Caibidil 22

Fórsa leictreaghluaiseach agus difriocht phoitéinsil

Tiontuithe fuinnimh i gciorcad simplí

Nuair a shreabhann sruth trí sheoltóir asitítear teasfhuinneamh ag gach pointe san seoltóir.

Tagann an fuinneamh seo ón mbataire atá ag cur an sruth ag sreabhadh.

Sa bhataire tiontaitear fuinneamh ceimiceach go fuinneamh leictreach.

Faigheann na luchtanna leictreacha sa seoltóir fuinneamh poitéinseal agus fuinneamh cinéiteach ag dul tríd an bhataire.

Ag bogadh timpeall an ciorcaid fanann an meántreoluas atá acu tairiseach

Ach cailleann siad an fuinneamh phoitéinseil – bíonn sé tiontuithe go teasfhuinneamh.

Sruth agus poitéinsil

Bataire – ag ardú fhuinnimh phoitéinsil na leictreon

Ag dul tri an lampa déantar obair agus cailltear an fuinneamh poitéinsil

Ag dul trid an sreanga ní chailltear mórán fhuinnimh

Difriocht Phoitéinsil i gciorcad

An fuinneamh a chailltear ag 1 Coulomb nuair a ghluaiseann sé idir 2 phointe i gciorcad

nó an méid fuinnmh tiontuithe ó fhuinneamh

leictreach go foirmeacha eile idir na dhá phointe nuair a ghluaiseann cúlom amháin thar aon phointe sa chiorcad

Aonad: Volta (V)

Cumhacht leictreach

V = W Q

Nóta: W = VQ roinn an dhá thaobh ar t (am)

W = VQ t t

P = VI (P = W agus I = Q ) t t

Voltas – Sraithcheangailte

V

V1V2 V3

V = V1 + V2 + V3

Voltas- Treocheangailte

V3

V1

V

V = V1 = V2 = V3

V2

Difríocht phoitéinsil a thomhas

Úsáidtear voltmhéadar chun voltas (difríocht phoitéinsil) a thomhas.

Treocheanglítear iad i gcónaí trasna an chuid den ciorcad atá á scrúdú

Fórsa leictreaghluaisneach FLG

F.l.g. (EMF) seo voltas a chuirtear ar ciorcad.

Voltas a choimeadann réimse leictreach idir dhá dheireadh an chiorcaid

Aonad Volt

Cill símplí

Plátaí Copar agus Since na leictreóidí

Aigéad sulfarach caol agus sulfáit copair an leictrilít

Imoibríonn na plátaí go ceimiceach leis an aigéad agus fágtar lucht orthu

Is Catóid deimhneach é an leictreód copar

Is anóid diúltach é an leictreód since Ní feidir an cill símplí seo a athluchtú

mar ídítear na ceimicí nuair a ritheann sruth

Ginntear f.l.g. 1V sa chill seo

Cill príomhiúil

An chill thirim Bataire sinc-carbón Ní bhíonn leacht ann – taos

tiubh de chlóiríd amóiniam a bhíonn sa leictrilít

Feidhmíonn an cás since as a mbíonn an chill déanta mar cheann dena leictreiodí

Is í an tslat charbóin i lár na cille an leictreoid eile.

Imoibríonn na ceimiceáin sa chill thirim le cheile agus gintear leictreachas

Nuair a bhíonn na ceimiceáin ídithe ní bhíonn an chill in ann leictreachas a chur ar fáil níos mó.

Ní feidir í a athluchtú

Cill táinisteach

M.s. pláta luaidhe nó caidmiam-nicil

Is féidir iad a athluchtú Glaotar taisc cheallra

(accumulator) orthu freisin m.s. is taisc chealla luaidhe

iad batairí gluaisteáin Dhá phláta luaidhe i

dtuaslagán de aigéad sulfarach.

Díluchtaítear é nuair a tharraingítear sruth uaithi

Luchtaítear í trí sruth díreach a chur tríd ó fhoinse eile sa treo urchomhaireach

Teirmeacúpla

Príomhlíonra

An soláthar leictreachas chuig teach – priomhlíonra. Voltas/FLG = 230V

Batairí sraithcheangailte

V = V1 + V2 + V3

V1

V2V3

V