C A P V T I X.

Pensitatio phalerarum, quibus Petri primatus praetensus solet exornari.

S V M M A C A P I T I S.

Mutatio nominis Petri. num. 1. Primitas ordinis. num. 2. Ambulatio super aquas. num. 3. Revelatio. num. 4. Firmitas Petra. num. 5. Tributi solutio. num. 6. Navis, et Piscationes. num. 7. Confirmatio fratrum. num. 8. Apparitio Christi post resurrectionem. num. 9. Lotio Pedum. num. 10. Praedictio mortis Petri. n. 11. Contentionis occasio. n. 12. Instructio pro omnibus. n. 13. Interrogationes, et responsiones pro omnibus. n. 14. Gladii ius. n. 15. Vigilantia. n. 16. Instructio de correptione fraterna. n. 17. Matthiae Apostolatus. n. 18. Prima praedicatio. n. 19. Primum miraculum. n. 20. Percusio Ananiae. n. 21. Visitatio Ecclesiarum. num. 22. Gentium prima conversio. num. 23. Publica Ecclesia oratio pro Petro. n. 24. Praesidentia in Concilio. num. 25. Visitatio Pauli. num. 26. Corinthiaca dissensio. num. 27. Baptismus a Christo babitus, et Episcopatus. num. 28. 29. Deiectio Simonis Magi. num. 30. Romana sedes. num. 31. Domine quo vadis. num. 32. Fundatio sedium Patriarchalium. num. 33. Festum Cathedra. n. 34. Nomen Petri in formatis. num. 35. Conclusio capitis. num. 36.

I. Enavigavimus, Deo duce, ex tribus syrtibus: & quod fuit summum Dei erga Ecclesiam suam beneficium, nusquam in scopulum petrosum, visibilis Monarchiae Ecclesiasticae, adeo periculosum impegimus. Navigatio tamen nondum absoluta est, & restant multi scopuli, qui nobis sunt absque ullo periculo praeternavigandi: & ii quidem non amplius latentes, sed satis prominentes: ut non nisi caecus ad eos faciat naufragium: ii vero sunt multae Petri praerogativae; quas neque ad promissionem, neque ad institutionem Petri primatus, quicquam posse, fatetur Bellarminus1; sed ad confirmationem duntaxat dicti primatus, eas se afferre profitetur. Caietanus vero non nisi duobus locis Evangelicis de Petri primatu agi vere & proprie, afferebat2. Quod si his locis primatus hic non probatur, ut ipsum non probari fuse docuimus, frustra alia afferuntur: Sed & illa iam consideranda producamus. Prima igitur praerogativa Petri, sit mutatio nominis, quod ex Simone dictus fuerit a Christo3,Cephas, hoc est Petrus. Sed

1 Lib. 1. de rom. Pont. cap. 17.2 Tract. de Rom.Pont.inst. cap. 1. ; Matth. 16. & Ioan. 21.3 Ioan. 1.

primatum hinc colligi nullum satis iam supra ostendi4; nam aliis etiam Christus, & nomina, & cognomina mutavit, sive addidit. Etsi quid praeeminentiae in Petro mutatio nominis potest indicare, nihil aliud ad summum indicabit, nisi Petrum fuisse insignem Apostolum, imo etiam primum, eo modo quo fusius declaravi5. Quod si nominis Cephae significatum consideremus, is sive sit petra Syriace, sive caput Graece, parum refert: nam petra & fundamentum Ecclesiae non minus fuerunt alii Apostoli, ut disputavi6: Et caput Apostolorum fuit Petrus, quia primus erat aetate, vocatione, & dignitate; non autoritate & iurisdictione: ut capite quinto est explicatum. II. Altera praerogativa Petri, inquit Bellarmin., est quod cum ab Evangelistis nominentur Apostoli, vel omnes vel aliqui, semper primo loco ponitur Petrus7. Sed haec est levissima coniectura: nam Petrus, & aetate, & vocatione, & familiaritate cum Christo erat primus, & quasi Apostolici collegii Decanus, praeses, & caput. Nec opponat Andream Bellar. iam enim ostendi Petrum ad perfectam Christi sequelam Andream praecessisse; & a patribus Petrum primum dici vocatum & factum Apostolum8. Et de aetate similiter protuli Epiphanium quidem Andream Petro seniorem fecisse, alios tamen contra Petrum natu maiorem censuisse9. Se esto fuerit solus Andreas ex omnibus Apostolis Petro senior, certe cum Petrus reliquos omnes, uno Andrea fratre ipsius excepto, praecesserit, ipsum vero Andream perfecta ad Christum adhaesione, & fervore caritatis erga Christum superaret, facile potuit primatum loci obtinere. Cui primatum etiam virtutum personalium nos libenter concessimus10 Neque turbamur oppositione Bellarmini, dum ait ubi Evangelista non facile scire potuit, nec iudicare ausus fuisset, quis esset inter Apostolos optimus: praesertim cum sciret Ioannem fuisse virginem, Petrum coniugatum; & Ioannem eundum ita diligi videret a Domino, ut vocaretur discipulus quem diligebat Iesus. Nec ignoraret Iacobum minorem tanta sanctitate praeditum, ut iustus, & frater Domini ab omnibus vocaretur11. Virtutes enim etiam externis effectibus facile produntur: & caritas Petri ardentissima erga Christum, valde insignibus actibus emicuit; & fervor, ut iam tradidimus12, fuit conspicuus supra caeteros: & familiaritas perpetua cum Christo, idem ostendit. Neque sanctitas ex conlibatu, aut matrimonio mensuratur, sed ex caritate: sicut neque ex epithetis & cognominibus, quod dixerim propter Iacobum fratrem Domini, qui fortasse Apostolus ex duodecim non fuit; quod postea examinabimus13. In hoc ergo quod Petrus aetate, vocatione, & fervore alios superavit: & proinde in familiaritatem

4 C. 6. n. 51.5 Cap.5.6 Cap. 6.7 Lib. 1. de rom. Pont. c. 18. , Matth. 10. Marc. 3.Luc. 6. Act. 1.8 Sup. c. 5. n. 10.9 Ibid. n. 8.10 C. 5.11 Supra c. 18.12 Sup. c. 5. n. 15.13 Lib. 2.

singularem a Christo assumptus, eique propterea a caeteris honor magnus delatus fuerit, totum Petri primatum & ponimus, & agnoscimus. Atque hinc explicamus cur interdum Evangelistae eo modo scribant, Petrus, & qui cum illo erant: ad hunc enim solum primatum semper respexerunt. III. Tertia praerogativa14, quod Petrus una cum Domino Matt. 14. super aquas ambulavit15. Et post resurrectionem se misit in mare, & natando ad Iesum venit16. Allegorias hic ex Bernardo affert Bellarminus pro Petri principatu. Sed iam toties diximus per sensus mysticos, & allegoricos nihil probari. Et actus hi Petri solum Petri fervorem proprie & proxime manifestant. IV. Quarta praerogativa est, illa peculiaris, inquit, revelatio facta soli Petro17: Nos vero satis ostendimus Petrum in revelatione neque primum neque solum fuisse privilegiatum18; nam prius Nathanael confessus est Christum filium Dei19. Sed deprimit hanc confessionem Bellar. quod fuerit confessio filii Dei, eo sensu quo homines iusti vocantur filii Dei: Petrum vero confessum filium Dei proprium, & naturalem. Ego tamen Bellarmino dicenti, & non probanti, filium Dei eo sensu intelligi in confessione Nathanaelis, non credam: credam potius Augustino dicenti. Nam talem vocem protulit (Nathanael) Tu es filius Dei, Tu es Rex Israel, qualem tanto post Petrus20. Credam Chrysost. Quid igitur? inquit, priusquam a Christo vocaretur (Nathanael) cum duntaxat vidit, nonne antea etiam insomni oculo viderat21? Viderat sane, non modo inficias iret, sed ita opus fuit dictu. Quid igitur ille? Cum certissimum de Christi providentia argumentum accepisset, confessus est, & primo se diligentem, deinde consensu fidelem ostendit: respondit enim, Tu es filius Dei, Tu es Rex Israel. Videt gratam repente, & Iesum amplexentem animam? Tu, inquit, ille es quem expectamus, quem quaerimus. Si itaque Petrus confessus est ex fide & revelatione filium Dei naturalem; etiam Nathanaelis ex fide, ut intelligit Chryso. confessio eadem, & eiusdem orit: & si Christum confitetur esse Messiam, ut patet ex Evangelio, & Chrysost, Bellarmini explicatio non est audienda. Credam libentius etiam Cyrillo ita scribenti in id verbum Nathanaelis, Rabbi, Tu es Filius Dei, Tu es Rex Israel: Quam quidem dignitatem regni, non gratia, neque ut homini (nullos enim videbat satellites) sed ut vere filio Dei incarnato attribuit22. Sed quid dicet de Ioannis Baptistae confessione & aliis23? de quibus nos plura24. V. Quinta praerogativa, ubi dicitur; Et portae inferi non praevalebunt adversus eam25. Promittitur enim perpetua stabilitas, inquit Bellarm. non solum

14 Bellar. ibid. c. 19.15 Matth.14.16 Ioan. 21.17 Bellar. lib. 1. de Rom. Pont. c. 19..; Matth. 16.18 Supra. c 6. n. 31. et seqq. huius.19 Ioan. 21.20 Tract. 7. in Ioan.21 Hom. 19. inIoan.22 L. 12. Thesauri c. 15.23 Ioan. 3.24 Supra c. 6. n. 31. et seq. huius libri.25 Matth. 16.

Ecclesiae universae, sed etiam petrae, qui erat Petrus26. Orig. quidem fatetur stabilitatem promitti, & Ecclesiae, super petram fundatae; & ipsi petrae, super quam Ecclesia fundatur27: Sed non dicit petram esse Petrum. Et Augustinus nihil illustre promitti, aut dari Petro admittit, nisi quod ad Ecclesiam totam referatur28, & petram plurimi doctissimi & sanctissimi Patres intelligunt, ut docui29, fidem & confessionem illam Petri, Tu es Christus filius Dei vivi: ac propterea portas inferi non praevalituras, neque contra Ecclesiam, neque contra fidem Christi divinitatis. Sed de hac stabilitate Ecclesiae & petrae nobis erit commodius Libro septimo pertractandum. VI. Sexta praerogativa, ubi Dominus iubet solvi tributum pro se & Petro30. Hic tamen locus vix topicum praebet argumentum Petri principatus confirmandi: sufficit enim quicunque Petri primatus, ut quod esset propter aetatem, & primatum vocationis, veluti caput & procurator generalis ceterorum Apostolorum. Afferunt tamen pro se Monarchici dictum ex opere quaestionum N. & V. Testamenti, quod est inter opera Augustini incertum tamen cuius sit, ubi quast. 75. autor sic loquitur: Salvator cum pro se & Petro dare iubet Didrachma, pro omnibus solvisse videtur; quia sicut in Salvatore erant omnes causae magisterii, ita & post Salvatorem in Petro omnes continentur: ipsum enim constituit caput eorum, ut esset pastor gregis Dominici31. Qui autor, intellexit Petrum fuisse caput, h. e. primum, & quasi procuratorem ac repraesentatorem caeterorum. Quod si proprie intellexit Petrum solum fuisse Dominici gregis, & praesertim caeterorum Apostolorum, Pastorem, valeat; nam contra S. Scripturam, & Patres nemo audiendus. Certe Augustinus quem mihi videtur hic autor secutus, de more Didrachmum alterum pro Petro solutum, dicit solutum esse pro Ecclesia; semper enim Petrum facit in seriis figuram Ecclesiae32. Chrysost. vero ait; Pro me & te da eis Staterem, quoniam & Petrus primogenitus erat33. At vero Hierony. sequutus Orig. tract. 5. in Matt. expresse asserit in hac solutione tributi, ex aequalitate praetii, arbitratos esse Apostolos, Petrum ipsis omnibus praelatum; atque ideo interrogasse, quis maior sit in Regno coelorum. Sed addit; vidensque Iesus cogitationes eorum, & causas erroris intelligens, vult desiderium gloriae humilitatis contentione sanare34. Errabant ergo, ut vult Hieronymus Apostoli, existimantes Petrum ipsis praelatum, tanquam vere Dominum, Principem & Monarcam. Respondet Bellarminus errasse quidem Apostolos, quia temporalem principatum somniabant: & hunc errorem Dominum saepe correxisse35. De hoc tamen temporali mundi huius principatu Apostolos

26 Bellar. ibid. c. 91.27 Tract. 1. in Matth.28 In Ps. 108.29 Supra cap. 6. n. 12.30 Bellar. ibid. c. 19. et Baro. tom. 1. an. 33. n. 23.; Matth. 17.31 Caietan. tract. de autor. Pap. et Concil. c. 9. Bellar. ibid. c. 28.; quaest. 75.32 Serm. 6. de Verb. Apost.33 In Matth. hom. 59.34 L. 3. com. in Matth. c. 18.35 De Rom. pont. l. 1. c. 19.

tunc nihil cogitasse, sed de sola Petri praelatione supra ipsos Apostolos, satis est apertum: Aiunt enim. Quis putas maior est in Regno coelorum?36 Non dicunt quis erit maior in Regno huius terrae temporali: & per Regnum coelorum intelligunt praesens Regnum spirituale Ecclesiasticum; quod saepissime Christus solebat Regnum coelorum vocare, ut quando dicebat, Mittet filius hominis Angelos suos, et colligent de Regno eius omnia scandala.37 In Regno vero beatitudinis nulla sunt scandala quae colligantur, ut observat Gregorius, sed hoc Regnum est, ut idem ait, praesentis temporis Ecclesia38. Unde & Christus volens, ut inquit Hieronymus, ubi supra, gloriae desiderium humilitatis contentione sanate, advocans parvulum statuit eum in medio eorum, & dixit, Amen dico vobis, nisi conversi fueritis, et efficiamini sicut parvuli, non intrabitis in Regnum coelorum39. Intellexit ergo illos de aliqua praesentis Regni coelorum dignitate sciscitari: ideoque praesens adhibet remedium; & addit. Quicunque ergo humiliaverit se sicut parvulus iste, hic est maior in Regno coelorum. Et quae sequuntur, omnia spectant ad praesentem statum Ecclesiae militantis. Errabant ergo Apostoli dum inter ipsos aliquem a Christo iam institutum putabant, qui caeteris despotice, & cum absoluto dominio praeesset, huncque Petrum esse suspicabantur: quem iam in multis rebus privilegiatum cernebant, & proxime ipsum viderant, in solutione huius tributi, ipsi Domino comparatum. Atque hunc errorem, dicit Hieronymus, fuisse a Domino sublatum, & sanatum. Quanquam ne hoc ipsum quidem intelligo, quomodo ex hac didrachmi solutione; Petrus Domino putetur aequatus: ita ut ex hac aequatione superior caeteris Apostolis censeatur. Ex aequalitate precii, inquit Hieronymus, arbitrati sunt Apostoli, Petrum ipsis praelatum. Supponere igitur videtur, etiam pro caeteris Apostolis, tunc tributum fuisse solutum, sed pro unoquoque non fuisse datum didrachmum: sed minus precium. Atqui de hac solutione nihil constat, nisi pro solo Domino, & Petro datum staterem, qui duo continebat didrachma: neque constat alios plus, alios minus, pro dignitate personarum, soluisse. Imo constar, unumquemque, sive nobilem, sive plebeium; sive dignitate superiorem, sive inferiorem; sive patrem familias, sive fillum, sive primogenitum, sive postgenitum: unum, & idem precium soluisse: iuxta Domini praeceptum: Dives non addet ad dimidium sicli, et pauper nihil minuet40. Nam didrachmum hoc, ex illo praecepto pendere, est communis opinio: de quo ago huius operis libro 6.41 & plenius libro 10. Quamvis Chrysostomus plane unum praeceptum pro alio per errorem sumpserit, nempe siclorum pro primogenitis solvendorum,42 pro praecepto, didrachmi43. Aequalitas igitur haec precii, lege determinata est: & ex illa nullam habemus inter personas praecedentiam. Sane Ambrosius etiam, Petrum immunem fuisse

36 Matth.18.37 Matth. 13.38 Homill. 12. in Evang.39 Matth. 18.40 Exod. 30.41 Cap. 1. num. num. 56. 42 Num. 18.43 *Exod. 30.

ab hoc tributo censet; non ex naturali filiatione summi Regis Regum Dei, ut erat Christus: sed ex adoptiva44. Ex hac tamen immunitate nulla sequitur in Petro praelatio supra caeteros: quia reliqui etiam Apostoli, imo fideles omnes, in adoptionem a Patre sunt adsciti. Locum Ambrosii habes infra45. Et Chrysostomus in sua leviuscula inadvertentia perseverans, Praelaturam Petri supra alios, fere cum Hieronymo, colligit, ex eo quod tributum primogeniturae pro ipso Petro sit solutum, iussu Christi; non ita pro aliis: Licet, inquit, & Iacobus, & Ioannes primogeniti essent46. Quomodo vero & Iacobus & Ioannes, cum essent fratres, ambo potuerint esse primogeniti, non intelligo. VII. Septima praerogativa sumitur ex navi Petri, & ipsius duplici piscatione: nam in utraque navi & piscatione, inquit Bellarminus, quae apertissime totius Ecclesiae statum significat, semper Petrus Princeps invenitur47. De hac Petri navi sic Ambrosius: Hanc igitur solam Ecclesiae Navem ascendit Dominus, in qua Petrus Magister est constitutus, dicente Domino, Super hanc Petram aedificabo Ecclesiam meam48. Intelligimus igitur, inquiunt, in ea tantum Ecclesia esse, & docere Christum, cuius gubernator est Petrus49. Unde & Gregorius Petri naviculam, ait, esse Ecclesiam Petro commisam50. Sed figuratae locutiones in hac, quam prae manibus habemus tractatione, ad quicquam probandum parum, aut nihil momenti habent: Et figura haec venustatem suam in eo habet, quod navis, cuiscunque illa sit; Ecclesiam repraesentet, Petrum vero eatenus magistrum Ambrosius in ea posuit, quatenus ei dictum fuit, Super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam. Sed sicut non solus Petrus fuit Ecclesiae fundamentum, sed aeque omnes Apostoli, ut fuse a nobis probatum est capite sexto, ita neque solus Petrus intelligi poterit Ecclesiae Magister, & Gubernator, quamvis illius navis singularis solus Petrus dominus fuerit51. Hoc enim proprium est figuratum, ut non omnia quadrent quae sunt in re ad figurandum assumpta. Quare & idem Ambrosius eandem navis figuram alibi exactius tractans, Petro non dedit clavum, sed suum ut caeteris Apostolis remum. Ait enim: Navem adaeque Ecclesiam debemus accipere, in salo mundi huius constitutam: quae crebris ventorum fluctibus, id est, tentationum plagis, & verberibus fatigatur, quam turbidi fluctus, id est, huius saeculi potestas conatur ad saxa perducere. Quae etsi undarum fluctibus, aut procellis saepe vexatur, tamen nunquam potest sustinere naufragium; quia in arbore eius, id est, cruce, Christus erigitur: in puppi Pater residet gubernator, proram paraclitus servat Spiritus: Hanc, per angusta huius mundi freta, duodecim in portum remiges ducunt, id est, duodecim Apostoli, & similis numerus Prophetarum52. Petrus remum cum caeteris, non

44 In Exod. cap. 30.45 Cap. 11. num. 32.46 In Matth. homil. 59.47 De Rom. Pont.libro 1. cap. 20. et Baron. Tom. 1. ann. 31. num. 63.48 De mirabilibus serm. 11.49 Ibid.c. 20.50 Libro. 17. Moral. cap. 14.51 Luc.5.52 Lib. de Salom. cap. 4.

clavum tenet. Ubi ipsius primatus, ubi vicariatus? ubi universalis Ecclesiae gubernatio authoritativa? In piscatione vero utraque, quia Petrus ductor est, & retium laxator, pisciumque conclusor, significari volunt, Petram esse, qui homines de mundo ad fidem, & Ecclesiam militantem adducit, & qui eos regens & gubernans, ad Ecclesiam triumphantem perducit53. Non diffiteor his figuris utriusque piscationis, aliquid praeeminentiae Petro tribui supra caeteros tunc decem Apostolos, quia nimirum maxime omnium erat in piscandis hominibus laboraturus54: sed hoc ad Petri supremum principatum nihil facit. Quod enim educere pisces ex aquis in terram, Petri solius fuerit opus55, si literam quaeramus, hoc erit, quia Petrus antiquus iam piscator, piscationis peritissimus, solus omnium optime noverat, qua ratione pisces essent tuto, ne quis elaberetur, educendi: Si vero symbolum quis quaerat, Petri eximiam laudabit in Evangelica praedicatione, supra caeteros decem, solicitudinem. Dices, Nonne soli Petro dictum fuerat, eris homines capiens?56 Et tamen aderant Ioannes, & Iacobus. Respondeo, loquitur Christus cum solo Petro, occasione sumpta ex illo stupore ipsius, dum dixit, Exi a me, quia homo peccator sum Domine. At Christus ad illum, Noli timere, ex hoc iam homines eris capiens. Sed & prius Petro & Andreae simul dixerat, Venite post me, faciam vos fieri piscatores hominum57. Volebat eos Apostolos suos facere: quicunque ergo a Christo Apostoli facti sunt, Piscatores hominum facti sunt. Iansenius58: Est vero eadem vocatio quam narrat Matthaeus & Marcus & Luca59. Quare piscatio neutra Petri confirmat principatum. Et officium omnium Apostolorum fuit, ut homines piscarentur. VIII. Octava praerogativa ponitur in illis Christi verbis: Simon, ecce Sathanas expetivit vos, ut cribraret sicui triticum, Ego duteni rogavi pro te, ut non deficiat fides tua. Et tu aliquando conversus, confirma fratres tuos60. Quibus verbis, inquit Bellarminus, clarissime Dominus ostendit, Petrum fore principem, & caput fratrum suorum61. Sic enim exponunt Graeci & Latini: Theophilactus in hunc locum: Quia te habeo, inquit, ut principem Discipulorum, postquam negato me fleveris, confirma caeteros. Hoc enim te decet, qui post me, Ecclesiae petra es & fundamentum. Leo: Pro fide Petri, inquit, proprie supplicatur, tanquam aliorum status certior sit futurus, si mens principis mota non fuerit62. Haec Bellarminus. De priori parte huius praerogativae, ubi Dominus rogat pro Petro, satis iam disputavi supra63, & iterum in sequentibus, ac praesertim Libro septimo disputabo. Ostendi enim, & ostendam, non ad Petri exaltationem, sed depressionem potius orationem illam Christi pertinere. Leo vero ad principatum 53 Bellarm.ibid. c.20.54 Ioan. 21.55 Baron. Tom. 1. ann. 34. num. 201.56 Luc. 5.57 Matth. 4.58 In Concord. cap. 26.59 Matth. cap. 4. & Marc. cap. 1. & Luc. cap. 5.60 Luc. 22.61 Ibid. c. 20.62 Sermone 3. de Anniversario assumptionis suae ad Pontificatum.63 Cap. 6. num. 19.

Petri respexit, quem ille, ut natu maior, & vocatione primus, inter Apostolos gerebat; & in quem, propter eundem primatum, fideles semper essent plurimum inspecturi. Nisi quis dicat Leonem eloquentissimum, oratoria usum amplificatione, literam potius quam sensum secutum. Veram enim, & in ipso Evangelio fundatam huius loci interpretationem, vide supra64. Altera pars huius praerogativae, stat in munere fratres confirmandi: Atqui iam etiam hoc munus docui nullum supponere in Petro autoritativum principatum: sed seorsim Petrum moneri, ut confirmet fratres, hoc est, fideles, quia id & verbo, ut caeteri, & exemplo suo, quod non erat in caeteris, exequi poterat, & debebat. Theophilactus vero alium sensum non improbabile secutus, quia Petrus erat Princeps, in ordine & numero Apostolorum, & quia ipse principaliter, & maxime omnium debebat fundare Ecclesiam, ideo dicit ei curam comitti confirmandi caeteros, non sane Discipulos, hoc est Apostolos, sed caeteros fideles. Neque enim adeo rudis censendus est hic autor fuisse, ut nescierit in divinis Scripturis Petrum solum non fuisse, post Christum, Ecclesiae petram & fundamentum. De quo nos supra fuse65. IX. Nona praerogativa; quod Christus resurgens primum omnium ex Apost. Petro apparuerit66. Sed multae possunt assignari causae, quarum nulla supremum supponat Petri principatum. Et ante omnia non est adeo certum quod ponitur, quin etiam negari possit, ubi contrarium convinci ex Evangelio non potest, nisi ex debilibus coniecturis. Deinde posito ita esse, primum sane Petro ex Apostolis67, imo ex viris, se videndum exhibuit, quia erat primus ordine, vocatione, & aetate inter Apostolos: etiam quia maxime omnium indigebat consolatione, ob dolorem ingentem ex trina negatione conceptum. Nam & propterea Hieronymus censet Angelos mulieribus dedisse mandatum ut annunciarent, ipsius resurrectionem, & Discipulis, & specialiter Petro68, qui se, inquit Hieronymus, indignum iudicat discipulatu, dum ter negat Magistrum. Peccata praeterita non nocent, quando non placent69. Similiter & Gregorius de eadem Resurrectionis annunciatione ait; Si hunc Angelus nominatim non exprimeret, qui Magistrum negaverat, venite inter Discipulos non auderet: vocatur ergo ex nomine, ne desperaret ex negatione.70 Atque ut ei specialiter annunciatur Christi resurrectio, ita etiam ei primum Christus redivivus apparet, tum ob dictas causas, tum etiam quia ille maxime omnium in fide Resurrectionis firmandus erat, & ei ante omnes erat succurrendum, qui maxime omnium in fide nutaverat. Et quia, ut observat Chrysostomus, Petrus princeps erat: hoc est primus Apostolorum: & maxime fide dignus: ideoque tanto citius Resurrectio crederetur, quantum a fide digniori propalaretur: & primus fuerat confessus Christi Divinitatem; par igitur erat, inquit, ut primus etiam resurrectionem 64 Cap. 6. num. 39.65 Cap. 6.66 Luc. 24.67 I. Cor. 15.68 Marc. ult.69 In Marc. cap. ult.70 In Evang. hom. 22.

crederet, & publicaret71. Et addit: Praeterea, cum huius se discipulum esse negasset, quo minus se reiectum esse putaret, prae caeteris hunc conspectu suo dignatur. Addit & illud: Ad haec quod huic primo pascendas oves commisit. Hoc est, quia Christus hunc primum, cui primo ante caeteros pasturam Ecclesiae commendaret, designabat. Miror igitur quod Chrysostomum afferat pro se Bellarminus, cum tamen ille ne innuat quidem Petri supremum iurisdictionis Principatum. X. Decima praerogativa ex lotione pedum; (Ioan. 13.) Sed non constat in Evangelio Petrum fuisse primum: & Iudam aliqui anteponunt, ut Chrysostomus, & Theophilactus in eum locum. Sed tamen dicunt (opponit Bellarminus72) nullum alium praeter Iudam passurum fuisse, ut sibi ante principem Apostolorum pedes lavarentur: in quo videtur Petri primatus potius confirmari. Respondeo Iudam de impudentia taxari ab his Doctoribus, quia Petrus omnes aetate, & primatu ordinis, & vocationis, ut millies dictum est, praecedebat. Sed esto fuerit primus locus. Hoccine mirum ut maior natu inter illos, & tot nominibus primus, primus etiam lavaterur? Certe Hieronymus, nec in hoc quidem concedit Petro primatum: dum loquens de Christo ait: Non enim venit ut minstraretur ei, sed ut ministraret, in Petri pedibus cunctorum Apostolorum peccata abluens73. Facit ergo Hieronymus Petrum quasi figuram, & typum omnes Apostolos in illo actu repraesentantem. XI. Undecima praerogativa quod Petro praedicitur, ut qui & nomen petrae, & officium gubernandi Ecclesiam a Christo habuerat, in morte etiam ei conformaretur74. Argumentum est valde topicum: Andreae etiam conveniret. Addunt, ei dictum, sequere me: id est, ait Bellarminus, esto id quod fui, & vivens & moriens: age pastorem animarum dum vivis: & postea per crucis mortem transi de hoc mundo ad Patrem.75 Omnia haec donamus. Sed solus Petrus non fuit pastor animarum, neque solus martyr in cruce obiit. Opponit Bellarminus, & ne suspicaremur, inquit, haec dici omnibus, excludit Ioannem, qui tunc corporaliter sequebatur (sic eum volo manere). Ego etiam fateor verba illa, Sequere me, non dici omnib. sed Petro soli: & in eo in quo dicuntur Petro, hoc est in sequela ad morte Crucis, in eodem excluditur Ioannes, qui martyrio non erat vitam positurus: ut supra etiam a nobis est pertractatum76: In pastura tamen ovium, iam docui omnes Apostolos Christi vices accepisse: & propterea, si verbum illud, Sequere, sit intelligendum cum Theophilacto, ad praedicandum: pronomen, tu, non excludit ullum ex Apostolis: sed significabit, tu maxime me sequere. Exclusio vero Ioannis non erit a verbo illo, sequere: sed ab illis: extendes manus tuas: quorum etiam occasione Petrus interrogaverat: Hic autem

71 Hom. 38. in I. Cor.72 Ibid. cap. 21.73 Lib. 14. in Isac. c. 53.74 Ioan. 21. mors crucis.75 Ibid. cap. 21.76 C. 8. n. 1.

quid? id est quo genere mattyrii vitam finiet? Has hactenus praerogativas ex Evangeliis numerat Bellarm. Sed sunt alique ad huc ab aliis in medium prolatae. XII. Duodecima sit praerogativa adhuc in Evangeliis: quod in contentione Discipulorum de maioritate, occasio Petrus fuerit77; quia iam agnoscebant Petrum caeteris praeferri. Et Christus dixit, Qui maior est in vobis, fiat sicut minor: et, Qui pracessor est, sicut ministrator. Erat igitur inter Apostolos & maior, & praecessor78. Sed quia locum hunc postea contra Petri primatum afferam, eo reiiciatur considerandus79. XIII. Decima tertia praerogativa: quod Christus doctrinam, quam omnibus Apostolis & Discipulis tradebat, per Petrum voluit in alios derivari. Unde scribitur. Aspiciens Iesus in Discipulos suos, dixit Simoni Petro, Si peccaverit in te frater tuus, etc80. Ita Turrecremata81. Sed locus hic in Evangelio ita non legitur: quamvis in antiquis Missalibus ita legeretur: iam enim expuncta sunt verba illa: Aspiciens Iesus in Discipulos suos, dixit Simoni Petro, si tamen etiam legitima adhuc essent, Petrum tanquam reliquis seniorem, & primum duntaxat supponerent. XIV. Decima quarta, quod ipse Petrus fere semper aut interrogare Christum82, aut respondere pro omnibus sit solitus, quippe veluti omnium princeps: ut quando dicit, Ecce nos reliquimus omnia, et secuti sumus te, quid ergo erit nobis?83 Et cum discipulis multis abeuntibus, dixit, Domine ad quem ibimus? &c.84 Item, Tu es Christus filius Dei vivi85. Item, Domine, ad nos dicis hanc parabolam, an ad omnes? Cui Dominus; Quis putas est fidelis dispensator et prudens, quem constituit Dominus super familiam suam, ut det illis in tempore tritici mensuram?86 Quasi dicat, inquiunt, omnibus quidem loquor, sed tibi maxime, quem supra familiam meam constitutum, etiam aliorum curam suscipere volo87. Omnibus tamen his locis abunde satisfacit Petri primatus aetatis, vocationis, & excellentiae: nec non magna, quam cum Christo habebat familiaritas. Ultimi vero loci sensus quem afferunt, est voluntarius, atque parum Evangelico textui congruens: Multa enim dederat Christus documenta ad vitandam hypocrisim, avaritiam, solicitudinem temporalium, ad faciendam eleemosynam, castitatem sectandam; vigilandum ad incertam mortis horam: atque circa haec interrogat Petrus, sua ordinaria familiaritate, & fervoris promptitudine, num ad ipsos, an vero ad omnes illa diceret. Tunc subintulit Christus de fideli dispensatore; quasi respondens se potissimum cum ipsis loqui, & ad ipsos Apostolos parabolas illas praecedentes dirigere, qui erant instituti 77 Luc. 22.78 Turrec. lib. 2. de Eccl. c. 5.79 Infra cap.11. num. 4.5.80 Matth. 18.81 Lib. 2. de Eccles. cap. 5.82 Turrec. ibid.83 Matth. 19.84 Ioan. 6.85 Matth. 16.86 Luc. 12.87 Sanderus libro 6. de visib.Mon. cap. 4. et Bellarminus, lib. 1. de rom. Pont. cap. 9.

dispensatores verbi Dei, & facti Evangelii praedicatores: Omnibus enim, & non soli Petro, dicendum fuerat: Euntes docete omnes Gentes88: unusquisque igitur ipsorum erat dispensator ille fidelis, & non Petrus solus89: & Petrus interrogaverat, Ad nos dicis? non ad me: & Christus respondit, Ad illos ea spectare. XV. Decima quinta; quod docente Domino fraternam correptionem, Petrus dixerit; Domine, quoties peccabit in me frater meus, et dimittam ei?90 Ubi Petrus, inquit Eckius, tanquam futurus Praeses Ecclesiae, fraternae correptionis modum diligenter, prae aliis quaesivit Apostolis91. Quaesivit Petrus, quia & senior, & ferventior, & familiarior Christo quam caeteri: & os erat Apostolorum, omnium que nomine saepe multa, & quaerit, & respondet. XVI. Decima sexta in Petri gladio; solus enim gladium habere invenitur92; quo Regni potestas significatur93. Sed est sensus mere figuralis, & allegoricus; imo & contortus, nimiumque violentus: de quo nobis erit disserendum94. XVII. Decima septima: quod tribus dormientibus, uni tamen Petro dicitur a Christo, Simon dormis?95 quia Praelatum qui caeteris etiam dormientibus praesit, maxima decet vigilantia96. Respondeo: Soli Petro obiici somnolentiam, quia ipsius maxima fuerat iactantia. Ita Chrisostomus97: Omnes, inquit, dormiebant, & Petrum coarguit, occultius eum de his reprehendens quae fuerat locutus, ac ideo (mecum) non otiose adiecit, sed quasi diceret; Vigilare mecum non potuisti, & mecum mori poteris? XVIII. Decima octava: quod Christus suam Resurectionem iubet annuntiari Petro nominatim: Dicite discipulis, et Petro98: ut sciret, inquit Baronius, se suis negationibus suum primatum non amisisse99. Ego tamen haec non ad primatum, sed ad Apostolatum referri, satis docui100. Voluit nimirum Christus Petrum speciali modo consolari, quia ille solus ipsum abnegarat, unde & merito desperare poterat: so videlicet, ne in numerum quidem discipulorum amplius reponendum, qui se discipulum esse Christi iam negarat. Ita Theophylactus in hunc locum. Et Gregorius & alii101. Hae sunt praerogativae Petri, quas ex Evangeliis collegerunt suprematus ipsius assertores, iam ad alias properemus. XIX. Decima nona, ubi Petrus, tanquam Paterfamilias, colligit in unum coetum Discipulorum, & unum eligendum esse docet in locum Iudae102. In quem

88 Matth. 28.89 Sup. cap. 2. num. 10.90 Matth. 18.91 Eckius, Lib.1. de Prim. Pet. cap. 50.92 Luc. 22.93 Sand. de visib. monar. lib. 6. cap. 4.94 Lib. 6.95 Marc. 14.96 Sand. ibid. et Eckius lib. 1. cap. 50.97 Hom. 84. in Matth.98 Marc. 16.99 Tom. 1. ann. 34. n. 182.100 C. 8. praecedenti.101 Homil. 21.102 Act. 1.

locum Chrysostomus: Quam, inquit, agnoscit Petrus commissum sibi gregem? Quam in hoc choro princeps est? Oecumenius, Surgit, inquit, Petrus, non Iacobus, ut is cui praesidentia Discipulorum commissa erat. Neque ullus orationi Petri contradixit, sed mox ad eius praeceptum constituerunt duos, quos dignissimos eo gradu existimabant, ut unum eorum Deus ipse designaret. Ita Bellarminus103 & Baronius104. Locus sane hic, ut in Actis Apostolorum a Luca describitur, nihil negotii nobis facescit. Surgens enim Petrus in medio Discipulorum, ut proponat de substitutione Apostoli, in locum Iudae: indicat tantummodo se esse seniorem, & Decanum, & primum in ordine, ut toties dictum est. Chrysostomus magis videtur nobis adversari: qui sane, ubi agebatur de locis fundamentalibus, quae primatum absolutum Petri videbantur erigere, & stabilire, a communi sententia, & interpretatione nunquam deflexit. Interdum tamen, ubi orationem auream suam exuberare permisit, plurimum inclinare videri potest in supremum Petri principatum: oratorie potius, quam Theologice: quod singulariter fecit considerans hanc primam Petri actione post Christii Ascensionem. Sed ne hic quidem adeo absolute Chrysostomus Petrum pronunciat Principem, quin simul fere contraria multa interferat: ut facile liqueat pompam tantum & apparatum orationis adhiberi; sic enim loquitur; Surgens Petrus in medio Discipulorum dixit, etc. quam est fervidus? quam agnovit creditum a Christo gregem? quam in choro princeps est? & ubique primus omnium incipit loqui105? Quae Doctor hic de fervore& primatu dicit, plane ea de primatu ordinis, aetatis, & fervoris, facile intelliguntur; quod vero ait, Quam agnoscit creditum a Christo gregem? ad verba Evangelii, non ad sensum, oratorie referuntur. Apertissime enim iam a nobis cap. pracedenti ostensum est, etiam Monarchicis consentientibus, pasturam ovium aeque omnibus Apostolis fuisse a Christo commissam; quia tamen soli Petro seorsim dictum est, Pasce oves meas, atque hoc aliis causis, non quod ipsi soli oves Christi pascendae committerentur, hic iam aurea facundia tanti doctoris exundavit: quasi ipsi soli cura Pastoralis fuerit iniuncta. Atque haec ad ornatum tantum ab ipso dici facile est convincere: nam alioqui nihil est ad tem quod Petro dictum fuerit, Pasce oves meas; ut propterea Petrus primus proposuerit de successore Iudae agendum, Agebatur enim duntaxat de adimplendo numero duodenario collegii Apostolici: quod Collegium non erat ille grex, quem pascendum Petrus susceperat: quorsum ergo dicit Chrysostomus, Quam cognoscit creditum a Christo gregem? Si actus hic Petri actus fuisset pasturae, optime diceret: cum tamen non sit actus pasture illa feruiunt tantum ad ornatum. Sed pergamus Chrysostomum audire: Proponit enim mox ibidem illam inter caeteras quaestionem; Cur Petrus non postulaverit solus a Christo, ut ipsi daret aliquem in locum Iudae substituendum; & eam paucis his verbis solvit: Iam Petrus erat seipso factus melior: Hoc, inquit, ad priorem quaestionem responsum est. Innuit ergo Chrysostomus erraturum fuisse

103 Lib. 1. de Rom. Pont. cap. 22.104 Tom. 1. ann. 34. numer. 237.105 Homil. 3. in Act. Apost.

aliqua arrogantia, si hoc praesumpsisset. Sed factus melior Christi reprehensionibus, & proprio casu, noluit tantum audere. Arrogantia tamen, & praesumptio non fuisset, si Petrus relictus fuisset a Christo totius Monarcha Ecclesiae; ad ipsum enim spectasset ministrorum ordinatio. Quare Doctor hic Sanctus, iam & ipse Petrum non agnoscit supremum, solum, & absolutum pastorem. Unde & addit ibidem; Iam & illud considera quam Petrus agit omnia ex communi Discipulorum omnium sententia: nihil autoritate sua, nihil cum imperio. Ubi non tam modestiam, quam debituro, & aequum laudat in Petro. Ideo enim supra dixerat, iam meliorem factum seipso: quia nimirum deposuerat praesumptionem. Praesumptionis autem fuisset, & arrogantiae, si autoritate, & cum imperio agere voluisset. Pergit Chrysostomus, & ad ea verba Petri (Oportet eligere unum qui sit testis Resurrectionis) ait; ut fieret quid? Ne Chorus non haberet suum numerum. Quid? An non licebat ipsi eligere? Licebat, & quidem maxime: Verum id non fecit, ne cui videretur gratificari: quanquam alioquin nondum erat particeps spiritus. An non tibi videtur, lector, Chrysostomus esse in ea sententia, ut putet Petrum solum habuisse autoritatem ex se Apostolum unum, pro suo arbitratu substituendi? quod si esset verum, certe Petrum putavit supremum, & absolutum Ecclesiae Monarcham, & CHRISTI ferme solum successorem. Absit tamen ut hoc cogitemus de eo, qui saepius contrarium tradidit ex professo. Hic igitur nihil aliud afferit, nisi in Petri etiam solius potestate fuisse, ibi in ipso Discipulorum coetu proponere aliquos nominatim, publicis precibus Deo commendandos, ut eorum unum, in locum Iudae substituendum ipse Deus declararet. Petrum tamen voluisse ut a tota illa congregatione haec personarum fieret electio huiusmodi, vel potius propositio: ne cui videretur ipse gratificari, in hoc ego, eitamsi Chrysostomo prorsus adhaeream, nullum agnosco Petri in Ecclesiam Principatum: sed illud tantum colligo, sentire Chrysostomum, tantam fuisse tunc in illa Ecclesia Petri, ob opsius aetatem, & dignitatem, aliasque virtutes, existimationem, tantamque in eo discipulorum Domini notitiam, ut si voluisset ipse tunc personas nominare, in talem nominationem tota ipsa Ecclesia libenter consensisset. Proponere ergo Christo in tota congregatione duos ex discipulis, & orare simul cum omnibus, ut ipse manifestet quem ex illis in Apostolum loco Iudae eligeret, quem nam obsecro secum fert Principatum? nullum certe: indicat tantum aliquam in Petro praeeminentiam, & bonam in coetu fidelium existimationem, notitiamque illum exactam habuisse Christi discipulorum. Nihilominus laudatur a Chrysostomo, quod maluerit simul cum omnibus hoc perficere; ne videretur erga aliquem partialis. Quemadmodum autem sentit Chrysostomus, solum Petrum potuisse ad hanc nominationem (quam electionem vocat) modo dicto, procedere: ita non excludit reliquos Apostolos a potestate hac eligendi, seu proponendi. Nam de Petro paulo ante illud dixerat. Quanquam autem habebat constituendi ius par omnibus. Si igitur in Petro erat ius par eligendi, atque in caeteris: caeteri quoque in iure hoc eligendi erant Petro pares. Iam alia quoque Chrysostomi verba ibidem posita consideremus. Merito, inquit, primus omnium autoritatem usurpat

in negotio, ut qui omnes habeat in manu: ad hunc enim dixit Christus (Confirma fratres tuos106). Ecce iam rursus videtur sibi contrarius; ita fert secum eloquentia, quamvis habere omnes in manu, duplicem possit habere sensum; alterum Apostolos uti minores Petro, tanquam maiori, & primogenito quodammodo subesse: alterum, qui priorem hunc sensum consequitur: Petrum fuisse certum in hoc quod proponebat, libenter omnes consensuros, neque ei repugnaturos. Quod & Oecumenius supra intellexit. Dum vero verba illa (Confirma fratres tuos) ad praesens negotium applicat Chrysostomus Rhetorice, non repugno: Theologice tamen obstat: tum quod de Apostolis non videatur Christus locutus, ut supra disserui tum quod in negotio praesenti circa electionem unius Apostoli, locum confirmatio non habeat107; neque indigebant Apostoli ut ad hoc a Petro confirmarentur. Ipsos porro Apostolos habuisse propriam singulos in hac electione autoritatem, sensit quisquis ille fuit, Dionysius Areopagita. Ait enim, atque etiam ipse Discipulorum facile princeps, cum decem condscipulis paribus & pontificibus, cum ad supplendum perficiendumque condiscipulorum duodecim numerum in pontificio honore venisset, Deo electionem timide religioseque permisit, cum dixit: Ostende nobis quem elegeris: atque cum qui Divina forte divinitus declaratus est, in Sanctum duodecim numerum, qui pontificum erat, admisit108. Audis decem illos fuisse cum Petro pares, & aeque pontifices. Neque turberis quod hic Dionysius videatur Petro soli tribuere, quod ipse electionem illam Deo commiserit; & postea Matthiam a Christo confirmatum in numerum duodecim Apostolorum admiserit: significat enim hoc ita faciendum esse, Petrum, uti primum ex ipsis, & sensisse, & aliis tradisse; Oeccumenius supra improprie dixit, praecepisse; alioquin textus Sacrae Scripturae ei repugnaret; in quo legimus: Et statuerunt duos: et orantes dixerunt: quae soli Petro non conveniunt: sicut neque illa: Et annumeratus est cum undecim Apostolis. Sed de hac Matthiae electione erit nobis iterum libro sequenti 2. agendum109. Oeccumenius vero a Bellarmino adductus, de solo primatu personali Petri a nobis toties explicato, est intelligendus. XX. Vigesima praerogativa, Petrus primus incipit concionari110, & promulgat Evangelium, etiam aliis audientibus. Quid tum? Erat primus in ordine Apostolorum, primus aetate, primus fervore & zelo: Unde Chrysostomus, Primus verbum Dei praedicat, qui primus est omnium111. Primum item miraculum, praesente Ioanne, sit a Petro in illo claudo, in pedum confirmatione112: ut ostenderet, inquit Ambrosius, se fundamentum esse totius Ecclesiae113. Si tamen primus & praecipuus fuit concionator, & Evangelii promulgator, cur non Christus miraculis eius praedicationes prosequeretur?

106 Luc. 22.107 Num. 8.108 Lib. de Eccles. Hierar.109 num. 9.110 Act. 2.111 Homil. 3. ad pop. Antioch.112 Act. 3.113 Serm. 69.

Symbolica vero de pedibus interpretatio nihil facit. Et Ambrosius, si tamen ipsius est sermo ille intelligit Petrum fuisse non solum, sed praecipuum Ecclesiae fundamentum: alioquin sibi contradiceret, qui toties etiam alios Apostolos agnovit totius Ecclesiae fundamenta: ut suis locis ostendi. XXI. Vigesima prima; Ubi damnat hypocrisim, & fraudem Ananiae & Saphirae, & eos punit morte; tanquam Divinus & summus Iudex, inquit Bellarminus, ubi sup.114 Sed hoc etiam fuit miraculum ad conciliandam Evangelio autoritate, & credibilitatem, sicut & caetera; ut cum ad ipsius umbram concurrebant aegroti, & sanabantur, illum enim qui primus erat Apostolorum, & qui maxime omnium laborabat in Evangelio, etiam maxime par erat miraculis corroborati115. Audi Petri solicitudinem a Chrysostomo descriptam; Erat, inquit, Petrus os omnium: causam fidei agit pro omnibus; doctrina sua instituit omnes; ipse praecipuus fidei affertor est, praecipuus Catechista habetur, & primus extitit verbi concionator: & primus coegit Ecclesiam tanquam non Hierosolymitanis, & circum circa habitantibus Iudaeis: sed ex Parthis, Medis, Phrygibus, Lybicis, Aegyptiis, Arabicis, advenis Romanis, & aliis: & qui omnium pastor fuit a Domino institutus (intellige praecipue ut supra) ex omnibus nationibus cogere coepit oves, docuit eos fidem simul, & Apostolicos mores, nempe renunciare omnibus, simul convenire in oratione, & panis a Christo edocta fractione116. Hae sunt causae cur Petrus excelluerit in Miraculis; non autem quia primatu auctus esset in omnes, ut contendit Baronius117. Damnavit Petrus haeresim Simonis Magi, quia Petro contigit primus cum Simone Mago congressus: & postremus etiam, ut tradunt historiae: sed non sine Paulo. XXII. Vigesima secunda praerogativa Petri est ubi sic legitur; Factum est cum Petrus transiret per omnes118. In quem locum Chrysostomus: Quemadmodum, inquit, Dux in exercitu obambulans, considerabat quae pars sit coadunata, quae suo adventu egeat: vide ubique illum circumcursare, & primum inveniri. Ita Bellarminus119. Baronius etiam hinc, reperta prius pace Ecclesiae, facit Petrum Ecclesiarum, quae ubique ex gentibus collectae erant, Visitatorem: Non enim, inquit, de aliis Apostolis id scribit Lucas, sed de Petro; cuius tantum muneris fuit Universo gregi prospicere: ut ex his etiam, sicut & multis aliis supremis advocatis, luce clarius Petri in Ecclesia primatum inspicias120. Haec Baronius. Mihi vero illud tantum luce Solis clarius est, Petrum ferventissimum Evangelii Praedicatorem, obambulasse itineribus frequentissimis, ut munus suum obiret: & in hoc caeteros undecim facile superasse. Alium maiorem primatum non video: neque aliud Chrysostomus voluit, & de hac visitatione plura dicam libris sequentibus121.

114 Cap. 22.115 Act. 5.116 Hom. 4. in Act. Apost.117 Tom.1.ann. 34. num. 274. Turrec. l. 2. de Eccles. c. 5.118 Act. 9.119 Ubi sup. c.22.120 Tom. 1. ann. 39. numer. 26.121 Infra lib. 4. cap. 1. num. 18. 24.

XXIII. Vigesima tertia; Quod Petrus primus etiam aperuerit ad gentes ostium Evangelii: ubi ad Cornelium ingressus ei praedicavit, & ipsum baptizavit122: Sed de hoc fortasse posset esse controversia, uter prior gentibus praedicaverit, Petrus ne an Paulus, de qua Bellarminus123. Ego tamen facile concesserim & crediderim, Petrum primum, Gentilibus etiam, Evangelium predicasse in Cornelio: atque hac de causa merito & Iudaeorum & Gentilium Patrem posse appellari; sed quid hoc ad Principatum? Fuit insignis Petri solicitudinis praerogativa, qua solicitudine, & indefessa diligentia caeteros facile superavit. Visio, inquit Bellarminus, illi soli ostensa est, qua monebatur tempus esse praedicandi Gentilibus. Fuit privilegium quo primus & maximus natu ex Apostolis, & ferventissimus executor, meruit decorati. Solet pontifex Romanus aliquem ex maxime fidis, & dilectis, & idoneis Cardinalibus, legatum ad gravissima negotia destinare: num propterea dicit quispiam illum Cardinalem esse Principem supremum autoritate, & Iurisdictione supra alios Cardinales? Dictum est ei, inquit Bellarminus, macta et manduca: nam capitis est manducare, & per manducationem traiicere cibum in stomachum, & illum sibi incorporare. Significatur enim hac Metaphora Petro convenire, ut ipse tanquam caput Ecclesiae, infideles convertat, & efficiat membra Ecclesiae. Ecce tibi Symbola, & Allegorias. Ego vero dicerem potius os manducare, & in ventrem cibum traiicere, quam caput: & quamvis os sit in capite, os tamen caput non est: sicut neque oculi, neque aures, neque aures, quae omnia ut membra a capite distincta solent numerari. Melius Augustinus, dum hanc eandem considerans visionem, ait: Unde iam post remissionem peccatorum, quare non accipiantur Gentiles in corpus Christi, quod est Ecclesia Dei, cuius personam Petrus gestabat? Petrus in multis locis apparet, quod personam gestet Ecclesiae: si Petrus figuram gestabat Ecclesiae, & Ecclesia corpus Christi est, recipiat in se quase in escam suam iam mundatas gentes, quibus peccata dimissa sunt124. Hoc mihi Symbolum magis arridet, qua Bellarmini, ut totus Petrus manducas illa animalia, significet Ecclesiam gentes recipientem: & Petrus ad hoc electus, si Augustino volumus credere, assumitur ut Figura, & non ex ulla ipsius peculiari praerogativa. Quanquam haec visio mihi quoque plus simplicis instructionis, & quasi cuiusdam increpationis, quam laudis & praerogativae in Petro, videtur innuere: Is enim Iudaismo addictissimus, vix poterat in gentilium vocationem, ad divinae filiationis gratiam inclinare. A qua illum aversione ut Christus amoveret, nimium legalibus, quae iam exspirabant, addictum, visione hac occurrit, non sine illa redargutione: Quod Deus purificavit, tu commune ne dixeris125. Ac ne ipse, nimium fortasse in hoc refractarius, reluctaretur, ter visio illa, aut saltem haec vox, repetita est.

122 Act. 10.123 Ibid. c. 22.124 Lib. 50. hom. 45.125 Act. 10.

XXIV. Vigesima quarta; ubi pro Petro in carcere constituto oratio fiebat sine intermissione ab Ecclesia126, & liberatus est; quam orationem pro aliis in simili periculo constitutis, ut fuit Stephanus, & Iacobus; non legimus ita sine intermissione factam, ut pro Petro: ex quo colligunt indicium Petrum fuisse caput, quia multum interest utrum membrum; an caput periclitetur127. Respondeo; Quia erat primus & maximus Apostolus, & Ecclesiae utilissimus, qui incredibili sua sollicitudine, & immensis laboribus pro Ecclesia toleratis, maximum etiam erga se Ecclesiae conciliaverat amorem, ideoque ab ea fiebat oratio sine intermissione pro eo. XXV. Vigesima quinta128; Primus in Concilio loquitur, & sententiam eius Iacobus, omnesque alii sequuntur: Et ab ipso maxime cupiebat Paulus solutionem dubiorum de legalibus institutis, de quibus Antiochiae contendebant, ut asserit Theodoretus129. Mihi tamen certum est in omni Collegio Decanum primum dicere sententiam, neque propterea est supremum aliorum caput, cum Iurisdictione. Et in eodem Concilio Iacobus etiam aliquid amplius decernit, quod Petrus non decreverat: nimirum (abstinentiam a contaminationibus simulacrorum, et fornicationis, et sanguine). Sed Decretum Concilii ibidem inspiciatur, prodeat ne Petri nomine, cuius inscriptio talis est: Apostoli et seniores fratres, his qui sunt Antiochiae, et Syriae, et Ciliciae fratribus, et Gentibus salutem. Quod vero Theodoretus dicat a Petro voluisse Paulum instrui, videat quam sit conforme hoc divinae Scripturae: Paulus enim & socius eius Barnabas suscepti sunt Hierosolymis ab Ecclesia, & ab Apostolis & senioribus, non a Petro solo. Sed puto intelligit a Petro tanquam a seniore Apostolo, mentem suam, & aliorum Apostolorum, Paulo fuisse explicandam, erat enim Petrus os Apostolorum130. Sed de hoc alias. XXVI. Vigesima sexta; Paulus ad invisendum Petrum e longinquo Hierosolymam venerit131, tanquam ad maiorem, ut loquitur Oecumenius132. Quidni vero Paulus (novissimus Apostolorum133) agnoscat Petrum primum Apostolorum se maiorem aetate, vocatione, familiaritate Christi, rebus gestis, & ipsa Apostolorum delatione, totque aliis praerogativis, sed tamen omnibus personalibus, valde insignem? Quodque illum invisat officii gratia, qui erat primus Apostolorum, nihil arguit absoluti in Petro Principatus: propterea enim, quia Petrus erat os, & princeps Apostolorum, hoc est primus ex ipsis, qui etiam omnium nomine soleret proloqui, agere, & respondere: ideo Paulus eum praeter alios, ut scribit Chrysostomus, visurus ascendit134. Quod Pauli officium alibi melius explicans idem Chrysostomus ait: Quid hoc animo possit esse modestius?

126 Act. 12.127 Bellarm. ibid. c. 22.128 Ibid. c. 22. praerog. 19.129 Actor. 15.130 Chrys. in Acta Apostol. homil. 4.131 Gal. 1.132 In c. 1. ad Gal.133 I. Cor. 15.134 Hom. 87. in Ioan.

Post tanta: aliaque benefacta; cum nihil opus haberet Petro, nec illius egeret voce, sed honore par erat illi (nihil enim hic dicam amplius) tamen ascendit velut ad maiorem, ac seniorem: solusque Petri conspectus commovit illum ut eo proficisceretur135. Audisne Paulum Petro honore saltem parem? videsne Chrysostomum tacite quodammodo Paulum Petro etiam praeferre, per illam valde gravidam reticentiam (nihil enim, inquit, hic dicam amplius?) si Doctor hic celeberrimus agnovisset Petrum Ecclesiae totius Principem & Monarcham, illane potuisset dicere, tamen ascendit velut ad maiorem & seniorem: soliusque Petri conspectus commovit illum, ut eo proficisceretur? Oportuisset autem dicere eum ascendisse ad Petrum, tanquam ad caput totius Ecclesiae, & suum verum ac legitimum superiorem: neque debebat hic modestiam Pauli efferre, quod par ad parem, & fortasse ad minorem accesserit, sed obedientiam & reverentiam; quod non solius conspectus, sed obedientiae gratia accesserit. Sed pergamus audire Chrysostomum Pauli modestiam, ac fere humilitatem, occasione huius visitationis, exaggerantem: Vides, inquit, quomadmodum illis (Apostolis Petro et Iacobo) tribuit congruentem honorem; neque solum non dicit seipsum illis meliorem: verum ne parem quidem esse putat, id quod ex ipsa profectione liquet: sicut enim nunc multi fratrum nostrorum ad viros sanctos proficiscuntur, eodem affectu tunc Paulus ad Petrum profectus est. Sanctitas ergo Petri, non autoritas, Paulum traxit: Sed pergit Chrysostomus; Nam isti nunc utilitatis suae gratia suscipiunt peregrinationem; ac Beatus ille, non ut disceret aliquid ab illo, neque ut correctionem aliquam acciperet, profectus est: sed tantum ut videret eum, suaque praesentia honoraret. Maiorem porro Petrum vocavit propter aetatem & vocationem: nam & ibidem Iacobum quoque maiorem vocat Chrysostomus, dum ait: Primum quidem ingreditur ad Iacobum plurima cum modestia, velut ad maiorem & honoratiorem, &c. Augustinus vero de hac Visitatione sic & ipse loquitur: Si cum evangelizasset Paulus in Arabia, postea vidit Petrum: non ideo ut per ipsum Petrum disceret Evangelium: nam ante utique eum vidisset, sed ut fraternam caritatem etiam corporali notitia cumularet136. Solam ergo fraternam erga fratrem caritatem agnoscit etiam Augustinus: non erga superiorem & Ecclesiae totius principem obedientiam, & reverentiam. Itaque aut nullum Augustinus agnoscit in Petro Ecclesiae primatum, aut (quod absit a mente Christiana) erga Petrum malignus, & invidus, ipsius, ubi minime debuit, ibi maxime reticuit Principatum. Ambrosius quoque idem de hac visitatione sentit, eam honoris tantum gratia factam: Dignum fuit, inquit, ut cuperet videre Petrum, quia primus erat Apostolos, cui delegaverat Salvator curam Ecclesiarum137. Ad eam scilicet respexit Ambrosius (si Ambrosius ille est) praerogativam, quod & primus erat inter Apostolos ordine, aetate, & vocatione, &c. & ei seorsim, specialiter intellige, & principaliter, per illa verba. Pasce oves meas, fuerit cura Ecclesiarum delegata. Neque hi

135 In Epist. ad Gal. c. 1.136 In epist. ad Gal.137 In cap. 1. ad Gal.

discrepant ab eo, quod ante omnes de eadem visitatione scripsit Hieronymus his verbis: Tantae Petrus autoritatis fuit, ut Paulus in Epistola sua scripserit, Deinde post annos tres veni Hierosolymam videre Petrum138. Autoritas enim hic significat existimationem, qua motus Paulus accesserit ad Petrum, officii tantum gratia, ut est explicatum. Cum autem planum sit in sacra Scriptura bis Paulum Hierosolymam ascendisse: & priori quidem vice, officii tantum causa; miror quomodo Hieronymus idem alibi, hac etiam priori vice, velit Paulum pro sui instructione, ad Petrum accessisse. Ait enim, post Damascum, Arabiamque lustratam, ascenderit Hierosolymam, ut videret Petrum, & manserit apud eum diebus quindecim. Hoc enim mysterio hebdomadis, & ogdoadis, futurus Gentium praedicator instruendus erat139. Quod nemo praeter Hieronymum, ex antiquis patribus, intellexit: sed expresse contrarium, & Augustinus, & Chrysostomus, ut vidimus docuerunt. Imo etiam altera vice, quando post quatuordecim a priori annos Hierosolymam ascendit, ut cum Apostolis conferret Evangelium, ne tunc quidem ut instrueretur accessit, qui per revelationem a Christo immediate acceperat Evangelium, ut libro septimo melius explicabo. Sed in Epistolis solet Hieronymus sequi, praesertim iunior, prafat. in comment. in Abdiam. sensus allegoricos, non sine literae interdum laesione. Et ad Augustinum scribens de altera hac visitatione ait: Paulum ostendisse se non habuisse securitatem Evangelii praedicandi, nisi Petri, & qui cum eo erant fuisset sententia roboratum140. Fervor enim disputationis, & dissensionis scripturalis cum Augustino, super reprehensione Petro a Paulo facta, facile Hieronymum traxit; ut plurimum Petro tribueret, & ei Paulum submitteret: ne Augustini sententia, sed ipsius potius, robur maius haberet, & prevaleret. Nam & ipsemet Hieronymus alibi in priori visitatione Pauli nihil aliud agnovit, nisi tantum officium honoris: Ait enim adventum Pauli Hierosolymam fuisse: non ut oculos genas, vultumque eius inspiceret, utrum macilentus an pinguis, adunco naso esset an recto, & utrum frontem vestiret coma, an (ut Clemens in periodis eius refert) calvitium haberet in capite. Nec puto Apostolicae fuisset gravitatis, ut post tantam triennii praeparationem, aliquid humanum in Petro voluerit aspicere: Sed iis oculis aspexit, quibus & modo in Epistolis suis videtur: iis oculis Paulus vidit Cepham, quibus nunc a prudentibus quibusque Paulus ipse conspicitur. Quod si cui non videtur, cum superiori sensu iungat haec omnia: Quod nihil Apostoli sibi contulerint: nam & quod iussus sit ire Hierololymam, ad hoc isse ut videret Apostolum: non discendi studio, qui & ipse eundem praedicationis haberet autorem, sed honoris priori Apostolo deferendi141. Hucusque Hieronymus: quando fortasse disceptationis contra Augustinum fervor deferbuerat: aut nondum incaluerat; Tu lector per te considera quemnam primarum Ecclesiasticum Hieronymus in Petro agnoverit, dum illum vult a Paulo invisum, honoris tantum gratia, non item disciplinae aut obedientiae; ut ei 138 Epist. 89. ad Aug.139 Epist. 103. ad Paulum.140 Praefat. in comment. in Abdiam.141 Hieron.in Epist. ad Gal. cap. 1.

tanquam Principi, hoc est primo Apostolorum honorem tribueret. Frustra igitur ex hac visitatione Pauli colligunt Monarchici, praesertim Bellarminus142 & Baronius143, Ecclesiasticum Petri principatum, cum in ipsa potius contrarium intelligant Hieronymus, Augustinus, & Chrysostomus. XXVII. Ultimo demum ex sacra divina Scriptura, summum Petri primatum, magna subtilitate confirmat Baronius, ex eo quod in Corinthiaca dissensione aliqui male loquentes dicebant, Ego sum Apollo; alii, Ego Pauli144: at vero alii bene loquentes dicebant, Ego sum Cephae, et ego sum Christi: ut conatur exponere idem Baron. quam expositionem hoc pacto tractat145; In his quidem advertendum est, quoniam non dicebant alii se esse Cephae, quod Cephas Corinthi predicasset; sicut nec qui se dicerent esse Christi, id ob eam causam profitebantur, q. Christus cum in humanis esset, illis Evangelium praedicasset: sed potius quo illam contentionem, & scissura Ecclesiae declinarent, rem ad suum principium reducentes, quod (si falli non possent) dicerent alii se esse primi omnium post Christum pastoris, & Ecclesiae capitis Petri discipulos: alii vero autoris omnium Christi. Iccirco idem Paulus inferius nulla de Cepha habita mentione, nec de Christo, sed quia sui tantum causa, & Apollo fuerat oborta contentio subdit; Cum enim sit inter vos zelus, et contentia, nonne carnales estis, et secundum hominem ambulatis? Cum enim quis dicat, Ego quidem sum Pauli: alius autem, Ego Apollo: nonne homines estis? Quid igitur ess Apollo? Quid vero Paulus? Ministri eius cui credidistis, et unicuique sicut Dominus dedit, Ego plantavi, Apollo rigavit, sed Deus incrementum dedit146. Sicque videas, cum de Ministerio, & officio agitur praedicationis nullam amplius (secundum nuper dictam sententiam) de Petro haberi mentionem, eo quod nondum praedicasset ipse, sicut Paulus, & Apollo Corinthiis Evangelium; sed quod in Ecclesia primatum teneret, esse ab aliis superius nominatum, sicut & Christum; ut quia ille omnium pastor, hic vero esset Christianae religionis principium. Hucusque Baron. Sed haec eius subtilitas non subsistit: nam etiamsi Petrus tunc nondum Evangelium praedicaverit Corinthi, Paulus tamen super addit nomen Cephae, nominibus Apollo, & Pauli, qui duo fortasse soli causa fuerant ut inepte Corinthii in sectas abirent; ut exemplificaret male loqui quoscunque qui sibi hominem quemcunque quantumcunque Apostolum, caput constituerent; etiamsi is esset Cephas, primus & maximus Apostolorum: Cepham vero nominari pro ministro, eodem modo quo Apollo & Paulus, nominati sunt; si non habetur ex illis verbis, quae attulit Baronius ex tertio capite primae ad Corinthios, habetur tamen ex aliis paulo post ad finem eiusdem cap. dum ait: Nemo itaque glorietur in hominibus; omnia enim vestra sunt: sive Paulus, sive Apollo, sive Cephas, sive mundus, sive vita, sive mors, sive praesentia, sive futura; omnia enim vestra sunt, vos autem Christi, Christus autem Dei. Totus profecto in eo est Paulus, ut

142 De Rom. Pont. cap. 22. infra143 Tom. 1. ann. 39. num. 5. 6. 7.144 I. Cor. 1.145 Tom. 1. an. 57. n. 3.146 I. Cor. 3.

fideles nullum sibi hominem, tanquam caput, adscribant; sed omnes, a quocunque Magistro fuerint edocti, solum Christum tanquam caput agnoscant; ut bene illi soli agnoscebant, qui dicebant, Ego sum Christi: nam Apostoli & praedicatores erant tantum ministri, ipsorum fidelium causa a Christo deputati; ideo dicebat Paulus, omnia vestra sunt, sive Paulus sive Apollo, sive Cephas: i.e. in vestri causam ordinati, & ministri eius cui credidistis, quasi dicat, Tantum abest ut Apollo, aut Paulus, aut Cephas, aut quicunque homo purus sit vestrum caput, ut possit quis dicere, Ego sum Apollo, ego Pauli, ego Cephae, ut etiam isti potius sint vestri ministri, vobis inservientes, & vestri tantum causa Apostoli ordinati. Hanc Pauli mentem optime explicans Augustinus ita scribit, Narrabo nomen tuum fratribus meis147. Mortuus est Christus, resurrexit, ascendit, absentavit se corpore, susceperunt fratres eius, uxorem eius, praedicatione Evangelii generaturi filios, non per semetipsos, sed per Evangelium, propter nomen fratris: in Christo enim Iesu, inquit, per Evangelium, propter nomen fratris, ego vos genui148. Itaque suscitantes propter nomen fratris semen fratri suo, quotquot genuerunt non Paulianos, aut Petrianos, sed Christianos nominaverunt149. Et paulo post ideo ipsos quos suscitaverat fratri suo Paulus, cum videret currere ad nomen suum clamavit, Nunquid Paulus crucifixus est pro vobis? Si itaque bene dicebant illi, neque errabant (quod vult Baro.) qui dicebant, Ego sum Cepha; merito se Petrianos poterat etiam vocare; a quo tamen quia abhorret August. & ita errare Petrianos putat, sicut & Paulianos, quis dubitat Augustin. dicturum eos eodem modo schisma cogitasse, qui dicebant, Ego sum Cephae: sicut illos qui dicebant, Ego sum Pauli? & sicut laudat factum Pauli, dum exclamavit, Nunquid Paulus pro vobis crucifixus est: Ita certe diceret & Petrum ad idem obligatum fuisse, si audisset alicubi fidelem alique dicentem, Ego sum Cephae. Et sane errasse etiam illos qui dicebant, aut qui dicere potuissent, Ego sum Cephae; expresse docet idem Augustinus illis verbis, super me aedificabo te, non me super te. Nam volentes homines aedificare super homines, dicebant, Ego quidem sum Pauli, ego autem Apollo, ego vero Cephae; ipse est Petrus: & alii qui nolebant aedificare super Petrum, sed super petram, Ego autem sum Christi: Apostolus autem Paulum agnovit se eligi & Christum contemni: divisus est, inquit, Christus, nunquid Paulus pro vobis crucifixus est? aut in nomine Pauli baptizati estis? quomodo non in Pauli, si nec in Petri; sed in nomine Crhisti; ut Petrus aedificaretur super petram, & non petra super Petrum150. Ita Augustinus in nostri etiam temporis Petrianos. Chrysostomus Pauli spiritu plenissimus, sic locum explicat. Nam si Pauli, & Apollo, & Cephae non licebat ipsis nomina laudare; multo minus aliorum, si magistrum, & principem Apostolorum, & tanti populi admonitorem sibi arrogare non debebant; quam minus eos qui nusquam essent151? Et adverte verbum illud, magistrum, non

147 In Ps. 44.148 I. Cor. 4.149 Deut. 25.150 Ser. 13. de Verb. Dom.151 Hom. 3. in Cor. c. 1.

referri ad Apostolos, Petrus enim non fuit magister Apostolorum: sicut ad eos refertur verbum Princeps, fuit enim Princeps, id est primus inter Apostolos; sed refertur ad ipsos fideles, & populum; statim enim vocatur etiam populi admonitor. Periculosa itaque redditur illa Baronii expositio, nimis subtilis, ac propterea reiicienda: Hactenus de coniecturis Petri primatus, quas divinae Scripturae videri possent suppeditare. Eas pene omnes collegit Leo nonus Pontifex Romanus, ad confirmandum Petri primatum152: Et postea Innocentius Tertius153. Transeamus ad alias. XXVIII. Affert Bellarminus adhuc octo coniecturas ex octo aliis prerogativis Petri, ex variis autoribus collectis154. Quarum prima est, quod Christus suis manibus Petrum dicatur baptizasse. Huius rei autorem facit Evodium Antiochenum, ex relatione Euthymii155 & Nicephori156.Sed fides sit penes autores, si mihi certum esset Evodium Petri discipulum hoc dixisse aut scripsisse, tunc demum dicere hoc fuisse indicium magnae dilectionis erga Petrum, tanquam primogenitum, & ferventissimum. Sed quia baptismum vim accepisse ab aqua & sanguine, quae ex latere Christi fluxit, dicunt Theologi, & communiter tenent baptismum obligare non coepisse, nisi post resurrectionem; & verba illa Christi (Euntes docete et baptizantes, etc.157) id maxime confirmant. Sicut & illa Ioannis, Ego quidem baptizo vos in aqua in poenitentiam, qui autem post me venturus est, fortior me est, cuius non sum dignus calceamenta portare, ipse vos baptizabit in Spiritu S. et igni158. Hic facile mihi persuadeo illam propius accedere ad fabellam, quam ad sacram historiam: Neque video Apostolos Baptismo indiguisse, quos Dominus privilegio singulari, etiam sine Baptismo aquae, Spiritu suo egregie emundaverat. Et Augustini verba sunt: Dominus Iesus Christus baptismum suum noluit alicui dare: non ut nemo baptizaretur baptismo Domini, sed ut semper ipse Dominus baptizaret159. Cyrillus vero Hierosolymitanus, de Ioanne Baptista loquens, ait: Bonus ille, qui in aqua baptizabat, sed quid ad illum qui baptizat in Spiritu, & igne160? Spiritu sancto & igni Apostolos baptizavit Salvator, quando est de coelo factus repente sonus, &c.161 Item: Descendit autem, Spiritus sanctus, ut & virtute induat, & ut baptizet Apostolos162: dicit enim Dominus: Vos autem baptizabimini Spiritu sancto163. Ac sane eosdem Apostolos fluminis baptismo non fore baptizandos, sed solo baptismo flaminis, satis colligitur ex iisdem Christi verbis: Ioannes

152 Epist. 1. ad Michael.Constant. tom. 3.153 Lib. 2. ep. 200.154 Lib. 1. de Rom. Pont. c. 23. 24.155 In Ioan. 3.156 Lib. 2. hist. c. 2.157 Matth. 28.158 Matth. 3.159 Tract. 5. in Ioan.160 Catech. 3.161 Act. 2.162 Ibid.163 Act.1.

quidem baptizavit aqua, vos autem baptizabimini Spiritus. S.164 Est. n. locutio adversativa, excludens aquam. August. tamen probabilius esse censuit Apostolos omnes fuisse etiam aqua baptizatos; nullum tamen a Christo165; & probat ex Evangelio Ioannis. Apud Tertul. utrumque relinquitur probabile, sive affirmare Apostolos fuisse aqua baptizatos, sive negare166. XXIX. Secunda Petri praerogativa, extra S. Scripturam, dicitur esse; quod solus Petrus a Christo Episcopus fuerit ordinatus: caeteri autem Apostoli a Petro Episcopalem acceperunt consecrationem. Sed & hoc adhuc magis fabellam redolere mihi videtur: & est commentum Turrecrematae167, neque sacris Scripturis, neque sanctis Patribus unquam cognitum: imo fortasse divinis Scripturis contrarium: aliam enim in Apostolis consecrationem in Episcopos non invenimus, nisi vocationem ipsorum ad Apostolatum & missionem; quibus enim dixit Christus: Sicut misit me Pater, et ego mitto vos168: illis profecto dedit simul, his dictis, potestatem Episcopalem, hoc est, Apostolicam ordinariam: quae Episcopalis & Apostolica potestas in eo tota consistit, ut Evangelium praedicetur, & fideles in fide, & vivendi Christiana ratione instruantur. Ad hoc autem consecratione Christus opus non habuit. Sicut nunc Canonistae dicunt; solo verbo posse Ro. Pontificem facere aliquem Episcopum, & Sacerdotem; absque ulla alia ordinatione, & consecratione169. Huic tamen potestati Apostolicae, seu Episcopali, quasi accessoria addita fuit a Christo seorsim, omnibus tamen simul, & potestas conficiendi corpus Christi, quando in ultima coena dixit eis: Hoc facite in meam commemorationem170: & alia remittendi peccata, quando in omnes simul insufflavit, & dixit: Accipite Spiritum S. quorum remiseritis peccata, etc.171 Et sic plene facti sunt omnes simul, absque ulla peculiari consecratione, & Apostoli, & Episcopi; de quo nobis erit fusius & exactius libris seqq. praesertim 2. & 5. disputandum. Obiiciunt Paulum: Cum tamen ipse Apostolum se dicat esse non ab hominibus, neque per hominem, sed per Iesum Christum172: libentius ipsi credam, quam cuiquam alii: ipsum etiam a Christo iam glorificato immediate verbo, sine peculiari cosecratione, factum esse simul Apostolum, & Episcopum; cum potestate & primaria, quam iurisdictionis nunc vocant; & accessoriis, quas ordinis solent nuncupare. Sed & de hoc alibi. Sicut & de Iacobo fratre Domini: nam is, aut non fuit Apostolus ex duodecim, si est ab Apostolis Hierosolymorum Episcopus ordinatus: aut si fuit Apostolus, illa non fuit ordinario, sed tantum, de consensu communi ad illam curam deputatio. Quod vero afferunt Romanam Ecclesiam propterea esse matrem omnium Ecclesiarum, & ab ea omnes Episcopos habuisse consecrationem, & dignitatem,

164 Act. 1.165 Epist. 108.166 De Baptism.167 In Lib. 2. de Eccles. cap. 32.168 Ioan. 20.169 Angel. in l. c. 1.de sent. pass. et in l. 2. c. de cr. sacri. Rebus. in prax. benef. init. ubi de Cler.170 Luc. 22.171 Ioan. 21.172 Gal. 1.

quia Petrus, qui eam fundavit, fuit primus & solus Episcopus a Domino consecratus173, nihil probat: suis enim locis haec omnia falsa esse ostendmus. Obiiciunt adhuc aliqui solam missionem no posse facere Episcopum, quia multi Praedicatores mittuntur ab Episcopis ad praedicandum, &c. non tamen propterea fiunt Episcopi: Respondeo si mitterentur a Christo immediate, certe essent Episcopi: sicut etiam si mitterentur cum plena potestate Ecclesiastica ab habente autoritatem, ad plebem proprium Episcopum non habentem. XXX. Tertia praerogativa: Quod Petrus Simone Magum primus detexit; & postea damnavit, & plane extinxit: Sane hoc Petrus fecit, quia Petro & non alteri contigit negotium cum Mago: Quod si alteri contigisset, idem praestitisset: si tamen Christi ordinatione id ita contigit, voluit primum Apostolorum & zelo fidei, ac pietatis ferventissimum, hac praerogativa decorate174. Certo Petro soli gloriam hanc, deiecti Magi, non tribuit Cyrillus Hierosolymitanus: sed Paulum etiam aequalem ei in hoc negotio socium tribuit, & ait175: Errorem autem latius se proferentem coarguerunt duo viri boni, huc perlati: Petrus & Paulus, Ecclesiae praefecti: & Simonem sese Deum ostentantem, talemque existimatum, confestim morte affecerunt: Nam cum Simon sese sublimem in coelos latum iri profiteretur, & in aerem daemoniorum vehiculo ferretur, genibus provoluti servi Dei, & concordiam illam prae se ferentes, quam Iesus dixerat: Si duo ex vobis consenserint, de omni re quamcunque petierint, succedet eis176: consensionis telum, precum interventum, in Magum eiaculati sunt: & in terram eum deiecerunt. Fabulam hanc esse aliqui dicerent a quodam non antiquissimo Hegesippo confictam177: Sed quia Cyrillus hic (utinam & ipse non suppositus) & Ambrosius178 & Theodoretus Cyri179 ut historiam id admittunt, admittamus & nos. XXXI. Quarta, quod Romae sedem suam divino iussu collocaverit, ubi erat Principatus mundi. Atqui vero quid si sedes illa ut magis, aut non minus dicenda sit sedes Pauli? De hac nos plura libro quarto. XXXII. Quinta, Quod sub finem vitae Petri Christus ei apparuerit, & dixerit: Venio Romam iterum crucifigi: significans Petrum esse suum Vicarium: & quod Petro fit, sibi ipsi fieri. Hanc quoque Hegesippi fictam fabulam esse multi censent180: quia tamen id Ambros. concione de Basilicis non traden. admittit, & ut historiam profert, sic respondeo: si haec coniectura valet, multo magis valebit ad idem probandum de caeteris, quod omnibus dixerit. Qui vos spernit, me spernit181 & quando dixit Saulo, Quid me persequeris?182 significavit ne

173 Bellarm. de Rom. Pont. lib. 1. c. 23. secunda ratio.174 Baro. Tom. 1. an. 35.n. 25.175 Catech. 6.176 Matth. 18.177 De excid. Hieros. 3. c. 2.178 Lib. 4. Hexaem. c. 8.179 Haeret. fabul. l. 1.180 De Ecid. Hieros. l. 3. c. 2.181 Luc. 10.182 Act. 1.

unumquemque fidelem quam Paulus persequebatur, esse ipsius Vicarium in terris? Certe Augustinus saepissime docuit Christum totum esse caput, & corpus, sive membra, & quod in quocunque membro Christi sit, in se fieri Christus affirmat. XXXIII. Sexta, Quod solae Ecclesiae a Petro fundatae sint habitae semper Patriarchales. Nos de sedibus Apostolicis, & Patriachalibus agemus libro tertio; & ostendemus ex magnitudine saeculari civitatum, Patriarchales & Metropoliticas Ecclesias, iure humano potissimum erectas, & institutas. XXXIV. Septima praerogativa, quod Ecclesia universalis festum cathedrae solius Petri, & non aliorum celebret. Hoc tamen ideo factum est quia Petrus primus Evangelium gentibus praedicavit, ut supra docuimus: & primus Ecclesias in gentibus, & nationibus fundavit, alii vero sunt ipsum subsecuti, & de hoc lib. 4. XXXV. Octava, Quod in literis formatis antiqui ponerent nomen Patris, & Filii, & Spiritus sancti, & Petri183, hoc pacto P. U. A. P. Atticus enim Episcopus, ut legitur in Concilio Chalcedonensi ad finem, exponit, illis literis contineri Patrem, Filium, Spiritum S. & Petrum184. Ita etiam Ivo Carnotensis185. Mihi tamen in illis elementis sola Trinitas contineri videtur, Pathr, UioV, Agion Pneuma. Tertiam enim Trinitatis personam duplici dictione efferimus, sive Graece, siue Latine, hoc est, Spiritus sanctus, sive sanctus Spiritus. Petrum vero quartam Trinitatis personam facere mihi videtur maxima saltem stultitia. XXXVI. Nullae igitur coniecturae, nullae Petri praerogativae ipsius confirmant Monarchiam: sed solum ad summum primatum ordinis, aetatis, dignitatis, & excellentiae personalis. Atque illud mihi mirabile videtur quod Monarchici isti nuper expergefacti, quantumcunque laborent in hoc Petri absoluto principatu indagando, nunquam tamen ipsum a priori (ut loquar cum Logicis) aut ostendant, aut nitantur ostendere: sed ipsimet sponte, ut vidimus, licet coacti vi veritatis, fateantur, se a posteriori tantum, ex quibusdam signis & coniecturis, hunc colligere principatum: ut quod Christus cum solo Petro loquatur de fundamento, de clavibus, de pastura, aliis praesentibus: quod primus Petrus numeretur, interroget, respondeat, &c. Quia tamen haec signa primatum ad summum personalem supponunt, ut docui apertissime, manet Ecclesiastica potestas aeque in omnibus Apostolis, non minus quam in Petro: ut propterea Monarchia in Ecclesia, Apostolorum tempore, nullo modo sit admittenda. Sed adhuc habent Monarchici quo sibi Monarchiam hanc Petri tueri posse videantur: nimirum Patrum dicta, qui eam conceptis verbis admittere videntur, & confiteri. Iam igitur illos etiam audiamus; & quid sibi velint, bene percipiamus.

183 Bellar. ubi supra c. 24. et Baro. tom. 3. an. 325. n. 164. et 169.184 Pater, Yios, Agion Pneuma, Petros.185 De causis Cler. par. 6. c. 433. et 434.

_________________________________________________________________________