1

Ochrona praw autorskichOchrona praw autorskich blogerów

2

PRAWO AUTORSKIE – czym jest ?Prawo autorskie jest częścią prawa własności intelektualnej. Jest to zbiór przepisów chroniących prawa autora i osób uprawnionych, do twórczości i określający zasady korzystania z niej.

Czy do blogów stosujemy prawo autorskie?Treści (choć nie tylko bo również: zdjęcia, video) zamieszczane na blogach podlegają ochronie prawnoautorskiej pod warunkiem, że są one przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalonym w jakiejkolwiek postaci.

3

Czy ochrona praw autorskich do treści zamieszczanych na blogu jest regulowana osobno ?

Nie. Brak jest aktów prawnych traktujących ściśle o ochronie prawnoautorskiej treści na blogach.

Zastosowanie mają tutaj następujące akty:- Ustawa z dnia 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych,- Ustawa z dnia 23.4.1964r. Kodeks cywilny- i inne.

W żadnym z nich nie znajdziemy jednak przepisów wprost mówiących o blogach .

4

Kiedy powstają prawa autorskie ?Zarówno prawa majątkowe jak i prawa osobiste powstają z chwilą ustalenia.Ustalenie = uzewnętrznienie utworu, „pokazanie” go osobom innym niż twórca.W przypadku bloga będzie to zamieszczenie wpisu na stronie.

Co nie podlega ochronie prawnoautorskiej ?Nie są objęte ochroną: idee, procedury, metody i zasady działania, koncepcje matematyczne.Prawa autorskiego nie stosujemy w przypadku: aktów normatywnych i ich projektów, urzędowych dokumentów, znaków, symboli, opublikowanych opisów patentowych i ochronnych oraz prostych informacji prasowych (nie oznacza to, że nie podlegają ochronie).

5

Co nie ma znaczenia dla powstania ochrony prawnoautorskiej ?

utrwalenie utworu wartość utworu

formalności

przeznaczenie sposób wyrażenia

6

Rodzaje praw autorskich:

autorskie prawa osobiste

Odzwierciedlają osobistą więź autora z utworem.Nigdy nie wygasają. Nie można ich się zrzec. Są niezbywalne (można zobowiązać się jednak do ich niewykonywania)

Przykłady osobistych praw autorskich:

prawo do autorstwa (oznaczenie utworu swoim nazwiskiem, pseudonimem lub publikowanie anonimowo),

prawo do zachowania integralności (zakaz wprowadzania istotnych zmian bez zgody autora),

decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu, nadzór nad sposobem eksploatacji

7

autorskie prawa majątkowe

Ogół uprawnień związanych z ekonomiczną stroną utworu. Związane ściśle z monopolem twórcy do korzystania i rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji i do wynagrodzenia z tego tytułu.

Pierwotnie przysługują twórcy.

Są zbywalne, dziedziczne.

Wygasają po upływie 70 lat od śmierci twórcy (z reguły).

8

Blogosfera jako publiczna biblioteka ? Albo pytasz albo płacisz .

Zasada odpłatności:Naczelna zasada prawa autorskiego. Wynika z założenia, że korzystanie z utworu wiązać się powinno z czerpaniem z tego tytułu przez twórcę lub osobę uprawnioną korzyści majątkowych.

Zgoda na wykorzystanie materiałów objętych prawem autorskim:Poza ściśle określonymi wyjątkami, każdy kto chce w jakikolwiek sposób wykorzystać materiały chronione prawem autorskim umieszczone na blogu musi uzyskać zgodę autora/ki bloga.

9

Wyjątki od konieczności uzyskania zgody autora i odpłatności za wykorzystanie materiałów na blogu.

Czyli słów kilka o tym jak kopiujący zawartości bloga się bronią (lub mogą się bronić).

10

Dozwolony użytek osobisty

Pozwala każdej osobie fizycznej nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.

• dotyczy już rozpowszechnionego utworu,• nie dotyczy: programów komputerowych, elektronicznych baz danych,

utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych,• umożliwia dowolne wykorzystywanie utworu (także zwielokrotnianie),• rozciąga się również na osoby najbliższe (związek osobisty –

pokrewieństwo, powinowactwo) dla osoby powołującej się na to prawo (studenci ?),

• nie może służyć celom komercyjnym,• dotyczy również sytuacji gdy „źródło” jest nielegalne.

Czy przypadki kopiowania zawartości bloga można uznać za dozwolony użytek osobisty ? – dyskusja.Na kim ciąży ciężar wykazania, że mamy do czynienia z ww. instytucją ?

11

Dozwolony użytek publiczny – przedruk i in.

Tzw. przedruk usprawnia funkcjonowanie mediów informacyjnych (prasa, radio, tv). W ramach tego prawa w ww. mediach można w celach informacyjnych rozpowszechniać:

• już rozpowszechnione sprawozdania o aktualnych wydarzeniach lub krótki wyciąg z nich,

• już rozpowszechnione aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze, religijne (chyba, że zastrzeżono brak zgody) lub krótkie wyciągi z nich,

• już rozpowszechnione aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie.

W 2 i 3 przypadku twórcy przysługuje z tego tytułu wynagrodzenie.

Rozpowszechnianie materiałów umieszczonych na blogach a prawo przedruku – dyskusja.

12

Dozwolony użytek publiczny – cytat

Cytat – fragment cudzego dzieła, zamieszczony w postaci niezmienionej, który został włączony do nowego utworu.

• wielkość cytatu – nie ma znaczenia. Ocenie podlega relacja cytatu do utworu w którym go użyto. Cytat musi pełnić rolę podrzędną,

• usytuowanie cytatu – tylko w utworze,

• rozpoznawalność cytatu – odbiorca utworu musi wiedzieć co jest cytatem a co już nie. Zbiorcze wskazanie na umieszczenie cytatu nie wystarczy. Identyfikacja autora cytowanego utworu.

• cel – stosowanie cytatu ma służyć wyjaśnieniu, analizie, nauczaniu. Nie jest dozwolone stosowanie cytatu by zaoszczędzić wysiłku tworzenia utworu

13

Ważne:

Stosowanie cytatu, tak jak każdego przypadku dozwolonego użytku, nie może naruszać normalnego korzystania z utworu i godzić w słuszne interesy twórcy cytowanego utworu.

Dlatego zabronione jest takie posługiwanie się cytatami, które prowadzi do tego, iż eliminuje potrzebę zaznajomienia się z utworem, który jest cytowany.

Wyjątek od zasady nieodpłatności cytatu: Zamieszczanie fragmentów już rozpowszechnionych utworów w celach dydaktycznych i naukowych w podręcznikach i antologiach.

14

Naruszenie praw autorskich blogerów

- czyli jak możemy reagować ?

15

Odpowiedzialność cywilna:naruszenie autorskich praw osobistych

Zagrożenie naruszenia Dokonane naruszenie Roszczenia o: Roszczenia:

1. zaniechanie, 1. jw,2. ustalenie stosunku lub prawa, 2. usunięcie

skutków,3. zadośćuczynienieLUB kwota na cel społeczny (wina),4. naprawienie szkody na zasadach ogólnych

16

Legitymacja czynna (osoba uprawniona do wystąpienia z roszczeniem):

• twórca (każdy ze współtwórców) lub w razie jego śmierci:• małżonek lub w razie jego braku kolejno:• zstępni,• rodzice,• rodzeństwo,• zstępnie rodzeństwaChyba, że co innego wynika z woli twórcy.

Legitymacja bierna (czyli kogo pozywamy):

Ten kto narusza nasze prawa lub im zagraża. Również pomocnik, podżegacz, ten kto uzyskał korzyść z tego tytułu. Jeśli pozywamy więcej niż jedną osobę odpowiadają one solidarnie.

17

Odpowiedzialność cywilna:naruszenie autorskich praw majątkowych

Roszczenia o:

• zaniechanie,• usunięcie skutków naruszenia,• naprawienie szkody majątkowej (na zasadach ogólnych lub 2x / 3x – gdy

zawinione naruszenie, stosownego wynagrodzenia),• wydanie korzyści,• publikacja oświadczenia w prasie,• zapłatę 2x / 3x (gdy zawinione) stosownego wynagrodzenia na rzecz

Funduszu Promocji Twórczości – gdy do naruszenia autorskich praw majątkowych doszło w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

18

Legitymacja czynna (osoba uprawniona do wystąpienia z roszczeniem):

Osoba uprawniona z tytułu autorskich praw majątkowych (nie tylko twórca, również np. licencjonobiorca wyłączny).

Legitymacja bierna (czyli kogo pozywamy):

Ten kto bezprawnie wkracza w sferę naszych uprawnień. Również pomocnik, podżegacz, ten kto osiągnął korzyść majątkową. Jeśli pozywamy więcej niż jedną osobę to odpowiadają one solidarnie.

19

Odpowiedzialność karna

Bardzo często naruszenie praw autorskich do treści zamieszanych na blogach wypełnia również znamiona czynów zabronionych, jak choćby:

• plagiatu,• bezprawnego rozpowszechniania,• bezprawnego utrwalania lub zwielokrotniania,• obrotu nielegalnymi kopiami,• wytwarzania i posiadania urządzeń służących do obchodzenia

technicznych zabezpieczeń przed odtwarzaniem, przegrywaniem, zwielokrotnianiem,

• utrudniania wykonywania prawa kontroli sposobu korzystania z utworu

20

Naruszono nasze prawa autorskie.Jak należy postępować ?

Kilka słów o taktyce.

1. Gratulacje, że „wyłapałeś/aś” fakt naruszenia,

2. zadbajmy o zabezpieczenie dowodów naruszenia (zabezpieczenie + nagranie + wydruk + screen + zapis strony),

3. nie idźmy od razu do sądu. Wezwijmy najpierw osobę, która dopuściła się naruszenia do spełnienia naszych roszczeń w określonym przez nas terminie,

4. Po bezskutecznym upływie ww. terminu czas iść do sądu (i ewentualnie zawiadomić prokuraturę).

21

5. O czym należy pamiętać idąc do sądu ?

- o należytym określeniu stron,- o sprecyzowaniu roszczeń,- o skierowaniu sprawy do właściwego sądu,- o opłacie sądowej,- o konieczności wykazania dowodami istotnych dla nas kwestii

To jest już jednak zadanie dla adwokata lub radcy prawnego

22

Po więcej szczegółów zapraszam na bloga:

http://prawo-autorskie-blog.pl/