بتایبتی قوتابیانی بشك حزیان لیتی و خرمانـــك لـــ زانیارییـــان بـــۆ زیـــاد دەبت و چاالكی كلتووریش بتایبتی بو دەزگا كلتوورییانی

ل دەرەوەی زانكۆن ب ھماھنگی دەزگا ئكادیمییكانـــی نـــاو زانكۆ بكاركی باش و پردكی كلتووری و رووناكبیری دەزانم ھنگاوكی ردەوامیش بر بگكتیـــڤ و ئئ

بكاركی باشی دەزانم. لیم، كـــد ســـمـــریـــا محزەكمامۆســـتای وانبـــژە لـــ بشـــی زمانی فڕەنســـی و ئامـــادەكاری وەیم شـــبـــوو، ب كراســـیممبۆ بدرخـــان دوا:(دروشـــمی كار و چاالكییكانـــی بشـــی زمانـــی فرەنســـی بریتیی لـــ رزلنان و تییســـایشـــت كردنـــی كبانگھبرچاوەكانـــی كومگا، بۆ ئوەی بن ل بشـــی فڕەنســـی سمینار ســـازبكن و ل نزیكوە قوتابیان پیدابكن لگلانـــدا ئاشـــنایتی و بتوانـــن ســـوود لـــ ئزموون و زانســـتیان وەربگرن. ئم ل بش ب مامۆســـتا و قوتابیـــوە تیمكی زۆرباشمان پكھناوە، ك براستی دەتوانم بلم زۆر چاالك و دەســـت پشخرن. ئم توانیومان لماوەی كمتر ل یك مانگ ســـ چاالكی میان لكی نجـــام بدەیـــن، كـــئ٢٠٠٩/١١/١٩ بوو ب ناوی (رۆژی فرانكۆفونـــی) ك تیایدا قۆنســـۆلی فردریـــك (د. فرەنســـا گشـــتی تیســـۆ) و بروەبری سنتری رۆشـــنبیری فرەنســـی ل ھولر خاتوو (ئملی بانزێ) و زۆربی ھولـــر زانكانـــی فرەنســـیی بانگھشـــت كرابـــوون. دووەمیان فۆتۆگرافی پشانگایكی سمینارو ز (فرانســـوا-گزاڤییربوو بـــۆ بلۆڤا). سیمیشیان ئم رزلنانی

ئمۆ بوو.دروشـــمی پـــی بـــ ئیتـــر چاالكییكانمان، بانگھشت كردنی خاتوو (ســـینم خان) و سازدانی ئم مراسیمی رزلنانش شتكی زۆر ئاســـایی، چونكـــ برزیـــان كسایتییكی برچاوی كۆمگای ویستیشروەھا زۆر پھ .كوردییبۆ قوتابیان ك ل ھموو روویكوە بیناســـن. زیاد لوەی ك برزیان فرەنســـی زانكی بـــ ئزموون و یكك ل فرانكۆفۆن پشنگكانی كورد، كچی جالدەت بدرخان و

.درخانن برەوشئمـــو كۆلیژی زمان بگشـــتی و بشی زمانی فرەنسی ب تایبتی، ئگر شكۆمندترین رۆژیان نبت، ئوا بگومان یكك ل رۆژە ھرە

پ ل سروەرەكانیان. بشـــی زمانی فرەنسی سوپاسی مامۆستا و قوتابییكانیی و یكتی ئافرەتانـــی كوردســـتان و دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخان دەكا ك زۆر ھاوكارییان كردین بۆ سازدانی ئم مراسیم. ھروەھا بـــۆ زیاتر تیشـــك خســـتن ســـر ئـــو چاالكی و مراســـیم حمید بدرخان برپرسی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان گوتی: بڕاستی بشی فڕەنسی كاركی باش دەكات، ھر یك ئزموونی خـــۆی بگتـــوە، بتایبتی ئو ە لـــژیانیـــان پـــ ی كـــمیوانانـــ زموون و قوتابیان ســـوودی لئ

وەردەگرن. بڕاستی ھاندان و پشتگیریكردنی مامۆستا پشـــنگكان و ئوانی لـــ فڕەنســـاو ل وتانـــی دیكدا دەژیـــن، ھانبدرـــن و میوانـــداری ،مجۆرە ســـیمینارانن بـــۆ ئبكر

.دەستتان خۆشب

بشی فڕەنسی رزی ل سینم خان جالدەت بدرخان گرت

كازم عومر دەباغ م ســـاتـــژوو تا ئرەتای مســـلكات مرۆڤ ھمیشـــ لـــ ملمالنی بـــردەوام بووە لگڵ سروشـــت و دەوروبری بـــ ھیوای مانوەو دابینكردنـــی بژوی ژیانی رۆژانی

خۆی .لـــم پنـــاوەدا جـــاری وا ھبـــووە مرۆڤ بھزارەھا كیلۆمتری بیوە و ســـنووری وتانـــی بزانـــدووە بـــ ئوەی گـــوێ بدات مترســـی رگاو بربســـتكانی سروشتی و

نودەوتی .دیاردەی كۆچكـــردن و رەوكردنی ھزارەھا خزانـــی كورد بتایبتی دوای راپڕینـــ مزنكی بھاری گرانـــی بھـــۆی (١٩٩١) ســـای دوو ھبوونـــی و ژیـــان بژـــوی ســـپندراو ئابـــووری ئابلوقـــی

بســـر كوردستان و ھگیرسانی ر لرانكڕی ناوخۆی مـــاڵ وشـــپنـــاو خۆپاراســـتن و دابینكردنـــی بژوی ژیان ســـدان ھزار كسی غریبیـــان ژیانـــی میللتكمـــان ھبـــژاردو دوور ل ســـۆزی دایك و بـــاوك و خـــزم و كـــس و كارو

خۆشویستی نیشتمان .كچی تازە ب تـــازە دوای چندین بنمـــاو پچوانـــی بـــ ســـاڵ پرۆتۆكۆل نودەوتییكان كیسی ریپۆرتكردنی سدان ھزار كسی كـــوردی ئـــاوارە لالیـــن وتانی بناو پشـــكوتووی جیھانی وەك ســـویدو دانمارك و لندەن پیەو

دەكرت . سزار كدان ھم سوەی ئناردنب ناھق ب زۆری زۆرە كارەساتكی دیكی ھاوشـــوەی كارەساتكانی

دیك، چونك تا ئســـتا ناوچیكی شـــزۆری خاكـــی كوردســـتان كلســـرن و یكالیی نكراونتوە، بۆی ھاتنوەی ئم ســـدان ھزار كســـ وا دەكات جاركی دیك ئم خكـــ ل وتـــی خۆیان ئـــاوارەو

پشت ب كۆڵ و بوار ببنوە .دەبـــت پرلمانـــی كوردســـتان و حكومتـــی ھرمـــی كوردســـتان و بكونـــوە چـــ ھوكانیـــان نھلن ئـــم پرۆژەی ســـربگرت ل پنـــا ئیمزاكردنی (ركوتنامی لك تگیشتن) ل نوان حكومتی ناوەندی عراقی فیدرال و ســـویدو

دانمارك و لندەن .بكارھنانی كورد وەك وەرەقیكی سیاســـی و بازرگانی كردن پوەی لم ســـردەمی ئمـــرۆ ك كورد خۆیتـــی دەســـتی خاوەنـــی دوورە لھموو بنمـــا مرۆڤایتی كان بۆیتییودەون و پرۆتۆكۆلنابـــت رگا بدرت ناحـــزان وەك و بازرگانی ب لجاری جاران مام

رۆكانمان بكن!

ندە كوردەكان بناھدیپۆرتكردنی پ!كانتییودەون ی پرۆتۆكۆلوانچپ

smkobsat@yahoo.com

ڕەتییی فیدرالی بنقوتابخان باس ل

سینم خان و د. كمال مزھر - ٢٠٠٩/١٢/١٦ بشی فرەنسی

دیمنك ل روڕەسمك ٢٠٠٩/١٢/١٦ - ھولر

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

3

ئاسۆس و ختی توینی

* ك ل رۆژناموانیی ئســـتای كوردی ل ھرمی كوردســـتاندا رادەمنی دەبینی جگ لـــ ژمارەیك وان كفزیۆن و رۆژناملو رادیـــۆ و ت رۆژنامـــل وازە كو شـــوانی بوڵ دەدەن كاری رۆژنامھـــ ،وانییی رۆژنامپیشك ،كڵ پیشگراستگۆیی لبكـــن لپایدا دەیـــان گۆڤار و رۆژنامـــ و رادیۆ و تلفزیۆن و رۆژناموان ھن ك نك ھر پەوی لراستگۆیی لگڵ كاری رۆژناموانیدا ناكن، بكو كاركردنیان لبواری رۆژناموانیدا رۆژبڕۆژ زیانی تو دەب نیوانیی كوردی دەگرۆژنام زیاتر بـــھـــۆی ئـــوەی ك ل وتكـــی دواكوتـــووی وەك وتكی ئمـــدا خونران لســـر خوندنوەی بابتـــی رۆژناموانیـــی خـــراپ رابنـــ و وایـــان نیشـــان بدات ك رۆژناموان ئو كسی كدەمی ھنایوە بـــم بت ( گندەڵ ) بب ئوەی یك بگی لسر كارە ( گندەڵ )ەكانی ناوبراو لبر

دەستبت!* بداخوە ئستا الینك نیی كاری رۆژناموانی لـــ وتی ئمدا ھســـنگنت و الینـــ خراپ و باشـــكانی رۆژناموانیـــی كـــوردی دیـــاری بكات. ھروەھـــا رۆژناموانی رۆژناموان و رۆژناموانی نارۆژنامـــوان لیكتر جـــودا بكاتـــوە. ل كاتكدا رۆژناموانی باشمان ھن و لسر بباشی كاركردنی خۆیـــان بردەوامـــن و ئـــم بردەوامبوونشـــیان لسر بباشی ئنجامدانی كاری رۆژناموانییان و راستگۆییان لكارەكیاندا مسلیكی شخسیی و

ھیچ الینك نیی ھاندەریان بت !* ئمیندارتیـــی گشـــتیی ختـــی رۆژناموانیـــی عرەبـــی، كـــ لدوبـــی بســـر رۆژناموانانـــی عرەب دابش دەكرت، بھای ختی " ســـتوونی زار دۆالرەوە كرد ب(١٥) ھـــ وانـــی "ی لرۆژنام( ٢٠ ) ھـــزار دۆالر، ئمـــش لچوارچـــوەی ئو ھمواركردنانـــی لپـــەوی بنچینیی ختكدا م دواییب ك ،كتی خنی نونجومكردیان . ئ

ل دوبی كۆبووەوە، ئم بیارەی دەركرد . ،یكتمینداری گشتیی خئ خانم مونا مری، كرایگیاند ك ئم ھنگاوە بۆ ھناندیی دوو ئامانجی ســـرەكیی . نیشاندانی ســـووربوونی ئنجومنی و لنووســـران رزلنـــان لســـر یـــكتخرۆژناموان كۆن نوكان ( المخچرمین ) . ھروەھا بـــۆ ھاندانی نوەی نوی نووسرانیشـــ بۆ ئوەی بگوڕكی زیاترەوە بشـــداری ل ختكدا بكن .بگومان ئم دوو ھنگاوەش بشـــدارییك دەبت لبرزكردنوەی ئاستی ئو بابت رۆژناموانییانی رۆژناموانـــان پشـــكش بـــ خونرانـــی خۆیانی

دەكن .بھای تكای ختكان، كبســـر (١٢) بشـــی جیـــاوازی بوارەكانی رۆژناموانی دابشـــكراون و ھر بشـــك ترخانـــ بۆ بابتكـــی رۆژناموانی،

(٢٣٥) ھزار دۆالرە. ختكان، جگ ل ختی ( كسی راگیاندنكاری ســــاڵ ) لبواری راگیاندنی نووســــراودا، لھموو بوارەكانــــدا بریتیــــن لــــ: ١- ختــــی رۆژناموانیی سیاسی، ٢- ختی باشترین وتووژی رۆژناموانی، ٣- ختی باشترین ستوونی رۆژناموانی، ٤- ختی رۆژناموانیــــی ئابــــووری، ٥- ختــــی ریپۆرتــــاژی رۆژناموانــــی، ٦- ختی رۆژناموانیی كلتووری، ٧- ختــــی رۆژناموانیــــی وەرزشــــی، ٨- ختــــی رۆژناموانیــــی ژینگیی، ٩- ختــــی رۆژناموانیی تكنلۆژیــــای زانیاری، ١٠- ختــــی رۆژناموانیی منداڵ، ١١- ختی باشــــترین ونــــی رۆژناموانی،

١٢- ختی باشترین ونی كاریكاتر !شـــیاوی باســـ ئنجومنیی نوی ئم خت، ئم ناوانی خوارەوەی تدای، ك كســـانی دیاری نو بـــواری رۆژناموانیـــی عرەبییان تدایـــ : خلفان رۆمـــی، محمـــد جاســـم ســـقر، د. عـــززام بن محمـــد دەخیـــل بڕوەبری گشـــتیی ســـعودیی گروپی توژینوە و بازاڕداری، غسســـان شربل ئلحیـــات، ســـیف سرنووســـری رۆژنامـــی ئلشریف، جۆزف ســـماح، محمد برەكات، عبدولئیال بلقرز، محمد یسف، عمران متر تریم، زاعن شـــاھین، ناســـر ئلزاھری، غسســـان

تھبوب، عبدوال رەشید، عائیش سوتان . * لچنـــد رۆژی رابردوودا رۆژناموان ئاســـۆس ھـــردی ختی ئازادیـــی رۆژناموانیـــی للوبنان وەرگـــرت، كختكـــی نودەوتییـــ و لالیـــن رۆژنامـــی و رۆژنامـــكان جیھانیـــی یكتیـــی ئلنھـــاری لوبنانییـــوە وەك رزلنانك ل جبران توینـــی كرۆژنامـــوان و پرلمانتاركـــی لوبنانی بوو، لســـاوەگری شـــھیدبوونیدا پشكش بو رۆژناموانانی دەكات ك ســـربازی ڕی ئازادیی رۆژناموانین .جبران توینی سوندكی لوبنانییانی ناوداری ھی كگووتبووی : ( ســـوندم ب خودای ،وە، تا دنیا دنیایمانســـیحی و موســـمزن، بمبۆ برگری ل لوبنانی مزن، ھر یكپارچبین ) . ئم ســـوندەی توینی ك ل (١٤)ی ئاداری ٢٠٠٥دا ل(میدانی ئازادی)ی بیروتدا دەنگی دایوە، ئستا ڕبووە بۆتپھیدبوونیدا تر شسچوار ساڵ ب كوردی ســـر زمانی خۆشویســـتان و دۆستانی و وانانی لوبنانیش كردوویانرۆژنام كی زۆر لشب

بپیامی كاری لمودوای رۆژناموانییان . بخشـــینی ئم خت بئاســـۆس ھردی مایی خۆشحایی، چونك ھم رزلنان لرەوتی ئازادیی رۆژناموانیـــی كـــوردی لھرمـــی كوردســـتاندا كئاسۆسیش یكك لرۆژناموان كاراكانی، ھم ئو الینش ك ئاسۆسی دەستنیشانكردووە كاركی چاكیان كردووە چونك كســـكیان دیاری كردووە

ك لگڵ ھاوسنگیدای لكاری رۆژناموانیدا !

قم

حسن یاسین

انك

نگوا

ر

ندنی باـــی ده زگاكانـــی خوڕۆ(زانكـــۆكان و په يمانـــگاكان) لـــه پۆسه ی وتســـازی و بنيادنانی ســـه رخان و ژرخانـــی ھه رمدا بھاوتايـــه ، بۆيـــه گرنگيـــدان بـــه به رزكردنه وه ی ئاســـتی زانستی ده زگايانـــه لـــه و ھونـــه ری و بووه تـــه ئه وله ويه تكی خه ـــك و خودی حكومه ت. نھنی نييه كه سيسته می خوندنی بای ھه رم له سه ر شوازه دواكه وتووه كانی ڕۆژھه تـــی ناوه ڕاســـت و وته ڕۆژھه تييـــه كان كۆمۆنيســـته بنيادنـــراوه. ھه يكـــه ل و جـــۆری به ڕوه بردنی ده زگاكان ھه ڕه مین و ده سه تی بياردان له چه قكی بـــه و چبۆتـــه وه ، لوتكه يیـــدا پۆسه يه كی بيرۆكراسی كوشنده بـــه ره و خـــواره وه شـــۆڕبۆته وه ، به ب ئه وه ی ئه ندامان و كارمه ندان لـــه ڕۆيـــان خونـــدكاره كان و داڕشتنی ســـتراتيژيه ت و پالندان .ياردانـــدا ھه بـــۆســـه ی بو پبه ب ئه وه ی ھيچ جۆره فشـــار و چاوريكردنكـــی ديموكراســـيانه لـــه خـــواره وه به ره وســـه ر لـــه ئارادابـــ. ھه روه ھا به ب ئه وه ی و ئه كاديمييـــه كان پشـــه وه ئيدارييـــه كان بكه ونه ژر فشـــار ئاســـتی به رزكردنـــه وه ی بـــۆ خونـــدن و چاكردنـــی چۆنايه تی (نه وعيـــه ت، كوايتـــی). ئيتـــر به دابه زينـــی ئاســـت، مامۆســـتاكان و خوندكاره كان ده بنه قوربانی سيسته م، وتيش ده كه وته به ر مه رحه مه تی سيســـته مكی ڕگر له به رده م پشكه وتن و گه شه كردن و چاكسازی و نوسازی.

ئســـتاش لـــه كاتكـــدا كه ســـاڵ له دوای ســـاڵ ژمـــاره ی قوتابی خونـــدكار و ژمـــاره ی كۆليـــژ و په يمانگاكانـــی ھه رـــم ڕوويـــان لـــه زيادبوونـــه، كه چـــی ئاســـتی زانســـتی و به ھای شه ھاده كان و ھه يبه تی سيسته مه كه ھشـــتا له خوار ئه وانه ی عيـــراق و وتانی ڕۆژھه ته وه يه . جا ئايا ده توانرێ ئه و سيسته مه سه رتاپا بگۆڕدرێ، ســـه ره ڕای ته حه دا خنكنه ره كان ئاينده ی نه وه كانی ئستا و داھاتوو وه مه كـــه ی بكرـــن؟ ڕزگار به يه . ئايا ھنانه كايـــه وه ی ئه و موعجيزه يـــه كاركـــی ئاســـانه ؟ وه مه كـــه ی نه خر ئاســـان نييه، به م به ھيممـــه ت و ھاوكاری و پشـــتگيری ھه موو اليه ك كاره كه

موسته حيل نييه . له سه رده می ئستادا فرسه تكی مژوويی بھاوتا ھاتۆته كايه وه ، كـــه ده كـــرێ به دیھنانـــی ئـــه و جـــۆره خه ونـــه لـــه واقيع نزيـــك ديســـانه وه بـــه م بكرتـــه وه. به ره نگاربوونه وه ی ئـــه و ته حه دا مه زنـــه بـــه تاكه كه ســـك يـــان تاكه تيمك يان تاكـــه وه زاره تك يـــان بـــه تاكده ســـتی حكومـــه ت ئه نجام نادرت، به شه وو ڕۆژك يـــان ســـاك و دووان يـــان بـــه ته مه نی كابينه ك نايه ته كايـــه وه ، به كو به نه فه ســـی درژ و كاری ھـــه ره وه زی ب وچانی تـــه واوی نـــاوه وه و كۆمه ـــگا وخه كـــی ده ره وه ی ھه رم ئه نجام ده درت. ڕاســـته كشـــه كه كان ئاـــۆزن و سيسته مه كه بكه لكه ، به م وه ك ھه موو گرفت و ته حه دداكانی تری ناو سيســـته می ھه رـــم، ده كرێ بـــه ڕوانگـــه و ســـتراتيژيه تكی روون و بـــه پالنكی مه دروســـی درژخايه نه وه ده ست به پۆسه ی ئـــه وه ش بكـــرێ. گۆڕانـــكاری ئه رك و مه ســـیئوليه تی حكومه ت ســـه ركرده كان و په رله مـــان و و ڕكخـــراوه كان و زانكـــۆكان و په يمانگاكان و ته واوی كۆمه گای قوتابی خوندكار و خه كانی تری

ھه رمه . ته وه ره كانی گۆڕانكاری

نيه تـــی وه زاره تی خوندنی با و توژينه وه ی زانســـتی ئه وه يه كه له مه ودوا چاو به ھه موو اليه نك ندنـــی بـــاكـــی خوو كه له به ربخشـــنينه وه به جۆرك كه ھيچ ياســـا و ڕنمايـــی و ھه يكه لكـــی ئيداری له ته واوی سيســـته مدا به پيـــرۆز و نه گۆڕ ســـه ير نه كـــرێ. به كو به پچه وانه وه ، ھه موويان ده ب له خزمه تی چاكردنی باری چۆنايه تی و ئاســـتی ئه كاديمی و

خزمه تگوزاری بن و ببنه نيشانه بۆ ڕه خنه لگرتن و چاوپخشاندنه وه و گۆڕانـــكاری. ته نانـــه ت كارو خـــودی وه زاره ت وه زيفه كانـــی ده ب مايـــه ی چاوپخشـــاندنه وه

بن. ندنی بايه كه م: ستراتيژيه تی خو

پويســـته له ئاســـتكی به رزه وه و به ھاوكاری تـــه واوی كابينه ی حكومـــه ت، به تايبه تـــی وه زاره تی بـــه چاوـــك پالندانانـــه وه ، پداويستييه كانی ھه رم و بازاڕی ئـــه وه ش بخشـــنرته وه. كار به ئامانجـــی ھه ماھه نـــگ كردنی به رھـــه م و حاجه ت. واتـــه ، نه ك ته نيا له ڕووی ژماره وه ، به كو له رووی پسپۆڕی و تايبه تمه نديدا، ڕاھنانی قوتابیـــه خوندكاره كان لـــه و بوارانـــه دا ب كـــه بـــازاری كاری ناو ھه رم پويستيه تی. بۆ نموونه ، له ســـه رده می گه شـــه ی ئابووری ئستادا، ھه رم پويستی بـــه كادری خزمه تگوزاری ھوتل و چشـــتخانه و گه شـــتوگوزار و پشـــوازی فۆكه خانـــه زياتـــر بووه له جـــاران، كه چی له كۆلژ و په يمانگاكانـــدا ئه وانـــه ھشـــتا نه بوونه تـــه بابه تـــی ســـه ره كی. ھه روه ھا، له بواری پیيشه سازی نـــه وت و كارگـــه ی به رھه مھنان و بيناكردنـــی مۆدرنـــدا، ھشـــتا ئه زمونـــی كادرانـــی ھه رـــم لـــه ئاستكی وادا نييه كه له گه ڵ دنيای ســـه رده م و خرايی گه شه كردندا ھاوشـــان بـــ. جا پويســـته به پـــی ئامـــار و داتـــاوه ، حاجه تی ئســـتای ھه رم ديـــاری بكرێ و ھی ئاينده ش پشبينی ل بكرێ و به گوره يانه وه به شه كانی كۆلژ

و په يمانگاكان ئه نجام بدرێ. دووه م: ڕۆی وه زاره ت

ھه تا پكھاتنی كابينـــه ی پنجه م، لـــه ھه رمـــدا خوندنـــی با لـــه ڕگـــه ی ئه نجومه نـــی خوندنـــی بـــا، كه ڕاســـته وخۆ ســـه ر بـــه ســـه رۆكی وه زيران بوو، ئه نجام ده درا. ئه ندامه سه ره كييه كانيشی بريتـــی بوون له ســـه رۆكی زانكۆ و په يمانگاكان، به ب ئـــه وه ی كه

ده زگايه يه كـــی سه رپه رشـــتياری ئه كاديمی و چۆنايه تی له به رده ستدا بووبـــ. بۆيه سيســـته می كۆن كه موكوڕی زۆری تدابوو. دواتر لـــه دوای ڕزگاركردنـــی عيراق و له كابينـــه ی پنجه مدا، بيـــاردرا كه سيســـته می ھه رم له گه ڵ ھی به غدا ھه ماھه نگ ب و وه زاره تی خوندنـــی با دابمـــه زرێ. ئيتر له ماوه يه كی قياســـيدا، وه زاره ت پكھات و به زوويی بۆشـــاييه كی به رچاوی پكرده وه ، كه ئه وه يش مايه ی ده ستخۆشييه بۆ ئه ندامانی تـــه واوی و پنجـــه م كابينـــه ی كارمه ندانـــی وه زاره تی خوندنی

.باچـــه ق ڕۆـــی وه زاره ت ئيمـــۆ به ڕوه بردنـــی سيســـته می لـــه خوندنی با ده بين، و گومان له زه ڕوڕه تی بوون و په ره سه ندنی ناكرێ. به م ئه زموونی ئه و چه ند ساه سه لماندوويه تی كه وا مۆدلی عيراقی بۆ به ڕوه بردنی خوندنی بـــا مۆدلكـــی بيرۆكراتييـــه و توانای په ره ســـه ندن و چاكردنی

چۆنايه تـــی ســـنوورداره . بۆيـــه پويســـته بـــه ھـــاوكاری اليه نـــه په يوه نديداره كانـــه وه ، چـــاو بـــه وه زيفـــه و ھه يكه لـــی وه زاره ت په يوه ندييه كانـــی شـــوازی و ندنـــی بـــابـــه ده زگاكانـــی خوبخشندرته وه . له وه دا، پويسته بـــ ده ستپشـــكه ر وه زاره ت و بـــه رۆحكـــی بـــه رز و متمانه به خۆبوونه وه پشـــه وه ی لـــه و ئه ركـــی بـــكات. پۆســـه يه دا وه زاره ت لـــه و چه نـــد ســـاه ی

ئاينده دا بريتی ده ب له :١- داڕژتنه وه ی ھه يكه لی ئيداری بـــۆ زانكـــۆكان و په يمانـــگاكان، خاتری دامه زراندنی سيسته مكی كـــه مۆدـــرن ديموكراتيانـــه ی ھه ماھه نـــگ بـــ له گـــه ڵ دنيـــای سه رده م و ببته زامينكه ری مافی قوتابی خوندكار و مامۆســـتا و

ستافی تری ده زگاكان. ٢- چاوپخشاندنه وه ی سيسته می دارايـــی و ته مويل كردنـــی زانكۆ گوـــره ی بـــه په يمانـــگاكان و و ژمـــاره كـــه ھاوكشـــه يه ك چۆنايه تـــی تيـــدا ڕه چـــاو بكرێ و له ســـه ر بنه مـــا ی پشـــبكی

.دروستكه ردا ب- چاودريكردن و سه رپه رشـــتی و خونـــدن ئه دائـــی كردنـــی توژينـــه وه ی زانســـتی لـــه زانكۆ ھاندانـــی و په يمانـــگاكان، و به رزكردنه وه ی ئاستی چۆنايه تی به جۆرك كه سيسته ميانه ئه دای مامۆستا به پله ی ســـه ركه وتن و

ته رقيه وه ببه سترته وه . اليه نـــه چاودریكردنـــی -٤مرۆييه كانی زانكۆ و په يمانگاكان، بۆ نموونـــه له رووی پاراســـتنی ياســـا و نه ھشـــتنی گه نده يی و خۆشـــكردنی ژينگه و ســـه المه ت كردنی ده وروبه ر و يه كسانكردنی كـــچ و كـــوڕ و پاراســـتنی مافـــی كه مايه تييه كانی وه ك غه يره كورد

و خه كی كه مئه ندامان و..ھتد. سياســـه تی داڕژتنـــه وه ی -٥ته مويلـــی زه مالـــه ی خونـــدن و گرانتـــی توژينـــه وه ، به جۆرـــك كه خوندن له خزمه تـــی بازاڕی

كاردا بـــ و توژينـــه وه ش لـــه خزمه تی چارةسه ركردنی گرفته

.م بتايبه ته كانی ھه رسيه م: سه ربه خۆ كردنی زانكۆكان

ئاواتی خه ك و حكومه ت و د ه زگا ئه كاديمييه كانی ھه رم ئه وه يه كه ساڵ به ساڵ پله و پايه ی زانكۆكان بايی ئه وه نده بـــه رز بته وه كه له ئاينده يه كـــی نزيكدا پشـــه وتی عيـــراق بكـــه ن و لـــه ئاينده يه كی مـــام ناوه نديـــدا لـــه ڕۆژھه تـــی ناوه ڕاســـتدا ببنـــه نموونه و لـــه ئاينده يه كـــی دوورتردا له جيھاندا ناويان بته ناو ناوان. ته نيا رگر له به ديھنانی ئـــه و ئاواته بريتييه له وه ی كه زانكۆكان و په يمانگاكان ھه روه ك ھی ئه وانه ی ڕۆژھه تی

ناوه ڕاست سه ربه خۆ نين. و زانكـــۆ ســـه ربه خۆكردنی ڕگـــه ی تاكـــه په يمانـــگاكان زامينكـــه ره بـــۆ به رزكردنـــه وه ی ئاســـتی چۆنايه تـــی لـــه خوندنی با. پويسته ته واوی ده سه ته ئه كاديمی و دارايی و ئيداریيه كان لـــه وه زاره ته وه بگوازرنـــه وه بۆ

نـــاو ئـــه و ده زگايانه، و له وشـــدا له رگه ی ھه يكه لكـــی ديناميكی ديموكراســـيانه وه دابه ش بكرن. كاری وه زاره تيش ته نيا بريتی بله كاری ته مويل و سه رپه رشتی و چاودـــری و به دواداچـــوون. ھه ر ئه وانه ش نھنی سه ركه وتنی به رده وامـــی سيســـته می وتانی وه ك ئه مه ريـــكا و به ريتانیـــا و ئوســـتراليان ، كـــه زانكۆكانيـــان ھه رده م ســـه ر لوتكه ی خشـــته ی باشـــترين زانكۆكانـــی جيھانيـــان داگيركـــردوه. كه چـــی ئه وانـــی وتانـــی تـــری ئه وروپـــی وه ك ئيتايا و فه ره نسا كه زانكۆكانيان ســـه ربه خۆيی ته واويان ده ســـت نه كه وتووه و به تاكوتوك ناويان له ناو ليســـتی باشـــترين زانكۆی

دنيادا ھه يه . زانكۆكانـــی ھه رـــم لـــه وه زعـــی توانـــای ئســـتاياندا ھه يكه لـــی ســـه ربه خۆ بـــوون و خۆبه ڕـــوه بـــردن و خۆچاكردنيان له ســـه ر بنه مای ديموكراســـی نييه . واته توانـــای ئيداریـــان ھه يكه لـــی وه رگرتن و ئيستيعابی ده سه تی خودموختاريان نييه . له ئستادا لـــه ده ســـه ت گواســـتنه وه ی وه زيره وه بۆ ســـه رۆكی زانكـــۆ، وه ك ئه وه يه ديكتاتۆرك به چه ند

ديكتاتۆركی خوارتر بگۆڕدرته وه . ئيـــداری ھه يكه لـــی پويســـته زانكـــۆكان به جۆرـــك بگۆڕدرن كـــه ســـه رچاوه ی ده ســـه ت لـــه خـــواره وه به ره وســـه ر بـــ، و ئيدارييه كان (سه رۆكايه تی زانكۆ و ڕاگری كۆليژه كان) به رپرسيار بن له به رامبه ر مامۆستا و قوتابی خوندكار. واته ئه وانه ی خواره وه بتوانن ئه وانی سه ره وه تر بگۆڕن. ھـــاوكات، بۆ چاكردنـــی ئه دائیش پويسته ئيدارييه كان و مامۆستا و قوتابييـــه خوندكاره كانيش له ژر فشـــاردا بن، بـــه جۆرك كه پشـــبكی ئه كاديمـــی و دارايی بيار له ســـه ر ته مويلـــی زانكۆ و

ته رقيه ی مامۆستايان بدات. لـــره دا، ئه وله ويه تكـــی گرنگـــی و بـــا خوندنـــی وه زاره تـــی ،ژينه وه ی زانستی ئه وه ده بتوكه بـــه شـــوه يه كی به رنامه يـــی، ھه نـــگاو بـــه ھه نـــگاو، يارمه تـــی زانكۆ و په يمانگاكانی كوردستان بـــدات بـــۆ ئـــه وه ی كۆه گه كانـــی ســـه ربه خۆيی بچه قنـــن و ورده

ورده (بـــه م به زووتريـــن كات) ده ســـه ته كان لـــه وه زاره تـــه وه بگوازرنه وه بۆ نـــاوه وه ی زانكۆ و په يمانگاكان. ئـــه و كۆه گانه ی ســـه ربه خۆييش بريتين له ھنانه كايه وه ی ئۆرگانكی ھه بژردراو كـــه تيـــدا ده بـــ خاوه نه كانـــی زانكـــۆ (مامۆســـتايان) و قوتابيه خونـــدكاره كان به شـــداربن لـــه پۆسه ی بياردان و پداچوونه وه و به دواداچوون و لپرسينه وه .

چواره م: داڕژتنه وه ی ياسای خوندنی با و توژينه وه یی زانستی

ياســـای خوندنی بـــای ھه رم ھـــه روه ك ھه يكه له ئيدارييه كـــه ی ڕوانگـــه ی له ســـه ر وه زاره ت سيسته می ڕۆژھه تی نوسراوه. به ـــ ھه نـــدێ اليه نی نوـــكاری تدايه، به م زۆربـــه ی بگه كانی ڕگرن له به رده م په ره ســـه ندن و پشـــكه وتن. له ئاينده يه كـــی زۆر نزيكـــدا، پويســـته به ھـــاوكاری لژنه ی په رله مانی و به ڕاوژكاری پســـپۆرانی جيھانی ســـه رله نوێ بـــۆ دابژرنـــه وه . ياســـاكان ئه و مه به ســـته ش، له وه زاره تـــدا پردكی ڕاسته وخۆ له گه ڵ لژنه ی په روه رده و سه رۆكايه تی په رله مان دروســـت ده كرت و به زووترين كات كار له ســـه ر پداچوونه وه كه

ده كرت بۆ ئه وه ی گۆڕينی ياســـا نه بتـــه ڕگر له بـــه رده م خرايی

گۆڕانكارييه كان.پوخته ی په يام

خوندنـــی بـــه رده م كاروانـــی بـــا و توژينـــه وه ی زانســـتی له ھه رمدا پويستی به ڕوانگه يه كی دووربينانـــه و نه خشـــه ڕگايه كی لـــره دا ئـــه وه ی مه دروســـه . پشكه ش كراوه خاه ســـه ره كی و ستراتيژييه كانن و به مه به ستی لداون و تاوتوكـــردن خراونه ته ڕوو. دياره كـــه ورده كارييه كان بـــه بـــه م ئاـــۆزن، و زۆر بيركردنـــه وه ی به رده وام و كاری ب وچـــان و ئياده ی پشـــه وه و ئيدارييـــه كان و ئه كاديمـــی ھـــاوكاری مامۆســـتا و قوتابيـــه خونـــدكاره كان و باقـــی خه كی ھه رمـــه وه ، كاروانه كه قۆنـــاخ به

قۆناخ ده ب بچته پشه وه .٢٠٠٩/١١/٨لـــ ژمارەی داھاتـــوو، دیدارك لگڵ وەزیـــری خوندنی بـــاو توژینوەی

زانستی بخونرەوە.

ڕوانگه یه ك بۆ ئاينده ی سيسته می خوندنی باو توژينه وه ی زانستی پ.د.دالوه ر عه بدولعه زيز عه الئه ددين وه زيری خوندنی با و توژينه وه ی زانستی:

به رزكردنه وه ی ئاستی چۆنايه تی له سه رووی ئه وله ويه ته كانه

د. دالوەر عالئدین وەزیری خوندنی باو توژینوەی زانستی - ٢٠٠٩/١٢/١٥ - ھولر

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانباری

4

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانباری

محدین كمال٨٦ ھشـــتاو تمنی توركیا كۆماریماوە لـــو تپڕاند، شـــش ســـایھكشـــان چندەھا دوورو درـــژەداو كیـــن كودەتـــاو و داكشـــان و چندجاریش و بســـرداھات بینیئابووری و سیاسی قیرانی تووشیزۆر بـــووەو گـــورە و كۆمیتـــیســـرۆك و كۆمـــار ســـرۆك لـــگورەكانیان لپرســـراوە و وەزیرانلناو یـــان فاندن بـــ یا ب كوشـــتنتازەتریـــن لناوبـــراون، ندیخانـــبتوركیا كۆماری دانیشـــتوانی رژەیزیاتـــرە ملیـــۆن دوو ٧٢ حفتـــاو لـــســـنوورە بپی توركیا خاكی پاناییبكوردســـتانی نودەوتییـــكان پانایی ھنـــدی دوو باشووریشـــوە

.راقع خاكیلـــ پكھاتـــووە توركیـــا دانیشـــتوانینتوەو و گـــل زۆر ل ژمارەیكـــیئایینیجۆراوجۆر،لپشھموویانوەو و عـــرەب كـــورد و گلـــی توركو چركس و ئرمـــن نتوەكانـــیلڕووی ئایینیش و بولگاری، یۆنانـــیو و كلـــد پكھاتـــووە لـــ موســـمانتیرەو بھموو كجول و ئاشووریژمـــارە لـــ كـــ مزھبكانیانـــوە،

ناین.گورەی میراتكـــی خاوەنی توركیـــا ٥٠٠ تمن ئیمپراتۆرییتی عوسمانیسیاسی لڕووی ،یســـا سد پنجكلتووری و و ســـربازی و ئابوورینودەووتـــی پیوەندییكانـــی و بیار و دیكۆمنـــت ھزارەھا رەنگـــو نھنـــی پیالنـــی و رككوتـــن و كـــ بـــت، ئاشـــكرایان لبردەســـتلنوانعوسمانییكانلگڵدەرەوەوئو گردراوە، وتكیـــان ناوەوەیئزموون بگومان گورەیش میراتب داوە گورەی زۆر شارەزاییكی و

توركیا.لۆزان ١٩٢٣/٧/٢٤ پیمانی رۆژی لـــئینگلیزەكان توركیاو لنوان مۆركرائـــو ١٢دوانـــزە بندەكانـــی بپـــیوتك تواوەتی بـــ توركیا یمانـــپخالفتی و ئینگلیـــزەكان ركفی ژرھموو مزگوت ئیســـالمی ھگیراوو داخـــران دینییـــكان و قوتابخانـــل التینی پیتی ھگیراو عرەبی پیتیمانئ ھموو بكارھات. توكیا زمانیتوركیا ل ئینگلیز پشتگیری برامبر٦١ و ٦٢ و بندەكانی ل بدەنگیان وســـیڤری نودەوتی ٢٣ ل پیمانیل كورد مافی سلماندنی ب سبارەتدامزراندنی حكومتی كوردستان بۆاألمم"لم یاری"عصبب ب سربخۆپابندی توركیـــا ئســـتا رۆژەوە تـــارۆژئـــاواو و ئینگلیـــز سیاســـتكانیدواجاریـــش ،مریكایـــئ حكومتـــیبووە توركیا وە كـــئـــ یشـــتكار گگورەترین ك پیمانی"ناتۆ" ئندامیجیھـــان. لـــ ربازییســـ پیمانـــی وەرچرخانكی لخۆیـــوە ئمـــشپگو تواناو بھزكردنی ل ورەیگل توركیـــا كۆمـــاری دەســـتكانیب كـــ بھزەكـــی، رـــگای ســـوپاناسراوە چكداری ھزی گورەترینناوەڕاست سرانسریرۆژھتی لچۆنایتـــی، و لـــڕووی چندایتـــیلبرچاو ئوەی الیك ھموو دەبزۆربی ھرە ك بزانت و باش بتموسمانی توركیا دانیشتوانی زۆریزۆرەی مزھبن، ئم رـــژە ســـوننتانـــی توركیـــا، كـــو ئیســـالم لـــیھ خۆی گورەی تایبتمندییكیو جوگرافـــی و لـــڕووی سیاســـیجگی مترسی ربازی بووەتســـلســـر و لكدانـــوەی جۆراوجـــۆرفاتیكان ئوروپـــاو توركیـــا لنـــواندەوتانـــی تنانـــت و و ئیســـرائیلئیسالمیشـــن، ھرچندە عرەبیـــشھزكی تـــبب توركیا كـــ نایانـــوێمترســـییكانی گورەو ســـربخۆ،وتانش لتوركیا ھمچشنن ئمو فاتیـــكان و مســـیحی ئوروپایـــیھزكی دروســـتبوونی ل ئیســـرائیلئیســـالمی ســـربخۆیی گـــورەورۆژان ربۆیھ ،كناوچل دەترسن

راگیاندنكانیـــان دەزگا لڕـــگایبینین"دژی بیســـتن و یا ب"نووســـیندژی تنانت ئیسالمی پیرۆز و ئایینیقورئانی المصگفی(د.خ)"و زاتی"محمدبشـــی زۆری بودەكنوە، پیـــرۆزتوركیا رووبڕووی دژایتییش ئووتكی كناوچل چونك دەبتوە،

.ورەیئیسالمیگتـــدەو مترســـییكانی بـــم ك وەیـــئ لتوركیـــا عرەبییـــكانژر بكونوە دیك جاركی نایانوێگورەو توركـــی دەوتكی دەســـتیتاریككانی و رەش رۆژە كـــ بھز،ببیـــر عوســـمانیان ئیمپراتۆرییتـــی

بنتوە.گورەتـــری مترســـییكی توركیـــا لسرە، ئویشدووبرەكی مژوویمزھب، واتا ســـونن نوان شـــیعوھـــرش ئامانجـــی تـــگومـــان دەببدەوتـــ شـــیعكانی و پیالنكانـــیئران ھموویانوە لپـــش كناوچو عرەبـــی ئیماراتـــی و عـــراق و قدەری یمئ ســـوریاو.. و لوبنانو وتانی دەوروبری لگڵ توركیا

..كجوول و فاتیكان ئوروپاوكش بدەین ســـرنجیش خـــۆ ئگرلناوەوەی توركیا سیاســـی و ھوایدەرەوە مترسییكانی ل ك دەبینین،لســـر كاریگرتـــرن ترســـناكتروچنـــد ھبوونـــی دواڕۆژی توركیـــا،ســـربازی و سیاســـی ناوەندكـــیكـــ جۆراوجـــۆرن، ســـیخوڕی و دەیوت الینكو دژی ھریكیاندەســـت، تبگر دەســـت بتنھـــاسرەكییكانی شك تائستا ربۆیھچارەســـری بب توركیا ناوخـــۆیھمووشـــیان لپـــش ماونتـــوە،و گل و كشـــی كشـــی ئابووری،نـــاو توركیای جیاكانی نتوە جیـــاكـــورد كشـــی گلـــی بتایبتیـــشب بســـتراو بزۆر لـــ كوردســـتانیل"٢٥"بیســـت ك ژمارەیان توركیاوە،خاوەنی زیاترەو كس ملیۆن و پنـــجشایســـتی ك مرجانن ئو ھموو

خۆیان بن. مافی چارەنووسیدروستبوونی لپاش بداخوە بمھمـــوو تائســـتا كۆمـــاری توركیـــاو كورد مافی توركیـــا حكومتكانیپشـــلكردووەو نتوەكانیان ھمووئاگـــر و ئاســـن بتۆپ بـــ میشـــھبـــ چكـــی رادەیـــك و تیـــارە تـــاداخوازییكانی وەمـــی كیمیاویـــشخباتی گلـــی كـــوردی داوەتـــوەوكورددا بســـر گلی چكدارانیـــان٢٥ ســـاڵ ماوەی ئـــوا ســـپاندووە،كوردستانی شۆڕشی بسی زیاترەگشـــكردن ڕۆژ لباكـــوور رۆژبـــپاراســـتنی لپناو ندندایرەســـو پماف بدەســـتھنانی و گلـــی كـــوردمـــاوە دوورودرژە لو رەواكانیـــان،فیـــداكاری و پـــ لـــ خۆبختكـــردنـــرۆ ھزارەھـــا شـــھیدبوونی و كوردســـتان نبزەكانی"گریال"كانیپارتـــی كركارانـــی بـــ رابرایتـــیبڕز ســـرۆكایتی ب كوردســـتانھاوڕكانـــی و ئۆجـــالن ـــبدوعلـــ زۆر بژمارەیكـــی توانیـــانوەك بسلمنن توركیا لپرســـراوانیئوجوید، بند خوالخۆشـــبوو"ئوزال"،كشـــی كـــ نجمدیـــن ئربـــكان،و تۆپ بـــ و ئاســـن ئاگرو كـــورد بربۆیھ ناكرـــت. تیارە چارەســـرداد پارتـــی پـــاش دەســـتبكاربوونیســـرۆكایتی لـــ گشـــپدان و زۆربـــی كـــ توركیـــا، حكومتـــی نونرانـــی ئنجومنـــی دەنگكانـــیلكۆی كـــ بدەســـتھنا، توركیایـــانئنجومنـــی گشـــتی"٥٥٠"نونری ٣٣٠ گشـــپدان و داد پارتی توركیابدەستھناو دەنگی ســـی و سسدھی كوردی دەنـــگ ٧٠ حفتا وانـــلكۆمگای پارتی ،یـــپارت ســـر بمیك دەنگ دیموكراسی"٢١"بیســـت وگلـــی كۆماری+ پارتـــی و تكـــاینـــژادی+ ھزی جونوەی پارتـــینزیكـــی بالینـــكان و ســـربازیبدەستھنا، دەنگیان ٢٠٠ دووســـدگشـــپدان دادو پارتـــی یـــو پبـــدەســـتی و دروســـتكرد حكومتیھویش میشـــھ و گرتـــ دەســـتدەست، حزبی ل مانوە بۆ دەداتئیسالمی حزبكی گشـــپدان و داددووری ئامانجی ،توركـــ میانـــەوی،ئیسالمیی دەوتكی دروستكردنی پیرۆز قورئانـــی ك دەســـتوورەكی

بت.ئیســـالمییكاندا حزب ل پۆگرامـــینتوەكاندا و گل لنوان جیـــاوازیئومـــت یـــك تنھـــا نییـــ، بكـــوئیســـالمو ئومتی ئویش دەبـــت،پیـــرۆزە، قورئانـــی دەســـتوورەكیھموو بۆ و عدالـــت ك یكســـانیجیاوازی ب ئكات مسۆگر مرۆڤكو زمـــان و نتوایتـــی لـــڕووی

پلوپایو و دەومندی و ھـــژاریدەست ل نزیك دوورو كسایتیپارت ئجنـــدەی و پۆگرام واتا لـــكشیك راســـتقینكان، ئیسالمییپی نیی چارەســـرك یا یا باســـكبكو نتوایتی، باسی كشو بینباســـكان رووداوو كارو ھمـــووعدالت ب مرۆڤایتییـــوە لڕوویئیسالم بنماكانی بپی و یكســـانیداد پارتی واتك دەكرت، چارەسرئیسالمی پارتكی ئگر گشپدان وبانگشـــی دەبـــ راســـتقین بـــتبكات ئیســـالمی ئۆمتـــی پكھنانـــیبۆ جا نتوایتی، بانگشی ل دوورلم روانگیوە كورد، یا بۆ بت توركپارتكی گشپدان دادو پارتی نابكورد دەب بۆی بت، توركی شۆڤنیئیسالمییمپارتڵئگلوناسنامببكاتو لھمان كاتھوبدات رەفتارھوایكی و كش بۆ دروســـتكردنیمۆدـــرن دیموكراتیانـــی سیاســـی دیموكرات تییسایك و پارت لگڵناو كۆمگایتوركیا: وسیاسییكانیكورد و ئرمن و تورك و عرەب بجونوەی تائســـتا ك و. و یۆنانیلكوردســـتانی كـــورد نتوایتـــیئم بۆ نداوە پویستی ھوی توركیامبستوپیوەندییكانیلگڵھزەتوركیاش ناو دیكی دیموكراتییكانیدروســـت نكردووە، وەك پویســـتچونك پویستوپویستیشبوو ھزە

عرەبی و ئرمنی ئازادیخوازەكانیكورد مســـیحیش. وەكو و یۆنانی وو و راپڕین و خۆپشاندان داواكاریشۆڕشیانبكردای بۆ پاراستنیخۆیانوبدەستھنانیمافزەوتكراوەكانیانك كوردیش پشتیگری جونوەی وجا ،دایت نتوەكانی ھموو قازانجیوەیش ھزان بم ھموو ئو ئگرناننالی ئو ھموو ھماھنگی بـــبكردای، دەمك ھاوبشـــیان خباتیدیموكرات و بـــوو كۆماركـــی ئـــازاددروست توركیا ل وتووانشـــكو پمـــاف و چارەنووســـی دەبـــوو، كـــبرھم تدا نتوەكانی و گل ھمووئوە تائستا بداخوە بم دەھنرا،تا توركیا وەزعی ھربۆیش نكراوە،ب"سوپا ئستای شوەیی بم ئمۆزەوتكردنی رەش بگیری و و ساالریو نتـــوەكان نتوایتـــی مافـــی داخوازییـــ ھمـــوو ســـركوتكردنیھگیرســـاندنی و دیموكراتییـــكان

ماوەتوە". شڕوپكدادانكـــ دەبینیـــن ناســـكدا كاتـــ لـــم بتنھـــا گشـــپدان و پارتـــی داددیموكراسییت كرانوەی بانگشیكـــورد كشـــی و چارەســـركردنیل دەكات داواش و ئاشـــتی ب دەكاتسیاســـییكانی نالی و حزب ھمووسركوتنی پۆژەكی ك بۆ توركیاھموو بداخوە بم بدەن، یارمتیســـربازییكانی و سیاســـی ناوەندەو وەســـتاون ۆژەكپ دژی توركیـــاپشكوتووەكانیش و دیموكرات ھزەماونتوە، كربدەنگ و وەك كوـــرگشـــپدانیان تاوانبار و داد پارتـــییكتـــی دژی بكاركردنـــی كـــرد جگای ئـــوەی بم توركیا، خاكـــیكوردی الینی ك ،وەیئ رانیینیگلگڵ نكرد رەفتاری پویست وەكوگشپدان دادو پارتی بانگشی ئملمانگی ویستیان بپچوانوە بكوو ســـرماو ھـــور ١٢دوانـــزە بـــم

ئاھنگی خراپ ھوا و كش و بارانبۆ حام مـــئ ن، كورۆز بگنـــربۆیھ لكوردستان، ھزك ھمووئاشتی نونرانی ناردنوەی ببۆنیكردنیـــان، پشـــوازی بـــۆ توركیـــاورژانسرشقامكانی كورد ملیۆنھاتوركیاو كوردســـتانی سرانســـریجیھان توركیاو لـــ دیك شـــارەكانیجۆراوجـــۆر"وەك دروشـــمی بـــو ئۆجالن بب ناوـــت جیھانكماندادو پارتی ،ژیانمان مایی ئۆجالنلگڵ ئمریكاو پیالنگە گشپدانو پكك..."ھموو كورد دژی عراقئـــو دروشـــمان بپی دەســـتووریدیسان ،یدەغق توركیا ھمیشییپارتـــی لپرســـراوانی لـــ ھنـــدێ بر وتنك دیموكراتیـــش كۆمگایو ســـۆز و شـــپۆلی خۆپشـــاندەرانلبیركرد، خۆیان كوردایتی ھستیمۆتـــدراون سیاســـی كـــ پارتكیتائستا كی توركیكتنحكومالیلكوردستان كركارانی پارتی ناحق ببتیرۆر ئۆجالن ـــبدوع و بڕزو ھـــاوكاری پارتـــی دەزانـــن، ئـــوپارتو سرۆككی بۆ ئم شبانگبپی دەزانرـــت تاوانبـــار بـــكات بســـتمكارەكی و رەش دەســـتوورەدەستووری دادگای ربۆیھ توركیا،٢٠٠٩/١٢/١١ بكـــۆی ھینـــی رۆژیدەنگك"١١"ئندامن بیاری داخستنیلگڵ دا پارتیكۆمگایدیموكراتیان

بڕـــز دژی یـــاری دیكـــنـــدێ بھھڤاكانی. و تورك ئحمد

پشـــوەخت كـــ بیـــارە ئـــم و نایاســـایی بیاركی ئامادەكرابوو،بووە سیاســـی بـــوو، بـــ ویژدانانوھموو ناڕەزایی و نیگرانـــی جگایئاشـــتیخوازانی و دیموكراتخـــوازھموو و توركیا گورەو كوردستانیسرۆكی ھموویانوە لپش جیھان،بڕز كوردستان ھرمی حكومتیو ئنجومنی كاك مســـعود بارزانیشارو ھموو و كوردستان نونرانیباشوور. كوردستانی شارۆچككانی

چاوەڕوان یارەكب خۆشموە بالی ٢٠٠٩/١٢/٨ ب رۆژی كراوبـــوو، لـــرستوەپتن بیری ھستو و قمسركردە ل ھندێ و تووندڕەوەكانتوركیـــا ســـوپای ســـربازییكانی ناوەڕۆكی لـــ چونكـــ داڕژرابـــوو،ســـزادراوەكان نـــالی بیارەكـــو،یارەكب داڕژەری ك دەردەكوت،نین، ویژدان ب و یاســـاناس كسانیبتووندی زۆر یاساناسك وەك بۆیتیركی یارەكـــب دژی بیارەكـــم،جســـتی ئاراســـتی بوو ژەھراویكراو ئاشتی و دیموكراسییت و كوردپارتی دژی گـــورەش بوو گورزكیكۆمگای گشـــپدان و پارتی داد و

توركیا. ل دیموكراتیئم ســـرەكی ھۆی بالی منیشـــوە

بیارە ئمانی خوارەوە بوون:شڕخوازی ١-شۆڤینییتی توركی ووتانی برژەوەندییكانی و عسكربدەستھنانی بۆ دەرەكیھریكیان

خۆیان. مرامیپارتـــی ٢- سســـتی كاربدەســـتانیجبجكردنـــی لـــ دادوگشـــپدانبتایبتیـــش و پۆژەكیـــانباشانی، ھنگاوە لو سكردنوەیانبـــ ھمواركردنـــی كـــ پویســـتیان

.نیی دەستووركۆمگـــی پارتـــی پلكردنـــی -٣

و زۆر شـــاندانخۆپ لـــ دیموكراتـــیتوركیاو و كوردســـتان گورەكانـــیدروشـــمی ھگرتنی جیھان لگـــڵجـــگای بوونـــ كـــ جۆراوجـــۆر، دواڕۆژو دژی گـــورە مترســـییكیھزە و برژەوەنـــدی شـــۆڤنییكانئو یشتگ تا تورك سربازییكانیدژی كودەتـــا بكن دەب بیـــارە یـــالكورد گورە گورزكی یا حكومترۆژی٢٠٠٩/١٢/٨ لـــرەدا بـــدەن،وەســـتان كودەتا دژی ئمریكییكانكاركی لكـــورددان گورز و وتیـــان:گلۆپی ب واتـــ ،توركیایـــ ناوخۆیـــیسربازو ئمریكاو فشاری ســـوزیشۆڤنییكانی ئۆپۆزســـیۆن پداگریپارتی قدەغكردنی بیـــاری تورك

كۆمگای دیموكراسی دەرچوو.لـــ گشـــپدان دادو پارتـــی كرانوەی پۆژەی بۆ بانگشـــكیل داكۆكیكردنـــی و دیموكراســـییتئنجومنی برامبـــر مافـــی كـــوردل یكمینجار بـــۆ توركیا نونرانیكوردیش، ژیانی سیاســـی توركیـــاوئـــردۆگان تیـــب رەجـــب بڕـــز و گشـــپدان دادو پارتی ســـرۆكیلپشوە توركیا وەزیرانی ســـرۆكخـــۆی رەچـــاوی برژەوەندییكانـــیمانوەیان كردووە بـــۆ و حزبكـــیۆگرامكردنی پجبج لدەست وزۆربـــاش چونكـــ ئیســـالمییكیان،زە سیاســـییھ گلی كوردو دەزاندۆستی نزیكترین كورد میانەوەكانیلگیان، نبن ھز تاك ئگر ئوانن

:چونكھیچ توركیـــا ١- گلـــی كوردســـتانیدەستیان سر ھاتن نیازی كاتكلسر نین مترسیش توركیاو ل نییپارتی دادو گشـــپدان، دەســـتیگلـــی كۆمـــاری پارتـــی وانـــچپبو رەگزپرســـتی جونـــوەی و ھوڵ ل میشـــھ ك ھزی ســـوپا،دادو پارتی الدانـــی بۆ و تقلـــالداندەســـت، لســـر گشـــپدانتواو دەســـتی خۆیـــان بۆئـــوەی

دەست. بگرنھموو ٢- ئۆپۆزســـیۆنی توركیا بـــســـربازی و سیاســـی الینكانـــیعیلمانـــی دەزانن، بـــرەی خۆیـــان بتوركیا دەســـتووری بنماكانی بپیگشپدان داد و بپچوانوە پارتیكپارتكیئایینی ئیسالمیی،كوردیشبۆچوونكانی لـــ نیی لـــرەدا رگـــرقورئانی بنماكانی و ئیسالمی ئایینی

پیرۆز.ھـــزو بپشـــتیوانی ٣-ئۆپۆزســـیۆنب بـــگات دەیوت ســـوپای توركیـــابم پارتی دەستكوتكانی، و ئامانجھبژاردن رگای ل گشپدان و داددەیوـــت دەنگـــدان و ســـندوقكانیلرەدا كورد بگات ئامانجكانی خۆی،پارتی باشـــی یارمتییكی دەتوانـــئســـتا كـــ بـــدات، دادو گشـــپداننونری یـــك ٩١نـــوەدو دەبینیـــن ٧٠ یھ توركیا ئنجومنی ل كوردلیستیئردۆگاننو٢١ لناو حفتایانئحمد یكیان لناو لیستی و بیستو پنان پشت ھمووی مانتوركن، ئگشـــپدان، ھروەھا دادو بۆ پارتی لـــ شـــارەوانی ٩٨ نـــوەدو ھشـــتدەتوانن ك كوردستان، سرانسری

حكومت. بۆ بكن كارئاسانیو كوردیش گشپدان و پارتی داد -٤ئاشـــتی و پ ھوایكی و لـــ كـــشب ئاواتكانیان بـــ ئارامـــی دەگـــنمیشھ ك ئۆپۆزسیۆن، پچوانیئـــاژاوەو لكدان، شـــڕو لـــ رـــگایو سیاســـی و ئابـــووری ئامانجـــ

بدەستدنن. كۆمیتییكانیاندادو و پارتی كـــورد ٥- جماوەریـــیجوتیار كركارو ل بریتین گشپدانو رۆشنبیرو كاسبكار خوندكار و وو تورك ل نیشـــتیمانییكان بازرگانبم توركیا، سرانســـری ل كوردھزی و توونـــدڕەوەكان جماوەرییو تۆپ ل بریتیـــن توركیا چكـــداریو جاسووس كیمیاوی تیارەو چكی

توركیا. ناو چقۆوەشنكانی وســـركردەكانی زۆری ٦- زۆربـــیتوونـــدڕەوەكان ھتا ســـوپاو ھـــزەو كۆن بیـــری و ئســـتا بـــ ھســـتپچوانی ب دەكـــن كار ژەنـــگاویو گشـــ پكـــردن دادو حكومتـــینتوایتی جونـــوەی ســـرۆكانیلگڵ گونجاندووە خۆیان ك كـــورد،خۆیان. سیاستكانی جیھانبوونی بلبرئمھموویكھوستویكیكبرژەوەندیھاوبش بۆچوونودنیام دژیان برھستكاریش یك وگشـــكردن دادو پارتـــی وە كـــلـــجونـــوەی ئازادیخوازانی لگـــڵنزیكیان دوورو برژەوەنـــدی كـــوردبالی كموە ،نیی جیاواز لـــك زۆرو كورد توركیـــاو لقۆناغی ئســـتاییكیش گۆشـــتی ئگر ناوچكمان،بۆی ناشكنن، یكتری ئسقانی بخۆنتبخر دەركردنی بیاری دادگا نابگشـــپدان، دادو پارتی سرشـــانیبكو تنانت سوپای توركیاو ھزەھانـــدەرو توركیـــا تووندڕەوەكانـــیقدەغكردنی بیـــاردەری ركخرو

ل زۆر دیموكراتین، كۆمگای پارتیپارتی و كورد نیارەكانی و دوژمـــندرزك ھودەدەن گشـــپدان دادوك ،نـــالی دوو ئـــم بخنـــ نـــوانخۆ و ھاوبیرن، بواردا ھاوبش لزۆربم نین، بیك دوژمن نبت ھیچئم تا دۆالر خرج دەكرت ملیۆنھائو و دروســـت بكرت تییدوژمنایتروسكرووناكیییھشمانلناویبكنوە ریســـكمان ھموو و برنشـــڕی ناو خنوە بمان و خـــوری ٢٠٠٩/١٢/١١ ئوانی نھات، و ھاتپارتـــی قدەغكردنـــی بیـــاری ســـاڵ ھر دا دیموكراتیان كۆمگایپارتی ویستیان ئســـتا پش و نیوكبم بكن، دەغق گشپدان دادولگڵ نـــدا، رگایان ئمریكاییـــكاندەستووری دادگای ببیاری ئوەشنیوەی بـــ تووندی ئاگاداركرانـــوەوكمكردنـــوە، بودجكیـــان ٥٠٪ی كـــ دەكمـــوە، ئـــوەش دووبـــارە تو لم سیاسی پارتی ٣٠ تائســـتادوژمنانی ربـــازی یمئ داخـــراوە،ومافـــی ئاشـــتی و دیموكراتییـــت

مرۆڤ.بـــرا و دۆســـت بڕـــز خونـــری ئنـــدام كوردســـتان، دســـۆزەكانیكركارانـــی پارتـــی ھوادارانـــی و كۆمـــگای پارتـــی و كوردســـتاندیموكراسیبڕز، بڕزانسركردەو كورد ئازادی رگای قارەمانكانـــیئوەی ك لكی ب كوردستان، خۆمدەزانـــم، كوردپـــروەر و تكۆشـــرخباتی ساڵ ل لبرئوەی چندەھانھنی شـــار و شـــاخ ب ل كوردایتیو تۆپ ســـبری لژر و ب ئاشـــكراكردووە، بشـــداریم دوژمن تیارەیئوەی ل نازانـــم بدوور بۆی خـــۆمواتا خۆشویســـت، و ماندووننـــاسفیداكارییكانتان و ئـــازار و بـــ ئشئاشنام،مافیخۆشتانئگرھندجارترســـان دڕاوكو و بـــ متمانیـــیھوســـتی و بن ھندێ ل بھداگیركرەكانی تحكوم لـــ زارەكیبندیخانـــی ئیمرالیش كوردســـتان،و بن ئـــو ئنجامـــی لـــ كـــكیھوست لووسوچوران، ھروەھاتكشكانی شۆڕشكانیشخ سعیدوو مھاباد كۆماری و محموود شخ ١٩٧٥ ئازاری ل جزائیر رككوتنی

باشوور. كوردستانی شۆڕشی دژیئـــم پداگرتنـــی بانگشـــو بـــم بۆ گشـــپدان دادو پارتی دواییـــیداكۆكی و دیموكراســـییت كرانوەیقازانجی ل پشوە، ل كورد مافی للف فرت و و پیالن ن بۆی ،خۆیانـــبم ئستا ھرئوەندەیان كورد، للتوانای نابـــ بۆیـــ لدەســـت دتبكرت، قورس باریـــان زیاتر خۆیاندەب بۆی پشتیان دەشـــكت، ئگیناســـركوتنی بۆ بكرت ھاوكاریـــانھنگاوەكانیـــان، لئاســـتی ۆژەكـــپبتایبتی بدۆڕنین دۆستك ھیچ نابقسكانیئردۆگانلناو لناوتوركیا،نیارەكانی دژی توركیـــا پرلمانـــیكورد مافی ل داكۆكیكردنی و كـــوردلكدانوەیك و حیســـاب بـــ ھمووناب بۆی گورەبوو، دەســـتكوتكی

لبیرمانبچت.ھوستكانی حكومتی ز لر دەبت، چونكبگیر كوردســـتان ھرمـــیبرھم ھیـــواو ئاواتی كوردە، ك تاكو بت دەب ھوبدەین باشتر ھاتووە،ئگر بیر لوە بكینوە بگرین، پشتیلدەســـت گورەمان وتم دەســـتكئل دەستمان، دەب كی دتوە بچتوردبینوەو خۆمان برژەوەندییكانیبھندێھوستیناكاموبپلنیانناكرت بۆمان ئمۆ ئوەی دۆڕنین،زۆر رگای لسریان بوون و ســـوورلدەگرت. دیكمان دەستكوتكانی لی"٨٠"سانزیك بكن سوریا سیریئســـكندرونی ویالیتـــی توركیـــا ٢٣ عرەبـــی ســـوری داگیر كـــردووە،لم ب سوریاشـــوە دەوتی عرەبیلگڵ رۆژانش بدەنگن، داگیركردنـــبھزتر دۆســـتایتی و پیمان توركیاوازیان ئرمنكان ھروەھـــا دەكن،لـــ توركیا داواكانیـــان ھنا لھمـــوو،دیك برژەوەندییكی چند برامبرنرمی و دووربینـــی، و بـــۆ وردبینـــیلـــو خۆمـــان میانـــەوی بژاركردنـــیشـــكراو ب دەیانوێ ك كســـانی،

بمانخنكنن.توركیا ل كورد ســـركردایتی نابدوژمنانـــ و ســـووك بچاوكـــیپارتـــی دادو گشـــپدان تماشـــایلگیان پیوەندییكان دەبـــ بكات.دوژمنكانمان چـــاوی بـــ كورایـــیئنجومنی ئندامانی بت، بردەواملـــ توركیـــا دەبـــ رانمـــان لـــننوتوركیا پرلمانی كارەكانیـــان لنـــاودوژمن بۆ كـــیدانبن، م بـــردەوامنكن. خـــۆش دیان و چـــۆڵ نكندەروازەی بن، درژ نفس و ھمـــنل كوردایتی خباتـــی ســـركوتنی،فراوانـــ تكۆشـــركراوەو ئامـــادەیخكـــی ســـركوتن بـــۆ كۆمنـــی

كوردستان.٢٠٠٩/١٢/١٧

توركیا نزیكترین دۆستی كوردە ل AKP،DTP پاشی

سیاس

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

5

یەر

ەواد

ی

برھم ساح لنوان بزمارو سندانی ناحزانیدا

ژ سامتان لخوازراوەو میللكی زۆر نكلتوورئوجۆرە بیت و بالۆرەیان تووڕداوەو ســـركردە بۆخۆیـــان دروســـتدەكن، میللـــت ھیـــ بدوای شـــوناس و رەمزك دەگڕن، تاكو شانازی پوە ك لین و ئاوڕـــژوو بكیری مر ســـگن، ئبكوتانی فراعینكانی"میسر" بدەینوە، ئوان چندە شانازی ب"محمد علی كوردی و ئحمد شوقی و روزەیوســـف و جۆرجی زدان و سمیر ئمین و...ھتد"دەكـــن، ك ھیچ لوان میســـری نبوون،

بكو"توركی و عراقی و لوبنانی و سوریین..بـــۆ بدبختـــی كوردیش، كـــورد چندیـــن رۆی لھكوتـــووەو بشـــرەفی ســـركردەی و باشـــتر میســـرییكان لـــ پروەردەكـــردووە بتواناتر. ل ســـركردەی میللتـــان و نتوەكانی دیكـــ ب ئزموونتر و وردبینانتر، كچی مخابن، ی، كرزۆكانل مـــو قزۆر مخابنیـــش بـــۆ ئـــناتوانن و ناورن ســـیری ســـبری سركردەی بتواناو ھكوتووی گلی كوردستان"د. برھم ســـاح"بكن. چونك دەزانن ئو قمانی پشی

ھر شتك بنووسن، مبستدارەو فرۆشراوە..من شـــخس پرســـت نیم و رقم لو كســـانش م"رەمزەكان"كرستبن، بخس پش وە، كتدەببوونیـــان ھیو دەب ل قمـــی ناحزانی كورد بپارزرـــن، چ جای قمكانی خۆمان، بۆی الی ،دەس نییـــی ســـوورەو موقـــمن"رەمزەكان"ھبـــو مانایـــی لـــ خراپكان بـــ بـــژن و بایان ھبدەیـــن و ل باشـــكانیش ئـــاوەژوو بكرنوە. مـــن لمژە گوتووم"ھیچ كس بـــدەر نیی"بم ســـركردەیكی وەكو"د. برھـــم" ك ئزموونی ئمریـــكاو ســـرۆكی حكومتـــی ھرـــم"٢٠٠١ - ٢٠٠٤"لســـلمانی و لپاشـــان حكومتـــی عراق و لنـــو كایـــ سیاســـییكانی"ی.ن.ك" ئوەنـــدە كـــم ئزموون بـــ و حز بكات بشـــان و بای ھبگوترـــت. نخر ھرگیـــز نخر، چونك ئو ی كمانو قر ئگم ،فافوەندە كراوەو شئھیـــچ نابینن و مگر وەكو دەن "بشـــفێ ھر بزنی" ل سیاســـتی پاش نمانی ئیمپراتۆرییت،

دەب راوژ بو نووسینان بكن. لســـای ٢٠٠٠ دەنووســـی ھواـــی برادەرـــك ل یكـــ ل رۆژنامـــ ئھلییكان بم شـــوەیی خوارەوە"ل ســـلمانی ئاســـایش ھیكوتاوە سر بارەگایكی حزبی..."ھروەھا دەینووسی"لھولر بڕوەبرایتـــی ئاوەدانكردنـــوە شـــقامی فنی قیرتاوكرد..."ئمی رۆژنامنووسیش پرسیارمان بـــرادەرە دەنووســـن؟ ئـــاوا بـــۆ ئـــوە دەكـــرد، رۆژنامنووســـك دەیگوت:"لھولـــر ئاوایـــان ال خۆشـــ"چونك ئو برادەران لوكاتوە كاریان بۆ

ئوە دەكرد، ك ئمۆ سلمانیی تیكوتووە. ربـــواری كریـــم وەلـــی دەنووســـ: خـــواردن و دۆالر وەزیران"٥"ھـــزار ســـرۆك میوانـــداری بوو، پرســـیار ئوەی پشـــووتر بقسی رەحمان غریب ئاخۆ ھیچی لســـر ســـرۆكی حكومتی

كابینی"٥"نووسیوە. كـــ گورەتـــرە، زۆر برھم"لـــوە بۆیـــ"د. خریكـــی خوندنـــوەی لوجۆرەبـــ، چونك ئو

بۆت"رەمزی"كورد.بـــا ربوار كریم بپرســـ، ئایـــا د. برھم پارەی داوەو ل ژمریـــاری ئنجوومنی وەزیران خرج ك بووە، خـــۆ زۆر رەوایككـــراوە؟ یا میوانـــی یسرۆكی حكومت میوانداری خك بكات.. بم رۆژێ چاالكـــی د. برھـــم بكابینـــی پشـــوو و مووچـــی ئنفالكـــراوەكان زیاد دەكرـــت، دەین ئـــوە یاســـای گۆڕانـــ، دەن ئـــوە پـــرۆژەی د. برھم بۆ ژیاندۆستی و ژیانخۆشی، دەن ئوە ھی پشـــووە.. بڕز سرۆكی حكومتی ھرمی كوردســـتان ھر زوو ل ژمارەكانـــی ھفتنامی بتۆ نو بقورســـ كركئ درخان گوتوومانب و شـــتانتۆش ل .وەناچـــڕب تـــكملو مئـــ

گورەتربو گورەتری...

مرۆ (١١٩)

حمید بدرخان

حاجی ممۆســـروەرییكان كاروانـــی لـــ وەك بشـــكی نتوە ئـــازادو رزگاربووەكان ســـاغ بووەتـــوە، ھمیشـــو بـــردەوام خباتی چكداری لگڵ بدەســـتھنانی ســـربخۆیی و ئای ئازادیـــش، ل پنا خۆیدا پتای شـــڕو كوشـــتن و چندان برینـــی كردوەتـــ ســـرمای بـــۆ نتوە نـــدێ لی ھوتـــووەكان، نموونـــدواكوتی ئفریقاو ئمریكای التینی و ئاسیا رییدەردەس ن لرچاوی رۆژانی بنوپـــ مرگســـاتكانی ئنجامـــی خباتی چكـــداری. پاشـــان مرج نییـــ خباتی چكداری وەك دوا رگاچارەی بر خۆدان و رووبڕووبوونوەی چوســـاندنوەو ـــت، چونكب داگیركردنـــی دوژمنكارانزۆرتـــر راپڕینـــی جمـــاوەری خباتـــی كان لوەی ناكۆكییقینـــرجادەو تســـنـــوان دۆســـت و دوژمندا دەســـتماییی بووە، ك وتووانركســـ زموونو ئئدوور لـــ رـــگای شـــڕی چكدارییوە ئازادییـــان ب دەســـت ھنـــاوەو بمانای وش ل كوردستاندا زەمینی شۆڕش و وە بوســـاندنگۆڕینی واقیعی تاڵ و چواقیعی رزگاربوون و سربخۆیی وەك پرۆسیكی برچاوو سركوتوو نبوو، چونك شـــۆڕش ھـــر مانـــای چكداری و چك لشـــانكردن و شـــڕو نبردی نبـــووە، كچـــی لـــ راســـتیدا شـــۆڕش بشـــوەیك ل شـــوە ســـرەكییكانی مانای ھاتنمیدان و زەمیین خۆشكردن وەیتوەی نرخان و گواستنبۆ وەرچل ھمـــوو باركی ناخـــۆش و دژوار بۆ بارودۆخكی پ خۆشـــی و ئاســـوودەیی خك و ســـركوتنی گورە، بكورتی ل ی ككدارییباتی چو شۆڕش و خئمژووی جیھاندا زۆرەمل و بۆ ئاراستی

حزو گمـــی خۆتاقیكردنوەو ب فیتی نیارانـــی نتـــوەو بھنـــد ھنگرتنی بـــووە، بینانـــ واقیـــع بیركردنـــوەی ھمیش فشل و ملشكان و بفیۆدانی

قوربانییدانی خكی چارەنووس بووە.ئزموونی خباتی چكداری ل سرتاپای كوردســـتاندا زۆرتر لـــ چوارچوەیكی ناھمـــوارەوە دەقی گرتـــووەو ل ھموو پارچ داگیركراوەكاندا چندبارە بۆتوە بب ئوەی عیبرەت ل سرنكوتنكانی

وەرگیرابت.تایبتـــی بـــ خباتـــك جـــۆرە ھـــر خباتـــی چكداری ئگـــر برنامیكی سرتاســـری و ئامادەیی و پشـــتیوانی برفراوانـــی كۆمنـــی خكـــی لگدا نبووبت، ھرگیز ئو خبات ھتا سر نبووەو نچووەت چوارچوەی شۆڕش و بدەستھنانی ھر جۆرە گۆڕانكارییكی بنڕەتی و شـــتكان زۆرتر ب رووكش ئاراســـتكراوەو ئنجامی چاوەڕوانكراو

بدینھاتووە.بـــ پراكتیك مگر سیاســـتی نـــاڕەواو ســـركوتكردنی نتوەی كـــورد لالین رژمـــ داگیركرەكانـــی لـــ دەرچـــت. تكۆشـــانی چكداری كـــوردان. خاوەنی بووە كن و ئامادەكارییـــرنامـــو بئل سركوتنی نزیك بكاتوە، بك ئو خباتـــ چكداریی لـــ ناوەرۆكدا مایی تم میللی ئـــزاران رۆوەبـــوو، ھـــئ تفامی، بوونســـۆزی و كاڕی دوپـــب ب كدارییچ باتو خنی ئمســـووتســـروبن. چونكـــ ل گۆمـــاوی خباتی چكداری زۆرتر داگیركرانی كوردستان ئاســـانتر ملـــی مبســـتكانی خۆیان یاخیبوونـــی بیانـــووی بـــ كـــردووەو ر بـــرامبـــب كـــداری چـــی خراپـــچكوردیـــان كـــردووە، ببـــ نكۆیكـــردن برانی كوردســـتان بداگیرك وە، كلھبوونـــی خباتی چكـــداری، كوردیش درغییـــان نكـــردووە ل چوســـانوەی نتوەی كورد چییان ل دەســـت ھاتبت

ل خراپكاری نسمیونتوە.دیارە چمكی برنامو ربازی سیاسی پچـــ پچی كـــوردان و ب تـــم و مژی پچراوەتـــوەو ھگرتـــوو تماغـــقدوژمنـــان میدانییان بـــۆ فراوانتر بووە، كـــ بپی حـــزو ویســـتكانیان. ئاگری شـــڕی چكداری ل كوردستان خۆشتر بكـــن "بب ئوەی كس پرس و رایك بـــ نتـــوەی كورد بـــكات". ئـــوان لو رگایوە دۆزی كوردیان ئاۆزو شواوتر نواندووە. بۆ بگش ھر تنیا ب دوای نزیكـــی ســـی ســـانی ھگیرســـاندنی خباتی چكداری ل ئنجامی ئو ھموو پلـــ پروســـكن ب برنامییـــوە، ئو پرچكردنـــ ناســـازەی تكۆشـــرەكانی وەك چشتی مجور، لالیك و دیاردەی نادروســـتی رەكانـــربب و ناتبایـــی

رژەوەندییی بر چۆڕاوگـــكتری بـــیتایبتییـــكان و زاكردنـــی برژەوەندی تاقـــم و ملمالنـــی ناپویســـت، لالیكی توتوونرۆژی روونـــاك ك وە بدیكـــسری ســـرەوەو دیسانوە چیراوكی و دابـــان لیـــك و دووبرەكـــی كشمكشـــی مژووكردی چارەنووسی كوردان سر لنوێ سری ھداوەتوەو وەك پشـــكۆی ژر خۆمشـــی دەواری مـــژووی ئاگری كـــورەی كوتن گیانی یكتری و بفیۆدانی قوربانییكانی خك و بھودەكردنی رەوتی خباتی چكداری ـــوەردراوەو دوژمنانیـــش لـــدەســـتی تھمـــوو الیكوە ب ھرشـــوەیك بت

سووتمنییان بۆ دابینكردووە.١٩٦٤ەوە ســـای لـــ ھـــر ئوەبـــوو دووبرەكـــی و ل یكتـــر جیابوونوەی رەوتـــ ناڕككانی ناو پارتی دیموكراتی كوردســـتان ل نو خۆیـــان خوناویترین دووبرەكییـــان كـــردە میراتـــی خباتـــی چكداری ك ھتا ئمۆكش برینكی كـــراوەو بگرە ناو نـــاوەش لژ نســـاڕ وە، چونكدەداترھرگی جیاواز ســـبئســـتاش لنـــاو قوتابخانـــی حیزبی و ئقـــی ھمـــان كـــوردەواری سیاســـی پاوانكاری سركردایتی ل رابریكردنی

.ردەوامباتی نوێ بی خپرۆسل پانتایی ئو ئاوڕدانوە خرایدا، دەبینین دۆزی حیزب ل دروســـتبوون و خباتی چكداری "شـــۆڕش" ھرگیـــز ب تاكتیك و ســـتراتیژی یكگرتووانی كوردایتی ساغم ك تاك ســـرچاوەكی ئازادی و رزگاركردنـــی نتوەی كورد بووبت، تقلی ل ندراوەو دۆزی چپك چپكی و دژایتی نوخۆو سیاستی بۆ بدەبرێ و پناوپسوەكان و قبونكردنی یكتری تا ئســـتاش ل زۆربـــی بارودۆخكاندا زمانی حاـــ. بداخوە ئو پتای لرەو لـــوێ ھمـــوو پارچكانی كوردســـتانی گرتوەتوە، رۆژھت، باكوور، باشوور، كی بخـــۆر ئاوا، بگرە كورد وەك دەرد

.ری دەنابوەو لتی دەتلئامان پب جۆرك ل پداچوونوەیكی ھمنانو و بازنكانی رەوتی ئنرفراوانـــی الیب كداری و سیاسی لباتی چی خبۆشـــ ری لندێ دیاردەو فاكتكوردستاندا، ھمجۆرە بزەقی، بم ل برگ و رەنگی جیاوازدا، ھمیشـــ وەك خـــۆی ل یك بازنی بـــۆش دەخولتوەو وەك "گونی لڕ" بجستو بژن و بای تكۆشانی فیداكارانی درژخاینی نتوەی كورد

تك تكییتی.دیـــارە ھۆی ســـرەكییكی بـــ زۆری بـــۆ خامۆشـــی ئزموونی حزبـــی و ئو ھودەیـــب كدارییـــچ باتـــجـــۆرە خدەگڕتوە. بگومان لدوان و دەربینی رابـــردوو، بـــۆ چ بیروبۆچوونكانـــی سبارەت ب ئاییندەی كاروانی خباتمان

و ھگرتكانـــی ھھنانـــی بردنـــوەی گرەوی سركوتن، بتایبت دەربارەی ئـــو گركورانـــی مودایكـــی درژە، دەردی دەســـت نیشـــان كـــراوی ژیانـــی ،كموو كوردوەی كوردە، مافی ھتنرووبڕووی ئو كسان دەبتوە لگڵ رەوتی خباتی نتوەكیـــان ھژاون و ئزموونكـــی ھجـــگار زۆری پ ئش و ئازاریـــان چشـــتووەو ھڕەتـــی تمنی خۆیان لـــم پناوەدا كردوەتـــ قوربانی، بـــم ئمۆك بھـــر بیانوویك بت، كنارگیـــر بوونو بـــ دەنگبوونیان لم ھلومرج ھنووكییی نتوەكمانی پدا تدەپـــڕێ بۆ ھموو الیك ب زیان دەگڕتوەو بۆ خۆیشیان بیكجارەكی، وەك چـــۆن دەســـت ب تـــاڵ ماونتوەو

.ردی بن گۆمب دەبن ندەوارەی كرووناكبیرو خو و دەستئدەستی یكمی پشنگی كاری حزبایتی بوون، ترشـــیمان بت و خۆشیمان بت، ھر لسرەتاوە ب چند سرە گوریسی ئاۆزو شـــتكدراو ھاتوونت میدان و لسوەی مكالكردنوەو یســـاغكردنجوھرییكانیان بۆ داھاتوو بتشییوە كـــردووە. ئـــو دەســـتی لـــ گۆڕەپانی خباتی سیاســـی نتوەی كورددا، وەك قوتابخانیكـــی سیاســـی، رۆژ ل دوای رۆژ زۆرتـــر لـــ ھوی ئـــوەدا بووینو كمترخمییـــان نكـــردووە لـــوەی بۆ ھتاھتایـــی خۆیـــان بكنـــ میراتگـــری میشتی، ھبازی كوردایری روەبڕبھرخۆیان ب خمخۆرو بگرە برپرسی ب ئمالو ئـــوالی كـــورد خوندۆتوە، ھر ل نووكی كارەوە ھتا دەگات بیارە چارەنووسســـازەكان بدەست خۆیانوە شـــیان بـــكیسوانخ بـــووەو پرســـكۆمنـــی خـــك نكـــردووە، نـــوەك بیرۆكی ریفۆرانـــدۆم پیادە بكن، بكو ھتـــا لناو دەســـتو دایـــرەی حزب و یـــان لكخراوەكانـــی خۆیشـــیاندا، گوركـــس نگرتـــووە "بكو ھمـــوو كس دەب دەست لسر سنگ بت". ل كاتك ســـری زمان و بنـــی زمانییان ھر باس باســـی دیموكراتییـــت و ئازادیی! ئوجا خوندنـــوەی كاروانی پ كارەســـاتاوی مـــژووی خباتـــی نتوەی كـــورد ھر لـــ حزبایتی، سیاســـت و مســـلی نتـــوەی ســـركوتنی و پشـــكوتن كورد. ھتد، ب ڕاشكاوی ئوەمان بۆ ساغ ت لی سیاســـقوتابخان وە، كدەكاتـــفۆرم و پراكتیك و ھنگاوەكانیان بۆ ئوان ل پناوی خك زۆر دوورەپرزە. بكو ئزمونی حزب زۆرتر ب كاری تاكەوی

و دەستكردو بۆ بدەبرێ دەگوزێ.بشی سی و ھشت

تبينی:ئم نووســـین لبری بشـــكانی دیكی

یاداشتكانی حاجی ممۆ بودەبتوە.

حاجی ممۆ : خباتی چكداری و شۆڕش و ئزموونكی تاڵ و تفت

محمد سعید محموود - لندەن لـــ پاش ئوەی قســـیان تـــواو كرد و مئ ڵ من كـــرد كگوەیـــان لكۆبوونبیـــارە دەبـــ جبج بكرـــت وتم من ئامادە نیم ئم بیارەی سرۆك كۆمارو ئوە جبجی بكم و ئستا دەچم سر نازمكانی مشـــغاب و قادسییو ھموو دانیشتوانی ناوچك لگڵ خۆم یبم بۆ

ئوەی ك ئو نازمان نابت برزبكرتوە ر سھغیر ببو ســـزای ئچونكی قناحییكـــوە یـــك بســـت زەوی نماوە زەرع نكرـــت و ب برنـــج ھتا ناوچی بحر ئلنجف ك عیبارەت ل "٢٠"ھزار دۆنم ھمووان پم وتوون زراعت بكن

و جۆگام بۆ دروست كردون.ئینجا تبعن منك ك كارمندی ئیداری بچووكـــم برامبر بوەی ك ســـرۆك كۆمـــار بیاری دەكـــردووە ئـــم بیارە بشـــكنم ئوە بۆتان ھی ك ل پچیك گورەترین "وسام" ك من وەری دەگرم ل ســـرۆك كۆمار و شانازی دەكم بو موقیفوە كمن نابم باعیسی نان بینی

"٨٠٠٠٠" كس لم قزایدا.ئینجـــا جنابی جگری وەزارەتی ناوەخۆ جنابـــی علـــی، محمـــد عبدوـــال بڕوبری گشـــتی "حوسن عبد عۆن" ی رەی دیوانییری ناوچوبڕنابی بج"كاك عبدوـــ ئیســـماعیل" ئـــوە چۆن ویژدانتان رێ دەدا ھموو ناوچی بكوژن ل برســـا، یا ئـــم زەرەرە گورەی بدەن لـــ دارایی عراق ب ئیمزایكی ســـرۆك كۆمار كـــ ھیچ جـــۆرە ئامۆژگارییكتان مرەكئ" وە زیاتـــر وتوتانكردووە لن

.تمرە غم ئم ئگم" من ئببم وەكو ئم ھی، دووبارە چارەم ھی بۆ كشی موئخرەی ئاو بۆ ئو ناوچی كـــ ئاویان ناگات چارەكشـــم ئوەی ك حكومت موقتدرە ھتا "١٠٠" تانكری ئاو ترخان بكات بیگینت ئو ناوچان بۆ ئاو خواردنوەی دانیشتوان و

مڕو ماتیان نخنكن ل تنوییدا. زاككانی قرمـــوو با بچین بـــۆ ناوچفگشـــتك بكین ئگر بینیتان بســـتك زەوی بتـــاڵ ماوەتـــوە لۆمـــم بكـــن، دووبارە ئم ئســـتا نزیكمان كردۆتوە دوو ســـ عنی بی نموســـمی درو لجار ئاودان بۆ زراعتی برنج ئمش ئیتر پویستمان ب ئاو نابت، فرموو ھسن

بابۆین جولیك بكین. تیان كرد كناعم كرد قیم قسمن ئكبچین گشتك بكین ب ئوتومبل، ل پاش دوو سعات گشـــت ھموو قناعتیان كـــرد ك ئم ئیشـــ ئیتر بینـــی ئاو لو زەرەعانـــ زۆر غت و پشـــنیازەكی منیان پســـند كردو ئو قرارە سری

نگرت و گڕانوە بۆ بغدا.ھموو شتكیان ل سرۆك كۆمار گیاند، ســـرۆك كۆمار سوپاسی منی كرد بوو

یقایمقامی ئاوامان ھ مـــرین ئئاف كل ئیدارەدا بیاری ھ راســـت بكاتوە، بگومان ئم ئیش ك بم جۆرەی بایوە زاكندی دانیشتوانی قبووە ھۆی رەزام .یم راستیســـتی من ئوزانیان ھ كتوانیـــم زیانكـــی زۆر دوور بخمـــوە

لوان. ك لكك دائیرە دانیشـــتبووم ی٢- جارساداتی عزاریكان خۆی كرد ب ژوورداو عگاكی فدای سر ئرز وتی ئوستاز ھاتووم داوای یارمتی دەكم ل تۆ، وتم ســـید چیی مســـل، وتی بروبری ناحییی حیرە موسلحیكی ناردووە بشونما لگڵ شورت ك ئمری گرتنی كحلموســـ ت بویانمنـــی داوەو ئبمبن بۆ حیرە منیش وتوم "٥" دەقیقم لسر بوەستن ئچم چاوكم ب قائیمقام

دەكوت دواجار چیتان دەوت دەیكم.وتم فرموو دانیش ئستا تلفون لگڵ مودیـــری ناحییـــی حیرە دەكـــم بزانم قزیكـــ چیی، كتوپـــ تلفونم كرد بۆ ئبو ئحمد مودیری ناحیی مســـلی سید عزیز ئل عزاری چیی ك ئمری

گرتنتت بۆ دەكردووە، دەموت بزانم؟بشی پانزەھم

محمد سعید محموود: سرۆك كۆمار سوپاسی منی كرد

خوندنوەی الپڕەكان... ئو رۆژو شوانی لبیرم ناچنوە

رۆژی شمم ركوتی ٢٠٠٩/١١/٢١ ل ھۆی فرھادی كۆلـــژی ئدەبیاتی زانكـــۆی ســـالحدین، گفتوگۆی ماستر نامی قوتابی (ھاوكار كریم حم شریف) بـــ ناونیشـــانی (شۆرشـــی ئیلـــوول لكۆینوەیكی مژوویـــی لـــ ركخســـتن و چاالكیی ســـربازیكان زانرم بی گفتوگۆ لوەچوو لیژنر١٩٦١-١٩٧٠) ب

پك ھاتبوو : ١- پ.د. عبدولفتـــاح علی بۆتانـــی، زانكۆی دھۆك، ســـرۆك. ٢- د.ئیســـماعیل محمد حساف، زانكۆی سالحدین، ئندام. ٣ د. محمد عبدول كاكسوور، زانكۆی سالحدین، ئندام. ٤ پ.ی.د. دلر ئیسماعیل حقـــی شـــاوەیس، زانكـــۆی ســـالحدین، ئنـــدام و

سرپرشتیار.دوای ھسنگاندن و گفتوگۆیكی چو پی نامك و ری لی ماســـتوانامی، بكنام رگری قوتابی لب

بواری مژوو پ بخشرا . بناوی دەزگای بدرخان پیرۆزبایی ل قوتابی دەكین

و نوخشش ب ل دكتۆرا.

ماستر نامیك دەربارەی شۆڕشی ئیلول

تایبت ب بدرخانلـــ دوو توی "١٥٥" الپـــڕەدا و لژر بـــوازەكان" نووســـر نـــاوی "وەرزە و پشـــمرگی دریـــن عبدولواحیـــد ئیدریـــس شـــریف كتبكی بـــ چاپ گیاندووە، ك چندین شیعر و بابتی لخـــۆ گرتـــووە و ســـرجمیان ١٥٩

بابتن.

:یدا دەكبكی كتشپ ر لنووســـ"ل كاتـــی كۆكردنـــوە و ئامادەكردنی بابتكانی ئم پرتووك تنیا لڕووی كـــراون، دەســـتكاری رنووســـوە بابتكانیـــش بســـر چـــوار دابـــش

:وەیم شكراون، ب"شیعر، ھوست وش، بۆ شھید، بۆ

."رگشمپل كۆتایی ھر بابتكیشـــدا نووســـر

نووســـیویتی كـــ بابتكـــی كی و لكوێ بوكردۆتوە، بشی ھرەزۆری و شـــھیدان لســـر بابتكانیـــش نتوەییـــكان بۆنـــ پشـــمرگو

نووسراوە.جی ئاماژەی نووسر ل سای ١٩٦٥ ل شـــاری ھولر لدایكبووە و سای ٢٠٠٨ ماســـتری لـــ ئدەبـــی كوردی

وەرگرتووە.

وەرزە بوازەكانی عبدولواحید ئیدریس شریف چاپ بوو

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

6

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

بدرژایی مـــژووی گلی كورد ل خاكی باوباپیرانـــی، ل ھموو الیكی ئم كوردستان دەیان بگرە سدان شۆڕش و ڕاپرینی برپا كردووە، بم تا ئســـتا ھیچیان نھناوە بدەست سركوتنیان بـــو رادەی، بڕای من ھۆیكانی دەگرتـــوە بۆ ئـــو ھۆكارانی

خوارەوە :-ســـركردایتی كردنـــی ھمـــوو شـــۆڕش و ڕاپرینـــكان لالین ســـرەك خ و شخی تریقت ئاینییـــوە پیاوانـــی و مـــال و بـــووە ك ھـــر خۆیان براســـت زانیـــوە و گویـــان نداوەت رای گشـــتی خـــك، بب نخشـــ و پـــالن رووبـــڕووی داگیركران ھمـــوو بـــم دەبوونـــوە، داگیركـــران زانیـــاری تواویـــان لسر باری ســـایكۆلۆجی كورد وتوانركزۆر ســـ بووە، بۆیھپیالنیـــان دژ ب بزوتنوەی كورد گراوە، ئویش بھاندانی ھندك تیـــرە و ھۆز ل دژی شـــۆڕش و وە رزگاریخوازەكان، بۆیبزوتن خشـــییپارەیـــان دەب چـــك و ئـــو تیـــرەو ھۆزانـــ جا لـــرەدا لبـــر یـــك ڕیـــزی جمـــاوەر یـــك ھدەوەشـــایوە وھیـــوای الواز و كـــز ســـركوتن ئـــوەی ســـرباری دەبـــوو، دوژمنایتـــی دەكوتـــ نوانیـــان زۆر شـــتكی ئاشتبوونوەشیان

گران و قورس دەبوو .

ئیتر ئاشتبوونوەش نبوو لبر ئوەی دەستكوتی مادی باشیان دەست دەكوت و داگیركرانیش دەســـت پروپاگنـــدەو لـــوێ كرینكخستنی ڕاپر وەردان لت و شۆڕشدەكرد جا ئغیان ندرچنـــدە درژەی بكشـــای زۆر یا كم سركوتنی بدەست ندەھنا داگیركرانیـــش ئـــوەی لبـــر خـــاوەن ســـامان و پیشســـازی بھز بـــوون زۆر جاریش وابوو ك قورئانـــی پیرۆزیـــان بدیاری رینانم ڕاپركردەكانی ئبۆ ســـدەنارد تا لژر كاریگری ئایینی كان فئاســـمانیی بپیرۆز و كت ن و شكست بلی كورد بكگ لھوكانیان بھنن ل پناو ئازادی وە پر لتستی خاك و نربو سشكۆكیان، گلی كوردیش گلكی موســـومان بووە زۆر پیوەست بـــووە بئاییـــن و بۆیـــ شكســـت خواردوو بوون بۆ نموون پاشای كـــۆرەی میری ســـۆران ب وتی مـــالی نامال خۆی دای دەســـت سوتانی عوسمانییكان ئوانیش زۆر بـــ نامردی لـــ ناویان برد . ھروەھـــا ســـمكۆی جوھـــر ئاغـــای برای ك قورئانیان بۆ ھنا بھمان شـــوە ل سر سفرەی نان خواردن ل ناوبران و زۆربی و شـــۆڕش ســـركردەی زۆری جوالنوە كوردییكان بف لژر ھـــزاران پـــردە، بـــو بیانووی بكافری و یاخـــی بوون و ئاژاوە نانوەو ل ئیسالم الدان لناو بران و جوالنوەكانیان كپ كراونتوە . ھروەھـــا ئیمارەتكانـــی بابـــان و بۆتانیـــش بھمان دەرد ســـر ئنجام كۆتایی ب دەستكانیان

ھندرا . بم بداخوە تا ئســـتایش پند و وانـــ لـــو ھمـــوو شـــۆڕش و جوالنوان وەرنگیراوە ھر كس جوی شۆڕشـــی گرتبت دەست حسابی بۆ ئویتر نكردووە و راوژ و پالنـــی لگیان دانڕشـــتووە . تاوەكو شۆڕش سر بخن بمافی چارەی نتوەكـــی خۆیان بگن و لو ھمـــوو رارای و نھامتی بكـــن رزگاریـــان ییـــدوود و ھروەھـــا ل باســـی زەرەرمندی كوردستان ل ھموو رووییكوە

ك لم شۆڕشان ل دەستی داوە، دەتوانین بـــن كورد قوربانییكی ئامـــار نھاتـــووی ژمـــارە لـــنكراوی داوە بۆ ئو مبســـت و بھزاران گوندی سوتاو و كاول كـــراو و بھزارانیـــش ئنفال و كیمیـــا بـــاران بگـــرە ســـدان جار رووبرووی كۆچی خۆنویســـت تووشـــی بۆتوە ســـركردەكانی خســـتنوە دوور و نھامتـــی بوونتـــوە ل ھموو پارچكانیدا ئمـــ ســـرەڕای ملـــی رگرتنـــی بناچـــاری بـــۆ مملكتـــی نامۆ بھموو دابونریتكی گلی كورد لگڵ ئو ھموو رگرییی لیان كراوە بۆ ئـــوەی ل چوارچوەی دیـــواری زیندانكی ئبـــدی بیان ھنوە نتوانن دەنگی گلكیان ئســـتاش بگینـــن بـــ جیھـــان كـــ شـــۆڕش ھـــر بردەوامـــ و پیالنكانیـــش داباو نین ل ھوی خریـــك كردنمـــان بیكتـــری و لناوبردنی یكتر. لجیاتی ئوەی جاران ل ۆ زۆر زیاتر لمـــئ كیكتر نزیك ببنـــوە لبر ئوەی ئـــم ســـدەی واپویســـت دەكات لھوـــی گـــالن وەك ئمـــش تكنلۆجیا و زانستی سردەم بین بئازادی و ب رگری ب بیانووی جیاوازی نتوە، ھروەھا بتوانین ھموو دۆست و دراوسكانمان و ل خۆمان ڕازی بكین ل مژووی ھۆشـــیاریان خۆمـــان خونـــاوی بكینـــوە بۆئوەی بیســـلمنین ئمـــش گلكـــی چنـــد ملیۆنین وەكو ھموو گالنـــی دنیا توانای یـــھ بروەبردنـــی خۆمانمـــان ئیتـــر چارەی ئم گل بدەســـتی خۆی دیاری بكات نك بدەســـتی دوژمن شـــھید بكرێ بكوشـــت بـــدرێ چونكـــ ئمـــ لبنڕەتـــدا ناحـــزی یكتـــر نیـــن و نبووین تفرەقیـــان داگیركـــران بـــم ئمـــش نوانمـــان، خســـتۆتدەگڕتـــوە ســـر بیركردنوەی سركردەی جوالنوەی شۆڕشی كورد تا چ رادەیـــك دەتوانن ئم پارسنگیی ڕابگرن ل نوان ھۆزو تیـــرە و خاوەن موك و ســـرۆك عشیرەتكان بۆ ئوەی ئوانیش رـــك بـــن بیكـــوە داوای مافی نتوایتـــی خۆیان بكن و ئگر

بوانینـــ ئـــو زەرەرو زیانیانی كـــ ئـــو چینانـــ دەبن پاپشـــت و داردەســـتی دوژمنـــان كچنـــد كاریگرییكی زۆری دەبت لسر كۆمی كوردەواری بش بشمان دەكات لـــ گۆرەپانی برەنگاری و برھستی كردنی دوژمنان. ئم د بحمال ئز مڕەی بند دچ

نموون دنموە:بسیتی تاكی بنام من لداخی دەردی تۆ

سد ھزار نعلت لو كسی بۆت كۆسپی چینی خۆ

دامـــت ندەنگم گوبـــوو ل ئاســـمانیش پكاتی خۆ

یكگرتن سركوتن یكتر مخۆن خۆبخۆڕێ دیارە چوت ڕێ و الڕێ مڕۆ

نۆكری بگان كردن پشیمانی و ڕەنجڕۆ قع دوژمنان خۆشـــیان دەڕواننو سیاســـتی كورد وەكـــو ھرگیز لـــ كـــورد جیـــا نابنـــوە ھرچـــی كارك بكات ب نموون ل شۆڕشی تازەی گلكمان ك بعســـییكان ژمارەیكـــی زۆر فوجیـــان لـــ ناو وكاتم ئكورد دروســـت كرد بـــبیانـــی شـــۆڕش ســـركردەكانی ڕاگیاند گشـــتییان ئاشتبوونوەی بـــۆ ھموو ئوان كچكیان بۆ ئو وەی كڵ ئگگرتبوو لھ مرژچوار ھـــزار گوندی كوردی لگڵ زەوی تخـــت كردبـــوو ئوەبـــوو پیوەندییـــان زۆریـــان زۆربـــی كـــردەوە ب براكانیـــان و ھاتنوەی روەھا بل ھڕیزی شـــۆڕش و گھردوو شۆڕشی نوێ و ئیلوولی گلكمان تمنی خباتی چكداری و شۆڕشـــگریان گیشـــتۆت پتـــر لـــ چل ســـاڵ كـــ خۆم بشـــداری راســـتوخۆم ھبووە لـــ ھردوو شدا ئاماژەم پپوەكو ل كشۆڕشكردووە دروستكرو دامزرنری ركخســـتنكانی پارتی ل دەشـــتی ھولـــرو گردایتـــی و بڕانتـــی و قـــراج و كندنـــاوەو موكـــ و ناوچی قوشـــتپو دەشتی كۆیو بشداری زۆر ناوچی ترم كردووە دامزرنـــری روانـــدوزو وەك لیژنی ناوچی جووتیارانی دەشتی ھولر بووم ھر خـــۆم ئم ناوەم بـــۆ ھبـــژارد. ھروەھـــا لھموو ئـــو تمنـــی شـــۆڕش و خباتـــی چكدارییـــدا دەیـــان جـــار ھلـــی سركوتنی باش بدەست ھاتووە

بـــم بداخوە لبر دوو برەكی و تان وتشـــر لیكدان و تۆمت دروســـت كردن بۆ یكتـــری نمان توانیوە وەكو پویست برەوپشوە بچین ھتا ڕاپرین مزنكی سای ١٩٩١ ك سركوتنكی ھمالین

و ب ونبوو بۆ گلی كورد . ئویش ئو پلوپایی ك بدەستمان ھناوە بتاریكی و ناتبایی خۆمان ھندێ جــــار دوژمن و داگیركران دخۆش دەكین سرەڕای ئوەش ئیــــرادەی پۆین قوربانی و جورو ســــتم و شــــھید و ئنفال و كیمیا باران و ب ســــرو شون كردن و راپچ كردنی برا فیلییكان ھروەھا ســــووتان و وران كردنی زۆربی زۆری ناوچو دھاتكان ببیانووی مئ جیاجیــــا و وای كــــردووە كــــجــــ لق نبیــــن و ئمانــــ خۆیان لخۆیــــان ھاواركی یــــك پارچی گلی كــــوردە و ھلی یكدەنگیمان بۆ دەرەخســــنت لنــــو ركخراو و نتــــوەكان و ویژانی مرۆڤایتی بۆی داواكارین ھستی نتوایتی لنوانمان بھزتر بت شــــھیدان دشاد بكین و بیسلمنین ك گلی كورد لگــــڵ ھموو دۆســــتكانی خۆیــــدا ل یــــك ئیــــدارەی كوردیدا برەو ببرژەوەنــــدی كورد دەدەن

نك ب برژەوەندی حزبی.ئـــو مـــن بۆچوونـــی ببیـــرو ســـركردانی كـــ سرپرشـــتی شۆڕشكانیان كردووە چ سیاسی یا خاوەن موك و مال و سرۆك ر چـــاو دیارن كبھـــۆز بـــووە لئـــو برھمیان شۆڕشـــكیان نبووە ك گل دخۆش بت پیان، ھریكـــش بـــ ئندازەیكی زۆر زەرەریان داوە ھـــر ئوەش بوو ر لزانا و شاعیر و نووس زۆر لوتی غریبیدا ســـریان ناوەتوە ھنـــاوە بژیانیـــان كۆتایییـــان و جگای سرسوڕمان تاوەكو ئستا بیر ل رگا چارەی تر نكراوەتوە جگ ل چك و شڕی برامبریدا بیركردنـــوە وەكـــو .بـــن وانن مان لكلكانی ناوگنیینھچینـــ رووناكبیر و خونـــدەوارو بادەســـتكان كـــ پویســـت بوو ڕاپرین یان مانگرتن یان دروست كردنی نونران بۆ ناردنی ھواڵ و دەنگی كوردی بۆ ھموو الیكی و یاداشـــت بشـــوەی جیھـــان بیرخرەوە ك عـــرەب پ دەن

(عصیان المدنی) .بشی سییم

عبدو پشدەریدووەمیان: ئوەیـــ كوا ژنكان جگ ل بجھنانی ئیش و كاری دەستن بوە ھناوماڵ، دیســـان"پزینی نان" كـــوا بۆ "برەكانی وانــــــت، ئڕ" رەوان دەكرشـــبوون دەقی قســـكانی ســـرۆك بارزانی نمرو ھمیش دووپات و

چند پاتی دەكردەوە.مـــن حـــز دەكـــم كـــوا لـــرەدا چنـــد بگیكیـــش بـــاس بكم بـــۆ خونری بڕز لســـر ئو جۆرە كارو كردەوانی كوا ھر لكۆنوە باو بوون، ھمیشـــ بۆ پیاوە گورەكان و ســـرۆككانی ئو جیھان بكار ھنران، ئستاش لو رۆژگارە زۆر زیاتر بۆت باو و خك زۆر زۆر كیفیان پ دت، وەكو ب پیرەوە ھاتن "اســـتقبال" نـــان "ســـفرەی" رازاندنـــوەی خواردن ب خواردنی جۆراوجۆر، پـــ ھداگووتن "چپـــ لدان"، بكارھنانـــی ناوی گورە گورە وەكـــو قائـــد، پشـــوا، زەعیـــم، مامۆســـتا، ھروەھـــا ســـرۆك، شـــكل ھواســـین ل دەرودیوار، دەست ماچكردن، ئینجا سرۆك بارزانـــی نمـــر زۆر دژی ھموو ئو كارو كردەوان بوو، بتوندی ئـــو خكانـــی بربرەكانـــی دەكرد كوا بو كاران ھدەستان

و ئوەش ھمـــووی دەگڕتوە ســـر ئوەی كوا بارزانی نمر خـــۆی زۆر پـــ لـــوە گورەتـــر بـــوو كـــ وەكـــو خكانـــی تـــرو سركردەكانی جیھان، دی خۆی بـــوكارە "رووكشـــانوە خۆش بكات" مـــن پم وای "كســـایتی ئـــو مرۆڤـــ ئوەندە بـــرز بوو، دەھاتی نو جۆرە كارانوا ئكبرچـــاو، بكاركـــی مندانـــ و ندی و بدییانـــی زۆری دەزانی و زۆر ركی ل دەبوونوە، ئینجا لرەدا من بدەنگكی برز دەم زۆر جگای داخ و كســـرە كوا ل ناو ھموو گلی كوردســـتاندا تاك مرۆڤك نیی كوا تۆزقالك كـــردەوە كارو لـــ پیـــەوی جوانكانی سرۆك بارزانی نمر بكاتـــوە و ئو پندە ب نرخانی بكاتـــ برنامـــی كارو كرداری، دیـــارە زۆریش ل نـــدە كرچھخـــكان الف و گزافـــی ئوەی لـــدەدەن كـــوا لســـر ربازی ھـــر بـــم نمـــرن، بارزانـــی ھمووشی دوورە ل راستی، تنیا

."دەیبۆ "مزایئینجا با ل كۆتایی نووسینكمدا ئیشـــ لـــ بـــاس ھندكیـــش تایبتییكانـــی خـــودی بارزانـــی بكم، ئو ئیشانی كوا پیوەندی بشخســـی خۆیـــوە ھبوون و لگـــڵ میزاجی دەروونـــی ئودا گونجاو بـــوون، ھر كات ماوەی ھبووای و سرقای ئیش و كاری ،بووایری نســـكسیاسی و عحـــزی لو ئیشـــانی خـــوارەوە

دەكرد و پوەی رادەبواردن:.بـــۆ گـــڕان و پیادەڕۆیـــی -١ لگڕەكانی، خۆی "مردانی مسمڕكی"خنجیالنـــی ھبوو، زۆر

كیفی بمڕو مات دەھات.٢- نزیكـــی ٢٠ تـــا ٣٠ ئســـپ و ماینـــی زۆر رەســـنی ھبـــوون، زۆر حزی ل سواربوونی وغ و

ن دەكرد، تا زۆر جاران بغارغارتلفۆن داوای منیشی دەكرد تاكو ل خزمتیدا بچین دەرودەشـــت، خریكی ســـواری غارغارن بین بـــ ئســـپكانی، چونكـــ خـــۆی شـــارەزای من بوو ل سوارچاكی و غارغارنـــدا، كل كوردەواریدا

پی دەن "رمبازی".٣- زۆر حـــزی ل دانیشـــتنكانی خۆییان ھبوو وات دانیشتنكانی دوور لـــ "رســـمیات و شـــكلیات" بكوت "پكنیـــن" ئگر خوقی ھبووای بڕاستی دانیشتنكانی لگدا زۆر خۆشبوون و قسكانی

تام و چژكی تایبتییان ھبوو. "گۆرانییـــ" لـــ حـــزی زۆر -٤كۆنكانی وەكـــو الوك و حیران دەكـــرد بتایبتـــی گۆرانییكانی

"محمد عارف جزراوی".٥- ئگـــر كاتی ھبووای، ھموو ساك ل ھاوینی مانگی تمووزدا دەڕۆیشـــت دەرەوە و خـــوەت و كلوپلی ســـفری دەبرد لگڵ چند حرەســـكی تایبتی خۆی، بـــۆ مـــاوەی یـــك دوو ھفت لو چیـــاو چۆنـــدا مشـــكی خـــۆی دەحساندەوە، بتایبتی دەڕۆیشت میر" لرگكانی "مســـتانبـــۆ كوشـــاخكانی پشـــتی ســـیدەكان و

نزیك ب سنووری ئران.راوی لـــ حـــزی زۆر -٦ناوەناوە "خمگـــورك" دەكـــرد، بـــۆ "دەرودەشـــت" دەڕۆیشـــتكوشـــتنیان ب تفنگـــی، "تووتوو" دەیووت كوشتنی "خمگورگ"زۆر

خرە.٧- یاری "شترەنجی" باش دەزانی

و زۆر حزی لدەكرد.دەنگوباســـكانی میشـــھ -٨

جیھانی ل رادیۆ وەردەگرت.ئینجـــا ئیشـــ تایبتمندییكانـــی سرۆك بارزانی نمر، ئوان بوون رجمویش بباسم كردن ئ ككات و مـــاوەی ھبووای، ئیتر با

لوە زیاتر درژە ب نووسینكم نـــدەم، چونك ھروەكو پشـــتر وتوومـــ، من ھر چنـــدی كوا زیـــادە بنووســـم و زیاتر باس ل زنم و مرۆڤـــشـــاكارەكانی ئ ،م و كورتر كـــشـــتا ھم ھبكھرگیز ل تواوكردن نابت، ئیتر ل كۆتاییدا دووبارە و ھزار بارە لـــ خواوەندی گورە دەپاڕموە كـــوا جـــگای بھشـــتی برین بت، ھزاران سو ل گیانی پاكی ئو و گشـــت شـــھیدانی رگای ئازادی كوردســـتان، ھـــر رازاوە

و پشـــنگدار بت یـــادی پیرۆزی ئـــو "قارەمان" مزنـــی كوا بۆ ھمیشـــ ســـری كـــوردی برز كردەوە، ناوی خۆشی خست ناو دڵ و دەروونـــی میللتـــوە، ھر وەكو شاعیر وتوویتی:. ھزاران .و مرۆڤگیانی پاكی ئ دروود لو ھموو شھیدە سربرزەكانی

رگای ئازادی كوردستان،مكن بۆ شھیدی وەتن شیوەن و گرین نامرن ئوانی كوا لدی میللتا دەژین

بشی بیست و حوت و كۆتایی

عبدو پشدەری: زۆر ل خكان الف و گزافی ئوە لدەدەن كوا لسر "دەینیا بۆ "مزایراستی، ت مووشی دوورە لر ھم ھمرن، ببازی بارزانی نر

علی حسن مستفا: شۆڕش سرنكوتووەكانی كورد

علی حسن مستفا

مال مستفاو فائیز جالل

درامـــا دۆبالژكراوەكانی تلفزیۆنی كـــی زۆری برلی كوردســـتان بینگخۆیوە ســـرقاكردووە، بـــ تایبتی ی كو پیاوانش بۆ ئـــمـــژنـــان؟!! ئحز ب گڕانی شوان و درەنگھاتنوە دەكن گلك خاس؟!!. دەشن كنای ناوبـــرا و ئمجـــارە چنـــد درامایكی مكســـیكی و ئیسپانی پخشـــدەكن، وەك گواتلوپـــی و ئلیخاندرۆ و ھتد. كـــ ئقكانـــی بچند ســـاك تواو نابت، ل خۆتان خنی پیاوانی كورد؟!!. وتیكـــی ئینگلیزی ھیـــ دەت "فرە رم بككـــو فب ،كماســـیخواردنم مچۆن ماسی بگرم" لم رۆژان سرۆكی ھرم ھمـــان وتی پفرۆشـــتینوە، بـــم تینگیاندیـــن لـــ ك ماســـی "قك تی قوا ناگاتزار تبگرین؟!!!. "ھ ل ك كی ئاینییی مامۆستایوت مئیكك ل مزگوتكانی شاری ھولر و لكاتی وتاری ھینیدا وتوویتی، منیش دەم قوڕ بســـر ئو میللتی ك تۆ خاوەن و چاوساغیبیت؟!!. ئو رۆژەی مامۆستا علی باپیر ژنی سھمی ھنا، ھـــر ئو رۆژە بوو ك ســـ قیرە كچ ل شـــارەكم لبر پاراستنی شرەف و دابونریتـــی كۆمگاكـــم دران بر گولل، بۆی نمتوانی جیاوازی ل نوان ھنانی س ژن و كوشتنی س كسدا بكم؟!!. دەن لبر ئوەی كارەباكی بـــووە، خـــراپ ھرـــم حكومتـــی چونكـــ وەزیرەكی ســـر بـــ حزبی سۆسیالیســـت و ناب لســـر دەستی ئـــوان وەزعی كارەباكمان باشـــبت، وە، چونكنبستیان لكوەزارەت كاكوەزع وابوا دەب بگڕنوە سردەمی ؟!!. نـــاوە نـــاوە لكـــفانـــۆس و مۆم پارتی چاومان ب ر بكانی ســـناكسرۆكی حكومتی پشوو دەكوت، راپۆرتك ب شوەیك دادەڕژن پیاو واھســـتدەكات ئمۆ ونـــی گیراوە، ت ناشنووســـن لینـــی خۆشـــمان ببئرشـــیفوە. پدەچـــت الی ھندـــك كـــس ھشـــتا ھـــر ئـــو ســـرۆكی حكومت؟!!. تاریق ھاشمی ب دەستی ئنقســـت مافـــی ڤیتۆی دژی یاســـای ھبژاردنكانی عراق بكار ھنا، بم زۆر بنرمی مام جالل بڕەكی لبر پیان دەرھنا؟!!. ل برنامیكی تایبت ب توەری سیستمی پشوو ل ھرمی كوردستاندا ك كنای ئاسمانی نورۆز ركی خستبوو، من باسی وردە پشووانم بۆ كردن. پشكشكاری برنامكش ل بارەی مانای "وردە پشوو" پرسیاری مدۆ ســـتم لبكردم، منیش وتم ملخواردنی فرمانبران ل كاتی دەوامدا، دوای تواوبوونـــی برنامكـــ كچك تلفۆنـــی بۆ كـــردم و وتی بیانی الی مم ئناگدەعوەتـــی، ت كفت ب مـــئرەشـــوەی یان ھاوڕیتـــی؟!!. ھندێ وەك یـــھ برپرســـكان قســـی بنشت خۆشی سرزمان وای، وەك توندوتیـــژی دژی ژنـــان و كۆمـــگای كـــراوە و دیموكراســـی و حكومتـــی موئسساتی و ھتد. كسك نزانت واھستدەكات ئم برادەران ل دنیایكی دیك دەژین؟!! ئرە كوردستان برا نك مۆزەخانكـــی برلیـــن؟!! ھاتنـــوەی علی بۆ نو كس و كاری زۆربمانی خســـت گریان، دوعایكـــی زۆریش بۆ چنارخانیـــش رەوانكـــرا، بـــس كس نیتوانی تا سر ئاگری دی ئو خاوەن قوربانیانـــ بكوژنتوە كـــ ئممانان تنھا فرمسككانیان دەبینیین، بۆی دم دەت ئو علیی ك دوای ٢١ ســـاڵ گڕایوە ناو كس و كاری تمنی زۆر درـــژ دەبت، چونك دایكان و باوكانی ھبجكم ئیدی لمودوا ب بۆنی ئو دەژین. خكی شـــاری ســـلمانی حز ب شارســـتانیت و جوانی شارەكیان راســـتبت؟!! مـــئ دەبـــ ناكـــن؟!! ئـــی بۆچـــی لـــ كاتـــی قتاوكردنی شـــقامكانی شاری ســـلمانیدا كس ھاوكاری ئو تیم ناكات؟!!. پارزگاری ھولر ئیستیقالدەكات، ئم مانشتی كی دیكنـــد رۆژچ ك كـــیرۆژنامدەردەچـــت. ژنكم بینی لـــ دوكانكدا خریكی كینی ستیانك بوو، پیاوكیش ســـیری دەكـــرد تـــا بزانـــت بچند دەیكـــێ، ژنكـــ ســـتیانكی بردوو پارەشی ندا، پیاوەك ئمی بۆ خاوەن ممیش وتی ئوە، ئایگ كـــدوكانكاری ژنانـــ و چیتداوە لـــو كاران؟!!. دەن كابرایك نســـیحتی كوڕەكی دەكـــرد و دەیگوت كوڕم دینارك ببت دایـــك و باوكت و پـــارەی خۆت ب بـــفۆ مـــدە، كوڕەكش ب باوكی گوت ئـــی حكومـــت و نیشـــتیمان وەك چ

سیر بكم؟!!.

رای پش وەخت

دزار حسن

تیاداش

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

7

امق

شی

مخ

!!یراق دوو باكووری ھعماوەیكـــ "نینـــواو كركـــووك و دیـــاالو باكـــوور پارزگاكانـــی بـــ ســـالحددین" ناویـــان لالین دەزگاكانـــی حكومتی عراق كدا جاران كوردســـتان بكات ـــت، لدەبردرباكـــووری عـــراق دادەنرا، لـــرەدا حكومتی عـــراق دەب ئو راســـتیی فرامۆش نكات، عـــراق باكـــووری ســـالحددین دیـــاالو پكناھنـــ و نینـــواو كركووكیـــش لگڵ ھولرو ســـلمانی و دھۆك باكووری عراق وا لینشـــتا ننن و ھكدەھكوردســـتان" پ" كیش لتمـــوو وـــر باكوورتـــرەو ھولھ

.یك باكووری ھجیھاندا ی"بلفۆڕ"ی كورد!!

ھندێ لـــ عرەبـــكان نیگرانییان دەرھق نامكـــی "جۆبایدن" جگای "ئۆباما" بۆ كورد دەربی، براشكاوەی و ب شرمان ھیوایان خواست نامكی وەك بنی "بلفۆڕ" نبت. عرەب شـــۆڤنییكان ھردەم كوردستانیان خۆزگـــ دانـــاوەو دووەم ئیســـرائیلی وەك

نامك كاریگریی بنی "بلفۆڕ"ی دەبوو.تابانی ناب شــــانازی ب دۆست و برادەرانی كورد

بكات!ھنـــدێ لـــ عرەبكانیـــش دتنـــگ بـــوون

بوەی:چـــۆن مام جـــالل شـــانازی ب زیـــاد بوونی برادەرانی كـــورد، لـــ دەوتكانی جیھان و ناوەندە نودەوتییـــكان دەكات! بۆو بۆچی

شانازییان پنكات؟!ئی پارەو سامانی ئستای بر پرسان؟!

سرچاوەیك ل وەزارەتی ناوخۆیی عراقی ردەواممـــان بكغدا وتـــی: وەزارەتب لـــبـــۆ وەرگرتنـــوەی پـــارەو ســـامانی گورە برپرسانی رژمی جارانی عراق، منیش بو ســـرچاوە دەم، واچاك ھتا زووە ئاوڕك ل پارەو سامانی ئستای برپرسانی عراقی نـــوێ بدەنـــوە، ك دەقات ل پارەو ســـامانی برپرســـانی ســـردەمی حكومتـــی بعـــس

زۆرترو زیاترە!!ئای دوژمنانی گالنی عراق چند فلبازن!!

ب گورەی ســـرچاوەیكی فرمیی عراقی، توركیاو ئران، ئاویان ل عراق كمكردۆتوەو ت ببراق نوە تاوەكو عنمتریـــش دەككوتكی كشـــتوكای و پویستی ب برھمی

.قئ تت. دەچبوان نی ئكشتوكاخباتــــی تكۆشــــرانی باكــــووری كوردســــتان لبر

چاوبگیرت!توركیـــا لـــ ئـــۆردوگان حكومتـــی كاتـــكـــوردی كشـــی لســـر "كراوەییكـــی" باكـــووری كوردســـتان راگیانـــد، الینكـــی و سیاســـتمداران و لبرپرســـان زۆر رۆژنامنووسكانیشـــمان، خرا گشـــبینی و خۆشـــبوایی خۆیان پشـــانداو دەستیان كرد ب مدح و ســـنا بۆ توركیا، كچی حكومتی ئـــۆردوگان تا ئســـتا ھنگاوكی ئوتۆیان بۆ چارەسركردنی كشی كورد نھاوشتووە، ئمـــ ل كاتكدا وەك ئـــو الینان خبات و قوربانییكانی گریالو تكۆشرانی D.T.P و پرلمانتارانی كورد ل پرلمانی توركیایان ل بیركردب، چونكی تۆزقاك چیی باســـیان ل خباتـــی كوردی باكووری كوردســـتانیان

نكرد. بۆ؟.ھـــر دەســـتكوتك بۆ كـــورد لـــ باكووری كوردســـتان بھتـــ دی، بتڤنـــگ و خونـــی تـــواوی و D.T.P و P.K.K شـــھیدانی باكـــووری لـــ گلكمـــان تكۆشـــرانی كوردســـتان دتـــ دی و چاوەڕوانـــی شـــتی

باشیش ل توركیا مكن.تۆ بی پیالنگەكانی دژ ب عراق نناسراو بن؟

رەشـــید ئلعـــزاوی نونر لـــ "ئنجومنی ویستكیدا وتی: پدوانل راق" لرانی عننولســـر عراقییكان وەك گـــل و حكومت و سیاســـتمداران و پڕلمانتـــاران ھـــ و تۆڕەكانـــی پیالن دژ ب عراق بدۆزنوە، نك تۆمت دژ ب یكدی بكار بنن، "ئلعزاوی" وەك بی ل ھواكان ب خبر بت، ئوا بۆ زیاتر ل دوو ســـ ســـاڵ دەچـــت، زیاتر لالینـــك و دووالینـــی عراقی، حكومی و غیرە حكومی "سووریا" و "بعس" و "قاعیدە"

ب بگ تاوانبار دەكن."نجفی" نیسك ئاسا نبری ھیو ن پشت!!

لســـر شاشی TV بابل ئو وشانم بینی: ئسیل نجفی پارزگاری نینوا مام لگڵ ئو نووســـینگانی لیستی "برایتی نینوا"و لیستی "عشتار" بیاری كردنوەیان لسر داوە بـــۆ ھبژاردنكانـــی داھاتـــوو، نـــاكات. كچـــی چنـــد رۆژـــك لموبـــر دائیـــرەی راگیاندنی ســـر بـــ ئنجومنـــی پارزگای نینوا، كـــ لالین لیســـتی حدبای نجفی سرپرشـــتی دەكرـــت، بـــ خۆشـــحاییوە پشـــوازیی ل ھنگاوەكی ھر دوو لیســـتی ناوبـــراو كردبوو و وتبـــووی "مافی خۆیانو

لگڵ دیموكراسییتیش دەگونجت"!!دەبـــ چ الینكـــی نودەوتـــی لـــ پشـــت دائیـــرە و "نجفـــی" پاشـــگزبوونكی

ئیعالمییكی بت؟.

rojev رۆژەڤ

عبدولغنی علی یحیاپیام تق تقی

مـــژووی ســـیركی ئگـــر خباتـــی و ســـروەری پـــشۆڕشـــكانی گلكمان بكین . ئگـــر یكیكـــ الپڕەكانی ھبدەینـــوە شۆڕشـــان ئـــم . ئـــوا پیتـــی لـــ ئســـترەی درەوشاوەی ڕگای خبات . ئوا پیتـــی ل داســـتان و گیانبازی لگـــڵ ( محـــاڵ و مســـتحیل ) بگومـــان درژەدان ب شـــۆڕش و بزاندنی محاڵ و گیانفیدایش كـــوڕی خـــۆی دەوێ . جوامرو مـــردو چـــاو نترســـی خـــۆی دەوێ. دیـــارە شۆڕشـــی نوش بربرایتی ( ی . ن . ك ) ئوا پیتی لو جوامرو مردو چاو زیتانـــی ك محایـــان دەكردە واقیـــع و دەربســـتی ســـرماو گرما و چـــۆرێ خون نبوون دروســـتكردنی و داھنـــان بـــۆ ئازادی بۆ ئم گل . دیارە ( مام ساح رەسوڵ ) یش یكك بوو لوانی فرچكی ب كوردایتی و كوردستانوە گرتبوو یكك بوو لوانی تنـــوی و كوردایتی و دســـۆزی خاك و نیشتمانكی بوو بحق ( مام ســـاح ) لوان لـــو بوو لـــ كوردایتـــی . نك ھڤاڵ و ھاوسنگرەكانی نك خـــك و دۆســـت و خزمكانی بكو لوتكی شاخ و پدەشت و بناری ئم كوردستان و تنانت سنگرەكانی ھردوو شۆڕشی كۆن و نوی پنجی شایدمانی بـــو درژدەكن كـــ چندە چاو نترس و لخۆ بردوو بوو دڕی بتاریكی دەدا و كام شوە زەنگ و ئنگوستچاو بوای ڕاوی دەنا و ترس و خۆف الی ئو وجودی نبـــوو . دۆســـت و دوژمـــن و سرجم ھڤاكانی ب ئازایتی

و قارەمانیتـــی ئـــو سرســـام بوون . ڕاســـت مام ساح بای برز نبوو، بـــم ورەی بقد یك كو برز بوو. ڕاســـت مام ساح پشـــمرگ بوو، جلی بۆر نھاش بوایتو بم ئـــبـــوو بھر زۆر بوو مام ساح ل ژیانی كـــم شـــاخی پشـــمرگایتیدا زنابنكوردســـتان ماوە پیا ھ رگـــری كـــردن لـــنـــاو بپ لـــو دەروـــش كوردســـتانكی دیوان ئاســـا دایم لـــ حادا بوو م كوردســـتانی ئگونـــد و الدنمـــاوە پـــی ئاشـــنا نبووبت. ئوەی ل نزیكوە مام ســـاح ی ناســـیب باش دەزان ل ھموو ڕگا كانی پیاوەتی و مردایتی

و شـــۆڕش و كوردایتی ئسپی خۆی تاو دابوو تنانت زۆر جار ھڤاڵ كاك كۆســـرەت مام ساح ی ب نموونی ئازایتی و لخۆ بردووی و پیاوی تنگان ناو زەد كردووە مام ســـاح قس خۆشی نـــاو ھڤاكانی بـــووە، خاوەن وەفـــاو پیمـــان و قســـی خۆی بووە گـــر ب ئـــرك و چاالكی بـــۆ ھر الو ھر ســـنگركیان نـــارد ب، ب دوو دـــی و دامان ھید یش دەبش ر بیزانیبایگئرككـــی خـــۆی ڕاپڕاندووە و قـــح و دەیـــم لـــرەوە .پویســـت ( ی . ن . ك ) وەك سروەرییكانی دەفتری چۆن پـــە ل ژیانـــی ســـروەران . با

دەفتـــری پیاوە مردەكانیشـــی ھبـــت و ژیـــان و دیـــرۆك و داستان و نبردیو ئازایتی ئم ر لئـــاوی ز ی بپیاوان ـــكبنووســـتوە ئیتر چندی بكرێ و بوترێ و بنووســـرێ لســـر شـــھید مـــام ســـاح و ھمـــوو ئوانـــی ئازایان گیان و خونی ل و خاكم گـــخۆیـــان بـــۆ ئـــ كام لوتك مـــر كخشـــی، ھببرزە ل ئاســـت بـــاو خباتی ئم شۆڕشگان سر دادەنونن . ھزاران ســـو و درودیش بۆ گیانی پاكی شـــھید مام ســـاح ی لـــوان لـــو لـــ كوردایتی و ڕـــگای شـــھیدانی ســـرجم

سربخۆی و كوردستان.

كورتیك ل ژیاننامی شھید (ساح رەسول حوسن ) ناسراو

ب ( مام ساح )

١. لـــ ســـای ١٩٣٩ لـــ گوندی ( منـــارە ) ی ســـر بـــ ناحیی

شمامك ھاتۆت دنیاوە. یوەندی بی ١٩٦٢ پســـا ٢. لشۆڕشی ئیلولی مزن دەكات و

دەبت بر پرسی ڕكخستن . تـــدەب ١٩٦٣ ســـای لـــ .٣پشـــمرگ لـــ ھزی دەشـــتی

ھولر . ٤. ل سای ١٩٦٧ پلی ( سرپل

) ی پ دەبخشرت . ٥. ل ســـای ١٩٧١ پلی ( سر

لق ) ی پ دەبخشرت . لگـــڵ ١٩٧٤ ســـای لـــ .٦تكچوونـــی مفـــاوەزات بـــ ماڵ و منداـــوە ئاودیوی ســـنووری

ئران دەبن . ٧. لـــ ســـای ١٩٨١ پیوەنـــدی ب شۆڕشـــی نوـــی گلكمان

دەكات. تـــدەب ١٩٨٢ ســـای لـــ .٨پشـــمرگ لـــ تیپـــی ( ٨٦ ) ی

دەشتی ھولر ٩. ل سای ١٩٨٣ دەبت جگری كـــرت ل تیپـــی مبنـــدی ٣ی

ھولر . تـــدەب ١٩٨٥ ســـای لـــ .١٠فرماندەی كرت ل تیپی ( ٨٥)

ی بڕانتی . كی بی ١٩٨٨ كوڕســـا ١١. لناوی ( محمد ساح رەسول ) ر لولھ كان لعسیین بالیل

سدارە دەدرێ . ١٢. لـــ دوای ڕاپرینی بھاری ١٩٩١ پلكانی / فرماندەی تیپ و فرماندەی فوجی پدراوە .

١٣. لـــ ســـای ١٩٩٧ بـــ پلی جگری فرماندەیی خان نشـــین

دەكرێ . ٢٠٠٩/١١/١٠ رۆژی لـــ .١٤لـــ ســـنووری قـــزای مخمور بدەستی رەشی چپڵ شھید

كرا.

شھید مام ساحی لوان لو ل كوردایتی

ئا: ئاورەحمان مارفئوەی ل زۆر الپڕەی رۆژنامو گۆڤـــارو لـــ دووتوـــی كتبـــان میشوە، ھنیندەبینین و دەیخولـــالی بســـاچووەكان پیـــرو ئمی كورد یـــادەوەری رۆژانی رابردووی خۆیان دەنووســـنوە، بـــم ئمـــ لـــ بدرخـــان بو تـــی زیاتـــر بی خزمســـتبمنتوەكمـــان بكین و دەرســـی مزن و پ ككتریش بۆ نوەی مان باشـــۆو داھاتـــوو، پمـــئ ـــك زووتر دەســـت بدەنكانخقـــم و تمـــن نبتـــ پوەر، بگومـــان بـــم كارەشـــیان بـــر بوە دەگرت، زۆرجار كســـانی پـــ ئزموون و خاوەن كۆمك تاقیكردنـــوە، و بیـــرەوەری مـــرگ مـــودای نووســـینوەی یاداشـــتكانی نـــداون. بۆیـــ وا ئمـــ ئمجارە لـــ رگای یكك لـــ وانـــی كۆمك ســـاردی و گرمـــی و رۆژی رەشـــی دیوە،

دەست دەدەین ئم كارە.* بـــر لھـــر شـــتك بابزانین

مالزم لوقمان كی؟ ـــر لـــولھ ی/ ١٩٦٣ لـــســـا -گڕەكـــی رزگاری لـــ خزانكی ھـــژارو كورد پـــروەر ل دایك بووم. ل عشیرەتی ئۆرمزیارم.

ل ســـای "١٩٨١" لگـــڵ "دكتۆر ئارام علـــی عزیز" پیوەندیمان كرد بـــ كۆمـــی رەنجدەرانی ی "١٩٨٣" لســـا كوردســـتان لســـنووری مبنـــدی "٤" بـــووم "١٩٨٦" ســـای رگشـــمپ بـــدوای بشـــدار بوونم ل شـــڕی "دوبـــراو لـــ ســـركردایتیمان قیوان- كۆلد. ھتادوایی" گیرام و بۆ مـــادەی "٤" ســـای زیندانی

رژمی بعسی رووخاو بووم.بوومتـــوە "١٩٩١" ســـای بپشمرگ تاوەكو سای "٢٠٠٦" بپلـــی مـــالزم لـــ وەزارەتـــی كاروباری پشمرگ خان نشین

بووم.بوونم ب پشمرگی "ی. ن. ك" و ئازایتی شھیدەكان و قارەمانتی پشمرگ ماندوونناسكانی "ی.

ن. ك" بوو.زوم و چوسانوەش بردەوام

زاڵ بوو بسرماندا.ئـــوەی دەبینـــرا لـــ گۆڕەپانـــی

كوردستان لم قۆناغ زیاتر "ی. ن. ك" بـــوو برەنگاری دوژمنان دەبـــووەوەو دەیان و ســـدان و ھزاران شـــھیدی ســـربرزی

بخشیی كوردستان.دوژمنانی كوردو خائینان لھر كویكی ئم كوردستان بواین كـــورد مناكـــی لـــ زومیـــان بكردای، شـــرە كوڕانـــی "ی. ن. ك" ب ســـزای گل و شۆڕشیان

دەگیاندن.* زۆرجـــار باس ل پشـــبكی شـــھیدبوون و ماندوونبـــوون دەكرێ، حیكایتی بینوەی ئم

قاچت چیی؟بـــوون/ شـــھید پشـــبكی -خۆنویســـتكانی رگشـــمپ"ی. ن. ك" بـــوە ســـركوت و ناســـراو بووین و خۆشویستی جمـــاوەری كوردســـتان بووین حزمان ب گورز وەشـــاندن بوو ل دوژمنانی كوردو كوردســـتان تیایدا شـــھید بیـــن و ئیزگكی دەنگ لـــی كوردســـتانیش بـــگزوكی "فرھاد سنگاویمان" بخوندرابایـــوەو كس و كاری پـــوە شـــانازیان شـــھیدانیش دەكـــرد. ئمـــ ك پشـــمرگی درینی مبنـــدی "٣"ی رزگاری كوردســـتان بوویـــن و قوتابـــی "كاك ن.ك" "ی. پلنگكـــی

كۆسرەت" بووین.مـــن لوەتی چوومت نوكاری سیاســـی و عسكری رزەكانی داوەتـــن گوـــم ك" ن. "ی. ماندووبـــوون و ســـرمابوون و جســـت بین و لـــ ناوچوون و فقیربوون. بۆی بشـــانازییوە دوای خباتكـــی دوورو درژی لبـــن نھاتـــوو ســـانی پـــش بـــوون زیندانـــی و راپڕیـــن پشـــمرگایتی دوای راپڕیـــن و خۆڕاگریـــم برامبـــر چندین ربـــازە لـــ برگـــری شـــڕی پیرۆزەكم و "١٠" ساڵ ئاوارەیی و تا ل ســـای "٢٠٠٠" ل " قندیل ل چیای كورزین" شوكی تاریك و زدە ســـاردو ســـرمای بفر دای ل ھـــردوو پ و قاچكانم بم بـــم ھموو ئیش و ئازارو دەردەسرییوە ئاسوودە بووم، چونك ل ئركی پشمرگایتی

"ی. ن. ك" دابووم.

دوای ھاتن خوارەوەم ل شاخ و مۆت وەرگرتنم گڕاموە ماوە ل ســـلمانی و كوتم دۆزەخ و گژاوی نخۆشـــیی كوشندەكانم چارەســـری دۆزینـــوەی بـــۆ نخۆشییكم چندین ساڵ ئم دكتۆرو ئـــم قرزو ئم شـــارو ئم وت سرەنجام پنجیكم رەشبوو چووم"سوریا" ل حلب نخۆشـــخانی"بدرخان" لـــ خۆشـــخانن ك لیفتدوای ھبتنھایـــی پنچیكـــم بایوە. دوای ماوەیـــ پنجیكـــی ترم

دەردە قـــرزو بـــ بـــوو رەش رەزای ران و لئ ری چوومسالی دكتۆر "ئحمد زادە" پنجی

دووەمم بۆ بایوە.پنجی سیمم رەش بوو لبر ئـــش و ئـــازارو زۆر و بزاری، وە بما م لـــكنجخـــۆم پب

دەستی خۆم بییوە.دواجار ل ١٧/ ١١/ ٢٠٠٨ پیك و قاچی چپم بـــ تواوی رەش ی ژین لخۆشخانن بوون و لھولر قاچم بایوە. ئســـتاش پیكـــی ترم ھمان نخۆشـــی

ھیو ل مترسی رەش بوون و ..وەدایینب

* دەن ناوی منداكانت بناوی كـــوردی و ســـركردەكانوە ناو

ناوە؟ ل خۆشویســـتی سركردەكانی "ی. ن. ك"، نـــاوی منداكانـــم: "كۆسرەت- نوشیروان- برھم- پاڤـــ- رەنجـــدەر- كاروان ھتا دوایـــی" ئگـــر مندای تریشـــم ھبوای ھمووم بشـــانازییوە تـــری ســـركردەكانی بنـــاوی

"ی.ن.ك" دەكرد..لـــ كۆتاییـــدا ئگرچی بســـتك زەوی و موك و ســـامانم نییو شـــمولم ناكات لبـــر لزانكان، بـــ ســـایش زیاتـــر ناگم جی مبســـت، بم ئۆخی و سد ھـــزار ئۆخی ھتـــا مردن ھر

لسر ئو ربازە دەمنموە..بشی یكم

لوقمان كخوا داودی ئۆرمزیار باس ل دون و رۆژە سخت و پسروەرییكان دەكات

لوقمان كخوا داودی ئۆرمزیار

مام ساح و كۆسرەت رەسول علی

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

8

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ی ھولررۆژان

رۆژی ٦ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (طریق الشـــعب) ی حزبی شـــیوعی ژماره یه کی تری

بوده بته وه .* له ئیســـتگه کانی ھه موو جیھان لـــه ئاژانســـه کان و بـــه ھه مـــوو زمانـــه کان یه که م ھه واڵ شـــه ڕی دژواری نوانی کورده کانی عیراق و تورکیا و په که که بوو، ھه ندک ســـه رچاوه ی ھـــه واڵ ده یانـــووت ژماره ی قوربانییه کانی ئه و شه ڕه گه یشـــتووته ٦٠ که س، ھه ندکی تریـــش ده یانـــووت ژماره کـــه ٢٠ که ســـه ، دیلـــی یه کتریان له الیـــه . کـــه بوکراوه تـــه وه ھه واـــک پشمه رگه کانی کورده عیراقییه کان لـــه ناوچـــه ی برادۆســـتی ســـه ر عیراق-تورکیا-ئـــران ســـنووری گه ریالیه کانـــی بنکـــه ی چـــوار په که که یـــان گرتووه ، ھه ندـــک له پیشـــمه رگه کانی ئـــه و دوو حزبه ده ن ئمـــه رازی نابین شـــه ڕی کـــوردی برامـــان بکه یـــن، بـــه م ئه نجومه نی وه زیران و په رله مان داوایان کردووه ، داواکارن په که که ئـــه و ناوچانـــه چۆڵ بکـــه ن، له ناو خاکی ئمه وه ھرش نه که نه سه ر تورکیا. تـــا شـــه ڕه که ش گه رمتر بـــت فۆکه کانی تورکیا بنکه کانی ده کات، بۆردومـــان په که کـــه به نیازن دوا ھرشیش بۆ ناوچه ی ببـــه ن، شـــه ڕه کانی خواکـــورک په که که به سه رکردایه تی عوسمان ئۆجه النـــی بـــراى ئاپۆیـــه . ده ن له و ناوچه یه دا ســـوپای په که کـــه

ژماره یـــان نزیکه ی ســـ ھـــه زار چه کداره .

* کـــه پاره کانی عیـــراق بلۆککرا، ره وشـــی بـــازار شـــواو، نرخـــی خوارده مه نیـــش بـــه ره و گرانـــى ده چوو. خه که که ش ب ھیوابوون له ناردنی ســـووته مه نی، بۆیه ش به نزیـــن گالـــۆن یـــه ك نرخـــی

گه یشتووته ٤٠ دینار.رۆژی ٧ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢٠٩ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (خه بـــات) ی ژماره ٦٤١ ده رچوو.

* رۆژنامه ی ( رگای کوردستان) ی ژمـــاره ١٣ ی حزبی شـــیوعی

ده رچوو.* گۆڤـــاری (سیاســـه تی ده وی)

ژماره ٣ ده رچوو.* کاک مه ســـعوود له باره گه که ی خۆیه وه له سه الحه ددین به رادیۆی راگه یاندبـــوو، کارلـــۆی مۆنتـــی که وا شـــه ڕه که مان له گه ڵ په که که به رده وامه ، ئمه ســـ که ســـمان کـــوژراوه ، نیازمـــان له ناوبردنـــی ئه وان نییه ، ده مانه وێ سنووره که چـــۆڵ بکه ن، له ناو خاکـــی ئمه وه ھرش نه به نه ســـه ر تورکیا، ئه و شه ڕه ش درژ نابت. خه کی له و شه ڕه نیگه رانه ، سوپای تورکیاش بـــه ســـه رکردایه تی کـــورد ده ت ئاماده یـــن یارمه تیتان بده یـــن، به قسه ی سه رۆکی ھزه تورکییه که وه میـــان کـــورده کان ھشـــتا

نه داوه ته وه .رۆژی ٨ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢١٠ ده رچوو.

که ســـک بـــه نـــاوی *ئاسایشـــه وه له الیـــه ن (ک،ک) گیرابوو، ئه و دانی به وه دا دانابوو، که وا ھـــه ر چـــوار ته قینه وه کـــه ی خرۆژانی رابردووی بازاڕی شبه ده ســـتی ئه و بووه ، ژنه که شی وتـــی، بـــۆ ھـــه ر ته قینه وه یـــه ک مرده کـــه م دوو ھـــه زار دینـــاری عادی وه رگرتووه ، که من دیمه نی ته له ڤزونـــی لـــه برینداره کانـــم یه کگرتن بینـــی، زۆر تووڕه بووم، بۆیه ش له گه ڵ کوڕه که م بیارماندا خۆمان بچین شکایه تی ل بکه ین.

* ئاژانســـه کان بـــه رده وام بـــاس لـــه شـــه ڕه کانی کـــوردی عیـــراق فۆکـــه ده کات، تورکیـــا و جه نگییه تورکییه کانیش یارمه تی عیراقییـــه کان ده ده ن. لـــه یه کک ئیســـتگه کان گوتـــرا گوایـــه لـــه چه کداره کانی په که که بیاریانداوه لـــه ئازووخـــه ھاتنـــی رـــگای بگـــرن. عیـــراق کوردســـتانی ھـــاوکات له گه ڵ ره وشـــی گه رمی شـــه ڕه که ش حکومه تی تورکیا له راگه یاندنی فیدرایه ت له باکووری عیراق له الیه ن په رله مانه که یانه وه نیگه رانـــه ، وتوویانـــه ئمـــه لـــه ئاسایشـــی ناوچه که به رپرســـین، بۆیـــه به ھیچ شـــوه یه ک له گـــه ڵ ئه وه دا نین له ناوچه که سسته می فیدرایـــه ت رابگي ندرت. ده ن ئاماده یـــه ئرانیـــش حکومه تـــی چه کداره کانی په که کـــه وه رگرت به ب م ده ب ران، بـــهنه ناو ئبچه ک بـــن. له الیـــه ن خۆشـــییه وه حکومه تـــی عیـــراق بـــه و شـــه ڕه نیگه رانه و ناڕه زایی ھه یه . ئه وانه ی له ناوچه که ش ده گه ڕنه وه ده ن چه کدارکـــی زۆری په که که مـــان گرتووه ، شـــه ڕه که به رده وامـــه و حکومه تی تورکیش بـــه ئازووخه ته قه مه نـــی و ســـوته مه نی و یارمه تیمـــان ده ده ن، ده ن گوایه باره کانی کۆمه ک و یارمه تییه کان بـــه ئؤتؤمبله وه لـــه پشـــتیانه وه

ده ڕوات، پ به پ له گه یاندایه .رۆژی ٩ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢١١ ده رچوو.

* له ئاژانسه کاندا به رده وام لدوان له سه ر شه ڕه کانی په که که ھه یه ، ســـه فین دزه یی وه ک قسه که رک به ناوی بزووتنه وه ی کوردستان فۆکه کانـــی ناکـــرێ وتبـــووی، ناوچه کـــه بۆردومانـــی تورکیـــا بکات، چونکـــه ھـــه ردوو ھزه که له یه کتری جیاناکرته وه . یه ککی

تـــر وتبووی، ئیمۆ دوو گوندمان لـــه چه کداره کانـــی په که که چـــۆڵ کردووه . به قسه ی په یامنره کان ده ن چه ند دیلی په که که له زاخۆ

بینراوه .* ئیمـــۆ عیراقییـــه کان له ســـه ر ن ست به شـــوســـنووری کوکه س چوونه ته وه ناو ســـنووری کوتـــی، ھه ر ســـ که ســـه که یان گرتـــووه ، کـــه لـــه بـــواری میـــن ھه گرتنه وه کاریان کردووه ، دوو که سیان ره گه زنامه ی پاکستانیان ھه بووه و سیه میشیان ئه مریکی بـــووه ، بۆیـــه عیراقییـــه کان دوو و به ره کـــردووه که ســـه که یان ئه مریکییه که شیان گرتووه ، ئه مریکا ئاگاداری نه زار حه مدونى نونه ری عیراق له نه ته وه یه کگرتووه کانیان کردۆته وه ، که ئه مریکییه که به رهبکه ن، نه زاریـــش له الیه ن خۆیه وه ئه وه ی پشتراست کردووته وه که وا ئه مریکییه که لـــه الی عیراقییه کان

گیراوه .* سه دام حوسن چه ند رۆژ پشتر وتبـــووی کارمه ندانـــی تیمه کانی پشـــکنینی نه ته وه یه کگرتووه کان وه ک ســـه گ که بـــه لـــه الشـــه ی عیـــراق وه رده ده ن. بیـــاره لـــه و رۆژانه تیمکی ٤٩ که سی بنه ناو عیـــراق، حکومه تی عیراقیش بوار نادات ئه وانه بنه ناو خاکی عیراق تا ھه بژاردنه که ی ســـه رۆکایه تی ئه مریکی تـــه واو نه بـــت. له الیه ن خۆیانه وه ئه ندامانـــی تیمه کانیش ســـوورن له ســـه ر ئه وه ی ھشتا عیراقییه کان مووشه کی سکۆدیان ھه موویـــان ده بـــ و مـــاوه

بدۆزرنه وه و پوچه ڵ بکرنه وه .رۆژی ١٠ ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

تایمـــز تـــاران رۆژنامـــه ی *له ســـه ر زاری حکومه تـــی ئرانی بوده کاتـــه وه، کـــه وا سســـته می فیدراـــی، که له الیـــه ن په رله مانی پالنکه راگه یاندراوه ، کوردستان بـــۆ دابه شـــکردنی وتـــی عیراق، ئمـــه ش بـــه ھه مـــوو شـــوه یه ک

به وه یان نیگه رانین.* تۆرکـــۆت ئۆزال لـــه رۆژنامه ی حورییه تـــی تورکـــی وتوویه تـــی: سسته می فیدرایه ت بۆ کوردستان بـــه ردی بناغـــه ی ئۆپۆزســـیۆنه ، ئمـــه ش بـــه وه نیگـــه ران نیـــن، فیدرایه تیـــش به ھیچ شـــوه یه ک مانای پارچه پارچه کردنی عیراق

ناگینت.* نـــه وت و گاز بـــه ره و ھه رزانی

ده چت.* عیراقییه کان ئه مریکییه دیله که ی ســـه ر ســـنووری کوتیان ئـــازاد

کرد.رۆژی ١١ ی ئۆکتۆبه ر سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢١٢ ده رچوو.

* رۆژنامـــه ی (ئای ئـــازادی) ی ژماره ٤٣ ده رچوو.

* وه فدکـــی بگانه گه یشـــتنه ھوتلی شیرین پاالس له ھه ولر، ناوچه که باش به پۆلیس و ئاسایش کۆنترۆل کرابوو.

* ئاژانســـه کان: کورده کان ده ن دوا ھرش ده که ینه ســـه ر په که که و پشـــتیان چۆڵ ده که یـــن، ئه گه ر

ده خوازن با بچنه ناو ئران.دیمانه یه کـــی جـــه الل مـــام *ته له ڤزونی له گه ڵ ژوورنالیستکی

کـــوردی باکـــوور ھه بـــوو ده قـــی دیمانه کـــه بـــه بادینـــی بـــوو، لـــه ته له ڤزونـــی گه لـــی کوردســـتان بوکرایه وه ، ئه و لـــه و دیمانه یه دا وتی ئـــران په که کـــه دژی ئمـــه ھان ده دات، قســـه کانی ئاپۆ ته واو نییـــه ، که وتوویه تی له و شـــه ڕه دا ھزی تورکمـــان له گه دایه ، ئه وان بزوتنه وه که مـــان لـــه خیانـــه ت ده که ن، ھاوکاری ئـــران و به غدا

وه رده گرن.ژنـــه عه ونـــی، دریـــه *رۆژنامه نووســـی کـــورد کـــه لـــه میســـر گه وره بووه و لـــه پاریس ده ژیت به زمانی عه ره بی قســـه ی بۆ ته له ڤزونی پارتی ده کرد، وتی کورد له ئه وروپا بوویته ئه فسانه ، وا باشـــه ئافره تـــان کار بکـــه ن و له و کۆمه گه یـــه رۆیان ھه بـــت، بـــۆ پته وکردنـــی خه باته که مـــان ئابووریمان ھه نگاو بنت به وه ش

دوارۆژمان رووناک ده بت.رۆژی ١٢ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢١٣ ده رچوو،

رۆژی ١٣ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ)

ی ژماره ٢١٤ ده رچوو.رۆژی ١٤ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢١٥ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (خه بـــات) ی ژماره ٦٤٢ ده رچوو.

* نونه رانی نه ته وه یه کگرتووه کان لـــه به غـــدا دانوســـتانیان له گـــه ڵ کاربه ده ستانی حکومه تی عیراقی ھه یه ، قســـه له ســـه ر ئه وه کرابوو ئازووخه و سووته مه نی ره وانه ی باکووری عیـــراق بکرـــت، به م حکومه ت رازی نه بووه ، سه باره ت به کارکردنـــی کارمه ندانی نه ته وه یه کگرتـــووه کان، بـــواری نـــه داوه

سه ردانی باشووریش بکه ن.* ته له ڤزونی گه لی کوردســـتان دیمانه یه کی له گه ڵ مژوونوســـی رووس حه سره تیان و الزاریڤ و ژنکی تری مژوونوس به زمانی رووســـی بوکـــرده وه ، ئه وانـــه کۆک بوون له ســـه ر ئه وه ی، که وا ده ب کورد خاوه ن یه ک بیار بن، الزاریڤ وتی: له مژه من وتوومه دوژمنی کورد ھه ر کورده . ئه وان بۆچوونیـــان وا بوو عیراق بکرته وه ک والیه تـــی ھه رـــم، چـــوار کوردســـتان و والیه تی موســـ و والیه تی به غدا و والیه تی به سره ، به وه یـــان ناوچه که ئـــارام ده بت و ئاشـــتی به رقرار ده بـــت. دیاره

دیمانه که تۆمارکراوبوو. * سه عدی مه ھدی سالح به ناوی په رله مانی عیراق سه ردانی تورکیا ده کات، له ئاکامدا نه گه یشـــتووته مه به سته که ی خۆی، ده ن ئۆزال به ئه ندامانی وه فده که ی وتـــووه ، ئـــوه یارمه تی چه کدارانی په که که ده ده ن. ئـــه وه ش ئمه ی نیگـــه ران کردووه ، چونکه ئمه وامانده زانی ئـــوه پشـــتی تورکیـــا ده گـــرن و

به یه که وه له کورد ده ده ن.رۆژی ١٥ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢١٦ ده رچوو.

بشی ھشتمردەوامب كرۆژان

رۆژ بـه رۆژھــه ــبــژارده ی

ــانــه تــۆمــاری رووداوه کــــــه ده فـــــــتـــــــه ره ل ، ا نمد یبه تییه کا تاھه یڤی ــووســی ــن ــاک پچواره م له نوان رۆژانی ٦ تا ١٥ی ئوکتۆبه ری

سای ١٩٩٢ــی_ ــن ــــرزاد ھــه ی ــــ ش

ستۆکھۆم

ملفی ئمنی عراق فی سیاسییلم

شـــش تقینوەی یك لســـر یك لـــدوو رۆژدا و بووە مایی گیان لدەســـتدانی سدان ھاوتی و پۆلیسی عراق لبغدا، لكاتكدا بوو پسندكردنی یاســـای ھبژاردنی عراق بوو، ئو تقینوان لم كاتدا ئوەی سلماند كچارەسر نكردنی ملفی ئمنی، لئاســـت ھـــز و قودرەتـــی حكومتی بناو فیدرالی عراقی نیی كتنھا كوردەكان بحكومتی فیدرالی ناوی دەبن، ئم راستیی ئگرچی پشتر زۆرجار موناقشی كراوە لالین رۆژنامنووس و كسانی سیاســـی عراق و كوردی، بم كگرنگی پندراوە، مانای ئوەنیی، ك سیاســـیی كوردی و عراقییـــكان زانیاریان لبـــارەوە نیی، بكو مانای وە وایوەكـــو ئ ،و راســـتییدانپیانان بك وەیـــئكارەكترە سیاســـییكانی عـــراق، دان بوەدا بنن و بن ئم سیاســـی نین و كورســـییكانی حوكمی ،وەیوە مانای ئكی تریشـــالین، لبھـــراق جعكـــ نایانوێ ئامریكا لخۆیـــان بئاۆزنن و ژیانیان بخن مترســـییوە، بمـــش دەردەكوێ كھزە سیاسییكان ئوەی كخمی لناخۆن خكی بتاوانی عاق، ئگرنا بۆدەب ھمیش ئو پرسیارە لبیر خۆمانـــی برینوە وەختك لكحایبوون دروســـت دەب لنو الین سیاســـییكانی عـــاق، ئیدی یان گو كۆمن تخۆشـــی جۆراو جۆر دەخزوەتا نئو دەبت ھوای رۆژنامكانوە، یان ئوەتا لرگی تتیانـــی ســـڤیلی دەكروەوە گیانـــی ھاووقینـــت

قوربانی سیاست. الینكی تـــری نبوونی ئمنیت لھر شـــونك، بجۆرە نامیـــك لكدەدرتوە لالین سیاســـیی و پســـپۆرانی سیاســـتوە، چونك جۆرە نامیكی سیاســـی ھی خكی ســـادە ھســـتی پنـــاكات و سیاســـییكانیش ناتوانـــن رونی بكنـــوە بۆخك، گرل كنـــد ســـاچك منیـــی ئوەش نامـــئـــتقینـــوەوە دەنردرـــت بۆ نو محفلی سیاســـی دنیا، بتایبت دەوتكی ب یاســـا و ناسقامگیری وەك عـــراق، ئـــو تقینوانـــی، ك لشـــارەكانی عراق تائستا رویانداوە، ھرجارەی بیانوویكی بۆ دۆزراوەتوە، جارك ببیانووی گرژی نوان ھزە شیعی و سونییكان، جارك ببیانووی جموجۆی پیاوانی ریكخراوی ئلقاعیدە، جاركی تر ببیانووی بوونی كۆن بعســـییكان، جاركی تـــر ببیانووی دەســـتوەردانی وتانی دەروپشـــتی عاق و. ھتد، بم ھیـــچ كام لمان ھۆكاری ســـرەكی نبوونی دانییی تنانـــو الیو دەســـتی ئـــ ت نییـــمنیـــئ كی دەرەكییوەی دەستد ئقكی گشتی، بوەیشب وەی كرئت، ھند دەبراق زیانمو ئاسایشـــی ععمرو موسا دانی پداناو گوتی:" دەب سنوورك بۆ ل وەی كاق دابنرێ". یان ئمنی عقامگیری ئناسوتانی عرەب كۆنگرەی بۆ دەبسترت، چارەسر

نكردنیشی تنھا خك باجكی دەداتوە.شـــش ســـا ئامریـــكا و ھـــزە ھاوپیمانـــكان لعراقن و ملفی ئمنی ھر وەكو خۆیتی، چند ساكیش ئم شاھیدی ئوەین ئامریكا بنیازە ھزە سیاسییكانی لعاق كمبكاتوە و راھنان بھزە ئمنیكانی عراق دەكات، كچی ملفی ئمنی ھر وەكو خۆیتی، شش سا ئامریكا ھم سربازانی خـــۆی و ھـــم پیاوانی ئمنـــی و ھـــم ھاووتیانی عراق دەكات قوربانی جنگی دژە تیرۆر، كچی ئم جنگ ھر تواو نبوو، شـــش ســـا زیندانكانی ئامریكا و حكومتی ناوەندی عراق سیخناخ دەكرت بلقاعیدە، پاشان بكخراوی ئكراوی رگومان للیاسا و بلبوردنكی سیاسی ئازاد دەكرن، كچی نئامریكییكان و ندەزگا ئمنیكان ملفی ئمنی ھیچ كیسكی بۆ ئاشكرا نكردین، رۆژك لرۆژان نمانبیست كســـك كخۆی دەتقنتوە و بپی ھواكان خاوەن رەگزنامـــی دەرەوەی عاقن، لكووە كارەكی پســـپردراوە و لكووە ھاتووە و كوڕی كی و لچ بنمایك و بۆچی لكۆینوە لكســـوكارەكی ناكرت، شش ســـا ھزەكانی وە نیازیانكانـــو تانـــك و زریپۆشـــنئامریـــكا لكشـــی سیاســـی و ئمنی عاق چارەسر بكن، كچـــی نـــك ھر چارەســـر نكـــراوە، بكو رۆژ لـــدوای رۆژ ئاۆزتر بـــووە و گومانی زیاتری لنو ش ساكان دروســـت كردووە، شزە سیاســـییھئامریكا بناوی ناســـقامگیری ئاسایشـــی عراقوە كیس سیاســـییكان بھواســـراوی دەھتوە، كچی ئجندایكی نومان نلســـرۆكی پشـــوو و نلســـرۆكی ئســـتا نبینی بۆ ئوەی ئمنیتی عراق كۆنتۆڵ بكن و بیكن بدەوتكی یاسایی، لحاكـــدا ئامریكییكان، بر ل عاقییكان خۆیان بخاوەنی عـــراق دەزانن، چونك داگیریان كردووە و رژمـــی بعســـیان روخاندووە، لـــوەش واوەتر ھر ئامریكییكان ئاراستی سیاسی عراق دیاری دەكـــن، ئیـــدی بۆدەبـــ ملفی ئمنی بو شـــوە ئاۆزە بمنتوە و ھزاران ھاووتی گیان لدەست بـــدەن و ئوانـــش كماون چاوەڕانـــی مردن بن و ببن قوربانی سیاســـت. بپی ئم پودانگان بت، باشـــتر وای ھز و كیان عراقیكان، چیتر شاھیدی بناھـــق كوشـــتنی ھاووتیكانـــی خۆیـــان نبن، چیتر بـــو بارودۆخ نائمنیی عـــراق رازی نبن وە. چونكنـــڕووی ئامریكا بكرووب كشـــو كخۆیـــان بئاشـــكرا دەن:" كشـــی ئمنـــی عراق، كشی سیاسیی، بم بۆئوەی ئجندا گورەكی ئامریكا لناوچك سركوتوو بت، نواوی ھوی خۆیـــان بگڕخســـتووە لعـــاق بمننـــوە، ھر ئوەی كلرگی ئوردنوە دەیانوێ كشـــانوەی ھزەكانیان ھرچی زیاترە بمننوە لعاق، باجی گیانیش ك دەیداتوە و چۆن دەدرتوە، كشـــی

.اقسیاسی ع

ستراتیژ

سمكۆ محمد

شاری ھولر

چاپی دووەمی كتبی (شرطة اربيل .. تأسيسھا، تطورھا .. رجالھا ١٩٢١-١٩٩١)ی لیوا فارووق ئیبراھیم شریف كپشكییكی د.

كمال مزھر نووسیویتی كوت بردیدی خونران.بناوی بدرخان پیرۆزبایی ل نووسری كتبك دەكین.

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

9

كوخا تورشی

ل ســـای ١٩٤٧م تاخمـــ فقیكی دزەیی ل كۆیســـنجاقیان دەخوند، لـــالی مامۆســـتا مـــال معصومی

ھورامـــی، كـــ پیاوكـــی زۆر مال و ئاق و ســـخی بـــوو، فقیكان ھمـــووی لســـر ئیجـــازە بـــوون و زۆریـــان خوندبـــوو. ســـرەتای بھـــارە، تمویـــن لگۆڕی، كیلۆی ی چایھۆق ،١٢٥٠ فلس كر بشدە پاكت ب ٥ دینارە. علبی گنم نزیكـــی ٣٠ دینارە. نان و شـــكر ب مســـرەف زۆر كو م و چایـــ كر و چاییان. شـــقتی بۆ فتایبو كووتـــار (كووتـــاڵ) بـــ بیتاق و كۆبۆن ئدرا. دنیا تنگ، نزیكی ٢٠ فق لالی مامۆستا مال معصوم دەخونـــ، رۆژێ ھـــر فق دوو نانـــی ھی، برســـین و تر ناخۆن، ندن و دەرسیان زۆرچاكم خوب

.دانیشتووین بۆیخك خۆی بزارە، چ جا موان، بۆ ئم رۆژەیـــ و وتراوە: ماڵ لخۆی

نبوو موانیشی ھات.رۆژـــك فقـــ دیتیـــان كابرایـــك

بژۆرێ كوت ل تمنی ٦٠ سایدا ئبـــوو، كورتككی فـــش و فۆری لبر بوو، دەرپیكی سپی چاوپان كلك، بنی نارچكی رەشی بوشك

(ناچ) كرابوو.ســـالم و علك، علك ســـالم، ماندوونبـــی خارە، خـــوا عافوتان كات. ناوت چیی؟ كخوا تورشـــی، ردبندەری؟ گوندی بكـــی كوخ ـــرە ھاتووینتكاتـــی، خنـــاو ملكۆی؟ بیتاقم ھی و بۆ شـــكر و چایـــ و كووتـــار ھاتوویم. بخر

بی.ھوارێ س چوار قاپ شیو ھات و كمك نان، دەست كرا ب خواردن مـــام كخوا دەتگۆت ل دونوە چی نخـــواردووە. پـــاش شـــیو چایی دیشـــلم لندرا، مام كخوا نازانی دیشـــلم بخوات، بۆی شیرین كرا لـــم ب شـــكریی، جا مـــام كخوا دەســـتی كرد ب متحی خۆی كوا: خانـــدان و گـــورەی عشـــیرەتی

منتك بووە.

ئحمد ئاغای بالبان كوا رەئیسی منتكان و پیاوكـــی گورەی، مام كخوا وتـــی: ئحمد ئاغا ھتیمی مای ئم بوو، ئم كردمان ئاغا و گورە، ئســـتاش ت و تۆپی گورە بـــووە و نامـــان ناســـی، حزبكـــم

ھنووكش لی دخم.جا دەســـتی كرد بـــ متحی خۆی، بســـووكی ئحمد ئاغـــا و مجید ئاغای منتك و رەئوفاغی منتك، ب كورتـــی نیبییـــوە. فقیكان بزار بوون، سوبیانش نان و چای خـــوارد و چـــووە شـــار و نیـــوەڕۆ ھاتـــوە نانـــی خـــوارد و ھوارەش ھاتوە ھروا، رۆژی سیم ھر بم حا، بۆ ھوارەی سیم فقیكان وتیان: ئم ئوساڵ شریكمان، وا چاك فركی (فكـــی) ل بكین، نوـــژی مغریب چووە مزگوت بۆ جماعت، سوختیك كوشكانی دزی و شـــاردییوە، پـــاش نوـــژ كـــوا وت: گلكـــی كخـــوا مـــام كوشـــكم، گڕاو سووڕا چارەی

نبـــوو، قاپقاپیكـــی ل پـــا كرد و ھاتوە حوجـــرەی فقیان و وتی: كوشـــكمیان دزی. فقیكانیش وتیان: كۆیی سگباب فرن كوش و پراو ل خكی بگان ئدزن، تۆ پیاوەكی گورەیـــی و ئحمداغی بـــووە، ئـــوە ھتیـــوەی بلبـــان عیب باســـی كوش بكی، بیانی ە، وتی: ناوەكی نوێ بكوشـــكباسی ناكم. بیانی با فقیك بچی كوشكم بۆ بنی، بیانی ب بنك قـــدەری پیان گرت و دوو دیناری دا ســـوختیك، چوو كوشكی بۆ بینی، چونك كـــوش ب دوو دینار بـــوو، فقیكـــ ھر كوشـــكی خۆی بـــرد و ناچكی ل كردەوە و بۆیاغی كرد و بـــۆی ھناوە، مام كخـــوا ل پی كـــرد و جووتیكی وشـــم كردی دا و وتی: ئع لـــ ر لـــی بۆ پای من كـــراوە، ھدەركوشكی من دەچی، فقیكش وتی: مام كخوا ھر كوشـــكی خۆت. مام كخـــواش وتی: نا – نا-

فقـــ، ھندە كـــر نیمـــ و دەزانم چونكـــ ،نییـــ مـــن كوشـــكی موە بوو، ئی پی من نارچكھیننارچـــی نیی، ھینكی من پیس و پۆخر بوو، ئم رەش و جوان، ھر ئوەتـــ نوێ نیی، جا ل پی كرد و دوعاخـــوازی كـــرد و رۆیـــی، بم وتیی فقیكان: تاقیبی كوشكی مـــن بكن و بۆم بســـننوە، لالی خۆتـــان داینن. تا مـــن یكك ھات و خبـــر دەنـــرم بـــۆم بنرنوە، وتیان: بسر چاوان، بم دەری ئم ھر كوشـــكی خۆت لپات كـــردووە، وا دەزانین ئمی دزیتی لـــالی دوكانداری داناوە، فقكش چـــووە تســـادوف ھر ئـــوی بۆ ھنایـــوە، بـــس پارەكـــت زەرەر لـــ كوتـــووە، مـــام كخـــوا وتی: نـــا- نا فق، مـــن ھندە گل نیم و ھینكی خۆم دەناســـموە ســـت

سای تریش بت.جا رۆیی و خواحافیز.

ئا: د. عبدو علیاوەیی

گـــ

ەنـڕ

مھ

ل قس خۆشكانی مال محمدی علیاوەیی

مال محمدی علیاوەیی

جون و كامرای چاودری

ئـــو ممنوونـــی زۆر ھاووتییـــك وەك كامرایانـــم كـــ بـــۆ چاودـــری ھاتووچـــۆ دانراون، خۆ لوەتی دانراون، شـــوفرەكان كان لجادەوبانـــ زەرەوە لحـــ زیاتـــر بدەخـــوڕن و ناوـــرن ب ئـــارەزووی خۆیان پیان تبق بكن، ئاخر چی بكین ك خكی ئم وای، ب ســـزا و پـــارەدان نب پابندی

.یاسا نابماوەیك بســـتنی "پشتنی ســـالمتی" و "قســـنكردن ب مۆبایل" لـــ كاتی لخوڕینی ئۆتۆمبـــل كرای ئیجباری و ھر شـــوفرك پیـــوە پابنـــد نبـــا، ب پـــارە ســـزا دەدرا، لبرئوەش ك بابتك "پارە" بوو، ھموو شوفرەكان پیوە پابند دەبوون، لناو زۆر ئۆتۆمبلدا دەتدیت ك نك شوفرەك، بكو "ســـكن"ەكانیش تووند خۆیان دەبســـتوە، و ببـــووەوە كوە بـــی ئـــدیعایـــ چونكـــئگر شـــوفر خۆی نبســـتتوە سزاكی (٢٥) ھزار دینارە و ئگر ســـكنیش خۆی نبســـتتوە ســـزاكی (١٥) ھزار دینارە، و دیعایی باوەڕیـــان برانو شـــوفئ بۆی بكانیان بكنشـــت سیان دەھكردبوو، نخۆبستنوە ل تنیشتیان دانیشن، ك ئستا پۆلیسكانی ھاتووچۆ تۆزك شلیان كردووە، رەكانیش بوە و شوفتستس خۆی نابك

ئارەزووی خۆیان ب مۆبایل دەپیڤن.ب پی ئاماركی نخۆشـــخانی فریاكوتنی ھولر، لـــ ماوەی مانگی رابـــردوودا تنھا لـــ ھولـــر و دەوروبـــری، نزیكـــی (٣١) ھاووتـــی بھـــۆی رووداوی ئۆتۆمبلـــوە گیانیـــان لدەســـتداوە و (٢٣٠)ھاووتیـــش رووداوی بھـــۆی واتـــا ،بوونـــ برینـــدار ئۆتۆمبلوە (بگومان زۆربیان ل ئنجامی خرا لخوڕین) ھر رۆژك كســـك گیانی لدەســـتداوە و زیاتـــر لـــ حوت كســـیش یاتانرا حو كامئ ستا كئ ،بریندار بووندانراون، شوفرەكان ل ترسی غرامكردن كمتر خـــرا ل دەخـــوڕن و بمش كمتر خـــك دەكـــوژن، ھرچنـــدە دەبـــ ئمی ھاووتـــی، داوای لبوردنیـــش ل "پۆلیســـی ھاتووچۆ" بكین، چونك لسر ئم كارەیان، واتا دانانی كامرا، ل الین شـــوفرەكانوە، ،دەنم گوێ مت، بنی زۆریان بۆ دجو زن لـــك بپارـــوە بتوانن گیانـــی خئ كـــدەســـت شـــوفرە بكـــوژەكان، جونیش ھر ھیچ نیی و ب ئاوی دەستنوژ دەڕوات، چی بكین خكی ئم لبرامبر جبجكردنی یاســـا جوـــن دەدات و ئگـــر دەربـــارەی پابندی یاساش پرسیاری ل بكی، دەت: تنھا برپرســـكان یاســـا جبج ناكن و جبت یاســـا جدەســـژار و بكی ھخدەكات و یاســـا تنھا بـــۆ ھژاران و. كچی وانییـــ و خكی بدەســـتیش چندە بۆی ت لنانل دەكات، تشـــیاســـا پ ەخســـب ر بگئ ،وتووەكانیش وایـــشـــكپ تـــوزەبـــری پـــارە و ســـزادان نبـــت زۆربیان

پابندی یاسا نابن و خۆیان دەدزینوە.خۆزگـــ قزیـــی پشـــتنی ســـالمتی و بكارنھنانـــی مۆبایلیـــش دووبـــارە تووند ئـــو پیادەڕۆیانـــش دەبـــووە و ســـزا بـــۆ دادەنـــرا ك لســـر ھی پڕینـــوە "ختی عبـــور" ناپڕنـــوە. ھروەھـــا زۆرشـــتی تر جبكـــردن جرامغ دەكـــرێ ب ن كھـــبكرـــن، بۆنموون پیســـكردنی شـــقامكان و بكارھنانـــی ئـــاوی زیـــادە و كارەبـــای

زیادەو...

(٣٤) ببا ھ

سنگر زراری

ری نووسراوە، ھاتنسی لم دەرگایروەردە ئوەزارەتی پ!!نقبل ،كاننیا بۆ حزبییژوورەوە ت

كازم عومر دەباغرۆژی بیانـــی لـــ ســـر (٢٠٠٩/١١/٢٥) لســـر لواری شـــقامی شـــخ ئل گـــوزەرم دەكرد مامۆستایكی كۆن سای ل ری چاویلكـــســـل پقشـــچاوم دیـــت لبـــردەم كابینی وەســـتابوو، رۆژنامفرۆشـــك ھـــردوو دەســـتكانی لپشـــت خۆیـــوە گرتبـــوو وەردە وردە لـــ رۆژنامـــو ســـری خـــۆی پشـــوە دەبـــردە گۆڤـــارەكان بـــۆ ئـــوەی بچـــاوە كزەكانـــی مانشـــتكان بخونتوە، زیاتر لی نزیك بووموەو ســـرنجم لدا بۆم دەركوت ئوە مامۆستا ،ی (نـــارید ھحمـــزاھیـــر ئ)ئـــم مامۆســـتایی كـــ پنجاو ســـ ســـاڵ لموبـــر بابتـــی (ئشـــیاو ســـحی) فر دەكردم ی (قادریـــ) قوتابخانـــی لـــ تم بابی حاجی، ئـــشـــارەك ،ۆیمی ئ (كانزانست) ررانبب ل ك زۆر بژتام و چم ببـــزەت بوپـــڕی ھســـت كـــردن زانیارییكانی لپرسراویتی ب

دەگیانـــدە مشـــكمان تـــا ئـــم كانی لئامۆژگاریی سات و كاتگوم دەزرینگتوە، دوا بدوای ئم كوتمـــ گفتو گۆ و ھواڵ

پرسینی.ئویـــش ھوەســـتیكی كردو ھناسیكی ساردی ھكشاو زۆری بـــ خنیكـــی زەردە ھنای سر لوەكانی لھناسو زەردە خنكـــی حســـرەت و نـــا ئومـــدی و خم و پـــژارەو ناڕەزای لبرامبر تندروستی ئم پیاوە دسۆزە بدی دەكرا .

ھاوشـــوەی ئو منیـــش دگران رچـــاو لب بـــووم خـــۆم ھاتـــداھاتوو ھاوشوەی ئو گوگران رزۆك دەبم، خۆم بش لـــو ل بگۆپاڵ ن دیـــوار دەگرم و بـــرم بۆ ناكرت وەك پیرەدار بای بھز دەمھن و دەمبا، سرماو سۆی زستانیش ھر زوو زوو لپل و پۆم دەخات جگ لھموو ئمانش دۆست و برادەران بم الو بـــو الم تدەپـــڕن لبـــر چاولكی چاوم و سری ریشی ســـپی و لبر چـــورچ و لۆچی روخسارم نامناسنوە براستی

ئمی شـــریتی عومری ھموو میشـــھ قمح ـــك، بۆیكیلبـــر خۆمـــوە بم لدەســـتم چوو ب خودا قد نایتوە وەك گوی پڕ پڕی سیس ن بولبول نـــ پپول ھیـــچ یككیان ناین بالموە ھر چۆنك بت نابت دگران بین یاســـای سروشت و ژیان ھـــر وابووەو ھـــر واش دەبت .ئوەی پویست ئاماژەی پبكین مامۆستا (زاھیر ئحمد لدایكبـــووی ســـای ھنـــاری) وەك یـــكۆی شـــاری (١٩٢٨)خۆی دەت خوندنی سرەتایی و ناوەندیـــم لـــم شـــارە تواو كـــردووە لـــ دوایـــی پیوەندی كردووە ب خانی مامۆستایانی (بغدا)، ل سای (١٩٥٠) یكم مامۆســـتا وەك دامزراندنـــی ل شـــاری رانیـــ بـــووە، دواتر وە بۆ شـــاری كۆیگوازراوەتـــبۆ قوتابخانی قادری، ل سای (١٩٦٩) پیوەنـــدی بـــ زانكۆی وانامكردووە، ب ( مستنصری)(سایكۆلۆجی) ل بكالۆریۆسی وەرگرتـــووە، دوایـــی بـــوو بـــسرپرشتیاری پروەردەیی تا

خان م ســـای (١٩٨٨) لســـا ســـتا ژیـــان لنشـــین كـــراوە ئھولر بسر دەبات، ھیوا دارم

حكومتی ھرمی كوردســـتان ئاوڕی باشـــتر لمامۆســـتایانی

خاننشین بداتوە.

پنجاو س ساڵ پش ئمرۆ مامۆستا زاھیر ھناری بابتی ئشیاو سحی فركردم!

شـــوی ٢٠٠٩/١٢/١٦ كاتژمـــر یازدەی شو مزگردك لسر "كناـــی رەنگینكـــی شاشـــزاگرۆس" بۆ خســـتنڕووی كم و كوڕییكانـــی پرۆســـی نوی خونـــدن و دانانـــی میكانیزمـــی و سرخســـتنی بـــۆ گونجـــاو و ئاســـتنگ چارەســـركردنی مم سیستش ئرەكانی پگتنوییـــی پـــروەردەو فركردن

سازكرا.چندیـــن ســـتبم ئـــم بـــۆ بـــواری شـــارەزای مامۆســـتاو

پروەردە ئامادەبوون.ئوەی جگای ئاماژەی گۆڕانكاری ل سیستمی نوی پروەردەیی شتكی باشـــ، دەبت پشوازی ژیش بین لین و پشوودربكلئنجامدانـــی. چونك گۆڕانكاری لـــ سیســـتم نوـــی فركـــردن ب وات ،ویستی پندین ساچ ت بكـــی كورت ناتواندرماوەی

ئاكام بگات.بۆی دەبت ھمیشـــ ل ھوی سرخســـتنی دابین، بـــۆ ئوەی ل رەوتی پشـــكوتنی ئمۆی

جیھان دانبین.روودەدا كـــ گۆڕانـــكاری لسرەتادا رووبڕووی بیروڕاو ئاســـتنگی جیـــاواز دەبتـــوە. وانڕووبوونم رووبك لندھو دروســـتكرن رەخنـــی ھندكیشـــیان بـــ پچوانـــن. ـــمام ـــت ژیرانـــدەب بۆیـــلگـــڵ بـــارو دۆخكـــ بكرت. كان زانســـتیانبیـــرو بۆچوونـــ

ھبسنگنرت. لـــ لـــ شـــونی شـــیاو دوور دەســـت توەردانـــی حزبایتـــی و خزمایتـــی ھر وەك ئســـتا بـــ زەقـــی ھســـتی پدەكرت، ھـــر لـــ دانانـــی بڕوەبـــری دەگاتـــ تـــا قوتابخانیـــك بڕوەبرایتـــی سرپرشـــتی

كردنی پروەردەیـــی بنڕەت و لژنی ب دواداچوونی كتبكان لژنـــی و پۆگرامـــكان و

لكۆینوە.. ھتد.ھتـــا بیركردنوەكانمـــان بـــم ـــت كارەكانمـــان لـــب وەیشـــبـــواری پـــروەردەو فركـــردن ل كـــم و كـــوڕی دوور نابت، بۆی دەبـــت بیركردنوەكانمان بیركردنوەیكی كوردان بت و

دوور ل برژەوەندی تاك كس و حزبایتی و خۆدەرخســـتن و

گیرفان پكردن بت. بڕز پـــروەردەی وەزارەتـــی كانـــی خـــۆی چوـــت ھدەببكاتوە ل رگای شارەزایان بۆ پۆلنكردنی مامۆستایانی لھاتوو، لپرســـراویتیان بۆئـــوەی پـــ بســـپردرت بمبســـتی

خزمتكردن.نـــك وەك ئمـــۆ لـــ ھندك كســـانك دامودەزتـــگا لپرســـراویتیان پ سپردراوە

ل ئاست كارەكانیان نین.ســـیری بشـــوەیك كورســـیكانیان دەكن تا رۆژی قیامـــت ھـــر ئوان لســـری دادەنیشـــن و كســـی دیك بۆی

!!!نییلھـــر چاوپۆشـــیكردن پرۆســـی كموكوڕییكـــی ر لركـــردن ھـــروەردەو فپـــ

بڕوەبـــری قوتابخانیـــك تا كتر ئۆبالپرسراوی بال دەگات

مژوو چاوپۆشی لناكات!!! ،وتنشـــكردەمی پۆ ســـمئتینووی ،چاوكراوەیـــ خكـــی

.ئازادی و دیموكراسییبۆیـــ ناكرـــت حـــزب دەســـت خونـــدن، پۆســـی بخاتـــبڕوەبری ھوبدرت دەبت لپرســـراوەكانی قوتابخانـــو دیكی پروەردەیی ب لھاتووی مامۆســـتایان ھبژاردنـــی و دابندرـــن، با ھـــوڵ بدەین ئم دەرگای بلقنین، ك لســـری نووسراوە ھاتن ژوورەوە تنھا

!!!كانبۆ حزبیی م كارە بر توانیمـــان ئـــگـــئئنجام بگینین بـــ دنیاییوە دەم پرۆســـی نوـــی خوندن ھنـــگاوی برچاو بـــ خۆیوە

دەبینت و سركوتوو دەبت!

تایبت ب بدرخاننووســـر و وەرگ و رۆژنامنووســـی كورد لو ماوەیدا سیمین كتبی خۆی ر ناوی "چۆن خۆت لژیاند لچاپگ ب كبكت یت"، كدەربـــاز دەك ڕاوكدلالیـــن دەزگای چاپ و بوكردنوەی

رۆژھتوە چاپ و بوكراوەتوە.ئم كتب كتبكـــی دەروونییو چندین بش لخۆ دەگرێ، لوان: "پشكییكی نووســـر د. داڤید لبرمان، ئفســـانی

راھاتن "ئیدمان"، مشـــق كردن لســـر خواســـتكان "ئیـــرادە"، خـــۆت بگـــۆڕە، نریت كۆن بد و خراپكانت ل رەگوە ھتكنـــ، رقت ل نریتـــ خراپكانت و خـــراپ ریتـــن كۆتایـــی ببتـــوە، زیانبخشـــكان، بیســـت ئامۆژگاری بۆ دووركوتنـــوە ل دڕاوكـــ، بای بای تســـویف، چۆن خـــۆت رزگار دەكیت لـــ بیركردنـــوەی نرنـــی، ھچـــوون لیـــاد بك، خم و خفتكانت فێ بدە

دواوە، ھست ب نائومدی كردن، شرم مك، ربرت بۆ كسایتییكی بھز، لخۆباییبـــوون بیكـــ بـــۆ ئادەمیزاد، ھۆكارەكانـــی بـــوا بخۆنبـــوون، ئایـــا دەتوێ لسر برنامی بوات بخۆت بت شارەزاییت ھبت، سركۆنكردنی خودی خۆت، بكۆمڵ ل كموكوڕییكان كبمی كترجس ك ،"خۆت رزگار بك١٧٥ الپڕەیو ل چاپكی جواندا چاپ و

بوكراوەتوە.

یاسین ھژا سیمین كتبی وەرگانی خۆی چاپكرددواوە، ھست ب نائومدی كردن، شرم مك، ربرت بۆ كسایتییكی بھز، لخۆباییبـــوون بیكـــ بـــۆ ئادەمیزاد، ھۆكارەكانـــی بـــوا بخۆنبـــوون، ئایـــا دەتوێ لسر برنامی بوات بخۆت بت شارەزاییت ھبت، سركۆنكردنی خودی خۆت، بكۆمڵ ل كموكوڕییكان كبمی كترجس ك ،"خۆت رزگار بك الپڕەیو ل چاپكی جواندا چاپ و

مامۆستا زاھیر ھناری

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

10

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ھڤپیڤین

٢- نازناوی ئایینی "حاجی" لگڵ نازناوی تر بۆ یك كس ١- حاجی + نازناوی خوندەواری.

حاجی+ ئفندی.حاجی حسن ئفندی . "مژوو – ل ١١٤.

٢- حاجی+نازناوی ئایینی "مال" حاجی مال عبدو. مژوو-٢-ل١١٠.

٣- حاجی+ نازناوی چینایتی "چلبی"حاجی تاھیر چلبی.

٤- حاجی+ نازناوی ئایینی "سۆفی"حاجی سۆفی مستفا. مژوو- ل ١١٩.

٥- حاجی+ نازناوی چینایتی ئاغاحاجی جلیل ئاغا. مژوو-٢-ل٧١

٦- حاجی+ گورەحاجیی گورەك ناوی حاجی عیسا بوو.

٧- حاجی+ شخ حاجی شخ مستفا حق- ل٧٧.

٨- حاجی+ بنجوحاجی علی بنجو- مژوو-٢- ل٢٥٤

٩- حاجی+ دەفزەنحاجی عبدوی دەفزەن- ئاواز-ل١٦٨.

٣- نازناوی ئایینی "سۆفی" لگڵ نازناوی تر بۆیك كس سۆفی+نازناوی جوگرافی

سۆفی مولوودی ئۆمر گومت- حق-ل٤٨شخ قادری قسوك-حق-ل١٣.

سۆفی+ خەسۆفی سمایل خە- خاك -١-ل١٨.

٤- نازناوی ئایینی شخ لگڵ نازناوی تر بۆ یك كس١- نازناوی شخ + نازناوی مال

شخ مال محمد ئمینشخ مال عبدولقادری برزنجی ك ب "خا شخ" ناسراوە.

٢- شخ+ ئفندیشخ نورەدین ئفندی .

٣- شخ + كاروپیش "سعاتچی"شخ ساحی سعاتچی- مژوو-٢-ل١١٤.

٤- شخ+ سوورشخ قادری سوور- حق- ل١١.

٥- شخ+ نازناوی زانستیشخ عزەدینی قوتبی زەمان- خاك-ل١٢٤.

٥- نازناوی ئایینی سید لگڵ نازناوی تر بۆیك كس ١- سید+ ئفندی

سید قادر ئفندی-٢- ل١٨٦.٢- سید+ بگ

سید ئحمد بگ. شرەف- ل٤٨٠٣- سید+خانقا

حق- ل٦٨.٤- سید+ ناوی جوگرافیا

سید علی كانی ھنجیر. حق- ل٤٨.٥- سید+ برزنجیی

سید باب رەسولی برزنجیی- حق-ل٧٧٦-دەروش+ سرمابردی

دەروش سمایلی سرمابردی. مژوو- ل٢٥٦.س نازناو

س نازناو بۆیك كس دوونازناوی ئایینی+ نازناوكی تر١- حاجی+ مال+ نازناوی دایك

حاجی مال مستفا نارنجی، مژوو- ٢- ل١٧٧٢- مال+ قازی+ نازناوی "شیعری شاعیر"

مال حسنی قازی "شاھۆ".٣- مال+شخ+ ناوی شون.

مال شخ عومر بالیسانی، مژوو-٢- ل ١٧٨.حاجی شخ عارفی سرگو- حق- ل٧٧.

٤-حاجی+ مال+ موفتیحاجی مال عبدولحمیدی موفتی.

٥- حاجی+ مال+ ناوی شونحاجی مال قادری سگردكانی، مژوو-٢- ل١٨٠.

٦- حاجـــی+ مـــال+ چینایتـــی "ئاغا" حاجی مـــال رەئوف ئاغا، مژوو-٢-ل ١٨٢.

چوار پنج شش: نازناو بۆیك كس زۆركس پنج تا شش نازناوی ھیو ھمووشیان بكاردەھنرن

وەكو ئمانی خوارەوە.١- چوار نازناو بۆیك كس

جناب+ جلی زادە+ مال+ ئفندی جنابی جلی زادە مال محمد ئفندی- مژوو-٢- ل ١٤٠

جنابی غفووری زادە محمد ئاغا- مژوو -٢- ل١٤٠جنابی غفووری زادە مال ئحمد ئیســـماعیل ئاغا- مژوو-٢-

ل١٤٠"ال گچكندی "مالفورە ممینی مفتی گال ئحاجی م

حاجی مال كریم ئفندی كۆیی- مژوو-٢- ل١٩٧.پنج نازناو بۆیك كس

مامۆستا+ حاجی+ مال+ ئفندی+ ختیبمامۆستا حاجی مال سالح ئفندی ختیب- مژوو-٢- ل ١٥٢

نازناوی میر محمدی میری سۆران لبر لھاتوویی و زیرەكی خۆی شش نازناوی ھبووە بم شوەی خوارەوە.

١- میری گورە ٢- میری رواندزێ ٣- كۆر پاشا ٤- پاشای گورە ٥- میرمحمد ٦- پاشای كۆرە.

دوو نازناوی یان زیاتری چینایتی بۆیك كس نازناوی چینایتی بۆ چیینی یكم واتا ئاغاو دەرەبگ ل نازناوك

زیاتریان بۆ بكارھاتووە وەك ئمانی خوارەوە:١- میر+ بگ

میر ئحمد بگ. شرەف- ل٥١٦.٢- بگ+ عشیرەت

حوسن بگی داسنی- مژوو-٢-ل٤٩١. ٣- نازناوی چینایتی+ كۆرە

پاشای كۆرە میر محمد- مژوو-٢-ل٩٢.٤- میر+ بگ+ میران

میر سلمان بگی میران- شرەف- ل٥١٦.٥- میر+ بگ+ ئاوەناو.میر ئۆخز بگی بچووك.

میر ئۆخزبگی گورە- مژوو- ل٥٠٤.بشی

فرھنگی ناوو نازناوو ناوو ناتۆرە

عبدولوەھاب شخانی

ئا: ئاوڕەحمانی مارفوا بۆ نزیكی ھفتیك دەچت "٧٠" قوتابی و خوندكارانی "كۆلژی دەرمانسازی- زانكۆی جیھانـــی تایبـــت" دەســـتیان بـــ مانگرتن كردووە بھۆی بیـــاری وەزارەتی خوندنی با ك تیایـــدا ھاتووە نابت خوندن لو كۆلژە بم جۆرەی ئســـتا بـــردەوام بت. قوتابییـــ مانگرتووەكان وا ھســـت دەكن ك رەنج و ماندووبوونی پتر ل ســـاكیان بفـــۆ چووە لـــ ئنجامی ئـــو ھنان و بردنـــی نـــوان زانكۆی جیھـــان و وەزارەتی وە كنوان وا بیردەكو ئـــ ندنـــی باخوكراونتـــ قوربانـــی ئم ب ســـروبری و .یوان زانكۆو وەزارەتدا ھن ی لكییناڕئـــوان پیان وای چارەنووســـیان نادیارە و وەزارەتی خوندنی باو توژینوەی زانستی ل بردەم برپرســـیاریتكی گورەدای بۆ چارەســـركردنی كشـــی ئوان و داواكارن "زانكـــۆی خوندكارانـــی قوتابـــی/ وەكـــو ئاییندە"ی جاران كشكیان چارەسر بكرت و لـــ كۆلژەكانی دەرمانســـازی زانكۆكانی ن چونكمانی وەربگیرر/ دھۆك/ سلولھ رجم مو ھـــم كۆنمرەكانیـــان باشـــھـــزانســـتییكانی تـــر لـــو "٧٠" قوتابییدا

.یھ وەی كـــر ئـــســـوان زۆر ســـوورن لئـــداواكاریكانیـــان رەوای چونك مبســـتی ئـــوان بـــردەوام بـــوون لـــ خونـــدن و خۆترخانكردنیان بۆ پشخســـتنی ئاستی

زانستی خۆیان.بۆ زیاتر تیشك خستن سر كشو داواكاری ئو "٧٠" خوندكارە/ قوتابیی مانگرتووەی وەزارەتـــی بـــردەم خوەتگایكـــی نـــاو خوندنی با، ھفتنامی "بدرخان" ئم

چاوپكوتنی لگڵ ئنجامدان. * مـــاوەی چنـــد رۆژك مانتـــان گرتووە،

دەكرێ بپرسین كشی ئوە چیی؟- ئم وەكو "٧٠" قوتابی/ خوندكاری كۆلـــژی دەرمانســـازی لـــ زانكـــۆی جیھان، لـــ رۆژی ٢٠٠٩/١٢/١٦ لرە مانمـــان گرتـــووە، پشـــتریش چند جارـــك ھاتینـــ بـــردەم وەزارەتی خوندنی باو توژینوەی زانســـتی، ئوەی ئوســـا مانگرتن نبوو، بكو تنیـــا چاوەڕوانی كـــردن بۆ فرمانی ممچوارشـــ ئـــوارەی وەزارەت. سعات "٩"ی شو بیاری وەزارەت

دراو ب دەستمان گیشت.ئم ئـــو بیارەمـــان زۆر پ ناڕەوا بوو چونك ھیچ مافكی ئمی رەچاو نكـــرد بـــوو، بۆی ئمش ھـــر لو كاتـــوە بیاری مانگرتنمـــان داو لو

شـــوەوە لوێ ماینوە. بۆ بیانیش لبر خراپی بـــاری كش و ھوا، وا بیارمانـــدا رەشـــماك ھبدەین بۆ ئوەی داوا رەواكانمان بشوەیكی شارســـتانیان بخینـــ روو لـــ ژر

."منانكی ھناونیشانی: "مانگرتنئـــم كارەی ئمـــ بھـــۆی راگرتنی خوندن لـــ كۆلژەكمان بوو. ھۆی دەبوایـــ كـــ وەیـــش ئكـــراگرتنكۆلژی دەرمانسازی پداویستییكانی خۆی و كادیری زانستی و ئكادیمی

دەســـتبر بـــكات. ئم لگـــڵ ئو ل .یجكی زۆر بیاریارەیـــن، بب پشتیوانیمان ل مم رۆژیشدا ئكیوەزارەت كـــردووە. بـــم ل ھمان كاتـــدا رەچـــاوی مافكانـــی ئمـــش نكـــراوە، ئم ســـاكی تمھیدیمان خوندووە بۆ ئوەی ســـای داھاتوو ئـــم كۆلیـــژە مرج زانســـتییكانی ركو ئوە. دیارە ئـــبكاتـــخۆی پوەزارەتـــی ئســـتۆی وتۆتـــكخوندنی بـــا چونك دەبوای زووتر ئـــم بكردبوایـــو لپرســـینوەی كشانی چارەسربكردبوای، نوەك دوای ئـــوەی ســـاك لـــ تمنمان

دەڕوات. ل پشدا ئم بیارە نبوو، ئم ھرك فۆڕمیشـــمان پكردەوە شـــتی وا ھر باســـی لوە نكرابوو، زانكۆكـــ وەی ناومـــان لـــدوای ئـــتۆمـــار كـــرا، دوای دوو رۆژ پمـــان گوتـــرا ك بیار گـــۆڕاوە و خوندنی ئو سامان بۆ كراوە ب تمھیدی بۆ

.شانم كركردنی ئچارەسدوای ســـاك دەوامكـــردن لـــ كۆلژ كشـــكیان بۆ چارەســـر نكردین،

لبـــر ئوەشـــ ئم ئســـتا لرەین، وەكـــو ئم "٧٠" قوتابـــی / خوندكارە ئمـــ ئامادەنین تاك یـــك كاتژمری دیك ل ژیانی خۆمان بدەین ب زانكۆی

جیھان.ئم كارەی ئم دەســـتمان داوەت بۆ ئوەی نوەكانی دوای ئم دووچاری كی دیكوەو جاربنـــن م گرفتـــئـــنـــاو زانكـــۆ لـــ گندەـــی زانســـتی

ئھلییكاندا بو نبتوە. * كـــ ب برپرســـیار دەزانن لـــ ھمبر كشكانی ئوە، كۆلژی جیھان یان وەزارەتی

خوندنی با؟

- ئمـــ لـــم بارەیـــوە لگـــڵ ئـــم برادەرانی خۆمان راوژمان كردووە، برپرســـیاریتیان ھـــردووال كـــوا ســـتۆ. زانكۆی جیھان كئ تودەكبیـــاری داوە زانكۆیـــك دامزرنت پویســـت ھموو مرج زانستیكان دەستبر بكات. وەك جنابی وەزیر ئـــو رۆژە ئامـــاژەی پـــدا كردنوەی زانكـــۆ ئرككـــی زۆر قورســـ. تنیا ،نیی ختدروستكردنی چواردیوارو تخوندكاری ت بكیت و ھر ئوەندە. زانكۆ دەب بپی ستاندەردی جیھانی ھموو مرج زانستییكانی تدابت، نـــم دیـــارە زانكـــۆ زیاتـــر الیبـــمادییكی مبســـت بووە تا الینی زانســـتی. لھمان كاتیشدا وەزارەتی خوندنی باو توژینوەی زانســـتی برپرســـیارتییی ئـــو الینكـــی كوتۆت ئســـتۆ، دەبوای زووتر ئم

.ی بكردبوایوانپرسینل* باش ل گۆڕانی كابینی پنجم و ششم

و وەزیری تازە كشك دروست نبووە؟ ك ،كی ئاســـاییشـــت مئ تبھ -كابینیك دەڕواو یككی دیك دت، بم دەبـــ تواوكـــری یكتربن و پویست ئاگایان ل كارەكانی یكتری بت، وەزارەتیش پویست پالنی چند ســـاكی ھبت، نك پالنی ساك و

مانگك و چند ھفتیك.* ئوە دەتانوێ چۆن كشكانتان چارەسر

بكرت؟ :یمر ئھ مرەكی ئداواكاری س -ئم بخرین كۆلژە برامبرەكانمان لـــ زانكـــۆ حكومییـــكان، لـــ كاتكدا ئم حفتـــا خوندكار/قوتابین و پتر ل ســـاك لـــ تمنمان رۆیشـــتووە بھۆی بیاركی وەزارەتی خوندنی بـــا. چونك ئـــوان رگایـــان پداون ئم كۆلیژە بكنوەو ئمش لســـر ئو بیارە چووینت ئم زانكۆیوە. الینكـــی دیكش ئوەی ئم ھموو مرجكـــی زانســـتیمان تدایـــ لـــو كۆلیژان وەربگیرینوە، لبر ئوەی كمترین كۆنمرەمان "٨٨"ەو برزترین كاتكـــدا لـــ "٩٥،٣"ە. كۆنمرەمـــان ئمســـاڵ لـــ زانكۆی دھـــۆك كۆلیژی كۆنمـــرەی كمتریـــن دەرمانســـازی

"٨٨"ی وەرگرتووە.ئمـــ ئامادەیـــن ئگر ھمووشـــمان لـــ زانكـــۆی دھۆك/ ســـلمانی دابنن دەوامی خۆمان بكین، تنیا بۆ ئوەی دەرمانســـازكی تندروست و رك و

پكمان ل دەربچت.* لوكاتدا ھسۆستی زانكۆی جیھان چی دەبت، ك ئوە بســـر كۆلژە حكومییكان

دابش بكن؟- دیـــارە زانكـــۆی جیھـــان ھیكی كـــردووە، دەبـــ باجی ھـــی خۆی بـــدات، ئـــم كشـــیش دەبت خۆی چارەســـری بكات. ئـــوەی بیاری دامزراندنی زانكۆ دەدات دەب ھموو پداویستییكان دابین بكات، ك نیكات

ئوە خۆی برپرسیارە.* تاكی لم مانگرتن بردەوام دەبن؟

- ئمـــ وەكـــو ئـــو كۆمـــ قوتابی/ خوندكارە ل یكم رۆژەوە ئامادەیی ئوەمان نیشانداوە تا ب دەستھنانی مافكانمـــان لـــ مانگرتـــن بـــردەوام بیـــن، تنانت وا دەبینـــن ك كش و ھواك زۆر سخت و سرمای، بم ئم لوەش ساردترو ناخۆشتر بت نیازین ل ردەوام دەبین. بـــر بـــھ نیینیش دەنگمان بگنگاوی دیكھھموو سرۆكایتییكان و ل نزیكوە

كشی خۆمانییان ت بگینیین.لرـــی دەموـــت ھروەھـــا بخموە ئـــوە رۆژنامكشـــتانوە ل ھكان بنـــموو الیھ روو كـــئمـــ گیشـــتوون، دیارە ئـــو "١١١" مســـاڵ لنـــدكارەی ئقوتابـــی و خوكۆلژی دەرمانســـازی جیھان ناویان تۆماركـــراوە تا ئســـتا ب فرمی ھیچ پیوەندیكیان ب وەزارەتی خوندنی بـــاوە نییـــو ھـــر چییكـــی لگڵ ئوان كراوە وەكو دەوامكردن و پارە لوەرگرتن تنیـــا زانكۆی جیھان لی برپرســـیارەو كۆنمرەی ئـــوان زۆر لھی ئم نزمتـــری تدای و ھندك دانییرجـــی زانســـتی تریشـــیان تم

."وەكو "دروس موفازەلئمـــ ئـــو "٧٠" قوتابـــی/ خوندكارە مانگرتـــووە ھموومان بـــ كۆنمرەی بـــرزو نمـــرەی "دروس موفازەل"ی

برزەوە لو كۆلژە وەرگیراوین.* دوا وتتـــان كـــ دەتانوـــت لرـــی

رۆژنامكمانوە بیگینت؟ نزووترین كات الیب داواكارین ك -پیوەندیـــدارەكان چارەســـرییك بۆ كشـــی ئمـــ دابنـــن و داواكاریـــن كـــ ئـــم مافـــ رەوایمان پـــ رەوا ببینـــن و خونـــی چند ســـامان بۆ وەیونمـــان ئخ نـــن كـــدی بھبـــببین بدەرمانســـازكی تندروســـت و خزمت بگل و نیشـــتیمانكمان

بكین.

خوندكارانی كۆلژی دەرمانسازی زانكۆی جیھان ل مانگرتن بردەوامن

دەرمانسازانی دواڕۆژ ل ئستاوە بیر لو دەرمان دەكنوە ك برگی سرماو سۆی زستانی كوردستان بگرت

قوتابیان لگڵ چاككردنی كموكوڕییكانی كۆلژن و چاوەڕوانی وەمی وەزارەت دەكن

مریوان جبار یاوەر .. نونری خوندكارو قوتابیی مانگرتووەكان

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

11

تـــ

شگ

سینه ما... ھونه ری حه وته مســـینه ما وه ک ھونـــه ری حه وتـــه م ناساندن،ھاوشانی پشکه وتن ھاته بـــواری نوکانـــی گۆڕانـــه و

له گه شـــه و ته کنه لۆژیا،ســـینه ما پشکه وتندایه ،بۆته پردکی په یوه ندی نوان کوولتوری نه ته وه کانی جیھان، ناســـاندنی مژوو،داھاتی ناسنامه ، ئابوری، ده رخستنی ئاستی ھۆشیاری و خونده واری راده ی پشـــکه وتنی ھـــه ر نه ته وه یه کی خاوه ن ســـینه ما نیشـــانده دات،به م مانایه ی ســـینه ما ئاونه ی واقیعی گه النه ،له سه رده می ئیمـــۆدا ســـینه ما ھاوشـــانی نه وت له بازاڕه کانـــی جیھان نـــرخ وداھاتی خۆی ھه یه ،به رھه می بـــاش داھاتی ده بت،که واتـــه باشـــی مـــادی ھونه ری،بودجـــه ته کنیک،ئاســـتی ھه لکه وتـــوو،کادری ،ده رھنـــه ری پرۆفیشـــنال و زیره ک،سینه مایه کی

.ره سه ن وسه رکه وتووت ده ده نله م چه ند ســـاه ی دوایـــی ھه ندک به رھه می ســـینه مایی جیھانی وه ک: تۆیا، تیتانیک، شرک، پانداکۆنفوو، توانیان ســـه رکه وتنی باش له ســـه ر ئاســـتی جیھان به ده ست بھنن و له زۆرترین ســـینه مای وتانی جیھان نیشاندران بینه رانکی زۆر ئاماده ی

بینینی بوون، ده ســـتکه وتکی مادی باشیشـــیان ھه بـــوو، تـــا ئیســـتاش ئه م فلیمانه ده نگ وســـه داو بینه ری

خۆیان ھه یه .ناتوانیـــن بلن ئمه ی کورد خاوه نی سینه ماین، به رگاوه یه ن و خاوه نی چه نـــد ئه زمونکـــی باشـــین، چه ند به رھه مکـــی ســـینه ماییمان ھه یـــه ، ســـه ره تای گوڕوتینی به رھه مه کانی ســـینه ماش ده گه ڕتـــه وه بـــۆ کاره کـــه یمـــاز گۆنـــای، جوانه کانـــی توانی له وـــوه ژانه کانی گه لی کورد بگه یه نته فستیڤاله جیھانییه کان و لـــه میھره جانی کان توانـــی خه ت به ده ست بھن، ھه ر به رھه مه کانیشی بـــوون ئه ویـــان له زیندانـــه تاریک و شـــداره کانی ترکیا ھنایه ده ره وه ، یماز له پنـــاو دۆزی نه ته وه کـــه ی و ســـینه مایه کی ره ســـه نی کوردی له تاراوگه بـــۆ دواجـــار مالئاویی له گه له که ی کردوو له وتی فره نســـا به خـــاک ســـپردرا، کاتـــک باســـی ســـینه مای کـــوردی ده کـــرێ ئـــه وه له به رھه مه کانی مگه ل و یۆلی یلماز

گونای دا ده ست پبکه ین، دوای ئه و ناکرێ ھه ولـــه جوانه کانی به ھمه نی

قوبادی فه رامۆش بکرێ.مژده یـــه ک بـــۆ گه لـــی کـــوردو و ئیســـتا کـــورد، ســـینه ماکارانی له کوردستانی باکوور یه لمازکی تر

به ڕوه یه پی ناوه ته ناو سینه ما جیھانییه کان، ئه ویش کازم ئوزە، که ئیستا خه ریکی خوندنی دکتۆرایه له بواری سینه ما، توانیویه تـــی له مـــاوه ی کاره کانیـــدا له نوان دووسه د به رھه می سینه مایی ترکیدا،تاکه به رھه می ئه و قبولبکرت له فســـتیڤالی فلیمـــی نونه ته وه یی مانھایم ھایدلبـــرگ به ناوی کۆتایی ســـاڵ شـــه وه خان، ئه وه ش دووه م به رھه مـــی ئـــه وه ، ده کـــرێ بلیـــن ھه یـــه ، ســـینه ماییمان به رھه مـــی تکه ییه کیش له گه ڵ سینه ماکانی تری جیھان ھه یه ، به الم تا ئستا خاوه نی ناسنامه ی سینه مای کوردی خۆمان نین،ھه ر به رھه مک که له کوردستان دته ده ره وه پیشـــانده درێ به ناوی ئـــه و وتانه وه دته ناســـاندن کـــه

پارچه یه کی کوردستانی پوه لکاوه .ســـینه ما له باشـــوور، ئـــه وه ی جی ترامان و ســـه رنجه له کوردستانی باشـــووره که ی خۆمانـــدا تائســـتا ھۆلکی ســـینه مایی پرۆفیشـــنال یا ســـتاندارمان نییـــه، کـــه به رھه مـــی ســـینه مای جیھانـــی و خۆمای تدا ســـه ره کی گرفتـــی پیشـــانبدرێ ، ســـینه ماکاران و حکومـــه ت ئه وه یه ته نھا پرۆژه و ســـیناریۆی پشکه ش ده کـــرێ، ده توانیـــن بلین تا ئیســـتا بـــه ملیۆنان دۆالر ســـه رف کـــراوه ، جۆره ھـــا فلیـــم و پـــرۆژه ی خه یای نه بوو، ئه نجام دراوه و به رھه مه که ش دیـــار نییـــه یـــا ئه گـــه ر ھه شـــبت ھـــی ئـــه وه نییه مـــرۆ ب خاوه نـــی به رھه مکـــی بـــاش و ڕه ســـه نین، له په نای سینه ماوه گه نده لییه کی زۆر کراوه و پاره یه کی زۆریش خوراوه ، ھه والـــه رۆژنامه وانـــی لدوانه کانی پســـپۆڕانی ئـــه م بـــواره و که ســـانی به رپرس لـــه الیه نـــی په یوه ندیـــدار شـــایه تحای ئه و ڕاســـتیانه ن، ئـــه و به رھه مانه ی له به ر ده ستیشدان کرچ

ـــن، مرۆ شـــه رم دایده گرێ بلوکائه وانه به رھه می ســـینه مای ئمه ن، که ھۆلـــی ئمـــه به کوردییه کـــه ی ســـینه مامان نه بت به رھه م له کوێ پشـــانی بینه ران ده درت،له ھه ولر ھۆلی ســـینه ما کۆنـــه کان تکدراون، به م تا ئستا گوێ بیست نه بووین بـــه دروســـتکردنی چه نـــد ھۆلکی نوێ، گرفتکی تریـــش ئه وه یه ئمه تا ئستا بینه ری شـــانۆمان نییه جا بینـــه ری ســـینه ما له کوێ بھنیـــن، ده بـــ بینه ریـــش دروســـت بکه ین ھه روه ک ئه و پۆژانه ی که پشـــتر ســـه رف تـــدا دۆالری ملیۆنـــان کراوه . ده کرێ ئســـتا کۆنگره یه کی ســـینه ماکارانی کورد ئه نجام بدرێ، کوردســـتان پارچه کانـــی ھه مـــوو بگرته خۆی، سینه ماکارانی کوردو بیانی بانگھشـــت بکرـــن، ئه و ڕو شونانه بگیرنه به ر که پویستن بۆ دروستکردنی سینه مایه کی ستاندار، سوود له ئه زموونی سینه ماکانی که خاوه نی مژوو و زه مینه یه کی باشی

ئه م ھونه ره ن وه ر بگیرێ.

یوسف منتك

ل تاراوگوە

گشتك بقد نیوەی تمن ... گشتك بۆ پنج وت و نیوی ئوروپی

لو گشـــتاندا دوای ئـــوەی زۆر شـــتی تازە دەبینی، زۆر شتیشت بۆ دەردەكوـــت، تدەگی ب براورد ل گڵ ئو وتانی دەیبنی ئاســـتی جوانـــی و پشـــكوتنی وتكـــی خـــۆت لـــ چ ئاســـتكدای، یك لو برادەرانـــی خـــۆم كـــ نیشـــتجی سویدە و زۆر توندو ب رەخنی لو ـــی وابوو كی خۆمان، پتـــحكومراست لزۆر رووەوە ئوروپا وەك بھشـــت وای بۆ رۆژھتییكان، بـــم لگڵ ئوەشـــدا لـــ ھندێ رووەوە دەكـــرێ پیـــاو دوو قســـی حقیش بكات، راست لوێ زۆربی شـــتكان ركخراون، بـــم ھندێ شـــونیان ھیـــ ب قـــد گڕەككی ناڕكی ھولر، ناڕك و پیس، ئگر بۆ گاتشـــی بووبـــت وتی: ھندێ ت داوا لـــدا دیاخ وەم بجـــار ئسرۆكی حكومتی ھرم بكرت بۆ ماوەیك بكرت سرۆكی حكومتی یم قســـســـتی لبم .تم وئـــ وێ لوەك چـــۆن ئ وە بوو، كئـــ ،ھشت وایچاو كوردستان وەك بھندێ شونی كوردستانیش ل چاو منگترە، ئشوێ زۆر پاكتر و قئ یوەندییو پنجامی ئئ مووی لھ من ل دروســـت بـــوو ك فۆنییلتیۆنانوە ئویش ل سویدەوە باسی جوانـــی و پیســـی ھنـــدێ شـــونم بـــۆ كـــرد، دەكـــرێ بـــ پلـــی یك ســـترجوەدا بكان لـــجیاوازییـــبكیـــن ك لوێ جگ لوەی یاســـا

یش ھكی تۆكمـــروەرە پالنســـبۆ بڕوەبردنی كارەكان، ك ئگر ئو پالن لرەش ھب و یاســـا ئو ســـروەرە گورەی بت دەتوانرێ كوردســـتانیش تـــا ئاســـتكی بـــاش تو ندێ لی ھدو باق تنربگئوروپییـــكان، كـــ ل بشـــكانی دیكی ئم نووســـینمدا باسی زۆر لو شتان دەكم ك دەكرێ لرەش بكرـــت، بم بـــۆ ناكـــرێ؟ مگر رپرســـنیـــا الی بت وەمكـــی باكان بت، ئو كاتی ل یۆنان بووم ھمووی چند مانگك بوو بیاری نشـــو رە لكردنـــی جگـــدەغقگشتییكان دەرچووبوو، كچی الی ئم نزیكی ساك دەب پرلمان ئو بیارەی داوە، دوكانداریشـــمان ی لـــو نووســـینلـــ جگـــ یـــھ وێ كرچـــاو دەكـــن بزۆر شـــو ،یدەغشان قرە كنووسراوە جگفرۆشـــتنیش نووســـیویتی جگرە قدەغی، سرەنجام تگیشتم پالن بۆ كارەكانی حكومت و یاساش بۆ ھمووان، چندە وتكانیانی جوان بی بویاسایشخســـتووە، ئو پدیاربوونـــی چـــاوەكان كاری خۆی دەكات، تـــا ھورازتـــری ئوروپاش نكان جوانتـــر دۆیـــت جوانییـــببرچاو، چونك وەك ل بشـــكانی پشـــتردا ئاماژەم بۆكرد یۆنان وەك دەربازبوونـــی بـــۆ دەروازەیـــك جیاجیاكانـــی تـــو ھاووتیانـــی ك لشـــفریقیا، بت و ئرۆژھـــ

جوانییكانـــی خـــۆی لدەســـتداوە، كـــی وەك یۆنـــان كترنـــا وگئ نمت و تو شارستانییخاوەنی ئپیرە بت، دەبوای زۆر نازدارتر بت، تنیا لوەدا نبینرێ ك باوەشی بۆ پناھندەو ئو ھاووتیان كردۆتوە ك ل وتانی ئوروپای رۆژھتی، ئو وتانی ك پشتر پیان دەگوترا بلۆكی شوعییت، ك ب ھرەسھنانی ئو بۆك ئســـتا بشـــك ل كچ و ژنكانـــی پاشـــماوەی ھاوپیمانـــی وارشـــۆ كـــ لـــ ســـردەمی خۆیدا ی دنیا، لكدوو قوتب ك بوو لكی وروپی كی ئتانی دیكیۆنان و وپیان دەگوترا ھاوپیمانی ئتسی شیمالی قوتبكی دیكی دنیا بوون ل باڕو دیسكۆ و نایت كپكانی ئو وتاندا، خریكی پیداكردنی پارەو

بژوی ژیانن.ھـــر ئو گڕان بـــ دوای جوانی و خۆشـــییدا و دیتنـــی ئو بشـــی ئوروپـــا كـــ جیاوزییكـــی زۆری ھیـــ ل گڵ یۆنان وایكرد بیر لوە بكموە گشتكم درژە پبدەم و ئو فیزە شنگنی ك ئاوا ب ئاسانی دەســـت كوتـــووە تنیا لـــ یۆنانی خسار نكم، فیزەیك ك تنیا لو بش جوگرافیی بدبختی ئمدا یتی ھھاوو ،یی ھو رەواجئبۆ چنگ كوتنی فیزییكی شـــنگن ئامادەیـــ زیاتـــر ل دەھـــزار دۆالر

بدات. وەمـــان لـــو و رۆژی ماندوا شـــ

یۆنـــان زۆر بـــ بینـــو بـــردە بوو، رەســـمییكمان رنامـــب چونكـــتنیـــا بۆ یۆنـــان بوو، لـــرە بدواوە دەبوایـــ ھریكـــ ل ئمـــ بیاری خـــۆی بدات و برنامیـــك دابنت، مـــن چاوەڕوانی ئـــوەم دەكرد ھر ھموومـــان بیكـــوە برنامیك دابنیـــن و رككویـــن و ســـردانی یـــك دوو وتی دیكـــی ئوروپی بكین، ل ناكاو برنامی ئوە دانرا بچین رۆمانیاو بولغاریا و لوشوە ل رگی توركیا ك بسر یكون بگڕینـــوە كوردســـتان، لـــ ئان و ساتی بینی پلیتدا بووین باسی ئوە كرا، ك فیزەی شـــنگن بـــۆ ئم دوو وتـــ نابـــت، وات مـــرج نیی ھر وتك چووبت نو یكتی ئوروپا وابست بت ب ھموو بیارەكانی یكتی ئوروپا وەك فیزەی شـــنگن و پارەی یورۆ، ئو مســـلی بووە ھـــۆی مقۆمقـــۆی زۆر و راگرتنـــی گشـــتكمان، ھندێ لـــ برادەران پیان وابوو فیزەی شنگن دەخوات، ھندكیشمان باوەڕی تواومان بوە ھبوو، ك ناكرێ ب فیزەی شـــنگن بچین ئم دوو وت، من لبر ئوە و باوەڕەم ال دروست ببوو، چونكئیك ل برادەرە كوردەكانی خۆمان ل یۆنان ك پاسپۆرتی یۆنانی ھبوو، گوتی ئم ئگر بمانوێ سردانی بولغاریـــا بكین دەبـــت فیزەی ئو گباشترین ب موەربگرین، ئ توبـــوو بۆ ئم، ھرچنـــدە ل رگی ئینترنتیشـــوە كوتین ســـۆراخی

ئو مسلی، سرەنجام ھمووان گیشـــتین ئـــو باوەڕە، كـــ ناكرێ ب فیزەی شـــنگن بچینـــ بولغاریاو رۆمانیا، ئم دواساتی لكدابانمان بوو لگڵ ئو برادەرانی بیاریاندا بـــ قیتـــار لـــ ئســـینا بـــۆ توركیـــا

بگڕنوە كوردستان .بیاریانـــدا بـــرادەران زۆربـــی وارەیو ئوە كوردستان، ئنڕبگتنیـــا من و كاك ســـتار ل ئســـینا ماینوە، چونك رۆژی پشـــتر كاك ھـــژار ســـدیق و دلزار حســـن و علی ئحمد فیبـــوون بۆ ئلمانیا و ھۆنـــدا، ئمـــ جگـــ لـــ دكتۆر ك كـــی دیكـــئیســـماعیل و برادەر ب كر یشتر ھوی پوانیش شئ

جیا چوون سوید و نرویج .ئوارەیكـــی درەنگ، ھـــاوكات بوو ل گڵ پشـــووی ھفتانی ئوروپا، ئمـــ یكك بـــوو لـــ ھۆكارەكانی دەســـتنكوتنی پلیتـــی فۆك، كاك ستار ب سودف بیاریدا ل گڵ من یاری دابوو لشتر بو پوە، ئتنبمگڵ برادەراندا بگڕتوە كوردستان، ل دواساتكانی گڕانوەدا بیاریدا بـــ یكوە بین، من بۆ خۆم بیاری ر بكـــرێ بچمگوەم دابـــوو ئئـــئیتالیا و فڕەنسا، لووە بچم ئو وتانی دەموێ، بم مانوەمان كردنمان للو پوارە درەنگم ئبدەرچوون ل ئسینا وایكرد بیاری ك لر یر پلیتی ھگوە بدەین ئئئلمانیا یان ھوندا یان سوید -مان بۆ رك بكـــوێ ئاوی لنخۆینوە،

ھرچندە كاك ستار تنیا ب نیازی ـــت لـــك برچۆنســـوید بـــوو، ھرگـــی برادەرانی ئـــوێ ھر ئو شـــوە پلیتكی ٣٩٠ یورۆیمان بی ت لترانز م ببۆ ســـتۆكھۆلم، ب

رگی براغی پایتختی چیك .ھر ئو شوە تاكسییك ب خرایی، جاروبار ك سیری كیلۆمترەكیم دەكرد خراییكی ل سرووی ١٨٠ كیلۆمتـــرەوە بوو، ب نیو ســـعات ل نزیـــك گۆڕەپانـــی ئامۆنیا ئمی

گیاندە فۆكخانی ئسینا . می ئشـــو بر لت ھــــــم وابپپلیتمان لبی وابوو، زۆر ب وردی پاســـپۆرتكانیان دەپشـــكنی، ئمو ش خراینـــكی دیكـــســـنـــد كچالیك بۆ ئوەی پۆلیســـی كۆنترۆل پاســـپۆرتكانمان تواوی پشكنینی بـــكات، نزیكـــی بیســـت دەقیقـــك مابـــوو بـــۆ فینـــی فۆككـــ، زۆر لوە ترســـاین رگمـــان ندەن، من زۆر مترســـی ئوەم نبوو گومان ل پاســـپۆرتكم بكن، چونك ئو فیزەیی وەرمانگرتبوو یۆنانی بوو، ل دواســـاتدا ب پۆلیســـی كۆنتۆلدا كـــۆكف ســـواری و تپڕیـــن بووین، ھر ئو تیمـــی ل دەرەوە پاسپۆرتكانی دەپشكنی ل دەرگای فۆكـــش وەســـتابوو، بـــرادەران تا دواســـاتیش ھر خریكی پشـــكنین بـــوون، تـــا ئـــو كاتـــش ســـواری فۆكك نبووم، بـــاوەڕم ندەكرد

رگا بدەن بۆین.

سمكۆ عبدولكریم بشی سیم

باوكی لزان ل كی كوردستانیركووك شـــاركرووی خاك و میللت و جیمۆگرافیا ئگـــر چـــی رژمـــ یـــك لـــ دوا یكانـــی عراق ھمـــوو رگایكیان گرتۆتـــ بر بـــۆ گۆرینی پناســـو جیمۆگرافیایكی، بم بخۆراگری جمـــاوەرە بئمككـــی ناحزان خونكانیـــان بـــووە بزیندە خوو

مرامكانیان پووچڵ كراوەتوە .بگـــو زۆری لزۆربـــی دۆكۆمنتـــ مژووییـــكان جخـــت لســـر كوردســـتانیتی ئم شارە

كراوەتوە.

(قاموســـی پنجمـــی لبرگـــی االعـــالم) ی زانای توركی (شـــمس الدین ســـامی) دا ل الپـــڕە (٢٨٤٦) ٤/٣ )وە كـــردووە، كـــئامـــاژەی بس لسر چوار) ی پكھاتی ئم شارە ل نتوەی كوردی رەسنن . (un) یژنئامارەكانی ل مل جگـــسبارەت ب رژەی دانیشتوانی ئم شـــارە ل رووی نتوەییوە ئاماژە (٪٦٣) ك دەكات، كـــراســـتی یـــب

پكھاتی كركووك كوردن .ل گایدی ســـانی دەوتی عراقی ســـای (١٩٣٦) ســـبارەت ب خولی ششـــمی ھبژاردنكانی (مجلس

لـــ (١٩٢٥/٨/٨) رۆژی االمـــ)ی الپـــڕەی (١٤٢) نـــاوی نونرانـــی ناوە لھ كننجوومئ راقـــی لعكۆی (٦ نونری لیوای كركووك) :م ناوانچواریـــان كـــورد بوون بـــ(١- دارابگـــی داودی ٢- داودجـــاف ٣- علـــی رەزا عســـكری ٤- فائق نونریـــش ئاشـــكرای ( تابانـــی لـــ ئنجوومنـــی نیشـــتمانی بپی سرژمری دانیشتوان دەست نیشان دەكرا، بم پی (٤/٣) پكھاتی ئم

شارە كورد بوو .زۆر بگی حاشا ھنگری دیكمان لبر دەستدای، ك ئوە دەسلمنت

كوردســـتانیی شـــارە ئـــم كـــدروســـتبوونی لســـردەمی دەوتی عراق تـــا دەگات دەوتی عوســـمانی پلـــو پایی ســـرۆكی شارەوانی كركوك لدەست كورد بووە. ئم پۆســـت ھمیشـــ دراوە بنتوەیك، ك زۆرینی شاریان پـــك ھنا بت، تنھا لســـردەمی بعسی ل ناوچوو لسای (١٩٦٩) درا بـــ م پۆســـتمجـــار ئـــكبۆیعرەبـــك بناوی (مڤفر التكریتی)، ھـــر چۆنك بـــت ئمۆ لیســـتی ھاوپیمانی كوردستانی لبرەكانی پشوەی شڕی دیموكراتیدان لناو ئنجوومنی نیشتمانی عراق دەبت كڵ بارودۆخگـــل مام ژیرانبكـــن، نابـــت ھیـــچ بیارك قبول ـــت، كــــــك بنر الیھـــن لبكـــ

ت، چونكی دەستوور بوانچپببخراپ دەشكتوە و دەبت ب ڕێ خۆشـــكر بۆ ســـپاندنی داواكاری

دیكی شۆڤنیزمكان .ئمی كورد دوای پرۆسی ئازادی عـــراق لھوی ئوە دایـــن عراق كی دەستووری، بۆیتو ین ببكناكرـــت ل ژر فشـــاری ھیچ الین و وتك ب پچوانی دەســـتوور ت بتـــی تایبین و حانـــگاو بنھ ب ت، چونكركووك پیـــادە بكركپچوانی پرەنسیپكانی ھبژاردن و دەســـتوور و ئیرادەی جماوەری

كركووك دەبت.ســـركردایتی كورد نابت سازش لســـر ئـــم شـــارە بـــكات، دەبت بـــژاردن لنجامدانـــی ھر ئســـل

كركووك پداگری بكات.

ئاشكرای چارەسركردنی كشكان لم ســـردەمدا گـــۆڕاوە، ل جیاتی پنا بردنبر عقلیتی چك و شاخ، دەبت عقلیتی یاســـاو دەســـتوور لالین سركردایتی كورد پیەو بكرـــت. ئـــم عقلیتـــش ئمـــۆ

. تی كورد دایرژەوەندی میللبلبۆی دەتوانین بین كركووك ھلی سوورە ناكرت ھبژاردنی لنكرت

و داببدرت .دژوارە بارودۆخـــ لـــم یكزی ویستپ چارەنووسسازە ناومای كورد تۆكم بكین بۆ ئوەی زۆربی دەستكوتكانمان بدەست بھنین و بسنگكی باش بچین ناو پرلمان و پۆســـت ســـرەكییكان بدەســـت بھنیین لنـــاو حكومتی

عراق .

ل كركووك ھبژاردن ئنجام دەدرت

سرەتای گیشتن ب ئسینای پایتختی یۆنان ك لنو فۆكدا گیراوە

دامنی شونواری ئكرۆپۆلیس - ئسینا

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

12

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

تایبت ب ھونری بدرخانژمـــارەی لـــ ئـــوەی دوابـــدوای رابردووی بدرخاندا محمد جمیلی شانۆكار باســـی ل بڕوەبرایتی شانۆ كرد و ئو بڕوەبرایتییی كوتلـــو بڕوەبرایتـــی بـــماســـتاوچیان ناوبـــرد و گوتیشـــی تنھا ٣-٤ دەرھنر ھن كاردەكن، راگیاندنـــی وانـــئ وەمـــی بـــۆ بڕوەبرایتـــی شـــانۆ تنھا چند بگیكیان خستۆتروو وەكو وەم بۆ قسكانی محمد جمیل، بۆ ئو وەمش تنھا چاالكییكانی سای

٢٠٠٨ و ٢٠٠٩یان خستۆتڕوو.وەمكـــی دەســـتپكی لـــبڕوەبرایتی شـــانۆدا تنھا ناوی ل ھاتـــووە ك رییانو شـــانۆگئـــسای ٢٠٠٨ نمایشكراون، ك بریتین ل: (شـــانۆگری پپوو- دەرھنانی شانۆگری عبدولرەحمان، سباح تاوان- دەرھنانی نشئت ھولری، شـــانۆگری چیرۆكی دوو ھاوڕێ- دەرھنانی ئاریـــان عومر مولود،

شانۆگری تیتیلو بیلبیل- دەرھنانی ری بووكاللۆ رەنجـــدەر، شـــانۆگدەرھنانـــی دڕاو- شووشـــیكی یونس عوســـمان، شـــانۆگری بن نخـــر- دەرھنانـــی رەفیـــق نوری حنـــا، شـــانۆگری گمی پاشـــاو لیبوك- دەرھنانـــی لتیف نوعمان، دەرھنانی شانۆگری چاوەڕوانی- كامران رەئوف، دوو شـــانۆگری كۆمیدی ل الین گروپی ئیرتیجالی گۆڕەپانـــی شـــانۆگری ســـویدی، دیموكراســـی- دەرھنانـــی ژیلـــوان تاھیر، شـــانۆگری لـــ چاوەڕوانی نانی ھیوا سوعاد كدەرھ باراندا لل فســـتیڤای نتوەكان ل برلین نمایشـــكراوە، شـــانۆگری كورسی دانپیانان- دەرھنانی كامران حاجی ئلیاس، شـــانۆگری ل چاوەڕوانی باراندا ل دەرھنانی ئیحسان عوسمان ك لالین مای شـــانۆی ئمانیوە نمایشـــكرا، شـــانۆگری تنھا یك شـــو- دەرھنانـــی كارۆخ ئیبراھیم، شانۆگری گوڵ- دەرھنانی كارۆخ

ئیبراھیم ك ل فستیڤای خیابانی ئران نمایش كراوە".

ھـــر لـــ وەمكدا ھاتـــووە ١٦ شـــانۆگری نمایشـــكراوە و لـــو ١٦ كارەدا ١٤ دەرھنـــر كاریان كـــردووە، ئایـــا تنھـــا ٣-٤ كس ھن لـــ بڕوەبرایتی شـــانۆ وە جگكاریان بـــۆ دەكرێ، ئـــلـــوەی ھـــر ل ســـای ٢٠٠٨دا چندیـــن چاالكی دیكـــی وەكو كۆڕ و سیمینار دەربارەی شانۆ

سازكراوە.ل بشی دووەمی وەمكی بڕوەبرایتی شانۆ ك ئویان تنھا باسی چاالكییكانی سای ٢٠٠٩ دەكا، لوشدا تواوی چاالكییكانیان خستۆت ڕوو، كـــ بریتین ل: "شـــانۆگری دەرھنانـــی -رەككســـوا

غـــازی غفـــوور، شـــانۆگری دەرھنانـــی شـــینكان- ونـــخبكـــر معروف و حوســـن زارین، نمایشـــكردنی ئۆپرای مـــم و زین

مای لالیـــن مانـــی نمایشـــكرا و لـــشـــانۆی ئدەرھنانی ئیحســـان عوسمان بوو،

ھـــارون- دەرھنانـــی شـــانۆگری رییو شانۆگئ ن میسری- كحوسبرھمی بڕوەبرایتی شـــانۆی ھـــاوكاری بـــ بـــووەو ســـلمانی بڕوەبرایتـــی شـــانۆی ھولـــر لـــ ھۆی میدیـــای شـــاری ھولر ئۆتللـــۆ- شـــانۆگری نمایشـــكرا، دەرھنانی دارا محمود، شانۆگری پناھندەكان- دەرھنانی مسعود -مری پیاوانی ئعوسمان، شانۆگدەرھنانی ھیوا ســـوعاد ل برلین نمایشـــكراوە، شـــانۆگری مـــن و شـــت- دەرھنانی كارۆخ ئیبراھیم، خونكـــی كوشـــتنی شـــانۆگری پمیی- دەرھنانی ئومد تحسین كرنڤای شـــانۆگری شـــعبان، دكتـــۆر فاوســـت- دەرھنانی تاریق ئاكرەیـــی، شـــانۆگری وەســـیت- دەرھنانـــی ئیمـــان عزەدیـــن، چند لالیـــن ئیرۆتمـــی نمایشـــكی خرمـــان ھیرانـــی و ھرۆ ســـباح شـــۆپ وۆرك بشـــداربووانی و ١٠ رۆژیك، شـــانۆگری تارمایی

فرمســـك دەرھنانـــی ژنـــك- -مری كۆتایی گفا، شـــانۆگمستدەرھنانی ژیلوان تاھیر، شانۆگری رۆژگار دەرھنانی كورســـییكان- كریم رۆژ، ١٠ نمایـــش دەربارەی جنگ، ك برھمی وۆرك شۆپكی ھاوبشـــی نوان پیمانگای گۆتو بڕوەبرایتـــی ھونری شـــانۆی

ھولر بوو".لو ساشدا زیاتر ل ١٥ شانۆگری و چند كورت نمایشـــك پشكش كراوە، ك ھمـــوو ئوان برھمی بـــووە، لـــ تییـــرایوەبڕو بئـــوەمكـــدا ھاتـــووە ئگـــر كار بۆ

كوتل كرابووا وادەبوو؟ وەشـــی كروەھـــا دەربـــارەی ئھدەقی محمد جمیل رەتكراوەتوە و قبوڵ نكراوە كاربكا، ھیوا سوعاد ئـــو مبســـت گوتـــی: دوای بـــۆ بوبوونـــوەی ئـــو بابتـــ زیاتر لـــ ١٥ جـــار پیوەندیم بـــ محمد جمیـــل كـــردووە تـــا بزانـــم كـــی دەقـــی پشكشـــی بڕوەبرایتی كـــردووە و رەت كراوەتـــوە، دواتر پســـپۆڕ لیژنـــی بڕوەبرایتـــی و ھســـنگاندنی ھی بیـــار دەدا

لسر قبوكردنی دەقكان.

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعودی مال ھمزەmasoud.press@yahoo.com

ژمارە ٤٢ - ١٣١ - س شمم ٢٠٠٩/١٢/٢٢ی زایینی

سۆماكی ئامانج كمال و نام سكسییكانی سڤیل

دەمك چاوەڕوانی ئـــوەم دەكرد برنامیكی وەكـــو ســـۆماو گنجكی جریئـــی وەكو ئامانج كمال ھكون و باس ل كشو ئاستنگكانی

ژیان بكن و بیخنڕوو.دوائقی برنامی ســـۆمام بینی ك ل كنای ت بوو بتایب یقو ئكوردسات نمایشكرا، ئراگیاندن و بوكراوەكانی كوردستان، ك تیدا ب شـــوەیكی زۆر جریئان باســـی ل چندین كشـــو گرفت كرد، وای ئوەی لگڵ بشی زۆری ئو قساندا بووم ك لو برنامیدا كرا، وەل ئوەی مبستم زۆر قسی لسر بكم و بیدەم بر قمی رەخن، ریپۆرتاژكی سڤیل بوو، ك بناوی ســـڤیل نام ســـكییكانی نوان

ھونرمندان بو دەكاتوە" بوكرابووەوە.لوانی بـــن بۆچی لو كاتـــدا وەدەنگ ھاتی و باسی ئو مســـلی دەكی خۆ دەمك ئو ریپۆرتاژە دابزیوە، راست، بم ھر ل سرەتای بوبوونوەی ئو ریپۆرتاژە یكسر رای خۆمم دەربی و ب برادەرانی سڤیلم راگیاند. ھموو ئوان بالیك، لالیكی دیكدا ك دەنووسرێ ئو بزمـــی نام گۆڕینوەی لنـــوان زۆربی ھونرمندان ھی ئوە تشـــھیرە و ناكرێ لی بـــ دەنگ بین، بـــ بوای من ل كات و ســـاتی وادا رۆی ركخراوی ھونرمندان دەردەكوێ رگریكار لیی و بكـــی پیشـــكخراووەكـــو رھونرمنـــدان، كچی نمانبینی و نمانبیســـت كسك لو بابت بكۆتوە، خوا خری ئامانج كمال و برنامی ســـۆما بنووس ك بینرانی برنامكی خۆی گـــوت ئوە ل راگیاندن ئو

شت جوانان دەنووسرێ؟!لگڵ ئوانشـــدا خاكی دیكی یكجار گرنگ و جـــی پرســـیار ھی، ك داماننا ئـــو نامانی لـــو ریپۆرتاژەدا بكارھاتبـــوون ب تنھا ھی ٢ ھونرمند بوون، باش ئو نامان چۆن دەستی پیامنرەكـــ كوت و چۆنیـــش رگی بخۆیدا بـــوی بكاتـــوە، باشـــ بۆچی من و تـــۆ و ئو و ئـــوان مافی ئوەمان ھب ســـكس بكین و نامی سكسیش بگۆڕینوە، كچی ھونرمند ئـــو مافی نب ك ئوە ســـرەتاییترین مافی ھر كسك، سیرە خریك ئازادی رادەربین دەگات ئو رادەیـــی بت ناو ماكت و نھنی ماكشت كشف دەكا، نمزانیوە بوە بگوترێ

ئازادی رادەربین.برھحـــاڵ ئامانج كمال دەســـتت خۆش ب و ھـــر تمن درژ بی، دەزانـــم زۆر ب توانای و كاردەكـــی، ھیوام ســـركوتنت، ھیواداریشـــم گۆڤاری سڤیل وەكو گۆڤاركی باش ك تا ئستا لـــ ١٤ ژمارەیی لی دەرچووە ب شـــوەیكی باش مامیان لگـــڵ ئخالقیاتی راگیاندن و ئیتیكیـــدا كردووە، بم ئو بابت چۆن تپڕی نازانـــم، دەترســـم جیھازكـــی نھنیـــان ھب و نامكانمانیان بدەست بگاو سبی و دووسبی

ھی ھمووان بو بكنوە.

پرۆفیشناڵ

مسعودی مال ھمزە

بڕوەبرایتی شانۆ ببگوە وەمی حم جمیل دەداتوە

گشاوە جاف : دواكارم فیلمكی دیكۆمنتاریی لسر ئنفال ك یـــو ئافرەتشـــاوە جـــاف ئـــگمـــاوەی ١٤ ســـا ل ئوروپـــا دەژی و ریتانیـــا دەژی و لب ل یشـــ٧ سامـــاوەی ئو ٧ ساشـــدا ئو خریكی خوندنوە ل بواری راگیاندن و فیلمی دیكۆمنتاری، ب ھاوكاری لگڵ چند كوردستان و لستا ئئ كی دیكسكبـــۆ بجھنانـــی چنـــد پرۆژەیك، یانـــدن و فیلمدەربارەی رەوشـــی راگدیكۆمنتیی كوردییكان ب باشمانزانی

بیدونین...ئا: ھونری بدرخان* ئـــو فیلم دیكۆمنتارییی ئســـتا

خریكین چیی؟ كـــی دیكـــدا جارو فیلمـــلـــ - بـــ ئنفـــال یادەوەرییكانـــی بـــۆ دەكینـــوە، دیكۆمنـــت نوەكانی داھاتـــوو تا بزانن چی

بسر كورد ھاتووە.* وای ئـــوەی گلی كورد زومكی زۆری لكـــراوە، كچی وەكو پویســـت فیلمـــی دیكۆمنتـــی لبـــارەوە برھم

نھاتووە، قست لسر ئوە چیی؟- مـــن دەم ھموو دەزگایك و تلفزیۆنك دەب بشـــی فیلمی دیكۆمنتـــی ھبـــ، مـــن ناتوانم لبارەی ھولرەوە قســـ بكم، چونك لـــدوای "١٩٩٤"ەوە ئوە یكم جارە بموە ھولر، بم ئوەی ئـــاگام لب ل ســـلمانی بشـــی دیكۆمنتاری ھـــر بناو ھیـــو تنھـــا تابلۆیكـــ، ئگینا وەكو بشـــك بۆ برھمھنانی دەربـــارەی دیكۆمنتـــی فیلمـــی ئو كارەســـاتانی بسر كورد زۆرەوە بداخكـــی ھاتـــوون زۆر زۆر كمـــ، ئمـــ دەســـتی ئوروپـــی ماچ دەكین ب فیلمی دیكۆمنتی بكا، ل كاتكدا خۆمان كیـــش لخا ،یـــكادیرمـــان ھ ل ك وەیمـــووی گرنگتـــر ئھ مـــشـــمدا گوتـــم ئموحازەرەكبۆیـــن وەنییـــب پویســـتمان فیلمی دیكۆمنتی لسر بنشتی دارەبـــن بكین، ئـــوە ھگرن بۆ دوایی ك ھموو شـــتكانمان ســـاف بوو، چونكـــ وتكمان یدەتوانی بیك ك شـــك ە لپ

دیكۆمنت. * بوپیی ئمـــ ھومان نیی بۆ بدیكۆمنت كردنی شـــتكان، ببوای تۆ چی بكرێ باش بۆ ئوەی كارەسات و مژووی خۆمان ب دیكۆمنت بكین؟

ھاتـــوو دەزگا ئگـــر - خـــۆی راگیاندنكـــت ك تلفزیۆن و ئو چاوەی ك خك لوەی شت دەبین و كاریگری دەب، ئگر ئو ئایدۆلۆژیایی لسری ئیش دەكـــرێ لنـــاو تلفزیۆنكتـــا نبوو تۆ ناتوانی ھیچ بكی، یانی من وەكو ستافك تا بیانی بۆم پیان بـــم دەموێ فالن شـــت

بكم، ئگر ئوان یارمتیدەرری من نبن من چۆن كارەك بكم، لوانی كادیری زۆر ھب و حز بكا ئو شتان بكات دیكۆمنت، بۆ ئوەی شونوارەكان بھتوە، بم ك كسك ل تلفزیۆنكدا پشـــتگیرت نبـــ چـــی و چۆنی

دەكی؟ نكوردستان باشترین شو توانییپ *

بۆ سازكردنی فیلمی دیكۆمنتی؟

- بدنیاییـــوە، من خۆم یككم لوانی چندەھا بیرۆكم ھبووە نر الیبم لم، بكار بكـــ كئابوورییكـــی ناتوانم كاربكم، چونك پویستم پیتی، بۆ ستاف ك دەم ستاف بۆ كوردستان ٥

.سسم بك* ل ئســـتادا ئوروپییكان خریكن ئـــش و ئازارەكانی كورد ب دیكۆمنت دەكن، پتوای ئوە شتكی پۆزەتیڤ

یا نگتیڤ ب؟

- ئو شت دوو الین، ھندكیان ،تیڤگكیشیان نندو ھ پۆزەتیڤمن دەم لبرئوەی خۆمان لناو ،و بینیومان بووین ككارەساتئوەنـــدەی كاریگـــری لســـر من دەبـــ لســـر ئوروپییك گوناھ ،ی نابرییـــو كاریگئسیق دەدەین دەست ئورپییك، چونك بڕاســـتی كارەســـاتكان كارەســـاتی بچـــووك نیـــن، یانی

زۆرجار لگڵ ستافكم دەڕۆین چیرۆكی وادەب م لبـــۆ كار گومن دەگرنـــ، بم ھاوكارەكم وەچییئ ـــدە وروپیـــئ كـــبـــۆ دەگری؟ كواتـــ دەزانی ئو

جیاوازیی چند زۆرە.* ل ئستادا بشك ل دەرھنرانی كـــورد ھوـــدەدەن لرـــگای فیلمـــی ســـینماییوە ئش و ئازارەكانی كورد و كارانئ توانیینن، پیدنیا بگ ب

ب دیكۆمنتی بكرێ باشترە؟

- وا باشـــترە ئمـــی ھنـــگاوی گـــورە ننیـــن، چونكـــ جارێ ئم ھر سینمامان نیی، نازانم من لـــ ســـلمانیدا ســـینمایكم نبینی، تـــازە یكك كراوەتوە، نازانـــم ھولر چند ســـینمای تیایـــ؟ كوات ئم ســـینمامان نییو ھشـــتا ئاشنا نبووین بو فیلمانی ل چ ئاستكدان و بۆچی دەكرن، ئمیك ك وتكمان پـــە لـــ بابتـــی وا كـــ بتوانـــی دەستی بۆ بری و ب دیكۆمنتی مبگۆڕی، ئ كی پی و خبكنمانتوانیوە ئوە بكین، ئیتر بۆ ھنگاو بۆ شـــتی گـــورە بنین، كارەساتكان ب دیكۆمنت بكن باشترە، یك سعاتی دیكۆمنتی بقد ٢ ســـعاتی ئـــو فیلمانی دیكیـــ كـــ دەیكـــن، دووجـــار نمایش بكرت ل ســـدا پنجای

بینرەك تدەگا تۆ چیت دەوێ. نتراغـــی دیكۆمف لـــ توانیـــپ *ك زۆربی وتانی دنیا ئاشـــنای ئو

ئازاران نین ك كورد چشتوویتی؟- بدنیاییـــوە، ئمـــ ك ئســـتا دەزانیـــن جوولكـــ چ ئازاركی ك وەیگای چییرشتووە، لچدەیزانین، فیلـــم؟ نخر لرگای بدیكۆمنت كردنیوە، تا ئستاش ل زۆربـــی برنامكانی خۆمان زۆربی شـــتی ئوانـــ دۆبالژی دەكن و لـــی دەدەنوە، ھیتلر چی كرد و فن چی كرد، كاك تۆ وتكی خۆت پویستی پیتی، شـــتی كۆنم بۆ لمدەن، بنیازن جاركـــی دیك ھیتلر دروســـت بتوە، وانـــی لوەردەگرێ، بۆ خۆت وەریگرە بم شتی تازەتر ھیـــ لرە، كـــ دەتوانـــی كاری لسر بكی و بجیھانی بناسنی بشـــوەیكی پۆزەتیڤانـــو زۆر

معرفیان بوی بكیتوە.* ل ئستادا بشك ل دەرھنرانی كـــورد خریكـــی برھمھنانی فیلمی دیكۆمنتین لســـر ژیانی كس دیارە زینـــدوو و مـــردووەكان، ئـــو كاركی

چۆن؟- دەكرێ، ئوە شتكی زۆر زۆر باشـــ، چونكـــ دیكۆمنت خۆی بریتی لو شتانی ك حقیقین، لگـــڵ ئوەی ئم ئازارەكانمان بـــم لگـــڵ ئوەشـــدا زۆرە، كسایتی وامان ھی ك نمرن، خۆی دیكۆمنتی چیی یان لسر رووداوی سیاسیی، یان بشك ،تگاكناو كۆمی لو ئازارانل

.یان شتی دیك* دەكـــرێ جیاوازییك بكی لنوان فیلمی دیكۆمنتی و راپۆرت و رپۆرتاژی

دیكۆمنتی؟ لـــ وەیـــئ كشـــخـــۆی ك -جیانكراوەتـــوە كوردســـتان

راپۆرتـــ ھـــواڵ چییـــو فیلمی دیكۆمنتی چیی، فیلمی دیكۆمنتی بریتییـــ لو فیلمـــی ك دەكرێ چند خولككیش ب، پویســـت

.عات بنیو س ناكا زیاد ل* ســـتانداردك ھی بۆ ماوەی فیلمی

دیكۆمنتی؟- ل دەقیكوە تا نیو ســـعات بـــۆی حیســـاب دەكـــی ئگـــر ،وەندە بویســـتی بپ كتبابئگرنا دەڕوا بۆ ســـعاتك یان

٤٥ خولك. * بكارھنانی ســـیناریۆ لناو فیلمی

دیكۆمنتی شتكی رەوای؟ بـــ دیكۆمنتـــی خـــۆی -رووداوكـــی دیكۆمنتكردنـــی رووداو، وەكـــو یقینراســـتلبرئـــوە ئوكســـانی لناو كارە دیكۆمنتییكان كار دەكن و شتكان دەن ئوان ھیچیان ئكتـــر نیـــن، یـــك لـــ بنمـــا وەینت ئكانی دیكۆمرەكییسك ســـیناریۆی بۆ نانووســـرێ، چونك شتك راستو روویداوە، دوای ئـــوە نارۆتیفك ھی ئو كسانی ك شتكیان بینیوەو وەكـــو حیكایتخوان دەیگنوە لگڵ ونكان، ئویش قسدەكا دەكاتـــوە، روونـــی زیاتـــر و ھروەھا فیلمی دیكۆمنتیشـــمان قس ننھا وت ،دەنگ بب یھدەكا، بم ئایا تۆی برھمھنر چۆن بیـــاردەدەی ك چۆن كار بكی، ئگر ل فیلمی دیكۆمنتیدا كسك وەك ئكتر قسی كرد و تۆ ســـیناریۆت بـــۆی دانا ئوە كورت تنت و دەبدیكۆم تنابفیلـــم و شـــتك نیی بـــۆ بتوێ نت، بـــۆ نمووندیكۆم یتـــبیكئو كارەی ئســـتا ئم دەیكین ئنفـــال"ە، "یادەوەرییكانـــی پویســـت نـــاكا كس رۆـــی تیا ببینـــ، من لگـــڵ ئـــو كارەدا كناكانیـــش لـــ رۆیشـــتووم یانی ھو شـــتانڕاوم بۆ ئگـــیككیـــم ئنفالـــوە، لبـــارەی سیر كرد ناوی نراوە دیكۆمنتی ھمووی تمسیلی تیا كراوەتوە، ،وە درۆیی ئســـتدەكیانی ھگر من ئوە پیشانی ئوروپیك بـــدەم دە جـــا ك ناـــ ئوە راســـتی، لـــ دوورە نواندنـــو

.خۆی نواندن چونك ل و كارانزۆرجار كردنی ئ توانیپ *

گورەیی كارەساتك كمدەكاتوە؟- بـــ تئكیـــد، چونكـــ كســـی ر دەبنمھرھر و بنـــدەرھزۆر زۆر وریاب و ب ئاگایانوە كاری تیـــا بـــكا، چونكـــ لگـــڵ ھیكـــی تكنیكـــی كامراكت

تواو ئیشكت رۆیی.بشی دووەم و كۆتایی

گشاوە جاف

بدرخان ژمارە ١٣٠

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

13

رون

ھ

لڕووی شـــوەوە، ھموو قۆناغكی قۆناغكانی پشكوتنی شـــانۆ شـــوە ب ناوەرۆك كاریگر بووە، یـــا زۆرجار ناوەرۆك كاریگـــری خۆی بســـر شـــوەدا كردووە و بپـــی ناوەرۆك شـــوە روخســـاری كشـــراوە، بۆ نموون لشـــانۆی كالسیكی كۆن ســـنووركی تســـك بۆ شوەی شـــانۆییك دانابوو، وەك ناوەرۆكی شـــانۆ خۆی ل ر كوان و خواوەنـــد. ھـــباســـی پاھنـــدێ لـــم كۆتانـــ رزگار كرد شـــوەی نمایشـــیش بھمان ندێ لھ ردەمی كالسیكی نوێ كســـ وە رزگاری بوو، لشـــمرجكانی یكـــو زمان و كســـایتییكانی دوورخراونوەو تـــا ئو ســـردەمی ربازی رۆمانتیكی ســـری ھدا دیاردەی ســـربخۆتر ســـریھدا، مبســـتمان لـــ ســـربخۆتر ئـــو دیاردانیـــ ك زیاتر ھویاندا ئو كۆتان بشـــكنن و شـــوەی نوێ بۆ نمایشـــی شانۆیی بدۆزنوە، لگڵ سرھدانی ربازی ریالیزم شـــانۆ شـــوەیكی تـــری وەرگرت ك زیاتـــر لھۆش و دانایـــی نزیك بـــوو، ئـــم گۆڕانكارییانـــش چنـــد ھۆكاركیان ھبوو، لوان ھوی بردەوامی ھونرمندی شـــانۆ بۆ ئوەی خـــۆی لـــو كۆتان رزگار بكات و برەو نوخـــوازی و داھناندا بوات، ئم كارەش بگومان ب گۆڕینی شوە نابت. ھروەھا پشـــكوتنی ئایدیـــاو وازھنان ل شـــوازی توند ب مبســـتی دۆزینوەی شـــوەیكی نوێ ك لگڵ خواســـت و پداویســـتی خك بگونج و كارتكردنی گۆڕینی بینای یاخود ھۆی نمایشی شانۆیی بشوازك ك لگڵ گۆڕینی سردەمیانو باری شانۆ و ھۆك بگونج، ئمو پشـــكوتنی زانست ھۆكاركی گرنگ كنیكی و میكانیكـــی نوێ لكانـــی توەی ھۆیبـــوو بـــۆ دۆزینـــشانۆدا ئمش كاریگرییكی دیار و برچاوی ھبوو ل شانۆ و تـــا رۆژگاری ئمۆمـــان ئامرە تكنیكییـــكان رۆی برچاو شخســـتنی شـــانۆ و زۆرجاریش دەبنپ ر دەبینـــن لو كاریگـــسروش و ھون بۆ سرھدانی دیاردەی نوێ یاخود نوكاری كردن ل نمایشی شانۆییدا، ھروەھا زەمین خۆشكرە بۆ ئوەی نووســـری شانۆیی زیاتر ل نووســـینكانیدا خیای بربوتر بت و سوود ل فراوانی كشی شانۆیی وەربگرت و خۆی لو

سنوورە تسك رزگار بكات ك گمارۆی بیركردنوەی داوە.لرووی جگو شونوە، شونی نمایشی شانۆیی ل گۆڕەپانی گشـــتی پشكوتنی وەدەست ھناو تا چووە نو چوار دیوارەوە مبســـتم ناوی ھۆی داخراوی شانۆیی، وات ل شونی گشتی گۆڕا بۆ شونی تایبتی، ھروەك چۆن ل سردەمی ئلیزابس روویداوە و بگرە لو سردەمانی دوای ئویش ئینجا دووبارە برەو گشتی رۆیشتوە، بم ئوجارەیان بشوەیكی گشتی ش دەكراو لشـــكی داخراویش پناو ھۆكو شـــانۆ لبوو بندەرەوەی ھۆیش ل شـــونی گشـــتی پشـــكش دەكرا ھروەك چۆن ل شانۆی شقام و چایخانو كركاران و گڕۆك و الدێ و ئوانـــی تر دەبینرـــن و ھۆكاری ئم ھمـــوو گۆڕانكارییش دەگڕتـــوە بۆ ھودانی بـــردەوام بۆ ئوەی بینركی زۆر و زیاتریش روو لشانۆ و نمایشكانی بكن و ھروەھا توانینی جیا جیای ھونرمندان سبارەت ب ئارەزووی بینر برامبر ب ھونری شـــانۆ و ھســـت كردنـــی ھونرمنـــدان ب گرنگی بینر كـــ بیك ل بنچین تواوكرەكانی شـــانۆ دەژمردرێ و زۆرجاریش كری شانۆ "مبستم ھۆ داخراوەكان" ئوەندە گـــران بووە ل توانای ھنـــدێ گروپ نبووە ھۆڵ بكرێ بگرێ بۆی بدوای شـــونكی تر گڕاوە شانۆییكی ل نمایش بكات ك كناپ و ئامانجی شـــانۆ ئھۆ یان زۆرجار نمایشـــكردن لدەرھنرەك مبستیتی بۆی ھانا بۆ شونی تر دەبات. لرووی نمایشوە، نمایشی شانۆیی ل دیاردە ئاھنگ ئامزەكان گشی سند ھروەك ل سردەمی گریككان و سردەمی رنیسانس و شـــانۆی مووجیزەو شـــانۆی ئاكار بووە نمایشـــی شانۆیی ك روەك چۆن لریدا، ھسوە زاڵ بوو بدیاردەی السایی كردنشانۆی ریالیزمی و سروشتی باو بوو، ئینجا ل السایی كردنوە بۆ ئم شـــوازەی ئســـتا كـــ دەیبینین ك بریتیی لـــ دیمن و رەنگدانوەی ژیانی رۆژانو فرگیك بۆ ھوســـت وەرگرتن و وانـــ وتنوە "مبســـت لـــرە وانی بســـوود و ئزموونی رۆژانـــی مرۆڤایتیی". ئو گۆڕانكارییان زۆر الینی بخۆیوە ك "سایك" لیستا بریتی بوو لئ ر لدیكۆر ب بینی بۆ نموونپاشا پرەی ســـندو بووە جگاو ژینگیك ك كسایتییكان تیایـــدا دەژیـــان و بایخكی زۆریشـــیان بجـــل و برگیش دەدا وەك الینكی جوانكاری ل شانۆدا و ھۆی ئم گۆڕانكارییانش دەگڕتـــوە بۆ گرنگی و بایخدان ب الینی جوانی زیاتر وەك بایخـــدان ب الینی واقیعی ل نمایشـــی شـــانۆیی ئمش بووە ھۆی دووركوتنوەو لیـــك نچوون لگڵ دیمنی واقیعیدا، ھروەھـــا ھوـــدان بـــۆ ئـــوەی یارمتی دەقی شـــانۆیی بدرێ یوەندی بپ ركردنی بیســـتراو كـــی بینراو و چارەســـنوب

ھونرەكانی ترەوە ھبت.دەربـــارەی دیمـــن و توانیـــن جیـــاوازی لگـــڵ ئمـــو چارەسركردنی دەقی شانۆیی و میقداری پیوەندی بدیمن و ونی ژیان و برجســـتكردنی لســـر تختی شانۆ. ئمو ئو پشـــكوتن و دیاردانی ك شانۆ بخۆیوە بینیویتی گر بـــوردی ســـرنجی بدەینـــ و توژینوەی بۆ بكیـــن دەبینین دوو ربازی ســـرەكی ھـــن كوا كارتكردنی راســـتوخۆیان ی كوژمپۆڵ و تو شـــدانی دیاردەكان و ئرھســـ ل یھخۆی بشـــانۆی ئزموونگری دەناســـن یان وەك ئزموونی شـــانۆیی و بردەوامـــی ئزمـــوون بـــۆ برەوپشـــچوون خۆی دەناســـن ب تایبتی ئو ئزمـــووم و دیاردانی دوای جنگی جیھانی دووەم ســـریان ھداوە. ھرچندە ئم دوو ربازەش لـــزۆر شـــتدا یكتـــر ناگرنـــوە، بـــم لـــ ھمان كاتـــدا چند خاكـــی ھاوبش ھیـــ لنوانیاندا ئـــم دوو ربازەش بریتین ل شـــانۆی "پشـــەو" ل فرەنساو شانۆی "داستان" ل ئمانیا. لـــرەدا ب پویســـتی دەزانم باســـی ئم دوو ربـــازە بكم ھم لبـــر گرنگیان و ھروەھا لبر كاریگریان بســـر دیاردەو رنج بدەینوردی سر بگ كانی تر، چونكزموونوژم و ئتســـرھدانی شـــانۆ و پشـــكوتنی ئوەمـــان بـــۆ دەردەكوێ دیـــاردەكان ھمیشـــ ســـوودیان لـــ ئزموونـــی پـــش خۆیان وەرگرتـــووە و ھریك یاخود چندەكیـــان بوون ب ھون بۆ ســـرھدانی ئزموونـــی تازەو نوتر. بۆ نموون گ "تیســـپس" نبووایـــ كاری ئســـخیلۆس و ســـۆفۆكلیس و دیورپیدس بم یوانل بووایزموونی گریك نروەھا ئدەبوو. ھن وەیشـــشـــوەو شوازی شـــانۆ بم شوەی ئســـتا نبووای ھروەھا تیـــۆر و دیاردەكان، ك لـــ دەرھنرەكان و نووســـرەكان. با جارێ بگڕینوە ســـر ئم دوو شـــوازە. با جارێ ل شانۆی

"پشەو"ەوە دەست پ بكین.

ئزموونگریت ل شانۆ (٣)

ھیوا سوعاد

مسعودی مال ھمزەدنیای مندان ئو دنیا جوان و پاك و نمو تموومان بھ كــــ ردەیگبتپڕیویــــن و دەزانین كــــ تمنكی وەلــــ ،ســــاس و گرنگــــنــــدە حچبداخــــوە لو كوردســــتانی خۆمان بایخكــــی یكجــــار كم بــــ مندان دراوە و زۆرجار لبــــر باری دارایی و ھندێ جاریش لبر عادەت و داب و نریتی كۆمگا مندان ل تمنكی نی بازاڕەكان و شوزووەوە رەوانگشتییكان دەكرن بۆ ئوەی كاربكن، ویســــتپ ن وابدنیــــای منــــدا كــــزۆرتریــــن بایــــخ بو الینــــ بدرێ و زۆرترین ھوڵ بــــۆ ئوە بخرت گڕ كــــ خزمتی بــــواری منــــدان بكرێ، نی الیزۆربــــ وە لداخــــچی بك ب خو بایكانی ژیان دەبینین ئگرنگمنداڵ ندراوە، ل الین ھونرییكش دەبینیــــن ھژارترین ناوەند ل ناوەندە یوانل ،نشی منداب ،كرییھونزۆرجار چاالكی ھبــــ و ئنجامیش بدرێ، كچی بداخوە بشــــی ھرە زۆری ئو چاالكییان بۆ چند منداكی و جۆرە چاالكییانو ناتوانرێ ئتتایب نمایش بكــــرێ، ك نــــو مندابــــۆ ئــــ

پویستیان پیتی.

ئوەی مبستم لرەدا قسی لسر بكم، شـــانۆی مندان، ك بداخوە ئمی گلی كورد وای ھژاریمان ل زۆربی بوارە ھونرییكان، كچی لو دنیایدا پویســـت بگرین و شین بگین بوەی لـــو الیندا ئوەندە زۆرجـــار یـــوانل كـــ ھژاریـــن، ،نـــو الیمیـــش بیـــن لـــرھب بـــیـــان زۆرجـــار شـــانۆییكانی مندان بشوەیكی وا نمایش دەكرن نك ھر سوود ب مندان ناگینن، بگرە وادەكـــن ئو مندانی حزیشـــیان ل شـــانۆی ل شـــانۆ دوور بكونوە و ئیتـــر نزیكی نكونـــوە، بگومان ھـــۆكاری ئـــوەش دەگڕتـــوە بـــۆ ســـی پســـپۆڕ و شایستبوونی كن مئ م بپ یـــھ و بوارەدا، كلـــ سی پسپۆڕ و شارەزایك یمان ھكلبواری شانۆی مندان، بشی ھرە زۆری ئوانـــی كاری مندان دەكن ھونرمندی شـــانۆكاری ب تمنن، یانیش بداخوە ك بۆت باو زۆرجار دەگوترێ ئو شانۆكارانی ل بواری شانۆی گوراندا فشلیان ھناوە ھانا بۆ شانۆی مندان دەبن، كوایا قوڕ

.و شانۆیر ئسبوای ھموو ئو شتان، ھر كاتك ین ھكی شانۆیی مندابزانم نمایش

ھودەدەم بـــ زووترین كات بچم و بیبینم، ھم لبرئـــوەی حزدەكم بن ھمی شـــانۆیی بۆ منـــدارھبو ھمیـــش لبرئـــوەی كـــ منـــداڵ بووم لبر كاســـبی ھیچ شانۆییكم نبینیـــوە و نمزانیوە شـــانۆ چیی و چـــژی چیان چییو لكودای، بكو ئوكات چژی ژیـــان الی من لوەدا م بم و لكی قوتابخانـــ ل بـــوو كبازاڕیش زۆرتریت شـــت بفرۆشـــم و ن و بككانیش دەستگیرم نپۆلیس

ئازادی كاربكم.ل مـــاوەی رابردوودا تیپـــی مندانی ســـلمانی دوای ئوەی چندین جار ل شاری سلمانی شانۆگرییكیان ھولریـــش لشـــاری نمایشـــكرد، "ببـــوورە شـــانۆگری دووبـــارە ھبوومیان" ل ھۆی بڕوەبرایتی بھـــاوكاری و ھولـــر شـــانۆی

بڕوەبرایتییك نمایشكرد. ب رییو شانۆگرەتاوە ئس ر لھشـــوەیكی زیندوو نمایش كرا، بو مانای نا ك وەكو برنامی راستوخۆ بكو مبســـتم ئوەی شانۆك ھر زوو تكـــڵ بـــ ئامادەبـــووان كـــراو خۆیان ب بشك ل شانۆییك زانی، وای ئوەی ئو شانۆگریی وەكو كاركـــی ھونری نمایش كـــرا، لپاڵ

ئوەدا ستافی ئو شانۆگریی كاركی یكجار گرنگی دیكیان كرد، ئویش ننن بزەوە منـــداح یانـــدا بوھسر تختی شـــانۆ و ب ئارەزووی ك كڕادەین، ببكـــ خۆیـــان قســـگیشـــت ئوەی لو كاتی دەرھنر زیرەكان ســـیناریۆیكی دروســـتكرد بوەی یكك ل ئكترانی بشداربوو تووڕەبوو و رۆیشـــت و ئامادە نبوو كارەك ئنجام بـــدا، كچی منداكی ئامادەبووی ناو ھۆكـــ رەزامندی خـــۆی دەربی ك كارەك ئنجام بدا و ھر زوو و ب حزەوە ھات ســـر

تختی شانۆ.ل پـــاڵ ئواندا "ببـــوورە ھبووم" كارـــك بـــوو بپی پویســـت توانی تـــرس الی منـــدان بشـــكن لوەی بن ســـر شـــانۆ، ئوە جگـــ لوەی دا كرییو شـــانۆگناوەرۆكی ئ لـــ كرۆكی تیپق عارف لھۆنی سمۆفئامـــادەكار و دەرھنری كارەك بوو چندیـــن بابتی گرنگی خســـتڕوو، ك تعبیركردن بوو ل سیفت جوان و ناشـــیرینكانی منـــدان، ل ھمان تر بۆ ســـیفكاتـــدا دانانی چارەســـناشـــیرینكانی مندان، كـــ ئوەیان

بالی منوە گرنگترین كار بوو. حزدەكـــم الینی نواندن لو كارەدا بخم برباس، لبرئوەی بڕاستی بشـــدارانی ئـــو شـــانۆیی ئوەنـــدە جوانـــی نواندنی خۆیـــان دەكرد، كب ك كوەیشـــدەكـــرا، بشـــبینی نپدەتوانم بم منداكان جوانتر نواندنی كان، كنجـــگ خۆیـــان دەكـــرد لـــبگومان ئوەش كاركی دخۆشكر

.خشو موژدە بمـــاوە بـــم دەستخۆشـــی لـــ تیپـــی ھونـــری مندانی ســـلمانی دەكم، كـــ وەكو تیپكی چـــاالك بردەوامن رســـھل ھونـــری چاالكـــی لـــبواری "شـــانۆ، مۆســـیقا، شوەكاری" كاردەكن و برھمی جوان پشكش دەكن، ھیوادارم ئو جۆرە كارانیان بردەوام ب و پرەش ب توانای ئو مندان بدرێ ك لو شـــانۆگرییدا بشـــداربوون و وەكـــو ئكتر رۆی

خۆیان گا.

ئا: مسعودی مال ھمزەكارەســـات ئرشـــیفكردنی ھموو و رووداوە كوردییـــكان ئامانجـــی سرەكی ئمی، لو ژمارە بدواوە و چاالكییك لـــكر جـــارەی یھھونرییانـــی كـــ ل ســـای ١٩٨٣ بـــدواوە لـــ ھولـــر ئنجامدراوە بـــوی دەكینـــوە، كـــ كۆمك دەلیل ل لیڤاكســـی شـــرزاد ھینی پارزراوە و ئم بوی دەكینوە، یكم چاالكی ك بوی دەكینوە پشـــانگایكی ھونرمند ســـردار

...كیانسنجاوی دەستپ

كۆمی ھونرەجوانكانی كورد- لقی

ھولردووەمین پشانگای تایبتی ھونرمند

سردار سنجاوی دەكاتوە ١١/٢٢ ل یوبییی ئی قوتابخانھۆ

تا ١٩٨٣/١١/٢٨

نددا كرمی ھونشـــانگایو پلـــدووەم پشـــانگای تایبتـــی بـــوو، كـــ نمایشـــكران، تابلـــۆ چندیـــن بریتی بوون ل: "ھوســـت، منیش تنیاییـــم خۆش ناوت، سروشـــت، دوو حات، مـــرۆڤ و ئازارەكانی، ك، لنـــان، گوندنا ھت، پپۆرترتابلۆیكـــدا، كركووك ل شـــودا، دیمنكی شـــاخاوی، لـــ مھاباد،

پكھاتـــن، ھنـــگاو بـــرەو خـــۆر، میشبۆكان ھ) نیابك، ددیاردەیســـربندە)، گونـــدی علیی رەش، ،مانگئاشـــتیش ل ،رەو لووتكب وانیـــن، لــــــت، مـــرۆڤ، تپۆرتردەپارـــزم، حزەكانـــت باوەشـــما برەو گرمیـــان، دیمنك، گوندی قووچ، ل ژیانی قوتابیتیمدا، ئڤین، سروشـــت، دوو حات، سروشت، ئـــوارە گوندك"، ك نـــاوی ھمان ئـــو تابلۆیانـــ لگـــڵ ناونیشـــانی كار لجبنـــی جو الیشـــانگاكپدەلیلكـــدا بـــ زمانـــی عرەبیـــش

نووسراوە.دەلیلكشـــدا الپـــڕەی لـــدوا وەیو شند برمكی ھونی"C.V"

نووسراوە..Sardar sinjawy

سردار سنجاوی* ١٩٦٤- لـــ شـــاری كركـــووك

لدایك بووە.

* ١٩٧٩- پشانگای یكمی تایبتی ل ھولر كردۆتوە.

* بشداری ل پشانگاكانی چاالكی قوتابخانكان كردووە.

* ئســـتا قوتابییـــ ل پۆلـــی یكی لـــ ندروســـتی بـــایمانـــگای تپ

ھولر.

ل لیڤاكسی شرزاد ھینییوە

- پشانگای یكمی تایبتی

ببوورە ھبووم ...نمایشك بۆ پروەردەو شكاندنی ترس و شرم الی مندان

دوای چندین ساڵ دابان، مھدی حسن حشارگی نمایشكردتایبت ب ھونری بدرخان

دوابـــدوای چندین ســـاڵ كاركردن لبـــواری شـــانۆدا و چندین ســـاڵ دابانی لكاری شانۆیی، لمۆژانداو لـــ ٢٠٠٩/١٢/١٢ لنـــاو حوشـــی ئكادیمیای ھونرەجوانكان مھدی ل شـــارگری حن شـــانۆگسحنووسینی ھایرۆ نانی پاڵ و وەرگانی حمـــود زامـــداری نمایشـــكرد، لـــمنواندنی ھریك ل یوسف عوسمان و فورات محمد و بڕوەبری شانۆ ن حاجی و كاری رووناكی لھمـــبالیـــن زاھیـــر ئیبراھیمـــوە كرابوو، د. منصور نوعمانیش سرپرشـــتی

كارەكی دەكرد.دەربـــارەی ئـــو كارەی و كارەكانی لـــ مھـــدی حســـن داھاتـــووی شـــانۆگری گوتـــی: لدوانكـــدا حشـــارگ تـــزی دەرچوونـــم بوو وەكو قوتابییك ل كۆلیژی ھونرە لـــ بـــاس شـــارگح جوانـــكان، رووخانی رژمك دەكا، ك سرۆكك و سكرترەكی جماون، لدواجاردا ك و خۆیانی لیشـــارگح دەچنحشار دەدەن، خوندنوەی من بۆ ئو دەق ئوەی لسرووی ھموو

بگیكی سرۆكایتیش كۆنتۆكی دیكش ھی، ئو كۆنتۆش وت و كســـكی دیكیـــ، رەنگ خودی خۆم بم لســـر خۆم، لدواجاریش لســـرووی كـــ كئاســـمانھموومانوەیـــ دەبتـــ كۆنتـــۆڵ، كواتا لو گردووندا ھیچ نھنییك ل ئارادا نیی، بۆی جگ ل ســـرۆك و ســـكرترەك ھمـــوو خككش بـــوون و ب یشـــارگو حناو ئل

بســـرەوە كامیرایان ھمیشـــیی بوو، ئـــوە خوندنوەی من بوو بۆ

.و دەقئ ل و دەقئایا ئ وەشی كدەربارەی ئئاستی ئو چند سای خوندن بوو ك مھدی ل ئكادیمیا خوندویتی، ر لگھـــدی گوتـــی: ئوە مبـــۆ ئدەرەوەی قوتابییتیـــم قســـ بكـــم كمن دەم كـــرد، چونكر نمنی تئیـــش بكم، بم وەكـــو قوتابییك

قســـ بكم، ئوە پرۆژەی ئیش بوو، چونك ك قوتابی شتك ھدەبژرێ تـــا ئیشـــی تیـــا بـــكا، كـــ بھموو زاكیرەی خۆی ئیشی تیا دەكا، ئوە وەكو قوتابی، بـــم وەكو پرۆژەی ھونـــری و وەكـــو ھونرمندـــك لـــ دەرەوەی ئـــو ئیشـــ دوای ١٠ ســـاڵ تمن تازە ئیـــش دەكموە، ھیوادارم بتوانم كاركی لوە باشتر بكم، ئو ئیشش پرۆژەیك ل پار ساوە ئامادەم كردووە شانۆگری "ملیك لیرە" پشبینی دەكم بۆ ٣/٢٧ ئامادەب بۆ نمایشـــكردن، ك لگڵ تمامۆستا یوســـف و برادەران دەبپـــرۆژەی بڕوەبرایتـــی ھونری تویان دەبر، ئیتر ئولشـــانۆی ھئیشی مھدی حسن ل دەرەوەی

قوتابیتی. جـــی ئاماژەی ل ســـانی رابردوو مھدی حســـن یكك بـــووە لو گنجانی زۆر كارایان كاری كردووە و ماوەیكیشـــ لكاركردن داباوە، بم خریك دەكوتوە ناو كاری ھونـــری، ل ژمارەكانـــی داھاتوودا مھدی حسن دەدونین دەربارەی

ئو ١٠ ساڵ كارنكردنی.

ھونرمند مھدی حسن

دیمنك ل شانۆگری مندان

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

14

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ھوای گرمئودەمی ل رووبپـــڕی رۆژنامیك یان ل سایت و لدەنگ و رەنگی رادیۆو تیڤیكـــوە بۆنكـــی ترشـــاوو بـــزراوو ھراســـانت دەكات، میلی خشككردنی ۆڵ پتر وەجوماری دەســـتت بۆ كۆنتـــ

دەخات. ئـــوە ھســـت ناســـك و دووربیـــن و دســـۆزەكانی تۆن، گرەكیان پت بن: ئوكاتی تمنت بفیۆ مدە، گوزانی تیـــژو تیژڕەوی بای میلی كات دەتبت، ئگر ب قغان بری پنگرت، وریاو ۆ دنیا وا ماممئ :زیت و چوســـت بلگـــڵ ھواڵ و راگیاندنـــكان دەكات. گوتیـــك ھیـــ دەت: ھواـــی گرم لدەســـتتان نمنتوە، چونكـــ ئگر بمنتوە دەســـتت دەسوتن. بۆئوەی پنجـــكان ھنوەرن و دەســـتكانیش لكیـــس نچـــن، دەبـــ ل ئان و ســـاتی خۆی، لوەكان بقلیشـــن، پیڤكان ئازاد و برھـــدا بكرـــن، گورزی تیشـــك و رووناكـــی زووم و كامـــراكان لزەرن. لمژە گوتراوە كنگرو ماست ب وادەی خۆی. ھنووكش خـــك گرماوگرم ھواڵ و رووداوەكان دەچنتوە. ھاوو

:رەدایش لكپروكاندنھبورجـــی چاودـــری و چاوە ئشـــكگرو بدارەكان ل كشكنی فلك و لھر شـــونكن!! گوچكـــكان یـــك ھزارو بگـــرە ملیـــۆن جار لـــ راداری مشـــك و كروشـــككان ھســـتیارترن، بـــۆن و چژو ھستكانی دیكش گۆپی سوورو زەردو ســـوزیان بزاندووەو رچكی

ئاسایی خۆیان برداوە!!ئگر ئم دیـــوە روون و برفراوان و كریھ ت، لیاندن بی راگكـــرمگل كنای بینراوو بیستراوو ئلیكترۆنی لـــ بدواداچـــوون و چركـــ بچركی تمـــن و تازەتریـــن رووداوو خـــم و موعاناتكانی خك و ھاووتیان، ئوا دیوەكی دیكش لتـــواوی بوارەكانی رۆشنبیری و سیاســـی و كۆمیتی و ئدەبـــی و...تاد، رەنگ ســـد دەرســـد بھمان پوەرو ترازوو ورد نكرتوە، بم لبرامبر خواست و داواكاری و ب ۆ زۆر ئاســـانمی ئـــۆو كۆنتئـــپنجیك كلیكك پشتت ل ھبكات یان میشم دیوەیان ھل وە، بۆیتنبتكوژلھوی ئوەدابـــ وەمی ھرە زۆری پرسیارەكانیت پبت! كگی ویست و

پداویستییكانی تراو بكیت!.

بئسپایی

ئاوڕەحمان معروف

بـــوكـــراوەیـــكـــی روونــــاكــــبــــیــــریــــی گــشــتــیــیــ لــگــڵ

درخان دەردەچب

سرپرشتیاری كلچری بدرخان:awrahman2002@yahoo.com :عروفەحمان مبدولع

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان: د.ئازاد حم شریف

ژمارە ٦٣ - ١٣١، س شمم ٢٠٠٩/١٢/٢٢ی زایینی

رۆژ ھبجیی: باوەڕم ب ئدەبی ژن نیی، چونك مرۆڤ ئدەب دەنووست.!رۆژ ھبجیی یكك لو شـــاعیرانی و بواری شـــیعردا كارایاننل كنســـالـــ میدانك كاردەكا، تا ئســـتا پنج نامیلكـــی چاپكراوی ھیـــو ل چندین فســـتیڤای شـــیعری بشـــداری كردووەو جگـــ ھنـــاوە، بدەســـت ختیشـــی لـــوەی لـــ زۆرك ل كۆڕە شـــیعرییكان شـــیعری خوندۆتوە، دەربارەی شـــیعر و

برھمكانی خۆی دواندمان...ئا: بدرخان- سلمانی* بـــاس لـــ ئدەبی ژن و پیـــاو دەكرێ، تۆ پتوای ئو جیاكاریی ھب و شتك

ھب لناو كورد بناوی ئدەبی ژن؟ ،دەبــــی ژن نییئ مــــن باوەڕم ب - ،دەب دەنووســــمــــرۆڤ ئ چونكمرۆڤیــــش خاوەنكــــی یــــا پیاوە یا ژنــــ، لــــوە زیاتــــر نیی، بــــم بۆ نموونــــ من ل فســــتیڤای گالوژ شــــیعركم خوندەوە ئگــــر ناوی و بــــن پــــوە ھبجیــــی رۆژ كســــك بیخونتــــوە دەزان ئم تی، چونكك نووســــیویژن دەقــــ وە، كموعاناتــــی ژنم نووســــیوەتل شــــوكدا پیاوك دەیــــوێ ژن بكوژنتــــوە، ئاخــــر بــــو ھموو جوانییــــی كــــ ژن ھیتی تۆ دی موە، ئنیتكدا ژن دەكوژوش لھموو بۆ موعانات و ئشكانی ژن دەگڕنموە، لگــــڵ ئوەدا دەم ھموو تمن بشی خۆشویستی باســــی شــــوكدا لــــ تــــۆ نــــاكا،

خۆشویستی بۆ ژن دەكی. ی بـــاوەڕم بدە وەی كڵ ئـــگـــل *ئدەبـــی ژن و پیاو نیی، كچی ھرخۆت دەـــی ئو دەقـــی من ئگر ناویشـــی پـــوە نبـــ دەزانن ك ئـــو دەق ژنك ،نلموە دەسئ توانییتی، پنووسیوی

.یدەبی ژن و پیاو ھئ ك م جارمكــــی مــــئ وا بكــــبــــ -شــــیعر بــــۆ ژن بنووســــم، ئــــوەش موعاناتی ژنو جاركی دیك خۆمم نووسیوەتوە،ك من لڕەگزی ژنم ئم كشــــی بســــر ژندا ھاتووە، دەــــن رەخنگــــران و شــــاعیران جوانترین شیعر ئوەی ك تۆ خۆت مــــن ھاتووم وە، بۆیدەنووســــیتجاركی دیك خۆم نووسیوەتوە و

ل كاتی خوندنوەی گریام.* لو شـــیعرەی باســـی دەكـــی و دەی خۆمم نووســـیوەتوە، تووڕەییكی یكجار زۆرت پـــوە دیـــار بـــوو برامبـــر پیاو، ئـــو تووڕەیـــی و رق چییـــ و لچییوە

سرچاوەی گرتووە؟- ھۆكارەكی تنھا ئوەی ھندك جار پیاوی ناڕۆشــــنبیر وا ســــیرم دەكا كــــ رۆژ ھبجیــــی تنھــــا جســــت ب،ژن تنھا جســــت بت من تنھا جســــت نیــــم، كوتلیكم بستوەی جن ئســــرۆح، ئ لمن بیــــری ل ناكمــــوە، تۆ ئگر وەكو جســــت ســــیری من بكی ئافرەت زۆرە، بم رۆژ ھبجیی وەوە جوانم كمن ب ،نیی ســــتجكوتلیكم ل شیعر، نك كوتلیك

.ستج ل* ئـــو جرائتی ھتو لناو شـــیعر دەرت بیوە، وەكو رۆژ سوودی پگیاندووی

یا زیان؟- ھندك جار ب خراپی بســــرما ــــك جاریش بندوە، ھشــــكاوەتالینــــی پۆزەتیــــڤ گوتوویانــــ رۆژ ئازای ك ئو شــــتان دەــــ، بم ل ھمان كاتیشــــدا الینی نگتیڤی ھی ك بسرما دەشكتوە، بم شــــاعیر یاخیی، خۆی خودی قم

.یاخیی* تۆ لك یاخی؟

- ل ھموو شــــت بــــاوەكان یاخیم، ھمــــوو ئــــو شــــتانی كــــ بــــاون و حرامــــن، كــــ دە دەســــتی بۆ مبــــ حرامــــ، یاخیــــم لھمــــوو ئــــو كلتوورانــــی دە تــــۆ ژنی و زەعیفی و ناتوانی ھیچ بكی، بم مــــن دەیســــلمنم، وەرە من لگڵ پیاوان براورد بك، شیعرەكانی من زۆر زۆر لپشــــترە لــــ ھی پیاوان، من دەیســــلمنم ك توانای پیاوكم ھی ل شیعردا، من مرۆڤم و یاخیم

ل ھموو شتكی باو.* كاتی خۆی شیعركت لژر ناوی قیسی نووسی بوو، قیسیت بچی شوبھاندبوو،

مبستیشت لی چی بوو؟- ل ئســــتادا بیرم نیی، بم ئوە كۆمك میوە بوو، ھر میوەیكم شــــك شــــووبھاندووە، ئشــــت ب

قیسی الی من ســــتیانی ئافرەتك .ب

لـــ حیســـامی كریمـــی بـــم * ناو گیسی بكانی خۆی قیادەوەریی

ئافرەت شوبھاندووە و باسی كردووە؟- من ئاگاداری ئوەنیم و ھقیشــــم ســــتربك سســــر كھــــ ،نییــــلوەی چی دەنووس، بم لودا من قیســــی وەك ستیانی ئافرەتك

سیر دەكم. بك ھشت توایدا، پبواری رەخن ل *

بناوی رەخنی شیعری كوردی؟- بــــو پیی من كچكم تا ئســــتا ٨ ختم ھی ل فســــتیڤاكان و

و ٥ كۆمیتوونیم ھمیدالیای ئاشیعرم ھی، ھشــــتا رەخنگرك مــــن شــــی بكاتــــوە و نھاتــــووە بمخونتوە، جاروبار دەمخوننوە، كتبكــــم دەردەچــــ یــــك كس یا دوو كس لســــرم دەنووس، من سوپاســــی حم ســــعید حسن دەكم، ك كتبی پنجمم "پاییزك ب پاتۆی كانوونكوە" شتی لسر نووسیوم، بم ئو شت نیی رۆژ خوندۆتــــوە، منــــی بخونتــــوە، ك نیی وەیــــندنو خوم ئــــبــــ می رازی بم، ھیــــوادارم حمــــن لســــعید حســــن زیاتر لسر من

.وەو بنووستنبخو* زۆرجـــار بـــاس لوە دەكـــرێ، ك ئو كاتی شاعیر گیشـــت ئاستك و ناسرا پویست ناكا بشداری ل فستیڤاكان شـــداری لردەوام بچی تۆ بـــبـــكا، ك

فستیڤاكان دەكی، بۆ؟نمدەویســــت ئمســــاڵ مــــن -بشداری فســــتیڤاڵ بكم، پاریش بشــــداریم نكــــرد، ھمیشــــ دوو ســــاڵ جارك بشــــداریم كردووە، بم خۆشــــبختان لــــ ھموو ئو سان ختم ھبووە، ئیتر یكم یــــا دووەم یا ســــیم بووبم، گرنگ م لتــــی خۆمم بــــردووە، بــــخھمان كاتیشــــدا ئمساڵ نمویست بشــــداری بكــــم، چونكــــ ٦ مانگ بــــوو من قســــیدەم ننووســــیبوو، بھۆی ئوەی تۆزك ل ئینترنت ئینترنــــت و بوومتــــوە نزیــــك وێ ئیتر لمــــمنــــی كوشــــتووە، ئئینترنــــت دوور كوموە، بھۆی ئوەی ك ماپڕەكان دەكموە و سیری دەكم كاتم زۆر دەبا، دەم باوك گیان چند لسر ئینترنت بووم، حیف نیی مــــن ئو ھموو كاتم ب ئینترنت كوشت، ئی بۆ كتبكم نخوندەوە، یانی ئینترنت وایلكردم كمك ل شیعر دووری ئــــوەی دوای بــــم خســــتموە، گوتیان فســــتیڤای گالوژ ماوەی

ماوە و تا ١٠/١٠ برھم وەردەگرێ، مــــن تا كۆتایی مانگــــی "٩"ش ھیچم ننووسیبوو، بم ئو موعاناتی ھات رــــم و لرگای تلفۆنكوە وێ بك دەیــــیشــــت، پیاوــــم گپقســــیك ژن بكوژنتوە، پیاوك وەكــــو جســــتیك ســــیری رۆژ

ھبجیی دەكا.* ل شیعرەكشـــت ئامـــاژەت پكردووە و گایو كۆمم لی، بستاش وا دەئ

ھموو پیاوەتی نر لو شوەدای؟- مــــن رــــزم ھیــــ بۆ پیــــاو، بم حزناكم پیاو وا سیری رۆژ بكا، ك تنھا جســــتی، من حزدەكم

كــــم لیكوتل ی كــــیرم بكــــســــشــــیعر، راســــت من ئافرەتم، بم حزم لو شتان نیی، لبرئوەی بالی منوە نگتیڤك، ھرچندە مــــن كچكی یاخیــــم، بــــم حزم لــــوە نیی تۆ تلفۆنكــــم بۆ بكی و وەكــــو جســــت ژن بخونییوە، من حزدەكم تلفۆنم بۆ بكی و وەكو شاعیرك بمخونییوە، وەكو كم لیكوتل وە، كتنمخووە نئجست، راست من جستم، بم

.یورەم ھكی گیا رۆحپا ل* رۆژ ئستا وا باسی پیاو دەكی، كچی ل دیداركی تلفزیۆنی ب شـــیعر باست و جیاوازییك دەكـــرد، ئماچی كوڕ لـــ

چیی؟- قت رۆژێ لــــ رۆژان پیاو ماچی و نكــــردووە ھبجیــــی رۆژ

ناشموێ ماچم بكات.* لوان نیی ماچی راستقینم مبست

ب، مبستم شیعرە؟- شــــیعر خیاــــ، شــــیعر ســــراپا خیا، دەشــــ ل ھنــــدێ خیادا دەربخــــم، تانرۆمانســــی ئــــو بم ھــــر بــــ شــــوەیكی جوان دەریدەبم، نك ب شوەی رووت، ب مفھومكی مدلوالن دەریدەبم

نك ب دالكی رووت.* لـــ قســـیدە نوكتدا، بســـتنوەی ئافرەت و ئازارەكانی ھبج بیكوە

چ ئامانجكی ل پشتوە بوو؟- ھندكجار رستیكی جوان دت یو رستت، ئوە بۆم دبجھ ل:ك دەیرست ك ،ی منناسنام

بجوەكان بۆ شاری ھتری سموو عھ"بار دەكاو

فریــــای چــــی چرایك ناكــــوێ بۆ عومركی نابینا"

ئم ونیك، ك پیاوك دەیوێ ل شوكدا ژن بكوژنتوە، بم ئگر بی ســــیری شوك بكی ئــــو ھمــــوو كســــ شــــھید كرا، كس نیتوانی عومر رزگار بكا، عجب بۆچی تۆ ل شــــوكدا ژن

دەكوژنیتوە، من ئو دوو شوەم براورد كردووە.

باوان و شتموو ئوێ ھیانی تۆ دەت * نھا لوێ پیاوان توە و ناتیـــرەت بك

شوكدا ژنان بناسن؟- ژنــــك تۆ ل شــــوكدا بیناســــی، ،یكو ری ژن لــــوھــــواتــــا جكقســــكی شكســــپیرم دەكوتوە یــــاد، كــــ دەــــ: ســــیرە تمــــن ھمووی بشی خۆشویستی ناكا، وێ كوە دەكی چــــۆن فریای ئئ

.یوە ھبوونرق ل ران نابی، لدیب و نووسی ئكبۆ ت *

ئزموونكانی بر ل خۆت دەترسی؟ ،ر خودی خۆم وایــــر من ھخن -حزناكم باسی كس بكم، رزیشم ھی بۆ ھموو كچ شاعیرەكانمان، بــــم خودی خــــۆم ئوەی تۆزك ئوەنــــدەی یانــــی دوورەپرــــزم، ل ماــــم، ئوەنــــدە ل ئدەبــــدا كار ناكم، پیوەندیشم زۆر كا لگڵ ئدیــــب و نووســــراندا، ئم دوورە یانــــدووم، كگزیانی پ زییــــرپمن ھاوڕیكی ئدیب و نووسرم نب شیعرەكانم بكن ب عرەبی و

.فارسی و زمانی دیك* كوایـــ بۆچی خۆت ھوڵ نادەی فری

ئو زمانان ببیت؟- كاتم نیی، لبرئوەی یكم من مامۆســــتام، دووھمیش ئیشی ماڵ زۆر دەكــــم، ل ماڵ پشــــتم بخۆم بســــتووە، ھمــــوو شــــتكان خۆم دەیكــــم، رۆژ ھبجیــــی تنھــــا شاعیر نیی، رۆژ ھبجیی پیاوی ماڵ و پیاوی ژن و ھموو شتكانم، ب حوكمی ئوەی كچكی تنیام و خزانكم ھبوو ھمووی شــــھید

بوون.* تنیا ئو تنیاییت لناو شیعرەكانت رەنگی داوەتوە، یاخـــود دەتوێ ئازاری

ژنانی دیكش بنووسییوە؟- دەمــــوێ ئــــازاری ژنانــــی تنیــــا بنووسموە، زۆر ژن ھن وەكو من تنیا، بم قمی نیی، ئی چۆن ئو تنیایی و موعاناتی خۆی باس بــــكا، بس نیی من قمكم ھیو باســــی ئو تنیاییی خۆم دەكم، زار نیم لوەشــــدا بڵ ئگم لبتنیایــــی، تنیاییكانم زۆر جوانترە لوەی پیاوك تلم بۆ بكاو قســــی

ناشیرینی تیا بكات.* پتوانیی زۆرجار وەرگان ل قیمتی

شیعر كمدەكاتوە؟- ھمزاتۆڤ قســــیكی زۆر جوانی ھی دە: وەرگانی شیعر وەكو ئودیوی قالیك وای، یانی شــــیعر شتكی رۆحانیی ل ھناسدا دت و دەچت، جا شتك ل ھناسدا بت و بچت چۆن وەردەگدرت، چۆن

شیعر وەردەگدرت. ی كوە دەكیی لی چۆن گلئ وایك *

شیعرەكانت وەرنگدراون؟- ئگــــر وەرگــــان نبووایــــ من لۆركا و بۆدلر چۆن دەناسم، ئگر وەرگان نب شاعیرە عرەبكان ،ان جوانــــچــــۆن دەناســــم، وەرگبــــم شــــاعیركی دەوێ دووبارە موایســــتا مــــن پوە، ئتــــژدایلتیــــف ھمــــت ئگــــر حزبــــكا دەتوان شــــیعری مــــن وەربگێ، بــــم ئــــارەزوو ناكا شــــیعری من بكاتــــ عرەبــــی، مــــن حزدەكــــم شاعیرك شــــیعرەكانم وەربگێ، چونك ئگر شاعیرك بیكا جوانتر

.دەب* زۆرجـــار ژن شـــاعیرەكانمان، چیرۆك و پخشـــان و ســـتوونی رۆژناموانیـــش دەنووســـن، چۆن تۆ خۆت ل قرەی ئو

شتان نداوە؟- من تنھا شــــیعرم ھبــــژاردووە، ورەترە، لموویان گھ شــــیعر لرۆمان و چیرۆك و نۆڤلت گورەترە، ل ھمووشــــیان ســــختترە، ئگر رۆمانــــك یــــا نۆڤلــــت و چیرۆكك زمانی شیعریان تیانب ماھیت و جوھری نییــــ، ھموو ژانرەكانی رزاری شــــیعرن، چونكدەب قــــئ

شیعر ل ھموویان گورەترە.* بـــم پتوانیی خریكـــ لناو كورد شیعر قودسیتی خۆی لدەستدەدا، لبر

شیعرە كرچ و كاكان؟- من دەم كورد شاعیری زۆر زۆر

كم، ناگات پنجكانی دەست.* ئـــی قســـت چییـــ لســـر ئـــوەی دەگوترێ ئمی كورد ھموومان شاعیرین،

چونك ئازار و موعاناتمان زۆرەو دەتوانین بینووسینوە؟

بــــم شــــاعیرین، ھموومــــان -مــــن دەــــم دەشــــ ل ســــردەمی مــــال كۆلكــــ ١٠٠ بابانییــــكان ھبووبــــ، بم ئایا ھر نالی دیار نیی؟ كوات ھموومان شــــاعیرین، بم ھمووشــــمان نابین شــــاعیر

.وەدایل كگرفت* بۆچـــی شـــیعری كـــوردی لـــ برامبر

كارەسات گورەكان دەقی گورەی نیی؟ ،مــــــــم شــــاعیرمان كی نائــــ -دەبووای ئستا ئنفالك بنووسرێ زۆر گورە ب، كاك شركۆ بكس م خۆزگنفال دەكا، بــــباســــی ئیككی دیكش باسی ئنفالی دەكرد، خۆزگ لســــر ئنفال درامایك و بووایكمان ھمایك و ســــینفیلمباسی ئنفالی بكردبووای، تا ئمش وەكو ھۆلۆكۆســــت ژیانی كوردمان ،بناســــاندبای جیھــــان بھمــــوو ك نیینفالســــتا ئوە تا ئداخــــب كی بۆ كرابوە درامایڕەتــــبن ل كــــ كــــی بــــۆ نووســــرابو چیرۆك

.نتی بتاسمرۆڤای* یانی مبســـت ئوەی تراژیدیای ناو كوەك تراژیدیـــای كارەســـات كـــدەق

نیی؟- بــــ نییــــ نیی، مــــن دەم كاك شــــركۆ شــــتی نووســــیوە، بــــم كسكی دیك نیی وەك ئو باسی ئنفال بــــكا، خۆزگ ھبووای، یانی م، بۆ نمووننفال دەكمن باسی ئلدوا قسیدەمدا باسمكردووە، من دــــم ب یك در باســــی ئنفالت بۆ دەكم، قیــــژەی ژنــــك وادەكا ئیتر من ئرن بوكان ننفال چییــــئ

كوردمان ئنفال كرد .* لكاتی شـــیعر خوندنوە ل كۆڕەكان

سماو گریان و پكنین ھی، بۆ؟- ئوانــــ ھموویــــان تواوكــــری

منن.* كاریگـــری شـــیعری كالســـیكی چندە

بسرتوەی؟- كاریگــــری نالــــی و محویم زۆر

لسرە.* بۆچی تنھا ئو دووان؟

- ئو دووان لووتكی شیعرن.* ئی ل ریالیزمكان؟

- ل ریالیزم گۆرانم زۆر بد، ئو رچشــــكن بوو، دەزانن ل ھموو سردەمكدا رچشكنك ھبووە، نالی ك ھات رچشكنییكی كرد و گوتی ئیتر دەب شــــیعر ب كوردی

بنووسن.* كوایـــا ب بوای تۆ ئی لســـردەمی

ئستا ك رچشكن؟ئــــو وەمــــی مــــن قوڕســــ - و پرسیارە لوە، ئپرسیارە بدەم

.گرەكان بكرەخن* ئـــی خـــۆت چنـــدە ھوـــی ئـــو

رچشكنیی دەدەی؟- خۆشــــم ھودەدەم، بــــم ئوە رەخنگر دەب ب رۆژ ھبجیی رچشــــكن، بــــا ئــــوە بــــۆ مژوو و حوكمئ ژوو دەتوانین، مبج

بدا، نك من.* پتوانیـــ ئـــو رەخنگرانی ئســـتا ھن زیاتر ئیش لســـر میزاجی شخسی

دەكن؟- ئــــوە زۆر زۆرە، ئاخر من ئوەم نیی بۆی زۆر لسرم نانووسرێ، متیم زۆر زۆر كمیزاجی برادەرایلگیاندا، لو ماوەیدا گۆرانیبژك ،گوتی رۆژ شیعرەكانت زۆر جوانئی بــــۆ بــــ گۆرانیبــــژەكان نای بیكن گۆرانی، گوتــــم ھرگیز ئو شــــاعیرە نیــــم بــــ گۆرانیبــــژەكان نكم بــــۆ بكیــــم ئــــادەی كۆپب ت، من ناچم بگۆرانــــی، با خۆی برەخنگركیــــش بم، ئســــن من دەمــــوێ ئو رەخنگران نناســــم ،جوان وەم پرم بنووسن، ئسلمــــن ئوەم بــــۆ چییــــ رەخنگرك ،رم بنووسســــئینجا ل بمناســــ

.تامی نیی* بـــم ئاوا دەكویی پراوز ئی چی

دەكی؟- دنیام ١٠٠ سای دیك خك رۆژ ھبجیی دەخونتوە، من دەمرم

ئینجا دن لسرم دەنووسن.* حزدەكی بردەوام چی بخونییوە؟

- رۆمان، چونكــــ ھموو فزایكی تیای، ھم شیعر و ھم بسرھات

.و خۆشمی تیای

سفرەكانی حرفكی

عیسا حوسن

وادیــــارە نیھشــــت ئمســــاڵ كۆتایــــی بت و لتمنی تۆزل نیشتووی ئم كۆم شیعرە روا لھ كی نووسینرەتای دەستپو سناسكدوو توی كتبخانكی ماوەی بدەستنووسی بمنتوە، بۆی عیســــا حوســــنی شاعیر دوای م كۆمیاربوو ئب ١٠" ســــاڵ، كــــ" زیاتر لشــــیعرە چاپ بكات، دەیخات بر رۆشــــنایی و چــــاوی خونرانــــوە، ئركــــی ئم چاپشــــی "سنتری رۆشنبیری رژیار" ل ئستۆی خۆی

دەگرت. لبرایــــی نامیلكــــ شــــیعرییكش د. فرھــــاد پیربــــاڵ لــــ ســــای ١٩٩٨ چنــــد وشــــیكی "ویست نییھیچ پ ك كیناونیشــــانی "وشب ل م چاپو بۆ ئدوای ئ نووسیوەو شاعیر ل٢٠٠٩/١١/١٠ نووســــیویتی "وشیك ك زۆر

."ویستپچاوەڕوانی دیوان و چاپكراوی تازەو شــــیعرو

داھنان زیاترین.

سفرەكانی

رۆژ ھبجیی

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

15

رلچ

ك

(علیـــەزا) بـــ تۆمتـــی ئندامبوون لـــ ركخـــراوی (فیدائییانی ئكســـرییت) شش ساڵ حوكمی بۆ بابۆوە، تمنی ل بیست و پنج ســـاڵ تندەپڕی، زۆربی كاتكانی یا ب خوندنوەی رۆمان یـــا شیعرنووســـین، یا بـــ داغلدانی قوڵ بســـر دەبـــرد، ھندێ جاریش لبر خۆیوە قســـی دەكرد، راســـت زۆربی زیندانییكان ئو خســـتیان ھبوو، بم علیەزا لـــ نو تامان قوكانیدا چاوە پ ویست دەدوێ، لكی خۆشســـڵ كگ ســـتت دەكرد لھ ر لخش دەبۆوە، ھدەوریدا پ ك بـــژیدا تیشـــكندەھاومیھرو خنیـــگای پ ل نوری عاشـــقان دەچـــوو، ئو لو دەمان ھیچ كســـی ل ش دانیشـــتوەو چ شـــتكو یدەزانی لنییابـــووم ندەبینـــی، دندەوروبریدا دەگوزەرێ، حتمن رۆژانی ژووری ئینفادیشی ھر بو شـــوەی بڕكردووە، لوە دەچ خۆشترین منزلگای عاشقان تنیایی ب، ئوان ل نو ئاپۆرای خكیشدا تنیان، ل نو زیندانیشدا تنیا لگڵ معشوقكانیاندا دەژین . علیەزا دەبوای رۆژان چند ســـعاتك ئو ســـفرە دوورو درژانی خیای بكردای، ئو لو گشـــت و گڕانیدا رەنگی ئو عاشقانی دەگرت ك ل حای ژوان و لئ ،ی بكویستباوەشـــی خۆش وەدەچوو لدان، ســـیمای لزەمنـــك دەژیـــا بدەر ل ھموو ئو یاســـاو رســـایی ك ل نو زینداندا برقرار بوون، خۆشترین ساتكانی ئو دابانكی بئندازە بوو ل ئم توانوە بوو لگڵ ئو كیژۆیی ك ناوی(دونیا) بوو. علیەزا ھر ئو كاتی شـــیعرەكی بۆ خوندموە، ل چاوی مندا پی ب نھنییكی دەروونم برد، ئو دەم پرســـیاركی بۆ دروســـت الم و ب نـــد رۆژ خۆی ھاتـــوت، دوای چم ھیچـــی نـــبـــوو، بـــ

سرسوڕمانوە ل دوڕ چاوەكانم راماو پمی وت :-- تۆ دونیا دەناسیت ؟

مـــن ئگرچـــی ماوەیك ھۆگری( دونیا )ببـــووم، بم كاتك بۆم دەركـــوت ئو پیوەســـت ب كســـكی دیكوە، ئیدی لـــ نو دمدا تنیا وەك یادگاریك مایوە، ئو كاتی علیەزا ئو پرســـیارەی

لكردم، خۆیشم نمزانی بۆ راستییكییم پنوت :-- برادەرانی ئوە ل الی ئم زۆر بوون، بم نازانم دونیا كامیان

بوو ! زەردەخنیكی خرا ھات ســـر لوەكانـــی علیزا، وەك ئوەی وەو بمپاڕایوە،دووبارە لدەشـــارم كی لـــمن شـــت ك نیا بد

چاوكی دۆستانو حوزنئامزەوە وتی :-- دەزانی، بم ناتوێ پمبی !

ك دیقتم ل علیەزا گرت، ل قویی چاوەكانیدا تیشـــككم بینی، لنو تیشـــككدا روخســـاری دونیام بینی، دونیا ل ژر ھمان ئو

دارە پ قدو گی دانیشتبوو، ب دەم خندەوە پمیوت :-- سران ئوەی خۆشم دەوێ ل ژیان ماوە !

دەنگی مندا بو بنوێ وەختی خۆی لیوەی نەزا وەك ئلیـــع فیـــۆ بدا، رووی خۆی وەرگاو پشتاوپشـــت ھنگاوی دوودی ناو لم دوور كوتوە، یكســـر چووە سر قرەوكی و دەفتری شـــیعرەكانی ل ژر بالیفكی دەرھناو دەســـتی ب نووسین كرد . منیش ل شـــون خۆم ھســـاموەو بیارم دا راســـتییكی پبم، لـــو دەم لـــو دیـــو پنجرەكوە دیمنـــی بفربارینكـــی بگوڕم كم لوە، ئاوڕوە نزیك بوومرەكنجپ ك لنگاونـــد ھبینی، چعلیەزا دایوە، علیەزا خریكی نووسین بوو، ل ھمان كاتیشدا كچندبوو، رەنگـــی ملپملـــی ئا ل ی بـــۆن دەكرد كچو ملپئـــھمـــان ئـــو رەنگ بوو، ك (تارا) ل شـــوكی بفـــر باریندا بۆمی ھناو ب دەســـتی خـــۆی ل ملمی كرد، ئو شـــوە من و ھاوڕیك ل نـــو ھمـــوو ھاوڕیاندا خۆمان بـــۆ بجھنانـــی كاركی قوڕس و خترنـــاك ھبـــژارد، لو شـــوەدا كۆمك چكـــدار، ھیالك و ماندوو، بوون میوانی ئم، ل نو ئو چكداراندا كسك ل ناكاو ھســـایوەو ل پمی گریانی دا و یكسر بربۆوەو كوت سر پشـــت،ئو روداوە ھموومانی حپســـاند، من ب زەینی خۆم وای ك ،كدا بریندار بووبڕشـــ كدارە لو چئ بوانل بۆچووم، ك

ھمانساندەوەو لمان پرسی :-- چی بووە، چ روویداوە ؟!

ب ب فرەزەكرپرســـی مو دەچوو بكدارەكان لـــچ ـــك لـــكی ناڕەحتییوە وتی :

-- لسر ئو شـــاخی پشتمان چكداركمان لبجماوە، ك برای ! یمئ

كـــ بـــۆ دەستنیشـــان كردیـــن ئـــو شـــونیان بـــ وردی زۆر چكدارەكیـــان ل بجھشـــتبوو . وەك بۆمانیـــان روون كردەوە ئوان زۆر ب زەحمت توانیویان خۆیان ل نو بستك و بفری وە دەچوو لمابوو لجب ش كسو كن، ئدا رزگاربكو شاخئپلوپۆ كوتب . لپرســـراوی بنككمان داوای لمان كرد دووانمان خۆمان بۆ ھنانوەی ئو كســـ بجمـــاوە ھبژرین . بدوودی من و ھاوڕیك دەســـتمان برز كردەوە،خـــرا خۆمان ئامادە كرد، ش كو شتانموو ئناین، ھخی بۆ ھش دوو وپرســـراوی بنكلپویست بوون ل گڵ خۆمانیان ببین، خستمانن پشتی وخكان، بـــر لوەی بربكویـــن، ل دووری چند ھنگاوـــك (تارا) لبر دەممانـــوە وەســـتابوو، نمدەتوانـــی ب روونی چـــاوە رەش و قژە قترانیكی لو شـــوەدا ببینم، ھوای ئو بنكیش ك كوتبووە بناری شاخك، سارد و لشبستن بوو، (تارا) ب نیگرانییوە لم نزیك كوتوە، ب ھردوو دەستی ملپچكی ملی خۆی ل ملی من ئاند، ئگر ئو شوە ساردوسە نبوای نمدەتوانی تكبوونی ھمی ھناســـی ھردووكمـــان ببینم، دنییابـــووم ئگر تنیا من بوام لو شـــون، توند ل ئامزی دەگرتـــم، ب ماچ ھزی پدەدام و ب چاو ورەی پدەبخشیم . (تارا) تنیا ئوەندەی پكرا پنجكانم

: مبرخۆش پس ندەكانییم نیشان بدا و لخوە بو ل بگوش-- ئاگاداری خۆت ب سران .

ل دوای وشی سران ب ھناس ھماویكی كۆتایی ب وشی (گیانـــی مـــن) ی ھنا، مـــن تنیا ئوەنـــدەم بس بوو، كـــ پمیوت "گیانـــی مـــن " لخۆمدا ھســـتم بـــ توانایكی زۆر كرد، خۆشـــیك لـــ نـــو دەروونمدا جگیـــر بوو، ئیدی دەســـتمان ل یكتـــر برداو ك بچم، خۆم لیكشـــبوەی بۆ پـــرا وەك ئكی خدانخۆھ بـــ موتین، ئكڕردووكمـــان بوە، ھبینییـــ كخر پشـــتی وســـشـــارەزاییكی ئوتۆمـــان ل رگـــو بانكان نبـــوو، زتر ب زەین و ئاڕاســـتی كوەك ملی رگامان گرت، لوەشـــدا وخكان وەك ئـــوەی ئو ناوەیان دیب بوەسوەســـ ھنگاویـــان ھدەھنا، من بۆخۆم حماســـیكی ســـیر ھموو گیانمی داگرتبوو، وام ھست دەكـــرد ھموو ئـــو كارەم تنیا بۆ ئوەبوو دی (تارا) خۆشـــكم، ئمـــ ئگرچـــی كارەكمـــان زۆر ســـخت بوو، بم مـــن بۆ خۆم م لدەكا، ھشـــوازیم لچوونمدا پ م لك ھســـســـتم دەكرد كھگڕانوەمدا ل سر رگا بۆم دەوەست، ئو كوەی بۆی دەچووین

.یزن و عاسكی زۆر مودەمانزانی ك

نۆڤلت (٢٣)خرەندەكانی سنوور

بدوكاروان ع

زستانکه زریان ھه یده کرد

چلووره ی ساپیته ی خانووه کانئه ستوورتر ده بوون.

ڕچکه به عومره کانی ئه م بناره یشھاتوچۆیان تیا ده وه ستا.

ده موچاوی قۆپاویخاوه نی به رزترین خانووی ''نوزه نگ''

یشگرژ ده بوو و

بۆ تاوک خه مه ونی خۆیسه ری له ده رگه ده رده ھنا و

تیژ ده یوانییه ''مامه نده ''.ده گنه وه

حه وتووی جارکله ژووره که ی ده رده که وت،

پشتی به دیوار ده دا وخه ک لی کۆده بوونه وه .

به دووربینه کۆنه که یده یوانییه ئه ودیو ''نۆکان''

ئه گه ر ڕه وه ئاسککیان پۆله ته یرکی بینیباسه ری بۆ ده له قاندن و

ئاخکی بۆ ھه ده کشان،ڕووخساری گرژتر ده بوو و ده یگوت:

ئه گه ر گولله تان بگه ییبای''له خونتانم ده گه وزاند''

به ھار''نوزه نگ''ی سه ختگوندکی به عومر و

ب دره ختی کوردستانه .به یانی بوو

مه ولوود ئاره زوویبه ھه وراز ھه گه ڕانی کرد.سه ره بچووک بچووکه که ی

پچایه وه وچاویلکه یه کی ڕه شی له چاو کرد

تووره گه که ی پ له گولله وگیرفانه کانی له نان کرد.

ھه نگاوی ناڕۆیی به ''مامه نده ''دا سه رکه وت.

له دواوه یدا

س مرۆڤی تفه نگ له شانشوونه بچووکه کانیان ده ژمارد.

ده گنه وه که مه ولوود ماندوو ده بوو

که له سه ره بچووکه که ی بزار ده بووده یخسته ناو تووره گه ی یه ک له شوونھه گره کانی،ئینجا، مه ولوودی ب سه ر

مه ولوودی کورمه ولوودی که ڕ

له م ھه ورازه سه خته داکورانه ھه نگاوی ده نا.

ده گنه وه که ئواره گه یشتنه سه ردوا به رزایی ''مامه نده''

سه ره بچووک بچووکه که یله سبه ری به ردک دانا

دیسانه وه مه ولوودی که ڕ

مه ولوودی کوربه دووربینه کۆنه که ی

له به رزایی ''نۆکان'' ڕاما.

ھاوینتاریک و ڕوونک مه ولوودسه ره بچووک بچووکه که ی

له شانوملی گیرکرد وتفه نگه که ی

ڕوو له ئاسمان کرده شانیشـــوونھه گره کانی بـــه خـــۆی وه ک

ده گوت:''سه فه رکی خوناویمان له به ر دایه ،

سه رکه وتنمان مسۆگه ره وھه ر سه روه رین''.

که به '' قه ندیل'' دا ھه گه ڕانھه رچی دار و دره خت ھه بوون

ھه رچی کانی و ڕووبار ھه بوونته نانه ت خاک و ''قه ندیل'' یش

له داخیئه م سه فه ره ی مه ولوود دا

له ڕقیئه م سه فه ر خوناوییه یدا

گرژ بوون و به یه کداچوون.

ده گنه وه کاروانه که ، دوای چه ند ڕۆژک

له ''مه له کان'' قۆناخی کرد،چه ند مانگکی تیا مایه وه

ده گنه وه له و ماوه دا، چه ندان تاوان

که وتنه سه رزمانی خه ک وئستاش وا ده یگنه وه .

پاییزبه ڕاماوی دانیشتبوو

ده موچاوه شواوه که یشانومله باریکه که ی

تفه نگه که یڕوو له ''نۆکان'' کردبووگه رده لوولک ھه یکرد.

مه ولوودی درژکه ه یشچاوه که مبینه کانی نووقاند وتفکی زلی له ئاسمان کرد.

گه رده لوول کشا و ئه ستوورتر بوومه ولوودی سه ربچکۆه یش

ده ستی به چاوییه وه گرت وزۆر به په له خۆی کوتایه

ژووره تاریک تاریکه که ی.که پووه کانی له سه ر

چاوه بچووکه کانی ھه گرتچراکه ی داگیرسابووده ستی دا قه ه مک و

له په ڕکی سپی نووسی:له گه رده لوولی

پاییزی سایکی ترھرشکی ئه ستوور ده به ین.

نیسان- مایس ١٩٨٤ ستۆکھۆلم

چوار وه رزی ســـــاکی مه ولوود شیعری: ڕزگار شخانی/ ستۆکھۆلم

مه به ســـت و ناوه ڕۆکی ئه م شـــیعره ، به رگری له ''نۆکان'' و ھرشـــکردنه ســـه ر ''نوزه نگ'' نییه . ته نیا نیشـــاندان و ناســـاندنی چه ند حاه تکی ده روونی و چه ند کاروکرده وه یه کی مه ولووده .

و: مسته فا رابه رئه ندازیار و کیمیاگه ری ســـویدی نۆبـــل عه مانۆئیـــل ئه لفـــه رد له دایکبـــووه (له له ســـتۆکھۆلم له له شـــاری ســـان ڕیمو به وجاغ کوـــری له ئیتالیـــا کۆچـــی دوایی کردووه) له ســـالی ١٨٦٧مـــاده ی دۆزییـــه وه، نترۆگلۆســـرین-ی

ترســـناک کوشـــنده و کـــه زۆر بـــوو، بـــه الم به تکـــه ل کردنـــی له گـــه ڵ لمکی تایبه ت ھه مـــواری کـــردووه بـــۆ ئـــه وه ی مه ترســـی که متـــر بـــت، ســـه ره تا نـــاوی نا پۆدره ی بمه ترسی نۆبل. پاشان ناوه کـــه ی گـــۆڕی بـــۆ دینامیـــت که وشـــه یه کی یۆنانییه ئه و زانایه

ئـــه و ته قه مه نیانه ی به رھه م دنـــا به ھۆی ئه وه ی کارگه یان ھه بووه ، له سای ١٨٦٤ ته قینه وه یه ک له ناو کارخانه که ی باوکـــی ڕۆیدا چوار کرکارو بـــرا بچووکه که ی خۆی به ناوی ئه میل گیانیان له ده ســـت

دا.دینامیـــت بۆ کردنـــه وه ی تونل و ڕیگه و بان و ته قاندنه وه ی شـــاخ کاریگـــه ره زۆر تاوره بـــه رد و و مه ترسیشـــی که متـــره ، بـــه م له جه نگیش به کاردت. جگه له مه ش له ھه ولی داھنان و به رھه مھنانی مـــاده ی جه لیتنایت بـــووه، که زۆر

له دینامیت به ھزتره. . بـــۆ که مکردنـــه وه ی مه ترســـی به کارھینانـــی دینامیـــت ھه ولی دا ھه مواری بکات کردی به ماده ی (تی ئین.تی) به ناوی سیانه که ی(تراینا ترو تۆل ویین) ناسراوه ، له سه ره تا ئه وه نده کاریگـــه ر نه بووه. بـــه م پاشان گۆڕانکاری به سه ر داھات

کیمیاگه رکـــی ١٨٦٣ له ســـالی ئه لمانی به ناوی جۆزیف ویلبراند بیکـــی زۆری دروســـت کـــرد و ئه لمانـــه کان له جه نگـــی یه که مـــی که شـــتییه کانی جیھانـــدا دژی

به ریتانیا به کاریان ھنا له سالی ١٨٨٨ دا ھه ڤالکی ئه لفه رد نۆبـــل کۆچی داویـــی ده کات به و بۆنه یه وه ڕۆژنامه یه کی فه ره نسی به ھه له پرسه نامه یه ک بوده کاته وه (بازرگانه کـــه ی نووســـیبووی مه رگ مرد) ڕه خنه یه کـــی توندی له نۆبل گرتبوو له ســـه ر دا ھینانی زۆری که کاریگـــه ری دینامیـــت ده ب له ســـه ر ژیان و ئاسایشـــی

ئاده میـــزاد .. ئه لفـــه رد نۆبـــل کـــه وتاره که ده خونیتـــه وه زۆر نیگه ران ده بت وه ســـیه تنامه که ی ده گـــۆڕی و بیار ئـــه دات بیکی ته رخـــان ســـامانه که ی زۆری بکرت بۆ خه ت ســـانه بدرت بـــه و که ســـانه ی کارکی بـــه رزو ده کـــه ن شـــاکار به رجه ســـته و کیمیـــا، فیزیـــا، له بواره کانـــی ده رمانســـازی، نوژداری، ئه ده ب ھه وه ھا له بواری ئاشتی. ئه مسایش درا ئاشـــتی خه تـــی ٢٠٠٩ووالته یه کگرتوه کانی به سه رۆکی ئه مریـــکا بـــاراک حســـه ین ئۆباما (له ســـالی ١٩٦٤ له دایکبووه) ئه و خه ته بریتییـــه له بوانامه یه ک و بـــی ١٠ ملیۆن کۆنی ســـویدی (نزیکه ی یـــه ک ملیـــۆن دۆالر) و ده درـــت به و که ســـانه ی له ژیاندا ماوون، به م زۆر له ڕه خنه گره کان ئه و خه ته ی ئه مجاره ی نۆبل یان

به گاته جاڕی له قه له م دا. booby prize جیاواز له خه تی نۆبل خه تکیش ھه یـــه به ناوی

خه تی بووبی بریتییه له که و چککی دار ده دریت بـــه و که ســـانه ی لـــه پشـــبکی له دواوه ی دواوه ده بن و ئه دۆڕن، دوریش نییه له داھاتوودا خه التکی بـــۆ بکرـــت ســـانه ته رخان گه نده لترین که سایه تی له وته کانی جیھانـــدا، ئه وکاته ڕه نگه ئمـــه ی

کوردیش ببه ش نه بین.

خه تی نۆب و دینامیت

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانباری

16

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانبارییتمن

دیدار

بدرخـــان، حمیـــد دیـــداری:معروف عبدولرەحمان

پیاوكی دیارو ناوكی عبود كازم زوھــــردادگاو ل كاروباری دانــــا زاناو رووناكبیرومافی ل داكۆكیكردن لــــ بور پارزەركیل ئــــو عــــراق، گــــالن و ھاوتییانــــیژیانی كردووەو ل كاری دادگاكانی عراقیئایین، بوارەكانــــی لــــ ئاســــایی خۆشــــیدارووناكبیری، دادوەری، نتوەكان، مژوو،بواراندا لو چندین كتبی و نووسییویتیفي "نظرة :وانــــ ل بــــ چاپگیانــــدووە،العراق- في والديمقراطية الكردية القضيةالكردية القضيــــة في ٢٠٠٥، كتــــاب ســــويدســــويد٢٠٠٤، األنســــان، والفيدرالية وحقوقفي الشبك قانونية، قراءة األنفال محكمةبني شــــيخ صدام واغتيال مخابرات العراق،القانونية المسؤولية السھيل، طالب تميمملك طاؤوس الكورد الفيلييــــن، فــــي قضيةاأليزيدية األيزيدية، عند المالئكة رئيسعن سعيد لمحات وأساطير، حقائق وخفاياصدام، ليلة ونھاية الدجيل قضيــــة قزاز،محاكمة الجمھوريــــة، رئيس القبــــض علــــىتوانینی كــــوردو بــــ صــــدام"، ســــبارەتئنفال و جینۆسایدكردنیان و كوردان لسردادگایی و بجــــھ بارانكردنی و كیمیــــابیروبــــاوەڕی ئزیدییاتی و كردنی ســــدامزۆر ئــــو ،ی دیكــــلســــندیــــن مو چلچند راشكاوان بورانو راســــتگۆیانوبۆ خۆشویستی كشی كورد و باسی شــــونلسر كردوون. قســــی كردووەو كوردستاندیكۆمنتی وتارو چندین ب جگ لــــوەشگۆڤــــارەكان رۆژنامو لــــ لســــر كــــوردانبدرخــــان ھفتنامــــی بوكردۆتــــوە،ئمجارەیــــان ســــرفرازییوە بشــــانازی ودواندو ئویش عبود" كازم زوھــــر "دكتۆرچندین و كوردان لگڵ خۆی سرگوزشتیزوھر د. ھنایــــوە. نموونــــی زینــــدوویبردەوامی پشتیوانكی گورەو نووسركیلپرســــی بدرخان ســــرەتا كوردە، گلــــیپارزەرو و قازی بزانیین مامۆســــتاو دەكرێبناسیین. عبود" كازم "زوھر مژوونووس

دایكبووی ل عبود، كازم زوھر من -خوندنـــی ئـــوەی دوای دیوانییـــم.بھۆی پوەندیی ئامادەییم تواوكرد،دابام، زانكۆ خوندنی ل سیاسییوەمژووی بشی دیمشـــق ل زانكۆیپاشـــانیش تواوكردو ئادابم كۆلژییاســـام خوندنی عراق، گڕامـــوە

تواوكرد.كرد؟ دادوەری بكاری دەستتان كی، *

كـــرد دادوەری بـــكاری دەســـتم ئینجـــا دادوەرییـــوە. لـــ لكۆـــریســـای و دادوەری پیمانگای چوومراســـتیدا ل دادوەر. ١٩٨٥ بـــووم بـــو خۆشـــی جۆرـــك كاری دادوەریكاتی لو دایویژدانی ت ئاسوودەییعدالت و لـــ راپڕاندنـــی كاركـــداو خۆی جگای دەگاتـــ دادپـــروەریل ھر دەچسپت. بیاری پســـندسیاسییوە كاری بھۆی ســـرەتاوەكرد لپ درك مســـلم زۆر شت ولكراو، زوم شاراوەو توژی و چین ١٩٩٥ ســـای قزای عراقی تا ل كـــخاننشـــینی ســـدام كارم كـــرد تـــاكاری ل خســـتموە دووری و كـــردمپارزەرایتیولمبوارەپشیپگرتم.دواترتنگتاو كرامو چاودریكردنیدواموەبوو، ب رژم دامودەزگاكانیماوە لوێ ســـویدو كردە رووم ئیدیعراقی بـــای قزای تا ئنجوومنیدەركرد، ئستا بیاری گڕاندنوەمیسرپرشـــتیاری ئودا لـــ بشـــی

كاردەكم.قرەی ل ســـی ســـا خۆت ل * تۆ زیاترو یزیدی بكوردو بواری نووسین ســـبارەتمھۆكاری ئ داوە، ھتد و. ئنفال شبك و

چیی؟كردن پشـــتگیری ل بتینـــم - میلـــیعراقـــی و چوســـاوەی لـــ گالنـــیكۆن ئایین لـــ عراقیـــش توژەكانـــیدواموە ب میشكراوەكاندا، ھل زومبواری ل كاركردنم ماوەی ل ھتا بوودەزانین ئوە ھموو بم دادوەریـــدا،لـــ دژوارەی و ســـخت ئـــو مـــاوەرووخاو دیكتاتۆری رژمی ســـدەمی موس ل ١٩٩٤ من سای دەژیاین. لسبارەت كتبك توانیم بووم، دادوەرلودا كـــ بنووســـم، ب ئزییدییكانئاماژەم راســـتوخۆ زۆر ب ئاشـــكراوكوردە جینۆسایدەی و بو كارەســـاتل مانئ كـــ كردووە، ئزییدییـــكانپشتر ئاماژەی و كتبكانی نووســـینبودجی لسر كتبم ئم پندراوە.

ئم بوكـــردەوە. دوای و خۆم چـــاپرەخســـا بۆ دەرفتكی زۆرم كتبش،سویدەوە، نووسرانی یكتی الین لبوو، دەســـتوە ب زۆرم كـــ كاتكـــیتا دەســـتگرۆییان كردم، و پشـــتگیرینووسین بۆ خۆم كاتی بتواوی بتوانمو ترخانكردن ئم خۆ بكم. ترخـــانل كارا بوونـــم ب ئندامی ھاوكارییوھاوكاری ســـوید، نووسرانی یكتیسانییكتینووسرانبۆكاركردنك بپز، بابتی و كتب و نووســـینیسبارەت كتبكم من ،ردەمو ســـلل فیدرالییـــت و بـــ "دیموكراتییـــتكتبكی نووسی، ھروەھا كوردستان"كوردستان گلی "مافی لســـر دیكم"دەســـتووری ھروەھا ل دەســـتوور"كتبانم ئو ھموو عراق" داھاتووی

سوید چاپكرد. لبوكردنوەی دەزگای چاپ و لالینل ســـلمانی دووبـــارە "حمدی"یـــوە

چاپكرایوە.ب ســـبارەت كتبی ئـــو ھروەھـــاك دەومندكرد، زیاتر "ئزیدییكان"مدەزگایكی ك قندیل، دەزگای لالینیزییدییكان بوكردنـــوەی و چـــاپناونیشـــانی ب چـــاپ و بوكرایـــوەزۆر لوێ واســـاطير"، خفایا و "حقائقبم سبارەت روو خستۆت حقیقتم

مسالنوە.و بوون كـــورد حقیقتی لـــو كتبداباسكردووەو ئزیدییكانم ئســـالتیو گفتوگۆیك ھناگرت. گومان ھیچللدراســـات العربية دەزگای "مؤسســـةچاپكردنی بـــۆ لكردم داوای والنشـــر"شـــون زۆر ل چاپیكردوو ،بم كتئـــكـــردەوە. عرەبـــی بوی و وتانـــیسبارەت دیكم كتبكی ئوەش دوایئایینی ك موســـافیر"، بن ب "عـــودەینووســـی. دەكاتوە تازە زەردەشـــتیلالین چاپكردنی دوای ل كتبش ئمو رووناكبیرانوە عـــرەب خونـــریزانیاری بوەی لكرا، گرمی پشوازیئو یاخود نبوو. بوارەدا لم تواویانچواشكارانو ھیانبوو زانیارییانیدواتر بـــوون. ھ و جـــگای گومـــانو دەزگای چـــاپ لگـــڵ بركوتـــندھۆك لـــ "ســـپیرز" بوكردنـــوەیكۆنی مژووی حقیقتی ب سبارەتئمش دوای نووســـی، "ئزیدییكان"پخشـــی ســـردەم و دەزگای چـــاپدەزگای ئینجـــا الشـــبك" كتبی"عـــندواتریش كـــردەوە، چاپی "ئدیســـۆن"النشر" و للدراسات العربية "المؤسســـةباسم كتبشدا لم چاپكیدیكیكرد.كۆمیتی چارەســـری لـــ كشـــوعراق ل شـــبك سیاســـی رەوشـــی

كردووە. منصف" "بشكلل بارەی "سعید پاشانیش كتبی دیكمئنفال" و كوشتنیطالبسوھل قزازوكشی چارەسركردنی ك نووسیوە،كـــردووە، یاســـاوە چاوی نفالـــم لـــئسدام دادگای بارەت بس دیسانوەپاشـــان نووســـی، حوســـن كتبكـــمســـدام" كۆتایی و "كشـــی دوجـــل.یاسایی خوندنوەیكی ھر ئمش

یـــان چاپكـــراون تـــا ئســـتا ئـــوەی كتبوئستاش "٢٥" نووسیومن دەگاتیكم ،چاپ لژر دوو كتبی دیكـــمناونیشـــانی ب چاپدەكرت ل دوبـــیو أالولـــى: االيزيدية" "صحـــف ابراھيـــم

غازي". ملك وثائق "من دووەمیش

و ھكوت بـــۆم ك ئـــم دەرفتـــیكاتیپی ئو سویدبووم ل ك رەخساواتا رەكیانگ ئوان كوا بخشیووم،برھمم من نووسرانی سوید یكتیمژولبوونم وای بنووســـم. و ھبتب خۆم بكارەكانی بكارو نووســـین

عرەبی. زمانیرزیان لگرتی؟ سوید یكتی نووسرانی *یكتـــی بـــم زۆریـــش، ،ـــب -و ھوڵ ب مســـوید، ئ نووســـرانیمۆڤ مافی و مرۆڤایتی كۆششـــكییكتـــی لالیـــن دادەنـــت، بۆیـــشب شوەیكی ســـویدەوە نووســـرانیبـــ كـــ لنـــام، نودەوتـــی رزیـــانگالن مافی ل برگریكار چاالكوانكی

ئایین كۆنكان. وبھـــۆی گڕانوەم بۆ لو بوایـــدام

توژینـــوەی و دادوەری كاری دادگاولـــ كاتـــی بشـــوەیكی یاســـایی، وەســـتام، كتبان چاپكردنی و برھمبۆ دیكم و ھوكی دەرفت ھیوادارمبرھمی كاریباشترو تا بەخستوەبكم. مرۆڤایتی ب پشكش بپزتر

رووناكبیری نووسرو گالوژ فستیڤالی ل *لبووردنی االعصم" داوای "عبدالمنعم عرەبھستكردنیان برامبر ل كرد، كورد لگلیعرەبــــوە، زۆرداری لالیــــن بــــ زوــــم وقســــیی ناوبراو بو بڕزتــــان ســــبارەت

چی...؟ دەنو بڕزتان بۆچوونكی لگڵ - مـــن"عبد المنعم ھقبژ نووسری راستگۆولبوردن داوای ئاسایی زۆر االعصم"م.رایگشتی چونك بكرت، لگلیكورد.مومژاویرەبیتقامیعرەبیوشعغدری ب درژایی مژوو كورد گلیو قتل چوســـندراوەتوەو لكراوەوكۆمگای ،بن ئاسایی بۆ كراوە، عامبم بـــكات. لبوردن داوای عرەبـــیدرژایی ب كمووشتنی ھشای كوردو عـــرەب ل غـــدری مـــژوو كـــورد

نكردووە! عرەب غیرەراســـتگۆبم، شقامی لگت ویستپتنیشـــوڤ دەربـــی عرەبـــی ئم بم شـــۆڤنیت، لبرھمھنانیگۆڕدایو ژە لم ش لوەیبیركردنزۆر دەنگیداوەتوە. بزەقیدواتر زۆرعرەبكان و نووســـرە عرەب لبرامافی ل برگری ئگر وابیردەكنوەئوا بكن، نموون بـــۆ كورد نتوەیبشوەیكی گرفت ئم بكرگیراون.بم پدەكرـــت. ھســـتی زۆر روونئركی .شـــان لســـر دوو ئركمـــاننووســـری كوردی یكـــم: لســـركوردانی نووســـ، "یانی ئو عرەبیئركی دەنووسن"بنووسن. عرەبی بب یرەبانع نووسرە ئو دووەمیشلگڵ كشو دەنووســـن، ك عرەبیمنیش ئوانو ھاوسۆزن، كورد دۆزیھستبكمترخمیدەكینلئاستئنفال. بكۆمكانی گۆڕە كارەساتوتاوانكی ئاســـایی ئنفـــال تاوانكانـــیشـــونی دنیا راگیاندنكانی ل نییـــن،ل ئســـتا ئوانی نگرتووە. خۆیـــانكراون، دادگایی تاوانكان دادگای بایسنووردارن و یكجار كم دەستیكیئنفال ھسوڕنرو بكرانی تاوانی ل

دراوە. گرێ بوانوە كتاوان وفرمانیگرتنبۆھندكناودەركراوەولگۆڕەپانككسنایانناست،بمشكشی كرایوەو یكالیی كدۆســـییكشـــی مئ ھـــات. ئنفـــال كۆتایـــی

ئـــوە داوای راســـتیدا ل ،نفـــال نییئینبگ دەمانوێ مئ نبوو، دادگاشبســـر ئوەی تاوانكو حقیقتـــیل نتوەیكوردسپندراوجبجكرابخۆوە ك مژوو ئوەی كۆمكوژی،جوولككان جینۆســـایدی ن ندیوە.مژوو ن قۆناغكانی و ئرمنكان و

نبووە. بمجۆرەئم زۆرجار ئنفالـــوە مـــن لبـــارەیبیردتـــوە رووداوەم و كارەســـاتشـــۆفكی شـــۆفری لـــ گواھیدانیئندازەوە ك لالین دەستی عرەب،ھكندەیچاڵوزەویپسپردراوەوبستنوەی چاو دوای ك تكلیفكراوە،لناو بارانكردنیـــان گولل خككـــوبسردا خۆیان دیك جاركی چاكانبكـــن، بزریـــان شـــون بكاتـــوەو

ك ،ینكۆمب گۆڕە لو مبســـتئوپیـــاوە دەدۆزرنـــوە. تائســـتاشئۆتۆمبلكـــی ئـــوەی دوای دەـــت: خكی ل پبوو ھات، سربازی زیلیوادیـــارە منـــداڵ"، كـــورد"ژن و پیـــاووگیان"بووەو ئافرەتكان"دوو ل یككبووە. خۆی و رۆژی مانگ ئوكاتـــشھر ببوو، كزیل لناو ھر منداكیكوڕە نازانن دەیپچنـــوە، بخونوەو نازانت زمانی كوردیـــش یـــان كـــچ،.رمی نییف ناسنامیكی خاوەنی ھیچكژن دایدەبزنـــن، كـــلئۆتۆمب لـــنبـــردووەو خۆی لگـــڵ منداكـــیكدایك ھشتووەو جی كزیل لتكژر تـــدەخر دەڕواو بڕـــی خۆیـــداھموویان شاھدەك دەت: خۆوە.چاكو منیش ناو خستیان كوشتن وتنانـــت كـــردوون، خۆـــم بســـردازیندوو ھشـــتا ترمكان ل ھندـــككاتكسربازەكاندەگڕنوە، بوون.جا دەبیســـتن. منداك گریانی دەنگیلبر یان ترسان ل یا بت لبرســـانگۆشت وپارچب چاویان سرما. ئیدیكـــقیبن الی ننـــدەیھ دەكوـــت،دەن: پی ئلتكریتی" بناوی"نزھانچـــی دۆزییـــوە ئوەمـــان گـــورەم كین؟ ژرخۆی وانئ وەك لبكین؟ژر خۆی ب :دە لوەمدا ئویشتو بچ نـــمن بكـــن و بـــا ئویش

جھننم...ن تـــازە لدایكبووە، مندا ئو باشـــخاوەنی نـــ ،دەزان زمانـــی كـــوردیھیچ بـــ ســـر و ناســـنامی فرمـــیتمنی ھمـــوو رەنگـــ ،كـــوەیتنبكوردی و دوان بت. خۆ كاتژمركنتوەیی ناســـنامی قســـان نـــاكات،و ویژدان كامـــ مـــت. ئخـــۆی نازانرســـای دنیاو ئاســـمان كام یاســـاوئم .زارۆك ئم چاوی پدەدات رگات

بكیت! خۆڵ پ یپوولپھمـــوو دەبووایـــ ئنفـــال تاوانـــی مـــن ئوكاتی بھژنت، مرۆڤایتـــیكتبی"محكمة نووســـینی دای دەســـتمدابووم، وایب قانونية"لو قراءة األنفالببسترت كۆنگرە چندین لمبارەیوەولھمووحزبكانیجیھانبخوازرتبقبـــارەی كۆنگرەیـــك ئامادەبـــن.نتـــوە كـــ برپرســـیارییتیك،تاوان ئم دەیبستت. یكگرتووەكانب تنیا وە، كوەدا كورتكرایلـــ تنیاســـر رۆكانی ھرمی كوردســـتانمرۆڤایتی. بســـر نـــوەك ھاتووە،علی حســـن تاوان وەك ئوەی ئمحوســـن ســـدام و مجیـــد كیمیاوی

و كركووك و ھولـــر و لســـلمانیمئ ھناوە. كوردیان بســـر دھۆككتاوان ،كوقت نیی، ئنفـــال ئنفالكـــ مرۆڤایتـــی تـــواوی لبرامبـــر

ئنجامدراوە.و ھیندییك بۆســـر كتاوان ئنفـــالپڕی ئـــو دەگات ھتـــا و چینییـــكئـــوەی دەمـــوە دنیـــا. دیســـانوەكلۆجك ھیچ ب ھاتووە، كورد بسرنھاتـــووە. ئوە بســـر مرۆڤایتـــیببر نتوەیك رۆژان ناكرت، ونانتوە چاوی ببر خكـــوە، چاویجینۆســـایدبكرت، یكگرتووەكانـــوەئاســـتدانین، لـــو مئ بۆیـــ دەـــم:نین. تاوانان ئـــم لـــ ئاســـتی گوناھیككارەســـات لـــ بســـۆزەوە ھـــر دەنووســـین، بابت وتارو و دەڕوانیننوان ل ئامادەدەبیـــن و لـــ كۆنفرانسدەگۆڕینوە. بزەیـــی خۆمان ســـۆزوعـــرەب موبادەرەیكمان ئم وەكـــو،زنم زۆریش مترسیدارەو كردووەناومان ك كۆمگایك، پكوەنانی بۆقضية لنـــاوە "التجمـــع العربى لنصـــرةخاوەن گشـــت ل داواشـــمان الكرديـــة"دەخوازت، كردووە، ئوەی ویژدانكمافـــی ژیان و كوردســـتانی كـــ گلیسختییكانی قرەبووكردنوەی مافیخۆمـــان الی ھبـــت رابـــردوویھیـــچ كوردكمـــان قبووڵ نكـــردووە،قبووڵ ھیچ كســـكیش ل ھاوكاریمانئستۆی ل ھمووشـــتك نكردووە.كارە ئو خۆمـــان داھاتی بـــ ئمیوو خـــاوەن ویژدان زۆركس دەكیـــن.ھاتن و نـــوە دەنگـــم رەب بـــع لـــل كرد ترخان ئوە بۆ خۆیان توانایسعوودی وتی و و فلستین ئوردنپشـــتیوانی میســـرەوە و تونـــس و لو كورد نیشـــانداوە. دۆزی بۆ خۆیان،نیی تۆمان ئو ئیمكانیاتكی یكۆمناوی دەســـتبژرو كۆمیكی مئناوەكان لـــ باوەڕناكم زۆر دیاریـــن،و غریب كوردســـتان الی ھاووتـــیلم ھندـــك واتایـــی نامۆـــت، بـــوكازم حبیب، "دكتۆر ناوانی بیستووە:جاسم ئبو ئبو متر، دكتۆر ئحمدسوســـن ئلعلوی، عباس مصیر"دیكی دیارو كسی ناوو بڕاك، چندخۆشم، ھروەھا تكۆشر، رۆشنبیرودامزرنری مـــن بـــۆ كڕەفشـــ كبیرۆكی خاوەنی من ئم كۆمیـــم،تستاش بووبئ تا ســـرەتام. ئوەیباری نبســـتین كۆنگـــرە ر كمپـــلزیاتـــر ئـــوەی بـــۆ داراییكبـــووە،

بكین. گورەتر كاری و بناسرینروویداوە، تازە روویداوە ئوەی ئستال تنیا ئنفال نابـــت دەم من بـــمكۆتایی تاقمـــدا ئو علی حســـن وتـــواوی كارەســـاتكی بـــت، ئنفـــالتپڕبت، ھروا ناكرـــت تییمرۆڤایو پبكرت لـــ دنیای دەبـــ تـــواویبســـر ھر ئنفال بكرت، ل ئاگادارلوە كك ویســـتپ نھاتووە، كورددیك جاركـــی نھیـــن و وەربگریـــندووپـــات بتـــوە، بر بشـــڕخوازوبگرین. ویژدانـــكان بـــ و زامـــكانل مـــژووی جیھـــان وە لـــئـــ دەبـــســـر بۆ ھیتلر بـــارەی جینۆســـایدیئنفالیش دەخوندرت، جوولكـــكانئمش مجـــۆرە. كـــی لـــكار تـــببھردوو سرشـــانی ئركی م وایـــپنووســـری عرەبی لالیـــك ،المانـــمافـــی دۆزو ھاوســـۆزی الینگـــرونووســـرانی تریش لالیكی كوردو"منعم دەنووسن. عرەبی ب ك كورد،بوارەدا لم وانل ككی االعصم"یش

دیارە. پنجی جگایگورەییی جوان و مرخاسو ستوھ *ئمبرز مئ الی عرەب رۆشــــنبیرانی نووسرول چاك كورد الی باوەڕناكم دەنرخنرــــت،نزیكدا داھاتوویكی ل ئومدین ب بیربكرت.

خۆی ببت. ئمش برھمیعراقیـــدا دادوەری لـــ - مـــن ئســـتاالریم من شـــوەیك بھیچ كاردەكم،تاككی برگـــری لھـــر وە نییـــلـــبرگری بكم، كوردستان گلی كوردوكۆنكان ئایین نتـــوەكان و مك لمســـیحی و و مندائی و لـــ ئزیـــدیبكم، عراقیش جوولككانی تنانتبكین، بوە ھســـت ھموومان ھتـــاو عرەب لـــ مووانھ ھی نیشـــتمانئاشـــوورو كلدان و توركمان و كوردو

و... ئرمنحكومتی ك ھاتووە، ئوە كاتی ئستاقلمی لـــ رز ھرمـــی كوردســـتانپناو ل ئوانی بگرت، كوردستانیان

داوە، قوربانیان و تكۆشاون خاك ئمكـــرد داوام مـــن ماوەیـــك لموبـــرمزھر دكتـــۆر كمال رزلنانـــك بۆگوتـــم مـــن بخرـــت. ئحمـــد رـــكبوە سری برزدەبتوە كوردستانبنرت، لبر مزھـــر دكتۆر ز لـــربـــر لوەی ســـیمبولكی ئـــوەی ئو.راقییكی عتسیمبولكوردستانی ب

ئاگاداری لبریتانیـــا ماوەی من ئـــوســـنتری و لـــئـــ بـــووم و دەزانـــمنـــو لـــ بریتانیـــا توژینـــوەیچـــی كـــردووەو بگنامـــكان چـــیپ چند ئو كارەی ئم دۆزیوەتـــوە،بـــۆ نتوەكی. ناوی ورەیگ بھاومستفا ساح قادر، جبار دیكی وەكھاوكاری ب دەتوانن وانئ و.. كریمعرەبكانیان نووسرە برا پشتیوانی ونتوەكیان ش بشكپ مزن شـــتیموەی ئئـــ دەبینم بكـــن. مـــن وایئوە دەكین، گلـــی ئم پشكشـــیبكو نـــوەك ھـــر موســـتحقتی،ئركی ئمیو سرشانی ئركی مئ

.كویژدان خاوەن ھموو:ناوان بم سبارەت كورتی ب *

علی؟ ئیمام *،ورەیـــگ مرۆڤایتـــی - ســـیمبولكیداوای مافی كـــ بـــووە، یكـــم كس

كردووە. مرۆڤیجواھیری؟ مھدی محمد *

وەك ،راقورەی عكی گســـیمبوول -ساتكانی تمنیشی دوا شانازییك تابـــوو، بســـرەوە كوی كوردانـــیئوە نو دی ھگرتبوو، ل كوردستانی

.كانلھای خاوەن ویژدانئ تاسوخسباك؟ شاكر *

رۆشـــنبیری پشـــكش - شـــتی زۆریكـــردووە، عراق مـــژووی عراقـــی و

.نانزلشایانیركازم حبیب؟ *

سیاستی جمســـرەكانی ل - یكككاری ل خـــۆی تمنی ك ،راقییـــع

بسربرد. چپدا سیاسیكمال مزھر؟ *

كرەمز ،"نكی "رەسراقییع كمال -پوە شـــانازی عراق وەیئ شـــایانیلبردەم بڕزەوە میشھ من بكات.ئوەی لبر دەوەســـتم، كمال دكتۆرلبـــردەم ھســـتدەكم ھمیشـــ وا

وەستاوم. عراقتابانی؟ جالل *

سرۆكایتی لوەی بر وتاركم من -ب ئنترنت لـــ كۆمـــار وەربگرـــتلبر نووسی. كردیا" "نریدە ناونیشانیدەســـتكوتكی تابانی جالل ئوەیبدی ھنا، شۆڤنی عراقی ورەی لگشـــتكی عرەب ئمی جار بۆ یكمك ھدەبژرین، نوانمان ل ھاوبشجـــالل تابانی وای ئوەی كوردە."قاسم ب من ،ورەیگ تكۆشـــركیپ ئوەم مـــن دەبم، مشـــترك" ناویبكو ســـرۆك، نام من ك گوتووە،

دەم "نوانكی ھاوبشی". پتبشكچی؟ ئیسماعیل *

یكجـــار دیارییكـــی و خـــت -كورد نتـــوەی گـــورەی پشـــكشو دەكـــم كـــردووە، شـــانازی پـــوەبیكـــك و ھمیشـــ دەیخونمـــوەدەزانـــم، خۆمـــی لســـرچاوەكانی

.زنم نووسركیماكدویل؟ دڤید *

ب ئینگلیزەو نووســـركی پیاوە - ئوكوردســـتان كوردو باســـی ویژدانوەدەبنـــ نووســـینكانی كـــ دەكات، كورد. مژووی لسر سرچاوەیك

قزافی؟ موعمر *وەكو ،نیی جگیر خۆی راكانی لسر -

عرەبكان. سركردە زۆربیبوكردنوەی و چاپ دەزگای لسر راتان *

چیی؟ بدرخانبدوع رگای ل بینیوە، بدرخانم -چونك بناسم، ئوە لوەی بر نزەنگھفتنامی ژمارەكانـــی لـــ كـــیلپۆفیســـۆر لگڵ دیدارك بدرخـــانل ئنجامدرابوو. مزھـــر د. كمـــالگیشت زەنگنوە ب دەســـتم رگیل مزھر كمال د. بۆ بردم و منیـــشبالینی زۆر سرســـوڕمانم لنـــدەن،د.كمـــال لـــ داوام ری، بۆیـــھونـــھفتنامی كلیدان كرد،ك مزھربپارزم. كتبخانكیخۆم ل بدرخانرەگكـــی بدرخـــان چونكـــ دەزگایماباتا بۆ دەگڕتوە ھیو مژووییرۆژنامی یكم ئوان ك بدرخانیان،كوردستان ناوی قاھیرە ب ل كوردیان

چاپكرد. ١٨٩٨/٤/٢٢ ل

كورد گلی بردەوامی پشتیوانكی گورەو نووسركی عبود: كازم زوھر د.

دەپرستوە ئنفال باوككانی و ب دایك مندا ر لزھم د. كمال حزووری ل عبدوود كازم زوھر د.

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

نیبفرانباریایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانباری

17

اژرت

پۆری

١١/ی ركوتننامـــی لـــب -مژوویـــی دەســـتكوتكی ئـــادار لـــ بـــوو وەرچرخانـــك بـــوو، تر ناونیشانكی دەســـتبركردنیكورد چارەنووسســـازی ل مافـــیئیقرار"كردن" داننانـــ ك بر لـــول كوردســـتان بـــۆ بـــ ئۆتۆنۆمـــیچندیـــن عراقـــدا، چوارچـــوەیئیمزا تر ركوتننامی بیاننامـــوھناوەو نووشستیان بم كراون،بنماو ك نبووە، جگیر ئاست بورەواو مافـــل لبھج بنڕەتـــكچارەنووسســـازەكان، داخوازییـــپوە كـــورد خونی كـــ رۆكانـــیبگرە ئۆتۆنۆمی نك ئویش دەبینن،جا ئـــازادی رەھا، و ســـربخۆییئۆتۆنۆمی قۆناغدا و لو ســـردەمبوو، گرنـــگ ســـتراتیژی ئاســـتكیتری داخـــوازی و ك دەســـتكوت

ئـــو مـــژووش بـــ دواوە دـــت،دەبینین ســـماند ئوەتا حاتیكوردســـتان دواتـــر فیدڕالیـــت بۆدوایدا ب دیموكراتیدا ل عراقكـــیتریشـــی قۆناغی یاربت خوا ھات،

دادت. بدوالگ ئاداردا ١١/ی ركوتنی لول بخشی ســـوود الینی ئرنییكگرتنوەی نموون بۆ كوتوە،و پارتی و سیاســـی مكتبی بایكوردان یكگرتنـــوەی پارتـــكان،و چنـــد دووبرەكـــی و نمانـــیگرنگانی ـــخا لو جگ برەكـــیك ھاتبـــوو، لـــ ركوتننامكـــداجبج ل پیادە كراو چندكیـــانھبتگۆڕانكاریلكوتوە بوو،سیاســـی و ســـربازی و لـــ بارینتوەیی و نیشتیمانی و ئابووریرۆشـــنبیری.. و كۆمیتـــی و بوو بۆ پشـــوودانك ھتـــد ھروەھاخۆ و ماندوونناسكان رگشمپئوەشدا لگڵ بم ركخستنوە،بوو، ب دواوە گل الینی نرنیھبت ھروەك زانای ناودار "پاولۆبیوت كسك دەت:"ھر كۆیلۆ"گرمبوونوەو بۆ بكاتوە ئاگركبرگی دەبـــ كردنوە روونـــاكك بگرت، ناخۆشكشی دووكپ چاوانی تنگ دەكات و ھناسیخۆیدا ل خۆی فرمسك" ل دەكاتبعس رژمی ك سرەتاوە ل ھرب ئۆتۆنۆمی نا لو سردەمدا دانیچندین كوەكیدا ژر ل كورد، بۆكودەتایـــی و ـــوفف پـــۆژەی لخـــۆ ئامـــزی شـــاراوەی نھنـــیكاتك ھر لـــوەی جگ گرتبـــوو،تاوو نگت و دەكوت باری رژـــم

رووخان مترســـی و الواز دەبـــوودەكوتوە نزیـــك ل و كودەتـــایرەوشـــی راســـتكردنوەی بـــۆ و دروستكردنوەو خۆی نالباریگفتوگۆو وتـــدەك خـــۆ گرتنـــوەلگڵ ركوتننامیك مۆركردنیكـــورد. شۆڕشـــی ســـركردایتیئاداریـــش ١١/ی ركوتننامـــیل نوەندی تمنی ساڵ بوو چوارھر ئو تمنیـــدا رژم بردەوامدەنرایـــوە، داوی تپكـــو تـــوبرنامڕژی راوژو ب كارەكانیان

وەك: دەدا بۆ نموون ئنجامســـركردە تیرۆركردنی ١- ھویلـــ بـــوو ئـــوە و لپرســـراوەكان،جرگـــی لـــ نـــو ١٩٧٢ ســـایل دەســـترژی بغـــدای پایتخـــتبارزانی ئیدریـــس خوالخۆشـــبوو كرا، پاســـوانكانی و و ھڤانـــی"حمیـــد ھڤاكانـــی ك لـــیـــكبوو. ھروەھا بریندار ئفندی" بووخوالخۆشبوو تیرۆركردنی ھویدرا، مستفای بارزانی ئنجام مالرژم بجل و ك چند سیخوڕكیل ئایینی پیاوانی و مالیتی برگیئۆمران حاجی ل بارزانی بارەگایخۆیانتقاندەوە،بمخواوراستانبدەست ســـركوتنی پیالنكیانسالمت بارزانی سرۆك و نھناپیالنی لـــ چندەھا جگ دەرچوو.ب ئومدو كوردان وەیم شب تر.رژمیش تـــبھ دەبوون، بـــزارو تكۆشران بزاری بوو مبستیرۆكانیل بكوتوەو دانیشتوانیو رارایی جوغزی ل كوردستانیشو ناســـقامگیری تۆقاندن تـــرس وجۆرك بـــ بـــرن، ژیان بســـر

برزبتوە، ناڕەزایی و رق دەنگیشـــۆڕش كـــ چۆن ســـركردایتیزۆر دەبـــت، رازی م وەزعـــبـــدەكوتوە، لـــ گومانی جاریـــشلبـــر لپرســـراوەكان بـــن كـــبرژەوەندی و قۆنتـــرات وەزیفوھمـــوو خۆیـــان تروتســـلی و و دەكـــن پردەپـــۆش شـــتك بدەنگن تا رادەی گومان ل كادیرەخۆیان ك بكرت، پشكوتووەكانمامی كین و و دەســـت داب ل

.ب كرا پ فرۆشتنیانو شـــارەكان نـــاو كادیرانـــی -٢خوندنیـــان كـــ پشـــمرگكانھروەھـــا دابـــوو، دەســـت لـــو خاوخزانی سیاســـی زیندانیانیگشـــت زەرەرمندانی و شـــھیدانبـــردەوام ك كوردایتی، رـــگایروو دەخســـت داواكارییكانیـــاندامودەزگاكانی لـــ بۆ دامزراندنكردنوەو قرەبوو یـــا و حكومترەواكانیان، مافـــ لـــ ئاوڕدانـــوەبیـــن دەچوو، زۆر ل ماف كچیعشیرەتگری واسیتو جارانیششتی و دەستگری و خزمایتی وك كردی و ك" وا دەكوتوە تـــركاربدەست چندین یان خواردی"بۆ دەست خاوەن و لپرســـراووو ئسك و نرمك خۆیان گۆشـــتیخۆیان خوارەوەی بر پروسكیش،رگشمپ تایبتی ب ندەكوت،دیانـــدا لـــ كـــ رق و بۆچوونـــكبـــرۆژ رۆژ كردبـــوو چكـــرەیكركاریش ب دەبوو، چونك گورەدایانندەمزراندن، دەبـــوون رازیبوو، ك ئـــم حاتش ھۆكارـــكلگڵ "١٩٧٤" دا كاتـــ شـــڕ لـــ

دەســـتی پكردەوە، بعس رژمیرگشمپ درینكان. رگشـــمپوەك دسۆزەكان ئازاو كۆندەروشـــڕ، دەدای ن خۆیان پویســـتخواردب ســـوندیان وەك ئوەیتر جاركی شـــڕ ئگـــر ئاگـــریبۆ تقی ن بوە بگیرسایھبرەكانی زۆربی لـــ ئیتر نكینپشمرگكان دەكوتوە وا شڕھنانوەشی پاساو بۆ دەكرد، رایاندەستوە ب پندەیان درە دوو ئوپیاوی بۆ یبع بن "ھتـــن بووجـــار ھنـــدێ بـــم شـــڕكر حقیقتدا ر" لـــھون پـــی دەـــنب ك درەنجانـــی پشـــمرگكاننخشكشراو پۆگرامكی و پیالنھبســـتراوی پوپاگنـــدەیو بعـــس پنجمـــی تابـــووریوەك پشـــت بـــوو ی لـــكـــمرژو بـــكار ھات چككـــی كاریگـــربتایبتی بـــوو، كرد كاری خـــۆیبزواندنـــی و دەروونـــی لالینـــییان راستوخۆ ئاشكراو ب چ عاتیفدەكراو ئاراســـت ب ناوپۆشـــراویلســـر دەكرا، برھستی ئیشیكاركـــی حاتـــش كردنـــی ئـــو

نبوو... ئاسان٣-جموجۆیئدیبانوھونرمندانتایبتمندی حاتكی رۆشنبیران وســـرەتای ل ھر بینی، ب خـــۆوەوتنك نووســـران ١١/ی ئادارەوەشاخ و ئدەبیاتی ك خۆ بتایبتیگوازرایوە شـــۆڕش ناو ئدەبیاتیبغدا، پایتخت بۆ شارەكان نو بۆبشـــی ئاداب كۆلژی كـــ لوـــداو شاعیر نووسرو چندین كوردیل خۆگرتبوو، رۆشنبیرانی كوردی

وتك "تأخـــی- برایتی" چاپخانیكورد نووســـرانی گـــڕ، یكتـــیو برایتـــی گۆڤـــاری دامـــزرا، شاعیرو ھداو ســـریان نووسرداخوازی ك گۆڕانكار، نووسرانینۆخوازی و تـــازەكاری و گۆڕیـــنتا ئاستك روانگوە ب ناوی بوونگۆڤـــاری و شـــقاند گۆمكیـــانكۆڕو گیاند، چـــاپ ب روانگیـــانسیمیناری و فستیڤاڵ كۆبوونوەوو لـــ بغدا ئدەبی و رۆشـــنبیرییكمین دەدرا، ئنجام شـــارەكاننووسرانی یكتی ك شیعر كۆڕیكروكووك نجامی دا لـــئ كـــورددەركوت لو كۆڕەدا ھر ك بوو،ب ئدیبان ب تایبتی و شاعیران كرژم ل چیتر بوون داواكار گشتیتاكتیك بو نكرێبرامبر قبووڵبۆ كـــوردی ناوەتوە، و فوفیســـردەم ئـــو زۆری بابتكانـــیبـــ ھماو بوو بابتـــی رەخنیـــیو لپرسراوان ب برامبر ئاشـــكرابرگری بابتی ھروەھا ،كوەزعنمونـــ بـــۆ بـــوون برخـــودان و "ھلق شـــیعری موكریانی ھـــژارناكام سعید بوكردەوە مق"یوەك "دەشـــت "لخـــوڕە ب نـــاویھمت لتیف پكای. تیراندازـــكچیمـــان گۆڕی. "گۆڕیـــن گۆڕیـــن.بكس شـــیركۆ بـــۆڕی" ئـــاو یـــانئیتر "دەشـــك گب تنووتیم "منمبابتی ئدەبییكان تباب زۆربیداگیرسانوەی داخوازی و برگریل بوو رەخنی ھم جۆر شـــڕوئـــوەی وەك رووی سیاســـییوەنیشـــانداین، برنجی بـــن. "رژـــم

داین" دەرخوارد ماشی

موحسین ئاوارە

٤٥ رۆژان بوو

برژاو سید برایمی رەھبرییك نتـــوەو فرە كۆیـــ شـــاركیدیـــان، "موســـومان، ئاییـــن بـــووەلگڵ ژیاوە، لی ئزدی" ،كجوولھر تبـــاو گونجاو بووین، ئوەشخودای خـــۆی دینی وادارەی ببـــژر ل ئزیدییكان بم پرستووە،بوون رەواندز پاشای میر گوشاریســـرەنجام و لـــی كووشـــتوون و"شخانی"یكانی موسمان تبوون

ســـرەنجام ئزیدین چبن ب كۆیموسمندراون.

شارســـتانییتی كۆنـــوە لـــ كۆیـــشـــاریانی سروشـــتی تدا بـــووە،١٨٨٠ قوتابخانی سای ل ھبووە،خوندن مبنـــدی لكراوەتـــوەو،بووە،دیمنوئاووھوایوایكردووەكـــراوەو كۆمیتی كـــی كۆیـــخگشت رەزەكانی بن، بســـیرانگاو

ب زۆر بووە، ســـیرانی و و گڕانبھاران. و ئواران وەختی تایبتی

پكھاتی گرچی بووە! شـــار كۆیھۆز بنماو و برەباب چندین لل شارســـتانان بـــم پكھاتـــووە،و شـــیربایی ژنو ب ژن نـــاو كۆیـــگۆڕینوە نبووە، ب گچكو گورەكۆییان باپیری باپیری وەك نریـــتخوازبنی ھناوە، ژنیان ژن بژنـــی

"داوەت باخانیـــان "گوی كـــردووەوو كشـــی نزانـــراوە لـــ ســـوحلبری ژن دوژمنایتی و كۆمیتیژیان درژایی ب دیارە !!دراب خونھبووە، عاشقایتی و حوبن حوبكتریان خۆشویستبك یكوڕ و كچنبینـــراوە بۆیكبـــوون، زیاتـــر خۆشویســـتی لســـر عاشـــقك كوژراب!كچكانزیاترشرەفمندورووسووربوون.حاجیقادریكۆیی

شوبھاندووە: كۆیی وا كوڕی و كچو كچیـــان عینی كوڕیـــان غیلمـــان

حۆریدە ك ئاراوە، ھاتۆت نوێ پندكیئۆتۆمبلی وەیـــختـــدار ئپیاوی بو سلمانی بت ی لما و یابانی بتمسیحی دراوسی و بت كۆیی ژنی

بت.بـــووە كچـــ كافرۆشـــی بناوبانـــگب كگوند "كافرۆشـــی" لـــ جوانی.

نووساوە!! كۆیوەكۆییكان نپووكاونتوە نرەســـغفووری و حوزی پـــدان، ل كچو بـــم ژن یكتـــرە، لـــ رقیـــان ب بووە زۆر نوانیاندا ل ژنخوازیل ژنیان ژنـــی بكن، ب ژن ئـــوەیمابن ھۆزو ھنـــدێ ھناوە یكتر"پاروو گانب ژن بدەن رمش پیانتوبك عـــردی، تـــوتـــا دەكھنایدەنـــ دەھنـــوە "كـــۆش باشـــكچ قیرە كۆیـــ ل گرچی ،گانـــبھنســـتاوەو بختیان بم زۆرە!زانیـــوەو رازی گرنگتـــر خۆیـــان بگشـــی وەختی ل "پرتقاڵ نبوونو ســـیس لنكرتـــوە، بمنتـــوەخۆیان كچـــی كۆیی دەبت" چـــورچ

الیدە. خكی داوەت زۆردواكوتوانیان پچلك و كۆت ئوپچاندووە، بداخوازیو رەزامندیدیاردەیكی خشـــیوە، بـــكچیان بدادەنرێ، شارستانیان و پشكوتنكۆی ل نادیار دیارو خكی زۆر لـــھۆیك چند بۆ دەب ھناوە، ژنیانبرزی جوانی و لبر بگڕتوە جابت، ماداری و خاندانی و كابانی و،گانب ب داوە ژنی خوازبنی ب یانپشكشـــی باخان ل یھ گوكتانرادەیـــك تـــا بكـــن، كوڕەكمانـــیدیارە دەوت، خـــۆش خۆیان زاوایل زۆر رزدار نادیارو دیارو خكیبشك نموون بۆ ھناوە ژنیان كۆی

:زاوایان لوبرھم د. عوســـمان، د. محمـــودســـالم، نامـــق جوھـــر ســـاح، دشـــاد د. عبدوقـــادر، فرەیـــدوننووری، شخ دارۆی عبدولەحمان،بامڕنی، غفوور، ئحمد ناسیح د.وەلیـــد حبیـــب محمـــد كریـــم،متین رەشید شـــریك "توركمان"،ئحمـــد داودی، ســـندی، ســـۆراند. نووری خان، علی مساالر، حزەعیم عدنـــان كریـــم، تابانـــی،مال محمد مـــال ســـالم، محمودرەشـــید "پرلمان" كاكرەش قادر،فاروق، بایزئاغـــا، ھاودەنگ وشـــیارداودی، شـــوان دەروـــش ھركـــی،عبدولرەقیـــب ئـــاوارە، موحســـین

موحسین علی، سید تالیب یوسف،حمدەمیـــن مجیـــد د. عوســـمان،ربیع راغب محمـــد، كاوە دزەیـــی،ئحمـــد، ئبـــو بارزانـــی، كریـــمسباح ســـالم"، ئحمد ســـیروان،وریا شرە، دموع"، سباح "ئبو عابدفوئاد دەوت، حســـن خالید، مالئحمد، ئحمـــد، ئاوارە مال علید. كوخـــا، جـــالل بھزاد ھاشـــم،بنزین، محمـــود فرمـــان زەنـــدیئحمـــدی گرمیانی، مال حمیشخرەقیبقائیمقام،حسنبباس،ممند ئاغا بباس، قادر ئاغا سمایلمحمد، سید عوسمان سید ئاغا،ھۆشمند مامۆستا ئمین، مامۆستاشـــرعی، ســـیروان قادر ھورامی،شـــخ نووری بباس، ئمین وەتمانعلی حیـــدەر، ئارام ئبو دھۆكـــی،حمادە، كمیل د. نجیب، د. عزیـــز،د. ئمین، محمد عومر مامۆســـتادانساز، لتیف شـــخ حم ســـیدشخ حوسن شخ ،بدوع زاھیرعلی بدوع بالیســـانی، محمد،حركب جـــواد بـــرزوو قســـاب،نـــووری تحســـین ئـــازاد كاوانـــی،خۆشـــناو، بدوع دلشـــاد دزەیی،حاجـــی قفتـــان، عبدولرەحمـــانحـــداد، جرجیـــس نجـــار، عامـــررەشـــید، ســـاح مـــعوســـمان حئنـــوەر پیـــرە، مھـــداوی ئحمـــدحسن مال محمد دھۆكی، زبیرمحمد، د. نـــازم جالل، ســـلمانسح حسن زەنگن، عمید فازلدەروش ئرسالن حازم كوردەو وھاری ھنجیـــری، قرە و شـــۆڕشئژی شـــوت"ئمریكی"، د. شرزاد،ھموەندی، رزگار فاتـــح، محمدفرەیـــدون ھورامـــی، ھۆشـــمند

كوخا... مام جاللی جاف،ھیبـــت ســـایی كتبـــی لـــ *ســـید برایمی، رابـــری ســـوتانی-بینایی، چاپخانی ٢٠٠٨ ســـلمانی،

چاپكراوە.

كـــردووە! پشــكش باخانی گوی ... كۆی

غفوور ناسيح نامیقد. عبدولەحمانجوھر دشاد ساالرد. كریمھاری شووتئحمد عدنان

ساح برھم د.

شاری كۆی

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

18

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ی ئیفتیخارمدالیا

دالیایم

ئیفتیخارئا: عبدولوەھاب شخانی

- تكییی شخ عبدولكریم: شـــونی پیرۆزی دینی تكییی شخ عبدولكریـــم برزنجی لـــ گرەكی خانقـــا مكـــۆی خبات و تكۆشـــان بووە، شـــونی حشـــارگی ســـدان تكۆشـــرو كـــوڕە كوردی سیاســـی ســـردانمان دوای ھولـــر شـــاری بـــۆالی برز كاك ئحمد ھات دوان گووتی: ل سای "١٩٥٦" تكیی بووە مبندەكی رۆشنبیری و كوردایتی بھۆی بنمای شـــخ عبدولكریم كوردایتییـــان بـــرزی كرۆكـــی ھبـــوو چونك شـــخی گـــورە كاك لـــ شۆڕشـــی شـــخ عبدولكریـــم محمودی حفید بشـــداری كردبوو ئـــو روحییتو میل و دڵ و دەرون ھرمابـــوو بووە ھاندەرك بۆ ئوەی تكیی ببت مكۆی خبات و تكۆشان ھروەھـــا مام كانم باب علی و مام شخ سادق و خزمانی بابم بشدارییان حمود كرد بوو یخ مشۆڕشی ش ل

ھاندانی شخی گورە.ھمووجـــار باوكم دەیگـــووت ئگر ئوە كوردایتی بكن لســـر رگای شخ محمود من ئوەم خۆش دەوت یارمتیتـــان دەدەم دوعای خرتان بۆ

دەكم. م ئاگرەكوە بنورۆز بكئاگری نمـــ پرســـتن ھروەھا ئوانـــی بۆ یكم جار بـــۆ كاروباری كوردایتی ھاتوچـــۆی تكییـــی دەكـــرد برـــز كاك مـــال عو مال ماتـــۆر بھۆی ئوەی ك دایك و باوكی دەرویشـــی ئمـــ بـــوون. ھاتووچـــۆی تكییـــی دەكـــرد، جگ لوانـــ ئحمد بكس و قـــادر شـــۆڕش و عبدولقادر بزی كییت ند مانگ لچ مدی بلی حع روەھا عاشقوەو ھخۆیانی شاردۆترووتی كوردســـتان حمید باتاســـی جـــگای شـــونی بـــۆ كوردایتی ھر تكییی شـــخ عبدولكریـــم بووە. ھروەھـــا عبدوـــ حبیـــب خكی رەوانـــدزی و مجید گورگ ھروەھا

عبدولرەحمان رووت "حوزە شل مامۆســـتا حوز، شخ جبارو شخ بوو لرەكیان ھدەوری س ستار كربازی كوردایتی ھروەھا مســـتفا مامـــ شـــھید عبدولـــرەزاق حاجی برایم ل ستاقان كچووبووە سرەوە كـــوژرا ســـای ١٩٦٣ ھروەھا علی عســـكری كاك شخ تاریق رەشی موختارو ھروەھا ئبو سباح جمال و خدرو موساو خدرشنگو ھروەھا علی حریری و میرزا كریم خۆشناو ھروەھا حاجی ئیبراھیم حالق "ئیبۆ بربر" ھروەھا مام ســـمایل بگ.

.كییریف دەھاتن بۆ تد شحمئ- سعید قزازو كركووك:

كاكـــ ئحمـــدی شـــخ عبولكریم گووتی ل پنجاكان قرارەك دەرچوو "كویـــ بگر كركـــووك" دەكوت. كۆی مانی و لسل رات" كرا لمزاھ"دژی حكومـــت ئـــو كات وەفدـــك پـــك ھات لـــ "كاك زیادو مســـعود محمدو مامۆســـتا برایـــم ئحمد و چند كسی تر سعید قزاز وەزیری ناوخـــۆ بـــوو گازی وەفدەكی دەكات پیان دە ئگر ئوە بقســـی من بكـــن ھولریـــش دەكمـــ قزایك م چونكـــركـــووك دەخـــر كگـــبرۆژـــك دێ شـــڕی ئمـــ لســـر ل داواشـــیم كردی .و شـــارە دەبئفتـــاح ھركی خۆیو عشـــیرەتكی یـــان بدەمویجركـــووك حك نببۆ ئوەی بســـمنین كـــ كركووك شاركی كوردی و ھی كوردان ئستا قســـكی ھات ج ئوە قســـی ئو

.وەفدەكك بووە لكی ك یسكھروەھا ل مســـعود محمدیشـــم

گوێ لبووە.ھروەھا ل كســـایتی ھولر حاكم نازمیشـــم گـــوێ لبـــووە كـــ عزیز

محمدیش لوێ ئامادە بووە.مدالیای زیرەكیو عاقلی بۆ گردەنی

برزت رەحمتی سعید قزاز.- تكییو پشمرگی داخلی:

زۆریـــش پشـــمرگ ك بـــۆ چاالكی

دت ناوشـــار، دەب شونكی باش و چاكی ھب بۆ خۆ شاردنوە دیسان تكییی شـــح عبولكریـــم جگای خۆ حشاردانی ئو تكۆشرو كوڕە ئازایان بووە ك لسرەتای شۆڕشی رو لولناو شاری ھ یلوول دەھاتنئتكیی خۆی حشار دەدا ئوانیش ئو برزان بووین "١- عوســـمان گوڕی -٤ فاسح نریف سابیر ٣- سا٢- عخدر رەحمان زندین ٥- عبدولرەزاق حاجـــی برایم" ئو برزان ل ســـای "١٩٦٤" دەھاتنـــ تكییـــو كاری زۆر چاالكـــی دەداو ئنجـــام گورەیـــان مزنیـــان دەكـــرد بۆ حزبـــی پارتی و

شۆڕش ل ھولرو دەوروبری.- ئافرەتی ھولرو كوردایتی:

لبـــر ئوەی پارتایتیـــو كوردایتی ل ســـای "٥٠-٦٠" زۆر پیـــرۆزو دور ل خیانت و گندەیو خكی خراپ ـــرو زۆر ئافـــرەت لولھ بـــووە لـــخباتی پیرۆزی كوردایتی بشـــدار ی كزانرب و ئافرەتـــئـــ .بووینـــرۆی سرەكیان ل كوردایتی ھبووە ل ھولر برز "١- زەینبی خوشكی كاك ئحمدی شخ عبدولكریم ٢- یروھید خزانی شخان خ سالیحخوشـــكی خانـــ -٣ عبدولكریـــم "ئبـــو ســـباحی" ونگـــرو براژنـــی كریـــم خۆشـــناوی بـــوو. ئـــو كات "علـــی عبدو" برپرســـی ھولر بوو ل پارتی دیموكراتی كوردستاندا ل ســـتاقان ل نزیك ماـــی مولوود رۆژبـــاش خانووەكمـــان بـــۆ گرتبوو. حـــزب فقیربوو پـــارەی نبـــوو ئو س ئافرەت ھستان بكۆكردنوەی ھرچی زی خۆیان و خزمانیان ئو زرەیان بردە بانقی ھولر رەھنییان كرد لـــ بانق لبرامبـــر "١٢" ھزار دینـــاری سویســـریان وەرگـــرت كـــپارەكـــی یكجـــار زۆر بـــوو ئوكاتی تســـلیم ب "علی عبدویان" كردو وەی كبـــردی بـــۆ حـــزب. دوای ئـــشۆڕش ل رگای "ھولر كۆی" پارەی گـــرت و ئینجا مكتبی سیاســـی لو پارەی "١٢" ھزار دیناری سوســـیری بـــۆ ئـــو ئافرەتان نـــاردەوە ھولرو ئوانیش زرەكانیان ل بانق دەرھنا.

فرھنگی ئیدیومم: - ل كاتی فرھنگی ئیدیومـــم نووســـی كاغـــز زۆر گران بوو بندی كاغزی ب "١٠٠٠"دیناری ئســـی بـــوو دەســـتیش ندەكوت. م مووچكی كنـــدەش مامۆســـتایببـــووم رۆژـــك ھـــادی بـــرام گوتـــی دائیرە زۆرە نیازمان ی دووەم لوەسبیســـوتنین بۆ نایی ھندەكی بری فرھنگكت ل پشـــتیان بنووســـی نام و لچـــووم ھ گوتم شـــتی چاككاتی نقـــل كردن ماـــوە پدەكنین دەیان گوت ئوە ھمووی پیس بووەو جیقن"ریقن"ی چۆن نووسینی لسر ت چییدەكرێ منیش دەمگوت دەسكاغز زۆرگران ھمووی فرەھنگم ریان دامبك خكات نو وەســـلنق كراوی ل قوتابخان. چووم الی ئوكســـی نقلی كردبوو بۆم زۆرم پ گوت گوی پندام و رزی نگرتم. برا دەرك چووەالی بو مســـئولی گوت ئوە "مامۆســـتا عبدولوەھاب"ە زۆر بـــۆ كورد ماندووبـــووە بۆ نقلی

دەكی رزی قسی ویشی نگرت.برادەرەك گوتی تۆ بۆك دەنووســـی بـــۆ ئوانـــ كـــ ھیـــچ رـــزت ناگرن منیـــش لوەمـــا گوتم من بـــۆ كورد دەنووســـم و كۆم ندا تا ئســـتا "١٥" برگ فرھنگم نووســـیوە "٤"برگ ماوەتـــوە تـــر ئـــوی چاپكـــراوە لـــ نووســـین بردەوامـــم تـــا ئســـتا كۆمپیترم نییـــ نچوومت دەرگای ھیچ مسئولكیش بردەوامیش دەبم لـــ فرھنگ نووســـین مـــن بۆ كورد

دەنووسم.- ئبو زدو مفرەزەكی سرداری سعید سۆفی ل ســـای "١٩٨٥"مفرەزەیك پشـــمرگ پكھاتبـــوو لـــ شـــھید سردارو ئاسۆ ئمانی چاالكییكیان ئنجـــام دا نچوونوە بنكی خۆیان، چوونالی ئبو زید محمد حسن ئستا "بروبری كۆمپانیای تمینی ژیان" ل شـــاری ھولر، تا درەنگانی شـــو لـــالی دەمننـــوە لـــ نـــادی موزەفیین ل ھولر شوێ كاك "ئبو زەیدو جودەتی برای مام حاجۆی و ســـباحی كاك خدری پـــورزای ئبو زەید" پشمرگ ســـواری ئوتومبلی كاك جـــودەت دەبن ل رگای كوران توشـــی ســـیترەی "جیش شعبی" ردار دەست دەدەندەبن، ئاســـۆو سكالنشكۆف كتقیان ل بكن، بم كاك ئبو زەید ل ناگرێ دەل ئوە حقتان نب دەگات ناوسیترەكو لگـــڵ گـــرم چاكوچۆنییكـــی ســـیترەكدەكاو دە ئم ل نادی بووینو دەچینوە ما ئوانیش دەن تـــۆ كـــی كاك ئبو زەیـــد دە چون من ناناســـن "بروبری شـــریكی

تمینـــم" ئوانیش دەن باشـــ بۆن، یكســـر دەیانبات مای كاك بورھان كاوانی لگرەكی نورۆز چونك مای بورھان كاوانی جگای خۆشاردنوەی ینبـــوو. بـــۆ ســـب رگانشـــموپئتووشـــی خـــدری" كاك "ســـباحی سرســـامی ببوە بۆ منی دەگرایوە منیش گوتـــم كاك ســـباح مادامكی قوتاربوون ل بیری خۆتی ببوە كوڕە

لالی كس باسی نكی.- عشیرەتی شخان و رۆشنبیری:

عشیرەتی شخانی: و زانست وزانیارو عشـــیرەتی مۆســـیقار: نووســـرو شـــخانی بـــن یزیدیـــن. لناوچـــی دەشتی كۆی ك"٢١" گوند شخانین و ل كندناوەو ملكیی ھنو پایتختی عشیرەتك "كورە" باس كردنی ئم عشیرەت بۆ یك زۆر زیرەك بتواناو نووســـرو زۆریان كوردپروەردەن مۆسیقارو شاعیرو رۆژنامنووسی و گۆرانی بژی بتوانان بندەنووسری ئم گۆشـــویو"١٥" برگ قامووسی شـــخانیم عبدولوەھـــاب كـــوردی گلكمـــان گـــورەی شـــھید رگشـــمپ نووســـرو ئندازیـــارو یوسف شریف شخانیی، نووسری دەیـــان پرتووكی فۆلكلـــۆری كوردی كاك سعدو شخانیی مۆسیقاری كوردی كاك نایف شخانی و لوقمان شـــخانیی، گۆرانـــی بژی گـــورەی خانییكورد مامۆستا تاھیر تۆفیق شگۆرانی بژو مۆســـیقار كاك شرزاد رەمزان شریف شخانیی، ئكترو درامانووس مامۆستا ئنوەر شخانی مۆسیقارو برپرسی دەزگای میوزیك كاك ھنـــگاو شـــخانیی نووســـری گـــورەی كـــورد كاك عبدولكریـــم شـــخانیی رۆژنامنووس و بژەری خانیییدا شـــر رادیو كاك شـــولھدەرھنری تلفزیۆنی كاك حوسام شـــخانیی ئكتری گـــورەی كورد كاك شـــوكر شـــخانیی ھروەھـــا رە لـــكتـــخانی ئلـــی شـــكاك عســـلمانی ئمـــ دۆپك لـــ دەریای عشیرەتی شخانان ھروەھا دكتۆر ،خانییئیبراھیم ش بدوالح عســـھروەھا نووسر و وەرگو شاعیر سوید دادەنیش ل خانی كرزگار شیكك ل نووســـرە خۆشویست و .رانی سویدیش قبوون نووسالیلبۆی مدالیـــای ئیفتیخاری لگردەنی برزیـــان دەكین و شـــانازی بوەی دەكین ك عشـــیرەتی شـــخان ئوا زیـــرەك و دســـۆزو كورد پـــروەرو نووســـرو مۆســـیقار گۆرانـــی بژو

دكتۆر خزمتكاری میللتی خۆیانن. ی: بـــكـــماكاك ســـابیر رەســـول و بن -بنماـــ شۆڕشـــگربوون. خكیـــان ئوانـــی وخـــك دەویســـت خـــۆش خـــۆش دەویســـت، یارمتـــی خكیان شـــھید دەداو: ھمووجۆرـــك بـــكریم رەســـوول، ھر جـــارەی لكن كاك گیالنی باســـی شـــھید كریمی بكرابای دەگریا. رۆژك گوتم بۆ ناوی كاك كریم رەســـوول دێ تۆ دەگری، لوەما گوتی شھید كریم رەسوول وەك برایـــك بـــ ئوپـــڕی رـــزەوە برادەرایتـــی ھمـــوو كســـی دەكرد. زۆربـــی فرمانبرانـــی تندروســـتی خۆشـــیان دەویســـت. ھروەھـــا كاك رگشمزی پناو ھسابیر رەسوول لكم كس ھی كاك سابیر رەسوولی خۆش نوێ ئســـتاش ك ناوی دت، ر رەسوول لھید عومروەھا شـــھئمادەیی كوردســـتان بیكوەبوین، براستی كوڕەكی ھتا بی ئازاو پاك و ب ئخق و رك پك بوو خزانكی ھتـــا بـــی كورد پـــروەرن راســـتی پـــروەرن فقیر پرســـتن سیاســـت لنـــاو ئو بنمای وەك "علیم" بكار ھاتـــووە ك ئویش خزمـــت كردن و راست گۆی نك سیاستی مكیاڤیللی لـــ دەفتری ئـــو بنما تكۆشـــرە

.نایھكارییان نبووەو بن- كاك ســـابیرو ٢٠رۆژ پشـــمرگایتی ھید بـــوون "ژینی كورتـــم دی كشـــپاوپـــ بـــوو ل شـــانازیو شـــرەف" پاوانكـــی "٨٦" دەشـــتی ھولـــر، كجگ ل ورە بـــرزی و "مقاوەمت و نترســـان و جككت"بـــن بردو پناشاخی ل نیی خۆت حشاربدەی ھروەكو كوڕانی دەشتی ھولر دەیان گـــوت بنیو ســـعات لگـــڵ دوژمن یكال دەبییوە یان شھید دەبی وەیان بسر برزی دەردەچی ھردووكیان ب .ورەیـــرزو گســـتی بـــوھخونری ئازیز كاك ســـابیر "٢٠"رۆژ لـــ تمنی برخـــودان گیانـــی پاكی بخشـــی كوردســـتان كـــوردو بـــچنـــد برزە شـــھید. برپرســـكان قمكت دان ھستوە پشت مز نوازش دانوزو نـــری رردەســـب ھیدان. چونكس وكاری شـــبۆ كـــ ترسن قارەمان رگشمو پژینی ئلمردن پاوپە ل شانازی و شرەف شـــقی كوردستان كســـۆزی عو د

گیانی پاكی كردۆت قوربانی بۆتۆ.ئم مدالیای ئیفتیخاری ل گردەنی پیـــرۆزت دەكیـــن شـــھید ســـابیری تی راسترگایشـــمپ ن لمم تك

عومرت كورت بـــوو لو كارە پیرۆزە بـــم ھنـــدە گورەی بقـــد چیای ســـفین و قـــی ھولـــرو منـــارە برزەكی ھاوركشـــت دوای خۆت

كاك مریوان ھر شھید بوو.- كاك قادر كادیرو ئنفال و منداڵ بوون

ل ســـای "١٩٨٨" لكاتی ئنفالكاندا، كـــ رژمی بعس ب ئاگرو ئاســـن و كیمیاوی بڕبوە گیانی میللتكمان، خـــك و پشـــمرگ بـــرەو ئـــران كتنـــوە رگاو، تســـلیم بـــ رژمی گایو روە، لـــبوونغدانفاشـــی بپـــ مرگســـات ل جنگـــ رووداوە تاژیدییكاندا، "كاك قادر كادیر" خۆی و خزانی برەو سنوور كوتن رگا، ئا لوكاتدا لناو ئو ھموو ناخۆشیدا كوون ی "دووگیان بوو" لكـــزانخ ی بوو، بكۆتر ژن ژانی ھاتبوو منا كوون ل ژانناخۆشیو پ و رۆژە پلكۆتر كچی بوو، ناویـــان لنا كۆچر، خبات و تكۆشـــان پە ل رووداوی راســـتقیینی ناخۆشـــی چـــاوەروان نكراو، خۆھر ژان شۆڕش دروست دەكات، پە ل نوچدان و ســـركوتن دایك دەب ل ی پمنا ر ژانخـــۆ ھ ورازی شـــاخی كونھ ك لم نبكۆتر بكو ل نخۆشخانی منداندا تی ژانم كوردایبـــ ،منـــداڵ دەبـــژانـــی گرك تا منـــداڵ و دنیای نوێ

ھردووك ل دایك ببن.- علی میرۆ زراری.

فرھنگك ل رشـــتی مرواری بوو. بســـدان نقل و قسی خۆشی لال بوو ھموو ھسان دانشتكی قسی فلسفی و خۆش بوو خۆشویستی ھموو كس بوو، زۆر واقیع بین بوو رووبـــروو ب برپرســـ گورەكانی ئـــو و ختـــن ئـــوە دەگـــوت ھســـووكوتتان خزمـــت ب كورد ناكات. لگڵ زەنگی شۆڕش وەمی دایوە برەوپیری شۆڕش چوو بووە پشمرگ ل سای ١٩٦١ لبر ئازایی خـــۆی بووە ئامیـــر بتایون ل ھزی سفین لالی شۆڕشـــگی گورەی كـــورد موقـــدەم عزیـــز عقـــراوی چوارجـــار بریندار بـــووە جارك زۆر بســـختی برینـــدار بووە دووســـاڵ لـــ ئران لـــ ژر چارەســـری بووە لـــ دەیان شـــڕی برگـــری ل وت بشداری كردووە دوای بریندار بوونی نیتوانییوە ب تواوی دابنیش لبر بوونی ســـاچم ل لشی ھیچ كاتك ل ھیچ برپرسك شرمی نكردووە ھرچی حق بووب وتویتی ھموو كـــم و كورتییكـــی بـــاس كـــردووە بتایبتی دوای ئو دووسای كۆتایی ربینگی گرت و لم مردن بژیانی بھوارگی گۆرخان بووب جنشـــین ھتاھتایی ھزار سو ل گیانی پاك

و بگردت.- شھید ســـامی محمد ناســـراوە بسامی فیلی:، خۆیان خكی مندەلین، بم لبر كوردایتی دەربدەرو پرتوازە ببـــون، بـــ بنماـــ كوردپـــروەرن. ھستی كوردایتی ل مندایوە ل دڵ و دەروونی داھبوو، ل سای "١٩٧٤" رگشمیلوول بووە پشۆڕشی ئ لل بتایۆنی شھید مالزم خول ھتا تكچوونی شـــۆڕش، ل سانی "٧٦-٧٧" زۆر لیـــك نزیـــك بوویـــن كاك ســـامی كاریگری كۆمی لســـر ھبـــوو خـــۆی مرۆڤكـــی رەنجـــدەر بوو، زۆرجار دەیگـــوت ئو رۆژانی مندا وەری دەگرم ئامادەم بیدەم بشـــھیدك، دی پ بوو لمیھرەبانی و مرۆڤایتـــی و خۆشویســـتی و كوردایتـــی لـــ ســـای "١٩٨١" چووە دەرەوە بووە پشمرگ لالی شھید مالزم خول، تا سای "١٩٨٥" ل دواییدا چـــووە ئران. ل راپڕین رۆی چاكی ،بدوھید وەستا عڵ شگبووە لھل گرەكی تیراوە. ئوەندە مولتزیم بوو ب كوردو كشـــی كـــوردو زۆر داوـــن پـــاك و رەوشـــت بـــرز بوو، كۆمـــی زۆر خۆش دەویســـت زۆر حـــزی ل رۆشـــنبیری و شـــیعر و وشـــی سیاســـیان دەكرد. براستی بمانای كلیم شـــۆڕش گربوو ژنی نھنابوو.. لگڵ خوارزایكانی دەژیا بتایبتی كاك فریقی برازای كوەكو

مامی خۆتی.ســـد حیف و مخابن لگڵ وەســـتا عبدو ل پاســـوانی كردنی دانیال

میتران ل سلمانی شھید بوو. كـــی حزبی بدزیباییوەی درەمئ" -وایـــان دەزانـــی قپقاپـــی "نـــ علـــی دار" مزگوتـــی دزیوە" دەســـتواژەیكی زۆر فلسفیی، كسانی سیاسی زیرەك تانو بابو عاقـــل ئیدی ھیی زۆر لـــبكار دەھنـــن. لم دەســـتواژەیدا واتـــ دزی ودزیكردن ل حزب كفری بووە ب ھمووشوەیك حرام بوو.

ئو دەستواژەی "مستفا مام" گوتی سانی شســـت تكۆشری گورەی نـــاو ون بـــووی گلكمان شـــھید حمیـــد باتاســـی عاشـــق رووتكی ھولـــر ھنـــا پـــارەی كوردســـتان لـــ شۆڕشـــوە كـــ بســـر خكی تكۆشرو خزانی پشمرگ دابش بكیـــن لـــ ژووركی تكییی شـــخ

عبدولكریمی خریكی دابش كردنی بووین سیخورەك لمان بژووركت ھندێ ب یك دوو حمید باتاســـی ی كۆكـــردەوە ســـیخوورەكپارەكـــ سیخوورەك ن. كوە چ دەكگوتی ئ دانـــاو گوتیـــ پارەكمـــان رۆیشـــت مـــن ئوەنـــدە پارەی دەبـــی بۆ مای سعید مسیفی و پشمرگكانی تر، پنجی تڕبكی ب "قپلك شقاتی" مئ ی. چونكـــبكـــمـــۆری پنجپدەبـــ ئیش و كارمان زۆر رك وپك و مونتـــزەم بی. ب بـــ "قپلكی شـــقاتی"پنج مۆرم پ كرد لكاتی

وەرگرتنی پارەكی.- كاك مســـتفا مام گوتی ل ســـای بـــرای رۆژبـــاش مولـــوود "١٩٥٨"كاك بایـــز، ك مرۆڤكی تكۆشـــرو كوردپروەری ھولـــری بوو، دوای كاك "تۆفیق بنزین خان" "ئازاد" ئوە بووە برپرســـی ئم لـــ پارتی بم نزینخانترسی تۆفیق بئازایی وچاون

ئینـــكار ندەكـــرا ســـربازكی ونـــی گلكمان، ھروەھا گوتی ل سانی "١٩٦٠" گیرام ل ری كركووك "ھادی شرەو سید مجید" ھاتن سر ری رمـــوو ھو گوتیـــان فیارەكســـبب پشمرگ. كاتی خۆی پارتایتیو حزبایتی زۆر ب دســـۆزی و بپاكی كرایـــو كردوویان گندەییو خیانت زۆر حرام بووە لالین، دەروشـــی تكییی كوردایتـــی بووین الدانیان لو ربـــازە پیرۆزە بمـــردن ھبووە لالیان. بۆی دەم دسۆزی و پاكیی و، داون پاكییو خاونی ئو ئامانجی بدەســـت ھاتـــووە حقـــی وایـــ زۆر

رزی ل بگیرێ.بشی

روونكردنوەل ژمارە (١٣٠)ی بدرخان، ل الپڕە (١٨) مدالیـــای ئیفتیخاردا، ب ھ نووســـراوە كـــ (عونی یوســـف لســـر دەســـتی مال عو بۆت پارتی و مال عوش لســـر دەستی مولوود رۆژباش بۆت پارتی، بم راستییكی بمشـــوەیی خوارەوەی (مال ونی یوسف بۆتر دەســـتی عســـل وعپارتی و مولوود رۆژباشـــیش لسر دەستی

مال عو بۆت پارتی).بنماـــی لـــ لبـــوردن داوای بۆیـــخوالخۆشـــبووان دەكین و داوای لبوردنیش

ل خونرانی بدرخان دەكین.بدرخان

ـــاســـۆم ـــــی، روونــــــاكــــــ ئ ـــــووت ـــــــزەی ھــــاتــــ گ بئـــســـتـــۆم بـــــــاوـــــــژە ـــــت پـــــت ــــــالد جــــــل وەرە ـــخـــارە" ـــی ـــفـــت ـــی ـــــی ئ ـــــدال ـــــ ـــ "م ـــی ـــی ـــــــــوە پـــــــت ن ئكـــــــ بـــــــوومـــــــ قـــــــارەمـــــــانـــــــی مــــیــــلــــلــــتــــی خـــــۆممــن خـــــــــوی وەك ــــــــــاوان چ ـــــ ل ــــــــــۆرای ت كــــتــــۆ ـــــگـــــ شــــــــــــوی مـــن ـــــان لــــبــــســــكــــت رەشــــــــتــــــــرە مـــــوون بـــــلـــــیـــــالكـــــی خـــــــۆت مـــــنـــــازە ـــــجـــــن ـــــۆم ب

مــن ئــــــــــوی رۆی پــــتــــر كـــــنـــــاوبـــــانـــــگـــــی

مدالیای ئیفتیخار و شۆڕەسوارانی ھولر

شھیدی كوردایتی سامی فیلی

بری كورد زەینشۆڕشگ ژن

علی میرۆ زراری

سوپاسنامبناوی بنماكمان ســـوپاس و پزانینی خۆمان ئاراستی ھموو و خزم و دۆســـت و ناســـیاوانئ شـــا لركیـــان كئ یـــن كـــدەكناشتنی دایكی خوالخۆشبوومان و

.پرس ئامادەبوونیان للجیاتی بنمای خوالخۆشبووعبدولوەھاب شخانی

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

19

سمكۆ عبدولكریم وەی كپرســـیاری ئ كماوەیب ك دەگوترێ رۆژنامنووس، گرموگـــوڕ، بابتكـــی بۆتـــئاشـــكدا لـــ ھركســـو لیدەكات، لمشـــدا سندیكای كوردســـتان رۆژنامنووســـانی رووبڕووی زۆرترین پرسیارو رەخنـــ بۆتـــوە، بـــو مانایی ك نـــالی ندیكا تاكـــســـ كـــلرووی یاســـاییوە پناســـی دابشـــدەكات رۆژنامنووســـی و ئـــو ئیعتیبارەتـــ دەدات ھر كسك ك پناسی سندیكای ســـو كت، جا بائڕكدا بب لو بـــن رۆژنامنووســـیش كاری رۆژنامگریـــش نـــكات، ینووس ھوەك چۆن رۆژنامئندامی سندیكا نیی و ناشیوێ

ببت ئندام .لـــو زیاتـــر یلســـم ئـــو كاتـــدا وروژنـــرا كـــ ھنـــدێ رۆژنامنـــووس پنایـــان بـــردە بـــر بكارھنانی زمانـــی زبر، لوەش خراپتر گیشت ئاستكی ئوەندە نزم، مگر ھر لسر دیواری ئاودەستی مزگوتكان

نووسرابت .لـــم چوارچوەیدا لـــ ماوەی رابردوودا بۆ قسكردن ل سر ئو مســـلی چند كۆنفانس و كـــۆڕو كۆبوونوەیـــك كـــرا، زۆربی ئوانـــی لم بارەیوە نموو الیھ یان كردووە، بقسجیاوازەكانوە لسر ئوە كۆكن ،راگوزەرەك ای قۆناغـــو كدەبت رۆژنامنووسان پابندی رۆژنامگریی ئخالقی پیشو ناكـــرێ لبرامبریشـــدا بـــن، ئم مســـلی بكرتـــ بیانوو بۆ برتســـككردنوەی ئازادی كماوەی ین، كمیدیاو رادەربچكـــرەی كوردســـتان لـــ

كردووە.ئـــو چوارچوەیـــدا لـــم تودەك برپرســـیارییتییی ســـندیكای ئســـتۆی كوردســـتان رۆژنامنووســـانی

چیی ؟ لـــو دەمـــوێ كـــدەم مـــن بارەیوە دووقســـ بكم، بم بـــ ھـــۆی ئـــوەی كـــ ئندامی ســـندیكای ھولـــری لقـــی رۆژنامنووسانم وایان ب گودا چرپاندووم ك ل جیاتی ئوەی بیـــرو بۆچـــوون و رەخنكانـــم لـــم بارەیـــوە بخمـــ ســـر رووپڕی رۆژنامو گۆڤارەكان باشـــتر وای ل كۆبوونوەكانی نوخۆی ئنجومنی سندیكای رۆژنامنووساندا بیانخمڕوو، بـــم دوای ئـــوەی دەركوت ل نوخۆی سندیكادا دەرفتك نیی بۆ خستنڕووی ئو باسو چندین باســـی دیكـــش، دوای ئـــو راپۆرتـــش ك لـــ بارەی رۆژنامنووســـان ســـندیكای تـــی لـــندامییی ئلســـو مبوكرایوە، ئاسۆدا رۆژنامی ئنجومنی ئویشـــدا بـــدوای ســـندیكاش ڕوونكردنوەیكی ھمـــان لـــ بارەیـــوە لـــم رۆژنامدا بوكردەوە، دەرفت و دەرگاكردنوەیكی باش بوو

بـــ رووی بابتكی باشـــدا، لم نووســـیندا ھوـــدەدەم زیاتـــر قســـكانم بـــ ئاراســـتی ئـــو بابتانـــدا بـــت كـــ پیوەندی راســـتوخۆیان بـــ ســـندیكای رۆژنامنووسانی كوردستانوە

. یھزۆرەی ژمـــارە ئـــو ئایـــا لـــ كـــكی رۆژنامنووســـان ھۆكارەكانی ئو قیرانی شانی میدیای كوردی گرتۆتوە؟، یان ب شـــوەیكی دیك سندیكای رۆژنامنووسان چۆن و تا چند دەتوانـــ دەســـت بـــ ھـــردوو پارســـنگكوە بگـــرێ ؟، ھم و مـــاف لـــ داكۆكیـــكار وەك رۆژنامنووســـان برژەوەندی ھـــم وەك میدیـــا، ئـــازادی و ركخـــری میدیـــا و پاراســـتنی

ئخالقـــی رۆژنامگـــری، لـــم چوارچوەیدا پـــم وای ئركی رۆژنامنووســـان ســـندیكای نیـــا بریتی نییوەی تلـــ جگـــدەركردنـــی و قســـكردن لـــبیاننامـــ، بكو لـــم قۆناغدا ئرككی زۆر لوە قورســـترە ئگـــر تگیشـــتووین، كـــئاوڕكـــی خیرا بۆ چند شـــتك بدەینوە، دەتوانیـــن ل چندین رووەوە ســـندیكا بخینـــ ژر تیرپرسیارییو بپرسیاری ئگورەیی ل سر شانی ئوە، ئگرچی ل رابردوودا شایدی وەمانشـــین لـــو ھنـــدێ ئنجومنـــی نـــاوی بـــ كـــرۆژنامنووســـان ســـندیكای بوكراونتوە، بم وەمكان ،بوونستی پرسیارەكان نپ پئـــو قناعتشـــیان دروســـت نكـــردووە بۆ ئوەی پویســـت

نكات جاركی دیك بگڕنوە سریان .

رۆژنامنووســـان ســـندیكای ژمـــارەی زۆری بـــارەی لـــپناســـی كـــ ئندامكانیـــدا رۆژنامنووسی پداون و خۆیان لـــ نزیكی ٤٥٠٠ئنـــدام دەدات ب كاراو بشدارو مشقكارەوە، پـــی وای ب بـــراوورد ل گڵ ھر چوار پارچی كوردســـتان ـــنامـــوو دەزگاو كو ھو ئـــھرمـــی لـــ راگیاندنانـــی و ژمارەیئ یكوردســـتاندا ھ

. زۆر نییلـــ كاتكدا من پم وای زۆری و كمی ژمارەی رۆژنامنووسانی لـــ ســـندیكا ئســـی ئنـــدام وەیئ كشـــك ،نیی كشـــكدەیـــان كـــس، ئگـــر نیـــن

پناســـی بـــ ســـدان، بـــرۆژنامنووســـان ســـندیكای رۆژنامنووســـی تـــكراونئنـــدام و لیژنـــی ئینزیباتیـــش ورتـــی لوەنای، كـــ نك ھر كو لب ،نـــووس نینـــرۆژنامھیچ كنالكی راگیاندنیش كار ناكـــن، لـــ كاتكدا ســـندیكای كوردســـتان رۆژنامنووســـانی دەخات مرەكی ئھۆكاری ســـئســـتۆی خـــودی كناكانـــی راگیاندن، ك ئوان پشـــتگیری ھموو ئو رۆژنامنووسانیان ســـتی بوونبم كـــردووە بـــ گوایـــ ســـندیكا، لـــ ئنـــدام ئمش ھیـــچ گوناھكی ئوانی تدا نیی، سندیكا بپشتبستن بـــو پشـــتگیرییو ئـــو مـــرج و رنمایانـــی لـــ یاســـاكیاندا ھاتووە ئنـــدام وەردەگرن، من ھیـــچ قســـیكم لســـر ئـــوە

نییـــ و كۆكم ل گیاندا، بیانی بموێ دەیان پشتگیری دەھنم بۆ ھـــر كســـكی بمـــوێ، با رەدەریش لـــســـ ســـو كئـــكاری رۆژنامگری دەرنكات، بـــم ئایـــا كشـــك تنیا ھر ئوەو ئوەندەیـــ، زەوابتكانی رۆژنامنووســـان ســـندیكای چییـــ بۆ وەرگرتنی ئندام ؟ من نموونم الی ئنجومنی سندیكا بـــ ئـــاگاداری و ل پشـــتوەی لقكانی ســـندیكا دەیان كسی یتیایاندا ھ ندام، كئ كردۆتـــفـــی بســـر كاری راگیاندن ،نییـــ رۆژنامگرییـــوە و لوەش زیاتر ل كاتكدا خكی كردۆتـــ ئندام گوای وەرگرتنی ئندامییتی راگیراوە، لوەشـــدا مبســـتم نیی بـــم لقكانیش ئوەیان نكردوە، ئم رك ئوە دەگین ك وەك چۆن ھندك لـــ گۆتـــرە پشـــتگیریان دەزگا ن، بك كـــردوەو دەكـــبۆ خ ندیكاش لوە ســـمـــان شـــھگۆتـــرە خكی كردۆتـــ ئندام، ریكك خئاست یشتۆتكار گســـندیكا خۆی دەبت مترسی ی لوتانو دەســـتكر ئســـبزۆربـــی بۆنكاندا شـــانازییان پوەدەكات، بوەی ل سرەتای دامزاندنییوە توانیویتی زەوی رۆژنامنووســـان بشـــكی بۆ دابین بكات و یاساكانی سندوقی خاننشینی و ركخستنی كاری گواســـتنوەی و رۆژنامگری راژەی خزمتـــی رۆژنامگری بۆســـر كاری وەزیفی حكومی

مسۆگر بكات . چیـــن؟ مترســـییكان مترســـییكان لـــوەدا دەبینـــم خك ھی بب ئوەی رۆژیك كاری رۆژنامگـــری كردبـــت كراوەتـــ ئنـــدام تنیا لـــ پناو بردنـــوەی ١٠ســـاڵ خزمتـــی كاری رۆژنامگری، بڕاســـتی گوناھكی گورەی ھر لو گۆڕە ١٠ ســـاڵ خزمتت بۆ مسۆگر ورەیـــكـــی گگوناھ بكرـــت، خكك ب ســـی ســـاڵ خزمت نتوان ببت خاوەن پارچیك رگـــی لـــ كچـــی زەوی، ســـندیكاوە بـــ كونفیكونك ئگـــر وەربگـــرێ، زەوی پشتریش ســـوودمند بووبت، بدەر لـــ رنمایی (ئیستســـنا) بكرت ل پدانـــی زەوی، لوەدا ب ھیچ شوەیك مبستم ئو ب كـــ ،نییـــ نووســـانرۆژنامھمـــوو مانایك مومارەســـی دەكـــن رۆژنامگـــری كاری و رۆژنامنووســـن، رەنگـــ ئو قسیشم زدەڕۆیی تدا نبت ئگر بم لـــ دوای كردنوەی لقـــی ھولـــر، ك ھـــاوكات بوو دەرگای كردنـــوەی لگـــڵ ئندامییتیش، ك چند ســـاك ندامی تازە لبـــوو وەرگرتنی ئالیـــن ئنجومنی ســـندیكاوە راگیرابوو، ب لشـــاو داواكاری بوون ئندامی ســـندیكا ل لقی شـــك لب ـــر وەرگیرا، كولھلقكانـــی دیكشـــدا ئگر زیاتر بـــووە، كمتـــر نك بووبـــن

ھـــۆكاری بنڕەتی ئـــو ھموو داواكاریانـــش ب پلی یك بۆ وە، كتڕدەگ و ئیمتیازاتانئرەنگ ھركسكی ئندام بیوێ

بتوان لی سوودمند بت. ھۆكارەكانی ئم لشاوە زۆرەی داخوازی بوون ئندام ل كووە

سرچاوەی گرتووە؟ بـــۆ خـــرا ئاوڕكـــی ئگـــر دامزراندنـــی ســـرەتای رۆژنامنووســـانی ســـندیكای كوردســـتان بدەینـــوە، دەبینین لـــ ئنـــدام بوونـــ داخـــوازی ئاستی پویستدا نبووە، بۆی بۆ رۆژنامنووســـان كۆكردنوەی بـــ ســـندیكادا، دەوری بـــ نووسراوی رەســـمی داوایان لرۆژنامـــو گۆڤـــارو دەزگاكانی راگیاندن كردووە لیستی ناوی بـــۆ ئـــو رۆژنامنووســـانیان بنرن كـــ وەك رۆژنامنووس ل كنیـــان كار دەكن بۆ ئوەی بیانكنـــ ئندامـــی ســـندیكای رۆژنامنووسان، سرەتا خراپ و ناڕكییكانی سندیكا لرەوە دەســـت پـــدەكات، ل ئســـتادا لـــ ئنـــدام بوونـــ داخـــوازی ك، كئاست یشتۆتندیكا گسدەبت زۆر ب وردی حیسابی بۆ بكرێ، ھرچندە لمشـــدا زۆر ب ئومد نیم، چونك توندكردنی وەرگرتنـــی ئندام، ھمدیســـان ســـانو كرۆكـــی ئـــزیاتـــر بدەگرتـــوە، ك ب پی رینمایی وێ ببنندیكا دەیانو یاسای س

ئندام .پرۆســـی لـــ ھرچنـــدە ھبژاردنـــدا و دیموكراســـی سیاســـتی وەرگرتنی ئندام و خك كۆكردنوە ســـرچاوەی بدەســـتھنانی و بردنـــوە دەنگی زیاتـــرە، بم ل قۆناغی ئســـتادا ئو مسلیی ھندە جگی بایخ نیی، چونك تا ئم ســـاتش پكھاتو تشـــكیالتی سندیكا لسر بنمای توافقی

دیموكراسی بیناكراوە .ئگر بشـــمانوێ دوو قســـی جدی لـــو بارودۆخی ئســـتا بكیـــن، بۆ ئـــوەی ئیعتیبار بۆ بگڕنینوە، رۆژنامنووســـان ئوە سندیكای رۆژنامنووسان لبردەم بپرسیارییتییكی زۆر گورەدای بـــۆ بخۆداچوونوە بـــدەر و خـــۆ ركخســـتنوە، لمـــ ســـندیكا ناتوانـــ لـــو بازنـــ تقلیدیـــ و ئـــو ھموو گللیی و رەخنانـــی لدەگیرێ چوونكـــ بـــت، دەربـــازی بخۆداچوونـــوە لـــم قۆناغدا رەگرنگ و لكارە ھ ل ككیھرچندە سندیكا، پشكانی ئاماژەیـــان چندجاركیـــش بۆ كـــردوە، بـــم ســـندیكای لبرامبـــر رۆژنامنووســـان ئو مسلیدا دەستوەستان و زۆر شـــرمن دتـــ برچاو، نایـــوێ بیـــاری یككـــروە لـــ ھیـــچ شـــتك بـــدات و زۆر جدیش نیی ل پداچوونوە بو بارودۆخـــ و دەیـــوێ ھموو ھپســـردراوی ب شـــتكان بمنوە تا ئو كاتی كۆنگرەی ھرچنـــدە دەكرـــت، گشـــتی گۆمانیشـــم ھی لوەی لكاتی

خۆیدا كۆنگرەك بكرت. تبینـــی: لیـــك كات لـــ ھـــردوو رووداو و بدرخـــان ھفتنامـــی

بودەكرتوە.

یوان

مژنا

رۆ

حیزب ئگر شتكی بدڵ نبت، قس دەبت. كاتكیـــش حیزب قس بـــوو، ئیتر خوا رەحم بكات، دۆ و دۆشاو تكی یكتر دەكات، ئگر وەشی پر ئگملت دەدات، ئ ت لی بكرپ

نكرا، ئوا رسق و رۆژیت دەبت. حیزب ئســـتا، بـــۆ لدانی نیارانـــی، داھنانی تازەی كردووە، ل جیاتی لمل دان ل كرامت دەدات. لو گۆڤار و رۆژنامانوە ك ب تایبت بۆ نیانی داناوە، ل نتاش دەتاشـــ و دەیان رە دەداتمیر و سناو و ناتۆرە و شـــتی س

پاڵ نیارانی. ر كاككو ھب ،ك نییر حیزبستا ھحیزب، ئو ل حیزبدا بووە ب حیزبك، ب ھوەسی ھینی

خۆی بیار دەردەكات و جبجیان دەكات! ،یســـو كوەر ئختب ،تی حیزبت، ووتوانـــای راگرتنـــی دی كاك بدەســـتكانی و پانكردنـــوە قودرەتـــی .یـــھ حیزبـــی ماســـتاو ســـاردكردنوەی ھیـــ. لوانـــش بختوەرتـــر ئوانـــن ك ب ناوی نووســـر و رۆژنامنووســـوە، لـــ پنا مســـئولكاندا ھكوڕمـــاون و بـــ چاك و خراپ ب شـــان و

گردنیاندا ھدەدەن.یكك لو بناو رۆژنامنووسان ك ئاغاكی پیاوكی ئسع، ھیچی ب دەستوە نمابوو، دان، وتبووی: خۆزگنا و پیاھبۆ وەسف و س ی بئاغاك !منیش پرچم وەكو پرچی تۆ بووایپكنینوە وتبووی: كوڕە خوات بت، بیست و پنج سایش دەبت، پرچم ب خۆموە نبینیوە، ڕەماشی چی؟ كاكیشم بئیتر پرچی چی و ت ل بدەبی نئ كدان وتبووی: بـــخـــۆ ت برووی جنابتدا، مبســـتم ئـــوە بوو، منیش وە، چونكتووتم پرچم وەكو تۆ بز دەكحبدەســـت شۆرین و شانكردنییوە ھراسان بووم، ناپرژم سر ئوەی دوو وتار لسر

برادەران بنووسم. ت بســـئولیش وتبـــووی: دەك ماكاكـــی م قوڕبگیرت، ئوە فریای نووسین ناكویت، وا براست و چپدا پیاندا دیت خوارەوە، ئگر ویش كندت دەنووسی؟ ئچ ،وتیتایفریا بكزۆر دەمك بوو دەیویست داوای سیارەیكی ت: پنـــاكات و دەو دووی ل بـــكات، ســـلسیارەیكی پرادۆ! كاكی مسئولیش، تدەگات ك كوی دش، ب پكنینوە پی دە: بۆ سیارەیكی پرادۆ، بكە، بزانم ب مانگك پی

دەكیت. مملكت، مملكتـــی ئوانی، ھاووتیش بـــا ھر لـــ گوپـــی خـــۆی بـــدات، خكانكی وا دەناســـم، پش ئـــوەی دەســـت بدەن ئو كاســـبیی، كركاریشـــیان دەســـت ندەكوت. كچی ئســـتا وەعزی میللت دادەن، ل پنای مسئولكیانوە ناسنامی نیشتیمانی بوون و نانیشـــتمانی بوون دەبخشنوە. ھندكیان لـــوە زیاتـــر پیـــان لاكشـــاوە خۆیـــان و مسئولكانیان نبت، ھمووان بگل و نفام

دەزانن. و كۆلكك لـــكر یوبـــمـــك، لنـــد مانگچنوســـران، ل رۆژنامیكدا خریكی ھیت و پیـــت بوكردنـــوە بوو، رۆژـــك ب ئوەی تۆزك شرم نك ل خك، بكو ل خۆیشی وەو لكقنگی ی كی نابوو بیند وشبكات، چبناو وتاركدا كوتبووە، "وەعزدادانی سیاسیی" یكك لســـركردە درینـــكان! كاتك یكك ی وتبوو: بوە پندبوویكان خوســـئولم لچی عقكوە ئو وتارەت نوسیووە؟ ئویش .ی وتووم بینووســـن، پوتبـــووی: كاك فـــئویش وەكوو فیشـــك ب روویـــدا تقیبۆوەو ،نی تـــۆ و كاك فقوە عوتبـــووی: ئاخـــر ئ

بۆی رۆژی حزب بم رۆژە گیشت.

ققنس

مھدی ئبوبكر

محمد كریم نانوا بگومان ل زەمان و ســـردەمی حوكم و دەستی پیاوانی حزبی "بعس" لسرتا ســـری عراق بگشتی و ل شارەكانی ھرمی

كوردستان ب تایبتی.گرتن و راوەدوونانی نیشـــتیمان پـــروەران و خكـــی ســـڤیل و پـــرەی بـــوو زۆر گونـــاح بـــسندبوو، بازرگانییكی بپیت و برەكت بوو. بۆ ئامر مفرەزەو موستشارەكان، بھاوشی لگڵ پیاوانـــی ئمن و ئیســـتیخباراتی بعـــس، ســـرگرمی ماملت و سودا بوون لگڵ كس و كاری

گیراو و دەستبسران ل كونجی حزبی دیكتاتۆریتی زیندانكانی بعـــس عرەبـــی. بازاڕیان گرم بـــوو، لـــم بارەیـــوە دەگنوە

دەن:- پیرە جاشـــكی ئامیر مفرەزە، خۆی گیاند بووە پارزگاری شار، رككوتبوون لسر دەستكوتی

نیوەبنیوە، بمرجك..!كابرای جـــاش ھموو ســـبینان برلـــ ھاتنـــی جنابـــی پارزگار بۆ دیوانـــی پارزگا، ل دەروازەی ،رابوەســـت پارـــزگا بینایـــی زگار بگاتژاوەی پارك ركاتھج. ك ل ئۆتۆمبل دابزی یك

سر بچ بۆالی كابرای جاش. كابـــرای جـــاش دەمی بباتـــ بان گوی پارزگار. ھندێ پستپست .ننابیـــان دا بچرپـــی جگوب

پاشان پارزگار بچت دیوان.ئیدی بم شوەی ھموو سبینان پارـــزگار گوـــی بۆ پستپســـتی پیرە جاش شـــل دەكرد، پاشـــان

سردەكوت بۆ دیوان.وایاندەزانـــی دەیاندیـــت خـــك و بلیمـــت زۆر جاشـــ ئـــم سیاستمدارو لھاتووە، ھموو ســـبینان "ئو" رنمایی پارزگار دەكات. بۆ بڕوەبردنی كاروباری

دەوت و ھاووتیان.بۆیـــ خكی لقوماو ھانایان بۆ جاشـــی گۆرین دەبـــرد. دەچوون لمـــاڵ خۆیـــان دەخیـــل دەكـــرد، بكـــو چارەیك ل كســـوكاری گیراوەكانیان بـــكات، كاكی جاش .پرســـخۆی گـــران دەكـــرد، مشـــرەكی لوێ دنا و رویكی

لوێ، ل خشتی دەبردن.ب لوان سردەمان پیرە جاش ھنگابـــوو، بـــ حیســـابی خۆی

ندەزانی. م گۆڕانكارییدوای ئچی دوا بكمزنی ك بسر عراق داھات بگشـــتی، ھرمـــی كوردســـتان

بتایبتی.كچـــی ئمـــۆ ھرھمـــان پیرە

جـــاش گۆرین لـــ درزی ناكۆكی نوان حیزب كوردستانییكانوە وەكو "مارەزیـــو" ھزار پ خۆی كاروبـــاری نـــاو خزاندووەتـــدەوـــت، بجگ لـــ گورەترین پۆســـتی ئیـــداری، دیوەخانانـــو خزنـــی لـــ پیاوماقونـــش پشـــمرگی و شـــھیدان ماندوونناس و گلی كوردستان وەرگرت و ئســـتا كـــ پارووی كوتۆت رۆنی، دت و دەچ خۆی بادەدات الف لسر كسوكاری

شھیدان لدەدات.دە: من خت مائیل بووم.

تن بوونم پیرە جاشانئ بدیواركی زل و زەبح ل نوان حكومـــت و گلـــی كوردســـتان،

!!.وەیپرسیار ئ- ئایا كابینی ششمی حكومتی ھرمی كوردستان ل كارنامیدا ھی، ئم دیوارە لبن و بۆ تكوە

ھتكن.؟!ئیتر ب ئومدەوە چاوەڕوانین.

حیكایتی شار ... پستپست و پرسیار ل ئرشیفی سینم خان جالدەت بدرخانژمارە (٣)

"خۆخوندنوە ل خوندنوەی سدان كتب باشترە"

خۆزگ رۆژنامو رۆژنامنووس ل كوردستانیش ئاوا لباوەش دەكران

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانباری

20

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانباریمژوو

خوندنوەبۆ

تنــــــــــــزبمام" نازان بحام، بن "ئوەی"مـــردووی كۆنـــ ئمـــ قســـیكیخكیبالیخكیدیكخوتووە"،جوان و كـــۆن ئوەش قســـیكیبسردانیت شـــتكی ھر مرۆڤ،ورەیگ چنـــدە وشـــتئ نازانـــ.ناخۆشـــ و ســـوێ پـــ چنـــدە رۆشنبیرو بابایكی عارف، مامۆستابۆ بوو بھز كسایتییكی خوانبریتانیا ق لی رەبسا س ماوەی

و دەژیاین شـــوقیك ل بیكوەئیشمان كارگیكدا ل ھربیكوەھیچم رەبـــن خمی منی دەكـــرد،دەھات دەستم پارەیی نبوو، ئوئویترم ماوە دەناردە ل بشكممامۆستا دەكرد. خرج پیالن بپایپارەوە بـــو دەســـتی عارفیش توندوەریدەگرت، یكارگ لو ك دەگرتباش پارەیكی ئوەدابوو خمی لبتوان رگـــوە لو تا وەبنـــكپخـــۆی مـــاڵ و منداكـــی بـــۆالیكژاڵ ھوای ل دەق ب ،شـــراكقشـــتیلكی داندەبا، و دوومنداتا دەكردن بـــۆ ھمیشـــ تلفۆنیل چاوەڕوانیان ب گیشت ئوەیچند ئـــو الی، نبگ رـــی قاچـــاغئـــو و رۆژەی مۆتـــی وەرگـــرتبۆ بوو دەســـتییوە بـــ مۆبایلـــیل دەســـتی ندەبۆوە، چیی تاوـــككشاش دەدای چاوكی تاوێ نا تاوتاوكی تر نـــا ئســـتا بو ئومدەیقاچاغچیاتی ئامۆزای كـــ عزیزیئمانتی ئوانی دەكـــردو یو رلتلفۆنكی كردبـــوو، ئو دەســـتیگیشـــتنیان مـــوژدەی دەكاو بـــۆ ئـــو ئفســـووس دەدا، وەلـــ پـــداخرابوو، چـــۆن عزیز مۆبایلـــیداخورپا، دی ندیم بم نكرایوە،

ل دنیای ســـری ببوو، ھراســـانتلفۆنی ئو چنـــدی وكھاتبۆوە،داخرابوو. ھر كـــفۆنلت دەكرد،خفت خم و كۆ ب كشـــوقلدەھات جۆرەوە جۆراو ئندشی ودەیپرمانـــد، دەیبۆنـــد، و دەچـــوو،بۆ "عزیز دەیـــوت: خۆیوە لبـــرداخســـتب؟ مۆبایلـــی دەبـــ ئـــوو چ دەنگ قرەب ســـ رۆژی ئوەسیم چند خۆ عزیز ،نیی باسكیھر شونك تبچ الیل كارتكیئ ناكوێ، قسكردن لسر پكیبۆ بنی پـــدام زوو زوو تلفۆنمئو تلفـــۆن ناكا؟". بۆ ئی بكات،زۆرەوە پژارەیكی ب شوە چنددادەنیشـــت، كر كورســـییســـلو مۆبایلكـــی دەدایـــ چاوكـــی بوو كفزیۆنلت چاوكـــی لـــالیھوای بوونـــی تـــا لـــ گوبیســـتقاچـــاخ كشـــتییكی نغرۆبوونـــیبوو، شـــۆك تووشـــی ،یـــو رلـــبربۆوە دەســـت لـــ مۆبایلكـــیك دابووی خبری دی دەتـــووتو كشتییدان لو منداكی و ماڵلبرخۆوە شتكیانبسرھاتووە،ئلو ئوە كوت وڕنكردن: "ئلوعارف نای، مامۆســـتا بۆ دەنگتـــاندەروونی بـــاری زانیـــم ."تانـــگل

حكومتم بتلفۆنـــك تكچـــووەدوای و ھاتن لـــ ئاگادار كـــردەوە،تا دەروونی نخۆشـــخانی بردیانكشتییك بۆوە، وەل چاك كمكعزیزی كـــ بـــوو، شـــتییو كئـــتدابوو منداكانـــی و ژن ئامـــۆزاوقوویی وتنـــك چۆن ھموویـــانپاروویكی چوری بوونـــ دەریاوكس ئستاش قرشـــكان، ماسییو كس ندۆزییوە. ترمكیانـــیچاوەڕوانی ل عارف مامۆستا كاریئوجا گڕانـــوەی دابوون بتـــوەئویش دوای بۆ دابنـــن، پرســـیب ئاییندەی ك ھموو خونی ئوخونكانـــی دەیبینـــی، تاراوگـــوەناچاری بـــ ئاو، ســـر بوون بقیرۆژبوو دوو كوردستان، گڕایوەھاتبۆوە،ئستاشالفیتیكیبرچاوسیم رۆژدا و لئ نكوت كچیمتری كیسیالفیت بازاڕو چووەنووسی، خۆشنووسك الی رەشی"بۆ :بنووســـ بۆم كـــ پی وتبـــووئوەی بۆ ئاگاداری. لبر ئاگاداری.پ دابوو درەنگ رادان مان بالفیترۆژی ســـیم ئمۆ راگیشـــتین،بۆ خراكن پلكن، ،یكپرســـو زنم پرســـ بشـــداریكردن لوكتریش پرســـ بیارماندا رۆژكی

نھاتنت خۆت وە، بینـــژ دەكدرچنـــد ھـــر برپرســـیار دەبـــی".چۆن خۆشنووسك پی وت: "ئاخرالفیتبمشوەیدەنووسرێ؟".پینی، خۆت پارەی لســـر "تۆ :دە."بنووس بۆ ئاوام وتی پ چیم دەیدەنووس بۆ شـــوەی بو ئویشھدەواسن، مایان لپش الفیت وبو چـــاوی و مایان تـــوەی دئـــھوستیك دەكاو الفیت دەكوێپرســـو فاتیحو دوای ل ژوورەوەتالووكوە ب خۆیان، سرەخۆشیب عارف مامۆســـتا دەـــن: "ئرێدەبی، برپرســـیار خـــۆت نھاتنتمبستت نیی؟ ڕەشـــھ مئ ئایابدەم ئویش لو قســـی چییـــ؟".دەیـــوت: دەســـتكردەوە بزەیكـــیتین ئـــوەی وەیـــئ "مبســـتمبدات، ھاتنن ئـــو باجی الم دەبـــتاوەكو بۆ باجكـــش بیارمـــداوەبتوە پاك لم و خۆشـــبم مـــن لیبلزەت و خۆش داوەتكی ب دەب

كات". ماوەم داوەتیمامۆستا دەروونی باری برە برەو كس لالیـــن عـــارف تكچـــوو،مامۆستا ب دا بۆی ھویان كاریوەســـرقاڵ بھۆی ھرنا دابمـــزرێخونـــدن قوتابخانـــو بوونـــی بـــ

دەبتوە، كم خمكانی ل كمكبتوندی كرھاتسب چونك وەلھر قوتابییكان دابوو، لمشـــكیدەیووت: بكردای ل پرســـیاركیانلبر بكم". باتلفۆنك بوەســـت"ئلـــو، "ئلـــو، دەیـــوت: خۆیـــوە دوای ."تایـــگل عارف مامۆســـتادەبوو، بدەنگ كو كمك ئوەیوەكو بـــادەدا ســـری لجوە تنھادەیوت: ك یككلگیقس بكات،تلفۆنكی سوپاس". زۆر باشـــ"دەكردە رووی و باخی دەخستوە

دەدایوە. وەمی قوتابییكوشـــتبن بـــووە ئـــو "ئلـــو ئلـــو"ەزارۆكان، زاری ســـر خۆشـــیدوورەوە ل ،بیناسیای یكك ھرعارف مامۆســـتا ئلو "ئلو دەیوت:گاتی وایدەزانی مـــب ."تایگلبوای دەســـت لبر چی پدەكـــن،یھ خراپ جنوی چ رایدەوەشاندوكســـی ئو دایكـــی بخوشـــك وپش وایلھات وردە وردە مب دەدا،ب تخانش نبیب بیگرن و ئوەیبازاڕو كۆنكانی دەم، لناو و جمدەســـتی گـــڕەك دەســـووڕایوە،مۆبایلی لبنا گوای گوی دەنای بنا"ئلو، دەیوت: لبرخۆیوە گویو

."تایگمامۆستا عارف ل ئلو

حمد علی شاخوان

سوید شاسوار ھرشمی -دژی خۆیـــان وەســـتانی دژ لـــھوســـتكی وەكـــو كـــوتنكربكار و راگیاند دژە ئیمپیالیســـتیتو ك ل كاتكدا بوو، مـــئ ھنا،ســـنووری ناو تازە ســـربخۆكانییـــك دوای لـــ رووســـیایان یـــك

برد. پیشاندەوە و لناوكورداندا، ناو ل ك" ســـڤر پیمانی ١٩٢٠ /٨ /١٠ ل دەبرت" ناو سیڤرلالیكوە برەنجامی سركوتنیلســـر ھـــزی ھاوپیمانـــان بـــوودووبارە تریشـــوە لالیكی زەویدابیكۆ سایكس پیمانی داڕشـــتنوەیدەوتی كردنـــی بـــوو بـــۆ دابـــشنمانی لمیـــدان دوای عوســـمانی،ل كـــ یمانـــپ رووســـكان. واتـــاســـزادانی ڕەتـــدا بریتـــی بـــوو لبنھاوپیمانكانـــی"و و دۆڕاو "تـــوركالینانش ئـــو دانـــوەی پاداشـــتبدەســـتھنانی بۆ بوون ك ھاوكارلـــو ســـركوتن. كشـــی كـــوردبوو، ن فاكتری سرەكی پیمانداگرنگ فاكترە لـــ بوو ن یككیشدواتـــر ھـــروەك و ســـرەكییكاندەكینوە و وردەكارییكانی روونی

برچاو. ندەخدەركوت بۆیان زوو ھر كورد مژوونووسانیبندی پیمانی ھندك ك ئاشكرا بوو، و

دەكن. كوردستان خاكی باسی سڤركیماننامندەكانی"٦٤،٦٣،٦٢"یپب"مافـــی ئۆتۆنۆمـــی پدانـــی باســـی برەگز ناوچ ب خۆبروەبـــردن"دەكرـــت كـــ دەكات، كـــوردەكانكوردیان"ی "برەگـــز و ناوچـــئسنوورەبرتسككیاندیاریكراوە،بســـر ســـاك تپڕینـــی دوای لالین كیماننامپ پسندكردنیییماننامپ ئو الینكانی ھمـــوودەكرت. كردنییوە، جبج بواری"ئگـــر"و كۆمـــك بگوـــرەیبۆ نگونجاو چنـــدان ھومرجـــیدوایی و جبجكردن، سربخۆ بن"ئگر"ینگونجاویتریشدەكرت

بكرت. فراوانتر سنووریشیناومان لسرەوە بندەی و ســـئبوون خرایی ب "٦٤،٦٣،٦٢ " بـــردنزاری ســـر خۆشـــی شـــتبن بـــمژوونووسان نووسرو و كوردانپســـندكردنی و پیاھدان وتنكبـــۆ فرمســـك و پیمانـــی ســـڤروەكو خونی بشـــوەیك رشتنی،زینـــدە بچاكراوی و بدینھاتـــووكوردوتیدارواندرا.نتوەپرستانیھموو بۆنیكدا، ل ھمیش و كوردنتوە یان كمالیستكان ل نفرەتچۆن ك دەكـــن، تورك پرســـتانیســـڤر، پیمانی كردنی بـــ دژایتیپیمانك ھبوەشـــننوە توانیـــانلۆزان پیمانی ئـــوەدا جگای و لـــســـركوتووی وتانـــی لگـــڵ كارەشیان بم مۆربكن. سوندخۆرلـــ كوردیـــان خونـــ نزۆككـــیكردنی ســـتایش پیاھدان و گۆڕ نا،ك ئاستك، یشتۆتگ سڤر پیمانیر" یان كردۆتس "سیڤدان كسب

رۆژان گۆشـــكانیان و جگر ناوی.وەیدەمیان بسر

لـــ كـــورد مژوونووســـانی تگیشـــتنی پیماننامیسڤر

رەخنیكـــی زۆرە دیـــارە جـــگایك مژوونووســـان و رۆشـــنبیرانینیانتوانیـــوە ئســـتاش تـــا كـــورد و ئكادیمیـــوە لـــرووی زانســـتینامی بكۆنـــوە. ییماننامو پلـــو ھموو ئامادەبكن زانستی لسرالینكانیھبسنگنن.بگنامیبشـــدار نـــالی جـــۆری جـــۆراو كۆبكنوە ییماننامپ لو بووەكان

بكۆنوە. لیان وو بوەرگـــان نووســـران،ل س بۆ كردنی بوكردنوەی ھماكیماننامپ ٦٤،٦٣،٦٢ی بندەكانیھیان تگیشـــتنكی بـــ داباوی

لسر كشی كورد.توانیویان تنیـــا بمكارەیان ئـــوانســـۆزی خكی و ختۆكی ھســـتنیانتوانیوە ھرگیـــز بـــدەن. بـــمپیماننامیو، ئـــو رووی راســـتیزەمینی دەرچوونـــی ھۆكارەكانـــیتوانینـــی و، كردنـــی جـــبجكیماننامپ داڕژەرانی دروســـتیســـرۆك ربرو رۆی بۆ كشـــیكوردو ھۆزو خـــ چكدارەكانـــیئمش برچاو. نبخ رۆژاندا لوك راســـتییی ئـــو تـــنیدەمانگلـــ دواتـــرو پیماننامكـــ "وەكـــوب بـــوردی بابتدا درـــژەی ئـــوكارەساتكی دەریدەخین" نخشوەئمو بۆ بوو تراژیدی گورەو زۆربـــ كوردســـتان ی كـــو خاكـــئـــپچوانی ك بچی رك ناسراوە،لگدا مژوویی ھسوكوتی مئكراوەت سروەرییك وەكو كراوەوگشـــكانی ھرە الپڕە ل یكـــكلـــ خونكـــی بۆتـــ مژوومـــان و

چوومان. دەستمژوونووس ل زۆرانم ییگل ئو سرەڕایرووی دەرخستنی یمل كورد رۆشنبیرانی وبوەدا دان دەب ســـڤر، پیمانی راســـتیبوارەدا یكمین كس نیم لـــو ك بنـــمنگتیڤكانی ئو خراپ و نالی ب ھمانووســـری ھروەك بكم. ،ییماننامپگومانی سبری من ل بر ھبوون تریشل زۆر پیماننامكو سر خستۆت خۆیان

راستییكانیشیانپكاوە.مژوونووســـانی لـــو نووســـروئـــو راســـتییكانی توانیویانـــ كـــلـــو بشـــك یـــان ،یـــیماننامپئو ". ھر نووســـیویتی بارەیـــوەو پالن تایبتی جۆركی بـــ ندانببرامبر گورەكان تدەو پیالنـــینیان دەخكتو كوردو دوارۆژیپیالنی مزھر كمال دكتـــۆر روو."دەوتگورەكانلوپیماننامیو.

لمدەبینتوە،ك"باسیرۆژھتیبرژەوەندی نكراوەو كوردســـتانلـــ نگیـــراوە چـــاو كـــورد لبـــریكگرتووی دەوتكـــی پكھنانـــیمزھر كمـــال دكتـــۆر كوردیـــدا".ناوبردووەو پیماننامكیب"پیالن"بۆچوونكی ك لگرتـــووە، رەخنیبۆ شـــیكردنوەی بـــم ،دروســـتكمووكوڕییكانی و پیـــالن جۆری.یـــرەخن جـــگای كـــیماننامپمئ مزھر. دكتۆر لھوســـتیوتانی ھاوپیمان ك دەردەكوتنخشـــی پیماننامكـــدا لـــكوردستانی بۆ نویان كوردستانكیداڕشتووە، عوســـمانی ژردەســـتیكوردیـــان برژەوەنـــدی بـــم كوردســـتانی نكـــردووەو رەچـــاو شـــیعكانیان تورك ژـــر دەســـتیئرانییكان بـــۆ ئـــران ل "عجـــم"سر خستۆت نیان جھشـــتووەوســـربخۆیی كوردســـتان ئـــو مئ دایمزرنت. كـــ بیار بـــووەزەق كورتبینییكی لو بۆچوونـــدادكتۆر ھوســـتی دەكرێ دەبینین.ك لكبدەینوە، وا مزھـــر كمـــالنیازیان وابووە ھاوپیمـــان وتانیســـب" ســـربخۆ كوردســـتانكیســـیڤر" پیماننامـــی بندەكانـــیكوردســـتان خاكی لســـر ھمـــوونبوون ئامـــادە بـــم رابگینـــن،بكن دروســـت ئران لگڵ شـــكنبخ كوردســـتانیش و رۆژھتیل ستوھ دەوت. ئم سر ئوپیاھدانی و كردن پسند راستیدادەرخســـتنی لگڵ یـــكیماننامپ

كموكوڕییكانی.كمال ك دكتۆر ناچارین بین مئمزھربتواوەتیلھۆومبستینووسینیپیماننامكنگیشتووەونگـــۆڕی ھوســـتی ئاگاشـــی لـــبرامبـــر لـــ وتانـــی ھاوپیمـــانئران بالینانـــی رۆـــی ئـــران و،نبووە جیھانـــی یكمی لشـــڕیھروەك كردووە. فرامۆشی یاخودبخات ەنســـیپانپ ئـــو نیتوانیـــوەســـركوتوو وتانی كـــ برچاو،داڕشـــتنی بـــۆ كـــردو، رەچاویـــان كـــوردان پیمانـــی ســـڤر، شـــونیلبر پرەنسیپ لناو لوسردەمدا

دابووە. كوێ ل چاوگیراوەكانلـــ گـــوڵ عومـــر دكتـــۆر مـــارفباشـــتر توانیویتی كسك ھمووشیبكاتوەو كیماننامپ ناوەرۆكیھوستی دەكرێ .ننگیبســـھدكتۆرمارفگوڵلورستجوانییدادەت"پیماننامی كـــ دەربخیـــن،

كۆلۆنیاالنی دابشـــكردنكی سڤر"(٣)كوردستان

و ناملـــ نبزیش دكتـــۆر جمـــالل گوڵ مارف دكتۆر ك تایبتییـــیدوو كردووە، بـــۆ ھمای كتبكیدا." كردوون: ئاشكرا گرنگی زۆر خایئرمنییكانی بزانین ك ئوە دەبتب دژ فڕەنســـا بریتانیاو دۆســـتیداڕشـــتنی ل بووە كورد دەســـتییانھرەوەھا". دا(٤)" ســـڤر پیمانـــی

و روخانـــدن بـــۆ پیمانـــی ســـڤرئیمپراتۆریتـــی لتكردنـــی لـــت سوند بوو، بۆ سوودی عوســـمانی

خواردن(٥)"بـــ گوـــرەی گـــوڵ دكتـــۆر مـــارفبندەكانـــی بـــۆ خـــۆی لكدانـــوەیتوانیویتینخشیك ،كیماننامپلبشـــی كلشـــكی ك دابژێ،زانســـت كۆلـــژی جوگرافیـــایمرۆڤایتییكانیزانكۆیسلمانییوە"پیوەندی كتبـــی ل ئامادەكـــراوەویاســـای بـــ كـــورد مســـلی كردۆتوە. بـــوی نودەوتانوە"دەقكـــی لـــ دیـــارە لوردبوونـــوەھمالینـــی دیتنـــی نووســـراووبۆ گۆڕینـــی و وەرگـــان دەقكـــوھموو وردەكارییكانی ب ،خشنخوا بۆ بـــم نامیســـرە، كاركیب گوڵ دكتۆر نخشكی ك دەمرۆیشتووەو دروستدا ئاراستیكیمبستكانی توانیویتی نووســـرســـڤردا پیماننامی خۆی لمـــڕمئ بخات. برچاو نخشیدا لوگوڵ دكتۆر بـــ پۆزش ھنانوە بـــۆتا ئـــرە رادەگوازینـــ نخشـــكیخونربئاسانیبۆچوونیدروستیب نخشـــی بنچینیی گوڵ دكتۆر

ھر ك بكات، براورد كیماننامپبودەكینوە. ئویش لرەدا

ســـڤر پیماننامكی باری ل زەمینـــیكیماننامپ رەشنووسی پش

یكمی شڕی ھگیرسانی ل برزلھزەكانـــی تـــو الی جیھانـــی،گورە، ئو ســـردەم "بریتانیـــایھاوپیمانییكی روسیا"ك فڕەنساوبووكـــ توركانی روون دی بـــوون،و ئمانن نزیكی دۆستی عوســـمانی

ھاوپیمانانیان ئمانیاو بتوەرەیدەكرا، ئوەش پشبینی و گردراونھگیرســـانی ھومرجی لـــ كـــشڕكیسرتاپاگیر،عوسمانییكانئمش ئمانیا. توەرەی پاڵ بدەنك وتانی بـــوو، بیانووە ئو رـــكتا ھاوپیمانینخشیانبۆكشابووپش، توە بئ ھۆیوە ھۆكاری بولتوپت عوســـمانی ئیمپاتۆڕیتیتو ســـ ئو دەزانین وەك بكن.بگورەی پش ھگیرســـانی شڕ،خاكی پیكۆ، سایكس- ركوتننامیدابش ل نوان خۆیان عوســـمانیانبوونی شـــڕ تواو كردبـــوو. دوایھاتن تـــازە ھومرجـــی فاكتـــروئمان، و عوسمانی توركانی ئاراوە.تكشكان دۆڕاند، شڕیان ھر نكرووسیای دەســـتوەدا. ب و خۆیانتووشـــی داتپـــی و ھاوپیمانیـــش

بوو. ناوخۆ شڕیھزكـــی فڕەنســـا بریتانیـــاولـــ چندان گورەیـــان ســـربازیدابوو. مۆڵ عوسمانی خاكی شونیخۆشـــكر زەمین ھمووی مانـــئچۆنیتی ب دووبـــارە چاو تا بوونعوســـمانیدا دەوتی دابشـــكردنیوەكداخشانپ چاو بخشندرتوە،شون تایبت جختی لسر دوو بشـــب ئو یكمیـــان دەكـــردەوە.رووســـیا بر پشـــتر ك خاك بوو،شـــب بیـــن دەكـــرێ كوتبـــوو. ل كنارەكانی رووســـیا جگ خاكیھموو رەش. رۆژھتـــی دەریـــایئمۆی كوردستانی باكووری خاكیشـــب دووەمیشـــیان دەگرتـــوە.عوســـمانی خاكی توركنشـــینكیعوسمانی ســـوپای بوو. تكشـــانیخۆب و ئســـتمبۆڵ و داگیركردنیدۆڕان یان و دەوت دەســـتوەدانیھنا بـــس، زەمینی ئوەی و ئاگربتوانن و بورن ھاوپیمانان ك پشژر نعوســـمانی بخ خاكی ھمووپیماننامی خۆیانـــوە. ھژمۆنـــیبۆ خاكی ك نخشیی سڤرو ئوو مستی كرابوو، تاوتوێ عوسمانیب سركوتنی دوای خۆشـــخیای

بوو. دیار پوە ئاشكراییكاتی داڕشـــتنی لـــ كـــ ئـــو خانـــی

پیماننامی سڤردا رەچاوكران:رۆی و كوردستان باسی لوەی برشـــڕی ل گرمی بكین كـــوردانلســـردەمی جیھانـــداو یكمـــی پیمانی بندەكانی و خاڵ داڕشـــتنیباشـــی بـــ ئـــوەش، ســـڤرو دوایبدەمـــ خـــرا دەزانـــم ســـرنجكیداڕشـــتنی ل ك خانی ئو ســـر

پیماننامكدارەچاوكراون.دەكرترزبندی وەیشـــ بم نخا ئـــو

بكرن:كیماننامپ ســـرەكی ١- ئامانجیدەســـتی الوازكردنی و پڕپـــوتبـــوو. ئو دەســـتی عوســـمانیھڕەشی بوو سدە شـــش پتر لھر نـــك بوو گـــورەو ســـرەكیوتانی مســـیحی بـــۆ ســـروەریبھڕەشـــیكی بكـــو ئوروپـــا،

ئاینیـــش و فرھنگـــی ھاوبشـــیھكی جیھانی داندرابوو. شـــڕیزلھزی ئوروپا وتانی بۆ لباربووئو بژەنن خۆیـــان تـــا دوا گونـــدیبـــوو ل ناوەوە ك دەمك كۆتی

گنی بوو.رژەوەندییـــب ٢- لبرچاوگرتنـــیو ئرمنییـــكان مژووییكانـــیك زیانانی، ئو قرەبووكردنوەیپاڵ ل لشڕ كردنیاندا بشداری ل

كوتبوو. لیان ھاوپیمانانگورەی بشكی پیماننامیدا لوئرمنـــكان كـــ خاكـــی ئـــو خۆیانیان ب"نیشـــتیمانی مژوویـــی"كرابووەوە. ترخان بۆیان دەزانی،

ل ئیزمیر ناوچـــی ٣- گانـــوەیك یۆنان، سر بۆ بچووك ئاسیاییشڕی تا ساڵ و درژایی ھزاران بمیشـــھ جیھانیش، ئوێ یكمی

بوو. ناوچیكی یۆنانی نشینداباندنـــی چاوگرتـــن و ٤- لبـــربـــ عوســـمانی بـــك لـــ خاكـــیبۆ دەوتك دامزراندنی ئگـــریئاسورییكانوەك سوپاسگوزارییكپاڵ ل كردنیان بشداری برامبر لل دژی شڕ ل ھزی ھاوپیماناندا،

توركانیعوسمانیدا.مافی و چارەنووس ب بایخدان -٥وەك تری مسیحییكانی تییمایكناوچكانی ل كلدانی، ك و سریانیرۆژئـــاوای و ســـیواس خـــواروویناو ل دەنئ رۆژھتی دیاربكروكورداندا زۆرایتییكـــی برچـــاوی

دەژیان.بـــ عرەبـــكان، ٦- پاداشـــتدانوەجنگییكاندا چاالكییـــ كاتی ل كـــھـــزی ھاوپیمانان ل پشـــتگیریانســـوتانی لشـــكری كـــرد لـــ دژی

عوسمانی.ســـوود بـــاش و بكارھنـــان -٧كوردنشینكانی ناوچ ل وەرگرتنوەكـــو دیاربكـــر دەوروبـــریدانووستان گوشار ل ھر كاغزكیل دوارۆژ ك و سودایك، سات وبـــۆ دتـــ پـــش، لگـــڵ توركانـــداتا كشـــانی، ئو چارەســـركردنیچارەیان بۆ ندۆزرابووەوە. ئوكاتوتانی دیـــدی لـــ كشـــی كـــوردشڕی ب سركتوو و ھاوپیمانی

یكمیجیھانیدا:وەكدەزاندرێوتانیسركوتوویســـرەكی بریتانیای شڕ "بپلیشـــڕی دوای ل مزن و فڕەنســـا"بۆ تازەیـــان جیھانـــی نخشـــیكیپیادەكـــرد، ناوەڕاســـت رۆژھتـــیگرنگ، ب گۆڕانكی ئســـتاش ك تاماوەتوە، خـــۆی وەكـــو نـــك ھرب نتوەش و گـــل چندان بكـــو

دەستییوە دەنانن.دەستی و دەوت بین دروستناوەڕاســـت رۆژھتی لـــ جیـــاوازلـــ پكـــرا، كاری و لبرچاوگیـــراســـاكار ســـادەو ھاوكشـــیكیلـــ بـــوو بریتـــی كـــ پكھاتبـــوو، پاڵ ل ك ئوانی، پاداشـــتدانوەیكردبـــوو. شـــڕیان ھاوپیمانانـــدادژی ل ك ئوانش تۆكردنوەی

دۆڕاندیان. و جنگان ھاوپیمانانو ســـربخۆیی لـــ رـــز گرتنیـــشلشڕدا ی، كتانووروەری ئسب شـــوەیكی بـــوون یان بالیـــن

بوون. بالین پۆزەتیڤاندووەم بشی

ــــتت

بالین لشڕدا ك وتانی، ئو سروەری و سربخۆیی ل گرتنیش رزپۆزەتیڤان بالین بوون ب شوەیكی یان بوون

مزھر كمال د.

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

21

ڤرا

ناك دۆبالژ لكوردییكاندا

ك یرەنگاو رەنگ و سندوقتیڤی ئ دەتوانین ل ،یكـــدا ھموو ماھ لری ئو سندوقوە ھموو زانیاریك و ھواكانی رۆژ بدەستبھنین، لم جیھانـــی ئمۆمانـــدا خككی زۆر و ســـندوقر ئرامبـــكانیـــان بكاتبســـر دەبـــن، بـــ تایبتـــی لـــو وتۆیان بكـــی ئخبای ی كتانوكرتی گشـــتیاری و رۆشـــنبیری و م ســـندوقئ داوە .بۆیری نھونـــكاریگری راستوخۆی دەبت لسر ھـــزرو بیركردنـــوەی تاككانی ئم ختانكوردستان خۆشب ل .یگكۆمھروا تیڤیكان زۆر دەبن ھندكیان تنھـــا ســـندوقكی رەنـــگاو رەنگن و گۆرانی تدا پخشدەكرت و زۆرجار مزاجـــی كوردەواریمـــان تكدەدات. ھندكی تریان ھوـــی ئوە دەدەن ببـــن بـــ كناكـــی خبـــری بم وەكو پویســـت نین، ھندكی تریان خریكی نمایشكردنی ھندك فلم و زنجیرە درامـــان ك بگومانم خكی كوردســـتان ل كنا عرەبیكانوە ،رەبی بینیویانزمانـــی ع شـــتر بپ ھاتـــوون گوای نناو كچی ئـــكبكوردی دۆبالژیان كـــردووە، بم چ دۆبالژـــك؟ بـــۆ شـــواندنی زمانی ناوە لكارھكیـــان بكـــوردی، زمان ماوە و لكـــدا نتارقتـــووی ھیچ ع م كوردســـتانكـــی ئیھیـــچ ناوچ ل كیكت ت، چونكناكری پقسزمانی فارسی و توركی و كوردییوە بزۆر كورداندویان و ب ناوی داھنان و تازەگری دەرخواردی خكی ئم وتی دەدەن، بب ئوەی بیر لوە بكنوە ك دەشـــ مندان ســـیری ئو كنان بكـــن و ب ھ زمانی دایكیان فرببن و ل داھاتووشدا قسی پبكن، من لوان دەپرسم ئایا كسی م كارانئ دا نییتم وكوردیزان لبـــكات، ئایا بر ل پخشـــكردنی ئم سانی شارەزا و پسپۆر لك زنجیرانبـــواری زمانوانی پداچوونوەیكی بۆ كردوون، یـــان تنھا بكارھنانی ئـــو كســـانی وە بكمترین پارە، چونكـــ لـــم كوردســـتانی ئمـــدا ھمیشـــ برژەوەندی تایبتی پش وەدایل گشتیی.سیر برژەوەندی ئـــم كارە خراپانـــش دەبنـــ ركالم بـــۆ خـــاوەن كارەكان و دونیـــای پھراسان دەكن، گوای تازەگری و داھنانیان كردووە ل میدیای كوردی، بم ئوان ل بیریان چووە ك ھموو ئو برھم و برنامانی پشكشی بیركردنـــوەی برھمـــی دەكـــن خۆیان نییـــ و برھمی خكی ترە بـــ كۆپیكراوی دەیدەنـــوە ب كورد، خكی ئم چونك ل بواری داھنان خكـــی الســـایی میشـــھ الوازن تـــر دەكنـــوە داھنانكانـــی ئوان دەكنـــ كوردی.دەیكنـــ ركالم بۆ نگالی ن كی كورد لـــخۆیـــان، خئگـــر شـــتك نزانـــ بلـــ نایزانم ئـــو نشـــیزانی ھر دەیزانـــ .ئی ئكادیمیایـــی كوردی و شـــارەزایانی زمانی كوردی و كۆلژی ئدەبیات بۆ

.یكیان ھزمانی كوردی چ رۆ لـــ كوردســـتان چونكـــ سیســـتم نییـــ بـــۆ ژیـــان و كار ھـــر كـــس بـــ ئـــارەزووی خـــۆی كار دەكات، كســـیش لپچنـــوەی لگڵ ناكات ناتوانـــ رۆشـــنبیریش وەزارەتـــی لپرسینوە لگڵ ئم كنان بكات ك كلتوورو زمانی كوردی دەشونن چونك ك ناكان یان ھی حیزبن یان ھی كسانكن ب پاپشتی حیزب ئو كاران دەكن، ل وتكی ئوروپیدا لبـــر ئـــوەی خككـــی وت و خكـــی خۆیان خـــۆش دەوێ ئامادە نن، بونینـــن زمانی خۆیـــان بشـــباشـــترین شوەو كســـانی زمانزان و شـــارەزا بۆ ئمكاران دەستنیشان دەكن بۆ خوندنوەو پداچوونوەو كـــ كارانـــی لـــو رەخنگرتـــن ،مـــی ئمـــك وەك ئت،نـــدەكرھندی كسی بناو كورد ك خۆیان كـــوردی نازانـــن و پیـــان وای ھر كس كورد بت، دەبت زمانزانیش بت و ئاسایی ئم كاران بكات،،ئگر كســـانك ھبن لم وت ھســـت ن دەببك ورەیگ ترســـییو مبئوانـــی ئـــو كارانیـــان كـــردووە بدرنـــ داداگا ب تۆمتی شـــواندنی

زمانی كوردی .

زبـرتامان شاكر

د. ئازاد حم شریفلوانی ھندێ كس ھر نشزانن ئایا ناوی مرۆڤ !مۆنتینیگرۆ چی یوانر! یاخـــود لبـــیان گیانلبپرســـن پیوەنـــدی مۆنتینیگـــرۆ ب خوازەن ،كوردەوە چیـــ بـــسركردە كوردەكانوە تا وانی

ل فرببن! مۆنتینیگرۆ ناوی ناوچیكی زۆر بچووكی ســـر ب یۆگۆسڤیای جاران كـــ دەكوتـــ باكووری ئلبانیا و رووبرەكی (١٣،٨١٢) كم٢. ئم وتـــ دەكوت نوان ئـــم دوو ھـــ: ھـــی ٤١،٥٢ و ٤٣،٣٢ باكوور و ١٨،٥٨ و ٢٠،٢١ كـــی دەریاییـــتت. وڕۆژھـــبـــم ل ھمـــان كاتـــدا وتكی تم وئابووری ئ .شاخاوییشلسر : گنمشامی، ترێ، توتن، زەیتـــون، ھنجیـــر، مـــڕ، بزن،

براز، ماسیگرتن وەستاوە. وشی مۆنتینیگرۆ بۆ یكم جار ل ناوەندی ســـدەی چواردەیم بكارھنـــراوە. لوانی ھۆكاری ئم نـــاوە (ك واتاكی "شـــاخی بگڕتـــوە دەگینـــت) ڕەش" بـــۆ زۆری دارســـتانی "ڕەش" لـــزۆربی ناوچ شاخاویكانی ئم

وت ل سدەكانی ناوەڕاستدا. پسپۆران ڕایان وای ك نتوەی كۆنتریـــن Illyrians ئیلیریـــان لـــ مۆنتینیگـــرۆن. دانیشـــتوانی سدەی دووھمدا، دەوتی ڕۆما ئیلیریانی داگیر كرد. بارو دۆخی ئم وت ب بردەوامی ل گۆڕان دا بـــووە، ب چندەھا قۆناخ تپڕ بـــووە، ل وتكی ســـربخۆوە بۆتـــ وتكی بن دەســـتی ھزی بگان و تاكو ســـدەی پازدەھم

بمجۆرە مایوە.ھر ل سرەتای سدەی یازدەھم دا، ئیمپراتۆریتی ئۆسمانی تورك یاری دابـــوو مۆنتینیگرۆ بكاتبپاشـــماوەی ســـنجقی سكادار. ســـای چوارســـد مـــاوەی لـــدەســـتدارتی تـــورك بســـر مۆنتینیگرۆدا، خباتی نپساوەی گلـــی مۆنتینیگـــرۆ بـــۆ ئـــازادی

ھمیش بردەوام بووە.ب گورەی ســـرژمری ســـای دانیشـــتوانی ژمـــارەی ،٢٠٠٣كـــس (٦٢٠،١٤٥) مۆنتینیگـــرۆ بوون. ئاماری رژەی رەگزەكان لم ناوچیـــدا بم جۆرە بوون: مۆنتینگرۆیـــی٤٣٪، صـــرب ٣٢٪، بۆسنی٩٪، ئلبانی ٧٪، موسمان ٥٪، كـــروات ١٪ . ل مۆنتینیگرۆدا

١,٢٥٦ وگ (مستوطنة) ھن.ئم ئامار و زانیاریانی سرەوە زۆر گرنگـــن بۆ ئـــوەی خونر ب چاكـــی تبگات چـــۆن گلكی بچووكتر ل گلی كورد و خاككی پ تنگوچمتر ل كوردستان ر واتوبمســـاڵ ل نیا ســـت مانگـــی ئایـــاری ٢٠٠٦ دا ب لـــ

خونشـــتن توانیان رای جیھان شـــن و وا لبۆ الی خۆیان رابكدەوتـــ زلھزەكانی دونیا بكن نبن كۆسپی بردەم سربخۆیی ئـــوەی دوای و وتكیـــان دەیـــان ھڕەشـــ و گوڕەشـــی

دیپلۆماسیانیان ل كردبوون؟یكم شت ك سركردەكانی ئو وت كردیان گڕانوەیان بوو بۆ دەستی میللت و بدەستھنانی رەوایی بۆ كشـــكیان لرگای راپرسی گشتی یوە. ل راپرسی ب دیموكراتـــی مۆنتینیگـــرۆدا كبرزترین ســـتاندەردی گورەی ئوروپایـــی لـــ ركوتـــی ٢١ی ئنجامـــدرا، ٢٠٠٦ ئایـــاری دەوتایتـــی خۆی مۆنتینیگـــرۆ وەرگرتـــوە و ماوەیكـــی كـــم دوای ئـــوە دانپیانانكی جیھانی

بدەست ھنا. دووەم ھۆكاری سركوتنی گلی ســـتنیان بمۆنتینیگرۆ پشـــت بخۆیان بوو. (میلۆ دیوكانۆڤیتچ)ی ر لـــبـــ تـــم ورۆكی ئـــســـ خۆیی كربنانی ســـدەســـتھبرۆژنامنووسك ل ی دەپرست :" ئـــرێ جنابی ســـرۆك ئوە بـــۆ چـــاوەڕێ ی چـــی دەكـــن متان؟" وەككخستنی راپرسیركورتكی میلۆ دیوكانۆڤیتچ ئوە بـــوو : "ئم چـــاوەڕێ ی خۆمان

دەكین." ســـیمین ھۆكاری سركوتنی پرۆسی سربخۆیی مۆنتینیگرۆ خۆلبیرنكردنی ســـركردەكانی ئو وت بوو. ئگرچی ئوان بۆ ماوەی ١٤ ساڵ لپناو رووندانی را و خۆپاراســـتن لڕ و ھـــشـــگـــڕ و تشـــقی (ســـلۆبۆدان ســـرۆكی میلۆســـۆڤیچ)ی

صربیا پیماننامـــی یكتی یان لگـــڵ صربكان بســـت، بم وەكـــو ئـــوان لھمانكاتیشـــدا سیاســـتوانی پراگماتیكـــی، زوو لوە گیشتن ك بب ژرخانكی دەوتـــی و بناغیكی ئابووری بتـــن، دەوت تنیا ب ســـۆز و ئومـــدی چاك بدەســـت نایت، و ســـۆز ئـــو ھرچندەیـــش

ئومدان پاك و برز بن.چوارەمین ھۆكاری ســـركوتنی بدەســـتھنانی لـــ مۆنتینیگـــرۆ كـــ بـــوو ئـــوە ســـربخۆیی ھرچندە سركردە ئوروپی و جیھانییكان داوایان لســـرۆكی مۆنتینیگـــرۆ دەكرد بچت جگای ت(ســـلۆبۆدان میلۆسۆڤیچ) و ببســـرۆكی ھمـــوو صربیـــا، ئو لـــو خـــۆی و رەتیدەكـــردەوە ھرگیـــز و الدەدا یلســـم بوو كاری وابكات چونكئامادەنئـــوەی بالی ئوەوە مبســـت بوو سربخۆیی مۆنتینیگرۆ بوو نـــك بوون ســـرۆكی وتان و

.گانتانی بمیللژیرانـــی ھنـــگاوی پنجـــم مۆنتینیگـــرۆ ســـركردایتی DM مانینانی ماركی ئكارھببـــوو لـــ ئۆكتۆبـــری ١٩٩٩دا تا .تو ورمی ئـــدراوی ف تـــببئمـــ یكك لـــ ســـرەكیترین بریاری سیاســـی ئو وت بوو. بـــم رگایـــ مۆنتینیگـــرۆ توانی خـــۆی لـــ پاشـــكۆیتی ئابووری صربیـــا بپارزـــت و ھنگاوـــك تـــبچ لســـربخۆیی زیاتـــر نگاوانم ھئ تبوە. ھشـــپ بـــوون چونكروا ئاســـان نھـــ(مادلیـــن ئۆلبرایـــت)ی وەزیـــری دەرەوەی ئمریـــكا، چنـــد جـــار

ب تلفۆن قســـی لگڵ كردن و پشـــنیاری ئوەی كرد ك واز رەتاشدا كسنن. لیارە بم بلئو مســـلیان لگڵ وەزیری دەرەوەی ئمانیا(ییشكا فیشر) باســـكرد ك نیازیان وای ماركی ئمانـــی وەكـــو دراوی فرمـــی بكاربنـــن بـــۆ خۆپاراســـتن لو دراوە كاغـــزەی ك (ســـلۆبۆدان چاپخانـــی لـــ میلۆســـۆڤیچ) (توپچیدار) لچاپی دەدا. وەمی سرۆكی پارتی سوزی ئمانی یكسر ئوە بوو: نخر، نابت مانیا كم ئن . بشـــتی وا بكزانـــی گلی مۆنتینیگرۆ ســـوورە لســـر بیارەكی خۆی، ئوان یاریان دا كوە و بز بوونپاشگســـی ملیۆن مارك بۆ مۆنتینیگرۆ ترخان بكن. پارەك ب فرۆكی تایبـــت لـــ برلیـــن گوازرایوە بـــۆ دوبرۆڤینـــك و لوـــوە بـــۆ

مۆنتینیگرۆ. ششـــم ھنگاوی سربخۆیی ســـترجوەدا بمۆنتینیگـــرۆ ل رۆكســـ ـــك ٣ لــــــت كاتدەبزلھزەكانـــی دنیـــا وەكـــو جـــاك خافـــر و كلینتـــن و شـــیراك گشـــتی ســـكرتری ســـۆالنای جارانی ناتۆ بناراســـتوخۆ داوا لسركردایتی مۆنتینیگرۆ دەكن خۆیان ل داواكردن و راگیاندنی ســـربخۆیی بپارـــزن، ئـــوان ھیـــچ بایـــخ و بھایـــك بۆ ئو رۆكس و ســـی ئشـــنیارانپزلھـــزە دانانـــن چونكـــ بـــالی ئوانوە مسلی سربخۆیی مۆنتینیگرۆ پیوەنـــدی ب گالنی مۆنتینیگرۆوە ھی نك زلھزانی

دونیا. ئابم جـــۆرە مۆنتینیگرۆ ل رۆژی ٢١ ی مایســـی ٢٠٠٦ دا پرۆسی

مســـلی لســـر راپرســـی پكـــرد. دەســـت ســـربخۆیی ی كـــتیانـــو ھاوژمـــارەی ئـــمافـــی دەنگدانیان ھبوو ٤٨٤،٧١٨ كـــس بوو. ئوان بســـر ١،١١٧ وستگی دەنگدان دابشكرابوون، ل ی كو راپرســـی یی ئ پـــبئوان ئنجامـــدرا ٢١/ئایار/٢٠٠٦ مافی ئوەیان ھبوو بیار لسر دووبارە دروستكردنوەی دەوتی

سربخۆی مۆنتینیگرۆ بدەن. تنیـــا دوو رۆژ دوای پرۆســـی راپرسی، بۆریس تادیچ، سرۆكی صربیا ئامادەیی خۆی دەربی بۆ پســـندكردنی بریاری زۆرینی

گلی مۆنتینیگرۆ. ئنجامكانـــی ٢٠٠٦/٥/٣١ لـــراپرســـی بمجـــۆرە راگیندرا : ٪٥٥,٥ : س واتـــ٦٦١ .٢٣٠ كـــبـــ ) ) و (( ٠٠٢ . ١٨٥ كـــس

وات : ٤٥,٥٪ نخر) ). ئـــوە بماوەیكـــی كـــم دوای برۆكســـل لـــ ســـۆالنا خافـــر دەستخۆشی ل گلی مۆنتینیگرۆ و ســـرۆك وەزیرانكـــی میلـــۆ لمـــاوەی دەكات. دیوكانۆڤیتـــچ كمتر ل ساكدا مۆنتینیگرۆ بووە ئندام ل نتـــوە یكگرتووەكان رەكیكخراوە ســـمـــوو رو ھبسندووقی یكاندا، نیۆدەوتی بانكـــی و نودەوتـــی دراوی

جیھانیشوە. :وەیـــئ پرســـیارمان دوا جـــا كی بچووكـــی پارچلر گگـــئپارچكـــراوی وەكـــو مۆنتینیگرۆ لرـــگای دســـۆزی و ژیـــری و ســـركردەكانیوە بواقایمـــی بتوانت ھموو دوژمنكانی دنیا بۆ خۆی بكات دۆست تا لماوەی دانپیانانـــی لســـاكدا كمتـــر جیھانـــی بدەســـت بھنـــت، تۆ بـــ ی ســـركردە كوردەكانـــی ك لیـــت وانك بخۆمان رۆژسركردەو گلی مۆنتینیگرۆوە فر ببن. چونك گلی كورد دەریایك خونی بخشیووە و حفتا بقد گلـــی مۆنتینیگـــرۆ گورەیـــ و خاككشی سدقاتی مۆنتینیگرۆ دەومنـــدە. ئاخـــۆ بۆچی ئوان مـــوو دنیا لوژمـــی ھت دژ بـــدەریـــای بـــ ئامانی سیاســـتدا پڕینـــوە، كچی كورد ھشـــتا سارە. كخو رەنج بردەستژلم پاشاگردانیی برپرسیارە : گلی ستمدیدە یان سركردەی

خۆخۆر؟! سرچاوەكان:

١- میلۆن لۆتۆڤاج، ھموو شتك دەربـــارەی مۆنتینیگـــرۆ (ســـای

چاپ: ٢٠٠٧)٢- پرۆفیسۆر دكتۆر: بۆریسڤ پرۆفیســـۆر و ئۆســـكۆكۆڤیچ پاســـینوڤیتچ، میلنكـــۆ دكتـــۆر: مۆنتینیگرۆ، مۆنتینیگرۆ (بلگراد: ســـتۆدیۆی بوكراوەكانـــی ســـتروگار، چاپی یكـــم ٢٠٠٣،

چاپی دووەم ٢٠٠٧)ئراكۆڤیـــج، ئلكزانـــدەر -٣٢١ی ئایـــار ٢٠٠٦ (پۆدگۆریـــكا: (٢٠٠٧ : PG Zurnalیچاپخان

مۆنتینیگرۆ .. وانیك بۆ سركردە كوردەكان

ستار محمدئمینلـــ بوارەكانـــی تلـــــــــــفزیـــۆن راگیـــــــــــانـــدن بكاریگرتریـــن جۆرەكانی پشـــكوتنی میدیاكان ھژماردەكرـــت، چونكـــ لیك كاتدا راســـتوخۆ دەنـــگ و رەنگ و ونی جـــوالو پخش دەكات. ی ١٩٢٧ لســـام جار لكبـــۆ یوالیتـــ یكگرتوەكانی ئمریكا لـــ شـــاری نیۆیـــۆرك برنامی تلفزیۆنی پخش كراوە تا سای ١٩٣٩ ل ژر تاقی كردنوەدا بووە، لناوەڕاستی چلكانیش ب ھموو جیھـــان بوبۆتـــوە . ل ســـای ١٩٥٦ بۆ یكمین جار ئم ئامرە گیشت عراق. ل ١٩٦٩/١١/١٨ بۆ یكمین جار تلفزیۆنی كوردی ل كركوك دامزراوە و پخشی خۆی دەســـت پكردوە، ئوە بوو ب ســـرەتایكی باش بۆ میدیای ھرچنـــدە كـــوردی، بینـــراوی لسرەتادا برنامكانی بزمانی عرەبی و كوردی و توركمانی و ســـریانی بووە. لدواییدا ھموو كاتكانی بۆ زمانی كوردی ترخان كـــرا، ھر چندە دەســـتدارانی ئوسردەم بكاریان ھنابوو بۆ پالنی ژەھـــراوی رژمـــی بعس خكـــی كۆمنـــی برامبـــر كوردســـتان، لگڵ ئـــوەی ئم تلفزیۆن مرام و نیازكی خراپی لپشـــتوە بوو، بم خزمتكی راگیاندنـــی مـــژووی زۆری

دەیـــان و كـــردووە كـــوردی تمســـیلی كـــوردی و برنامـــی رۆشنبیری و ھونری و كلتووری و گۆرانی و مۆســـیقا تیدا پخش و بوكراوەتـــوە، دەتوانیـــن ئم مژووە بكین سرەتای یكمین تلفزیۆنی كوردی سرتاسری ریندوای ڕاپ كوردستان . ل لبـــۆ ١٩٩١ ســـای مزنكـــی یكمین جار تلفزیۆنی كوردی خۆماـــی ئـــازاد دامـــزرا بناوی ( گلـــی كوردســـتان)، توانی لو ری كـــورد بـــدا بینـــردەمســـشاش ئاشت بكاتوە، ئگر چی تلفزیۆن پویستی ب ژمارەیكی زۆر ل كادیری شـــارەزاو خكی ئكادیمـــی لبـــواری تكنیـــك و ھونـــر ھی، كـــ ھرھموویان تواوكـــری یكتـــرن .(رووناكی و دەنـــگ و ھبژاردنی گۆشـــی گرتـــكان و مۆنتـــاژ و دەرھنان ھـــر یك لوانی باســـمان كرد كاریگریی خۆی ھی، ھرچندە معنـــوی و تكنیكـــی الینـــی و مـــاددی ھمـــووی ســـرەتایی بوون، تنانت ئو كادیرانی لو ورەیم كارە گشـــدا بردەمسھسابوون، ئزموونكی ئوتۆیان نبوو لم بواراندا، بم جگای پنجیـــان تاكو ئیمـــۆش دیارە، بۆیـــ جی شـــانازیی بـــۆ عقلی دروســـتكردنی یكم تلفزیۆنی كوردی، ك بـــ تلفزیۆنی دایك

ناوببرت، بـــ حقیقت ئو ناوە ل جـــگای خۆیتـــی، چونك لم كادیـــری چندیـــن فزیۆنـــلتبتوانـــا ھونـــر، و تكنیكـــی پگیشتن. لدوای ئوەش وردە وردە چندیـــن كنای لۆكای تر، ك حیزبكان یاخود كۆمپانیاكان دایانمزراندووە و ھاتوونت ئم خۆشییگای دش جمئ ،یدانم

بۆ بینری كورد. چونك براستی تلفزیۆن یاخود میدیای بینـــراوی كوردی بریتییلـــ رۆشـــنبیری و پشـــكوتن و تكنلۆجیـــا، نوەك كاربســـر و كردنـــوە الســـایی و بـــردن پكردنوەی كات . راست پخشی ،یواندەستی ئكان بفزیۆنلتك ئـــم دەزگایـــ بڕوەدەبن، بم ل بیرتـــان نچ دەب زۆر ب وردی و بباشـــی حیســـاب بۆ ھســـت و نســـتی خك بكرت لبرئـــوەی نـــا ھـــر ئگـــر واندەســـت ئ كان لــــــكۆنترۆ بیان ند كیش بـــر كاتو ھـــدەتـــان گـــۆڕن. ھموومـــان ئوە باش دەزانیـــن تكنیكی میدیاكان وە چـــووە لـــشـــرەو پزۆر بـــڕگای ستالیت و ئنترنتوە، جیھان بووە ب گوندكی بچووك، لـــ ھمان كاتیش لنـــاو كۆمی لـــم تلفزیـــۆن كـــوردەواری پویســـتییكی بۆتـــ ڕۆژگارەدا ســـرەكی خزانـــكان و ناتوانن

لی بدووركونوە و بشـــكی تاككـــی ھمـــوو ژیانـــی زۆری ـــی داگیر كـــردوەو بووە بكۆمزەروورەتكی ژیـــان، بوا ناكم ھیچ ماـــك ھب ئـــم ئامرەی زۆر ژیران دەب بۆی ،بـــدا نتھســـوكوتی لگـــدا بكرێ بۆ دانانی برنامكان، بتایبتی ئم دراما دۆبالژكراوان، ك ئستا بووە بنریتـــك و ھمـــوو كناكان بب جیاوازی روویان تكردووە، براســـتی لم یك دوو ســـای دوایـــی وایـــان لـــ تلفزیۆنكان ك بچن و ككۆمپانیای كردووە لشتی ئكسپایر بۆ خك ئیستراد

ت كبچ و بازاڕانـــن . لدەكـــپـــە لـــ شـــتومكی ئكســـپایر بب گودان ھســـت و نســـتی تك درەدا پرســـیارران، لبینـــپش ك وەمكـــی الی خودی تلفزیۆنكانـــ ل كوێ ڕەچاوی چندایتی و چۆنایتی بابتكان و ھســـت و نســـتی بینرانـــی كردووە، بۆیش بینری كورد ھانا دەباتـــ بر درامـــای بیانی، دیارە ئـــوەش وەمكـــی الی خودی ئم كۆمپانیـــا و تلفزیۆنانی و بشكیشی وەزارەتی رۆشنبیری لی برپرس، بشكی تریشی ئو ركخراوانن، ك نونرایتی ھونرمندان دەكـــن، ل كۆتایدا پویست لسر ھموو الیكمان ھوڵ بدەین بۆ پشـــوە چوونی تلفزیۆنكی رەسن و ھونركی

رەسنی كوردی.

قیرانی تلفزیۆن لۆكاكان لبرھمی خۆمای

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانباری

22

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

میك

ینی

ووكان

(١٣١

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧٠

٩ری

نبافرا

ب

زایینی٢٠٠٩/١٢/٢٢

كانوونییكمیژمارە(١٣١)

كوردی٢٧٠٩ی

بفرانباریrêzê (enteresant) bû. Mirovek xweş sohbet, balkişandî û gelekî xweş axaft bû… Min bavê xwe bi temenekî nûgihiştî de wenda kir, lê min gelek hez dikir ku ew agahdarî armanc û rê jiyana min bûbûya. Ji ber ku eve ji bo min gelek giringe. ” Di derbarê 50 sal derbasbûna li ser Komeleya Xwendekarên (Zanîngeh û Dawiya Navendî)Kurdên Şamê, li hejmara 398 Çiriya Duyê 2008 ê rojnameya Dengê Kurd (Organa Partiya Demokrata Kurd Surî) yê bi zimanê Erebî de li ser damezrandina Komeleyê û rola Cemşîd Bedirxan de wiha hatiye nivîsandin: Ji bo pencemîn Salvegera damezrandina hevbendiya xwendekarên Kurd li dawiya navendiyên Dîmeşq(Şam)ê bi heman awayî hevbendiya xwendekarên Kurd li Dîmeşqê, bi destpêkirina xwedê jê razî Cemşîd Celadet Bedirxan, hevbendiya xwendekarên Kurd li dawiya navendiyên Dîmeşq li payiza 1957 an hate damezrandin, ku ew bi xwe hate ew tebeqeya em lê nîştecîh buyîn. Şêx Mihyeddîn, Husên Kîkî û Mihemed Salih Cuma jî li gel da bun û li gel xwendekarên dinên li Taxa Kurdan.

Di destpêkê de Cemşîd axaftin li ser derbarê giringiya damezrandina civînê kir ku hemû xwendekarên Kurd yên dawiya navendiyên Dîmeşqê li xwe bigirê, ji bo çareserkirina kêşeyan rênîşana wan bê, amojgariya wan bike û yarmetiya wan bide. Her wiha peywendî li gel civîn û semînerên xwendekarên Kurd li hundir û derve dirûst bike. Bi warê xwendin û nîştimanperweriyê ve û şandina nûneran ji bo kongre û hevdîtinan amadekari dikirin. Cemşîd û Mihemed Salih Cuma û Dawid Hersan û Xelîl ( Kobanê bu) wekî endamên lîjneya kombestê hatin hilbijartin û her wiha şa'îrê mezinê Kurd Hejar û parêzer Elî Fetah Dizeyî (Kurdê Kurdistana Iraq bu û wê demê li Dîmeşq bu) yarmetiya me kirin. Ji bo nivîsîna peyrewa kombest û sazdana hinek çalakiyên qutabiyan (Pîşeyî û Nîştimanî) û bi vê jî gelek xwendekarên Kurd ji Cizîrê û Çiyayê Kurmanca û Kobanê pêkve civiyan, lê belê gelek mixabin çalakiyên vê civînê bi hoy û sedema seferkirina Cemşîd ya Elmanya bi mebesta dirêjepêdana bi xwêndina xwe ya li zanîngehê berdewam nebu. Eve jî bu hoy û sebeba ji hevdû veqetîna xwendekaran û hejmarek ji wan jî dev ji xwendinê berdan. Her wiha ji ber nemana azadiya demokratan û desteser kirina xwendekarên çalak

jî, tevgera nîştimanî û xwendekar jî tûşî nehametiyê hatin û karkirina wan kêm bû. (Mixabin di rojnameyê de navê nivîskarê vê gotarê nehatiye nivîsandin)

Her wiha Dr Mihemed Salih Cuma ku di demekî hevaleke herî nêzîkê Dr Cemşîd Bedirxan bû li hevpeyvîneke taybet de (Hewlêr (22.12.2008)) di derbarê rola Dr Cemşîd Bedirxan yê li rêxistina komeleya xwendekarên Kurd û tevgera Kurdî de wiha dinirxîne. Min Cemşîd li sala 1956 an de nas kir, wê demê me pola dehan dixwend. Ji bo xwendinê em jî wekî gelek xortên Kurd

ji Qamişlo çûne Şamê. Li wir me peywendî li gel Kurdên Şamê kir. Yek ji wan kesên ku me peywendî li gel kir Cemşîd Bedirxan bû. Em gelek caran ji ber pirsa Kurd diçûn mala Rewşen Bedirxan. Ji ber ku temenê min û Cemşîd Bedirxan wekî hev bû peywendiyeke me yê gelekî baş hebû.

Li wan salan de tevgera Kurd gelekî xurt bû, wan dixwest hem li gel xwendekarên dawiya navendî û hem jî li gel xwendekarên zanîngehê çalakiyan pêk bînin. Em (Mihemed Salih Cuma, Cemşîd Bedirxan, Hiseyn Kîkî, Braderê Dawud Şefiq, Ednan Mihemed)wekî xwendekarên dawiya navendî buyîn û ji rojavayê Kurdistanê hatibûn û me dixwest di vî warî de em rêxistinek pêkbînin. Rêxistina xwendekarên dibistanê jî ji aliyê zanîngehê de Hemîd Derwêş, Îzedîn Resul û hinek Kurdên başur jî hebûn. Her wiha li wê demê de me dixwest em rêxistina PDK Suriye jî çêbikin. Ji bo wê yekê em li gel Cemşîd Bedirxan rûniştin û me peyreweke rêxistinê çêkir. Piştî ku

me bendên peyrewê nivîsand, me xwest ji aliyê mafperwerî de bingehek çêbikin. Ji ber wê yekê me li gel Mam Hejar û Alî Fetah Dizeyî hevdîtin pêkanî û peyrewê me nîşa wan kir. Piştî ku li ser peyrewê me hinek guhertin çêkir û paşê jî me çap û belav kir û êdî me dest bi rêxistinê kir. Rêxistina me li salên 1956 an de û heta 59 an ku ez li wir bûm, gihişt hemû Şam, Cizîr û Çiyayê Kurmanca. Her çiqas rêxistineke biçûk bû lê dîsa jî gelekî zû belav bû. Cemşîd li sala 1958 an çû Ewrupa û ez jî li dawiya sala 59 an çûme Ewrupa.

Li 24.12.1959 an de

ez giham Munih, Elî Dizeyî hate pêşwaziya min û ez çûm mala wî. Yanî peywendiyê min û Cemşîd ji salên 1956 an heta 63 an gelekî xurt bû. Em her du jî li Munih bûn lê piştî ku ez çûme Rojhilata Elmanya peywendiyên me piçek ji

hevdû qût bû.

Em her dû jî endamê Partî bûn û me li gel hevdû kar dikir. Cemşîd Bedirxan li nav Partî de her wiha li nav xwendekarên Kurd leqê Elmanya de û pêkanîna rêxistinên Ewrupa de û rêxistina Partiya Demokrata Kurdistanê ya li Ewrupa de rolekî serekî dilîst. Li pêkanîna rêxistina Pdk Ewrupa de 22 şubatê 1960 ez û Cemşîd jî ji Suriyê beşdar bûbûn. Ew cara yekem bû ku Partî li Ewrupa dihate birêxistin. Birastî Cemşîd Bedirxan xwedî eqlekî Ewrûpî û gelek jîr û zana bû. Ev yek ji semîner û civînên

wî de bi zelalî dihate xuyan. Li ser xebata me jî Komeleya Xwendekarên Kurd li seranserî Ewrupa rolekî mezin dît. Ji Yunan heya Fransa, Ji Ingilîstan heya Swêd, dewletên Iskandînawî û hinek dewletên rojhilat jî me şaxên komeleyê

vekiribûn. Armanca me ew bû ku em dostên xwe zêde bikin û dijminên xwe kêm bikin. Cemşîd bi taybet di vî warî de gelekî jêhatî bû. Me xewneke pir bilind hebû ew jî xewna

Kurdistaneke azad û serbixwe bû. Xewna me bi awayeke giştî ew bû ku em welatê xwe rizgar bikin. Ev xewneke gelek Kevin bû lê ji bo me rêk ketibû. Da ku em bikaribin li civat û zanîngehên Ewrupa de

pirsa Kurd bidin zanîn. Ji ber ku wê demê dijî Kurdan ragihandineke gelekî xerab ji destê Ereb, Tirk û Farisan ve dihate meşandin. Çi naveke xerab hebe li Kurdan dixistin û tiştên baş ji bo xwe dihiştin. Me nedigot em ji gelên Ereb Tirk û Faris baştirin, lê me digot em ji wan kêmtir nînin û em jî wekî wan dixwazin ji bo gelê xwe kar bikin. Ji bo wê yekê ne tenê xewna Cemşîd xewna me bi awayeke giştî Kurdistaneke azad bû û ji bo wê yekê jî me kar dikir. Cemşîd yek ji wan rewşenbîrên Kurdistanî bû. Peywendiyên wî li gel kesayetiyên her çar perçeyên Kurdistanê re hebû. Her wiha peywendiyeke wî yê gelekî baş li gel Nuredîn Zaza û Ismet Şerîf hebû. Li gelek zanîngeh û bajarên Ewrupa me semîneran li dardixist eve jî feydeyeke wê yê baş hebû. Her wiha em di wê demê bubun endamê Yekîtiya Xwendekarên Cîhanî jî, eve jî karekî gelekî baş bû. Li sala 1964 an de em bun endam. Her wiha em jî di hemû semîner û civînên Yekîtiya Xwendekarên Cîhanê de beşdar dibun. Gelek bîranînên min li gel wî hebun. Wekî mînak berî ku em herin semînerekî me karê xwe parve dikir. Dema em beşdar jî dibun me bi awayeke rêkûpêk semînerên xwe pêşkêş dikirin

Latîn

î

(Dr Cemşid û dayika xwe Rewşen Bedirxan)

Mam Celal û Dr. Cemşîd Bedirxan

Dr. Cemşîd Bedirxan - 1960

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠٠٩

/١٢/

٢٢ی

مك

ی یون

نو كا

(١٣١

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

23

r Cemşîd Bedirxan kurê Mîr Celadet Alî Bedirxan û

Şahjina Kurd Rewşen Bedirxana neviyên Mîr Bedirxanê Cizîra Botan eDr Cemşîd Bedirxan kurê Mîr Celadet Alî Bedirxan û Şahjina Kurd Rewşen Bedirxana neviyên Mîr Bedirxanê Cizîra Botane. Ew li 09.11.1939 an de li Şamê ji dayik bûye. Her wiha ew jî wekî bav û kalên xwe yên piştî Mîrektiya Botan ku hatibûn nefikîrin ji dûrî axa bav û kalan li derveyî welat mezin bûye. Bedirxan xwendina xwe ya seretayî li Şamê qedandiye. Piştî wê li xwendingeha (Brimana) ya li Lubnanê berdawama xwendina xwe ya navendî kiriye û careke din ji bo xwendina dawiya navendî vegeriyaye Şamê. Li Şamê xwendingeha Emerîkî û Orlhodoxiê de xwendina xwe ya bilind jî qedandiye. Li sala 1958 an de li ser wasiyeta bavê xwe Mîr Celadet Alî Bedirxan ji bo xwendina bizîşkî diçe Elmanya. Bedirxan 19.09.1975 an de li gel Michtield xanim dizewice û du zarokên wî yên bi navê Curd û Evîn çêdibe. ( Curd û Evîn li Elmanya dijîn. Dr Curd xwendina xwe ya bizîşkî qedand û niha li nexweşxaneyên Elmanya karê bizîşkî dike. Evîn jî li Elmanya xwendina Pedagojî qedand û li wir kar dike. Her wiha ew li gel Jiyan Bedirxan tevlî jiyana hevjîniyê bûye.)Ew li sala 1959 an de li Elmanya dest bi xwendina bizişkî dike û li sala 1968 an de bi pileyeke baş doktoraya bizişkiyê werdigre. Her wiha li gelek nexweşxaneyên Elmanya û nêzîkî du salan jî li nexweşxaneyên Parisê de karê bizişkiyê dike. Ji bo xizmetkirina gelê Kurdistanê û vekirina nexweşxaneyeke taybetî, li temmuza sala 1970 an de piştî beyana adarê seredana başûrê Kurdistanê dike. Li bajarê Hewlêrê dixwaze nexweşxaneyeke taybet veke. Lê mixabin ji ber astengiyên sîstema hikûmeta wê demê nikare wê daxwaz û projeya xwe bi cîh bike. Li wir neçar dimîne û careke din vedigere Elmanya. Lê dema şoreşê li başûrê Kurdistanê destpêdike. Ew jî rola xwe ya serekî di alîkariyên derman û pêdiviyên tendirustiyê

de dibîne û bi vî awayî jî alîkariyeke ber bi çav li tevgera Kurdistanî dike. Li salên 1985 û 86 an de bi nasnameyeke din û bi naveke din bi awayeke veşartî seredana cîh û ware, bav û kalên xwe Cizira Botanê dike. Li wir nêzîkî du mehan dimîne û bajarê Şirnex, herêma Botan û gelek bajarên bakûrê Kurdistanê

digere. Her wiha ji bo derfeteke xebatê lêkolîn û hevdîtinan pêk tîne. Lê mixabin li wir jî ji ber bindestiya welat û astengiyên dewleta Tirk nikare li wir zêdetir bimîne û dîsa bi neçarî vedigere Elmanya.

Her wiha Bedirxan bi awayeke kara li

damezrandina Komeleya Xwendekarên Kurd (Li Şamê) û her wiha komeleya Xwendekarên Kurd li Elmanya û rêxistina Partiya Demokrata Kurdistanê ya şaxê Ewrupa de dibîne. Ji ber rewşeke taybetî dev ji kar û çalakiyên siyasî berdide û êdî zêdetir giringiyê dide karê xwe tenduristiyê. Dr

Cemşîd Bedirxan li sala 10.12.1999 li Brezilya yê koça dawî dike û termê wî li bajarê Koblenz a (Elmanya) dispêrin axê. Dr Cemşîd Bedirxan ji derveyî zimanê Kurdî, zimanên Erebî, Ingilîzî, Fransî, Elmanî, Tirkî û Portogalî bi awayeke baş dizanî. Bedirxan berî ku koça dawî bike, li nameyeke

taybetî de, ji bo keça xwe Evin Bedirxan hinek hestên xwe wiha parve dike.

“Min gelek xema azadiya xwe dixwar. Li demên xwendina Zanîngehê de her wiha heta piştî zanîngehê jî ez difikirîm ku li karê xwe de bigihîjim asta pîsporî an jî profesyoneliyê û bikaribim debara xwe jî bi dest bixim. Her wiha gelek gumanî meseleya fêrbûnê jî bûm. Ez ne feylesofim û ne jî teorisyenekî zanistî me, lê heta niha ez gihiştîme wê dûvçûnê ku her tişt hokara xwe heye. Zanist û perwerde jî dikarin van tiştan ronahî bikin. Bi girêdana çend pêşniyarek ku dawiya ho-karan digere û piştî dozîna encamê jî dikarê kontrolê li ser meselayan bike..

Tenê li serdema xwendina zanîngehê de min gelek hewldanên lêkolîna vê meseleyê da. Ewên ku ji nişkê ve têne holê. Bi kurtî meseleyên ji nişkê ve wiha bûn ku weku hêviyek bun ji bo eşkere-kirina çend nihêniyek û kontrolkirina wê meseleya ku armanca me têdabûn…” Ev name li 22.11.1999 an de ji hêla Cemşîd Bedirxan ve hatiye nivîsandin û bi merema destpêkirina xwendina Evîn Bedirxan yê zanîngehê hatiye nivîsandin. Piştî name gihiştiye destê Evîn Bedirxan, çend seetek din jî nûçeya koçkirina bavê xwe dibihîse. Her wiha keça Dr Cemşîd Bedirxan, Evîn Bedirxan di derbarê vê nameya bavê xwe de wiha dibêje: “Li wan rojan min çendîn caran wê nameyê dixwend û her dubare dikir. Ew peyvên wî yên li wê nameyê de, bandoreke mezin li ser bîrên minên li zanîngehê kir. Bi derbasbûna salan min karî bi şîrovekirinên ramanên wî, ji bo xwe ramanek peyda bikim.

Birastî dema ku min demên xwe li gel bavê xwe derbas dikir, ew dem ji bo min gelek giranbiha bûn û ew her li bîranînên min dane. Zanyariya wî ya bi awayeke giştî gelek berfireh hebû û bi taybet li ser fêrbûna zimanan gelek berfireh û giranbiha bûn. Ev tişteke nebalkêş bû ji bo min, ji ber ku ew miroveke gelek ji derveyî

MÎRÊ DAWÎ DR CEMŞÎD BEDIRXAN

Hefitenameyekî Hunerîy Rojnamewanîy Giştîy Azade.Jimare (0)î le22/10/2000 da DerçuweBEDIRXAN

D

(Dr. Cemşîd û xwişka xwe Sînemxan Bedirxan)

rewşenxan, sinemxan, cemşid 1957 şam

نیایی

ز٢٠

٠٩/١

٢/٢٢

ی م

كی ی

وننو

كا(١

٣١ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣١) كانوونی یكمی ٢٠٠٩/١٢/٢٢ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

24

راوژكاری مژوو: د. عبدو علیاوەییراوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمین

راوژكاری رووناكبیریی: د. ئازاد حم شریفراوژكاری كــلتــووری: خالید جوتیار

راوژكاری ھونری: محمد زادەبشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر

ناونيشان:كوردســـتان، ھولر، شقامی ئاراس،

باخانی سردارینۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦

مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +سلمانی، باخانی رەحیمی مال علی

مۆبایل: ٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا:كازم عومـــر دەبـــاغ، ھمـــن جمیل، ھـــوراز محمد، محمـــد فتاح،

مسعودی مال ھمزە، حسیب بابۆی.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١) سرپرشتیاری سایت: فرھاد باپیر - ئمانیا

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

ئینسكلۆپیدیای ھولر یشتچاپكراوی گ ب

كوردستان تایبت ب بدرخان

شـــوی شـــمم 2009/12/18 لـــ رگـــی فرۆكخانـــی نودەوتی ھولـــر لالین د. عبدوـــ علیاوەیی ســـرۆكی لژنی بای ئامـــادەكاری ئینســـكلۆپیدیای ھولر ل وتی لوبنان چاپی پۆڤیشنای یكمی ئینسكلۆپیدیای بدووە د. عم بارەیوە كوردستان، لنایھعلیاوەیی تایبت ب بدرخان گوتی: شرەفكی گورەی پاش "5" ساڵ ل كاركردن و شونخونی ئامـــادەكار تواوبوو، بھیمتی لژنی بای ھروەھا حمید بدرخان برپرسی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل برامبر گیشـــتنی ئینســـكلۆپیدیای ھولر گوتـــی: دەب پش ھر ك لریك پیرۆزبایی و دەستخۆشـــی ھشـــتلیژنـــی بـــا "د. مولوود ئیبراھیم حســـن" د. ئومـــد جۆزەلی و فرید ئسســـردو حمید ئبو بكر بدرخـــان و كارمندانی دەزگای چاپ و بوكردنـــوەی بدرخان و ھبو دیزاینرو عبدولەحمان معروف و محمد زادەو عوسمان پیرداودو مســـعودی مال ھمزەو شرزاد فق و رەحیمی ســـورخی و ئیوب یوســـف و بدرخان یوســـف و یوسف ئبوبكرو ھموو فۆتۆگرافرو ی كڕەفانشـــب سو كموو ئرو ھنووســـھاوكارییـــان كردیـــن، ســـرەڕای خمخۆری و بھاناھاتنی برز كۆســـرەت رەســـوول علی ل رۆژان می كوردستان كررۆكی ھگری سجلژنی بای ئینسكلۆپیدیای ھولری دەپرسی رجـــی چاپكردنی گرتو خكۆتاییشـــدا ئ و ل

ئستۆ..ئینســـكلۆپیدیای ھولر بریتیی ل "10" بش لـــ: "جوگرافیا، و بشـــكانیش پكھاتـــوون شـــونوارو كلپوور، مژووی كۆن، مژووی نـــوێ، مژووی ئیســـالم، مـــژووی ھاوچرخ، شارستانی، كۆمیتی، گشتنامو بیرەوەری، گڕەككان، تندروســـتی، ئدەب، بیۆگرافیای بیۆگرافیای فۆلكلـــۆر، ھونـــر، نووســـران، نـــاودارەكان، تییســـایك ھونرمنـــدان، ناوەرۆك" پاشبند، وەرزش، رۆژنامنووسی، "5000" ڕەو زیاتر ل500" الپ" ل بریتیی كونـــو بـــ ھزارەھا بابت و زانیاری لســـر ھولر، ئینسكلۆپیدیای ھولر ل بوكراوەكانی ،درخانـــب بوكردنـــوەی و چـــاپ دەزگای لكاتی گیشتنی ھموو ئینسكلۆپیدیاك بسر

كتبخانكان دابش دەكرت.