chemia nowy
TRANSCRIPT
-
7/24/2019 Chemia Nowy
1/52
CENTRALNA KOMISJA EGZAMINACYJNAOKRGOWE KOMISJE EGZAMINACYJNE
INFORMATORO EGZAMINIE MATURALNYM
Z CHEMIIOD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015
-
7/24/2019 Chemia Nowy
2/52
Materiay doInforma
D
oraopraco
ziaanie 3.2.
Prioryt
Pr
ano w rama
Rozwj sys
t III Wysok
gram Opera
ch projektu
temu egza
a jakosys
cyjny Kapit
ilotanow
inw zewn
temu owiat
Ludzki.
ch egzamin
rznych,
,
w maturalnych,
-
7/24/2019 Chemia Nowy
3/52
INFORMATORO EGZAMINIE MATURALNYM
Z CHEMIIOD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015
opracowany przez CentralnKomisjEgzaminacyjnwe wsppracy z okrgowymi komisjami egzaminacyjnymi
w Gdasku, Jaworznie, Krakowie, odzi,omy, Poznaniu, Warszawie i we Wrocawiu
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Warszawa 2013
-
7/24/2019 Chemia Nowy
4/52
Centralna Komisja Egzaminacyjnaul. Jzefa Lewartowskiego 6, 00-190 Warszawa
tel. 22 536 65 [email protected]
Okrgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdaskuul. Na Stoku 49, 80-874 Gdasktel. 58 320 55 [email protected]
Okrgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznieul. Adama Mickiewicza 4, 43-600 Jaworznotel. 32 616 33 [email protected]
Okrgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie
os. Szkolne 37, 31-978 Krakwtel. 12 683 21 [email protected]
Okrgowa Komisja Egzaminacyjna w omyul. Nowa 2, 18-400 omatel. 86 216 44 [email protected]
Okrgowa Komisja Egzaminacyjna w odziul. Ksawerego Praussa 4, 94-203 dtel. 42 634 91 [email protected]
Okrgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniuul. Gronowa 22, 61-655 Poznatel. 61 854 01 [email protected]
Okrgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawieul. Grzybowska 77, 00-844 Warszawatel. 22 457 03 [email protected]
Okrgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocawiuul. Tadeusza Zieliskiego 57, 53-533 Wrocawtel. 71 785 18 94
-
7/24/2019 Chemia Nowy
5/52
Spis treci
Wstp..
7
1. Opis egzaminu maturalnego z chemii na poziomie rozszerzonym.............. 9
1.1.Zakres wiadomoci i umiejtnoci sprawdzanych na egzaminie 91.2.Oglne informacje o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015 . 91.3.Arkusz egzaminacyjny z chemii na poziomie rozszerzonym .... 101.4.Ocenianie odpowiedzi zdajcych .... 10
2.1. Przykadowe zadania z chemii na poziomie rozszerzonym wraz z rozwizaniami ....... 13
2.2. Informacja o egzaminie maturalnym z chemii dla absolwentw niesyszcych..
49Opinia Konferencji Rektorw Akademickich SzkPolskich o informatorach maturalnychod 2015 roku 51
-
7/24/2019 Chemia Nowy
6/52
-
7/24/2019 Chemia Nowy
7/52
Wstp 7
Wstp
Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015 jest podzielonyna dwie czci.
CZ PIERWSZA (1.1.1.4.) zawiera oglne informacje dotyczce egzaminu maturalnegoz chemii, w tym zakres sprawdzanych wiadomoci i umiejtnoci, krtk charakterystykarkusza egzaminacyjnego oraz sposobu oceniania odpowiedzi w zadaniach zamknitychi otwartych.
CZ DRUGA (2.1.2.2.) zawiera przykadowe zadania z chemii, jakie mog pojawi si
w arkuszach egzaminacyjnych, w tym w arkuszach dla absolwentw niesyszcych.Do kadego zadania: przypisano najwaniejsze wymagania oglne i szczegowe z podstawy programowej
ksztacenia oglnego, do ktrych to zadanie siodnosi, podano oczekiwane rozwizanie, przedstawiono schemat punktowania oraz przykadowe, rnice si poziomem
wykonania, realizacje zdajcych wraz z punktacj.
Zadania wInformatorze: nie wyczerpuj wszystkich typw zada, ktre mog wystpi w arkuszach
egzaminacyjnych, nie ilustrujwszystkich wymagaz zakresu chemii zawartych w podstawie programowej, nie zawieraj wszystkich moliwych rodzajw materiaw rdowych, ktre mog
stanowiobudowzada.Informatornie moe byzatem jedynani nawet gwnwskazwkdo planowania procesuksztacenia chemicznego w szkole ponadgimnazjalnej. Tylko realizacja wszystkich wymagaz podstawy programowej moe zapewni wszechstronne wyksztacenie uczniw szk
ponadgimnazjalnych.
Przed przystpieniem do dalszej lekturyInformatorawarto zapoznasiz oglnymi zasadamiobowizujcymi na egzaminie maturalnym od roku szkolnego 2014/2015. Sone okrelone
w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawiewarunkw i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniw i suchaczy orazsposobu przeprowadzania sprawdzianw i egzaminw w szkoach publicznych (Dz.U. nr 83,
poz. 562, z pn. zm.), w tym w szczeglnoci w rozporzdzeniu z 25 kwietnia 2013 r.zmieniajcym powysze rozporzdzenie (Dz.U. z 2013 r., poz. 520), oraz w skrconejformie w czci oglnej Informatora o egzaminie maturalnym od roku szkolnego2014/2015, dostpnej na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej(www.cke.edu.pl) oraz na stronach internetowych okrgowych komisji egzaminacyjnych.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
8/52
8 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
-
7/24/2019 Chemia Nowy
9/52
Opis egzaminu 9
1. Opis egzaminu maturalnego z chemiina poziomie rozszerzonym
1.1. Zakres wiadomoci i umiejtnoci sprawdzanych na egzaminie
Egzamin maturalny z chemii sprawdza, w jakim stopniu absolwent spenia wymaganiaz zakresu tego przedmiotu okrelone w podstawie programowej ksztacenia oglnegodla IV etapu edukacyjnego w zakresie rozszerzonym i podstawowym. Zadania w arkuszuegzaminacyjnym mog rwnie odnosi si do wymaga przypisanych do etapwwczeniejszych, tj. etapu III (gimnazjum).
Podstawa programowa dzieli wymagania na oglne i szczegowe. Wymagania oglne jakosyntetyczne ujcie nadrzdnych celw ksztacenia informuj, jak rozumie
podporzdkowane im wymagania szczegowe, ktre odwouj si do cile okrelonychwiadomoci i umiejtnoci.
W szczeglnoci, zadania w arkuszu maturalnym z chemii na poziomie rozszerzonym majna celu sprawdzenie: umiejtnoci rozumowania, argumentowania i wnioskowania, umiejtnoci wykorzystywania informacji z rnorodnych rde, umiejtnoci projektowania dowiadczechemicznych i interpretowania wynikw, umiejtnoci wykorzystywania narzdzi matematycznych do opisu i analizy zjawisk
i procesw.
1.2. Oglne informacje o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Od roku szkolnego 2014/20151 egzamin maturalny z chemii moe by zdawany wycznie
jako przedmiot dodatkowy na poziomie rozszerzonym. Egzamin ma form pisemn i trwa180 minut. Do egzaminu z chemii moe przystpi kady absolwent, niezalenie od typuszkoy, do ktrej uczszcza, oraz od przedmiotw, ktrych uczy siw szkole w zakresierozszerzonym. W czasie trwania egzaminu zdajcy moe korzysta z Karty wybranychwzorw i staych fizykochemicznych na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki, linijkioraz z kalkulatora prostego.
Wyniki czci pisemnej egzaminu maturalnego s wyraane w procentach i na skalicentylowej (por. punkt G. Ocenianie i wyniki egzaminu w CZCI OGLNEJInformatorao egzaminie maturalnym od roku szkolnego 2014/2015). Wyniki uzyskane w czci pisemnejegzaminu maturalnego z chemii podobnie jak z innych przedmiotw dodatkowych
nie majwpywu na zdanie egzaminu maturalnego2.
1
W przypadku absolwentw technikw od roku szkolnego 2015/2016.2Z wyjtkiem sytuacji, kiedy egzamin z chemii zostazadeklarowany przez zdajcego jako jedyny przedmiotdodatkowy, po czym zdajcy nie przystpido tego egzaminu lub egzamin ten zostamu uniewaniony.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
10/52
10 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
1.3. Arkusz egzaminacyjny z chemii na poziomie rozszerzonym
Arkusz egzaminacyjny z chemii bdzie zawiera okoo 45 zada. Przy numerze kadegozadania podana bdzie maksymalna liczba punktw, ktr mona uzyska za poprawne
jego rozwizanie. Zadania w arkuszu egzaminacyjnym: bd dobrane w taki sposb, aby reprezentoway rnorodne wymagania oglne
i szczegowe z podstawy programowej, bd sprawdzay przede wszystkim umiejtnoci zoone, w tym umiejtno mylenia
naukowego, projektowania dowiadczei analizy wynikw, bd zrnicowane pod wzgldem sprawdzanych wiadomoci i umiejtnoci, poziomu
trudnoci, a take sposobu udzielania odpowiedzi, bd miay form zamknit lub otwart. W zadaniach zamknitych, np. wielokrotnego
wyboru, prawda/fasz, na dobieranie, zdajcy wybiera jednz podanych opcji odpowiedzi,natomiast w zadaniach otwartych zdajcy samodzielnie formuuje odpowiedzwizanna przykad z podaniem wzorw chemicznych, rwna reakcji chemicznych, oblicze,wypowiedzi sownych; w arkuszu bdprzewaay zadania otwarte,
bdwystpoway pojedynczo lub w wizkach tematycznych, bd odnosiy si do rnorodnych materiaw rdowych zamieszczonych w arkuszu,
np. przedstawionych wykresw, rysunkw, tabel, schematw itp.
W poleceniu do kadego zadania wystpuje co najmniej jeden czasownik wskazujcyczynno, jak powinien wykona zdajcy, aby poprawnie rozwiza dane zadanie.W przypadku zada zamknitych bd to najczciej czasowniki takie jak wybierz,podkrel, zaznacz. W przypadku zada otwartych katalog czasownikw jest duoszerszy, a precyzyjne ich zrozumienie warunkuje poprawnrealizacjpolecenia.
1.4. Ocenianie odpowiedzi zdajcych
Odpowiedzi udzielone przez zdajcego s oceniane przez egzaminatorw zgodnieze schematem punktowania okrelonym dla kadego zadania. W przypadku zadazamknitych zdajcy moe otrzyma 1 punkt, jeeli udzieli poprawnej odpowiedzi,lub 0 punktw, jeeli udzieli odpowiedzi bdnej lub nie udzieli jej wcale. W przypadkuzadaotwartych skala oceniania moe bybardziej rozbudowana, np. od 0 do 5 punktw.Za odpowied egzaminator moe przyzna wycznie pene punkty (nie przyznaje si
powek punktu).
Dokonujc oceny odpowiedzi udzielonej przez zdajcego w zadaniu otwartym, egzaminator
odwouje si do przykadowego rozwizania opracowanego przez zesp ekspertwCentralnej Komisji Egzaminacyjnej i okrgowych komisji egzaminacyjnych orazkonsultantw akademickich. Rozwizanie to okrela wycznie zakres merytorycznyodpowiedzi i nie jest cisym wzorcem oczekiwanego sformuowania(za wyjtkiem nazw
pierwiastkw i zwizkw chemicznych, symboli i wzorw zwizkw chemicznych). Kadamerytorycznie poprawna odpowied, speniajca warunki zadania, zostanie oceniona
pozytywnie.
Ocena odpowiedzi zdajcego w zadaniach otwartych zaley od tego, jak istotnego postpudokona zdajcy, i w jakim stopniu pokonazasadnicze trudnoci na drodze do cakowitegorozwizania zadania bdudzielenia w peni poprawnej odpowiedzi, np. poprawnie powiza
dane z szukanw zadaniach rachunkowych lub prawidowo dobraodczynniki w zadaniach
-
7/24/2019 Chemia Nowy
11/52
Opis egzaminu 11
dowiadczalnych. Schemat punktowania uzaleniony jest od maksymalnej liczby punktw,jakmona uzyskaza rozwizanie danego zadania.
SZCZEGOWE ZASADY OCENIANIA ODPOWIEDZI UDZIELONYCH PRZEZ ZDAJCYCHW ZADANIACH OTWARTYCH
1. Zdajcy otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwizania, precyzyjnie odpowiadajcepoleceniom zawartym w zadaniach.
2. Gdy do jednego polecenia zdajcy podaje kilka odpowiedzi (z ktrych jedna jestprawidowa, inne nieprawidowe), to nie otrzymuje punktw za adnz nich.
3. Rozwizanie zadania otrzymane na podstawie bdnego merytorycznie zaoenia, uznajesiw caoci za niepoprawne.
4. Rozwizania zada dowiadczalnych (spostrzeenia i wnioski) oceniane s wyczniewtedy, gdy projekt dowiadczenia jest poprawny, czyli np. prawidowo zostay dobraneodczynniki.
5. W rozwizaniach zada rachunkowych oceniane s: metoda (przedstawiony tok
rozumowania), wykonanie oblicze i podanie wyniku z jednostk i odpowiednidokadnoci.
6. Wynik liczbowy wielkoci mianowanej podany bez jednostek lub z niepoprawnymich zapisem jest bdny.
7. Jeeli zamieszczone w odpowiedzi informacje (rwnie dodatkowe, ktre nie wynikajz treci polecenia) wiadcz o zasadniczych brakach w rozumieniu omawianegozagadnienia i zaprzeczaj udzielonej prawidowej odpowiedzi, to za odpowied takzdajcy otrzyma 0 punktw.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
12/52
12 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
-
7/24/2019 Chemia Nowy
13/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 13
2.1. Przykadowe zadania z chemii na poziomie rozszerzonymwraz z rozwizaniami
Zadanie 1. (01)
Okrel typ hybrydyzacji orbitali atomu wgla w czsteczkach zwizkw, ktrych wzory
podano poniej. Uzupenij tabel.
Wzr czsteczki
Typhybrydyzacji
Wymagania oglne
I. (IV.PR). Wykorzystanie i tworzenie informacji. Zdajcy korzysta z chemicznych tekstw
rdowych []. Krytycznie odnosi sido pozyskiwanych informacji.
Wymagania szczegowe
3.5) (IV.PR) Zdajcy rozpoznaje typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) w prostych czsteczkach
zwizkw nieorganicznych i organicznych.
Rozwizanie
Wzrczsteczki
Typhybrydyzacji
sp3 sp sp
2 sp
Schemat
punktowania
1 pkt cztery poprawne odpowiedzi.0 pkt inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
Przykadowe
ocenione
odpowiedziWzr
czsteczki
Typhybrydyzacji
tetraedryczna dygonalna trygonalna dygonalna
1 pkt cztery
poprawneodpowiedzi.
Wzrczsteczki
Typhybrydyzacji
tetraedryczna paska ktowa paska
0 pkt jednapoprawnaodpowied.
C
H
H
H HCH N C
H
H
O C OO
C
H
H
H HCH N C
H
H
O C OO
C
H
H
H HCH N C
H
H
O C OO
C
H
H
H HCH N C
H
H
O C OO
-
7/24/2019 Chemia Nowy
14/52
14 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Zadanie 2. (01)
Wypenij tabel, wpisujc liter P, jeeli zdanie jest prawdziwe, lub liter F, jeli jest
faszywe.
Zdanie P/F
1.Typ hybrydyzacji orbitali atomu azotu w czsteczce amoniaku jest taki sam,
jak typ hybrydyzacji orbitali atomu wgla w czsteczce metanolu.
2.Hybrydyzacj, w ktrej uczestniczjeden orbital s oraz dwa orbitale p,nazywamy hybrydyzacjsp3(tetraedryczn).
3.Ksztat czsteczki tlenku wgla(IV) wynika z liniowego uoeniazhybrydyzowanych orbitali atomowych wgla.
Wymagania oglne
I. (IV.PR) Wykorzystanie i tworzenie informacji. Zdajcy korzysta z chemicznych tekstw
rdowych []. Krytycznie odnosi sido pozyskiwanych informacji.
Wymagania szczegowe
3.5) (IV.PR) Zdajcy rozpoznaje typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) w prostych czsteczkach
zwizkw nieorganicznych i organicznych.
RozwizanieZdanie P/F
1.
Typ hybrydyzacji orbitali atomu azotuw czsteczce amoniaku jest taki sam,
jak typ hybrydyzacji orbitali atomu wglaw czsteczce metanolu.
P
2.Hybrydyzacj, w ktrej uczestniczjeden orbitals oraz dwa orbitale p, nazywamy hybrydyzacjsp3(tetraedryczn).
F
3.Ksztat czsteczki tlenku wgla(IV) wynikaz liniowego uoenia zhybrydyzowanychorbitali atomowych wgla.
P
Schemat
punktowania
1 pkt trzy poprawne oceny.0 pkt inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
15/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 15
Zadanie 3. (02)
Wodr wystpuje w przyrodzie w postaci trzech izotopw: 1H (wodr lekki, prot), 2H (wodrciki, deuter), 3H (wodr superciki, tryt). Masatomowwodoru oblicza sijako redniwaonmas atomowych protu i deuteru. W obliczeniach pomija sitryt, ktry w przyrodzie
wystpuje w ladowych ilociach. Masa protu wynosi 1,0073 u, a masa deuteru 2,0140 u.Na podstawie: K.-H. Lautenschlger, W. Schrter, A. Wanninger,Nowoczesne kompendium chemii,Warszawa 2007.
Oblicz mas atomow wodoru (stosujc dane z dokadnoci do czwartego miejsca
po przecinku), jeli wiadomo, e atomy1H stanowi 99,98% wszystkich atomw tego
pierwiastka w przyrodzie. Wynik podaj z dokadnoci do czwartego miejsca
po przecinku.
Obliczenia:
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe
1.3) (IV.PR) Zdajcy oblicza mas atomow pierwiastka na podstawie jego skadu
izotopowego [].
Rozwizanie
%100
%)98,99%100(u0140,2%98,99u0073,1m 1,0075 u
Schemat
punktowania
2 pkt poprawna metoda oraz poprawne obliczenia i wynik z jednostk.1 pkt poprawna metoda i poprawne obliczenia, poprawny wynik bez
jednostki lub poprawna metoda i bdny wynik bdcy konsekwencjbdurachunkowego lub zaokrgleniezgodnych z poleceniem.0 pkt bdna metoda lub brak rozwizania.
Przykadoweocenione
odpowiedzi
%100
%)98,99%100(u014,2%98,99u007,1m
u0072,1u0004,0u0068,1
1 pkt zastosowaniepoprawnej metody
obliczenia i bdny
wynik wynikajcy
z zastosowania zaokrgle
danych niezgodnie
z poleceniem.
u0075,1x
73,100x98,99
%100x
0073,1%98,99
0 pkt zastosowanie
bdnej metody
obliczenia.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
16/52
16 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Zadanie 4. (02)
Krysztay metali i ich stopw majpostasieci przestrzennych. Wzy tych sieci obsadzoneskationami metali, w tym przypadku nazywanymi rdzeniami (zrbami) atomowymi. Metaletworz sieci rnego rodzaju. Metale, ktre tworz taki sam rodzaj sieci, rni si
wartociami staej siecioweja, czyli odlegociami pomidzy rodkami ssiadujcych rdzeniatomowych. Poniej przedstawiono wartoci staej sieciowej a wybranych litowcwi berylowcw.
Litowce Staa sieciowa a, m Berylowce Staa sieciowa a, m
Cez 6,05 1010 Stront 6,07 1010
Potas 5,33 1010 Wap 5,56 1010
Sd 4,28 1010 Bar 5,02 1010
Zwykle ze wzrastajcliczbelektronw walencyjnych i malejcwartocistaej siecioweja wzrasta temperatura topnienia metalu.Na podstawie: K.-H. Lautenschlger, W. Schrter, A. Wanninger,Nowoczesne kompendium chemii,
Warszawa 2007.
a)Na podstawie podanych informacji okrel, ktry spord wymienionych w tabeli
berylowcw charakteryzuje si najwysz temperatur topnienia. Uzasadnij swj
wybr.
Najwysztemperaturtopnienia charakteryzuje si: .
Uzasadnienie: ...
..
b)Uzupenij ponisze zdanie, podkrelajc te okrelenia spord oznaczonych literami
AF, ktre pozwolutworzypoprawny wniosek.
A. mniej B. wicej C. mniejsz D. wiksz E. nisza F. wysza
Wapw porwnaniu z cezem ma (A. / B.) elektronw walencyjnych i ( C. / D. ) wartostaej sieciowej a, dlatego temperatura topnienia wapnia jest ( E. / F.) nicezu.
Wymagania oglne
I. (IV.PR) Wykorzystanie i tworzenie informacji. Zdajcy korzysta z chemicznych tekstw
rdowych []. Krytycznie odnosi sido pozyskiwanych informacji.
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne; [...] samodzielnie
formuuje i uzasadnia opinie i sdy.
Wymagania szczegowe
7.1) (IV.PR) Zdajcy opisuje waciwoci fizyczne metali i wyjania je w oparciu o znajomo
natury wizania metalicznego.
7.3) (IV.PR) Zdajcy analizuje i porwnuje waciwoci fizyczne i chemiczne metaligrupy 1. i 2.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
17/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 17
Rozwizanie a)Najwysz temperatur topnienia charakteryzuje si: bar lub Ba.Uzasadnienie, np. ma najnisz warto staej sieciowej spord podanychw tabeli berylowcw.
b)Wapw porwnaniu z cezem ma (A. / B.) elektronw walencyjnychi ( C. / D.) wartostaej sieciowej a, dlatego temperatura topnienia wapnia
jest ( E. / F.) nicezu.Schemat
punktowania
2 pkt poprawne odpowiedzi w czci a) i b) zadania.1 pkt poprawna odpowiedtylko w czci a) albo tylko w czci b) zadania.0 pkt kada inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
a) Najwysztemperaturtopnienia charakteryzuje si: barUzasadnienie: z wymienionych w tabeli berylowcw bar manajwicej elektronw walencyjnych i najniszstasieciow.
b)
Wapw porwnaniu z cezem ma (A. / B.) elektronwwalencyjnych i ( C. / D.) wartostaej sieciowej a, dlategotemperatura topnienia wapnia jest ( E. / F.) nicezu.
1 pkt
poprawna
odpowied
tylko
w czcib) zadania.
Informacja do zada57
Przeprowadzono dowiadczenie zilustrowane poniszym rysunkiem.
Zaobserwowano, e: metal stapia si, tworzc kulk, i pywa po powierzchni wody; objto kulki
zmniejszaa siado zaniku, nastpia zmiana zabarwienia zawartoci naczynia.
Zadanie 5. (02)
a) Uzupenij opis przebiegu dowiadczenia. Podkrel T (tak), jeli obserwacja jest
prawdziwa, lub N (nie) jeli jest nieprawdziwa.
Wytrcisibiay osad. T N
Wydzielisibezbarwny gaz. T N
b) Dokocz zdanie, podkrelajc wniosek A. albo B. i jego uzasadnienie 1. albo 2.
Wnioskujemy, e otrzymany w naczyniu roztwr ma odczyn
A. obojtny,
poniewa
1. ulegon odbarwieniu.
B. zasadowy, 2.
zabarwisina malinowo.
100 g H2O z dodatkiem alkoholowegoroztworu fenoloftaleiny
0,5 g Na (s)
-
7/24/2019 Chemia Nowy
18/52
18 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Wymagania oglne do zadania 5 a)
III.(IV.PR) Opanowanie czynnoci praktycznych. Zdajcy [] projektuje [] dowiadczenia
chemiczne.
Wymagania szczegowe do zadania 5 a)
8.3) (IV.PR) Zdajcy planuje [] dowiadczenie, w wyniku ktrego mona otrzymawodr[].
6.3) (gimnazjum) Zdajcy planuje [] dowiadczenie, w wyniku ktrego mona otrzyma
wodorotlenek [].
Wymagania oglne do zadania 5 b)
III. (gimnazjum) Opanowanie czynnoci praktycznych. Zdajcy [] projektuje []
dowiadczenia chemiczne.
Wymagania szczegowe do zadania 5 b)
6.4) (gimnazjum) Zdajcy opisuje waciwoci [] wodorotlenkw [].
6.6) (gimnazjum) Zdajcy wskazuje na zastosowanie wskanikw (fenoloftaleiny []);rozrnia dowiadczalnie [] zasady za pomocwskanikw.
Rozwizanie a)
Wytrcisibiay osad. T N
Wydzielisibezbarwny gaz. T N
b)
Wnioskujemy, e otrzymany w naczyniu roztwr ma odczyn
A. obojtny,
poniewa
1. ulegon odbarwieniu.
B. zasadowy, 2.
zabarwisina malinowo.
Schemat
punktowania
2 pkt poprawne wskazanie odpowiedzi w czci a) i b) zadania.
1 pkt poprawne wskazanie odpowiedzi tylko w czci a) albo tylkow czci b) zadania.
0 pkt kada inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
Zadanie 6. (01)
Wybierz i podkrel w tabeli spord podanych AF takie dokoczenie kadego zdania,
aby powstay poprawne wnioski z przeprowadzonego dowiadczenia.
A. endoenergetyczna. B. egzoenergetyczna.
C.wysoktemperaturtopnienia. D. nisktemperaturtopnienia.
E. gstowikszod gstoci wody. F. gstomniejszod gstoci wody.
1. Podczas dowiadczenia opisanego w informacji przebiega reakcja A. B.
2. Pywanie metalu po powierzchni wody wskazuje, e ma on C.
D.
E.
F.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
19/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 19
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy [] opisuje waciwoci najwaniejszych pierwiastkw [].
Wymagania szczegowe
7.1) (IV.PR) Zdajcy opisuje podstawowe waciwoci fizyczne metali [].1.1) (gimnazjum) Zdajcy opisuje waciwoci substancji []; wykonuje dowiadczenia
w ktrych bada waciwoci wybranych substancji.
3.2) (gimnazjum) Zdajcy [] obserwuje dowiadczenia ilustrujce typy reakcji i formuuje
wnioski.
Rozwizanie1.
Podczas dowiadczenia opisanegow informacji przebiega reakcja
A. B.
2.Pywanie metalu po powierzchni wody,wskazuje, e ma on
C. D. E. F.
Schematpunktowania 1 pkt poprawne wskazanie dokoczenia dwch zda.0 pkt kada inna odpowiedlub brak odpowiedzi.Przykadowe
ocenione
odpowiedzi1.
Podczas dowiadczeniaopisanego w informacji
przebiega reakcjaA. B.
0 pkt bdne
wskazanie
w punkcie 2.
2.
Pywanie metalu popowierzchni wody,wskazuje, e ma on
C. D. E. F.
Zadanie 7. (01)
Po zakoczeniu dowiadczenia poproszono uczniw o obliczenie stenia procentowegootrzymanego roztworu w procentach masowych i podanie wyniku z dokadnocido drugiegomiejsca po przecinku. Ustalono (wykonujc poprawne obliczenia), e ilo wody biorcejudziaw reakcji wynosi 0,39 g, a masa wodoru, ktry opucirodowisko reakcji, jest rwna0,02 g. Poniej przedstawiono rozwizania piciu uczniw, ktre poddano analizie i ocenie.
Ucze Sposb rozwizania
I2 mole Na 2 mole NaOH0,5 g Na msms = 0,5 g NaOH mr= 0,5 g + 100 g = 100,5 g cp = 0,50%
II23 g Na 40 g NaOH0,5 g Na ms ms= 0,87 g NaOH mr= 0,87 g + 100 g = 100,87 g cp = 0,86%
III23 g Na 40 g NaOH0,5 g Na ms ms = 0,87 g NaOH mr= 100,5g 0,02 g = 100,48 g cp = 0,87%
IV46 g Na 40 g NaOH0,5 g Na ms ms= 0,43 g NaOH mr= 100 g cp = 0,43%
V
23 g Na 40 g NaOH
0,5 g Na ms ms= 0,87 g NaOH mr = 0,87 g + (100 g 0,39 g) = 100,48 g cp = 0,9%
-
7/24/2019 Chemia Nowy
20/52
20 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Przeczytaj poniszy tekst. Uzupenij luki, wpisujc numery uczniw (IV), do ktrych
odnoszsiposzczeglne stwierdzenia.
Tylko rozwizanie ucznia oznaczonego numerem ___ nie zawiera bdw. Ucze tenprawidowo powiza dane z szukan, nie popeni bdw rachunkowych i poda wynik
ze wskazan dokadnoci. Uczeoznaczony numerem ___ zastosowa poprawn metodrozwizania zadania, poprawnie wykonaobliczenia, jednak wynik kocowy podaz innniwymagana dokadnoci. Nieuwzgldnienie stechiometrii reakcji oraz niepoprawnewskazanie masy roztworu to bdy, ktre pojawiy si w rozwizaniu ucznia oznaczonegonumerem___.W kolejnym rozwizaniu przy poprawnie obliczonej masie substancji zapisanoniepoprawne obliczenia dotyczce masy roztworu. Taki bd wystpipodczas rozwizaniazadania przez ucznia oznaczonego numerem ___. Niepoprawnie obliczona masa roztworuoraz bdnie zapisana zaleno (proporcja) prowadzca do ustalenia masy substancji nie
pozwoliy uczniowi oznaczonemu numerem ___ na zaprezentowanie poprawnego sposoburozwizania zadania.
Wymagania oglneI. (IV.PR) Wykorzystanie i tworzenie informacji. Zdajcy korzysta z chemicznych tekstw
rdowych []. Krytycznie odnosi sido pozyskiwanych informacji.
Wymagania szczegowe
1.6) (IV.PR) Zdajcy wykonuje obliczenia z uwzgldnieniem [] mas substratw i produktw
([] stechiometria [] rwnachemicznych) [].
5.2) (IV.PR) Zdajcy wykonuje obliczenia zwizane z przygotowaniem [] roztworw
z zastosowaniem pojcia stenie procentowe [].
Rozwizanie Tylko rozwizanie ucznia oznaczonego numerem III nie zawiera bdw.Ucze ten prawidowo powiza dane z szukan, nie popeni bdwrachunkowych i poda wynik ze wskazan dokadnoci. Ucze oznaczonynumerem V zastosowa poprawn metod rozwizania zadania, poprawniewykona obliczenia, jednak wynik kocowy poda z inn ni wymaganadokadnoci. Nieuwzgldnienie stechiometrii reakcji oraz niepoprawnewskazanie masy roztworu to bdy, ktre pojawiy siw rozwizaniu uczniaoznaczonego numerem IV. W kolejnym rozwizaniu przy poprawnieobliczonej masie substancji zapisano niepoprawne obliczenia dotyczce masyroztworu. Taki bd wystpi podczas rozwizania zadania przez uczniaoznaczonego numerem II. Niepoprawnie obliczona masa roztworu oraz
bdnie zapisana zaleno (proporcja) prowadzca do ustalenia masysubstancji nie pozwoliy uczniowi oznaczonemu numerem I nazaprezentowanie poprawnego sposobu rozwizania zadania.
Schemat
punktowania
1 pkt poprawne uzupenienie piciu luk.0 pkt kada inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
21/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 21
Informacja do zada810
Brunatnoczerwony tlenek azotu(IV) NO2oraz jego bezbarwny dimer N2O4w postaci gazowejwystpujzawsze jako mieszanina rwnowagowa. W ukadzie midzy tymi tlenkami ustalasirwnowaga dynamiczna:
2NO2 N2O4
W temperaturze pokojowej mieszanin tlenkw NO2 i N2O4 wprowadzono do trzechprobwek i szczelnie zamknito. Nastpnie mieszaniny doprowadzono do rnychtemperatur.
Wyniki obserwacji zapisano w tabeli.
Temperatura, C 10 20 90Barwa mieszaniny gazw bezbarwna tobrzowa brunatnoczerwona
Zadanie 8. (01)
Napisz, czy dimeryzacja NO2 jest reakcj egzoenergetyczn, czy endoenergetyczn.
Odpowieduzasadnij.
Rekcja dimeryzacji NO2jest reakcj...
Uzasadnienie: ...
...
..
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe
4.3) (IV.PR). Zdajcy stosuje pojcia egzoenergetyczny, endoenergetyczny, [] do opisu
efektw energetycznych przemian.
4.6) (IV.PR). Zdajcy wykazuje si znajomoci i rozumieniem poj: stan rwnowagi
dynamicznej [].
4.7) (IV.PR). Zdajcy stosuje regu przekory do jakociowego okrelania wpywu zmian
temperatury [] na ukad pozostajcy w stanie rwnowagi dynamicznej.
Rozwizanie Reakcja dimeryzacji NO2jest egzoenergetyczna.Uzasadnienie:np.:Obnienie temperatury ukadu powoduje zwikszenie wydajnoci reakcji
dimeryzacji NO2. Zgodnie z regu przekory w ukadzie zacznie
przebiega reakcja, ktrej bdzie towarzyszyo wydzielenie ciepa
(reakcja egzoenergetyczna).
Schemat
punktowania
1 pkt poprawne wskazanie i uzasadnienie.0 pkt poprawne wskazanie i bdne uzasadnienie lub kada inna odpowied,lub brak odpowiedzi.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
22/52
22 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
Reakcja jest egzoenergetyczna.
Uzasadnienie:
Poniewaz ukadu zostaje wydzielone ciepo,
energia substratw jest wiksza od energii produktw.
0 pkt poprawne
wskazanie,
ale bdne
uzasadnienie.
Reakcja jest egzoenergiczna.
Uzasadnienie:Wydajnoreakcji otrzymywania dimeru malejeze wzrostem temperatury.
0 pkt bdna
nazwa orazpoprawne
uzasadnienie.
Zadanie 9. (03)
Do naczynia o objtoci 10,0 dm3wprowadzono 1 mol NO2. Naczynie szczelnie zamknito
i ogrzewano do temperatury T, do osignicia stanu rwnowagi.
a) Napisz wyraenie na steniowstarwnowagi reakcjiKcdimeryzacji NO2.
...
b)
Ustal stenia molowe skadnikw mieszaniny poreakcyjnej dimeryzacji NO2w temperaturze T, jeli w chwili osignicia przez ukad stanu rwnowagi
dynamicznej przereagowao 52% NO2. Wynik podaj z dokadnoci do trzeciego
miejsca po przecinku.
Obliczenia:
Wymagania oglne do zadania 9 a)
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe do zadania 9 a)
4.6) (IV.PR). Zdajcy wykazuje si znajomoci i rozumieniem poj: stan rwnowagi
dynamicznej i staa rwnowagi;zapisuje wyraenie na starwnowagi podanej reakcji.
Wymagania oglne do zadania 9 b)II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe do zadania 9 b)
4.6) (IV.PR). Zdajcy wykazuje si znajomoci i rozumieniem poj: stan rwnowagi
dynamicznej[].
1.5) (IV.PR). Zdajcy dokonuje interpretacji [] ilociowej rwnania reakcji w ujciu
molowym [].
5.2) (IV.PR). Zdajcy wykonuje obliczenia [] z zastosowaniem pojcia stenie []
molowe.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
23/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 23
Rozwizaniea)
2
2
42c
][NO
]O[NK
b) np.:12nn
422 ONNO
Liczba moli NO2, ktry przereagowa:mola52,0n2NO
Liczba moli NO2, ktry nie przereagowa:52,01n 'NO 2 mola mola48,0n
'NO2
Liczba moli dimeru, ktry powsta:
mola2
52,0n
42ON
mola26,0n42ON
Stenia skadnikw mieszaniny w stanie rwnowagi wynosz:
3NO dm10
mol48,0c 2 0,048 3dmmol
3ON dm10
mol26,0c
420,026
3dmmol
Schemat
punktowania
a)1 pkt poprawne napisanie wyraenia na steniowstarwnowagi.0 pkt inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
b)2 pkt poprawna metoda obliczenia stenia skadnikw mieszaniny
poreakcyjnej i poprawne obliczenia oraz podanie wyniku z waciw
dokadnocii jednostk.1 pkt poprawna metoda obliczenia stenia skadnikw mieszaninyporeakcyjnej i popenienie bdw rachunkowych lub podanie wynikuz bdndokadnocilub bdnjednostk.0 pkt bdna metoda obliczenia stenia skadnikw mieszaniny
poreakcyjnej lub brak rozwizania.Przykadowe
ocenione
odpowiedzia)
]NO[
]ON[K
2
2
1
42
1 pkt wyraenie
odpowiada stanowi
rwnowagi reakcji.
b) 1 mol NO2 - 0,5 mola N2O40,52 mola - n
x
nx= 0,26 mola
3n
3n
NOON
dm/mol038,0cdm/mol026,0c
mola38,052,01nmola26,0n
21
242
1 pkt poprawna metoda
obliczenia stenia
skadnikw mieszaniny
poreakcyjnej,
ale popenienie bdw
rachunkowych.
b) 1 mol N2O4 100%0,52 mola 52%1 mol 0,52 mola = 0,48 mola NO2
3NO dm10
mol48,0c
20,048
3dm
mol
3ON dm10 mol52,0c 42 0,052 3dmmol
0 pkt zastosowano
bdnmetodobliczenia,
nie uwzgldniono
stechiometrii przemiany.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
24/52
24 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Zadanie 10. (01)
Do naczynia, w ktrym ustali sistan rwnowagi dynamicznej dimeryzacji NO2, w czasiet wprowadzono dodatkowilotego tlenku.
Wska, ktry wykres, przedstawiajcy zalenostenia reagentw od czasu, ilustrujezmiany stenia NO2 i N2O4 wywoane wprowadzeniem do naczynia dodatkowej
iloci NO2.
A. B.
C. D.
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe
4.6) (IV.PR). Zdajcy wykazuje si znajomoci i rozumieniem poj: stan rwnowagi
dynamicznej [].
Rozwizanie Odpowied: DSchemat
punktowania
1 pkt poprawne wskazanie.0 pkt kada inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
N2O4
t
stenie,moldm
-3
NO2
czas, s
st
enie,moldm
-3
t
NO2
N2O4
czas, s
steniemoldm
-3
NO2
N2O4
czas, st
sten
ie,moldm
-3
czas, st
NO2
N2O4
-
7/24/2019 Chemia Nowy
25/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 25
Informacja do zada1113
Jedn z metod usuwania tlenku siarki(IV) z gazw spalinowych w instalacjachprzemysowych jest odsiarczanie, zachodzce w dwch etapach. W etapie I przepuszcza sigazy spalinowe przez zawiesin wglanu wapnia. W wyniku reakcji powstaje, rwnie
w formie zawiesiny, siarczan(IV) wapnia. Etap II tego procesu ma na celu otrzymanie takiegoproduktu, ktry mona atwo usunz instalacji przemysowej. W tym celu przepuszcza siprzez zawiesin siarczanu(IV) wapnia powietrze i przemywa powstajc w tym procesiegstniejc porowat mas wod. Kocowym produktem w opisanej metodzie jest gipskrystaliczny sl o wzorze CaSO42H2O.
Na podstawie: www.rafako.com.pl/produkty/575 [dostp w dniu 24.01.2013]
Zadanie 11. (02)
Etap I procesu odsiarczania gazw spalinowych przebiega zgodnie z rwnaniem:
CaCO3 + SO2 CaSO3 + CO2
Przez zawiesin zawierajc 100 g CaCO3 przepuszczono 20 dm3 SO2 (w przeliczeniu
na warunki normalne).
Oblicz, o ile gramw wzrosa masa zawiesiny, jeli w gazach opuszczajcych naczynie
z CaCO3 znajdowao si 10% pocztkowej objtoci SO2. Wynik podaj z dokadnoci
do liczby cakowitej.
Obliczenia:
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe
1.5) (IV.PR). Zdajcy dokonuje interpretacji jakociowej i ilociowej rwnania reakcji
w ujciu molowym, masowym i objtociowym (dla gazw).
1.6) (IV.PR). Zdajcy wykonuje obliczenia z uwzgldnieniem wydajnoci reakcji i mola
dotyczce: mas substratw i produktw (stechiometria wzorw i rwna chemicznych),
objtoci gazw w warunkach normalnych.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
26/52
26 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Rozwizanie Np.:ObjtoSO2, ktra wzia udziaw reakcji chemicznej:
2SOV = 20 dm3 20 dm30,1
2SOV = 18 dm3
Liczba moli SO2, ktra wzia udziaw reakcji chemicznej:
0V
V=n mola8,0dmmol4,22
dm18n 3
3
n SO2: n CO2wynosi 1 : 1
2SOM = 64 1molg ,
2SOm = 64 1molg 0,8 mola = 51,2 g
2COM = 44 1molg ,
2COm = 44 1molg 0,8 mola = 35,2 g
Przyrost masy jest rnic: m =2SO
m -2CO
m
m = 51,2 g 35,2 g = 16 g lub16Schemat
punktowania
2 pkt poprawna metoda obliczenia przyrostu masy zawiesiny, wykonanieobliczei podanie wyniku z waciwdokadnoci.
1 pkt poprawna metoda obliczenia i popenienie bdw rachunkowych lubpodanie wyniku z bdndokadnoci.0 pkt bdna metoda obliczenia lub brak rozwizania.
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
CaCO3 + SO2 CaSO3 + CO2 y 18 dm3 x100 g 22,4 dm3 120 gy = 80,36 g x = 96,43 g96,43 g 80,36 g = 15,1 g
1 pkt zastosowanie
poprawnej metody obliczenia,
ale popenienie bdu
rachunkowego.
23
3
SOdm2%100
dm20%10
20 dm
3
+ 2 dm
3
= 22 dm
3
mol/g120M3CaSO mol/g100M
3CaCO
22 dm3 x
22,4 dm3 1 mol x = 0,982 mola
1 mol 0,982 mola = 0,018 mola
g8,1100018,0m3CaCO
(pozostao)
g84,117120982,0m3CaSO
(pozostao)
mkocowa= 1,8 g + 117,84 g = 119,64 g119,64 g 100 g = 19,64 g 20 g
0 pkt zastosowano bdn
metodobliczenia, zakadajc
przyrost objtoci SO2.
Zadanie 12. (01)
Zapisz w formie czsteczkowej rwnanie reakcji zachodzcej w etapie II procesu
odsiarczania gazw spalinowych.
..
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia [] i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe6.1) (IV.PR). Zdajcy wykazuje siznajomocii rozumieniem poj: [] utlenianie [].
-
7/24/2019 Chemia Nowy
27/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 27
Rozwizanie Zapis rwnania reakcji2CaSO3+ O2+ 4H2O 2(CaSO42H2O)
Schemat
punktowania
1 pkt poprawny zapis rwnania.0 pkt kada inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
Przykadowe
ocenioneodpowiedzi
2CaSO3+ O22CaSO4CaSO4+ 2H2O CaSO42H2O
1 pkt poprawny zapis dwch
kolejnych rwnailustrujcych proces
zachodzcy w II etapie.
CaSO3+2
1O2+ 2H2O CaSO42H2O
1 pkt zapis rwnania
odzwierciedla stechiometri
procesu.
Zadanie 13. (01)
Siarczan(VI) wapnia moe tworzyuwodnione krysztay (hydraty). W tabeli podano liczb
moli czsteczek wody przypadajcych na jeden mol siarczanu(VI) wapnia (liczbhydratacjisoli) w zalenoci od zakresu temperatur, w ktrych krystalizuje siarczan(VI) wapnia.
Zakres temperatur poniej 120 C 120 C 180 C powyej 180 C
Liczba hydratacji CaSO4 21
2 0 (sl bezwodna)
Otrzymany w opisanej metodzie CaSO42H2O zostawypraony w temperaturze 140 C.
Podaj wzr produktu, ktry otrzymano po wypraeniu.
Wzr ........
Wymagania oglne
I. (IV.PR) Wykorzystanie i tworzenie informacji. Zdajcy korzysta z chemicznych tekstw
rdowych []. Krytycznie odnosi sido pozyskiwanych informacji.
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia [] i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe
1.5) (IV.PP). Zdajcy zapisuje wzory hydratw [].
RozwizanieWzr: CaSO4
2
1H2O
Schemat
punktowania
1 pkt poprawny zapis wzoru.0 pkt kada inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
2CaSO4H2O1 pkt zapis wzoru
odzwierciedla stechiometri
produktu.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
28/52
28 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Informacja do zada1416
Podstawowym rdem surowcowym wodoru na Ziemi jest woda. Wodr wystpuje takew zoach wgli kopalnych, ropy naftowej i gazu ziemnego, a take w materii organicznej(biomasa). Zastosowanie wodoru budzi ogromne nadzieje, a istniejce ju rozwizania,
umoliwiajce pozyskiwanie z niego energii, pozwalaj przewidywa jego wykorzystaniedo ogrzewania budynkw, w transporcie i w przemyle. Najwiksze znaczenie, szczeglniedla krajw nieposiadajcych znaczcych zasobw mineralnych, ma moliwopozyskiwaniawodoru z biomasy nieograniczonego rda surowcowego. Niestety, technologie zwizanez energetycznym zastosowaniem wodoru sw chwili obecnej bardzo drogie, moe im podoa
jedynie przemyszwizany z lotami kosmicznymi.Poniej przedstawiono rwnania wybranych reakcji wykorzystywanych w technologiach
pozyskiwania energii z wykorzystaniem wodoru. (Wartoci entalpii podano dla reakcji, ktreprzebiegaj pod staym cinieniem, a temperatura produktw zostaa doprowadzonado temperatury pocztkowej substratw).
A. CH4 (g) + H2O(g) CO(g) + 3H2 (g) H= 206 kJ
B. CO(g) + H2O(g) CO2 (g) + H2 (g) H= 42 kJ
C. C(s) + H2O(g) CO(g) + H2 (g) H= 131 kJ
D. 2H2 (g) + O2 (g) 2H2O(c) H= 286 kJNa podstawie: J. Kijeski, M. Kijeska,Droga do energii i surowcw zerdeodnawialnych,
oprac. Misja Nauk Chemicznych, pod red. B. Marcica, Pozna2011.
Zadanie 14. (01)
Uzupenij ponisze zdanie, podkrelajc odpowiednie okrelenie w kadym nawiasie.
Reakcja oznaczona literA. ( wymaga / nie wymaga ) dostarczenia energii, poniewaproces
ten jest ( egzotermiczny / endotermiczny ).
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe
4.3) (IV.PR) Zdajcy stosuje pojcia: egzoenergetyczny, endoenergetyczny, [] do opisu
efektw energetycznych przemian.
4.4) (IV.PR) Zdajcy interpretuje zapis i H>0 do okrelenia efektu energetycznego
reakcji.
Rozwizanie Reakcja oznaczona literA. ( wymaga/ nie wymaga ) dostarczenia energii,poniewaproces ten jest ( egzotermiczny / endotermiczny).
Schemat
punktowania
1 pkt podkrelenie dwch poprawnych odpowiedzi.0 pkt inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
29/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 29
Zadanie 15. (01)
Na podstawie tekstu wprowadzajcego oceprawdziwopodanych zda. Wpisz liter
P, jeeli zdanie jest prawdziwe, lub literF, jeli jest faszywe.
Zdanie P/F
1.Wodr nazywany jest paliwem przyszoci, poniewaobecnie nie jestwykorzystywany do pozyskiwania energii.
2.Podczas spalania wodoru nie powstajsubstancje powodujce zanieczyszczenierodowiska naturalnego.
3. Technologie pozyskiwania wodoru z biomasy i surowcw mineralnych stanie.
Wymagania oglne
II. (IV.PP) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy [] posuguje sizdobytwiedzchemicznw yciu codziennym w kontekcie []ochrony rodowiska naturalnego.
Wymagania szczegowe
5.4) (IV.PP) Zdajcy proponuje alternatywne rda energii analizuje moliwoci ich
zastosowa([] wodr []).
5.5) (IV.PP) Zdajcy analizuje wpyw rnorodnych sposobw uzyskiwania energii na stan
rodowiska przyrodniczego.
4.2) (gimnazjum) Zdajcy opisuje waciwoci [] chemiczne [] wodoru [].
RozwizanieZdanie P/F
1.
Wodr nazywany jest paliwem przyszoci, poniewa
obecnie nie jest wykorzystywany do pozyskiwania
energii.F
2.Podczas spalania wodoru nie powstajsubstancjepowodujce zanieczyszczenie rodowiska naturalnego.
P
3.Technologie pozyskiwania wodoru z biomasyi surowcw mineralnych stanie. F
Schemat
punktowania
1 pkt trzy poprawne oceny.
0 pkt inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
30/52
30 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Zadanie 16. (02)
Tlenek wgla(II) otrzymany w reakcji A. jest jednym z substratw reakcji B.
Oblicz, ile m3 wodoru, w przeliczeniu na warunki normalne, mona otrzyma cznie
w reakcjach A. i B., jeli pocztkowa objtometanu w tych warunkach bya rwna2 m3. Reakcja A. przebiegaa z wydajnoci80%, a reakcja B. z wydajnoci60%.
Wynik podaj z dokadnocido liczby cakowitej.
Obliczenia:
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne.
Wymagania szczegowe
1.5) (IV.PR) Zdajcy dokonuje interpretacji jakociowej i ilociowej rwnania reakcji
w ujciu molowym, masowym i objtociowym (dla gazw).
1.6) (IV.PR) Zdajcy wykonuje obliczenia z uwzgldnieniem wydajnoci reakcji i mola
dotyczce: mas substratw i produktw (stechiometria [] rwnachemicznych), objtoci
gazw w warunkach normalnych.
Rozwizanie Np.:Obliczenie objtoci wodoru powstajcego w reakcji A:CH4+ H2O CO + 3H2objtoH2(wydajno100%) = 3 2m
3= 6,0m3
objtoH2(wydajno80%) = 80% z 6m3= 4,8m
3Obliczenie objtoci tlenku wgla(II) powstajcego w reakcji A:objtoCO (wydajno100%) = 2 m3objtoCO (wydajno80%) = 80% z 2m
3= 1,6m3
Obliczenie objtoci wodoru powstajcego w reakcji B:CO + H2O CO2+ H2objtoH2(wydajno100%) = 1,6m
3objtoH2(wydajno60%) = 60% z 1,6m
3= 0,96m3
Obliczenie cakowitej objtoci wodoru:objtoH2 (cakowita) = 4,8m
3+ 0,96m3= 5,76 m36 m3lub 6
Schemat
punktowania
2 pkt poprawna metoda, poprawne obliczenia oraz podanie wynikuz wymagandokadnoci.1 pkt poprawna metoda obliczenia i popenienie bdw rachunkowychlub podanie wyniku z niewaciwdokadnoci.
0 pkt niepoprawne obliczenia wynikajce z zastosowania bdnej metodylub brak rozwizania.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
31/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 31
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
CH4 + H2O CO + 3H222,4 dm3CH4 3 22,4 dm
3H2200 dm3 x dm3 x = 600 dm3H2600 dm3H2 100%
x1dm3 80% x1= 480 dm
3H2
22,4 dm3
CH4 22,4 dm3
CO200 dm3 x2dm3 x2= 200 dm
3CO
200 dm3CO 100%x3dm
3 80% x3= 160 dm3CO
CO + H2O CO2+ H2160 dm3CO 160 dm3H2160 dm3H2 100%
x4dm3 60% x4= 96 dm
3H2Vc= 480 + 96 = 576 dm
3= 6 m3
1 pkt zastosowano poprawn
metodobliczenia,
ale popeniono bdy
w przeliczaniu jednostek.
A. CH4 + H2O CO + H22000 dm3 2000 dm322,4 dm3 1 mol2000 dm3 x moli x = 89,3 mola
1 mol CH4 3 mole H289,3 mola CH4 x moli H2x = 267,9 mola267,9 mola H2 100%
x 80%x = 214,32 mola
1 mol 22,4 dm3214,32 mola x dm3x = 4800,77 dm3
B. 3CO + 3H2O 3CO2+3H2V H2= 2000 dm
32000 dm3 100%
x 60% x = 1200 dm34800,77 dm3+ 1200 dm3= 6001 dm3= 6 m3
0 pkt zastosowano bdnmetodobliczenia.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
32/52
32 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Zadanie 17. (03)
Wykonano dowiadczenie przedstawione na schematycznym rysunku.
W kolbie zasza reakcja opisana rwnaniem:
KOH + HNO3KNO3+ H2O
W dowiadczeniu zuyto 78,00 cm3 roztworu kwasu azotowego(V) o steniu 35%masowych i gstoci 1,21 g cm3oraz 250,00 cm3wodnego roztworu wodorotlenku potasuo steniu 2,00 mol dm3.Po dodaniu kwasu do roztworu wodorotlenku potasu z dodatkiem fenoloftaleinyzaobserwowano, e malinowa barwa roztworu w kolbie zanika.
Na podstawie obserwacji postawiono nastpujchipotez:Zanik malinowej barwy roztworu w kolbie wskazuje na to, e kwas azotowy(V) przereagowa
z wodorotlenkiem potasu i roztwr w kolbie uzyskaodczyn obojtny.
Zweryfikuj t hipotez, wykonujc odpowiednie obliczenia. Uzasadnij swoj opiniprzez podkrelenie waciwego zwrotu w kadym nawiasie i dokoczenie zdania.
Obliczenia:
Hipoteza ( bya / nie bya ) poprawna. Odczyn roztworu ( jest / nie jest ) obojtny, poniewa
...
...
...
KOH (aq) + alkoholowyroztwr fenoloftaleiny
HNO3 (aq)
-
7/24/2019 Chemia Nowy
33/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 33
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne []stawia hipotezy
dotyczce wyjaniania problemw chemicznych [] samodzielnie formuuje i uzasadnia
opinie i sdy.
Wymagania szczegowe
5.2) (IV.PR) Zdajcy wykonuje obliczenia [] z zastosowaniem poj stenie procentowe
i molowe.
5.7) (IV.PR) Zdajcy przewiduje odczyn roztworu po reakcji [] substancji zmieszanych
w ilociach stechiometrycznych i niestechiometrycznych.
5.9) (IV.PR) Zdajcy podaje przykady wskanikw pH (fenoloftaleina []); bada odczyn
roztworu.
Rozwizanie Np.:kwas (HNO3) i zasada (KOH) reagujw stosunku molowym 1 : 1
obliczenie masy roztworu HNO3mr= 78,00 cm
31,21 g cm-3= 94,38 gobliczenie masy substancji (HNO3)
%100
g38,94%35ms
= 33,03 g
Masa molowa HNO3
3HNOM = 1,01 gmol-1+ 14,01 gmol-1+ 3 16,00 gmol-1= 63,02 gmol-1
obliczenie liczby moli HNO3
ns 1molg02,63
g03,33
= 0,52 mola
obliczenie liczby moli KOHnKOH= 2,00 mol dm
-30,25 dm3= 0,50 molai porwnanie liczby moliHipoteza bya / nie byapoprawna. Odczyn roztworu jest / nie jestobojtny
poniewaw roztworze znajdujsikationy wodorowe pochodzcez dysocjacji nadmiaru kwasu azotowego(V). Fenoloftaleina nie pozwala
na jednoznaczne okrelenie, czy roztwr ma odczyn obojtny, sabo
zasadowy, czy kwasowy.
Schemat
punktowania
3 pkt poprawna metoda oblicze, poprawne obliczenia oraz poprawnaocena i uzasadnienie.
2 pkt poprawna metoda oblicze, obliczenia z bdem rachunkowymoraz ocena spjna z obliczeniami i poprawne uzasadnienie.2 pkt poprawna metoda oblicze, poprawne obliczenia oraz bdna ocenai uzasadnienie lub brak oceny.1 pkt poprawna metoda oblicze, obliczenia z bdem rachunkowym,
bdna ocena i uzasadnienie lub brak oceny.0 pkt brak odpowiedzi lub ocena bez obliczei uzasadnienia, lub ocena
bez uzasadnienia niezgodna z obliczeniami, lub ocena z niepoprawnymuzasadnieniem.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
34/52
34 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
3pm dm/mol72,6%100M
1000dcc
78 cm3= 0,078 dm3 cm= 6,72 mol/dm3
n = 0,52 mola250 cm3= 0,25 dm3 cm= 2 mol/dm
3n = 0,5 molaHipoteza bya poprawna. Odczyn roztworu
jest obojtny, poniewaznajduje siw nimtyle samo jonw H+co OH, tworzy siwoda, a wic odczyn jest obojtny.
2 pkt zastosowanie
poprawnej metody
obliczenia, i poprawne
wykonanie oblicze, ale
bdna ocena
i jej uzasadnienie.
mr= 78,00 cm31,21 g cm-3= 94,38 g
HNO3ms= 35% 94,38 g : 100% = 33,03 g HNO3Ms= 1,01g mol
-1+ 14,01g mol-1+
3 16,00g mol-1
= 63,02g mol-1
HNO3ns= 33,03 g : 63,02 g mol
-1= 0,52 molaHNO3ns= 2,00 mol dm
-30,25 dm32 = 1 molKOHHipoteza nie bya poprawna. Odczynroztworu jest zasadowy, poniewaw roztworze znajduje siwicej jonw OH(pochodzcych z dysocjacji nadmiaru zasady)nijonw H+.
0 pkt zastosowanie bdnej
metody obliczenia, (ocena
i jej uzasadnienie szgodne
z wynikami oblicze
zdajcego, ale niezgodnez opisem wynikw
dowiadczenia umieszczonym
w informacji do zadania).
KOHV = 250 cm3= 0,25 dm3cm= 2 mol/dm
3
n = 0,5 mola KOHHNO3V = 78 cm3= 0,078 dm3cp= 35%
d =V
m 1,21 g/cm3=
3cm78
x
x = n = 0,26 mola HNO3
Hipoteza nie bya poprawna. Odczynroztworu jest kwasowy poniewaznajduje siw nim wicej jonw H+ (pochodzcychz dysocjacji nadmiaru kwasu) nijonw OH.
0 pkt zastosowanie bdnej
metody obliczenia (ocena
i uzasadnienie sniezgodne
z obliczeniami, mimoe s
zgodne z opisem wynikw
dowiadczenia umieszczonym
w informacji do zadania).
-
7/24/2019 Chemia Nowy
35/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 35
Zadanie 18. (05)
Przeprowadzono dwa dowiadczenia w temperaturze T. Podczas pierwszego dowiadczeniado kwasu solnego dodawano kroplami wodny roztwr wodorotlenku sodu i za pomoc
pehametru mierzono pH mieszaniny reakcyjnej. Podczas drugiego dowiadczenia
do wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego) dodawano kroplami wodny roztwrwodorotlenku sodu i za pomoc pehametru mierzono pH mieszaniny reakcyjnej. Przebiegdowiadczezilustrowano poniszym schematem.
50
40
30
20
10
0
50
40
30
20
10
0
Otrzymane podczas wykonywanych dowiadcze wyniki umieszczono na poniszychwykresach A. i B., ilustrujcych zalenopH od objtoci dodanego roztworu wodorotlenkusodu.
Wykres A. Wykres B.
a) Odczytaj z wykresw A. i B. pocztkowe (przed dodaniem wodnego roztworu NaOH)
wartoci pH roztworw kwasw. Na tej podstawie wskawykres (A. lub B.), ktry
przedstawia wyniki dowiadczenia z uyciem kwasu solnego. Uzasadnij swj wybr.
Odczyt pH z wykresu A.: .............................................................................................................
Odczyt pH z wykresu B.: .............................................................................................................
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
0 5 10 15 20 25
pH
Objto NaOH,cm3
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
0 5 10 15 20 25
pH
Objto NaOH,cm3
Kolba z 10 cm3HCl
o steniu c = 0,1 moldm3
Biureta z wodnym roztworem NaOH
o steniu c = 0,1 moldm3
Kolba z 10 cm3CH3COOH
o steniu c= 0,1 moldm3
Biureta z wodnym roztworem NaOH
o steniu c= 0,1 moldm3
-
7/24/2019 Chemia Nowy
36/52
36 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Wykres, przedstawiajcy wyniki dowiadczenia z uyciem kwasu solnego, oznaczony jest
liter..........................
Uzasadnienie wyboru: ..................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Odczytana z wykresu A. warto pH roztworu otrzymanego po zmieszaniustechiometrycznych iloci reagentw wynosi okoo 9, natomiast warto pH roztworu,otrzymanego po zmieszaniu stechiometrycznych iloci reagentw, odczytana z wykresu B.
jest rwna 7.
b) Wyjanij, dlaczego roztwory otrzymane po zmieszaniu stechiometrycznych iloci
reagentw w obu dowiadczeniach maj rne pH. Zapisz w formie jonowej
skrconej rwnania reakcji, ktre potwierdzTwoje wyjanienia dotyczce odczynuroztworw otrzymanych w obu dowiadczeniach.
Wyjanienie:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Rwnania reakcji:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne []; dostrzega zaleno
pomidzy budowsubstancji a jej waciwociami [] chemicznymi [].
Wymagania szczegowea)4.9) (IV.PR) Zdajcy interpretuje wartoci [] pH [].
4.10) (IV.PR) Zdajcy porwnuje moc elektrolitw [].
b)5.8) (IV.PR) Zdajcy uzasadnia (ilustrujc rwnaniami reakcji) przyczyn [] odczynu
niektrych roztworw soli (hydroliza).
5.10) (IV.PR) Zdajcy pisze rwnania reakcji [] zobojtnienia [] hydrolizy soli w formie
[] jonowej ([] skrconej).
-
7/24/2019 Chemia Nowy
37/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 37
Rozwizanie a)Odczyt pH z wykresu A: (okoo) 2,9 lub3
Odczyt pH z wykresu B: 1
Wykres, przedstawiajcy wyniki dowiadczenia z uyciem kwasu solnego,
oznaczony jest literB.
Uzasadnienie wyboru, np.Podczas opisanych dowiadczeuyto dwchkwasw o takim samym steniu: mocnego (HCl) oraz sabego
(CH3COOH). Mocny kwas ma nisze pH.
b) Np.:
Odczytane wartoci pH srne, poniewapodczas przebiegu
pierwszego dowiadczenia w roztworze wystpujjony soli pochodzcej
od mocnej zasady i mocnego kwasu. Sl ta nie ulega hydrolizie,
pH wynosi 7. Podczas drugiego dowiadczenia powstaje sl mocnej
zasady i sabego kwasu, a jej roztwr ma odczyn zasadowy z powodu
zachodzcego procesu hydrolizy anionw pochodzcych od sabego
kwasu.
H+ + OHH2O
OHCOOCH 23 CH3COOH + OH
Schemat
punktowania
a)
2 pkt dokonanie poprawnych odczytw wartoci pH dla obu wykresw
oraz wskazanie wykresu przedstawiajcego wyniki dowiadczenia z uyciem
kwasu solnego i uzasadnienie wyboru.1 pkt dokonanie poprawnych odczytw wartoci pH dla obu wykresw
oraz wskazanie wykresu przedstawiajcego wyniki dowiadczenia z uyciemkwasu solnego i bdne uzasadnienie wyboru.
0 pkt dokonanie bdnych odczytw wartoci pH dla obu wykreswi bdny wybr wykresu oraz bdne uzasadnienie wyboru lub brakodpowiedzi.
b)3 pkt poprawne wyjanienie dotyczce pH roztworw otrzymanych w obu
dowiadczeniach i zapis rwnareakcji zobojtnienia i reakcji hydrolizy jonuoctanowego w formie jonowej skrconej.
2 pkt poprawne wyjanienie dotyczce pH roztworw otrzymanych w obudowiadczeniach i bdny zapis jednego rwnania reakcji (zobojtnienia
lub hydrolizy jonu octanowego) lub brak jednego rwnania reakcji, lub brak
wyjanienia i zapis rwnareakcji zobojtnienia i reakcji hydrolizy jonuoctanowego w formie jonowej skrconej.
1 pkt poprawne wyjanienie dotyczce pH roztworw otrzymanych w obudowiadczeniach i bdny zapis rwnareakcji (zobojtnienia i hydrolizy
jonu octanowego) lub bdne/niepene wyjanienie i poprawny zapis tylkojednego rwnania reakcji (zobojtnienia lub hydrolizy jonu octanowego),
lub brak wyjanienia i poprawny zapis tylko jednego rwnania reakcji.0 pkt inna odpowied lub brak odpowiedzi.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
38/52
38 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
Odczytane wartoci pH srne, poniewapodczas pierwszego dowiadczenia powstajesl pochodzca od mocnej zasady i mocnegokwasu, a podczas drugiego dowiadczenia
powstaje sl mocnej zasady i sabego kwasu,
ktra ulega hydrolizie.H+ + OHH2O
OHCOOHCH3 OHCOOCH 23
2 pkt poprawne wyjanienie
dotyczce obu roztworw
(dowiadcze) i brak
rwnania reakcji hydrolizy
jonu octanowego.
Odczytane wartoci pH srne, poniewaw reakcji kwasu octowego z zasadpowstajesl ulegajca hydrolizie.
CH3COONa + H2O CH3COOH + NaOH
0 pkt poprawne wyjanienie
dotyczce tylko jednego
roztworu (dowiadczenia)
i niezgodny z poleceniem
zapis rwnania reakcji
hydrolizy jonu octanowego
(forma czsteczkowa zamiastformy jonowej skrconej)
oraz brak rwnania reakcji
zobojtnienia.
Informacja do zada1920
Pewien wglowodr zawiera 92,3% wgla w procentach masowych.Na lekcji chemii uczniowie zastanawiali si, jaki zwizek spenia podane powyej zaoenie.Na podstawie informacji o zawartoci procentowej wgla jeden z uczniw ustali, wykonujcpoprawne obliczenia, e stosunek liczby atomw wgla do liczby atomw wodoru
w czsteczce tego zwizku wynosi 1 : 1. Na tej podstawie stwierdzi, e zwizkiem tym jestacetylen (etyn) o wzorze C2H2, poniewa jest on wglowodorem i wgiel stanowi 92,3%masy jego czsteczki. Jako dodatkowy argument przytoczy opini, e danemu skadowi(wyraonemu w procentach masowych) odpowiada jeden, okrelony zwizek chemiczny.
Zadanie 19. (02)
Wypenij ponisztabel, a nastpnie ocepoprawnoprzytoczonej przez ucznia opinii
i uzasadnij swoje stanowisko.
Zwizek o wzorzeC
2H
4C
4H
8
C6H
6
Zawartowgla w procentach masowych(z dokadnocido jednego miejsca
po przecinku)
Ocena poprawnoci opinii wraz z uzasadnieniem:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
-
7/24/2019 Chemia Nowy
39/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 39
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa []; stawia hipotezy dotyczce wyjaniania
problemw chemicznych [].
Wymagania szczegowe1.4) (IV.PR) Zdajcy ustala wzr empiryczny i rzeczywisty zwizku chemicznego
([] organicznego) na podstawie jego skadu wyraonego w % masowych i masy molowej.
Rozwizanie Wypenienie tabeli:Zwizek o wzorze
C2H4 C4H8 C6H6Zawartowgla w procentachmasowych (z dokadnocido
jednego miejsca po przecinku)85,7% 85,7% 92,3%
Ocena poprawnoci przytoczonej opinii ucznia i uzasadnienie stanowiska,np.Opinia ucznia, e danemu skadowi (wyraonemu w procentach
masowych) odpowiada jeden, okrelony zwizek chemiczny, nie jest
prawdziwa. Zarwno benzen jak i acetylen zawieraj92,3% wgla
oraz 7,7% wodoru. Zwizki te majodmienne waciwoci fizyczne
i chemiczne, sto wic rne zwizki, nalece do rnych szeregw
homologicznych, mimo e majtaki sam skad (wyraony w procentach
masowych).
Schemat
punktowania
2 pkt poprawne wypenienie tabeli i poprawna ocena opiniiwraz z uzasadnieniem.
1 pkt poprawne wypenienie tabeli i bdna ocena opiniiwraz z uzasadnieniem.1 pkt bdne wypenienie tabeli i poprawna ocena opiniiwraz z uzasadnieniem.0 pkt inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
Zwizek o wzorzeC2H4 C4H8 C6H6
Zawartowglaw procentach masowych(z dokadnocido
jednego miejscapo przecinku)
50,0% 85,7% 92,3%
Opinia jest nieprawdziwa, gdyC6H6tezawiera 92,3%wgla (tyle co C2H2).
1 pkt bdne
obliczenia,
ale poprawna
opinia i jej
uzasadnienie.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
40/52
40 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Zadanie 20. (02)
Oce, czy do jednoznacznego ustalenia wzoru strukturalnego zwizku organicznego
wystarczajca jest informacja o jego skadzie wyraonym w procentach masowych
i masie molowej. Uzasadnij swoje stanowisko.
Odpowiedwraz z uzasadnieniem:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa []; stawia hipotezy dotyczce wyjaniania
problemw chemicznych [].
Wymagania szczegowe1.4) (IV.PR) Zdajcy ustala wzr [...] zwizku chemicznego ([] organicznego)
na podstawie jego skadu wyraonego w % masowych i masy molowej.
9.4) (IV.PR) Zdajcy [] wykazuje sirozumieniem pojcia [] izomeria.
Rozwizanie Np.:W przypadku niektrych zwizkw organicznych, takich jak np. acetylen,benzen czy etan, informacja o skadzie wyraonym w procentach masowychi masie molowej pozwala na jednoznaczne ustalenie wzoru strukturalnego.Aby jednak narysowawzr strukturalny np. alkenu o czterech atomachwgla w czsteczce nie wystarczy znajomoskadu zwizku w procentachmasowych oraz znajomojego masy molowej, poniewaistnieje wicejnijeden alken o wzorze sumarycznym C4H8, sto izomery o tym samymwzorze sumarycznym (rzeczywistym), lecz odmiennej budowie czsteczki.
Schemat
punktowania
2 pkt poprawna odpowieduwzgldniajcdwa przypadki:przypadek 1. gdy informacja o skadzie wyraonym w procentachmasowych i masie molowej wystarcza do ustalenia wzoru strukturalnegozwizku, np. C2H4;
przypadek 2. gdy informacja o skadzie wyraonym w procentachmasowych i masie molowej nie jest wystarczajca do ustalenia wzorustrukturalnego zwizku ze wzgldu na wystpowanie zjawiska izomerii,
np. C4H8;wraz z uzasadnieniem (po 1 punkcie za kady przypadek).1 pkt poprawna odpowieduwzgldniajca tylko jeden przypadekwraz z uzasadnieniem.0 pkt inna odpowiedlub brak odpowiedzi.
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
Nie mona jednoznacznie ustaliwzorustrukturalnego zwizku, bo wystpujizomery, np. 2-metylobutan i pentan.
1 pkt zwrcono uwag
wycznie na wystpowanie
izomerii.
W kadym przypadku mona jednoznacznieustaliwzr zwizku, bo masa molowai skad procentowy scharakterystyczne.
0 pkt bdna odpowied.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
41/52
Info
Poni
Wy
od te
Prze
Nac
zwi
kwa
macja do
ej przedst
res zamies
mperatury.
rowadzon
ynie II do
zki, ktryc
s cytrynowy(a
nadmiar Na
zada21
wiono wz
czony po
dowiadc
datkowo o
czsteczk
)
H(aq)
I
3
r pstrukt
iej przed
enie zilust
rzano. W
schiraln
C
ralny (gru
tawia zale
rowane po
naczyniu
.
C
CH2
CH2
O C
3COOH (c),
kwas cytryn
P
owy) kwa
no rozp
iszym rys
II otrzyma
OOH
COOH
COOH
2SO4
wy(s)
I
zykadowe zad
u cytryno
szczalno
nkiem.
o kilka p
ania z rozwiz
ego.
i kwasu c
oduktw,
H3CH2OH (c)
kwas cytrynH2SO4
III
niami 41
trynowego
rd nic
owy(s),
-
7/24/2019 Chemia Nowy
42/52
42 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Zadanie 21. (03)
Oce, czy mona przygotowa wodny roztwr kwasu cytrynowego o steniu 75%
masowych o temperaturze 20 C. Wykonaj odpowiednie obliczenia oraz uzasadnij swoj
ocen.
Obliczenia:
Ocena i jej uzasadnienie:
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumienie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw. Zdajcy
rozumie podstawowe pojcia [] samodzielnie formuuje i uzasadnia opinie i sdy.
Wymagania szczegowe5.2) (IV.PR) Zdajcy wykonuje obliczenia zwizane
z przygotowaniem [] roztworw z zastosowaniem pojstenie procentowe [].
5.5) (gimnazjum) Zdajcy odczytuje rozpuszczalno substancji z wykresu jej
rozpuszczalnoci; oblicza ilo substancji, ktr mona rozpuci w okrelonej iloci wody
w podanej temperaturze.
5.6) (gimnazjum) Zdajcy prowadzi obliczenia z wykorzystaniem poj: stenie procentowe
[] oblicza stenie procentowe roztworu [] w danej temperaturze (z wykorzystaniem
wykresu rozpuszczalnoci).
-
7/24/2019 Chemia Nowy
43/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 43
Rozwizanie Np.:
58,33%100%240
140
Ocena i jej uzasadnienie:Nie mona. Obliczona maksymalna wartostenia roztworu w temp.
20 C jest mniejsza od 75%.Schemat
punktowania
3 pkt zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeoraz podanie poprawnej oceny wraz z uzasadnieniem.
2 pkt zastosowanie poprawnej metody i popenienie bdw rachunkowychprowadzcych do bdnego wyniku oraz podanie (w stosunkudo otrzymanego wyniku) poprawnej oceny wraz z uzasadnieniem;
zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeoraz podanie poprawnej oceny bez uzasadnienia;
zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeoraz brakpoprawnej oceny i uzasadnienia.
1 pkt zastosowanie poprawnej metody i popenienie bdu w obliczeniachoraz nieprawidowa ocena (w stosunku do otrzymanego wyniku)wraz z uzasadnieniem lub ocena bez uzasadnienia;
zastosowanie bdnej metody i w stosunku do otrzymanego wynikupodanie poprawnej oceny wraz z uzasadnieniem.
0 pkt kada inna odpowiedlub brak rozwizania.Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
g300xg100
g)75100(
x
g75
Nie mona. Obliczona wartorozpuszczalnoci jest wiksza od odczytanejz wykresu (140 g/100 g wody).
3 pkt zastosowanie
poprawnej metody
obliczenia, poprawne
wykonanie oblicze,
poprawna ocena
i jej uzasadnienie.
%54,54%100220
120
Nie mona. Obliczona wartosteniaroztworu jest mniejsza nipodano.
2 pkt zastosowanie
poprawnej metody
obliczenia, bd
rachunkowy wynikajcy
z bdnego odczytania
rozpuszczalnoci oraz
poprawna ocena i jej
uzasadnienie.
%8,5%100
240
140
Nie mona.
1 pkt zastosowanie
poprawnej metody
obliczenia, bd
rachunkowy, poprawna
ocena, ale brak
uzasadnienia.
g75,18xg25
g100
x
g75
Nie mona. Obliczona wartorozpuszczalnoci jest mniejszaod 140 g na 100 g wody.
0 pkt zastosowano bdn
metodobliczenia i podano
bdnocenw stosunku
do otrzymanego wyniku.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
44/52
44 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Zadanie 22. (02)
Zapisz w formie czsteczkowej rwnania reakcji zachodzcych w naczyniach I oraz II.
Zastosuj wzory pstrukturalne (grupowe) zwizkw organicznych.
a)
Rwnanie reakcji zachodzcej w naczyniu I:
..
b) Rwnanie reakcji zachodzcej w naczyniu II:
..
Wymagania oglne
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia [] samodzielnie formuuje i uzasadnia opinie [].
Wymagania szczegowe
9.5) (IV.PR) Zdajcy rysuje wzory [] pstrukturalne [] izomerw optycznych [].
12.5) (IV.PR) Zdajcy zapisuje rwnania reakcji z udziaem kwasw karboksylowych
(ktrych produktami ssole i estry)[].
Rozwizanie a) Rwnanie reakcji zachodzcej w naczyniu I:
b)
Rwnanie reakcji zachodzcej w naczyniu II:
Schemat
punktowania
2 pkt poprawne zapisanie rwnareakcji przebiegajcych w naczyniu I i II.
1 pkt poprawne zapisanie jednego z rwnareakcji przebiegajcej
w naczyniu I lub II.0 pkt brak odpowiedzi lub bdny zapis obu rwnareakcji.
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
a)
b)
1 pkt
poprawny
zapis
wycznie
rwnania
reakcji
przebiegajcej
w naczyniu II.
C
CH2
CH2
HO COONa
COONa
COONa
NaOH+
+ H2OC
CH2
CH2
HO COOH
COOH
COOH
3 3
CH2
C
COOH
CH2
OH COOH
COOH
++ CH3COOH
H2SO4
lub H+
CH2
C
COOH
CH2
O COOH
COOH
C
O
CH3 H2O
C
CH2
CH2
NaO COONa
COONa
COONa
NaOHC
CH2
CH2
HO COOH
COOH
COOH
+
+ H2O4 4
CH2
C
COOH
CH2
OH COOH
COOH
++ CH3COOH H2O
H2SO4
CH2
C
COOH
CH2
O COOH
COOH
C
O
CH3
-
7/24/2019 Chemia Nowy
45/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 45
Zadanie 23. (02)
a) Czy czsteczka kwasu cytrynowego jest chiralna, czy achiralna? Wybierz i podkrel
odpowiedA. albo B. oraz jej uzasadnienie 1. albo 2. albo 3.
Czsteczka kwasucytrynowego jest
A. chiralna,
poniewa
1. nie zawiera asymetrycznegoatomu wgla.
2.
w czsteczce istnieje atomwgla, ktry ma cztery rne
podstawniki.B. achiralna,
3. nie ma paszczyzny symetrii.
b) Uzupenij poniszy schemat, tak aby otrzyma wzr pstrukturalny chiralnego
produktu organicznego reakcji przebiegajcej w naczyniu III.
Wymagania oglne do zadania 23 a)
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.Zdajcy rozumie podstawowe pojcia [] stawia hipotezy dotyczce wyjaniania problemw
chemicznych i planuje eksperymenty dla ich weryfikacji [].
Wymagania szczegowe do zadania 23 a)
9.1) (IV.PR) Zdajcy podaje zaoenia teorii strukturalnej budowy zwizkw organicznych.
Wymagania oglne do zadania 23 b)
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy [] dostrzega zaleno pomidzy budow substancji a jej waciwociami []
chemicznymi [].
Wymagania szczegowe do zadania 23 b)
9.5) (IV.PR) Zdajcy rysuje wzory [] izomerw optycznych [].
12.5) (IV.PR) Zdajcy zapisuje rwnania reakcji z udziaem kwasw karboksylowych,
(ktrych produktami ssole i estry) [].
C
CH2
CH2
-
7/24/2019 Chemia Nowy
46/52
46 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Rozwizanie a)
Czsteczka
kwasucytrynowegojest
A. chiralna,
poniewa
1.
nie zawieraasymetrycznego atomu
wgla.
2.
w czsteczce istnieje
atom wgla, ktry macztery rne
podstawniki.B. achiralna,
3.nie ma paszczyzny
symetrii.
b)
lub
Schemat
punktowania
a)
1 pkt poprawny wybr odpowiedzi B. oraz 1.0 pkt kady inny wybr lub brak odpowiedzi.b)1 pkt poprawne uzupenienie schematu.0 pkt bdne uzupenienie schematu lub brak odpowiedzi.
Przykadowe
ocenione
odpowiedzi
b) 0 pkt bdneuzupenienie
schematu.
C
CH2
CH2
HO
COOH
COOH
COOCH2CH3
C
CH2
CH2
HO
COOH
COOCH2CH3
COOCH2CH3
C
CH2
CH2
CH3COO
COOH
COOH
COOCH2CH3
-
7/24/2019 Chemia Nowy
47/52
Przykadowe zadania z rozwizaniami 47
Zadanie 24. (03)
Punkt izoelektryczny aminokwasu (pI) to warto pH roztworu, w ktrej dominuje
aminokwas w formie jonu obojnaczego. W roztworze o pH innym ni pI dominuje forma
kationowa lub anionowa aminokwasu.
Jeli roztwr aminokwasu o pH innym nijego pI umieci siw porowatym orodku i podda
dziaaniu pola elektrycznego, to odpowiedni jon bdzie przemieszczasiw kierunku jednejz elektrod. Szybko poruszania si jonu jest odwrotnie proporcjonalna do masy molowej
aminokwasu.
a) Na podstawie wartoci punktw izoelektrycznych (pI) izoleucyny i glicyny napisz
wzr tej formy jonowej, ktra bdzie dominowa w roztworze tego aminokwasu
o pH = 7. Skorzystaj z Karty wybranych wzorw i staych fizykochemicznych
na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki.
Wzr formy jonowej izoleucyny Wzr formy jonowej glicyny
Przygotowano roztwr mieszaniny izoleucyny i glicyny o takim pH, w ktrym oba
aminokwasy wystpuj w formie kationw. Nastpnie otrzymany roztwr naniesiono
na bibu nasczon roztworem elektrolitu. Przygotowan bibu umieszczono w polu
elektrycznym, przykadajc do jej kocw elektrody podczone do rda prdu staego.
b) Dokocz ponisze zdanie, podkrelajc odpowied A. albo B. i jej uzasadnienie C.
albo D.
Kation aminokwasu ( A. / B. ) bdzie poruszasiszybciej do elektrody w zewntrznym polu
elektrycznym, gdyma on masmolow( C. / D. ) nikation drugiego aminokwasu.
A. izoleucyny B. glicyny C. wiksz D. mniejsz
Wymagania oglne do zadania 24 a)
I. (IV.PR) Wykorzystanie i tworzenie informacji. Zdajcy korzysta z chemicznych tekstw
rdowych []. Krytycznie odnosi sido pozyskiwanych informacji.
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe do zadania 24 a)
14.11) (IV.PR). Zdajcy opisuje waciwoci kwasowo-zasadowe aminokwasw [].
Wymagania oglne do zadania 24 b)
I. (IV.PR) Wykorzystanie i tworzenie informacji. Zdajcy korzysta z chemicznych tekstw
rdowych []. Krytycznie odnosi sido pozyskiwanych informacji.
II. (IV.PR) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy rozumie podstawowe pojcia, prawa i zjawiska chemiczne [].
Wymagania szczegowe do zadania 24 b)
14.11) (IV.PR). Zdajcy opisuje waciwoci kwasowo-zasadowe aminokwasw [].
-
7/24/2019 Chemia Nowy
48/52
48 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
Rozwizanie a)
Wzr formy jonowej
izoleucyny
Wzr formy jonowej
glicyny
b)
Kation aminokwasu (A. /B.)bdzie poruszasiszybciej do elektrody
w zewntrznym polu elektrycznym, gdyma on masmolow(C. /D.)
nikation drugiego aminokwasu.
Schemat
punktowania
a)
2 pkt poprawne zapisanie wzorw dwch jonw.
1 pkt poprawne zapisanie wzoru tylko jednego jonu.0 pkt bdne wzory obu jonw lub brak odpowiedzi.
b)
1 pkt poprawne podkrelenie liter B. i D.
0 pkt inne wskazania lub brak odpowiedzi.
Zadanie 25. (01)
Biaka s skadnikami wkien naturalnych pochodzenia zwierzcego, np. weny i jedwabiu
naturalnego. W celu odrnienia jedwabiu naturalnego od jedwabiu sztucznego
przeprowadzono dowiadczenie, w ktrym prbki tych wkien (I i II) umieszczono
w pomieniu palnika. W poniszej tabeli zanotowano obserwacje.
Numer prbki Opis obserwacji
IWyczuwa sicharakterystyczny zapach palonych wosw.
Prbka zwiksza swojobjto.
IIWyczuwa sizapach palonego papieru.
Substancja spala sijasnym pomieniem.
Wskaprbk(I lub II), ktra jest wknem naturalnym.
.......................................................................................................................................................
Wymagania oglne
II. (IV.PP) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw.
Zdajcy zdobywa wiedzchemicznw sposb badawczy obserwuje [], wnioskuje [].
Wymagania szczegowe
6.5) (IV.PP) Zdajcy projektuje dowiadczenie pozwalajce zidentyfikowawkna biakowe
i celulozowe [].
Rozwizanie (Wknem naturalnym jest prbka oznaczona numerem) I.
Schemat
punktowania
1 pkt poprawne wskazanie prbki I.
0 pkt inne wskazanie lub brak odpowiedzi.
H2N CH COO
CH CH3
CH2
CH3
H2N CH2 COO
-
7/24/2019 Chemia Nowy
49/52
Informacja dla absolwentw niesyszcych 49
2.2. Informacja o egzaminie maturalnym z chemii dla absolwentw niesyszcych
Egzamin maturalny z chemii dla absolwentw niesyszcych sprawdza podobnie jakw przypadku arkusza standardowego w jakim stopniu absolwent spenia wymaganiaz zakresu tego przedmiotu okrelone w podstawie programowej ksztacenia oglnego dla IVetapu edukacyjnego w zakresie rozszerzonym i podstawowym. Zadania w arkuszuegzaminacyjnym mog rwnie odnosi si do wymaga przypisanych do etapwwczeniejszych.
Oglne informacje o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015, krtkacharakterystyka arkusza egzaminacyjnego oraz najwaniejsze zasady dotyczce ocenianiawypowiedzi zdajcych, przedstawione w czci 1.Informatora, dotyczrwniearkuszy dlaabsolwentw niesyszcych. Jednak zgodnie z zapisami odpowiedniego rozporzdzenia
Ministra Edukacji Narodowej3
, absolwenci niepenosprawni przystpuj do egzaminumaturalnego w warunkach i formie dostosowanych do rodzaju ich niepenosprawnoci.
Dostosowania obejmuj: w odniesieniu do formy egzaminu maturalnego m.in.
zmiansposobu sformuowania niektrych zada (zamian sw, zwrotw lub caychzda), jeeli mogyby one by niezrozumiae lub bdnie zrozumiane przez osobyniesyszce (nie dotyczy to terminw typowych dla danej dziedziny wiedzy),
zmianschematu punktowania niektrych zada, w odniesieniu do warunkw przeprowadzania egzaminu maturalnego m.in.
przeduenie czasu przewidzianego na przeprowadzenie egzaminu,
moliwokorzystania ze sownikw jzykowych.
Przykadowe zadania przedstawione w czci 2.1. Informatora mogyby pojawi siw arkuszu dla absolwentw niesyszcych, dlatego te nie s powtarzane w tej czci
Informatora.
Szczegowa informacja na temat zakresu dostosowania warunkw przeprowadzaniaegzaminu maturalnego dla absolwentw niesyszcych ogaszana jest w komunikacieDyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w sierpniu poprzedzajcym rok szkolny,w ktrym jest przeprowadzany egzamin maturalny, na stronie internetowej CKE.
3Tj. 7 ust. 1 rozporzdzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunkw
organizowania ksztacenia, wychowania i opieki dla dzieci i modziey niepenosprawnych orazniedostosowanych spoecznie w przedszkolach, szkoach i oddziaach oglnodostpnych lub integracyjnych(Dz.U. Nr 228, poz. 1490, z pn. zm.).
-
7/24/2019 Chemia Nowy
50/52
50 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
-
7/24/2019 Chemia Nowy
51/52
Opinia KRASP o informatorach maturalnych od 2015 roku 51
Opinia Konferencji Rektorw Akademickich SzkPolskicho informatorach maturalnych od 2015 roku
Konferencja Rektorw Akademickich Szk Polskich z wielk satysfakcj odnotowujekonsekwentne denie systemu owiaty do poprawy jakoci wyksztacenia absolwentwszk rednich. Konferencja z uwag obserwuje kolejne dziaania Ministerstwa EdukacjiNarodowej w tym zakresie, zdajc sobie spraw, e od skutecznoci tych dziaaw duymstopniu zale take efekty ksztacenia osigane w systemie szkolnictwa wyszego.W szczeglnoci dotyczy to kwestii waciwego przygotowania modziey do studiwrealizowanych z uwzgldnieniem nowych form prowadzenia procesu ksztacenia.
Podobnie jak w przeszoci, Konferencja konsekwentnie wspiera wszystkie dziaaniazmierzajce do tego, by na uczelnie trafiali coraz lepiej przygotowani kandydaci na studia.Temu celowi suya w szczeglnoci pozytywna opinia Komisji Edukacji KRASP z 2008 roku
w sprawie nowej podstawy programowej oraz uchwaa Zgromadzenia Plenarnego KRASPz dn. 6 maja 2011 r. w sprawie nowych zasad egzaminu maturalnego.
Z satysfakcj dostrzegamy, e wane zmiany w egzaminie maturalnym, postulowanew cytowanej wyej uchwale zostay praktycznie wdroone przez MEN poprzez zmianodpowiednich rozporzdze.
Przedoone do zaopiniowania informatory o egzaminach maturalnych opisuj formposzczeglnych egzaminw maturalnych, przeprowadzanych na podstawie wymagaokrelonych w nowej podstawie programowej, a take ilustruj te wymagania wielomaprzykadowymi zadaniami egzaminacyjnymi.
Po zapoznaniu siz przedoonymi materiaami, KRASP z satysfakcjodnotowuje:
w zakresie jzyka polskiego:
- wzmocnienie roli umiejtnoci komunikacyjnych poprzez odejcie od prezentacji naegzaminie ustnym i zastpienie jej egzaminem ustnym, na ktrym zdajcy bdzie musiaad hoc przygotowasamodzielnwypowiedargumentacyjn,
- rezygnacjz klucza w ocenianiu wypowiedzi pisemnych,- zwikszenie roli tekstw teoretycznoliterackich i historycznoliterackich na maturze
rozszerzonej;
w zakresie historii:
- kompleksowe sprawdzanie umiejtnoci z zakresu chronologii historycznej, analizyi interpretacji historycznej oraz tworzenia narracji historycznej za pomoc rozbudowanejwypowiedzi pisemnej na jeden z zaproponowanych tematw, cznie pokrywajcychwszystkie epoki oraz obszary historii;
w zakresie wiedzy o spoeczestwie:
- pooenie silniejszego akcentu na sprawdzanie umiejtnoci zoonych (interpretowanieinformacji, dostrzeganie zwizkw przyczynowo-skutkowych) w oparciu o poszerzonyzasb materiaw rdowych: teksty (prawne, naukowe, publicystyczne), materiaystatystyczne, mapy, rysunki itp.
-
7/24/2019 Chemia Nowy
52/52
52 Informator o egzaminie maturalnym z chemii od roku szkolnego 2014/2015
w zakresie matematyki:
- istotne zwikszenie wymaga na poziomie rozszerzonym poprzez wczenie zadaz rachunku rniczkowego i pojzaawansowanej matematyki,
- istotne poszerzenie wymagaz zakresu kombinatoryki oraz teorii prawdopodobiestwa;
w zakresie biologii oraz chemii:
- zwikszenie znaczenia umiejtnoci wyjaniania procesw i zjawisk biologicznychi chemicznych,
- mierzenie umiejtnoci analizy eksperymentu sposobu jego planowania,przeprowadzania, stawianych hipotez i wnioskw formuowanych na podstawiedoczonych wynikw;
w zakresie fizyki:
- zwikszenie znaczenia rozumienia istoty zjawisk oraz tworzenie formumatematycznych
czcych kilka zjawisk,- mierzenie umiejtnoci planowania i opisu wykonania prostych dowiadcze, a takeumiejtnoci analizy wynikw wraz z uwzgldnieniem niepewnoci pomiarowych;
w zakresie geografii:
- uwzgldnienie interdyscyplinarnoci tej nauki poprzez sprawdzanie umiejtnociintegrowania wiedzy z nauk przyrodniczych do analizy zjawisk i procesw zachodzcychw rodowisku geograficznym,
- znaczne wzbogacenie zasobu materiaw rdowych (mapy, wykresy, tabelestatystyczne, teksty rdowe, barwne zdjcia, w tym lotnicze i satelitarne), takew postaci barwnej.
Konferencja Rektorw Akademickich Szk Polskich z zadowoleniem przyjmuje teinformacj o wprowadzeniu na wiadectwach maturalnych od 2015 roku dodatkowej formyprzedstawiania wyniku uzyskanego przez zdajcego w postaci jego pozycji na skalicentylowej, tj. okrelenie, jaki odsetek zdajcych uzyska taki sam lub sabszy wynik odposiadacza wiadectwa. Wprowadzenie tej dodatkowej skali uwolni szkoy wysze oddotychczasowego dylematu odnoszenia do siebie surowych wynikw kandydatw na studiarekrutowanych na podstawie wynikw egzaminw maturalnych o istotnie rnym poziomietrudnoci rekrutacja stanie siprostsza i bardziej obiektywna.
Reasumujc, w opinii Konferencji Rektorw Akademickich Szk Polskich zaprezentowanaw przedoonych informatorach forma matury istotnie przyczyni si do tego, e modzie
przekraczajca progi uczelni bdzie lepiej przygotowana do podjcia studiw wyszych.
5 lipca 2013 r.
Przewodniczcy KRASP
prof zw dr hab Wiesaw Bany