bo t cha m v x hi, v n t t mnh vo mt khun mu mi, khc bit n ni cc n tng su sc v nguyn s, tr nn m nht i ngoi tr thnh thong xut hin lt qua bt ng. Ri th, ngay bn thn ta rt khng tin vo nhng k c , chng ta rt lo s mt i cuc sng vt cht n nh trong ci i ny n ni chng ta xa b ton b hay t nht cng b qua i vi bt k loi kinh nghim tm linh t k c nh vy. Vic nhn vo qu trnh da trn khung cnh ca nhng g xy ra khi cht dng nh ging vi vic nghin cu mt cu chuyn thn thoi ; chng ta phi cn kinh nghim tu tp nht nh no y i vi tin trnh bardo lin tc ny.khng tin vo nhng k c , chng ta rt lo s mt i cuc sng vt cht n nh trong ci i ny n ni C s i chi ging co gia thn v tm v c kinh nghim tip din khng ngng ca ci cht v ci sanh ra. Cng c ci kinh nghim v bardo php tnh, v linh quang (hay quang minh), v bardo tr thnh (ti sanh), v cha m trong tng lai c th c, v nhng hon cnh sanh ra. Chng ta cng c thy thn bnh yn v thn xung n hin ra lin tc ngay st na ny. Nu tm ta ci kinh nghim c tht v ci cht v trng thi bardo s khng phi l cu chuyn thn thoi thun ty v cng s khng l mt c sc bt ng, bi v chng ta cng kinh qua kinh nghim ri v chng ta tr nn quen thuc vi ton b s vic .sanh ra. Chng ta cng c thy thn bnh yn v thn 2.i Gii ThotThng Qua S Nghe Trong BardoBi Ging ca Chogyam Trungpa, Rinpoche

THNG IP CA CUN SCH

Dng nh c mt vn gt mc c bn khi chng ta cp ti ch T th Ty Tng. Nu a ra so snh v phng din thn thoi v nhng hiu bit v ngi cht gia T th Ty Tng vi T th Ai Cp th chng ta s b st mt im c bn l quy lut c bn ca s cht v s sanh c ti din lin tc trong cuc sng ny. Do , chng ta c th coi b gio hun ny nh l Sch Ti sanh ca ngi Ty Tng. B gio hun ny khng t nn tng trn ci cht theo ngha en, n c t nn trn mt quan nim hon ton khc bit v ci cht. N l mt Quyn sch v Chn Khng. Chn Khng cha ng c ci cht ln ci sanh ; h khng to lp ni chng ta ht th, c x v hnh ng, n l mi trng c bn cung cp ngun cm hng cho b sch ny.

Trc khi Pht gio du nhp vo, nn vn minh ca o Bon Ty Tng c sn nhng ch dn chnh xc cch ng x vi nng lc tinh thn do ngi cht li sau , hay c th ni l cc du hiu, thn nhit thi th khi mt ngi cht i. Dng nh c hai truyn thnggii m chng ta tri qua tc l su ci ca trng thi tm l ca chng ta. Ri th kinh nghim y c th c thy dng cc deities (ha thn ca ch Pht v B tt) khc ca o Bon v ca ngi Ai Cp ch da trn loi kinh nghim v cch m cc du hiu ca ngi cht biu l, thay v cp ti tm thc (thn thc) ca ngi cht. Nhng ci tng thc cn bn (basic principle) m ti ang c din t ngay by gi chnh l ci bn cht chao o, nghing ng gia s sng sut v u m hay gia gic ng v m lm, cng vi cc kh nng xy ra i vi loi khm ph cc nh hin ra trn ng dn ti s sng sut hay s u m.

Bardo c ngha l khe h ; n khng ch l khong thi gian gin on sau khi chng ta cht, nhng n cng cn l cc k h trong cuc sng bnh thng ny ; nn c ni ci cht xy ra ngay trong i sng hng ngy ny na. Kinh nghim v bardo l mt phn ca c s tm l cn bn ca chng ta. C loi kinh nghim bardo ang xy ra cho chng ta bt c lc no, cc kinh nghim v s hoang tng v s chao o tht thng trong cuc sng hng ngy nh l cm thy khng an ton, nh khng bit mnh mun ci g, nh khng bit ta ang i ti u. Cho nn, tp lun ny khng ch l thng ip cho nhng ai sp sa cht hay cht ri, nhng cng cn l thng ip cho ngi sanh ra v ang sng. Mi ngi chng ta u kinh qua s cht v s sanh mt cch lin tc, ngay trong khonh khc ny.

Kinh nghim v bardo c th c thy dng su cigii m chng ta tri qua tc l su ci ca trng thi tm l ca chng ta. Ri th kinh nghim y c th c thy dng cc deities (ha thn ca ch Pht v B tt) khc nhau p n chng ta nh c m t trong tp lun ny. Trong tun l u c cc thn an tnh (peaceful deities) trong tun l cui n phin cc thn xung n (wrathful deities) ; c nm Nh Lai v cc Herukas, cc gauris (ch thin) l cc s gi ca nm Nh Lai t bin ha hin din trong loi hnh dng ngoi din trng rt gh s kinh hi. Cc chi tit m t trong b gio hun ny l nhng g xy ra rt thc, rt nhiu trong hon cnh cuc sng hng ngy ca chng ta ch khng phi ch l nhng kinh nghim hon ton o tng hay nh cc nh hin c nhn ra trong trung m. Nhng kinh nghim ny c th ch th thy c dng cuc sng i thng ; l iu m chng ti c tm nhn mnh.

Ni cch khc, ton b vn s c t nn tng trn mt cch nhn khc, vo bc tranh tm l ca chnh chng ta trong khun kh thin nh tu tp. Khng ai s gii thot cho ta c, mi th ton b nhn qu s li nguyn vn cho mi ngi, y nh l s rng buc i vi chnh c nhn ta. Cc minh s, thin tri thc, o hu c th gip khi ng kh nng gii thot y nhng v c bn, nhng ngi khng c vai tr quyt nh.Chng ta lm sao bit c nhng iu k ra trong b gio hun ny thc s c xy ra cho nhng ngi cht ? c ai t ngi m sng li, tr v k cho ta nghe nhng g h kinh qua ? L ra, i vi nhng n tng v cng mnh m trong giai on gia cht v ti sanh, mt a tr con mi sanh c th cn nh, nhng ri khi ln ln, k c ca mt a b b thay th bi nhng iu dy ang si p ln c th bn cng mt lc. l mt kinh nghim su sc, rt mnh lit, trn tr, l kinh nghim v ci mt trong c hai nim hnh phc v ni au n u ng nht. S xung t nh nguyn s xung t c gng c l mt ci g l hon ton m lm, do bi hai lc ca hai thi cc l mong gic ng v s tr nn mt tr. Hai thi cc ny c quy kt cao n ni cho php xut hin s th gin, bung th nht nh no ; v khi bn khng cn chin u c g na th bn thn nh linh quang t hin l mt cch t nhin.

Bc k tip l kinh nghim nh linh quang trong cuc sng hng ngy. nh linh quang l mt nn tng mt th hu trng trung lp, mt k h khi s cung nhit cng thng b chng li. Ri th, mt th tr nng bt u ni ci k h, ci hu trng trung lp, vi trng thi tm thc thc tnh, dn ti mt s thong thy thnh lnh kinh nghim thin nh hay Pht tnh cng c th gi l php thn (dharmakaya). Nhng nu chng ta khng c phng tin bt lin lc c vi tr nng cn bn nn nng lc m lm vn khng ch din bin ca tm thc chng ta, ri th nng lc pht trin mt cch m qung cui cng c th ni t nng lc v lng ca nh linh quang, n suy sp thnh ra nng lc b phn tn, lng nhiu mc khc nhau. Xu hng chp th c bn bt u manh nha bt r trong trng thi linh BARDO THI IM I DIN CI CHT

Kinh nghim bardo cn bn u tin l kinh nghim v s phn vn khng bit chc c phi trn thc t mnh ang cht ni ang mt s tip cn vi th gii vt cht ny hay mnh cn c th sng tip tc. Khng phi trong hnh thc ri b thn xc m mnh ni ln s phn vn ny, m ch thc, ta b phn vn chao o v ang mt ch ta, ci nn tng ca mnh ; l kh nng c th ct bc t th gii c thc i vo mt th gii khng thc. Chng ta hn c th ni rng th gii thc l th gii trong chng ta kinh nghim c nim vui thch, s au kh, iu hay iu d. C mt hot ng no ca tr nng, mt th khi nim nh nguyn cn bn, chnh n cung cp tiu chun cho cc s vic ging nh cc s vic l vy. Nhng nu chng ta tip cn mt cch trn vn vi cc cm th nh nguyn ny th kinh nghim tuyt i ca tnh nh nguyn t n l kinh nghim bt nh. Nh vy s khng c tr ngi no c v nh nguyn c thy bng mt quan im r rt, ci m hon ton, khng h c s mu thun, s phi tri ; c mt ci thy bao trm, v bin ca ci mt. S mu thun phi tri ni ln bi v nh nguyn khng c thy nh n ch thc l vy. N c thy ch n thun theo mt cch thc thin v, k cc, vng v. Tht vy, chng ta khng nhn thc s vic mt cch ng n, m chng ta khi s nhn mi s nh th mnh cng vi nhng phng tng ca mnh thc s hin hu. Cho nn khi chng ta coi th gii nh nguyn ny nh m lm th chnh s m lm khng phi l mt th gii nh nguyn trn vn, m ch l na vi, v iu ny gy ra s bt toi nguyn cng cc v s chao o ln lao, n pht trin ln ti mc s phi tr nn in, ti mc phi ri b th gii nh nguyn i vo mt kiu (tm thc) ca ci khng m m khng minh bch, l th gii ca ngi cht, ci ngha a xut hin gia m sng m.

B gio hun ny m t kinh nghim ci cht dng cc yu t khc nhau cu thnh c th t th n vi t. V phng din vt cht c th, ta cm thy nng n khi th c (t) tan vo th lng (nc) v khi th lng tan vo th nhit ta cm thy s tun hon lu chuyn trong ngi ta bt u ngng hot ng. Khi th nhit tan vo th kh, ta bt u mt cm gic v nhit hay s pht trin, v khi th kh tan vo khng gian ta mt lin h vi th gii vt cht. Cui cng, khi khng gian hay tm thc tan bin vo kinh nng lc trung ng (central nadi) th c mt cm nhn v linh quang ni ti, mt nh sng khng r rt bn trong khi tt c c hng ni hon ton.

Nhng kinh nghim nh vy xy ra khng ngng. Trng thi c tnh l gch, hu hnh s tan bin i, v ta hon ton khng bit chc l mnh ang c gic ng hay ang nh mt s sng sut. Mt khi xy ra kinh nghim nh vy, n c th c thy trong bn hay nm giai on khc nhau. Trc tin tnh cht c th ca s hp l gch rt vt cht v sng ng s tr nn m nht ; ni cch khc bn mt s tip cn vt cht. Ri th bn t ng nng da vo mt th nng hot hn, l th lng (yu t nc) ; t bn bn tin chc rng tm thc ca mnh vn cn hot ng. giai on k tip, tm thc hon ton khng bit chc cn hot ng tt hay l khng, v c mt ci g ngng hot ng trong s tun hon ca n. Cho nn, cch duy nht lin h l thng qua nhng thc tnh, bn c gng ngh ti mt ngi no bn thng hay ght, mt iu g rt su m, nhng v tnh nc (tnh lng, d hot ng) ca s tun hon khng cn c tc dng na cho nn nhit tnh yu v ght mnh-lit-nh-bc-la tr nn quan trng hn. Nhng ri la yu v ght cng ln lt tan nhp vo gi (th kh) v c mt kinh nghim khng r rng v s m trng ra, sao cho bn c xu hng nh mt s bm cht vo s tp trung ngh n yu thng hay c nh li bng dng ngi bn yu. Ton b ging nh th trng rng bn trong, nh b ci khng xm chim.

Kinh nghim k tip l linh quang (hay quang minh). Bn ang mun u hng v bn khng th chng i c na, v ngay lc s v tm, chnh mng, khng bm vu, xut hin. Nh th ni au v nim vui xy ra cng lc ; hay nh l mt cn ma lnh rt ln cng vi nc quang, v t , ty theo cng , m kinh nghim v su ci lun hi s tng trng. Nhng tnh cch m bm gi cht, tnh cng thng ca xu hng chp th khng th no t n vn hnh c m khng c nng lc lm tc nhn ; ni cch khc, nng lc ang c s dng chp th. Gi y, theo quan im cc kiu bn nng chp th khc nhau, chng ta hy xem xt su ci.

CI A NGC

Chng ta bt u cp ti ci a ngc cnh gii m xu hng chp th mnh lit nht. Trc ht c mt s kin to cc nng lc, cc xc tnh, pht trin ti tt nh, ti mt giai on m chng ta trong cuc ua, m m khng bit c cc nng lc ang iu khin mnh hay mnh iu khin chng. Ri, bt thnh lnh chng ta mt ht du vt ca ton b cuc chy ua ny, v tm ta b ri vo mt trng thi trng tri, b ng l khng gian ca linh quang. T trng thi trng tri b ng ny mt s quyt lit cao mun nh nhau bt u ny n, nhng tm thc hoang tng cng mang n s khip s b e da. Ban u, s hoang tng v khip s xut hin nh th chng li mt i tng no , nhng ta hon ton khng bit r ai l ngi mnh ang mun nh nhau, v khi ton b s vic pht trin th s khip s quay chng li n. Khi ta c sc tn cng, thay v chng li phng tng bn ngoi, y ta li tn cng vo bn trong.

Vic ny cng ging nh cu chuyn mt tu s kh hnh thy c mt ci i con cu trc mt mnh, mun nht n ln nu. Ngi thy bo ng ta lm du ch thp vo i con cu trc khi nu n, v sau , v tu kh hnh khm ph thy du ch thp trn ngc ca ng ta. l loi quan nim th y ; bn tng c mt i tng bn ngoi tn cng, chin thng n. V trong a s trng hp, ni cm ght cng ging nh vy. Bn tc gin mt i tng v c sc p b tan tnh ci i tng nhng cng lc din tin ca s tc gin quay li tn ph mnh, s tc gin quay vo trong mnh, d bn c trnh n nhng qu tr ri, bn chnh l ni gin , nn bn khng th no trnh n n c. Ni tc gin tc l bn, nh mt con ma, lc n lc hin mt cch lin tc trong mnh, v ci a ngc pht trin nh vy.

Chng ta thy c nhng m t rt sng ng v ci a ngc trong tc phm Trang Hong Chu Ngc ca s Gii Thot (Jewel Ornament of Liberation) ca ngi Gampopa v v phng din dng hnh tng tng trng th mi s hnh h cc l mt chn dung ca chnh mnh. Trong ci ngc, chnh xc khng phi bn b hnh pht, nhng bn b ngp chm trong mt mi trng khng gian ton l s e da khng b, c m t l c nhng cnh ng, ni non lm bng st nung v khng gian ngp trn cc tia la rc nng ng s. Thm ch nu bn quyt nh chy trn th bn phi dm chn ln nhng thanh st ang nung , cn nu bn quyt nh khng b trn th thn th ca bn bin thnh cc than hng. Bn qu s v b nht kn v sc nung nng n t mi hng, di t th ton b bin thnh st nung nng, tt c dng sng u l st nng chy, v trn u th ton bu tri ngp trn la ngn.

Mt dng khc ca a ngc hon ton ngc li, l kinh nghim v bng tuyt ci lnh cng cc, mt ci nc trong mi vt u b ng bng. y l s cm ght theo mt cch khc, s cm ght n ni khng mun giao tip vi ai c. l mt loi cm hn thng xut pht t s kiu mn thi qu, v s kiu mn chuyn thnh ra mt mi trng lnh nh v c s t mn tng cng thm, bt u vn hnh h thng. N khng cho php chng ta c khiu v, vui ci, thng thc m nhc.

CI QU I

Chng ta c ci tm khc na, l ci qu i (ng qu). bt u vi ci ny, chng ta vo linh quang bng s pht sanh lng tham lam v ch khng phi s cm ght nh trong ci a ngc. C mt cm thc v ngho i, nhng ng thi mt cm thc v s giu c, n i chi nhau nhng li pht sanh ny n ng b vi nhau. Trong ci qu i, ta c mt ham mun tt , mun giu c, mun thu tm rt nhiu ca ci ; ta tm kim ca ci khng phi ta cn dng n m v ta mun s hu n. V ri, iu ny khin cho ta lc no cng thy thm kht hn na, thy cng khng c c , chnh v khng phi s ham mun s hu m thi, m cn c s ham mun tm kim thu gom mi tha mn ta. Nhng gi y, bi v ta c tt c, ta khng th i u tm v s hu mt ci g c na. Tht tht bi, v ch, mt k i t cn bn khng th tha mn c.

R rng l ta c qu y , qu trn vn n ni ta khng th n thm t no na, nhng v ta thch n, do ta bt u c nhng o tng v mi v ca thc n, khoi cm ngon ming khi n c n, khi nm n, ngi n, nhai, nut, tiu ha n. Ton b din bin y nh th tng tng ra c tha mn, v ta cm thy ganh t cng cc vi nhng ai thc s thy i v n c.

S vic ny c tng trng bng hnh nh mt con ngi c ci bng rt to nhng li c ci ming nh v ci c hng th cc k nh. C nhiu tng lp khc nhau ca kinh nghim ny ty theo mc thm kht ca ngi i. Mt vi ngi c th ly c thc n, nhng ri thc n t tan bin mt hay h khng th n c. Mt s ngi c th ly thc n a vo ming, nhng h khng th nut c thc n, mt s ngi c th nut c thc n nhng khi vo ti bao t, thc n bt u bt la v chy. C tt c cc kiu v cc cp i kht lin tc ca cuc sng mi ngy ca i thng ny.

S a thch s hu (ham mun c c) khng mang li cho chng ta bt k nim vui sng mt khi chng ta c c. Chng ta khng ngng kh nhc tm kim thm nhiu ca ci hn na, v tin trnh t thm kht n chim hu ri tr li thm kht c th din tin lin tc, khng v thy mnh thiu thn nhng v khng nhn ra rng ta sn c mi th m khng th hng th c. Chnh ci nng lc nm trong hnh ng trao qua i li, lm cho n c v thch th phn chn hn, nh l gom gp, gi n, cm n ln, hay n n. Loi nng lc l mt kch thch, nhng c tnh chp th ham c, khin cho s vic tr nn phc tp, k cc. Mi mt khi ta c c trong tay ci ta mun c, th ta khng cn thy a thch s hu na, nhng ta khng mun n ri khi tay ta. Thm mt ln na, y trn nhng phng tng ca mnh th hin mi lin h gia a thch v chn ght. Cng ging nh vic thy ci vn c nh bn cnh xanh p hn, nhng mt khi ngi vn c thuc v ta th ta nhn ra l khng cn s a thch hay nh gi cao ci p ca n nh trc khi n cha thuc v ta, v ri tnh cht lng mng m mng ca chuyn yu thch bt u phai nht i.

CI SC SANH

Ci sc sanh mang c trng thiu vng c hi hc vui v. Chng ta thy rng chng ta khng th an tr mt cch bnh ng trung lp trong linh quang, nn chng ta bt u ng vai ic v cm, din tr ngu mui mt cch thng minh, iu ny c ngha rng ta hon ton che du thc hi hc, mt lnh vc ca s th hin tm l. c trng ca sc sanh l khng th ci vui hay ci ch nho, sc sanh cng bit vui mng, bit au n, nhng bng cch no , chng khng bit ma mai hay hi hc.

Trong khun kh mt tn gio, ta c th pht trin iu ny bng cch t lng tin vo cc gio iu trit hc hay thn hc, hay khng cht nghi ng ch mt mc gi lng tin mt cch kh kh khng thay i, qu thc t. Mt mu ngi nh vy c th rt kin nh trong cng vic, rt gii, rt thnh cng v hon ton bng lng vi mnh. nh l mt nng dn chm cht cng vic ng ng, rt tho vic, lun lun gi tnh cch ci m, hiu qu, sng sut ; hay mt ngi iu hnh mt cng ty kinh doanh hay mt ngi cha trong gia nh, sng cuc sng hnh phc, m bo, c tng lai trong tm tay, mi s u thc t, khng c mt ch no c cho s huyn b can d vo. Nu ng ta mun mua mn dng mi th c nhng ch dn s dng r rng. Nu gp vic rc ri ng ta s nh cy vo cnh st, lut s, hay cha c nh th ; ngha l tt c nhng ngi lnh ngh trong lnh vc chuyn mn v h cng rt an tm thoi mi trong cng vic ca h. Mi s u hon ton trong tm tay, hp l v ng thi c tin hnh nh mt ci my u vo sn sng. H khng quen thiu, khng quen bt ng nn nu c mt tnh hung khng tin liu trc t nhin xy n th h hoang tng l b e da. Nu c ngi khng i lm, trng c v khc, c mt cch sng khc thng, th ch th s hin din ca con ngi nh vy bn thn ang b e da. Bt k s vic g c tnh cch bt ng. Bt k s vic g c tnh cch bt ng u e da cung cch n nh . Cho nn, r rng l thi cng ngt, chng mc, khng c c khi hi l c trng ci sc sanh.

CI NGI

Ci ngi xut hin mt tnh hung khc hn, khng ging vi ci sc sanh ch mong c sng v an phn. Ci ngi t c s trn s am m, xu hng a thch khm ph v hng th. y l lnh vc ca s nghin cu v pht trin, khng ngng c gng lm phong ph thm na. Ta c th ni, v phng din tm l, ci ngi gn vi tnh cch ca ci qu i l lun lun n lc c c mt ci g , nhng ng thi cng c yu t sc sanh l mun mi s khng c tnh cch bt ng. V c mt ngoi l lin kt vi ci ngi, l kiu nghi vn xut hin cng vi s am m, n khin con ngi t ra khn ngoan hn, a thay i v kh tin cy hn. H c th pht minh kiu dng c v coi trng vic s dng cc dng c phng tin trong cc cch dng trit nhm mc ch nm bt c con ngi kh tin cy kia, v n lt con ngi kh tin cy li trin khai cc dng c i khng li. Do , chng ta xy dng th gii chng ta bng v s nhng thnh tu, nhng s pht trin lm ra cc cng c v cc cng c i khng ang leo thang khng ngng, v ny sinh cng nhiu cc ngun cm hng am m cng nh cc mu qu quyt. Cui cng chng ta khng c kh nng hon tt c cng vic to tt nh vy. Chng ta l thuc vo sanh v t. Kinh nghim cng c th c ny sinh m cng c th b mt i, v t hn cc khm ph ca chng ta l v thng v tm b.

CI ATULA CC CH THIN GANH T

Ci Atula hay ci cc ch thin ganh t l ci c mi thng tin giao thip cao nht, mt trnh rt tri thc. Khi bn bt thnh lnh la khi nh linh quang, trong bn xut hin mt th cm gic nh b thch , kh gii quyt, y nh th ai b bn ri vo gia ni hoang d ; bn c xu hng mun tra xt li, nghi ng ngay c ci bng ca mnh khng bit c phi l ci bng tht s hay l mt mu k hoch g ca ai . y thc hoang tng l mt loi ging nh h thng ra-a, mt th h thng ra-a hu hiu nht m ci ng c th c c. N quan st nghe ngng mi loi i tng d rt nh hay rt m nht, nghi ng tng mi i tng n ni mi kinh nghim u b coi nh mt th e da, ng nghi.

Ci ny c bit l mt th gii y s ganh t ghen tc, nhng khng phi nh chng ta thng ghen hng ngy. l mt th ganh t ht sc su sc da trn mt tm mc sng cn, quyt thng. Hon ton khng ging nh ci ngi hay ci sc sanh, mc tiu ca ci cc ch thin ganh ght ny l hnh x vi nhng mu qu quyt l nhng g h cu mang, d ang trong cng vic hay gii tr. Lm nh th con ngi sanh ra l mt ngi ngoi giao, v khi cht cng l nh ngoi giao. Quan h giao tip cng vi mu m qu quyt l kiu sng v ng thi l cch kim sng ca h. Tnh mu m nham him u c trong mi giao tip vi bt k ai, vi ngi thn, vi bn b, vi thy hay tr, bt c ni no.

CI NHNG V TRI

Ci cui cng l ci ca nhng v tri hay deva-loka. y, khi t trong linh quang, ngi tnh li, hay ri khi, lc c mt loi lc th khng ng trc v ngi mun duy tr nim khoi lc . Thay v hon ton ha nhp vo ci nn tng trung lp (bn nhin, linh quang v ng), ngi bt thn nhn ra ci ng ring ca mnh, v ci ng ny mang li mt thc thc mong mun l duy tr chnh mnh. Vic t duy tr ny l mt trng thi nh (samadhi), thng hng sng trong trng thi nhp nh v bnh lng ; l ci tri, c bit nh l ci ca thc kiu mn. Kiu mn trong thc vun p cho ci thn c quy kt vo ring cho mnh, gn gi thanh tnh ring cho mnh ; ni cch khc l s say sa ngt ngy vi s c mt ca ci ng. Bn bt u cm thy tha mn l c c mt kiu khng nh rng cui cng bn c l mt ci g thay v l linh quang, khng phi l ni ca ai. V bi v bn l mt ci g nn bn phi t duy tr v chnh n mang li mt trng thi lc th thoi mi t nhin, mt th nhp nh trn vn vo trong chnh mnh.

Su ci th gii ny l ci ngun ca ton b s thng trm ca kip sng trong lun hi sanh t v ng thi l ni t bc vo ci Php thn. iu ny s gip ta hiu c s quan trng ca nhng nh hin ra (visions), m t trong sch v giai on bardo ca s tr thnh, chnh n l mt ci gii khc. C s tng phn gia hai ci gii ny : kinh nghim ca su ci do t quan im ca ci ng v kinh nghim cng ca su ci t quan im vt ln trn ci ng. Nhng nh hin ra ny c th nn coi nh l nhng biu hin ca nng lc trung lp thay v c th b thy nh cc thin nhn n cu thot bn khi sanh t hay cc qu d nng lui ti bn.

BARDO CA PHP TNH

Song song vi su ci ni qua, chng ta nn c mt s hiu bit khi nim c bn v bardo : bar c ngha l gia, do c ngha l hn o hay mt im nh du ; mt loi ct mc ranh gii ng gia hai ci g . N c phn ging nh mt hn o gia ci h. Khi nim bardo c t cn c trn khong thi gian gia lc sng sut v lc khng sng sut, hay l khong thi gian gia lc m lm v lc s m lm sp sa chuyn ra thnh tr hu, v d nhin bardo c th c ni l kinh nghim c c gia s cht v s sanh ra. Tnh hung trc va mi xy ra v tnh hung sau t n cha hin l nn c mt khong h gia hai thi . V c bn m ni, y l kinh nghim bardo.

Bardo php tnh l kinh nghim v linh quang (hay quang minh, luminosity). Php tnh (Dharmata) c ngha l bn cht s vt nh n l, tc l tnh cht nh th (the is-ness quality). Cho nn, bardo Php tnh l ci nn cn bn, rng rang, trung lp (v phn bit) v s nhn bit ci bn a ny l php thn (dharma kaya) tc l th chn nh (body of truth) hay l th ca php.

Khi ngi nhn bit hay ngi tc ng bt u tan vo trong h khng cn bn (basic space) th h khng cn bn ny c cha php, c cha chn nh (truth) nhng chn nh c truyn chuyn di dng sanh t. Nn, ci khong gia sanh t v chn nh, khng gian m nh php xut hin, cung cp bn a cho cc chng thuc b ca Nm Nh Lai v cc nh hin ra ca cc thn bnh yn v thn xung n.

Nhng din t ca Php tnh c biu l khng di dng vt cht c th thy c, nhng di dng nng lc, nng lc ny mang ng tnh cht ca nm i l t, nc, la, kh v h khng. Chng ti khng cp n cc cht liu thng thng mc th ca cc i m chng ti mun ni ti cc thnh phn vi t. Theo quan im ca ngi nhn bit (nng tri) th vic nhn bit Nm Nh Lai trong cc nh hin ra, khng phi l ci thy, khng phi l s nhn bit, cng hon ton khng phi l kinh nghim. khng phi l ci thy bi v nu bn c ci thy th bn phi nhn thy, v s nhn, t n, l mt cch hng ngoi, tch ri bn vi cnh thy. Bn khng th nhn bit bi v mt khi bn khi s nhn bit tc l bn ang a kinh nghim vo h thng t duy ca bn, iu c ngha l mt kiu quan h nh nguyn. Thm ch bn khng th bit s nhn bit bi v chng no cn c mt quan st vin bo vi bn rng nhng th ny l nhng kinh nghim ca bn th lc bn vn ang tch cc nng lc ri khi bn. Vic hiu c nguyn tc c bn ny rt quan trng bi v thc s l im mu cht ca ton b vic s dng tranh tng din t trong ngh thut tantra. Ngi ta thng gii thch rng : cc bc tranh v cc thn linh l cc chn dung mang tnh tm l nhng c iu ng ni v n nhiu hn s gii thch ny.

Mt trong nhng hnh thc tu tp cao nht v nguy him nht l nhp tht tu theo bardo, bao gm by tun thin nh trong bng ti hon ton. C nhng qun tng rt n gin, a s da trn nguyn l Nm Nh Lai c nhn thy di dng cc loi nhn khc nhau. Trung tm ca cc Nh Lai an bnh l trong tim, nn bn thy cc loi nhn trong tim bn, v nguyn l ca cc thn xung n c quy tp trong u nn bn thy cc loi nhn khc bit no ang chm chm nhn nhau trong u ca bn. y khng phi nhng qun tng thng thng, n khi t s thiu sng sut c th c v t s mt nn tng chung vi nguyn l php tnh.

Sau kinh nghim linh quang tuyt i v rnh mch bt u xut hin, pht trin. N le sng tng chp tng lc, c khi bn kinh nghim c n, c khi bn khng, nhng bn ang trong n ; do c mt hnh trnh gia php thn v linh quang. Thng th vo khong tun th nm s xut hin s hiu bit c bn v Nm Nh Lai v nhng linh nh Nm Nh Lai thc s xy ra, hon ton khng phi l hnh thc ngh thut tranh tng. Chnh xc l bn khng nhn bit s hin din ca Nm Nh Lai, nhng mt phm tnh tru tng bt u ny n, thun ty da trn nng lc. Khi nng lc ny tr nn c lp, hon ton l nng lc m thi, n bt u nhn li chnh n v t bit n, s t nhn bit ny vt ln trn khi nim nhn bit thng thng. N nh th l bn cuc b v bn bit khng cn s tr gip no ; mt cch khng thc, bn ct bc chn i. Chnh l loi nng lc c lp , khng cn bt k s t thc no, khng phi l s tng tng khng thc no, nhng, thm mt ln na, ng thi, ngi ta khng bao gi bit.

BN CHT CA CC NH HIN (VISIONS)

Cc nh hin ra trong trng thi bardo, song hnh vi nhng mu sc rc r, nhng m thanh, khng phi c to nn t bt k loi th cht no cn s duy tr theo quan im ca ngi nhn bit, nhng qu tht cc nh hin xy ra nh l hin l ca tnh lng v hin l ca tnh khng (emptiness). nhn bit mt cch ng n, tm nhn bit cc nh hin ny khng th c ci bn ng t quy c bn. Ci ng c bn trong trng hp ny l ci ng khin cho n thin nh hay nhn bit mt ci g .

Gi s c c mt tm nhn bit ch thc r rng, ngi ta c th thy c s xut hin ca mt v tri, hay mt thc th khch quan, v s nhn bit s m rng mt mc bt nh. S nhn bit nh th s tr nn rt hoan h, phc lc, bi v khng ch c ngi chng kin m cng cn c mt ci g y tinh t hn, mt thc th tm linh cn bn, mt nim hay mt xung ng vi t, n nhn ra bn ngoi. Chnh v ci g y m n bt u nhn bit mt tri kin p v s m rng ra bao la, s phc lc, mang n khi nim v ci mt vi v tr. V vy c th rt d dng, rt thun li thm nhp vo cm gic ny ca s m ra, s bao la ca v tr. N ging nh th vic quay tr li ni mu thai, l mt loi an ton. Bi v cm ng vi s hp thnh mt nh th m bn tr nn yu thng, t t mt cch t nhin v ni nng bng li l tt p. Hon ton c kh nng l trong mt trng thi nh vy m c th nhn bit c mt dng nh hin thing ling, hay nhng tia le sng rc r, m nhc ang du dng, hay s hin din no y ang n gn.

Trong trng hp mt con ngi t lin h n chnh mnh, v lin h n nhng tng tng phng chiu (phng tng, projections) theo cch ca h, th rt c kh nng trong giai on trng thi bardo sau khi cht ngi y c th qu tc gin bc bi khi thy cc linh nh ca cc ng Nh Lai hon ton khc bit vi tri kin ca mnh. Cc nh hin ca cc ng Nh Lai hon ton khng i hi s hp li thnh mt, cc linh nh trng rt th nghch, ch thc , c mt mt cch khiu khch, bi v chng s khng t ti bt k n lc cm thng no c.

nh hin u tin l thy cc thn bnh yn khng phi tnh cch bnh yn hin ha trong ngha v kinh nghim nh sng v yu thng nh chng ta cp trn, nhng l s bnh yn bao trm, bt ng, mt s bnh yn v ch, vt ln trn tt c, mt trng thi bnh yn khng th c g khiu khch c, trng thi bnh yn khng thi gian, khng kt thc, khng bt u. Biu tng ca s bnh yn c th hin bng hnh nh mt vng trn kn, khng c ch h i qua, n thng hng vnh vin.

Cc kinh nghim tng t xy ra lin tc khng ch c trong kinh nghim bardo sau ci cht m cng c trong sut kip sng ca chng ta. Khi mt ngi an tr trong kiu hp nht vi v tr trong mi s u p , bnh yn, ng yu th c kh nng a ti mt yu t khc chnh xc y nh nh hin ca cc thn bnh yn. Bn thy nh th bn mt i ci c bn, ci nn tng ca bn, mt i ci ton th thng nht, mt i s nhn dng chnh mnh, v tan vo trong mt trng hung ha hp mt cch trn vn tuyt i v d nhin l kinh nghim v linh quang. Trng thi bnh yn tuyt i ny dng nh cc k ng s v thng c kh nng l lng tin ca mt ngi c th b chao o lung lay v bt ng chong ngp vi mt tm kch c khc m ngay c khi nim v s hp lm mt cng khng cn thch hp c na.

Kinh nghim thy cc thin thn hung n cng xy ra. Cc hung thn ny l cch biu l khc ca s bnh an, mt phm cht khng khoan nhng, rt d di, khng cho php bt k mt s lch lc sai st no c. Nu bn tip cn h, c ti lp tnh hung th h s nm bn tr li ch c. l loi s vic do xc tnh trong cuc sng hng ngy kch thch gy xy ra lin tc. Bng cch ny hay cch khc, cm gic v s hp nht mi s u bnh an ha hp khng gi c s tht ti hu bi v bt c khi no th nng lc am m, hay cm hn, gy hn cng kch bt cht bng bng ni ln th ng thi mt ci g nh thc bn ; chnh l tnh cht d di xung n ca s bnh an. Khi bn m chm trong kiu trng hung thoi mi do ci ng to tc th s tht hin c, trn tri ca tm v kha cnh y mu sc ca xc tnh s nh thc bn, rt c th theo mt cch rt th bo chng hn nh mt tai nn bt ng, mt xo trn bt ng.

D nhin ngi ta lun c th b qua nhng iu nhc nh v tip tc tin vo tri kin ban u. Cho nn, khi nim ri b ci thn v i vo linh quang, ri trong linh quang li tnh dy v nhn bit cc nh hin ny trong trng thi bardo th ba, v theo li hnh tng ha, th tt c s vic c th c coi l b a vo trong mt h khng m toang h khng m thm ch khng c ly nt ci thn lin h ti, mt h khng m trng n ni bn khng th c c mt khi nim v s hp lm mt bi v khng c ci g c kt hp hay c kt hp. Nhng c nhng tia sng ca nng lc ang tri bng bnh, nhng tia nng lc ny hoc c th b phn hng hoc nhp dng vi nhau ; l nh ngha v tm trong trng hp ny, l nng lc ng nghch, n c th b phn tn v i lch vo mt trng hung khc v n cng c th quay v trong mt trng hung ng. Kh nng t gii phng mnh i vo trong Bo thn ca cc ci ca Nm Pht Nh Lai r rng ty thuc vo vic c hay khng c s n lc tip tc chi cng tr chi mt cch kin nh.

Cng lc ang khi c nhng kinh nghim y mu sc rc r, cng c s ham chi tr li su ci ca kinh nghim bardo. S nhn bit su ci v s nhn bit Nm Nh Lai l mt v nhng chng c nhng kiu cch khc nhau. Dng nh tm nhn bit Nm Nh Lai loi tm ny c kh nng v bin gi s lin kt gia ci thn v tm mt cch rt t nhin, t pht. Khng c s chia cch gia tm linh ca thn v tm linh ca tm. C hai l nh nhau khng c s i nghch.

Sch (T th) ni rng ln u tin bn tnh dy t trong s m mn bt tnh trong ci thn, bn c mt ci thy rt chi tit, sc nt, r rng, rc r v kinh hong, gn ging nh o nh c phn chiu t mt cnh ng ma xun v bn cng nghe c mt m thanh ging nh ngn ting sm cng lc vang rn. T trong trng thi tm linh c mt s bung lng v mt cm gic tch ri, trong khi ng thi trn ngp tr sng sut, y nh th mt ngi c ci u khng c thn mnh, mt ci u v cng ln tri ni bng bnh trong h khng. C th ni, ci kinh nghim thy hin thc ca trng thi bardo s chun b cho vic nhn bit cc linh nh Nm Nh Lai l rt r rng, rc r, linh quang, nhng ng thi c tnh cch rt khng xc thc, nh khng bit bn chch xc ang u ; v kinh nghim cm xc cng ang xy ra trong th gii m thanh, m thanh t rt su ang gm g tn di y, rung chuyn qu t, nhng ng thi khng c ci g lay ng c. Mc du nhng kinh nghim tng t nh vy cng xy ra trong cuc sng i thng nhng nh vo vic khng c thn th xc nn kinh nghim trong bardo r rng hn, c tnh o gic phng i hn nhiu. Trong i sng khng c tnh cch o tng thi qu nhng c th tnh cch c ngun gc l loi, mt th c n cht hin cht mt khi con ngi bt u nhn bit rng chng c mt c s nn tng no c coi n nh l ci ng. S thong thy v ng mt cch bt thnh lnh mang n mt cm gic rung ng bng hong.

NGY TH NHT

Sch t th ny ni rng, sau bn ngy khng c thc trong linh quang, khi tnh dy cht c s hiu bit rng y l trng thi bardo v kinh nghim v ci lun hi sanh t ti xut hin ngay tc khc. y l s nhn bit nh sng v nhng hnh nh n l mt tri ca thn hay sc tng thay v mt dng sc thn c th s m c th n l mt trng thi tru tng khng xc chm c. Ri th, bn c c nh sng chi la, l chic cu ni giao tip gia thn v tr nng. Mc du tm nhn bit b thu ht vo trong trng thi linh quang nhng vn c mt tr nng vn cn hot ng, sc nt, r rng vi mt phm cht chi rc. Th ri, thn c dng tm vt l v cng vi tr nng, mt th tm nng bit c bin ra thnh h khng.

Trong trng hp ny, mu ca h khng l mu xanh da tri v linh nh xut hin lc ny l Pht T L Gi Na (Vairocana). Pht T L Gi Na c m t l khng c mt trc v mt sau lng, Ngi l mt linh nh tng qut ton cnh lan ta ra mi pha, khng c nim hng tm. Trong hnh nh thin nh, Pht T L Gi Na hin thn dng c bn mt cng lc nhn bit tt c cc phng hng. Ngi c mu trng bi v s nhn bit khng cn s pha mu no c, ch th l mu chnh gc, mu trng. Ngi ang cm mt bnh xe c tm nan hoa, n th hin s vt ln trn mi nhn thc v phng hng v thi gian. Ton b s biu tng ha Ngi Pht T L Gi Na th hin khi nim ca ci thy khng gian ton cnh cng khp ; c hai : trung tm v chu vi u c khp ni. l s m toang trn vn ca thc, siu vit khi thc un.

Song song vi linh nh ny, c linh nh ca nhng v tri. H khng mu xanh thm thm v cng trng ng s bi v khng c mt tm im bm vu vo, nn khi thong thy c mt nh sng trng y nh thy mt ngn n trong chn ti en v tm nhn bit lin c xu hng lm m ti .

Ci nhng v tri cng ng thi xy ra trong i sng hng ngy ca chng ta. Khi no chng ta tp trung cao trong trng thi tm linh, mt kiu xut thn sung sng ngy ngt m chm trong ci ng v cc phng tng ca ci ng ca chng ta, khi no s hng phn xy n th cng c mt tri ca n l tnh cch khng tm im, tnh cch lan ta cng khp ca Pht T L Gi Na. Tnh cch ang khiu khch chc tc mt cch qu ng ch khng hp dn mt t no c bi v khng c g nung chiu, khng c cn c c bn no trong chng ta c th t hng th ly. Tht l rt sung sng c c ci thy ton cnh m rng ra mnh mng nhng theo quan im ca ci ng th tht kinh khng nu khng c ngi nhn bit. S tng phn gia ci nhng v tri v Pht T L Gi Na lin tc xy ra trong cuc sng ny v thng do chng ta t la chn ly hoc chng ta bm nu vo nim hoan h tm linh c hng quy ng hay chng ta nn hy i vo ni m toang thanh tnh v khng tm im.

Kinh nghim ny n t s th hn bi v s th hn ngn cn chng ta v khin cho ta khng trng thy c Pht T L Gi Na. Th hn l thi th hin dt khot, cng nh khi, khi chng ta ang trong cn gin cao , hy tng tng mnh l mt con nhm x lng, tung ht cc lng nhn ra bo v mnh. Khng cn cha ch no c c mt ci nhn ton cnh. Chng ta khng cn c bn mt nhn mi hng, thm ch chng ta chng cn con mt no c. Cn gin khin ch bit c mnh, khng bit chung quanh, nn lm cho chng ta chy trn khi tnh cch lan ta khp ni ca Pht T L Gi Na.

NGY TH HAI

Vt ln yu t nc, nh sng trng bt u l rng v t phng ng, ni Ci Ton Lc Pht Kim Cng Tt a (hay A Sc B Pht) xut hin. A Sc B c ngha l bt ng v Kim Cng c ngha l thn bng kim cng, c hai u m ch s cng rn s bn chc. Trong thn thoi n , kim cng vajra l mt loi qu nht hay l loi st tri c th ph hy mi v kh, mi qu, n c th ct t kim cng. C mt v Thnh ngi thin nh trn ni Tu Di trong nhiu th k, khi ng ta cht, xng bin ra thnh kim cng vajra v v Thin Vng tn l Indra tm thy, dng n lm binh kh l mt vajra c trm mi nhn. Vajra c ba tnh cht : n khng bao gi b s dng mt cch khinh xut, n lun lun hon thnh nhim v nh tan k th, n lun quay li trn tay bn. N khng th b hy dit, n cng nh kim cng.

Pht Kim Cng Tt a-A Sc B Nh Lai ang cm kim cng s nm im l mt vt th cng tuyt i, Ngi ang ngi trn ngai ca mt con voi, c ci g vng chc hn th ? Pht Mu (ngi phi hp) l Buddha-Locana, tc l Pht Nhn (Buddha Eye). Theo truyn thng Pht gio, c nm loi mt : mt ca thn xc, mt tr hu, mt ci tri, mt Pht, mt Php. Trong trng hp ny, mt Pht ch cho s thc tnh. Bn c th c mt tnh hung n nh kin c nhng nu bn khng c li ra th n c th b t hm. Tng n (feminine principle) t ng m ra, Pht Mu cung cp li ra hay hot tnh cho ton b, l yu t giao tip thng tin t th c sang trng hung sng ng lun lu.

Pht Kim Cng Tt a c thp tng bi a Tng Vng B tt (Ksitigarbha) Tng ca a, Tinh Cht ca t, Ngi i din cho vic cung cp cht mu nui dng, vic pht trin v cng l s th hin ca v Pht c bit (Kim Cng Tt a). Pht Kim Cng Tt a cn c thp tng bi Ngi Di Lc (Maitreya), v B tt T i (The Loving One). Tnh cch kin nh bn chc ng thi li rt phong ph di do, nn cng rt cn chuyn ng hin dng cuc i cho s kin c khng lay chuyn, l phm cht yu thng bi mn c xc ng ch khng phi lng bi cn thit phi v ng.

Cn c cc n B tt : B tt Lasya l v B tt ca v iu hay n, ngi l din vin hn l v cng, ngi l thin n dng l, ngi th hin ci p v phm cch trang nghim ca thn th, ngi ch cho chng ta thy s oai nghim v s hp dn ca tng n. Mt n B tt na l Puspa, v thin n ca cc loi hoa, v B tt ca s thy, th lc, cnh thy.

Vt ln trn sc un l nhng tia sng c hnh nh ci gng, mu trng, lp lnh, r tng chi tit, chiu ra t tim ca Pht Kim Cng Tt a v ngi phi hp ca ngi. Cng lc, c nh sng ca a ngc, mt th nh sng mu xm khng chi. Khi ngi nhn bit c dng nh qu phc tp i vi s ph din ca phm cht kim cng vajra, nn rt c th s n gin ha nh sng trng lp lnh thnh ra nh sng xm phi kt vi a ngc, cng nh tng thm cn c ca s hoang tng lun c lin kt vi phm cht kim cng tr hu. c s thu hiu c tnh cht tr hu, bn phi thy ci g l sai thay v ci g l ng ni mi s, l phm cht tr hu ca kim cng vajra thin nhin, tc l thi truy xt li lm ca mt tm c chnh kin lun c s kin nh chc chn. Nu bn hiu bit s vic da trn chnh kin ca mt thi truy xt li lm th tr hu ca bn s c t trn mt nn tng rt kin c v khng nh. N s khng th b lay chuyn. Nhng mt hng khc ca n s l ci a ngc mt khi thi tra xt li lm khng c da trn s kin nh, s sng sut c cn c m li lm pht sinh mt phn ng dy chuyn ca s hoang tng, c th ni ging nh mt ng h bo thc.

NGY TH BA

Trong qu trnh cc ngy qua, tnh cht Php gii ca Pht T L Gi Na cung cp h khng, tnh cht ca Pht Kim Cng Tt a-A Sc B l cung cp s kin c. Gi y n lt m t linh nh ca Pht Bo Sanh (Ratnasambhava) Ngi Bo Sanh Pht l hnh tng trung tm ca b Bo Sanh (Ratna) gm cha s giu c c ngi khc knh trng, s giu c c pht trin sang cc lnh vc khc ; v c bn, n c tnh cch kin c, sung tc, pht trin rng ra. Kha cnh tiu cc ca tnh cht Bo Sanh l li dng s giu c ln sang cc lnh vc khc, ln lt khp ni, bt k ch no c h khng, cy th s ho phng giu c ti mc m s cm thng giao tip b tc nghn.

Ngi Bo Sanh Pht c thn mu vng, th hin mu ca t biu tng s sung tc lm tin nhiu ca. Ngi cm vin ngc nh , iu ny cng c ngha vng bng s ngho kh. Ngi phi hp ca Ngi l Mamak, th hin yu t nc ; c c vng t ph nhiu giu c th t cn c nc.

H Khng Tng B Tt (Akasagarbha) th hin yu tnh ca h khng. Vi nn tng tr ph nh vy bn cng cn h khng to ra ton cnh. V cn c Ngi Ph Hin B tt (Samantabhadra the All-Good), ngi l sc mnh c bn, phm cht c hu ca ton b mn la ca B Bo Sanh (Ratna family). Theo phng php truyn thng tm kim mt ni ct nh, xy dng tu vin hay tm mt cnh ng canh tc (rt c th do truyn thng o Bon Ty Tng), bn khng th b u lm nh cng c, nhng bn phi ch n mt s yu t tm l. phng ng th cm thy c rng m, phng nam th thy ngt ngo thoi mi vi dng sui dng sng, phng ty thy s kin c vi nhng dy ni, phng bc thy c s che ch vi rng ni. Cng c cch dng dng nc tm ch xy nh, bng cch nhn vo ming t, k mt dng nc thng c mt v tr, nhng ch ng l vng ly m l nn . Nn c bit nh vy, bao bc xung quanh bi nhng v tr hnh dng thch hp, c gi l Ph Hin, t Ph Hin. Ngi ta lin tng ngi Ph Hin nh l s tinh tn v ngh tch cc, mt lng tin cn v mt phng php tch cc tinh tn.

Ngi Bo Sanh Pht c thp tng bi B tt n Mala, v thin n dng l vt gm tt c cc loi trang sc, dy chuyn, vng eo tay, vng cm bng hoa v.v... biu l nhng nt ni bt nht ca phm cht t ca b Bo Sanh. V B tt n khc na l Dhupa, v thin n mang hng nhang. Ngi biu tng cho mi, hng, hon cnh mi trng m t to ra nh khng kh trong lnh, ti mt, mt khng gian cho cy tri pht trin v cho dng sng chy xui.

nh sng kt hp vi b Bo Sanh l nh sng vng n ha th thi, mt th nh sng v phn bit. Nhng dng nh tt c nhng ni dung, s phong ph giu c ca mn la b Bo Sanh qu siu thot, qu huy hong k diu nn c kh nng tm nhn bit thch chy trn vo mt gc nh, mt ni rt n gin, mt chn t mn v ci gc nh chnh l s kiu hnh, mt th nh sng m nht ca ci ngi.

NGY TH T

Vo ngy th t c ha a c tnh ha, th hin bi A Di Pht (Amitabha), b Hoa Sen (padma family). A Di c ngha l V Lng Quang v phm tnh cn bn ca hoa sen l c sc thu ht quyn r, nhit tnh li cun, m toang, trng rng v i bi. Ni l V Lng Quang bi v n ch th sng chiu mt cch t nhin, khng i hi s khen thng. N c bn cht ca la ch khng phi theo ngha ci nng sn hn, n tiu dng bt c cht liu no m khng h t chi hay chp nhn. Ngi A Di cm trn tay mt a sen, iu ny c ngha : hoa sen n khi mt tri mt trng chiu sng ln a hoa, n n v hng c nh sng v chp nhn bt k tnh hung no n t bn ngoi. Hoa sen c phm cht tinh khit hon ho ; vi lng i bi nh vy, n mc ln t trong bn t d bn nhng a hoa th trong sch v ton thin mt cch trn vn. Ngi ng trn lng con cng vic ny ln na th hin s m trng v s hoan h chp thun : trong thn thoi, chim cng c coi nh nui dng bng cht c, nhng mu sc p lng ly ca n c to nn t vic n cht c. S m trng rng ra ti mc n c th gii quyt c mi tnh hung bt thin v thc ra chnh v cc tnh hung bt thin m lng i bi c hoan h v sinh ng.

Ngi phi hp ca Ngi l Pandaravasini, v Pht Mu mc o chong trng lin tng n s hnh tng ha cu chuyn thn thoi n v loi qun o c dt bng si lm bng , ch c ty sch bng la. Pht Mu th hin bn cht ca la l tiu hy mi th v cng l kt qu ca qu trnh tiu hy, s tnh ha, lng i bi vn ton.

K n l B tt Qun Th m (Avalokitesvara), Ngi qun thy khp thp phng, Ngi th hin tinh ty ca i bi, l tr i bi v thng. Bt c khi no cu khn th tr i bi xut hin mt cch t nhin, n c phm cht l chnh xc, t ng. khng phi l loi i bi m qung, m mui, m l i bi c tr hu, lun lun t c s hon tt trit . y cn c ngi Vn Th B tt (Manjusri) th hin kha cnh c ng ca i bi, mang tnh cht tr hu ch khng phi nhng rung cm t xut. Ngi cn l ngi sng to m thanh l phng tin thng tri ca i bi Ngi th hin m thanh ca tnh Khng, l ngun gc ca mi li ni.

Cn c n B tt Gita, ngi ht nhng bi nhc ca Ngi Vn Th, cng vi Ngi Aloka ang cm ngn n hay ngn uc. Tin trnh trn vn ca tr i bi c nh sng v nhp iu, n c tr hu su sc v s hiu qu sc nt, v n c bn cht tnh ha ca v Pht Mu mang o chong trng cng nh bn cht soi sng n v tn ca Pht A Di .

l ton th ca b Hoa Sen, vt ln trn tng un v soi sng bng nh sng ca tr hu nhn bit v phn bit. Lng i bi rt sc nt, chnh xc cho nn rt cn c tr hu nhn bit v phn bit, y v phn bit khng c ngha di dng chp nhn v chi b, m n gin l thy s vt nh chnh n l.

Trong sch T th, ci ny thng c i km vi ci qu i ; c s tranh chp y, bi v am m thng lin kt vi ci ngi. S sc nt v chnh xc, s su sc v s huy hong, tt c nhng phm cht ny ca b hoa sen trn ngp, p o, v bng cch ny hay cch khc, tm nhn bit s mun chi tr chi cm ic, n mun ln trnh khi bc tranh trn vn , i vo ng lch a ti nhng am m thng l.

NGY TH NM

Vo ngy th nm, c b Nghip, tc l tnh cht tinh khit ca khng kh hay gi. N c mu xanh l cy, mu ca ganh t. T ci Cc Hnh Vi Tch Tu (Realm of Accumulated Actions), Pht xut hin. B Nghip c kt hp vi hnh vi, s thnh tu v tnh hiu qu. N c quyn lc mnh lit v khng c g chu ng ni trong cung cch ca n cho nn n c coi nh c tnh cht trit ph. Pht Bt Khng Thnh Tu mang ngha thnh tu mi hnh vi, mi quyn lc.

Ngi cm mt kim cng s ch thp trong tay. Kim cng vajra l biu tng thnh tu mi hnh vi, kin cng, bt hoi nh chng ta thy trong b kim cng vajra. Kim cng s ch thp th hin lnh vc ca tt c cc hnh vi c nhn bit trn vn trong tt c phng hng s thnh tu ton khp ; n thng c m t nh l kim cng s mun mu.

Ngi ng trn ta ngi ca mt con shang-shang, mt loi thn iu garuda (kim x iu), con chim ny nh l mt nhc cng, cm hai ci chm chc (mt loi nhc c) trn hai chn, va chi nhc c ny v va ch Pht Bt Khng Thnh Tu trn lng. Mt ln na, con thn iu biu tng mt hnh nh mnh m, mt s thnh tu n l thn iu siu vit, n bay khp mi ni, m trn vn h khng.

Ngi phi hp l Samaya-Tara ; c ngha l v Cu ca Li Thing Ling (Saviour of Sacred Word) hay Samaya. C nhiu cch gii thch khc nhau v samaya trong gio l kim cng tha, trong trng hp ny l s vin thnh hin thc ca tnh hung sng ng ngay khonh khc .

Cn c Kim Cng Th B tt (Vajrapani), c ngha l ngi ang cm kim cang vajra. Li na, iu tng trng nng lc phi thng, Ngi l v B tt ca nng lc. V cn c Tr Ci Chng B tt (Sarvanivaraviskambhim) B tt tnh ha tt c cc chng ngi. Nu c chng ngi no xy ra trong qu trnh hot ng ca nghip, chng ngi xut pht t s m lm hay mt kh nng tip cn vi tnh hung sinh hot thc t, cho nn v B tt ny s ty sch nhng chng ngi ny. Ni cch khc, b nghip ny cha ng c hai ; s ty sch cc chng ngi v nng lc thnh tu.

K n c cc n B tt l Gandha v Naivedya. Gandha l v B tt ca hng thm, Ngi mang theo mi thm tinh cht ly t tt c cc loi c, n th hin nhng cm gic hay nhng nhn bit bng gic quan c c hnh vi thin xo hiu qu bn cn s nhn bit bng gic quan mc pht trin cao. N B tt Naivedya cung cp thc n y l loi thc n bng thin nh, n nui dng hnh vi thin xo.

B Nghip siu vt ln trn hnh m (skandha of concept) v c ni kt vi ci Atula (ci cc thin gii ganh t) s m lm v s kinh nghim tr hu, c hai u c cng mt tnh cht. Trong trng hp ny, c hai u c tnh cht chim ly lm s hu, nhng tr hu bao qut trn vn ci nn tng ca mi kh tnh, thy bit mi phng thc kh thi gii quyt cc tnh hung c cc dng ch th v khch th, nng lc, c cu, tnh kh, v tc , v phm vi khng gian, v vn vn, trong khi m s m lm c mt phng thc gii quyt cc tnh hung mt cch rt hn hp, bi v t bn thn n khng bao gi m rng ra c mt t no c. S m lm l tr hu khng c pht trin, mt th tr hu cn s khai, trong khi tr hu th dng c pht trin trn vn.

NGY TH SU

K tip c s hi t thi im nh cao ca bn mi hai thin thn bnh yn. Nm Nh Lai, bn v h php gn gi cc cng, bn thin n v su ci th gian xut hin cng mt lc. Chng ta b chong vng trong tnh hung linh nh Nm Nh Lai ngp y h khng khp mi phng, trong tn cng ng ngch cm xc, khng ch no c c mt k h, khng c ch n np, cng khng c mt s st no bi v c bn loi herukas canh gi bn hng.

V gi cng pha ng c tn l Bc Chin Thng, ngi lo vic gi yn mi s, nhng ngi hin ra vi b mt hung d khin pht sinh bu khng kh n s cng , khin cho bn khng ngh n chuyn b ra i. Ngi th hin mt phm cht bnh yn mang tnh cch v ch, bt hoi.

V th hai cng pha nam, c tn l k th ca Thn Cht (Yama). Ngi c ni kt vi cc hot ng nghip qu gia tng s thnh vng. S thnh vng di dng khng gian v thi gian th rt hn ch, c tnh ton hn thua, y ngi siu vt ln trn cc hn ch , ngi l Vua ngi ng trn Dim Vng.

cng pha ty l v Hayagriva u Nga (the Horse-headed Hayagriva) Ngi c chc nng tng ng vi h thng bo ng nh ting h ca con nga c th nh thc bn trong nhng tnh hung bt ng. N lin quan n s phng ri ra ln rng bao qut, mt kiu quan tm sng sut sao cho bn khng mc kt vo s am m, v bn lc no cng c nh thc.

cng pha bc l Amrtakundali c ngha l ci vng ca Amrta hay loi thuc chng cht. Nu bt ng b thc dc t t v mt ht hy vng th thuc chng cht ny gii cu bn ; t t hon ton khng phi l li gii quyt vn . Bn c c s hin din bnh yn v ch, mt hin din gia tng khng ngng vt khi nim thi gian, khng gian, mt nguyn l hp dn pht ra s bo ng v mt nguyn l t t cho bn th thuc chng cht. Nh vy, t gc r, bn hon ton c kha cht trong, khng cho php bt k sai lch no. Thm na, cn c nhng nguyn l n tnh ca cc v nguyn l n dng ci mc cu, cu bn nh cu c mt khi bn c b chy. Hoc bn c thot i trong hnh thc ci tm kiu ngo lp y mi khong trng khng cc kh nng khc c th xy ra th v thin n vi si thng lng ct cht bn t u n chn bn khng mt c may m rng tm kiu ngo ln ra. Mt kh nng khc c th xy ra l vi s am m bn b chy ; s am m da c s trn tc . Mt thin n vi xu chui ct bn li sao cho bn khng th di chuyn i chn b chy. V nu bn c ht ln lm cho ai kinh hi v lm cho bn lch hng th v thin n vi ci chung pht ra ting chung rt ln ln t ting ht e da v ting gm t y cn gin ca bn.

Ri th bn b a xung i mt vi su ci sanh t : V Pht ca ci tri, v Pht ci Atula, v Pht ci ngi, v Pht ci sc sanh, v Pht ci ng qu, v v Pht ci a ngc. Tt c cc hnh nh ny hin ra t trong trung tm ca tim bn c lin kt vi xc tnh, am m, vui sng.

NGY TH BY

K tip cc v Tr Minh Pht (Vidyadharas : ngi nm gi s hiu bit su sc, nng lc khm ph v thng tin) bt u chiu sng t trung tm c hng, l bn cht ca nguyn l giao tip. Cc thn bnh yn c gn vi khi c. Li ni l chic cu giao tip thng tin gia hai ni, l cc v Tr Minh Pht. Tr Minh c ngha l ngi nm gi s hiu thu o khng phi c tnh bnh yn hay hung n, nhng l trung gian, v k. Cc ngi rt c n tng, c quyn lc vt tri v rt trang nghim, th hin sc thn thing ling ca cc v guru kim cng tha, s hu oai lc vt ln trn cc kha cnh huyn b diu k ca v tr.

ng thi, nh sng xanh l cy ca ci sc sanh xut hin, tng trng cho v minh cn s ging dy ca v guru soi t n.

CC THN XUNG N

Gi y, nhng nguyn l ca Nm Nh Lai c chuyn ha thnh ra cc thn herukas cng vi cc v phi hp. Tnh cht c bn ca Ng B Pht vn tip tc, nhng gi y c din t theo cch thc rt kch tnh ; l nng lc ca kim cng vajra, hoa sen vn vn thay v dng nguyn tnh c bn. Cc v herukas c ba u su tay. ngha tng trng ng sau hnh dng nhiu tay nhiu u ny l oai lc ca s bin ha c din t trong chuyn thn thoi v kh nng chinh phc ca thn Rudra.

Rudra l mt hnh tng, tng trng s hon thnh ng tnh mt cch trn vn. Ngy xa c hai ngi bn cng hc mt thy, v thy ging rng tinh ty ca gio php ca ng l tr hu bn nhin (spontaneous wisdom), thm ch ngay c khi ta t bung th can d vo nhng hnh vi qu ng, th cc hnh vi nh m my trong bu tri s c tan mt bi tnh bn nhin rt cn c (fundamental spontaneity). Hai ngi hc tr hiu gio l theo cch hon ton khc nhau. Mt ngi ra i, bt u hnh tr theo cch bn nhin i vi c tnh ring ca ng ta, thin cng nh bt thin, v t c n ch c kh nng gii phng cc c tnh ring mt cch bn nhin khng h c mt t s cng bc khng khuyn khch ym tr cng khng n p chng. Ngi kia b ra i lp nh th t chc mt m du ng hnh ng bung th, cp bc cc lng mc, chm git n ng, bc cc n b.

t lu sau hai ngi gp li nhau v u qu bt ng v s khc bit ca kiu sng theo tnh bn nhin t pht ca ngi bn mnh, h bn quyt nh tm li ngi thy hi. Hai ngi hc tr u trnh by kinh nghim ca mnh cho thy nghe, ngi thy ni rng ngi u tin lm ng, ngi th hai sai. Nhng ngi hc tr th hai ny khng th chu ng c khi thy rng mi n lc c gng ca mnh b ch trch kt ti, nn ng rt gm v git cht v thy ngay tc khc.

Khi ngi hc tr c c n lc phi cht, ng ta ti sanh lin tc, nm trm kip lm con b cp, nm trm kip lm ch si, v cn nhiu na, v cui cng ng ta ti sanh vo ci tri lm Rudra.

Khi sanh ra, ng ta c ba u v su tay vi nhng mng vut v rng mu nu, y . M ng ta cht ngay khi ng ta mi sanh, v cc v tri qu kinh hi nn a thi th ngi m cng vi ng ta n nh m, v b vo mt ci m. a b (tc ng ta) c sng st nh ht mu v n tht sng ca m, nn ng ta tr nn trng rt kinh hi, rt khe v rt mnh. ng ta i quanh qun vng ngha a, t hp iu khin cc con ma, cc thn trong vng, ng ta to lp vng quc ring cho mnh nh lm trc y, c th bnh trng cho n khi ng ta cai qun c ton b ba ci.

n lc ny, v thy v ngi bn ng mn t gic ng trc ri, gi y h ngh rng h phi iu phc ng ta. Do Kim Cng Th (Vajrapani), t biu l ra thnh thn Hayagriva c gng mt trng d tn vi ci u nga, h vang ba ting cng b s c mt ca mnh trong vng quc Rudra. Ri, ngi xm nhp vo bn trong thn th ca Rudra theo ng hu mn ; by gi Rudra b khut phc, ng dng hin thn th mnh lm mt phng tin, mt cng c. Tt c nhng l vt tng trng vng quyn v trang phc nh vua ca Rudra nh vng ming bng s ngi, tch ung nc bng s ngi, cc mn trang sc bng xng, o bng da cp, khn chong bng da ngi v da voi, o gip, i cnh, ci m hnh trng li lim trn u, vn vn u tc thi bin thnh ra trang phc ca thn heruka.

Trc ht, c v Heruka V i, ngi khng c lin kt vi bt k v Pht no trong Nm B Nh Lai, ngi l khong khng gia nm B Pht. V Heruka V i sng to ra nng lc cn bn cho cc v Heruka xung n, ngi cng to nng lc cho cho cc v Heruka Pht, Heruka Kim Cng, Heruka Bo Sanh, Heruka Hoa Sen, Heruka Nghip cng vi cc v phi hp tng ng. Cc v th hin phm cht tn bo, sung sc, v ch ca nng lc. Ng B, v c bn, l mt th c tnh cch bnh yn, m toang, th ng, bi v hon ton n nh, khng c g c th khuy ng c ; y, sc mnh v bin ca th tnh bnh yn ang th hin dng xung n. N thng c m t nh l s gin d v qu thng yu ch khng phi cm ght.

Ri c nhng gauris nhng thin n trang phc mu trng mt kiu nng lc d di khc na. Nm v herukas vi nng lc th no th hin ra nh th, cn y cc gauris ny l loi nng lc kch hot. V gauri o trng nhy ma quanh mt t thi, b mun dp tt tin trnh cc nim, cho nn b ta cm mt tch trng lm bng thi th mt a b. Thng thng, mt thi th tng trng trng thi v k cn bn ca chng sanh ; mt thi th khng cn sng l mt th khng cn nhng nim c khi ln na, chng c nim thin, nim c l trng thi bt nh ca tm. n lt thin n gauri o vng cm mt ci cung v mt cy tn bn, b t c s phi hp gia kin thc v phng tin thin xo, cng vic ca b l hp nht hai th li. Ri c gauri o , cm mt ngn c chin thng lm bng da ca con qui vt di bin. Qui vt bin tng trng cho s tht chung ca ci sanh t khng th thot ra c ; b cm n dng mt ngn c iu, ng rng khng chi b m chp nhn ci sanh t nh n nh vy. n lt phng bc l Vetali, mu en, cm mt kim cng s v mt ci tch bng s ngi, b tng trng phm cht bt bin ca php tnh kim cng s l bt hoi v ci tch bng s ngi l mt biu tng khc na ca phng tin thin xo. Chng ta khng cn i su vo chi tit nhng iu ny, ch nu ra c bn v cc gauris ny cng vi nhng thng tri kt hp vi mn la xung n, mi hnh nh c bit u c mt chc nng trong vic hon thnh nng lc c bit .

Cc thn xung n i din cho s hy vng, v cc thn bnh yn i din cho s kinh s. S kinh s ny trong ngha kinh tm v kh chu bi v l g th trong mt chng mc no ci ng cng khng th iu ng c cc thn ; cc v hon ton khng khut phc, cc v khng bao gi khng c. Tnh cht hy vng ca nng lc xung n l hy vng trong ngha ca mt tnh hung sng to lin tc khng ngng, c thy nh n thc s nh vy, nh mt nng lc v k c bn c lin tc khng ngng, chng phi thin, cng chng phi c. Tnh hung dng nh trn ngp tt c v vt ra ngoi s iu khin ca bn. Xu hng l hong s, l ngh rng mnh c th iu khin c ; n ging nh vic bt thnh lnh nhn thy mnh ang chy xe rt nhanh nn p thng li v v thng gp nn gy ra tai nn. Chc nng ca cc v gauris l xen vo gia thn v tm. Trong trng hp ny tm l tr sng sut v thn l tnh cch ca mt hnh ng bt ng khng kp suy ngh. Cc v gauris chn ngang gia tr v hnh ng, h ct t s lin tc t che ch do ci ng lm ra ; l tnh cht d di ca cc v gauris. H l thay i hon ton nng lc hy dit thnh ra nng lc sng to. Cho nn ni lc ca tnh cch bt ng khng kp suy ngh ca mt hnh ng hay mt s hong s c chuyn i hon ton, ging y nh thn ca qu vng Rudra thay i hon ton thnh ra heruka.

i Gii ThotThng Qua S Nghe Trong BardoCHNH VN

Knh l Ch Thy tn knh, l Ba Thn :c A Di Pht, V Lng Quang, l Php Thn,Ch Thn Bnh Yn v Xung N trong B Hoa Sen, l Bo Thn,c Lin Hoa Sanh, Ngi Che Ch cho Chng sanh, l Ha Thn.

i Gii Thot Thng Qua S Nghe ny phng tin gii thot trong giai on Bardo cho cc hnh gi trung cn gm c ba phn : phn dn nhp, phn ch chnh, v phn kt lun.

Trc ht l phn dn nhp, phng tin gii thot cho loi ngi. Trc tin, ngi [01]cn nghin cu nhng li gio hun, chng chc chn s gii thot cho ai c thng cn ; nhng nu nhng gio hun khng tc dng, ngi phi thc hin php chuyn di tm thc (the ejection of consciousness) n s gip gii thot mt cch t nhin lc va ngh n n khi trong giai on bardo ngay lc i din ci cht. Cch ny s chc chn gii thot cho cc hnh gi (yogins) trung cn ; nhng nu cch ny khng tc dng, ngi phi c gng tn lc trong php i Gii Thot Thng Qua S Nghe (Great Liberation through Hearing) khi trong giai on bardo Php Tnh (bardo of dharmata, Cheunyi bardo).

Do , trc ht hnh gi cn nn theo di din bin cc du hiu ca ci cht chiu theo ch dn ca S Gii Thot T Nhin ca cc Du Hiu ca ci Cht, v khi cc du hiu chc chn hon tt, hnh gi cn thc hin php chuyn di tm thc, n gip gii thot mt cch t nhin ngay khi n c ngh ti. Nu s chuyn di c hiu qu th khng cn c b gio hun i Gii Thot Thng Qua S Nghe, nhng nu khng c, th b sch Gii Thot ny nn c c mt cch r rng, chnh xc, st bn cnh t thi.

Nu t thi khng c ti ch, ngi phi ngi trn ging hay gh m ngi cht tng nm hay ngi, v trong khi cng b quyn nng ca chn l ngi nn cu vong linh ngi cht v c trong khi tng tng ngi cht ngi i din v ang nghe c. Vo lc ny khng nn c nhng ting than khc nn cc h hng phi lm thinh, nn khc. Nu t thi c ti ch, trong sut thi gian t lc tt th n khi mch ( ng mch) ngng p, v thy (guru) hay mt o huynh, ngi m ngi cht rt thng yu tin tng, nn c b gio hun i Gii Thot Thng Qua S Nghe ny, c gn st l tai ngi cht.

Gio l Gii Thot Thng Qua S Nghe. Nn trn thit mt nghi l cng dng Tam Bo[02] mt cch chu o nu c l vt, nhng nu khng c l vt, ngi nn dng cng nhng l vt c sn, ri hy qun tng nhng l vt cn li v lng v bin. Ngi nn c t ba n by ln bi k : Cu Nguyn ch Pht ch B Tt Cu Thot (Inspiration Prayer Calling on the Buddhas and Bodisattvas for Rescue) sau c ln ting bi Cu Nguyn Gii Thot Khi Li i Nguy Him ca Bardo (Inspiration Prayer for Deliverance from the Dangerous Pathway Verses of the Bardo) v bi Nhng Cu K Chnh v Su Bardo (Main Verses of the Bardo). Sau , c b gio hun i Gii Thot Thng Qua S Nghe t ba n by ln.

B gio hun c ba phn : phn ch cho thy linh quang (luminosity) trong Bardo vo lc i din ci cht, li nhc nh ln v s ch by trong giai on Bardo Php tnh, v nhng hng dn ng li li vo mu thai trong bardo tr thnh.

Trc ht l phn ch cho thy linh quang trong Bardo vo lc i din ci cht. Bng cch nghe c b sch ny, tt c cc hng ngi bnh thng, nhng ngi hc c gio php nhng cha nhn ra d h sng sut, hay nhng ngi nhn ra c, nhng tu tp t, tt c h s nhn ra c linh quang cn bn v b qua kinh nghim bardo trc tip t n Php thn v sanh.

Phng php khai th (instruction) : tt nht l v bn s chnh, ngi m ngi cht hc php, nu khng l mt s huynh m ngi cht cng pht nguyn gii thing ling (samaya vow) hay mt huynh cng dng tu. Nu khng c nhng ngi ny, th nn chn mt ngi c th c ln, r, chnh xc v c b ny nhiu ln. c nh vy, ngi cht s c nhc nh li nhng g m v thy ch cho ng ta thy, v chc chn khng nghi ng no c, ng ta s lp tc nhn ra linh quang cn bn v ng ta s c gii thot.

Thi gian khai th : khi s th ngng, kh (prana)[03]* c rt vo kinh tr hu trung ng (wisdom-dhuti)[04]** v linh quang thot khi nhng phc tp phin nhiu s chiu sng r trong thc (consciousness). Nu kh b i sai ng v thot vo trong hai kinh nhnh (nadis) bn tri v bn phi th trng thi bardo xut hin tc th, th nn b gio hun cn c c trc khi kh thot vo kinh nhnh bn phi v bn tri. T sau khi ngng th, thi gian m nhp p bn trong vn cn hot ng bng thi gian mt ba n.

Phng php khai th : khi hi th sp sa ngng, tt nht l thc hin php chuyn di tm thc (pho-ba) cho c hiu qu, nhng nu vic khng kt qu, ngi phi nn c nhng li ny :

Ny thin nam (tn n) (tn), by gi ti lc con (hay ngi, v.v... ty cch xng h) phi tm con ng. Ngay khi hi th ca con ngng li, trc mt con xut hin linh quang cn bn ca bardo u tin, ci m v thy tng ch cho con. l php tnh (dharmata) m sut v trng rng nh h khng, tnh rng rang quang minh, tm trn tri thanh tnh khng c tm im cng khng c ngoi vi. Con hy nhn ra v an tr trong trng thi v ng thi Thy s ch cho con thy.

Chc chn iu ny s c in su vo tm nu c ni vo l tai cu trn cho ti khi ng ta ngng th. Ri khi bit ngng th, ngi hy t ng ta nm nghing bn phi nh th nm s t v n mnh vo hai ng mch ang p n a ti gic ng cho n khi hai ng mch ngng p. Ri th, kh (prana) vo trong kinh trung ng (dhuti) s khng th quay tr li, v chc chn s i ln thng qua l thp trn nh u (brahmarandhra).[05]*

Gi y cn c ln li ch dn. Vo lc ny, bardo u tin ngi ta gi l linh quang php tnh (luminosity of dharmata), tc l tm vn nguyn vn khng mo m (undis-torted mind) ca php thn, s hin l trong tm ca mi chng sanh. Ngi thng th gi trng thi ny l khng c thc bi v kh chm trong kinh trung ng (avadhuti hay dhuti) trong sut qung thi gian t lc ngng th n khi nhp ng mch ngng p. Qung thi gian ny di ngn khng nht nh, ty thuc vo iu kin tm linh v giai on tu hnh Du gi (yogic training). N s ko di i vi nhng ai tu tp nhiu, n nh trong php tu thin an nh (samatha) v nhy bn. Khi ch by cho ngi tu c nh vy, ngi nn lp i lp li li ch dn cho n khi cht lng mu lt (pus) chy r ra ch cc khiu ca thn ngi cht. i vi nhng ngi c c, lnh lng th khong thi gian khng lu hn mt ci khy mng tay, nhng trong mt s ngi th qung thi gian ko di bng mt ba n. Nh a s kinh (sutra) v tantra dy rng thi gian khng c thc ko di bn ngy ri, nn ni chung, ngi phi nn rng ht sc ch by cho thy c linh quang trong qung thi gian .

Phng php khai th : nu ngi cht c kh nng, ngi y s t thc hin theo nh nhng li ch dy hc c trc kia. Nhng nu ng ta khng th t lm c, th v thy hay t ca thy hay mt s huynh v rt thn, s ngi st bn cnh ng ta v c ln r rng din bin th lp cc du hiu ci cht nh sau : Gi ang hin din du hiu t chuyn thnh ra nc, nc chuyn thnh nhit, nhit chuyn thnh khng kh, khng kh chuyn thnh thc... Khi tin trnh ny sp hon tt, ng ta nn c thc y nui dng mt thi nh sau : Ny thin nam tn n nu ngi cht l mt v thy th : Tha i s (guru) ri c tip : ch cc nim ca mnh i lang thang. Hy c nh iu ny vo l tai ng ta. Nu ngi cht l huynh ng mn hay mt ngi khc, ngi phi c tn ng ta cng nhng li sau :

Ny thin nam (tn n), s vic gi l cht gi y xy n, cho nn con nn nui gi thi nh th ny : Ti ti thi im ci cht, cho nn gi y thng qua ci cht ny ti s ch nui dng thi c c trng thi tm gic ng (B tm), c c i t i bi, t ti s gic ng ton trit v li ch ca chng sanh hu tnh v bin nh h khng. Vi thi ny, vo thi im c bit ny v li ch ca chng sanh hu tnh, ti s nhn ra linh quang ca ci cht (luminosity of death) chnh l Php thn (dharmakaya) v khi t ti s chng ng ti thng ca i n[06]* trong trng thi , ti s hnh ng v s tt lnh ca tt c chng sanh. Nu ti khng t c i n , ti s nhn ra trng thi bardo nh chnh n l v khi t ti i n khng th phn chia trong bardo, ti s hnh ng v iu tt lnh ca tt c chng sanh v bin nh h khng, bng cc cch thc no c th c nh hng n h. Nht tm vi thi ny con nn nh v thc hnh bt c gio l thin nh no m con c ging trong qu kh.

Nhng li ni trn phi c c r rng tng ch vi i mi k st l tai ng ta, sao cho c th nhc ng ta nh li s thc hnh m khng ng ta lc mt s ch tm d ch mt giy. Ri khi hi th hon ton ngng, ngi phi nn n mnh ng mch dn ti gic ng, v nhc cho nh li nhng li ny nh sau (nu ngi cht l v thy hay huynh cao hn) :

Tha i S (hay s huynh) gi y linh quang c bn ang chiu sng trc Thy, Thy hy nhn ra n v an tr trong s thc hnh.

Nu ngi cht l nhng ngi khc, ngi nn khai th nh sau :

Ny thin nam (tn n) (tn), hy nghe y. By gi, linh quang thanh tnh ca php tnh ang chiu sng trc con, con hy nhn ra n. Ny thin nam (tn n), ngay thi im ny trng thi tm ca con vn l tnh Khng thanh tnh, khng c bn cht no c, khng vt cht cng khng tnh cht chng hn nh mu sc, m thun ch tnh Khng thanh tnh, y l php tnh, tc Pht Mu Samantabhadri. Nhng trng thi tm ny khng phi l khng tr ; n v chng ngi, sng ngi, thanh tnh v sinh ng ; tm ny l Pht nguyn thy Samantabhadra.[07]* Bn cht ca tm con l tnh Khng, khng c bt k cht liu no, ng thi sinh ng v quang minh, c hai iu khng th tch ri nhau ; y l Php thn Pht. Trong nhng tm ca con th tm ny l tnh Khng v linh quang hp nht khng th tch ri trong hnh thc mt khi nh sng v i, khng sanh khng dit, bi th l Pht ca nh sng Bt t (Buddha of Immortal Light). Tt c s cn thit l nhn ra iu ny. Khi con thu r rng bn tnh thanh tnh ny ca tm con chnh l Pht th nhn vo trong t tm c ngha l ang an tr trong tm Pht (buddha-mind).

Nn lp i lp li on khai th ny ba n by ln, c r rng chnh xc tng li. Th nht n s nhc cho ng ta nh li nhng g m trc y v Thy ch by cho ng ta ; th hai, ng ta s nhn bit tm trn tri ca ring mnh chnh l linh quang ; th ba, khi nhn bit nh vy, ng ta s tr nn hp nht mt cch khng th tch ri vi Php thn v chc chn ng ta t gii thot.

Nu ng ta nhn ra linh quang u tin, ng ta s c gii thot. Nhng nu s rng ng ta khng nhn ra linh quang u tin , th ci gi l linh quang th hai s chiu sng, v n xut hin sau hi th ngng mt thi gian hn mt ba n mt cht.

Ty theo nghip thin hay nghip c, kh (prana) thot i vo trong kinh nng lc (nadi) bn tri hay bn phi v ri i ra ngoi thng qua cc khiu ca thn, v thc bng tr nn minh bch. Ni rng thi gian linh quang th hai chiu sng ko di nh mt ba n l ty thuc vo vic ng ta c bn nhy, nh va hay nng va (khng bn nhy), v cng ty thuc ng ta tu tp hay khng. Ri sau , thc ca ng ta xut ra, ng ta phn vn khng bit mnh b cht hay khng, ng ta s thy h hng t hp trc mt mnh v nghe ting khc ca h.

Sut thi gian ny, trong khi cha xut hin nhng phng tng m lm v d di ca nghip, trong khi cha xy ra nhng ni kinh hi do Thn Cht em ti, th rt cn s hng dn khai th lc ny y. Ngay y c s c bit khc nhau gia s thc hnh hon tt v thc hnh qun tng (complete practice and visualisation pratice).[08]* Nu ngi cht tu tp php thc hnh hon tt, ngi phi nn gi tn ng ta ba ln v c i c li nhng li khai th ch by linh quang nh trn. Nu ngi cht ang thc hnh qun tng, ngi phi c ln bi nghi thc thc hnh v s m t v Yidam[09]** ca ng ta v nhc ng ta nh li bng nhng li nh sau : Ny thin nam (tn n), con hy thin nh v yidam ca con, v ng b phn tm. Hy tp trung cao vo yidam ca con. Hy qun tng yidam ging nh mt hnh tng m khng c th cht, ging nh con thy mt trng trn mt nc ; ng qun tng Yidam di mt hnh tng c th cng chc. Nu ngi cht l ngi bnh thng, ngi nn ch cho ng ta thy bng cch ni nh sau : Con hy thin nh v c i Bi Vng Qun Th m B tt.

Khng c g nghi ng rng, nhng ai khng nhn ra bardo, th s nm c n khi nghe nhng ch dn ny. Nhng nu h khng thun thc trong thin nh, d cho h c thy ch by cho khi cn sng, th h s khng c kh nng t mnh nhn r trng thi bardo, do v thy hay s huynh phi khai th cho r ra. V rt cn khai th hng dn cho nhng ai khng th nh c trong giai on bardo thi im i din ci cht bi v bnh tnh nghim trng lm cho h m lm, cho d trc khi cn khe mnh h thun thc trong thin nh. Li cn cc k cn thit khai th cho nhng ngi, mc d trc rt thun thc trong thin nh theo con ng ny, nhng h li ph b gii lut, hay s hnh tr samaya thoi ha nn gi y sau khi cht h c th a xung nhng ci gii thp.

iu tt nht l ng ta thu hiu c sut trong bardo th nht, nhng nu ng ta khng c nh vy, th gi y bng s nhc nh khi c li khai th trong bardo th hai, s qun chiu thu sut (insight) ca ng ta s c thc tnh v ng ta s c gii thot. Sut trong bardo th hai, thc ca ng ta m trc khng bit rng ng ta b cht hay khng gi y bt thnh lnh tr nn minh bch ; thc ny c gi l thn huyn thanh tnh. Ngay lc ny, nu ng ta hiu c li dy ny th php tnh m v php tnh con gp nhau v ng ta s khng cn b nghip khng ch. ch th y nh nh sng mt tri xua tan bng ti, y nghip lc s b linh quang ca con ng (bardo) xua tan i, v s gii thot s c t ti. iu ny c gi l bardo th hai, sng ngi trc mt thn tinh thn v thc s c kh nng nghe c tr li y nh trc y. Lc ny y nu ng ta hiu c li khai th, th mc ch ca li khai th c hon tt, v v cc phng tng m lm ca nghip cha xut hin, cho nn ng ta c kh nng t mnh nh hng ti bt k ni no.

Vi cch ny ngi cht s c gii thot bng cch nhn ra linh quang xut hin sut trong bardo th hai, cho d khng nhn ra linh quang c bn. Nhng nu ng ta vn khng c gii thot bi bardo th hai, by gi ci gi l bardo th ba, tc bardo php tnh (bardo of dharmata) hin ra. Cc phng tng m lm ca nghip s xut hin trong bardo th ba cho nn iu quan trng nht l vo lc ny phi c li ch by v i ca bardo php tnh bi v n rt c ch li v rt mnh lit.

Lc ny thn nhn ang than khc, khng c phn ca ngi cht trong ba n ca gia nh, qun o ca ng ta b mang i, ging b tho ri ra, vn vn. ng ta c th trng thy h nhng h khng thy ng ta, ng ta c th nghe h gi tn ng ta nhng h khng th nghe ng ta gi h, nn ng ta b i trong tuyt vng. C ba hin tng s xut hin lc ny : nhng m thanh, nh sng mu, v cc chm tia sng ; v vi ni s, ni kinh hong, s lung cung, ng ta s cng lc cng yu v kit qu cho nn vo lc ny cn c li ch by v i v bardo php tnh. Ngi hy gi tn ngi cht v c rnh mch nhng li sau y :

Ny thin nam (tn n), hy lng nghe cn thn, khng c phn tn. C su trng thi bardo : bardo ca lc sanh ra i, bardo ca lc nm mng, bardo ca thin an nh[10]* (samadhi-meditation), bardo ca lc i din ci cht, bardo php tnh v bardo thc sanh (bardo of becoming). Ny thin nam (tn n), con s kinh nghim ba trng thi bardo : bardo ca lc i din ci cht, bardo php tnh v bardo thc sanh. Trong ba bardo ny, linh quang php tnh trong bardo vo lc i din ci cht chiu sng cho ti ngy hm qua, nhng con khng nhn ra n, nn con phi lang thang ti ni y. Gi y, con s kinh nghim bardo php tnh v bardo thc sanh, nn con hy nhn ra ci ta sp ch cho con thy v khng c phn tn.

Ny thin nam (tn n), gi y, ci gi l cht n. Khng phi ch c mt mnh con ri b th gii ny, iu xy ra cho tt c mi ngi, cho nn con ng cm thy kht khao luyn tic cuc i ny. Mc d con c kht khao luyn tic th con cng khng th li c, con ch c th lang thang trong ci sanh t. ng ao c, ng luyn tic. Con hy nh n Tam Bo. Ny thin nam (tn n), d cho cc phng tng kinh hi no xut hin trong bardo php tnh ny, th ng qun nhng li ny, hy lin tc nh n ngha ca nhng li ny, im ct li l nhn ra, cng vi nhng li ny :

Gi y khi bardo php tnh hin ln cho ti,ti s bung b mi nim s hi, kinh hong,ti s nhn bit rng bt c ci g xut hin u ch l phng tng ca tiv bit n chnh l mt nh hin ca bardo ;gi y ti ti thi im quyt nhti s khng s hi cc thn bnh yn v xung n, l nhng phng tng ca ring ti m thi.

Hy c lin tc ni nhng li ny r rng rnh mch v nh ti ngha ca chng. ng qun chng, bi v im quyt nh l, vi s xc tn, hy nhn ra rng bt c ci g xut hin d kinh hi n u cng u l cc phng tng ring ca con.

Ny thin nam (tn n), khi thn v tm ca con tch ri nhau, php tnh s xut hin, thanh tnh, r rng tuy nhin rt kh nhn r, sng rc r chi li vi sc sng kinh khng, nh nh qung nng[11]* trn cnh ng ma xun. ng s hi n, ng hong ht. y l s ta sng rc r t nhin ca php tnh ring ca con, bi th, hy nhn ra n.

Mt ting sm gm rt ln s n t trong nh sng, l m thanh t nhin ca php tnh, ging nh ngn ting sm m cng mt lc. y l m thanh t nhin ca php tnh ca ring con, nn ng s, ng hong ht. Con c ci gi l thn tinh thn gm nhng xu hng khng c thc, con khng c thn vt l gm tht v mu, cho nn d bt c m thanh no, mu sc, tia sng no xut hin cng khng th lm hi con c v con khng th cht. n gin l con ch vic nhn ra rng chng l nhng phng tng ca con. Con hy bit y l trng thi bardo.

Ny thin nam (tn n), vi cch ny nu con khng nhn ra chng chnh l nhng phng tng ca con, d bt c s tu tp thin nh no con hnh tr khi cn sng, nu con khng gp gio php ny, th gi y cc nh sng y mu sc cng s e da con c, cc m thanh cng s lm con hong ht v cc chm tia sng cng s lm con kinh hi. Nu con khng hiu c im ct yu ny ca gio php, con s khng nhn ra c nhng nh sng, tia sng, m thanh v do con s lu lc trong ci sanh t lun hi.

Ny thin nam (tn n), sau bn ngy ri bt tnh (khng c thc) y con s tip tc cuc hnh trnh, v c tnh dy t s bt tnh con s phn vn t hi iu g xy ra cho con, cho nn con hy nhn ra n chnh l trng thi bardo. Vo lc , ci sanh t b y li li, v mi th con thy u xut hin di dng nh sng v hnh nh.

Ton b h khng s chiu sng vi mt nh sng xanh v c Pht T L Gi Na t ci Trung ng, ci Hin L Khp Ni (the central Realm, All-pervading Circle) xut hin trc mt con. Thn ngi mu trng, ngi ng trn ngai s t, cm trong tay mt bnh xe c tm nan hoa v ngi ang m ngi phi hp l N Hong H Khng Kim Cng (The Queen of Vajra Space). nh sng xanh da tri ca thc un vi s thanh tnh c bn, tc l Php Gii Th Tnh Tr (the wisdom of the dharmadhatu), trong sut, rc r, sc bn, quang minh t tri tim c Pht T L Gi Na v ngi phi hp chiu v hng con v chiu xuyn qua con khin cho i mt con khng chu ng ni. Cng lc, v vi nh sng c nh sng trng m du ca ch thin cng s hng v con v xuyn thng con. ng thi chu nh hng ca nghip xu c, con s s hi trn trnh khi php gii th tnh tr ni c nh sng xanh da tri rc r, con s cm thy mt th tnh cm vui sng hng v nh sng trng m du ca cc v tri. Lc con ng qu kinh hi, hong ht bi nh sng mu xanh ca tr hu ti thng rt sc bn, trong sut, rc r, quang minh, bi v l tia sng ca Pht, n c gi l php gii th tnh tr. Vi lng chn thnh sng bi tn th, con hy tia sng thu ht con, con hy khn cu, v ngh rng, y l tia sng i bi ca c Pht T L Gi Na, con xin quy y nng ta vo nh sng . Nh vy, c Pht T L Gi Na ch th ang n tip dn con t trong no ng bardo y him nguy, chnh l tia sng i bi ca c Pht T L Gi Na.

Con ng ham vui th vi nh sng trng m du, ng b n li cun v cng ng thng tic n. Nu con n li cun, con s lang thang ci cc v tri v lu lc trong su no lun hi. l mt chng ngi ngn chn con ng gii thot, cho nn con ng nhn n, nhng con hy cm thy l ang mong c nh sng xanh sng chi, v vi s tp trung tm rt cao ngh n c Pht T L Gi Na con hy lp i lp li bi Li Cu Nguyn Linh Cm sau y :

V v minh dy c con lang thang trong lun hisanh t,gi y nng vo con ng nh sng quang minh ca Php Gii Th Tnh Tr,cu xin c Pht T L Gi Na i trc mt con,ngi phi hp ca ngi l Hong Hu H Khng Kim Cng i pha sau con ;xin gip con vt qua no ng bardo nguy himv mang con n trng thi Pht ton thin.

Bng cch c li cu nguyn linh cm ny vi lng sng m su sc, ngi cht s tan vo trong nh sng cu vng trong tim ca c Pht T L Gi Na v ngi phi hp ca ngi, v tr thnh mt bo thn Pht trong ci Trung ng, ci Hin L V Lng (the central Realm, The Densely Arrayed).

Nu ngay c sau khi nghe c li ch by nhng v s sn hn v tm mn v minh in o, ng ta s hi cc nh sng v tia sng, v tm cch trn thot, v nu ng ta vn m lm d sau khi c li cu nguyn, th vo ngy th hai, ng ta cng vi nghip bt thin a n a ngc, s c b nhm cc deities (B tt thn) ca Pht Kim Cng Tt a (Vajrasattva) n tip dn. Cho nn, ch by cho ngi cht, ngi nn gi tn ng ta v c nhng li ny :

Ny thin nam (tn n), hy lng nghe cn thn, khng c phn tn. Vo ngy th hai, mt nh sng trng, thnh phn tinh khit ca nc s chiu sng, ng thi c Kim Cng Tt a-A Sc B Pht t ci Ton Lc Phng ng mu xanh xut hin trc mt con. Thn ngi mu xanh, ngi cm trong tay mt Kim cng s nm nhnh, ngi ng trn ngai voi, ang m ngi phi hp l Pht Mu Locana. Ngi c thp tng bi hai v B tt l a Tng Vng (Ksitigarbha) v Di Lc (Maitreya) cng vi hai v n B tt l Lasya v Puspa, cho nn c su tng Pht xut hin.

nh sng trng ca sc un trong tnh thanh tnh cn bn ca n l i Vin Cnh Tr (tr hu ging nh ci gng), th nh sng trng chi chang, quang minh, trong sut, t tim ca Pht Kim Cng Tt a v ngi phi hp s chiu v hng con v xuyn thng con khin mt con khng chu ni thy nh sng . Cng lc, v cng vi nh sng tr hu , c nh sng mu khi, m du, ca chng sanh a ngc cng chiu ri v hng con v xuyn thng con. Cng lc , di tc ng ca sn hn, con s s st c trnh n nh sng trng sng chi, con s cm thy mt tnh cm vui thch hng v nh sng mu khi m du ca chng sanh a ngc. Vo lc , con ng s nh sng trng trong sut, rc r, quang minh, sc so, m hy nhn ra nh sng chnh l tr hu. Vi lng sng m mong c, con hy nh sng trng thu ht con, v con hy khn cu vi ngh rng, l tia sng ca lng i bi ca Pht Kim Cng Tt a Thing Ling, con xin quy y nng da vo nh sng . Chnh ngi Kim Cng Tt a ang tip dn con trong no ng bardo y s kinh hong ; chnh l ci mc cu bng tia sng ca lng i bi ca c Kim Cng Tt a, cho nn con hy cm thy l ang mong cu n.

Con ng hng vui th trong nh sng mu khi m du ca chng sanh a ngc. l no ng mi gi ca cc tm mn v minh in o ca con, do sn hn mnh lit tch t li. Nu con b n thu ht li ko, con s ri xung a ngc, chm vo vng ly cha y s au kh khng chu ni v chng cch no thot ra c. N l chng ngi ngn chn con ng gii thot cho nn con ng nhn n, m hy bung b th hn. ng n li cun con, ng thng tic n. Con nn cm thy l ang mong c nh sng trng quang minh rc r v vi s tp trung tm cao vo c Pht Kim Cng Tt a, con hy c li khn cu linh cm sau y :

V th hn cao con lang thang trong sanh t,gi y nng vo con ng nh sng quang minh ca i Vin Cnh Tr,cu xin c Pht Kim Cng Tt a i trc mt con,ngi phi hp ca ngi, c Pht Mu Locana i sau lng con ;xin gip con vt qua no ng bardo nguy himv mang con n trng thi Pht ton thin.

Bng vic c li cu nguyn linh cm ny vi lng sng bi su sc, ng ta s tan nhp vo nh sng cu vng trong tim ca c Pht Kim Cng Tt a v ngi phi hp ca ngi v tr nn mt bo thn Pht trong Ci Ton Lc phng ng.

Tuy nhin ngay c sau khi nghe li ch by ny, mt s ngi v kiu mn v nhng tm mn v minh in o, h s ci mc cu lm bng tia sng lng i bi v h trnh n. Cho nn vo ngy th ba, h cng vi no ng nh sng ca ci ngi s c nhm cc thn ca c Pht Bo Sanh n tip dn. Cho nn, ch dn cho ngi cht ln na, ngi nn gi tn ng ta v ni nhng li ny :

Ny thin nam (tn n), hy lng nghe cn thn khng c phn tn. Vo ngy th ba, mt tia sng vng, yu t thanh khit ca t, s chiu sng v cng lc , c Pht Bo Sanh t Ci Vinh Quang phng Nam mu vng s xut hin trc mt con. Thn ngi mu vng, ngi cm mt vin ngc nh trong tay, ngi trn ngai con nga, ang m ngi phi hp l Pht Mu Mamaki. Ngi c thp tng bi hai B tt l Akasagarbha (H Khng Tng B tt) v Samanbhadra (Ph Hin B tt) v hai n B tt l Mala v Dhupa, do c su tng Pht t khng gian ca nh sng cu vng xut hin.

nh sng vng ca th un trong tnh thanh tnh cn bn ca n l Bnh ng Tnh Tr (the wisdom of equality), mu vng sng chi, trang hong vi nhng da nh sng quang minh, trong sut, sng n mt khng chu ni, t tim ca c Pht Bo Sanh v ngi phi hp chiu v hng con v xuyn qua tim con, khin cho mt con khng th chu ni khi nhn n. Cng lc v cng vi nh sng tr hu , c th nh sng xanh da tri m du ca ci ngi cng xuyn qua tim con, di tc ng ca ng mn, con s s v c trnh n nh sng vng trong tro, sc bn, con s cm thy c tnh cm vui th b li cun hng v nh sng xanh du ca ci ngi. Ngay lc , con ng s nh sng vng chi li, trong sut, sc bn quang minh, con hy nhn ra n chnh l tr hu. Hy tm con an tr trong n, bung x trong mt trng thi v-tc, v mong c c n ko con vo. Cho d con khng cm thy rt sng m v con khng c li khn cu cm ng, nhng nu con nhn ra n chnh l tnh sng chiu t nhin ca t tm con, th tt c cc hnh tng, cc nh sng v cc tia sng s nhp lm mt bt ly vi con, v con s t ti gic ng. Nu con khng th nhn ra n l tnh sng chiu t nhin ca tm con, th vi lng thit tha sng m, con hy khn cu vi ngh rng, l tia nh sng lng i bi ca c Pht Bo Sanh, con xin quy y nng ta vo nh sng . l ci mc cu bng tia nh sng lng i bi ca c Pht Bo Sanh, nn con hy cm thy ang ao c mong cu n.

Con ng hng vui th trong nh sng xanh m du ca ci ngi. l no ng nh sng rt cm d ca nhng xu hng thi quen khng c thc, do s ng mn cao ca con kt t li. Nu con b n li cun vo, con s ri vo ci ngi v kinh qua sanh, lo, bnh, t, kh au, v con khng bao gi thot khi vng bn ly li ca sanh t. N l chng ngi ngn cn con ng gii thot, cho nn con ng nhn n, con hy bung b ng mn, hy bung b cc xu hng thi quen khng c thc ca con. ng n thu ht, ng thng tic n. Con hy cm thy ang mong c nh sng vng rc r quang minh, v vi s tp trung nht tm cao ngh n c Pht Bo Sanh, con hy c li khn cu linh cm sau y :

V kiu mn qu mc con lang thang trong sanh t,gi y nng vo con ng nh sng quang minh ca Bnh ng Tnh Tr,cu xin c Pht Bo Sanh i trc mt con,ngi phi hp ca ngi, c Pht Mu Mamaki i sau lng con ;xin gip con vt qua no ng bardo nguy himv mang con n trng thi Pht ton thin.

Bng vic c li khn cu linh cm ny vi s sng bi su sc, ng ta s tan nhp vo nh sng cu vng trong tim ca c Pht Bo Sanh v ngi phi hp ca ngi v tr nn mt bo thn Pht trong ci phng Nam, Ci Vinh Quang.

Vi s khai th ch by nh cch ny th chc chn c gii thot, d nhng ngi cn c yu cng c th c. Tuy nhin sau khi c ch by nh th ny trong nhiu ln, cng c nhng ngi b qua cc c hi may mn, chng hn nh nhng ngi lm iu qu c c hay thoi ha trong vic hnh tr samaya nhng ngi s khng nhn ra c li khai th. V b ri lon bi lng tham v nhng tm mn v minh in o, h s s hi cc m thanh v nh sng v h s trn i, cho nn vo ngy th t, nhng ngi cng vi no ng nh sng ca qu i do lng tham v keo kit bn xn lm nn, tt c s c nhm cc thn ca c Pht A Di (The Blessed Amitabha) n tip dn h. ch by cho ngi cht ln na, ngi nn gi tn ng ta v c nhng li ny :

Ny thin nam (tn n), hy lng nghe cn thn khng c phn tn. Vo ngy th t, mt nh sng l yu t tinh khit ca la, s chiu sng v ng thi c Pht A Di t ci phng Ty mu , Ci Cc Lc (The Blissful) s xut hin trc mt con. Thn ngi mu , ngi cm hoa sen trong tay, ngi ng trn ngai con chim cng, ngi ang m ngi phi hp l Pht Mu Pandaravasini. Ngi c thp tng bi hai v B tt l c Qun Th m (Avalokitesvara) v c Vn Th S Li (Manjusri) v hai v n B tt l Gita v Aloka, khin cho t trong khng gian nh sng cu vng c su tng Pht xut hin.

nh sng ca tng un trong tnh thanh tnh cn bn ca n l Diu Quan St Tr (wisdom of discrimination), mu rc r, c trang hong bi nhng da nh sng quang minh, r rt, sc bn, ng nh t tim ca c Pht A Di v ngi phi hp chiu ti v xuyn qua tim con khin con khng chu ni khi nhn n. Con ng s nh sng . Cng lc v cng vi nh sng tr hu , c mt th nh sng vng m du ca cc qu i cng s chiu ti. Con ng thch th n ; con hy bung b tham mun v thng tic.

Vo lc , di tc ng ca lng tham mun qu mc, con s s hi ln trnh nh sng rc r, sc bn ; con s cm thy s vui thch v b thu ht v nh sng vng m du ca qu i. Chnh vo lc , con ng s hi nh sng , sc bn sng sut, quang minh, trong sut, con hy nhn ra chnh n l tr hu. Hy tm con an tr trong n, bung x trong trng thi v tc. Vi lng chn thnh mong cu c thu ht vo n. Nu con nhn ra n chnh l tnh sng t t nhin ca ring con th d con khng cm thy c s sng m v d con khng c li khn cu linh cm, th tt c cc hnh tng v nh sng v tia sng s nhp lm mt bt ly vi con, v con s t ti gic ng. Nu vi cch ny m con khng th nhn ra n, th vi lng sng m, con hy khn cu vi ngh rng, l tia nh sng lng i bi ca c Pht A Di , con xin quy y nng ta vo nh sng . l ci mc cu bng tia sng lng i bi ca c Pht A Di . Con hy cm thy c lng sng m v con ng trn thot. D con trn b i, n vn s bt ly vi con.

Con ng s hi, con ng b nh sng vng m du ca cc qu i thu ht con. l no ng nh sng ca nhng xu hng thi quen khng c thc do s tham lam qu ca con tch t li. Nu con b n li cun, con s ri vo ci qu i v con s tri qua nhng iu bt hnh khng chu ng ni v i v kht. N l chng ngi ngn cn con ng gii thot, cho nn con ng n li cun vo, con hy bung b nhng xu hng thi quen khng c thc ca con. Con ng thng tic n. Con hy cm thy ang mong c nh sng quang minh rc r v vi s tp trung nht tm cao hng v c Pht A Di v ngi phi hp ca ngi, con hy c li khn cu linh cm sau y :

V tham mun qu con lang thang trong sanh t,gi y nng vo con ng nh sng quang minh ca Diu Quan St Tr,cu xin c Pht A Di i trc mt con,ngi phi hp ca ngi l Pht Mu Pandaravasini i sau lng con ;xin gip con vt qua no ng bardo nguy himv mang con n trng thi Pht ton thin.

Bng cch c li khn cu linh cm ny vi lng sng bi su sc, ngi cht s tan nhp vo trong nh sng cu vng trong tim ca c Pht A Di Thing Ling, c V Lng Quang, vi ngi phi hp ca ngi v tr thnh mt bo thn Pht trong ci phng Ty, Ci Cc Lc.

Bng cch ny th khng th no khng gii thot c ; tuy nhin sau khi khai th nh vy cng cn nhng chng sanh hu tnh khng th t b nhng xu hng thi quen v thc v nhng tp nghip lu i v di nh hng ca tm ganh t v nghip c c, h s nhng m thanh v nh sng ; ci mc cu bng tia-nh sng lng i bi khng cu bt h c nn h lang thang xung ti ngy th nm trong trng thi bardo. n y, nhm cc thn ca c Pht Bt Khng Thnh Tu cng vi nhng tia-nh sng ca lng i bi s n tip dn h, v cn c no ng-nh sng ca cc Atula (cc bn thin ganh t) do cc cm tnh ganh ght to nn, cng s n mi d h. Cho nn, ch by cho ngi cht ln na, ngi nn gi tn ng ta v c nhng li sau y :

Ny thin nam (tn n), hy lng nghe cn thn khng c phn tn. Vo ngy th nm, mt th nh sng xanh l cy, l yu t tinh khit ca khng kh, s chiu sng v ng thi c Pht Bt Khng Thnh Tu, v ng u ca nhm t ci phng Bc mu xanh l cy, ci Nhng Hnh ng Tch Tp s xut hin trc mt con. Thn ngi mu xanh l cy, ngi cm mt kim cng s i trong tay v ngi trn ngai cc thn iu Ca-lu-la (shang-shang birds) bay ln trn bu tri, ngi ang m ngi phi hp l Pht Mu Samaya-Tara. Ngi c h tng bi hai B tt l Kim Cng Th (Vajrapani) v Sarvanivaranaviskambhin v hai v B tt l Gandha v Naivedya, khin cho t khng gian nh sng cu vng xut hin su tng Pht.

nh sng mu xanh lc ca hnh un trong tnh thanh tnh cn bn ca n l Thnh S Tc Tr, mu xanh lc quang minh, rc r, trong sng sc bn v ng s, c trang hong bng nhng da nh sng, t tim ca c Pht Bt Khng Thnh Tu v ngi phi hp chiu thng n v xuyn qua tim con khin cho mt con khng chu ng ni nhn n. Con ng s n. N l ng tc ph din t nhin ca t tm con, cho nn con hy an tr trong trng thi vt khi v tc v u trong khng c y kia, khng c thng ght. ng thi cng vi nh sng tr hu c mt th nh sng m du ca cc Atula do s ganh ght gy ra cng s chiu sng n con. Con hy thin nh sao cho khng c khc bit gia thng v ght. Nhng nu con thiu sng sut th cch n gin l con ng hng vui th trong nh sng m du .

Vo lc , di nh hng ca lng ganh ght mnh lit, con s s hi v trn khi nh sng xanh l cy chi li sc bn, m con s cm thy vui sng b thu ht v hng nh sng m du ca cc Atula. Ngay lc , con ng s nh sng xanh lc quang minh, sc bn, rc r, trong sut, m hy nhn ra n chnh l tr hu. Hy cho tm con an tr trong n, c bung x, trong mt trng thi v tc v vi lng sng m con hy khn cu vi ngh rng, l tia sng lng i bi ca c Pht Bt Khng Thnh Tu, con xin quy y nng ta vo nh sng . N l ci mc cu bng tia sng lng i bi ca c Pht Bt Khng Thnh Tu, c gi l Thnh S Tc Tr, cho nn con hy mong c n v ng ln trnh n. Cho d con mun ln trnh th n vn bt ly vi con.

Con ng s nh sng xanh lc , con ng cho nh sng m du ca cc Atula thu ht con. l con ng dn d ca nghip c tch t bi s ganh t mnh lit ca con. Nu con b nh sng m du li cun, con s ri vo ci Atula v con s kinh qua s bt hnh au kh khng th chu ng ni do nhng cuc nh nhau, nhng mu thun. l chng ngi cn tr con ng gii thot, cho nn con ng n li cun con vo, con hy t b cc xu hng thi quen khng c thc. Con hy cm thy ang mong ch nh sng xanh l cy chi li rc r v vi s tp trung nht tm cao hng v c Pht Bt Khng Thnh Tu v ngi phi hp, con hy c li khn cu linh cm sau y :

V ganh t mnh lit con lang thang trong sanh t,gi y nng vo con ng nh sng quang minh ca Thnh S Tc Tr,cu xin c Pht Bt Khng Thnh Tu i trc mt con,ngi phi hp ca ngi l Pht Mu Samaya-Tara i sau lng con ;xin gip con vt qua no ng bardo nguy himv mang con n trng thi Pht ton thin.

Bng cch c li khn cu linh cm ny vi lng sng m su sc, ngi cht s tan nhp vo nh sng cu vng trong tim ca c Pht Bt Khng Thnh Tu v ngi phi hp, v tr thnh mt bo thn Pht trong ci phng Bc, ci nhng Hnh ng Thnh Tu. D cho cc thin nghip ca ng ta c yu km, nhng vi s ch by nh th ny trong nhiu giai on, nu ng ta khng nhn ra trong thi im ny th s cng nhn ra thi im khc, cho nn ng ta khng th no m khng c gii thot. Nhng c khi c ch by gio php ny trong nhiu ln nhng c nhng ngi m h qu quen vi nhiu xu hng thi quen khng c thc trong thi gian lu di v khng bao gi quen vi nhng linh nh thanh tnh ca nm tr, th h s b nhng xu hng thi quen xu c ca h ko h li li d h c ch cho thy, khin cho ci mc bng tia sng lng i bi khng cu bt h c, h tr nn hong ht s hi cc nh sng v cc tia sng, h lang thang xung cc ci thp. Nn, vo ngy th su, cc v Pht trong Nm B vi cc v phi hp, cc thn B tt ty tng s xut hin cng mt lc, v ng thi cc nh sng ca su ci cng s cng lc chiu sng.

khai th cho ngi cht, ngi nn gi tn ng ta v c nhng li ny :

Ny thin nam (tn n), hy lng nghe cn thn. Khng c phn tn. Cho n hm qua, mc d con c ch by mi khi nh sng ca tng v Pht trong nm b xut hin, nhng con bi ri phn vn v nh hng ca cc xu hng thi quen xu, nn hm nay con cn li y. Nu con nhn ra c tnh chiu sng t nhin ca cc tr hu ca nm b Pht chnh l phng tng ca ring con, th con l ra tan nhp c vo nh sng cu vng trong thn ca mt trong nm b Pht v tr thnh mt bo thn Pht, nhng v con khng nhn ra nn cho n gi pht ny con cn tip tc i lang thang. Cho nn, gi y con hy nhn cn thn khng c phn tn.

Gi y tt c nm b Pht s cng xut hin v ci gi l bn tr hu kt hp s n tip dn con, con hy nhn ra bn tr hu . Ny thin nam (tn n), bn th nh sng mu ca bn yu t tinh khit s chiu sng ; cng mt lc c Pht T L Gi Na v ngi phi hp t Ci Trung ng Ci Gii Hin L Khp Ni (the Central Realm, All-pervading Circle) s xut hin ngay trc mt ; c Pht Kim Cng Tt a v v phi hp v on ty tng t ci phng ng Ci Ton Lc (Complete Joy) s xut hin ; c Pht Bo Sanh v v phi hp cng on ty tng t ci phng nam, Ci Vinh Quang (The Glorious) s xut hin ; c Pht A Di vi v phi hp v on ty tng t ci Cc Lc Lin Hoa ty phng s xut hin ; v c Pht Bt Khng Thnh Tu vi v phi hp v on ty tng t ci phng bc, ci Nhng Hnh ng Thnh Tu (Perfected Actions) s xut hin, t khng gian ca nh sng cu vng.

Ny thin nam (tn n), ngoi cc v Pht ca nm b cn c cc v thn xung n canh gi cc cng cng s xut hin nh : Vijaya, thn Chin Thng ; Yamantaka, k Hy Dit Ci Cht ; Hayagriva thn C Nga ; v Amrtakundali, thn Bnh ng Ru Cam L ; v cc n thn canh gi cng nh : Ankusa, n thn Ci Mc Cu ; Pasa, n thn Ci Thng Lng ; Srnkhala, n thn Dy xch ; v Ghanta, n thn Ci Chung ; Su v Thnh Thing ling cng s xut hin (the Blessed Ones) nh : Indra v Thnh mt trm hin t (Indra of the hundred sacrifices) tc l v thnh ca cc v tri ; Vemacitra, c tn l V o Chong Rc R (Splendid Robe) tc l v thnh ca cc Atula ; S T Vng Sakyas (Lion of the Sakyas), tc l v thnh ca con ngi ; Dhruvasinha, c tn S T Kin Cng (Steadfastlion), tc l v thnh ca sc sanh, Jvalamukha, v c tn Ming Rc La (Flaming mouth), tc l v thnh ca cc qu i ; v Dharmaraja c tn Php Vng (Dharma King) v thnh ca chng sanh a ngc. Hai v Ph v Mu Ton Thin (The All Good Father and Mother) ca tt c ch Pht l Samantabhadra v Samantabhadri cng s xut hin. Bn mi hai thn dng bo thn s ni ln t bn trong tim ca chnh con v xut hin trc mt con ; cc v l hnh tng thanh tnh ca cc phng tng ca con, cho nn con hy nhn ra cc v .

Ny thin nam (tn n), cc ci gii cng khng c mt ni no khc, m nm trong bn phng hng ca tim con v hng th nm l trung tm tim, v gi y cc v ni ln t bn trong tim con v xut hin trc mt con. Cc hnh nh hin thn ca ch v cng khng t ni no khc n, nhng l tr ph din nguyn s t pht ca tm con, cho nn con hy nhn ra cc v theo cch ny. Ny thin nam (tn n), cc hnh nh khng ln khng nh, m cn i hon ho. Mi v c ring cc sc phc trang hong, mu, t th ng, ngai, biu tng. Cc v c b tr rng ra thnh nm cp, mi cp u c bao vng quanh bng vng ho quang ca nm nh sng mu. Ton b mn la cc thn nam n ca cc b s xut hin trn b, tt c cng lc tc thi. Con hy nhn ra cc v , bi v h l nhng yidam thn bn tn ca con.

Ny thin nam (tn n), cc tia-nh sng ca bn tr hu t trong tim ca ch Pht trong nm b v cc v phi hp, s chiu sng tng tia mt ln tim con, rt p v r, ging nh cc chm tia sng mt tri chiu ti.

Trc ht, Php gii th tnh tr, l mt tm vi an bng cc tia nh sng trng quang minh, rc r ng kinh ngc, t tim ca c Pht T L Gi Na s chiu sng ln tim con. Trong tm vi dt bng cc tia nh sng ny, mt ci da trng lng lnh s xut hin, rt rc r trong sng, ging nh mt ci gng hng mt xung, c trang hong xung quanh bng nm da ging nh vy, v nm da ny n lt c trang tr cng bng nhng ci da v nhng da nh hn, c th sao cho khng c ch no l trung tm hay ngoi vi.

T tim ca c Pht Kim Cng Tt a, trn tm vi mu xanh da tri quang minh ca i vin cnh tr, s xut hin mt ci da xanh ging nh mt ci chn mu lam ngc, hng mt xung, c trang hong bng nhng ci da v nhng ci da nh hn.

T tim c Pht Bo Sanh, trn tm vi vng ca Bnh ng tnh tr quang minh, s xut hin mt ci da vng ging nh mt ci chn vng hng mt xung, c trang hong bng nhng ci da v nhng ci da nh hn.

T trong tim c Pht A Di , trn tm vi rc r ca Diu quan st tr quang minh, s xut hin mt ci da lng lnh ging nh mt ci chn mu san h hng mt xung, chiu sng bng nh sng tr hu su sc, rt rc r trong sng, c trang hong xung quanh bng nm da ging nh vy, ri chnh nm da ny c trang tr bng nhng da v nhng da nh hn, sao cho khng c ch no l trung tm hay ngoi vi.Chng s chiu sng ln tim con.

Ny thin nam (tn n), nhng th ny cng ni ln t tr ph din t pht ca t tm con, chng khng n t ni no khc ; cho nn con ng nn a thch chng, con ng s chng, nhng con yn th gin trong mt trng thi thot khi nim. Trong trng thi tt c cc hnh nh xut hin v cc tia-nh sng s nhp lm mt vi con v con s t ti gic ng.

Ny thin nam (tn n), nh sng xanh lc ca Thnh s tc tr khng xut hin bi v nng lc tr hu ca con cha chn mi.

Ny thin nam (tn n), iu ny c gi l kinh nghim ca bn tr hu c kt hp, l li dn ng ca c Kim Cng Tt a. Vo lc ny, con hy nh n nhng g m v thy (guru) ca con ging trc y v s ch by khai th. Nu con nh c ngha ca li khai th, con s c lng tin vo nhng kinh nghim trc ca con v do , con s nhn ra chng, ging nh cuc hi ng ca m v con, hay ging nh gp li bn c. Nh th on dt c nghi ng, con s nhn ra cc phng tng ring ca con, v i vo con ng bt bin thanh tnh ca php tnh ; v thng qua lng tin mt trng thi thin nh tng tc s khi ln, v con s tan nhp vo trong mt dng i tr hu t hin hu, v con s tr nn mt bo thn Pht, khng bao gi ri tr li.

Ny thin nam (tn n), cng vi cc nh sng tr hu, cn c cc nh sng ca su ci bt tnh gi o s chiu sng : nh sng trng m du ca cc v tri, nh sng m du ca cc Atula, nh sng xanh da tri m du ca ci ngi, nh sng xanh lc m du ca cc sc sanh, nh sng vng m du ca cc qu i v nh sng mu khi m du ca chng sanh a ngc. Su nh sng m du ny s cng chiu sng vi cc nh sng tr hu thanh tnh. Vo lc , con ng nm bt hay b li cun bi bt k nh sng no, con ch yn, th gin trong mt trng thi khng b nim kim hm. Nu con s hi cc nh sng tr hu thanh tnh v b li cun vo cc nh sng bt tnh ca su ci, con s nhn ly thn ca mt chng sanh trong su ci v con s tr nn kit qu bi v khng bao gi c c mt li thot ra khi i dng au kh ca sanh t.

Ny thin nam (tn n), nu con khng c thy con khai th ch by, con s s hi cc hnh nh v cc nh sng tr hu thanh tnh , v s b thu ht vo cc nh sng bt tnh ca ci sanh t ; ch lm th, con hy cm thy ht lng sng m cc nh sng tr hu thanh tnh, sc bn rc r. Vi lng sng m, con hy ngh rng, Cc tia-nh sng tr hu v i bi ca ch v Thing Ling tc l ch Pht trong nm b v lng i bi n nm gi con ; con quy y vo cc ngi. Con ng ham thch cc nh sng ca su ci gi o, con ng thng tic cc nh sng , nhng vi s tp trung nht tm cao vo ch Pht trong nm b v cc v phi hp, con hy c li khn cu linh cm sau y :

Khi vng vo nm c con lang thang trong sanh t,nay nng vo con ng nh sng quang minh ca bn tr hu kt hp,cu xin cc ng iu Ng, Nm B, i trc mt con,ch v ca Nm B i sau lng con ;hy cu con thot khi cc li i nh sng ca su ci bt tnh,xin gip con vt qua no ng bardo nguy himv mang con n nm ci Pht tnh .

Bng cch c li khn cu linh cm ny, ngi thng cn nhn ra cc phng tng ring ca ng ta v khi ha nhp vi tnh bt nh ng ta tr thnh mt v Pht ; ngi trung cn nhn ra chnh mnh thng qua lng thit tha sng m v ng ta t ti gii thot ; ngay c ngi h cn cng trnh khi s ti sanh vo su ci nh nng lc tnh ha ca li khn cu , v cng vi s hiu bit ngha ca bn tr hu kt hp, ng ta t ti gic ng bng li i ca Pht Kim Cng Tt a. Vi s khai th r rng chnh xc theo cch ny, rt nhiu chng sanh hu tnh s nhn ra v c gii thot.

Nhng cng c mt s ngi, nh nhng ngi h cn nhng ni man r v nhng ngi c c h khng h c kinh nghim v Pht Php v nhng ngi s hnh tr samaya b thoi ha, gi