İNGİLİZLERİN MEŞHUR MAVİ KİTABI

KATLİAMLARI KANITLIYOR MU?

Ermeniler ve onlarla beraber hareket eden bilim adamları Ermenilerin topluca imha edildik-lerine kanıt olarak sık sık Mavi Kitap’ı gösterirler. Bu eserde bol bol tanık ifadeleri ve bu tanıkların anlatımıyla katliam hikayeleri vardır. Tabii bu kat-liam hikayelerinin çok büyük bir kısmı asılsızdır. Öncelikle bu eserin nasıl ortaya çıktığına baka-lım:Yeni Türkiye

Stratejik Araştırma Merkezi tarafından hazırlanmıştır.

www.yeniturkiye.com

Tel: (0312) 441 42 40 15

pa tepki koyarken, Rusların, Kırgız Kazak Konfede-rasyonu’nda Türkçe konuşan 500.000 kişiyi öldür-mesine kayıtsız kaldılar”.

“Ermeniler karşılığında kendileri için bir şeyler yapılacağına dair hiç bir söz almadan İtilaf devlet-leriyle birlikte hareket ederek Türklerin kendilerine katliam yapmasına sebep oldular…Türklerin suçu popüler batı basınında kuşkusuz çok fazla abar-tılmıştır, Yakın Doğu Hıristiyanlarının aynı çaptaki suçları ise batıda sessizce geçiştirilmiştir.”

Mavi kitaptaki sözde tanık ifadelerinin kurgu ol-duğunu ima eden itiraflar da ilginçtir.

Toynbee, 15 Haziran 1916 tarihinde Near East Relief Genel Sekreteri Dr. Barton’a yazdığı mek-tupta şöyle diyor: “Materyal prova aşamasına gelir gelmez size bölümler halinde parça parça gönde-receğim. Dikkatle okuduktan sonra, derlememdeki herhangi bir boşluğu gizli kalmak kaydıyla doldura-bilirseniz size minnettar kalacağım.”

Toynbee gerçekten de Dr. Barton’dan yardım alıyor, çünkü Dr. Barton hikâyelerin inandırıcı olma-sını istiyor. Bu sayede Near East Relief Amerikan Hıristiyanların duygularına daha çok etki edebiliyor ve kiliselerde çok daha fazla yardım toplayabiliyor. Yine Toynbee bir başka dostuna yazdığı bir mek-tupta “Belgelere yaptığı muameleden anladığım kadarıyla (gizli tutulan isimlerin kaydını tutmamış olması vs.) Barton da deliller hakkında pek net bir fikir sahibi değil” diyor.

Toynbee’nin asıl itirafı bu da değildir. Esas önemli itirafı Oxford’daki Prof. arkadaşı Margoli-outh’a yaptığı itiraftır. Şöyle diyordu Toynbee:

“1915’te Ermenilerin gördüğü muameleyle ilgili belgelerden oluşan kapsamlı bir derleme için yazdığım giriş yazısını ekte gönderiyorum. Vakit ayırıp göz atarsanız ve gerçekler hakkında göze batan bir ifade veya yanlışlar varsa işaret etmenizi rica ediyorum. Benim konu hakkında-ki bilgimin büyük bölümü pek sağlam değil ve ikinci ağızdan edinilmiş bilgilere dayanıyor. 23 Haziran 1916”

Bir Savaş Propagandası Olarak Mavi Kitap

Görüldüğü gibi adeta kutsal bir kitap gibi görülen Mavi Kitap bir propaganda bürosunda, bir propagan-da aracı olarak hazırlanmış ve sözde özgün rapor-lar sağdan soldan alınan yardımlarla düzeltilmiştir. Bu kitabın derleyicisi olan Arnold Toynbee yazdığı özgeçmişlerde bu esere yer vermemektedir, çünkü eseri sahiplenmemekte ve bir savaş propaganda yapıtı olarak tanımlamaktadır. Toynbee 1948 Soy-kırım Sözleşmesi’nin kabul edilmesinden sonra bile yazdığı hiçbir yazıda Ermenilere yapılan muamele için soykırım ifadesini kullanmamaktadır. Aynı şe-kilde İngiltere de parlamentosunda 1915 olaylarını soykırım olarak nitelendiren bir karar almamıştır. İngiltere eseri sahiplenmemektedir. Ancak Ermeni tezlerine yakın araştırmacılar bu savaş propagan-dası kitabını bilimsel bir sözlü tarih çalışması gibi değerlendirmeye devam etmektedirler. Kimsenin sahiplenmediği bu eser 90 sene sonra “güvenlik” gerekçesiyle gizlenen isimlerle birlikte sözde san-sürsüz olarak yayınlanmıştır.

SAYFA SAYFA / ERMENİ MESELESİ - 12

Mavi Kitap Niçin Hazırlandı?

Bu eser 1916 yılında James Bryce-Arnold Toynbee tarafından İngiltere’de yayımlanmıştır. Bu eserin hazırlanma amacı bizzat hazırlayanlar tarafından sonraları anılarında yazılmıştır. Kısaca, Bi-rinci Dünya Savaşı İngilizlerin iste-diği gibi gitmemektedir. Çanakka-le geçilememiş, İtilaf donanmaları Karadeniz’e girememiştir. Rusya zor durumdadır. Amerika’nın sa-

vaşa İtilaf devletleri tarafında girmesi şarttır. Ancak ABD’de savaşa istekli bir kamuoyu yoktur. İngilte-re, Amerikan kamuoyunun desteğini kazanmak ve savaşa katılmasını sağlamak için Ermenileri pro-paganda aracı olarak kullanabileceklerini düşünür. Zaten Amerika’da Ermeni olayları 1830’lu yıllardan itibaren misyonerler sayesinde izlenmektedir. Bir Ermeni Milleti yaratmak sevdasıyla hareket eden misyonerler çok mesafe katetmişlerdi. Amerikan ka-muoyu, Ermenilerin Hıristiyanlığı devlet dini olarak kabul etmiş ilk halk olduğuna inandırılmıştı. Ayrıca bu ‘asil halkın’ barbar Müslümanların boyunduruğu altında türlü baskı ve işkencelere katlandığı 1890’lı yıllardan beri anlatılmaktaydı. Amerika’ya göç eden Ermeniler ve onları örgütleyen Hınçak Partisi kilise çevrelerinde çok etkiliydi.

İşte bu ortamı bilen İngilizler, Ermenilerin sürgün edilmesini propaganda malzemesi olarak kullanabi-leceklerini düşündüler. İngiltere Savaş Propaganda Ofisi Wellington House bu propagandanın kaynak-larını toplamak ve basına servis etmekle görevlen-dirildi. Bu büroda çalışan Lord Bryce ve aynı büroda askerlik görevini yapan tarihçi Arnold Toynbee pro-paganda malzemesi toplamak ve oluşturmakla gö-revlendirildi. Bryce ve Aneuren Williams gibi Ermeni yanlısı ve Türk düşmanı sivil ve askerî müşavirler İngiliz Hükûmeti’nin “Ermeni sözde katliamlarını” yaymasının Amerikan ve batı kamuoyunda çok et-kili olacağını düşünüyorlardı. Bu propaganda saye-sinde hem batı kamuoyunun küçük müttefik Erme-nilere desteği artacak hem de Türklere karşı nefret büyüyecekti. Üstelik batıda ve özellikle İngiltere’de

Rusya’nın Yahudilere karşı yaptığı zulüm karşısın-da homurdanmaya başlayan uluslararası kamuoyu-nun ilgisi Türkler üzerine çevrilecekti. Bu sayede, tarafsız ülkeler, ABD, Yunanistan ve Arapların İtilaf devletlerini desteklemesi de sağlanmış olacaktı.

Mavi Kitap Nasıl Hazırlandı?Arnold Toynbee’nin editörlüğünde göreve başla-

yan İngiliz istihbarat elemanları Savaş Propaganda Bürosu Wellington House’da hummalı bir faaliyete giriştiler. Lord Bryce 1 Temmuz 1916’da Dışişleri Bakanı Grey’e tarihsel gerçeklerden çok etkinliği olacak genel hikâyeleri seçip toplamayı uygun gör-düğünü yazmıştı. Ancak toplanan ve çoğu uydurma olduğu tahmin edilen katliam hikayelerinin tarih ha-taları içermemesi, bölge gerçeklerine aykırı düşme-mesi ve inandırıcılığının fazla olması için bir tarih danışmanı gerekliydi. Oxford’lu Arnold J. Toynbee henüz çok genç ve tecrübesizdi. Bu yüzden tarih danışmanı olarak Oxford Üniversitesinden Prof. Margoliouth’un yardımlarına başvuruldu. Sofya ve Bükreş Taşnak Siyasî Propaganda Bürosu kana-lıyla Wellington House’da toplanan raporlar tasnif edildi. Sözde tanıkların isimleri güvenlik gerekçe-siyle gizli tutuldu. Böylece eserin etkinliği daha da artacaktı.

Bu şekilde “Mavi Kitap” bir propaganda kitabı olarak İngiliz hükümeti Savaş Propaganda Ofisi ve Ermeni örgütleri işbirliği ile hazırlandı. Toynbee’nin kendi ifadesiyle bu eser “usulüne uygun olarak” ba-sılmış ve “bir savaş propagandası” olarak dağıtıl-mıştı.

Mavi Kitap Güvenilir Hikâyeler mi Anlatıyor?

Bu eserdeki katliam ifadelerinin her birinin tek tek analiz edilmesi, kişi, tarih ve olayların örtüşüp örtüşmediğinin belirlenmesi çok önemlidir. Ancak bu tür bir çalışma henüz yoktur. Bununla birlikte eser hakkında, Prof. Hikmet Özdemir’in çalışma-larına göre editör Arnold Toynbee’nin çok önemli itirafları vardır:

“Savaş sırasında ben Hükûmet tarafından Türk hükümetinin Ermenilere yaptığı muameleye dair bütün mevcut belgeleri toplamak ve bir “Mavi Kitap” hazırlamak üzere (askere) alınmıştım. Kitap basıldı ve bir savaş propagandası olarak dağıtıldı. Savaş sırasında 600.000 Ermeni’nin öldürülmesine Avru-

432

Arnold Toynbee

Lord Bryce