Biosafety در آزمایشگاه

مهرپرور امیرهوشنگ دکترکار طب گروه

یزد پزشکی علوم دانشگاه

نظر از پاتوژنها بندی تقسیمبیماریزایی

Biohazard تقسیم گروه چهار به انسان در بیماریزایی نظر از ها: شوند می

Risk group I :مثل است، ناچیز انسان در بیماریزایی خطرسابتیلیس باسیلوس

Risk group II :خطر اما دارد، وجود انسان در بیماریزایی خطر (. باکتریها، اکثر دارد مؤثر پیشگیری و درمان روش و است کم انتقال

) قارچها و ویروسهاRisk group III :اما است، زیاد انسان در آلودگی و انتقال خطر

(. ایدز هاری، زخم، سیاه سل، دارد مؤثر درمان و پیشگیری روشو...(

Risk group IV :و است، زیاد انسان در آلودگی و انتقال خطر) ( . ویروسها برخی فقط ندارد مؤثر درمان و پیشگیری روش

فعالیت سه آزمایشگاهها در عفونت خطر کاهش برای: است ضروری

مهندسی اقدامات کار انجام صحیح روشهای فردی حفاظت وسایل

مهندسی ) engineeringاقداماتcontrols)

هدایت یا ایجاد محل در میکروارگانیسم بردن بین ازخطر کم محیطی به آن

ایجاد احتمال که فعالیتهایی دارند، bioaerosolتمامکابینتهای ترجیحا بسته، محیطی در biosafetyباید

. شوند انجام انواعbiosafety cabinets: نوعI نوعII ( شاملtype AI, II وtype BI, II) نوعIII

BSC کالسI هوای اپراتور non-recirculatedجریان از دور فیلتر از بیرون HEPAخروجی یا ازمایشگاه محیط به میکروارگانیسمهای برای اپراتور برای خوب محافظت

متوسط خطر با یا خطر کم. کند نمی ایجاد آزمایش مورد مواد برای محافظتی

BSC کالسI

BSC کالسII فیلتر از می HEPAهوا کابینت وارد و کند می عبور

شود. کابینت داخل بنابراین recirculateهوا شود، می

. نیست مناسب فرار و سمی مواد با کار برای آزمایش مورد مواد و اپراتور برای خوب محافظت گروه عفونی عوامل .3و 2برای است مناسب

IIA1کالس

IIB1کالس

BSC کالسIII فیلتر از ورودی هوای HEPAهوای و کند می عبور

فیلتر دو از .HEPAخروجی کند می عبور( است بسته کامال آن (tightly enclosedمحیط متصل دستگاه به که بلند آستین دستکشهای با کار

. شود می انجام است مورد مواد و اپراتور برای محافظت میزان بیشترین

آزمایش گروه میکروارگانیسمهای .4برای است مناسب

IIIکالس

کابینتها انوqاع مشخصات مقایسه

کابنیت قرارگیری محل :)... به ) و پنجره نزدیک هوا جریان و آمد و رفت از دور

کابینت داخل به هوا جریان ورود تغییر علت30 طرف چهار در فاصله سانتیمتر30 باال 35تا در فاصله سانتیمتر

کابینت اپراتور کار روش. شود انجام آرام دستها آوردن بیرون و کردن وارد کابینت بر عمود دستها آوردن بیرون و کردن وارد

. شود انجام تا دستها کردن وارد از حرکت 1بعد بدون دستها دقیقه

باشد. حداقل به کابینت خارج و داخل به دست حرکات تعداد

برسد. الکل با شوند می گذاشته کابینت داخل که ٪ 70موادی

. شوند ضدعفونی

. شوند داده قرار کابینت انتهای در دارد امکان که انجا تا مواد ( ،سانتریفوژ مانند کنند می ایجاد آئروسول که دستگاههایی

. )... شوند داده قرار کابینت پشت به رو باید و میکسر باید کار 5کابینت اتمام از پس و کار شروع از پیش دقیقه

کابینتها ) برخی باشد (24روشن هستند روشن ساعته خارجی و داخلی سطوح و تجهیزات کلیه کار اتمام از پس

الکل ) یا وایتکس کننده ضدعفونی محلول با باید ٪( 70کابینت. شوند تمیز

: برای محافظ کافی 2و BSL 1لباس آزمایشگاه روپوشبرای. .4و BSL 3است است الزم بسته جلو گان

. گیرد قرار لباس آستین روی باید دستکش

آزمایشگاه در صحیح تکنیکهای: آزمایشگاهی عفونتهای و آسیبها علل فراوانترین

انسانی خطای آزمایشگاهی غلط تکنیکهای تجهیزات از غلط استفاده

: آزمایشگاه در خطرناک فعالیتهای برخی ها نمونه محتوی ظروف بازکردن دهانی پیپت با کار کردن سانتریفوژ لوپها دادن حرارت

: است الزم زیر موارد رعایت آنها از پیشگیری روشهای همچنین و مخاطرات مورد در کارکqنان آموزش

فعالیتها انجام درست روش و افراد خروج و ورود کنترل مناسب دستکش از استفاده در خطرناک مواد یا زنده موجودات با که آزمایشگاهی مراحل کل انجام

ایمنی کابینت در است، تماس آزمایشگاه در لنز دستکاری و کشیدن سیگار آشامیدن، خوردن، عدم کار سطح کردن ضدعفونی ها نمونه حمل اصول رعایت) دورریزی ) از پیش کردن عqفونی ضد مواد دورریزی اصول رعایت آزمایشگاه از خروج هنگام دستها شستشوی

. است ممنوع دهانی پیپتهای از استفاده ،اپراتور دست با که شود بسته طوری باید افراد بلند موی

. باشد نداشته تماس سطوح و ها نمونه. شود گذاشته باز نباید آزمایشگاه در. شوند پوشانده باید بریدگیها و باز زخمهای ها نمونه و مواد نگهداری صحیح طرز به توجه مناسب حفاظتی پوشش از استفاده دستکش درآوردن از پس دستها شستشوی کار هر اتمام از پس کار سطوح کردن تمیز دستگاهها درست عملکرد به توجه

: عفونی ماده با پوستی تماس یا بلع از اجتناب دستکش از استفاده کار حین صورت و چشم دهان، لمس عدم محیط در نوشیدنی یا غذا مصرف عدم

آزمایشگاه محیط در آرایشی وسایل از استفاده عدم

آزمایشگاه مناسب فردی حفاظت وسایل سایر از استفاده

: عفونی مواد تلقیح از اجتناب حد تا پالستیکی با ای شیشه ظروف جایگزینی

امکان سرنگ و سوزن از استفاده رساندن حداقل به عدمrecap سرسوزن کردن داخل شده استفاده سرسوزنهای انداختن

سفت ظروف

: عفونی مواد انتشار از جلوگیری از استفاده یا مصرف بار یک لوپهای از استفاده

incinerator( بسته (enclosedهای جلوگیری برای خلط های نمونه کردن خشک هنگام در دقت

آئروسل ایجاد از در شده استفاده کشت محیطهای و ابزارها دادن قرار

. نکند نشت که ظروفی پایان در مناسب کننده ضدعفونی با کار محیط کردن تمیز

کار

: ایمنی کابینتهای از استفاده باز جلویی شیشه است، کار حال در کابینت که هنگامی در

نشود کابینت داخل در مواد و تجهیزات حداقل از استفاده از استفاده از ) Bunsen burnerعدم استفاده کابینت در

incinerator) مصرف بار یک لوپهای یا برقی اپراتور پشت آمد و رفت کاهش کابینت بیرون و داخل به دست مکرر حرکات عدم انتهای در و استفاده بار هر از پس کابینت سطوح کردن تمیز

کاری روز

فردی حفاظت وسایل کارگر که زمانی تا فردی حفاظت وسایل از استفاده

برای اطمینانی نشود، داده آموزش کامل طور به. کند نمی ایجاد حفاظت

،آئروسلها با مواجهه خطر کاهش برای سدی عنوان به ... و تصادفی تلقیح

که کاری نوع به بسته محافظتی وسیله هر انتخاب. شود می انجام

باید فردی حفاظت وسایل آزمایشگاه ترک از پیش. شوند شسته دستها و درآورده

حفاظت پوششهای و وسایل: شامل فردی،

سایر و گان روپوش،پوششها

،گاگل محافظ، faceعینکshield

رسپیراتوردستکش

)... و ) گان روپوش، محافظ پوشش برای شوند می بسته پشت از که پوششهایی و گان

. مناسبترند میکروبیولوژی آزمایشگاه و باشد بلند آستین باید روپوش از استفاده صورت در

. شوند بسته کامل طور به آن های دکمه وجود خطرناک مواد شدن پاشیده خطر که مواقعی

گان، یا روپوش روی است بهتر پوشیده apronدارد،شود.

یا گان روپوش، محیط apronپوشیدن از خارج. است ممنوع آزمایشگاه

چشم محافظ کار نوع به بسته چشم محافظتی وسیله نوع انتخاب

. است متفاوت ( ضد مواد با همراه معمولی عینک قاب ایمنی عینک

:) در خوبی محافظت جانبی صفحه و لنز روی شکستن. دهد نمی مواد شدن پاشیده موارد

Goggles :طبی لنز یا عینک روی آنها از توان میکرد استفاده

Face shield :که نشکن پالستیک جنس از معموال. گیرد می قرار صورت روی

رسپیراتور می انجام خطرناک فعالیتهای که مواردی در رسپیراتور

. است الزم است، زیاد آئروسل ایجاد احتمال و شود. دارد فعالیت نوع به بستگی رسپیراتور نوع حفاظت جراحی ماسکهای و معمولی ای پارچه ماسکهای

. دهند نمی خوبی تست و انتخاب مجزا طور به فرد هر برای باید رسپیراتور

شود. برایbioaerosol مخصوص رسپیراتورهای از باید ها

particulate . گازهاو رسپیراتورها این کرد استفاده ها. کنند نمی جذب را بخارات

Particulate respirators رسپیراتورهایparticulate به نسبت مقاومت میزان به بسته

: شوند می تقسیم نوع سه به چربیN :شاملN-95 ، N-99 وN-100 (ترتیب و 99٪، 95به ٪7/99 ٪

) کنند می جذب را ذراتRP

دستکش در مصرف بار یک نیتریل و وینیل التکس، دستکشهای

. دارد فراوانی کاربرد آزمایشگاه استفاده توان می هم مصرف بار چند دستکشهای از

کرد.. دارد وجود التکس دستکش به حساسیت احتمال وجود برنده ابزارهای با مواجهه خطر که مواردی در

. کرد استفاده فوالدی ای شبکه دستکشهای از باید دارد

برایBSL III:. است بسته جلو که گانی از استفاده الیه یک دستکش با آزمایشگاه به ورود ها نمونه با کار و ایمنی کابینتهای در کار

دوالیه دستکش با کفش پوشش از استفاده گاگل از استفاده) نیاز ) صورت در رسپیراتور از استفاده

و کردن ضدعفونی اصولاستریلیزاسیوqن

Antimicrobial :یا برد می بین از را میکروارگانیسمها که عاملی. کند می متوقف را رشدشان

Antiseptic ( :لزوما کند می مهار را میکروارگانیسمها رشد که ای ماده. .) شود می مصرف بدن سطح در معموال شود نمی آنها مرگ سبب

Biocide. شود: ارگانیسم یک مرگ سبب که عاملی هر برای کلی ترمGermicide. شود: می میکروارگانیسمها مرگ سبب که ای مادهMicrobicide. شود: می میکروارگانیسمها مرگ سبب که ای مادهDecontamination :بردن بین از برای که فرایندی هر

می کار به رادیواکتیو مواد یا خطرناک شیمیایی مواد میکروارگانیسمها،رود.

Disinfection ) ( :، هاگها لزوما نه میکروارگانیسمها بردن بین از فرایند. غیرزنده سطوح روی معموال

Sterilization :از را هاگها و میکروارگانیسمها انواع تمام که فرایندی. برد می بین

شیمیایی مواد با کردن ضدعفونی) ... ( : سطح روی از و لکها کثیفیها، برداشتن کردن تمیز اول مرحله

از برخی آلی مواد زیرا شود، انجام باید حتما مرحله این ضدعفونی، انجام برای. کنند می خنثی را کننده ضدعفونی مواد

Chemical germicide : :)... ( ،وایتکس سدیم، هیپوکلریت کلر ترکیبات

. باشد باالتر کننده ضدعفونی غلظت است الزم باشد، بیشتر موجود آلی ماده چقدر هر ( مخلوط از اجتناب دارند، خوب تهویه که اتاقهایی در نگهداری کلر گاز تولید خطر

) اسید با شدن. ندارند: اولیه کردن تمیز به نیاز کمتر، کلر میزان کلرامینها :برد می بین از را میکروارگانیسمها تمام فرمالئید

) ( : فرمالین و پلیمر پارافرمالدئید فرم دو به. ) رود ) می کار به اتاقها و کابینتها ضدعفونی برای فرمالین دادن حرارت فرمالدیئد گاز سرطانزایی احتمال و محرک گاز

:برد می بین از را میکروارگانیسمها تمام گلوتارلدئید فرمادئید از سریعتر اثر ابزارها و وسایل ضدعفونی برای پوست و تنفسی دستگاه برای محرک گاز

. :) برند ) نمی بین از را هاگها پروپانول و اتانول الکلها غلظت در اثر ٪70بهترین کردن ور غوطه همچنین و سطوح کابینتها، پوست، عفونی ضد برای

. است مناسب ابزارها : یدوفورها و ید

عنوان به بیشتر کند، می ایجاد که رنگی علت می antisepticبه کار بهتا disinfectantرود

. است کلر مانند تقریبا اثرش ) ( : کلر مانند قوی اکسیدان هیدروژن پراکسید

که ابزاهایی همچنین و کابینتها، و سطوح کردن عفونی ضد برای مناسب. هستند حساس گرما به

Corrosive فلزات برای. شود پوست و مو از رنگبری سبب تواند می

آزمایشگاه محیط کردن ضدعفوqنی ( در سدیم هیپوکلریت محلول از استفاده با سطوح کردن عفونی ضد

غلیظتر، محلولهای سل (g/l5آزمایشگاه است نیاز مورد پراکسیدهیدروژن محلول از توان می کار این استفاده 3برای نیز ٪

کرد. فرمالدئید گاز از استفاده با تجهیزات و اتاق کردن عفونی ضد کار حین منافذ تمام بودن بسته به توجه حدود باید هوا حدود 21دمای نسبی رطوبت و .70درجه باشد ٪ : اتاق مناسب تهویه کارکنان ورورد از پیش عفونی، ضد از پس. کرد استفاده آمونیم بیکربنات از توان می فرمالئید کردن خنثی برای ) از ) توان می کابینتها مانند کوچک فضاهای کردن ضدعفونی برای

. کرد استفاده نیز هیدروژن پراکسید بخار

دستها کردن ضدعفونی با تماس از پس صابون و آب با دستها شستشوی

biohazards آزمایشگاه ترک از پیش و سپتیک آنتی صابونهای از است بهتر پرخطر موارد در

. شود استفاده باید حداقل داده 10دستها مالش صابون کف با ثانیه

. شوند خشک بعد و گرفته آب زیر سپس شوند، بسته و باز آرنج یا پا با دستشویی شیرهای است بهتر

شوند.

گqرما با کردن ضدعفونی بکشد را میکروارگانیسمها تمام تواند نمی جوشاندن خشک گرمای از استفاده

دمای در ابزارها دادن مدت 160حرارت به باالتر یا ساعت 4تا 2درجهسوزاندن

:) فشار ) اعمال با همراه تر حرارت اتوکالو تر گرمای از استفاده . توان می روش چند به است تجهیزات ضدعفونی راه مؤثرترین

: داد انجام را کار این3 حرارت در درجه 134دقیقه10 حرارت در درجه 126دقیق15 حرارت در درجه 121دقیقه25 حرارت در درجه 115دقیقه

اشعه با کردن ضدعفونی و گاما به UVاشعه فضاها کردن ضدعفونی برای نیز

. روند می کار

زائد مواد دورریزی و حملآزمایشگاهی

آزمایشگاهی های زباله انواع غیربرنده و جامد های زباله

)... و ) ویالها پالستیکی، های لوله کشت، محیطهای پالستیکی تجهزیات ها نمونه و سوابها زنده موجودات اجزای یا بافتها مصرف بار یک روکشهای یا دستکشها

مایع های زباله ،کشت محیطهای aspiratesمایعات زنده موجودات بدن مایعات سرم،

تیز یا برنده های زباله قبیل از شود، فرد بدن شدن بریده سبب بتواند که جسمی هر آزمایشگاه های لوله پیپتها، ای، شیشه اجسام سرنگ، سوزن،

دورریزی و حمل صحیح روشهای مناسب مواد و ظروف از استفاده های زباله حمل های کیسه و ظروف است بهتر

) عالمت ) همچنین و قرمز معموال خاص رنگ بیولوژیک.biohazardخاص باشد داشته

سفت ظروف از حتما تیز اجسام دورریزی برای. شود استفاده

2. Pull bag edges up and twist bag into single braid.

Waste must be placed in a red bag in the tub to comply with DOT regs.

1. Only Biohazardous Waste should be placed in these containers -items contaminated with pourable/dripable or dried, crusted blood or body fluids, sharps (in sharps containers), etc.

PROPER HANDLING OF BIOHAZARDOUS WASTE

باید دفع از پیش آزمایشگاهی تجهیزات و مواد تمام. شوند عفونی ضد

. است اتوکالو ضدعفونی روش بهترین