သမငးတေကြ႕မ Aၿငမးစားဗလခပႀကးေနဝငး သနးဝငးလႈင

ေမ ၁၃၊ ၂၀၁၂

ျမနမာျပညတြင နာမညဆးႏငေကာၾကားခသည ကြယလြနသ ေတာလနေရးေကာငစ Uက႒၊

ျမနမာဆရယလစ လမးစUပါတUက႒၊ သမၼ တေဟာငးႏငစစAာဏာရင Aၿငမးစားဗလခပႀကးေနဝငးသည

သခငဗစန၊ သခငထြနးAပတ႔ဦးစးေသာ တ႔ဗမာAစညးA႐းမ Aဖြ႕ဝင ျဖစၿပး၊ ဂပနစစပညာသင

စတတAသတAဖြ႕ဝငလညး ျဖစသည။

Aၿငမးစားဗလခပႀကးေနဝငး၏ AမညAရငးမာ က႐ႈေမာငျဖစသည။ သခငဗစန၊

သခငထြနးAပတ႔ဦးစးေသာ တ႔ဗမာAစညးA႐းသ႔ ဝငေရာကလာေသာAခါ သခင႐ႈေမာငျဖစလာသည။

ဂပနစစပညာသငတနးတကစUက ဂပနAမညမာ တကာစဂစစမ (Takasugi Susumu) ျဖစသည။

ထငးႏငငဘနေကာကၿမ႕တြင ၁၉၄၁ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ၂၆ ရကေန႔၌ ဗလAမညခယရာတြင

ဗလေနဝငးျဖစလာခသည။ ၁၉၇၄ ခႏစ၊ မတလ ၂ ရကေန႔တြင ေတာလနေရးေကာငစကဖကသမး၍

ႏငငေတာေကာငစစတငဖြ႕စညးခနတြင ဦးေနဝငးျဖစလာသည။

ဦးေနဝငးက ၁၉၁၀ ျပညႏစ ဇလငလ ၆ ရက ဗဒၶဟးေန႔တြင ျပညခ႐င၊ ေပါငးတလညၿမ႕နယ

ေခာငေးဂါငးရြာ၌ ဖြားျမငခသည။ ဦးေနဝငး ၏ေမြးသကရာဇက Who’s Who in Burma စာAပႏင

ေဒါကတာေမာငေမာငေရးသားေသာ ‘ျမနမာႏငငေရးခရးႏင ဗလခပႀကးေနဝငး’ စာAပ စာမကႏာ ၆၉ ၌ -

၁၉၁၁ ခႏစ ေမလ ၂၄ ရကဟ၍ေဖာျပထားသလ၊ ဦးေနဝငးကြယလြနၿပး သးရကAၾကာ ၂၀၀၂ ခႏစ ဒဇင

ဘာလ ၇ ရကေန႔၌ Aစးရပငသတငးစာမား နာေရးေၾကာျငာတြငလညး ယငးAတငးပငေဖာျပထားသည။

Aခ႕စာAပမား၌ ဦးေနဝငး၏ ေမြးသကရာဇက ၁၉၁၁ ခႏစ ေမလ ၁၄ ရက တနဂၤေႏြ ေန႔ဟ၍

ေဖာျပထားသည။ သ႔ေသာ ဦးေနဝငး၏ဇာတာက Aၿမတမးစစေဆးေပးေသာ ေဝဒပညာ႐င

ေဒါကတာေဖဉာဏက Aဆပါခႏစမားမာ မမနဟဆၿပး၊ ၁၉၁၀ ျပညႏစ ဇလငလ ၆ ရက ဗဒၶဟးေန႔သာ

Aမနျဖစသညဟ ေျပာၾကားခသည။

ထ႔Aျပင ျမနမာႏငငစစAစးရလကထက AဆကဆကထတေဝေသာစာAပမား၌ ဦးေနဝငး၏မဘAမညက

Aဖဦးဖးခ၊ Aမ ေဒၚမ ေလး ဗမာလမး ဗဒၶဘာသာဝငဟေဖာျပေနေသာလညး ဦးဖးခမာ တ႐တျပည

ကြမတေဒသမ ဟပကလမးျဖစၿပး ဝကကနသညဟ ဝါ ရငႏငငေရးသမားႀကးႏင ဗဟတရား႐းခပေရ႕ေနႀကး

မြနဦးဖးခက စာေရးသAားေျပာျပဖးသည။ ဦးေနဝငး၏မခင ေဒၚမေလးမာ ေပါငး တလညႏငမလမးမကမးမ

ေပါကေခါငးသျဖစသည။ ေဒါကတာေမာငေမာင၏ ‘ျမနမာႏငငေရးခရးႏငဗလခပႀကးေနဝငး’ စာAပ စာမက

ႏာ ၇၀ ၌ ...

“AမေထာငကၿပးေသာAခါ ဦးဖးခက ဇနးက ေပါငးတလညAစြန ‘ေAာငသြယမရာ’ ရြာတြင

AးAမထေပးသည။ သားဦးကေမြးဖြား ခေသာAမသည ယခမရေတာၿပ။ Aမေနရာ၊ ပႏၷကႏင ဆးျခဖးေသာ

ေပပငငတတတ႔သာ ကနသည။ ေAာငသြယမရာရြာမ Aမေထာင မားသည ေမာင႐ႈေမာငတ႔

ခပငယငယကပင ေပါငးတလညသ႔ေရႊ႕ၾကသည။ ဦးဖးခ ေဒၚမေလးတ႔လညး ေရႊ႕ေျပာငးရာတြငပါသည” ဟ

၍ေဖာျပထားသည။ ဦးေနဝငး၏ငယမည “႐ႈေမာင” ကလညး ေဒါကတာေမာငေမာငစာAပ၌

သားဦးကခစ၍လညးမဆး၊ ေမာ၍လညး မဆး ဖခငမခငတ႔၏ မက႐ႈဟေသာAဓပၸါယျဖင ‘႐ႈေမာင’

ဟေခၚျခငး”ဟ ေရးသားထားေသာလညး ဦးဖးခက ၎၏႐ပရညသန႔ျပန႔သညဟ ေသာ တ႐တေဝါဟာရျဖင

“႐ႈ”ထညကာ ႐ႈေမာငဟမညေခၚချခငးျဖစသညဟဆသည။

ထ႔ေနာက ေမာင႐ႈေမာငသည ေပါငးတလညၿမ႕ ျမနမာစာသငေကာငး၊ ျပညAမးသားAထကတနးေကာငး၊

ျပညAစးရ Aထကတနး ေကာငးတ႔တြင ပညာသငခသည။ ၁၉၂၉ ခႏစတြင ဆယတနးေAာငခသည။

၁၉၂၉-၃၁ တြင ရနကနတကသလ၌ ဆကလကပညာ သငၾကားခရာ ၁၉၃၁ ခႏစတြင Uပစာသပၸ (ခ)

တနးစာေမးပြ၌ ပါဏေဗဒ (ယခငေခတ ဇဝေဗဒ) ဘာသာရပတြင က႐ႈးခသျဖင ေကာငး ထြကခရသည။

ယငးေနာက ၁၉၃၁ ခႏစတြင က႐ႈေမာငသည ရနကနၿမ႕ ၃၅ လမးတြင သငယခငးမားႏငAခနးငား၍

ရနကနမးရထား စာတက႒ာန၌ စာေရးAျဖစ တစႏစခန႔ဝငေရာကလပကငခသည။ ၁၉၃၄ ခႏစတြင

စာတကႏငေၾကးနနး႒ာနစာေရးAျဖစ ၁၉၃၆ ခႏစAထ Aမႈထမး ခသည။ ၁၉၃၅ ခႏစတြင

ဦးေလးသခငညကAေၾကာငးျပ၍ တ႔ဗမာAစညးA႐းဝင သခငဗစန၊ သခငထြနးAပ၊ သခငေAာငသနး

(ဗလစၾကာ) တ႔ႏင ရငးႏးရာမ တ႔ဗမာAစညးA႐းဝငခရာ သခင႐ႈေမာငျဖစလာသည။ ၁၉၃၈ ခႏစ

ႏဝငဘာလတြင တ႔ဗမာAစညးA႐း ႏစျခမးကြေသာAခါ သခငဗစန၊ သခငထြနးAပ Aပစ

တ႔ဗမာAစညးA႐း၌ ပါဝငခသည။

ဂပနႏငငသ႔ စစပညာသငရနAတြက ၁၉၄၁ ခႏစ ဇလငလ၈ရကေန႔တြင ကရယမာ႐း (Koriyu Maru)

သေဘာၤျဖင ဂပနသ႔ ေစလႊတ ေသာ ျမနမာမးခစလငယစတတAသတတြင

သခင႐ႈေမာငသညပါဝငခသည။ ယငးAသတသည ရေဘာ သးကပ၏ ေနာကဆးAသတ ျဖစသည။

ယငးAဖြ႕၌ သခငထြနးAပသည Aဖြ႕ေခါငးေဆာငျဖစၿပး၊ သခငေကာစန (ဗလမးည)၊ သခငေငြ

(ဗလေစာေAာင)၊ သခင သစ (ဗလေစာေနာင)၊ သခငစလႈင (ဗလေAာင)၊ သခငထြနးခင (ဗလျမငေဆြ)၊

သခငထြနးလြင (ဗလဗလ)၊ သခငေမာငေမာင (ဗလဉာဏ)၊ သခငလ (ဗလမငးေရာင)၊ သခငသနးၫြန႔

(ဗလဇငေယာ) တ႔ပါဝငသည။

ဂပနစစပညာသငရေဘာသးကပAဖြ႕တြင AဓကသခငAဖြ႕ႀကးႏစဖြ႕ ပါဝငသည။ ကနပဂၢလမားမာ

ေကာငးသားAဖြ႕မျဖစၿပး၊ တသး ပဂၢလတစဦး ပါဝငသည။

• သခငကယေတာမႈငး တ႔ဗမာAစညးA႐းဝင ရေဘာသးကပဝငမား

(၁) သခငေAာငဆနး - ဗလေတဇ(ဗလခပေAာငဆနး)

(၂) သခငလၿမင - ဗလရနေAာင

(၃) သခငလေဖ - ဗလလကာ

(၄) သခငေAးေမာင - ဗလမး

(၅) သခငေစာလြင - ဗလမငးေခါင

(၆) သခငစး - ဗလျမငေAာင

(၇) သခငတငေAး - ဗလဘနးျမင

(၈) သခငထြနးေရႊ - ဗလလငးယန

(၉) သခငသနးတင(၂) - ဗလျမဒင

(၁၀) သခငခငေမာငဦး - ဗလတာရာ

(၁၁) သခငစျမ - ဗလေတာကထန

(၁၂) သခငထြနးလြင - ဗလဗလ

(၁၃) သခငစလႈင - ဗလေAာင

(၁၄) သခငေမာငေမာင - ဗလဉာဏ

(၁၅) သခငလ - ဗလမငးေရာင

(၁၆) သခငသနးၫႊန႔ - ဗလဇငေယာ

(၁၇) သခငဘဂမး - ဗလလေရာင

• သခငဗစန၊ သခငထြနးAပ တ႔ဗမာAစညးA႐းဝင ရေဘာသးကပဝငမား

(၁၈) သခငထြနးAပ - Aပခပေရးပညာသငၾကား၍ ဗလဘြ႕မခ

(၁၉) သခငေAာငသနး - ဗလစၾကာ

(၂၀) သခင႐ႈေမာင - ဗလေနဝငး

(၂၁) သခငထြနးခင - ဗလျမငေဆြ

(၂၂) သခငေငြ - ဗလေစာေAာင

(၂၃) သခငသစ - ဗလေစာေနာင

(၂၄) သခငေကာစန - ဗလမးည

(၂၅) သခငသနးတင (၁) - ဗလဘြ႕မရမတငေပေဆး႐တြငကြယလြန

• ေကာငးသားAဖြ႕

(၂၆) ကလေမာင - ဗလေဇယ

(၂၇) ကေရႊ- ဗလေကာေဇာ

(၂၈) ကထြနးရန - ဗလရနႏင

(၂၉) ကေAာငသနး - ဗလရထြဋ

• တသးပဂၢလAဖြ႕

(၃၀) ကေဆာငး - ဗလထနဝငး (တကၿမ႕လကမႈပညာAတတသငတကသလတြင ပညာသငၾကားေနသ)

သခင႐ႈေမာငတ႔ပါဝငေသာ စတတAသတသည ရနဟငးသ႔ ၁၉၄၁ခႏစ ဇလငလ၂၂ရကေန႔တြငေရာကရၿပး

ရနဟငးမ ေလယာUျဖင ဂ ပနသ႔ ဆကလကထြကခြာရာ ဇလငလ ၂၄ ရကေန႔တြင ဂပနႏငင ကး႐းကြၽနး

နာဂါဆာကၿမ႕Aနးရ ေရတပစခနးသ႔ ေရာကခသည။ ၾသဂတလ ၁၁ ရကေန႔တြင ဟငးနနကြၽနးသ႔

ေရာကရခသည။ ယငးေနာက ဟငနနကြၽနးႏင ထငဝမကြၽနးတြင စစပညာရပမား သငၾကား ခသည။

ရေဘာသးကပမားက တပဖြ႕(၃) ဖြ႕ခြ၍ ၁၉၄၁ ခႏစ Eၿပလ ၂၅ ရကေန႔မစ၍ ဟငနနကြၽနးရ ခနးယ

စစပညာသငတနးေကာငးတြင သင ၾကားေပးခသည။ သခင႐ႈေမာငက တပမေတာသမငးစာAပတြင

ဗလခပေAာငဆနးတ႔၏တပဖြ႕ (၃) တြင ထညသြငးထားေသာလညး ဗလမးခပေကာေဇာက

၎၏ကယတငေရးAတပၸတစာAပ၌ တပဖြ႕ (၂)၊ ျပညတြငးသပနAဖြ႕၌ သာ ပါရသညဟ၍

ေဖာျပထားပါသည။

တပဖြ႕(၂)တြငပါဝငခေသာ Aေရ႕ရနကငးဂပလက Aမတ၁၄၀(က)ေန ဗလတာရာကလညး

သတ႔တပဖြ႕တြင သခငေကာစန (ဗလမး ည)၊ သခငေငြ (ဗလေစာေAာင)၊ သခငေစာလြင (ဗလမငးေခါင)၊

ကထြနးရန (ဗလရနႏင)၊ သခငသစ (ဗလေစာေနာင)၊ သခငသနးတင (၂) (ဗလျမဒင)၊ သခင႐ႈေမာင

(ဗလေနဝငး) ႏင သ (ဗလတာရာ) ပါဝငေၾကာငး၊ Aေျခခစစပညာ၊ ေဖာကခြဖကဆးေရးနညးပညာမား

ေထာကလမးေရးႏင ဆကသြယေရးပညာရပမား Aေလးထားသငယရၿပး သငတနးဆရာမာ

ဗလတာရာျဖစသညဟဆသည။ ဗလေန ဝငးသည ေမြးရာပါ ဖကဆးေရးသမားျဖစသည။ ကေလးဘဝကပင

Aၾကမးဖကမႈႏငဖကဆးေရးတ႔တြင သ႔AစြမးAစကျပသခသည။ ေပါကေခါငးတြင

သတကေနေသာမလတနးေကာငးက မး႐ႈ႕ဖကဆးရနႀကးစားခဖးသည။ Aဘယေၾကာငဆေသာ သသည

ေကာငး ပညာကမသငလေသာေၾကာငဟ ဆသည။ ဟငနနကြၽနးတြငလညး AဖကAေမာငလပငနး

(Sabotage)၊ ဖကလဖကဆးAေႏာငAယကေပးရန ေသြးေဆာငႏငစြမး (Subversion) က ျပသခသည။

ယငးေနာက ရေဘာသးကပဝငမားAားလး စနးယစစပညာသငတနးေကာငးမ တ႐တတငေပကြၽနး

တာမာဆာတၿမ႕ (Tamasato) ဗလ သငတနးေကာငးသ႔ ေျပာငးေရႊ႕၍ တပစ၊ တပခြတကပြမား၊

ညတကပြမား၊ စစေျမပတကပြမား၊ တပရငး၊ တပမဟာ၊ တပမတက ပြမား၊ လကနကငယ၊ လကနကႀကး

(စနေျပာငး၊ AလတAႀကး၊ တငကားပစAေျမာက) ပစခတနညးမား၊ Aငဂငနယာလပငနး (တ

တားေဆာကမငးမားခြျခငး) မားႏင ေရကးသငျခငး၊ ကငဒ (ဓားသငး)၊ ဂဒ၊ လစြပထးစသည

ေလကငခနးမားက Aေျခခမစ၍ သင ၾကားခရသည။

ထ႔ေနာက ၁၉၄၁ ခႏစ ဒဇငဘာလ ၂၆ ရကေန႔တြင ရေဘာသးကပဝငမားAားလး မနာမကန၏AစAစUျဖင

Aသတလက ထငးႏငင ဘနေကာကၿမ႕ရ Aဂၤလပပင ေဘာနယကမၸဏကသမးယကာ ႒ာနခပျပလပ၍

ျမနမာလမးမား မကစAထးကဆရာဝနႀကး ဦးထြနး ေဖAမတြင ဗလဘြ႕ခယရာ သခင႐ႈေမာငသည

ဗလေနဝငးျဖစလာသည။

ဗလေတဇေခၚ ဗလခပေAာငဆနးဦးေဆာငေသာ ျမနမာလြတလပေရးတပမေတာ (ဘAငေA)

ျမနမာျပညAတြငးသ႔မဝငမ ဗလေန ဝငးAား ျပညတြငးသပနတပဖြ႕ကဦးေဆာငကာ

ျမနမာျပညတြငးသ႔ဝငေရာက၍ ေတာလနေရးလပငနးမားေဆာငရြကရန Aမန႔ထတျပန ခသည။ ၁၉၄၂ ခႏစ

ဇနနဝါရလ ၁၅ ရကေန႔တြင ဗလေနဝငးေခါငးေဆာငသည ျပညတြငးသပနတပဖြ႕သည ရဟငးမတဆင

ထငး-ျမန မာနယစပရ သာေဆာငရမးကျဖတ၍ ျမနမာႏငငAတြငးသ႔ ဝငေရာကခသည။ ေဖေဖာဝါရလ ၂

ရကေန႔ တြင ၎တ႔Aဖြ႕ ရနကနၿမ႕သ႔ ေရာကရခသည။ ရနကနတြင ျပညသ႔Aေရးေတာပပါတမ

ကေကာၿငမး (ဆရယလစပါတ AေထြေထြAတြငးေရးမး) ႏငေတြ႕ဆ၍ ပခး ဘက၌

စစပညာသငတနးေပးျခငး၊ စစလကနကငယပစခတနညးAပါAဝင ေျမေAာကေတာလနေရးလပငနးမားက

စစUေဆာငရြကခ သည။

ဗမာလြတလပေရးတပမေတာႏင ဂပနတပမ ၅၅ တ႔ ၁၉၄၂ ခႏစ၊ မတလ ၈ ရကေန႔တြင

ရနကနၿမ႕ကသမးပကၿပးေနာက ဗလေနဝငးသည ဘAငေAတပမႀကး (၂) ၏တပမမးAျဖစ

တာဝနထမးေဆာငသည။ ၁၉၄၂ ခႏစ၊ ဇလငလ ၂၇ ရကေန႔ တြင ဘAငေAကဖကသမး၍

ဗမာကာကြယေရးတပမေတာ (ဘဒေA) ဖြ႕စညးေသာAခါ ဗလမးAဆငျဖင ဘဒေA တပရငး ၁ ၏

တပရငးမးAျဖစ ေဆာငရြကသည။ ယငးေနာက ဗလမးႀကးAဆငျဖင ဗမာAမးသားတပမေတာ (Burma

National Army) ၌ စစေသနာပတA ျဖစ ေဆာငရြကခသည။

၁၉၄၃ ခႏစ ၾသဂတလ ၁ ရကေန႔တြင ဂပနတ႔ထမ လြတလပေရးရၿပးေနာက ဗလခပေA ာငဆနးသည

A စးရA ဖြ႕တြင စစဝနႀကး (ကာကြယေရးဝနႀကး) ျဖစလာၿပး ဗမာတပမေတာA ပခပေရးတြက

စစဝနႀကး႐းေပၚလာသည။ ၎၏လကေA ာကတြင စစဦးစးခပ႐း လညး ေပၚလာသည။ သခငဗစန၊

သခငထြနးA ပတ႔ေတာငးဆခကA ရ ညၫြတေရးA တြက ထစUက ၎တ႔၏ သခငဂဏးမ ဗလမး

ႀကးေနဝငးက စစဦးစးခပ႐းတြင စစဦးစး႒ာနခပမးA ျဖစ ဗလခပေA ာငဆနးက ခန႔A ပခသည။

သ႔ေသာ ဗလေနဝငးသည တာဝနႏငဝတရားကေကာငးစြာမလပဘ A ေပာA ပါးလကစားကာ

ေလာငးကစားဝငးမား၌သာ A ခနျဖနးေန သျဖင စစဦးစး႒ာနခပမးရာထးမျဖတခၿပး

စစဝနႀကး႐းလကေA ာကရ ရကၡာႏငေထာကပေရး႒ာန ႀကးမးေနရာသ႔ A ဆငခ၍ ေျပာငး ေရႊ႕လကသည။

၎၏မလရာထးေနရာကမ ဗလမးႀကးေဇယသ႔ လႊေျပာငးခသည။

၁၉၄၄ ခႏစ ၾသဂတလ ၂၃ ရကေန႔တြင ရနကနၿမ႕ ကနေတာႀကးပတလမး (ယခနတေမာကလမး) ႏင

ဗလျမတထြနးလမးေထာငရ ဗလ ခပေA ာငဆနးေနA မတြင ဗမာတပမေတာ၊ ျပညသ႔A ေရးေတာပပါတ၊

ကြနျမနစပါတေခါငးေဆာငမား ဖကဆစတကဖက ေရးျပညသ႔ A ဖြ႕ခပ (A.F.O)

ဖြ႕စညးေရးA စညးA ေဝးျပလပရာ ဗလမးႀကးေနဝငးသည တပမေတာကယစားလယA ဖြ႕ဝငA ျဖစ

တကေရာကခ သည။

၁၉၄၄ခႏစစကတငဘာလ၁၄ရကေန႔တြင ဗလခပေA ာငဆနး၏ဆႏၵA ရ ဗလမးႀကးေနဝငးA ား

ဗလမးရထြဋ ျပညသ႔A ေရးေတာပပါ တမ ဦးဗေဆြ၊ ဦးေကာၿငမးတ႔ႏငA တ ေဒးဒရရ သခငစးထ

လ႕ဝကသြားေရာက၍ ဖြ႕စညးၿပးျဖစေသာ ဖကဆစတကဖကေရးျပညသ႔A ဖြ႕ခပက တးခ႕ဖြ႕စညးေရး၊

တပမေတာAတြငးရလကဝAငAားစမား၊ ျပညသ႔Aေရးေတာပပါတႏင ကြနျမနစပါတတ႔က တစပါတ

တညးAျဖစ ပးေပါငးဖြ႕စညးေရးႏင ဖကဆစဂပနေတာလနေရးAတြက

ျပငဆငစညး႐းမႈလပငနးမားေဆြးေႏြးရန ေစခငးခသည။

၁၉၄၅ ခႏစ၊ မတလ၂၇ ရက ဖကဆစေတာလနေရးတြင ဗလေနဝငးAား တငး (၂) ျမစဝကြၽနးေပၚAေရ႕ပငး

(ဟသာဝတ၊ ဖာပ၊ မAပင)တငးမး၊ စစေရးေခါငးေဆာငAျဖစ တာဝနယေစခသည။ သ႔ေသာ

ဖကဆစဂပနေတာလနေရးAတြငး ေတာလနေရးAတြက ေပးထား ေသာတာဝနက လးဝမလပဘ

AေပာAပါးလကမႈ၊ စာရတပကျပားမႈ၊ တပတြငးဂဏးခြလပေဆာငမႈ၊ ၎တာဝနကရာေဒသ၌ ေဒသခ

ႏငငေရးေကဒါမားႏင မေျပလညမႈ၊ ျပနာAႀကမႀကမတကမႈတ႔ေၾကာင ဗလခပေAာငဆနးကယတင

Aေတာပငမေကမနပျဖစကာ စစတပမထတပယရန Aျခားေခါငးေဆာငမားႏငတငပငခသည။

ေတာလနေရးကာလမၿပးဆးမ ဗလေနဝငးAားထတပယပစပါက နယ ခ႕တ႔ႏငပးေပါငး၍

Aာဏာရငစနစဂဏးခြေရးႏင AျခားမလလားAပေသာ ျပနာမား႐ႈပေထြးလာႏငသျဖင ေခတသညးခရန

ဗလ ခပေျဖာငးဖခမႈေၾကာင မထတပစခေခ။

ယငးႏငပတသက၍ ဗလမးခပေဟာငးေကာေဇာက ေနာငတြင သ၏ကယေရးAတပၸတစာAပ၌

ေAာကပါAတငးေရးသားေဖာျပ ထားေလသည။

“ကေနာ ဗမာျပညကြနျမနစပါတ၏ ေတာလနေရးနယေရာကၿပး ႏစAေတာၾကာၿပးေနာကပငး ပါတUက႒

သခငဗသနးတငကလညး စကားစပမၿပး ကေနာကေျပာတာက ဖကဆစေတာလနေရးၿပးခါစ

ဗလခပေAာငဆနးက ဗလေနဝငးAေပၚ Aေတာတးတးခါးခါးမေက နပမႈေတြျဖစၿပး စစတပက

AၿပးAပငဖယ႐ားထတပယခငေနတာက ႏငငေရးေခါငးေဆာငAခ႕ႏင တငပငေၾကာငးက သခငသနးထြနး

က ဗဟေကာမတဝငAခ႕က ေျပာခေၾကာငးေျပာျပသညက ကေနာမတမေနပါသည။

ဒလထတပစလကဖ႔ စငးျပငးေနရငးေနာကပငး မထတပစႏငခေခ။ ယငးတြင AေၾကာငးAရငး (၂)

ခရသညဟ ထငရသည။ ပထမA ေၾကာငးက ဗလေနဝငးရ႕Aကငးပါၿပး

ေကာကကစလညစားႏငမႈျဖစသည။ ဘယAခန ဘယသေတြႏငေပါငးၿပး ဘယသေတြက ခြာရ မည။

ဘယသေတြက ကနထတနငးေခရမညတ႔က နားလညကငသးတတသျဖစ ျခငးတ႔ေၾကာငျဖစသည။

ဗလေနဝငးကမထတပစႏငသညAေၾကာငးႏစခAနက AျခားAေၾကာငးတစခ ကေနာAထင ထAခန

ဗလခပေAာငဆနးမာ ေတာ လနေရးAၿပး ရနကနျပနေရာကေတာ ေနစရာAးAမမရဘ

Aမေထာငႏငကေလးေတြႏင မားစြာAခကAချဖစေနသည။ ထAခနက ဗလေနဝငးမာ

သစစဦးစးခပဘဝက တကAမႀကးႏစလးက ဘယလနညးႏင ပငဆငထားသညမသ။ တစလးမာ

ဗလခပေAာငဆနး ေနထငခ၍ ယခ ဗလခပျပတကလပထားေသာ တာဝါလနးလမး

(ယခဗလခပေAာငဆနးျပတကလမး) က တကAမႀကးျဖစၿပး၊ ဖကဆစေတာလနေရးၿပးခါစက

သတကေနသည။ ေနာကတစလးမာ ထတာဝါလနးကနးAမႀကး၏ေျခရငး ကားလမးေဘးရ တကAမ

ျဖစသည။ ၎Aမမာ AေပၚAမႀကးေလာက မေကာငးေပ။ ဗလေနဝငးက

ဗလခပေAာငဆနးကဆြေခၚလာၿပး တာဝါလနးကနးေပၚရ တကAမႀကးကAတငးထးေပးၿပး

သကယတငက ထAမေလာကမေကာငးေသာ ကနးေAာကေျခကတကAမတြငဆငးေနသည။

ဤတြင ႐းသားေသာဗလခပေAာငဆနးAဖ႔ ဗလေနဝငးသည စတရငးမဆး

မေကာငးသညAကငစ႐ကAခ႕ေၾကာင တခ႕Aားနညးခကေတြရေနတာျဖစသည။ ျပျပငသြားရင

ရနငသည။ Aထးသျဖင သ႔Aေပၚ ဒေလာကေလးစားသျဖင သႀကးကငသြားလ႔ ရႏငသည။

စြန႔ပစလကရေAာငAထမဆးဟ တြကခကပရသြားသညဟ ထငရသည။

ထAေၾကာငးႏစခေၾကာင ဗလေနဝငးက ထစUက တပကထတပစေရးကမလပျဖစၾကတာဟ ယဆပါသည။”

ထ႔ေနာက ၁၉၄၅ ခႏစ ေမလ ၁ ရကေန႔တြင ဗမာမးခစတပမေတာ (ဘAငနေA) သည

ရနကနၿမ႕ကသမးယခသည။ ေမ ၇ ရကတြင ေရဒယမတဆင ရနကနၿမ႕ကသမးယခေၾကာငး ဗလေနဝငး

စစဦးစးခပရာထးျဖင Aသလႊငေၾကညာခသည။ ယငးAသလႊငေၾကညာ ခကမာ

ဗလေAာငႀကးႏငဦးေကာၿငမးတ႔တငပငစစU၍ ဦးခငေမာငလတ (ေတာလနေရးေကာငစAစးရလကထက

လပသားျပညသ႔ေန႔ စUAဂၤလပသတငးစာ Aယဒတာခပ) က Aဂၤလပလေရးသားျခငးျဖစသည။

မန႔ခြနးပါရာထးAဆငက Aေၾကာငးျပ၍ တာဝနမလပရပ ဟ ဗလခပေAာငဆနးကယတင

ၿဗတသစစတပAား ဝနခခရသည။

၁၉၄၅ ခႏစ ၾသဂတလ ၁၉ ရကေန႔တြငကငးပေသာ ေနသရနလထAစညးAေဝးတြင ဗလေနဝငးသည

ဖဆပလAဖြ႕ခပ ဗဟဦးစးAဖြ႕ဝငAျဖစလညးေကာငး၊ ၁၉၄၅ ခႏစ စကတငဘာလ ၁

ရကေန႔တြငစတငတညေထာငေသာ ျပညသ႔လြတလပေရးပါတ (ဆရယလစပါ တ၊ျမနမာျပည)

တြငလညးေကာငး ပါဝငခသည။

၁၉၄၅ ခႏစ စကတငဘာလ ၄ ရကေန႔တြင တပမေတာေရးရာေဆြးေႏြးရန သဟဠကြၽနး(သရလကၤာႏငင)

ကႏၵၿမ႕သ႔ သြားေရာကခေသာ ျမနမာကယစားလယAဖြ႕တြင ပါဝငခသည။

ကႏၵစာခပသေဘာတညခကAရ ျပနလညဖြ႕စညးသည ဗမာတပမေတာတြင ဗလမးAဆငျဖင

ဗမာေသနတကင တပရငး (၄) ဒတယ တပရငးမး၊ ၁၉၄၆ ခႏစ၊ ႏဝငဘာလ ၁၆ ရကေန႔တြင

ဒတယဗလမးႀကး၊ ၁၉၄၇ ခႏစ ေAာကတဘာလ ၈ ရကေန႔တြင ဗလမးခပ၊ ၁၉၄၇ ခႏစ ဒဇငဘာလ ၂၀

ရကေန႔တြင ေျမာကပငးစစ႒ာနခပတငးမး ျဖစလာခသည။

၁၉၄၈ ခႏစ ဇလငလ ၁၆ ရက၌ စတငဖြ႕စညးသည လကဝညၫြတေရးေကာငစတြင ဗလမးခပေနဝငးသည

Uက႒Aျဖစ ေဆာငရြကခ သည။ Aတြငးေရးမးမာ ဦးသနးေဖျမငျဖစသည။ သ႔ေသာ

လကဝညၫြတေရးေကာငစ၏ AာဏာသမးေရးAစAစUက ျငငးပယခသည။ ထ႔ေနာက ၁၉၄၈ ခႏစ

ၾသဂတလ ၁ ရကေန႔တြင ဗမာတပမေတာဒတယစစဦးခပ၊ ဒတယစစေသနာပတ၊ ၾသဂတလ ၁၃

ရကေန႔တြင ဗလခပျဖစလာသည။ ကရငAမးသားကာကြယေရးတပဖြ႕(ေကAငဒA) AေရးAခငးေၾကာင

Aစးရက တပမေတာစစဦးစးခပ ဗလ ခပစမစဒြနးAား ရာထးမဖယရား၍ ဗလခပေနဝငးAား ၁၉၄၉ ခႏစ

ေဖေဖာဝါရလ ၁ ရကေန႔တြင ဗမာတပမေတာစစဦးစးခပ၊ စစေသ နာပတ ခန႔Aပခရသည။

လြတလပေရးရၿပးစ ျပညေထာငစျမနမာႏငငတြင ေရာငစသပနမား၏ ဆပေသာငးကနးမႈမားေၾကာင

ျမနမာAစးရသည ရနကနAစး ရဟေခၚရေလာကေAာင AေျခAေနဆးရြားလာခသည။

ထသ႔ႏငငေရးAေျခAေန ဆးရြားေနသညAတြက ဖဆပလAစးရက ဗလခပ ေနဝငးAား

တငးျပညAေျခAေနက ဝငေရာကထနးသမးေပးရနAတြက AစးရAဖြ႕သ႔ဝငရန ဖတေခၚခသည။

ဗလခပေနဝငးသည ၁၉၄၉ ခႏစ Eၿပလ ၅ ရကေန႔တြင ျမနမာႏငငေတာAစးရAဖြ႕ ၌ ဒတယဝနႀကးခပ၊

ကာကြယေရးႏင ျပညထေရးဝနႀကးျဖစလာခသည။ ၁၉၄၉ ခႏစ မတလ ၃ ရကေန႔တြင ဗလခပေနဝငးAား

Aစးရက ဒတယဗလခပႀကးAဆငသ႔ တးျမႇငေပးခသည။ ယငးေနာက ၁၉၅၀ ျပညႏစ စကတငဘာလ ၉

ရကေန႔တြင AစးရAဖြ႕မ ျပနလညႏႈတထြက၍ စစတပသ႔ ျပနသြားခသည။

၁၉၅၆ ခႏစ ဇနနဝါရလ ၁ ရကေန႔တြင ဗလခပႀကးရာထး တးျမႇငခရသည။ ၁၉၅၈ ခႏစ ေမလ ၆ ရကေန႔တြင

ဖဆပလAဖြ႕ခပသည သန႔ရငးဖဆပလႏင တညၿမဖဆပလဟ၍ ႏစျခမးAတAလငးကြခသည။ ၁၉၅၈

ခႏစ ဇြနလ ၉ ရက ေန႔တြင ျပညေထာငစျမနမာႏငင ပါလမနျပညသ႔လႊတေတာAထးAစညးAေဝးတြင

တညၿမဖဆပလမ ဦးဗေဆြက ဦးႏေခါငးေဆာငေသာAစးရAေပၚ AယAၾကညမရ Aဆတငသြငးခရာ

Aဆက ေထာကခသ ၁၁၉ မ၊ ကန႔ကြကသ ၁၂၇ မရရၿပး ကန႔ကြကသညဘကက ၈ မAသာျဖင

႐ႈးနမသြားသည Aတြက ဦးႏAစးရသည ဆကလကAာဏာတညၿမခေသာလညး သန႔ရငး တညၿမဖဆပလ

ႏစဖကAပစကြျပားမႈဂယကေၾကာင ႏငင ေရးAေျခAေနမား တေန႔တျခား တငးမာလာခသည။

ထAေျခAေနကAခြငေကာငးယ၍ ဗလခပႀကးေနဝငးက ဝနႀကးခပဦးႏAား Aာဏာလႊေျပာငးေပးရန

ဗလမးခပေAာငႀကးႏင ဗလမးခပေမာငေမာငတ႔မတဆငေတာငးဆခငးရာ ဦးႏက စစတပမ Aာဏာသမး

ေရးAစAစUကလကမခဘ လႊတေတာမတဆင AာဏာလႊေျပာငးေပးမႈAျဖစ ႏငငေရးကလားဖနထးကာ

၁၉၅၈ ခႏစ စကတငဘာလ ၂၆ ရကေန႔တြင ဗလခပႀကးေနဝငးကယတင ဝနႀကးခပAျဖစ

AစးရAဖြ႕သစတစဖြ႕ကဖြ႕စညးၿပးလင ၁၉၅၉ ခႏစ EၿပလမကနမA တြငး လြတလပ၍တရားမတေသာ

Aေထြေထြေ႐ြးေကာကပြႀကးကကငးပႏငေAာင လAပသညAစAစUမားက ေဆာငရြကေပးရန

ပနၾကားထားသညစာကေပးပ႔ခသည။ ယငးေန႔မာပင ဗလခပႀကးေနဝငးက ႏငငေတာဝနႀကးခပဦးႏထ

AစAစUကလကခသည ျပန ၾကားစာက ေပးပ႔ခသည။ သ႔ေသာ Aဆပါေပးစာႏစေစာငစလးက

ဝနႀကးခပဦးႏပင ေရးသားခေၾကာငး သရရေပသည။

ယငးေနာက ျပညေထာငစျမနမာႏငငAမးသားညၫြတေရးတပေပါငးစ (ပမညတ) AပါAဝင

AတကAခႏငငေရးသမားမားက ကန႔ ကြကေနသညၾကားမပင ၁၉၅၈ ခႏစ ေAာကတဘာလ ၂၈

ရကေန႔တြင ႏငငေတာဝနႀကးခပဦးႏက ျပညသ႔လႊတေတာAစညးAေဝး၌

တပမေတာကာကြယေရးဦးစးခပ ဗလခပႀကးေနဝငးက ဝနႀကးခပAျဖစ Aဆတငသြငးခသည။

ေAာကတဘာလ ၂၉ ရကေန႔တြင ဗလ ခပႀကးေနဝငးေခါငးေဆာငေသာ AစးရAဖြ႕သစ

ကမးသစၥာကနဆ၍ ႏငငေတာသမၼတဦးဝငးေမာငသည ဖြ႕စညးAပခပပAေျခ ခUပေဒပဒမ ၅၆ (၂) Aရ

ျပညေထာငစAစးရAဖြ႕ဝင ဝနႀကးမားက ခန႔Aပသည။

AစးရAဖြ႕ယငဝနႀကးမားမာ ..

(၁) ဗလခပႀကးေနဝငး - ႏငငေတာဝနႀကးခ ပ၊ ကာကြယေရးဌာန၊ Aမးသားစမကနးဌာန။

(၂) Aဂၢမဟာသေရစညသသတးသရသဓမၼ ဦးသမးေမာင - ဒတယဝနႀကးခပ၊ႏငငျခားေရးဌာန၊

သာသနာေရးဌာန၊ ကနးမာေရးဌာန၊ ျပညသ႔ဝနထမးဌာန။

(၃) စဝဝဏၰ - ကယားျပညနယဌာန။

(၄) မဟာသေရစညသဦးခငေမာငျဖ - ပညထေရးဝနႀကးဌာန၊ ျပနၾကားေရးဌာန၊ ဒမကေရစေဒသႏရAဖြ႕မား

ဝနႀကးဌာန၊ လဝငမႈႀကး ၾကပေရးႏင Aမးသားမတပတငေရးဝနႀကးဌာန။

(၅) သတးမဟာသေရစညသ ဦးခနထြနးေAာင - တရားေရးဝနႀကးဌာန။

(၆) ဦးေကာၿငမး - ဘ႑ာေရးႏငAခြနေတာဝနႀကးဌာန။

(၇) စညသဦးဘၾကား - ကနသြယမႈတးတကေရးဝနႀကးဌာန၊ သမဝါယမႏငကနစညျဖန႔ျဖးေရးဝနႀကးဌာန၊

ပစၥညးေထာကပေရး ဝနႀကး ဌာန။

(၈) သေရစညသ ဦးစၫြန႔ - သယယပ႔ေဆာငေရး၊ စာတကႏငေၾကးနနးဝနႀကးဌာန၊ ေရေၾကာငးႏင

ၿမ႕ျပေလေၾကာငးဝနႀကးဌာန၊ ျပညသ႔လပငနး၊ Aမယာေဆာကလပေရး

ႏငျပနလညထေထာငေရးဝနႀကးဌာန။

(၉) ဦးကာ - ပညာေရးဝနႀကးဌာန၊ လယယာစကပးေရးႏင သစေတာေရးရာဝနႀကးဌာန၊

လယယာေျမႏငငပငျပလပေရးဝနႀကးဌာန။

(၁၀) သရပခ ဦးခစေသာင - စကမႈလကမႈဝနႀကးဌာန၊ သတတြငးႏင Aလပသမားဝနႀကးဌာန၊

ျပညေထာငစယUေကးမႈဝနႀကးဌာန တ႔ျဖစသည။

သ႔ေသာ ဗလခပႀကးေနဝငးဦးေဆာငေသာ AမေစာငAစးရသည (၆) လျပညသညတငေAာင

ေရြးေကာကပြကငးပမေပးႏင၍ ပါလ မနAမတမဟတသတစေယာက (၆) လထကေကာလြနၿပး ဝနႀကး

(သ႔မဟတ) ဝနႀကးခပလပခြငမျပဆသည ဖြ႕စညးပAေျခခUပ ေဒပဒမ (၁၁၆) ကျပငဆင၍ ေနာကထပ

(၆) လတးေပးရနေတာငးဆခရာ ပါလမန၌ AတကAခမား၏ AျပငးAထနကန႔ကြကျခငး ခရသည။

ယငးေနာက ၁၉၅၉ ခႏစ၊ ေဖေဖာဝါရလ ၃ ရကေန႔တြင ဝနႀကးခပဗလခပႀကးေနဝငးက ႏငငေတာသမၼတထ

ဝနႀကးခပရာ ထးမ ႏႈတထြကလႊာတငသြငးသည။

၁၉၅၉ ခႏစ၊ ေဖေဖာဝါရလ ၂၆ ရကေန႔တြငကငးပေသာ ပါလမနျပညသ႔လႊတေတာႏင လမးစလႊတေတာ

လႊတေတာ ၂ ရပ တြဖကည လာခတြင သမျဖေတာငပငးAမတ ဦးေကာၿငမးက AေျခခUပေဒပဒမ (၁၁၆)

ကျပငဆငရန Aဂၤလပျမနမာ ႏစဘာသာျဖငေရးဆြထား သည ၁၉၅၉ ခႏစ

ဖြ႕စညးAပခပပAေျခခUပေဒျပငဆငခကUပေဒၾကမးက တငသြငးခသည။ Uပေဒၾကမးက သေဘာတသ

၃၀၄မ၊ ကန႔ကြကမ ၂၉ မျဖင AဆကAတညျပခသည။

ဤသ႔ျဖင ၁၉၅၉ ခႏစ ေဖေဖာဝါရလ၂၇ ရကေန႔တြင ဗလခပႀကးေနဝငးသည ပါလမနတြင ဝနႀကးခပAျဖစ

ျပနလညေရြးေကာကခရၿပး ညေန ၅ နာရတြင ဗလခပႀကးေနဝငးႏင Aစးရသစဝနႀကးမား

ကမးသစၥာကနဆခသည။ ဤသ႔ျဖင ဗလခပႀကးေနဝငးသည ၁၉၆၀ ျပညႏစ EၿပလAထ ဝနႀကးခပ၊

ကာကြယေရးဝနႀကးႏင Aမးသားစမကနးဝနႀကး တာဝနမားက ထမးေဆာငခသည။ ၁၉၆၀ ျပညႏစ

ဇနနဝါရလ ၂၈ ရကေန႔တြင တ႐တ-ျမနမာႏစႏငငနယနမတျပနာဆငရာ သေဘာတစာခပက

ခပဆခသည။ ထ႔ေနာက ၁၉၆၀ ျပညႏစ ေဖေဖာဝါရလ ၆ ရကေန႔တြင ပါလမနျပညသ႔လႊတေတာ

Aေထြေထြေရြးေကာကပြကကငးပၿပးေနာက Aႏငရရေသာ သန႔႐ငးဖဆပလAဖြ႕(ေနာငပထစပါတ) Aား

Aာဏာလႊေျပာငးေပးခသည။

AာဏာလႊAပၿပး ၁ ႏစ ၁၀ လ ၂ ရကAၾကာ ၁၉၆၂ ခ ႏစမတလ ၂ ရကေန႔တြင

ဗလခပႀကးေနဝငးဦးေဆာငေသာ ေတာလနေရး ေကာငစက ပထစAစးရကျဖတခဖယရားကာ

ႏငငေတာAာဏာက ဒတယAႀကမသမးယခသည။ ေတာလနေရးေကာငစသည ႏငင

ေတာAာဏာသမးယၿပးေနာက ပါလမနဒမကေရစစနစကဖကသမး၍ ၁၉၆၂ ခႏစ ဇလငလ ၄ ရကေန႔တြင

ျမနမာဆရယလစလမးစU ပါတက စတငတညေထာင၍ ပါတUက႒Aျဖစတာဝနယခသည။ ၁၉၇၂ ခႏစ

Eၿပလ ၂၀ ရကေန႔တြင ကာကြယေရးဦးစးခပရာထးမ Aၿငမးစားယ၍ ၁၉၇၄ ခႏစတြင

ႏငငေတာဖြ႕စညးပAေျခခUပေဒသစက ေရးဆြAတညျပျပ႒ာနး၍ တစပါတAာဏာရငစနစျဖင ဆ

ရယလစစးပြားေရးစနစကကငသးခရာ ေတာလနေရးေကာငစUက႒Aျဖစ ၁၉၆၂ ခႏစမ ၁၉၇၄

ခႏစAထလညးေကာငး၊ မဆလပါတ Uက႒Aျဖစ ၁၉၆၂ ခႏစမ ၁၉၈၈ ခႏစAထလညးေကာငး၊

ႏငငေတာေကာငစUက႒Aျဖစ ၁၉၇၄ ခႏစမ ၁၉၈၁ ခႏစAထလညးေကာငး၊ ႏငငေတာသမၼတAျဖစ ၁၉၇၄

ခႏစမ ၁၉၈၁ ခႏစAထလညးေကာငး ေဆာငရြကခသည။

ဦးေနဝငးဦးေဆာငေသာ ျမနမာဆ႐ယလစလမးစUပါတေခၚ တစပါတAာဏာ႐ငေခတAတြငး

ေလးႏစစမကနးမားျဖင AေကာငA ထညေဖာခေသာလညး ေAာငျမငမႈမရရျခငး၊ ျပညပေစးကြကသ႔

ပ႔ကနမားတးခ႕မတငပ႔ႏငျခငး၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈခြေဝပမားယြငးျခငး၊ Aပခပေရးညဖငးျခငး၊

ႏငငျခားေငြသးစြမႈလေငြႀကးမားလာျခငး၊ ျပညပေကြးၿမမား Aဆမတန ျမငမားလာျခငး၊

ျပညသလထစားဝတေနေရးတျဖညးျဖညးကပတညးလာျခငး၊ Aကငပကျခစားမႈမားမသမာမႈမား၊

ကယကးရာမႈမားတးပြားလာကာ ျပညသလထသည ႏငင ေရး၊ စးပြားေရး၊ လမႈေရးက႑ေပါငးစ

ဒကၡဆငးရမႈမးစ ႀကေတြ႕လာခရသည။ ဤသ႔ျဖင သယဇာတေပါကြယဝလေသာ ျမနမာႏငငသည

မဆလ၂၆ ႏစတာကာလAတြငး ဒကၡဆငးရတြငး နကသညထကနကကာ ေနာကဆးတြင ျမနမာႏငငသည

၁၉၈၇ ခႏစ ဒဇငဘာ လ၁၁ရကေန႔တြငကငးပခေသာ Aေထြေထြညလာခတြင (၉၆) ႀကမေျမာက

AစညးAေဝးဆးျဖတခက (၄၂/၄၈) Aရ ကမၻာဖြ႕ၿဖးမႈ AနညးဆးႏငငAျဖစ စာရငးဝငသြားခရေပသည။

ဤသ႔ လထတရပလးဆငးရတြငးနကေနစUAတြငး ‘ဗးေလးရာဖ႐ဆငပမာ’ ၁၉၈၅ ခႏစ ႏဝငဘာလ ၃

ရကေန႔တြင တႏငငလး၌ လည ပတသးစြလကရေသာ ကပ ၁၀၀ တန၊ ၂၅ ကပတန၊ ၂၀

တနတ႔ကလညးေကာငး၊ ျပညေထာငစဘဏမ ၁၉၈၅ ခႏစ ႏဝငဘာလ ၁၀ ရကေန႔တြငထတေဝထားေသာ

၇၅ ကပတန၊ ၂၅ ကပတန၊ ၃၅ ကပတန၊ ေငြစကမားက ၁၉၈၇ ခႏစ စကတငဘာလ ၅ ရကေန႔တြင

တရားဝငေငြAျဖစမ ရပစလကမႈေၾကာငလညးေကာငး လထတရပလး ေခြၽးနစာျဖင

စေဆာငးသမးဆညးထားေသာေငြစကမားသည စကစတျဖစကာ မေကနပမႈမား

ေပါကကြAကြလာေတာသည။

ထ႔ေနာက ျမနမာဆ႐ယလစလမးစUပါတUက႒Aျဖစ တာဝနယေနစUAတြငး ၁၉၈၈ ခႏစ မတလ ၁၂

၇ကေန႔တြင ရနကနၿမ႕ ႀက႕ကနး ဘတာAနး စႏၵာဝငးလၻကရညဆင၌

ရနကနစကမႈတကသလေကာငးသားႏင ရပကြကေကာငစUက႒၏သားတ႔ ခကရနျဖစပြားရာမစ၍

Aေထြေထြမေကနပမႈစတငေပါကကြကာ လထAကြေသာ ရစဆယရစဒမကေရစAေရးေတာပႀကး

ေပၚေပါကလာခသည။ ရစဆယရစဒမကေရစAေရးေတာပျဖစပြားေနစU၊ ၁၉၈၈ ခႏစ ဇလငလ ၂၃

ရကေန႔တြင Aေရးေပၚပါတညလာခကငးပ၍ တစပါတစနစမ ပါတစ စနစAျဖစေျပာငးလရနေၾကညာၿပး

ပါတUက႒ရာထးမ ႏႈတထြကခသည။ ႏႈတထြကသညေန႔၌ ပါတညလာခတြင ဦးေနဝငးက “ေနာက က

လစလေဝးန႔ဆဆပပလပလ႔ရရငေတာ စစတပဆတာ ပစရင မနေAာငပစတယ။ မးေပၚေထာငၿပး

ေျခာကတာမပါဘး။ Aဒေတာ ေနာငက ဆဆပပလပမယဆရငေတာ တပကသးလ႔ရရငေတာ

Aဒါဆတလေတြ မသကသာဘးသာမတေပေတာလ႔ ကြၽနေတာ ဒကေန႔ ေျပာပါတယ”ဟ၍ေျပာၾကားကာ

တပႏငျပညသက ေသြးခြခေလသည။

ဦးေနဝငးသည ၎၏ဘဝတေလာက တရားဝငAမေထာငေပါငး (၇) ႀကမခန႔ကခၿပး

ပထမဆးAမေထာငAျဖစ ေဒၚသနးၫြန႔ႏငလက ထပ၍ သားေကာသနး (တာတး) ထြနးကားခသည။

ထ႔ေနာက ေဒၚတငတငႏင ၁၉၃၅ ခႏစတြင ဒတယAမေထာငျပကာ သားေငြစးႏင ေAးေAာငတ႔

ထြနးကားသည။ ယငးေနာက ခြစတကသမားေတာႀကးေဒါကတာဘသနး၏သမး ကစကဘသနးေခၚ

ေဒၚခငေမသနးႏင ၁၉၅၀ ခႏစတြငထမးျမားလကထပ၍ သမးစႏၵာဝငး၊ ေၾကးမဝငး၊

ၿဖးေနဝငးတ႔ထြနးကားခသည။ ေဒၚခငေမသနး၏ ပထမAမေထာငမာ ေဒါကတာေတာငႀကး

(ဝနႀကးခပဦးႏသမး ေဒၚစနးစနးႏ၏ခငပြနး ဗလမးသကတင၏Aစက) ျဖစၿပး ၎ႏင သမးလလဝငးႏင

Aႁမႊာ သမးမားျဖစၾကေသာ သတာဝငး၊ ေသာတာဝငးတ႔ ထြနးကားခသည။ ေဒါကတာေတာငႀကးႏင

တရားဝငျပတစျခငးမရဘ ေဒၚခငေမ သနးAားလကထပခမႈေၾကာင တပမေတာUပေဒျဖင ဝနႀကးခပဦးႏက

ဦးေနဝငးAား ကာကြယေရးဦးစးခပရာထးမဖယရားရန စစUေန စUAတြငး ဝဓရသခငခစေမာငAပါAဝင

Aျခားႏငငေရးေခါငးေဆာငမား ဝငးဝနးတာျမစခသျဖင မျဖတပစခရေပ။ ၁၉၇၂ ခႏစတြင

ေဒၚခငေမသနးကြယလြနၿပးေနာက ေဒၚနနျမငႏင လကထပခသည။ ေဒၚနနျမငႏင

သားသမးမထြနးကားခေပ။ ယငးေနာက ေဒၚနနျမငႏင ကြာရငးၿပးေနာက June Rose Bellamy ေခၚ

Aမေရ႕စ ကေနာငမငးသားႀကး၏ျမစ ရတနာနတမယႏင ၁၉၇၅ ခႏစ မတလ ၂၅ ရကေန႔ တြင

ထမးျမားလကထပခသည။ ရတနာနတမယ၏မခငမာ လငးပငမငးသားႀကး၏ သမးေတာ

ထပတငမလတျဖစၿပး ဖခငမာ ၾသစေၾတးလႏငငသား Aဂၤလပလမး ဘြတကျမငးပြဒင Mr. Herbert

Bellamy ျဖစသည။ ရတနာနတမယႏင ဦးေနဝငးသည သားသမး မထြနးကားခေသာလညး

ရတနာနတမယ၏ပထမAမေထာငမာ Aတာလလမးျဖစၿပး ကမၻာကနးမာေရးAဖြ႕မ

ျမနမာျပညတြငတာဝနက ေနေသာဆရာဝနျဖစၿပး ယငးႏငသားႏစေယာကရခသည။ ရတနာနတမယႏင

တစႏစAၾကာတြင Aမေထာငေရးၿပကြကာ ေဒၚနနျမင (ရနကနတကသလသမငးသေတသန

ၫႊနၾကားေရးမးခပေဟာငး) ႏင ျပနလညေပါငးသငးခသည။ ယခAခါ ရတနာနတမယသည A တလႏငင၌

ျပနလညေနထငလကရသည။ ထ႔ေနာက ၎Aသက ၇၇ ႏစတြင Aသက ၂၅ ႏစAရြယ ရခငAမးသမး

ေဒၚၾကာဆနAား လကထပချပနသည။

ဦးေနဝငးသည ျမနမာႏငငတြင Aာဏာ႐ငစနစက ထေထာငကာ (၂၆) ႏစတင လထAား နညးမးစျဖင

ႏပကြပဖႏပ စးမးAပခပကာ သယဇာတေပါကြယဝ၍ လသားAရငးAျမစဖြ႕ၿဖးေနေသာႏငငေတာAား

ကမၻာAဆငးရဆႏငင စာရငးဝငျဖစေAာင ထးခြၽနေျပာင ေျမာကစြာ ေဆာငရြကသြားခသည။

သ၏Aာဏာသကတမးတေလာက မညကသ႔ေသာစနေခၚမႈမးႏင သ႔Aားဆန႔ကငသမနသမက

လကဦးမႈယကာ Aကြကကကၿဖခြငးသြားႏငခသျဖင ကမၻာAာဏာရငမားကပင Aၾသခရေပသည။

ဦးေနဝငးသည ၈၈ Aေရးေတာပႀကးေၾကာင မဆလပါတမႏႈတထြကသြားရၿပးေနာက

ေခတတမျမႇပေနခသည။ ယငးေနာက ၁၉၈၉ ခ ႏစ မတလ ၂၇ ရက (၄၄) ႏစေျမာကေတာလနေရးေန႔တြင

စစဝတစAျပညဝတ၍ တပမေတာညစာစားပြတြင တပညလကသားသြား ေလသ ဗလခပမးႀကးေစာေမာင၊

ဗလခပႀကးသနးေရႊႏင Aျခားၾကညးေရေလ တပမေတာေခါငးေဆာငAခ႕ႏင စားပြဝငးတြငAတ ထငကာ

လထAားရယသြမးျပေနပက ပထမဆးေတြ႕ျမငခရသည။ တဖန ၁၉၉၇ ခႏစ စကတငဘလတြင

Aငဒနးရားသမၼတဆဟာတထ ေခတAလညသြားၿပးေနာက ေပာကခငးမလ ေပာကသြားချပနသည။

ထ႔ေနာက ေဆးစစမႈခယရနAေၾကာငးျပခကျဖင စကၤာပသ႔သြား ေရာကခသည။

သ၏ေနာကဆးျပညပခရးစUAျဖစ ထခရးစU၏သတငးဓာတပတြင ဇရာေထာငး၍ ဖြတဖြတေၾကေနသည

သ၏႐ပသြင၌ Aတ၊ မာနတ႔ လးဝမကေသးေၾကာငး ေပၚလြငေနသည။

သသည ပညာဉာဏနညးၿပး ေလာဘသကယႀကးသျဖစသညႏငAည သခၤါရတရားႏင

ဆငျခငတတရားကငးမစြာျဖင ဂမၻရဆနဆန Aယသးမႈမားႏင လးေထြးရစပတေနျပနသည။ သသည

ဂဏနးေဗဒငAရ ‘၆’ဂဏနးသမားျဖစရာ ‘၉’ ဂဏနးက သ႔ဘဝ၏ AေရးပါAရာ ေရာကေသာ

ကးေပးဂဏနးဟ မတယထားထားပရသည။ ဗလခပေစာေမာငက AာဏာသမးခငးစUမာပင

‘၉’ဂဏနးသကေရာကေစရန ‘နဝတ’ ဟ Aမညေပးခသည။ (န=၇ + ဝ=၄ + တ=၇) ထ႔Aျပင

ဒမကေရစAေရးေတာပႀကးAား စကတငဘာလ ၁၈ ရကေန႔တြင သ ကယတငတြကခက၍

Aာဏာသမးခငးသည။ သ႔Aသက ၇၇ ႏစတြင Aသက ၉၉ ႏစAထ ဆြဆန႔လသျဖင ၁၉၈၇ ခႏစ စက

တငဘာလ ၂၂ ရကေန႔တြင မညသညႏငငမမထတေဝဘးေသာ ၄၅ ကပတနႏင ၉၀ ကပတန ေငြစကက

ထတေဝခငးခသည။ တဖန သ႔Aသက ၉၀ တြင Aသက ၉၉ ႏစAထဆြဆန႔လသျဖင Aားလးေပါငးလင ‘၉’

ဂဏနးကေရာကေသာ ၂၀၀၁ ခႏစ မတလ ၂၁ ရက ေန႔တြင ဆဒးနားဟတယႀကး၌

သကၡာရငဝါႀကးဆရာေတာႀကး (၉၉) ပါးကပငေဆာငၿပး ေဆြမးမားႏင မဆလေခတတပည တပနးမား

AပါAဝင Eညသညေတာ (၅၀၄) ေယာကကဖတေခၚ၍ ဆြမးကပချပနသည။ ေလာကAစAမမားျဖင

သ႔Aသကက ၉၉ ႏစဆြဆန႔ခ ေသာလညး သ႕ဆႏၵမျပညဝဘ ၉၂ ႏစသာ Aသကရညခရသည။

မညသ႔ဆေစ ဓမၼပဒလာ “ပညာလညးမရ၊ တညၾကညျခငးလညး မရေသာသ၏ Aႏစတစရာပတလး

Aသက႐ညျခငးထက ပညာရ၍ ကမၼ႒ာနး႐ႈေသာသ၏ ၁ ရကတာမ Aသက႐ညျခငးသည သာ၍ ျမတ၏”

ဟေသာတရားစကားက သသည သပမေပၚေခ။

ယငးေနာက ၂၀၀၁ ခႏစ ဒဇငဘာလ ၂၆ ရကေန႔တြငကငးပျပလပေသာ

သ႔သမးခငစႏၵာဝငး၏လကထပမဂၤလာ (၂၆) ႏစေျမာက A ခမးAနားတြင သ႔က မျမငခငAဆး

တဖနေတြ႕ရျပနသည။ သတ႔၏ AလပယေကြၽးေမြးEညခမႈႏင ေပာရႊငျမးတးကခနမႈမားက ျမန

မာျပညတဝမးတြင ငတမြတေခါငးပါးကာ ဆငးရတြငးနကေနေသာ ျပညသလထ၏ ခစားမႈေဝဒနာAေပါငးက

ျပကရယမႈျပသကသ႔ ျဖစ ေနချပနသည။

ထ႔ေနာက ျမနမာစစAာဏာ႐ငတ႔၏ ေခါငးေဆာငႀကးဦးေနဝငးသည သ႔ထကလကေစာငးထကခေသာ

စစAာဏာရငလကသစ ဗလ ခပမးႀကးသနးေရႊလကထက၌ ၂၀၀၁ ခႏစ မတလ ၇ ရကေန႔တြင

မေAာငျမငေသာ Aာဏာသမးရနၾကစညမႈျဖင ဦးေနဝငးAပါAဝင သ၏Aခစဆးသမးခငစႏၵာဝငး၊

၎၏သားမကေAးေဇာဝငးႏင သ၏ေျမးခစမားျဖစသည ေAးေနဝငး၊ ေကာေနဝငး၊ ဇြေနဝငးတ႔သည

ဖမးဆးAေရးယခရသည။ ယငးAမႈတြင ခငစႏၵာဝငးသည

Aတြငးကကပါဝငပတသကခသညဆေသာလညး AစြပAစြခ သ႔ေယာကား ႏင

သားမားေထာငကခရေသာလညး ခငစႏၵာဝငးႏငသ႔ဖခင ဦးေနဝငးတ႔မာ AမတြငးAကယခပခခရသည။

တနခးAာဏာ တခနက မညမပငႀကးထြားေစခပါမ တေန႔တြင တနျပနခရၿပး၊ မေကာငးမႈစတျဖင

ျပလပခမႈAစစသည လညးဘးသည ဝနကေဆာငေသာ ႏြား၏ ေျခရာသ႔ AစUလကသကသ႔

မေကာငးမႈသည AစUလကသညက သသရသြားမညထငပါသည။

ဤသ႔ျဖင စတဆငးရ ကယဆငးရဘဝျဖင ဦးေနဝငးသည ၂၀၀၂ ခႏစ ဒဇငဘာလ ၅ ရကေန႔ သ႔Aသက ၉၂

ႏစတြင ေနာကဆးဇဝနခပ သြားခရေလသည။ သြားေလသ ဆရာဆရာႀကးဦးေနဝငး၏Aသဘက

ႏငငေတာစာပနလပဖ႔ေဝးစြ နဝတစစေခါငးေဆာငမား မညသမ လာေရာကေမးျမနမႈပင မျပခၾကေခ။

သ၏နာေရးသတငးက Aစးရက တရားဝငထတျပနေၾကညာမႈမျပခသညAျပင သ၏နာေရးသ တငးက

Aစးရထတသတငးစာမား၌ သကြယလြနၿပး (၃) ရကAၾကာ ၂၀၀၂ ခႏစ ဒဇငဘာလ၇ရကေန႔ကမ

စာေပစစစေရး၏ ျဖတ ေတာကမႈျဖင မသားစက ထတျပနခြငရခသည။

နာေရးသတငးမာ-

ဦးေနဝငး (Aသက၉၃ႏစ) [၁၉၁၁ ခ၊ ေမလ၂၄ ရကေန႔ဖြား] Aမတ (၁၉) ေမခလမး၊ မရမးကနးၿမ႕နယ၊

ရနကနတငးေန ေဒၚခငေမသနး (ကြယလြန) ၏ခငပြနး၊ ဦးသနးၫႊန႔၊ ဦးေငြစး၊ ဦးေAးေAာင၊ လလဝငး၊

သတာဝငး၊ ေဒါကတာေသာတာဝငး၊ ခငစႏၵာဝငး၊ ေၾကးမဝငး၊ ၿဖးေနဝငးတ႔၏ဖခင။ ေAးေနဝငး၊

ေကာေနဝငး၊ ဇြေနဝငးတ႔၏Aဖးသည ၂၀၀၂ ခႏစ ဒဇငဘာလ ၅ ရကေန႔ နနက ၇ နာရ ၃၀ မနစတြင

ကြယလြနခၿပး ကြယလြနသ၏ဆႏၵAရ သ၏႐ပAေလာငးက ေရေဝးသန၌ ေန႔လည ၁ နာရ ၃၀ မနစတြင

မးသၿဂႋဟခၿပးျဖစေၾကာငး။ လကပါပ႔ေဆာငသမား၊ သ႔မကနးမမာစUႏင ေကးဇးရငဖခင၏

AသဘAစAစUတြင ကညမႈေပးခၾကသမားက ေကးဇးတငရပါေၾကာငး ေဖာျပAပပါသည။

ကနရစသမသားစ။

မညသ႔ဆေစ… ၉ ဂဏနးက ျမတႏးစမကလေသာ သ၏ေနာကဆးခရး၌ ကား ‘၉’ စး၊ မသားစဝင ‘၉’ ဦးျဖင

မလမပပ႔ေဆာငခသညက ေတြ႕ရ၍ တကဆငမႈပငေလာ။ သ႔တညးမဟတ Aာဏာရငတ႔၏

ေနာကဆးဇာတသမးပငးသည ဤသ႔ပငျဖစခရသညပါတကားဟ သ ေဝဂရရေနမပါေတာသည။

Comments from readers.

ျမနမာႏငငတြင ၂၀ ကပတန ေငြစက ဘယတနးကမ မသးစြခပါ။ Uးေန၀ငး ရတနာနတမယ ႏင

တရား၀ငလကထပတာ ၁၉၇၆ ခႏစ ဒဇငဘာလမာပါ။ သတငးစာAေဟာငးေတြကျပနဖတျပးမ

ေဆာငးပါးေရးဖ႕

Uး (ဘၾကး)ဘေဖ က Aာဏာသမးဖ႔ ၁၉၅၀ ေလာကကတညးက တကတြနးဖး တယ ။ ဗလေAာငၾကး တ႔က

Aသဖမးၾကတယ ။ ေနာကျပး-- ဆတAေၾကာငးေလး ထညေပးပါUးဗာ။

ခငေမာငလတ said...

စUးစါးစရာAခကေတြရပါေသးတယ။ ယးဒယားျပညမာရေဘာ၃ကပတ ေသြးေသာကၾက ေတာUးေန၀ငးကျပညတနဆာခနးသြားေနလ သမပါ ခဘးလ ေသြးေသာကၾကတဘနးၾကးေကာငးကဆရာ ေတာက ၈၈ AေရးAခငးAတြငးမာမန ၾကားသလ။ ဗလတာရာေခါငးေဆာငတ ရေဘာ၃ကပAဖြ ရ သ က Aဖြ ကထတပစပြကလညးဂရမစကခ ပါဘး။ ဂပနျပညကUးေန၀ငးတ တညးခဘးတတညးခခနးပင ရင( AဒတနးကေတာAရြယေကာငးလတနးပတနး)Aမးသမးက Uးေန၀ငးAာဏာရျပးေတာေကးဇးတင ဂဏျပလႊာပ လကတာက AဒAမးသမးကဆြျဖလႊင ပစလကတယလ ၈ပနသတငးစါမာဖတရဘးပါတယ။။