CHƢƠNG 1

TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI

GV: Lê Thị Khánh Phƣơng

TỔNG QUAN VỀ

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

NỘI DUNG

KHÁI NIỆM

CHỨC NĂNG

PHÂN LOẠI

CƠ CẤU

NGHIỆP VỤ

LUẬT TCTD

1. Khái niệm

Luaät soá 02/1997/QH10 Luaät caùc toå chöùc tín duïng Vieät Nam

Ñieàu 10: “Ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc tín duïng ñöôïc thöïc

hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh

doanh khaùc coù lieân quan”.

Hoïat ñoäng ngaân haøng: Laø hoïat ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø

dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn

göûi, söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng vaø cung öùng caùc dòch

vuï thanh toùan.

1. Khái niệm

NHTM là một trong

những định chế tài

chính.

Cung cấp đa dạng dịch

vụ tài chính với một số

dịch vụ đặc trưng là:

Nhận tiền gửi

Cấp tín dụng

Cung ứng dịch vụ

thanh toán

Nhận xét

Là một loạihình doanhnghiệp

Là một doanhnghiệp đặc

biệt

Là một trunggian tàichính

Commercial Bank

2. Chức năng của Ngân hàng thƣơng mại

Chức năng “sản xuất”

Chức năng trung gian tài chính

Chức năng tạo tiền

3. Phân loại Ngân hàng thƣơng mại

NHTM nhà nước:

100% vốn của nhà nước

NHTM cổ phần:

Vốn do cổ đông đóng góp

Chi nhánh NH nước ngoài:

vốn của nước ngoài

Ngân hàng liên doanh:

Vốn do các bên LD góp

Dựa vào hìnhthức sở hữu

3. Phân loại Ngân hàng thƣơng mại

Dựa vào chiến lƣợc kinh doanh

Ngân hàng bán buôn Ngân hàng bán lẻNgân hàng vừa bán

buôn vừa bán lẻ

3. Phân loại Ngân hàng thƣơng mại

Dựa vào

quan hệ

tổ chức

PGD

Chi nhánh

Hội sở

4. Cơ cấu tổ chức của một NHTM

Hoạt động

5. Các hoạt động chủ yếu của NHTM

Hoạt động huy động vốn

Nhận tiền gửi :

Nhận tiền gửi của các tổ chức kinh tế

Nhận tiền gửi của cá nhân, các tổ chức đoàn thể xã hội

Nhận tiền gửi của các tổ chức tín dụng

Phát hành chứng từ có giá

Phát hành kỳ phiếu NH, chứng chỉ tiền gửi

Phát hành trái phiếu NH

Hoạt động huy động vốn

Vay các tổ chức tín dụng khác

Vay các NH trong nước

Vay các NH nước ngoài

Vay NHNN Việt Nam

Vay tái cấp vốn

Vay tái chiết khấu

Vay khác

Hoạt động tín dụng

Cho vay: Cho vay ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn ñeå thöïc

hieän caùc döï aùn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh , dòch

vuï vaø ñôøi soáng.

Chieát khaáu:

Chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc giaáy tôø coù giaù ngaén haïn

khaùc ñoái vôùi toå chöùc, caù nhaân.

Taùi chieát khaáu caùc thöông phieáu vaø caùc giaáy tôø coù giaù

ngaén haïn khaùc ñoái vôùi caùc NHTM khaùc.

Cho thueâ taøi chính: ñöôïc thaønh laäp coâng ty cho thueâ taøi

chính theo Nghò Ñònh cuûa Chính phuû.

Hoạt động tín dụng

Baûo laõnh:

- Baûo laõnh vay voán:

- Baûo laõnh thanh toaùn

- Baûo laõnh döï thaàu

- Baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng

- Baûo laõnh baûo ñaûm chaát löôïng saûn phaåm

- Baûo laõnh hoaøn traû tieàn öùng tröôùc

- Baûo laõnh ñoái öùng

- Xaùc nhaän baûo laõnh

Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ

Cung öùng caùc phöông tieän thanh toaùn

Thöïc hieän dòch vuï thanh toaùn trong nöôùc cho khaùch haøng

Thöïc hieän dòch vuï thanh toaùn quoác teá khi ñöôïc NHNN cho

pheùp

Thöïc hieän caùc dòch vuï thu hoä vaø chi hoä

Thöïc hieän caùc dòch vuï thanh toaùn khaùc do NHNN quy ñònh

Toå chöùc heä thoáng thanh toaùn noäi boä vaø tham gia heä thoáng

thanh toaùn lieân ngaân haøng trong nöôùc

Thực hiện dịch vụ thu vaø phaùt tieàn maët cho khaùch haøng

Các hoạt động khác

Goùp voán vaø mua coå phaàn: NHTM ñöôïc duøng voán ñieàu leä

vaø quyõ döï tröõ ñeå

Goùp voán, mua coå phaàn cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc toå

chöùc tín duïng khaùc trong nöôùc.

Lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi ñeå thaønh laäp ngaân haøng lieân

doanh

Tham gia vaøo thò tröôøng tieàn teä: mua baùn caùc coâng cuï cuûa

thò tröôøng tieàn teä

Kinh doanh ngoaïi hoái - vaøng: ñöôïc pheùp tröïc tieáp kinh

doanh hoaëc thaønh laäp coâng ty tröïc thuoäc ñeå kinh doanh

ngoaïi tệ vaø vaøng treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá

Các hoạt động khác

UÛy thaùc vaø nhaän uûy thaùc:

NHTM ñöôïc uûy thaùc, nhaän uûy thaùc laøm ñaïi lyù trong caùc

lónh vöïc lieân quan ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng.

Quaûn lyù taøi saûn, voán ñaàu tö cuûa toå chöùc, caù nhaân trong vaø

ngoaøi nöôùc theo hôïp ñoàng uûy thaùc, ñaïi lyù.

Nhaän uûy thaùc trong di chuùc, quaûn lyù taøi saûn cho khaùch

haøng ñaõ qua ñôøi, baûo quaûn caùc taøi saûn coù giaù.

Laø chuyeân gia tö vaán taøi chính, veà ñaàu tö, veà quaûn lyù taøi

chính, veà thaønh laäp, mua baùn, saùp nhaäp DN.

Các hoạt động khác

Cung caáp caùc dòch vuï baûo hieåm: ñöôïc thaønh laäp coâng ty

tröïc thuoäc hoaëc lieân doanh ñeå kinh doanh baûo hieåm theo

quy ñònh cuûa phaùp luaät.

Tö vaán taøi chính: NHTM ñöôïc cung öùng caùc dòch vuï tö vaán

taøi chính, tieàn teä cho khaùch haøng döôùi hình thöùc tö vaán tröïc

tieáp hoaëc thaønh laäp coâng ty tö vaán tröïc thuoäc Ngaân Haøng.

Kinh doanh baát ñoäng saûn: Cho vay kinh doanh baát ñoäng

saûn hoaëc thaønh laäp coâng ty kinh doanh BÑS.

Baûo quaûn vaät quyù giaù: thöïc hieän caùc dòch vuï baûo quaûn vaät

quyù, giaáy tôø coù giaù, cho thueâ tuû keùt, caàm ñoà vaø caùc dòch vuï

khaùc coù lieân quan theo qui ñònh cuûa phaùp luaät.

6. Phân loại các nghiệp vụ NHTM

Nghiệp vụ ngân

hàng ngoại bảng

NV NH nội bảng:

NV tài sản Có

NV tài sản Nợ

Dựa vào bảng

cân đối tài sản

Nghiệp vụ ngân hàng nội bảng

Nghieäp vuï taøi saûn Nôï

Tieàn göûi khaùch haøng (tieàn göûi thanh toaùn, tieàn göûi tieát

kieäm).

Tieàn göûi caùc toå chöùc tín duïng khaùc.

Tieàn göûi NHNN vaø Kho Baïc NN.

Vay caùc toå chöùc tín duïng khaùc.

Vay Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc.

Vay baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu, kyø phieáu.

Nghiệp vụ ngân hàng nội bảng

Nghieäp vuï taøi saûn Coù

Cho vay ñoái vôùi khaùch haøng.

Ñaàu tö chöùng khoaùn.

Cho vay caùc toå chöùc tín duïng khaùc.

Nghiệp vụ ngân hàng ngoại bảng

Bảo lãnh tài chính

Giao dịch các công cụ phái sinh trên thị trường tập trung

Giao dịch các công cụ phái sinh phi tập trung

Bảo lãnh thương mại

Giao dịch ngoại hối

6. Phân loại các nghiệp vụ NHTM

Dựa vào đốitƣợng khách hàng

NV đối vớiKhách hàng cá

nhân

NV đối vớiKhách hàng

doanh nghiệp

Nghiệp vụ đối với khách hàng cá nhân

Tieàn göûi caù nhaân

Tieàn göûi tieát kieäm

Theû thanh toaùn

Thanh toaùn qua ngaân haøng

Cho vay tieâu duøng

Cho vay xaây döïng, söõa chöõa, mua baùn baát ñoäng saûn

Cho vay traû goùp

Cho vay hoä kinh teá gia ñình.

Nghiệp vụ đối với khách hàng DN

Tieàn göûi thanh toaùn

Thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët giöõa caùc doanh nghieäp

Thanh toaùn quoác teá

Mua baùn ngoaïi teä vôùi doanh nghieäp

Cho vay ñoái vôùi doanh nghieäp

Baûo laõnh ñoái vôùi doanh nghieäp

Moâi giôùi chöùng khoaùn

Tö vaán taøi chính

7. Tác động của luật các TCTD đến hoạt động

của NHTM

Các quy định về vốn

Các quy định về dự trữ và bảođảm an toàn

Các quy định về cho vay

Các quy định về vốn

STT Loaïi hình toå chöùc tín duïng

Möùc voán phaùp ñònh aùp duïng cho ñeán naêm

2008 2010

I Ngaân haøng

1 Ngaân haøng thöông maïi

2 Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc 3.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng

3 Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng

4 Ngaân haøng lieân doanh 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng

5 Ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng

6 Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi 15 trieäu USD 15 trieäu USD

7 Ngaân haøng chính saùch 5.000 tyû ñoàng 5.000 tyû ñoàng

8 Ngaân haøng ñaàu tö 3.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng

9 Ngaân haøng phaùt trieån 5.000 tyû ñoàng 5.000 tyû ñoàng

10 Ngaân haøng hôïp taùc 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng

Mức vốn pháp định của TCTD (Ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá

141/2006/NÑ-CP ngaøy 22 thaùng 11 naêm 2006 cuûa Chính phuû)

Các quy định về dự trữ và bảo đảm an toàn

Khả năng thanh toán =

Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu =

Giá trị TSC

có thể thanh toán ngay

Giá trị TSN

phải thanh toán tại một thời điểm

Giá trị VTC

Giá trị TSC

Các quy định về dự trữ và bảo đảm an toàn

Tỷ lệ tối đa của nguồn vốn ngắn hạn đƣợc sử dụng để cho

vay trung dài hạn (Tn)

Tn =

Tỷ lệ tối đa dƣ nợ cho vay so với số dƣ tiền gửi (Td)

Td =

GT nguồn vốn ngắn hạn dùng để

cho vay trung dài hạn

Dư nợ cho vay trung dài hạn

Dư nợ cho vay

Số dư tiền gửi

Các quy định về cho vay

Những trƣờng hợp không cho vay

Thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Tổng GĐ(GĐ), Phó TGĐ (Phó GĐ) của tổ chức tín dụng.

Cán bộ, nhân viên của chính tổ chức tín dụng đó thực hiệnnhiệm vụ thẩm định, quyết định cho vay.

Bố, mẹ, vợ, chồng, con của thành viên Hội đồng quản trị,Ban kiểm soát, Tổng GĐ (GĐ), Phó TGĐ (Phó GĐ)

NHTM không đƣợc chấp nhận bảo lãnh cho các đối tƣợngtrên

Các quy định về cho vay

Những trƣờng hợp hạn chế cho vay

Tổ chức kiểm toán, kiểm toán viên có trách nhiệm kiểm

toán tại tổ chức tín dụng cho vay, thanh tra đang thực hiện

thanh tra tại tổ chức tín dụng cho vay, kế toán trưởng của

tổ chức tín dụng cho vay

Các cổ đông lớn của tổ chức tín dụng

DN có một trong những đối tượng bao gồm TV Hội đồng

quản trị, Ban kiểm soát, Tổng GĐ, Phó TGĐ, người thẩm

định xét duyệt cho vay. Bố, mẹ, vợ, chồng, con của thành

viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Tổng GĐ, Phó

TGĐ chiếm trên 10% vốn điều lệ của DN đó

Các quy định về cho vay

Giới hạn cho vay

Tổng dư nợ cho vay đối với một khách hàng không được

vượt quá 15% VTC của ngân hàng. Trừ trường hợp đối với

những khoản cho vay từ các nguồn vốn ủy thác của Chính

phủ, của các tổ chức và cá nhân

Trường hợp nhu cầu vốn của một KH vượt quá 15% VTC,

NHTM được cho vay hợp vốn theo quy định của NHNN

Việc xác định VỐN TỰ CÓ của ngân hàng để làm căn cứ

tính toán giới hạn cho vay được thực hiện theo quy định

của NHNN

Câu hỏi ôn tập

1. Trình bày định nghĩa và chức năng của NHTM.

2. Quan niệm về chức năng “sản xuất” của NHTM có ý nghĩa

gì?

3. Trình bày các hoạt động chủ yếu của NHTM, qua đó, chỉ rõ

ra nghiệp vụ NHTM gồm có những nghiệp vụ nào?

4. Nêu những tác động của luật tổ chức tín dụng đến hoạt động

của NHTM.