chuong 3 (la)

8/14/2019 Chuong 3 (La)

http://slidepdf.com/reader/full/chuong-3-la 1/33

CƠ QUAN DINH DƯ Ỡ NG

(Lá cây)

Tr ần Thị ThanhHươ ng

Khoa Khoa học

Ch ươ ng III

8/14/2019 Chuong 3 (La)


LLÁÁ CÂYCÂY LLàà mmộộtt b bộộ ph phậậnn ccủủaa cơ cơ quanquan dinhdinh dư dư ỡỡngng ccủủaa

câycây,, ththự ự cc hihiệệnn chchứ ứ cc năngnăng dinhdinh dư dư ỡỡngng r r ấ ấ tt quanquan

tr tr ọọngng như như :: quangquang hhợợ p p,, hôhô hhấ ấ p p,, thothoáátt hơ ihơ i nư nư ớớcc

MMộộtt ssố ố chchứ ứ cc năngnăng chuyênchuyên hohoáá ccủủaa lláá::

BBảảoo vvệệ

BBẩ ẩ yy b bắắtt ththứ ứ cc ănăn

SinhSinh ssảảnn

Nâng Nâng đđỡỡ

8/14/2019 Chuong 3 (La)


HH ì ìnhnh ththááii lláá CCáácc bbộộ phphậậnn ccủủaa lláá

CCáácc ddạạngng lláá

GânGân lláá CCááchch đđí í nhnh lláá

BiBiế ế nn ththááii ccủủaa lláá

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Các bộ phận của lá

Hệ thânLóng

Hệ rễR ễ chính

R ễ bên

Thân chính

Phiế n láCuố ng láLá

Cành

Ch ồi nách

Mấ u

HoaCh ồi ngọn

Ch ồi của cành

Gố c thân

Nách lá

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Các bộ phận của lá

Đa số lácủa cây hạt

kín g ồm 3

bộ phậnchính:

phiế n lá,

cuố ng lávà lá kèm(= lá bẹ)

Cuố ng lá

Lá kèm

Cuố ng lá

Phiế n lá

Gân chính Gânbên

Gân nhỏmạnglư ới

8/14/2019 Chuong 3 (La)


CCáácc bbộộ phphậậnn ccủủaa llááĐa số lá của cây hạt kín g ồm 3 bộ phận chính: phiế n lá,cuố ng lá và lá kèm (= lá bẹ)

Phiế n lá: thư ờng dẹt, mỏng, có màu xanh lục, trên phiế n

lá có gân lá là nơ i mang các bó mạch.

Cuố ng lá: là ph ần nố i phiế n lá vào thân hoặc cành cây.

Góc họ p bởi thân hoặc cành và cuố ng lá gọi là nách

lá.

Ở nách lá mọc ra ch ồi. Ch ồi có thể cho ra hoa hoặc

nhánh tùy hình dạng ch ồi.

Ở một số cây lá không có cuố ng nên gố c lá đính tr ự ctiế p vào thân hoặc cành cây gọi là lá đính gố c hay lá

không cuố ng. Ví dụ: Lá dứ a

Có một số cây một ph ần gố c cuố ng lá phình to thành

8/14/2019 Chuong 3 (La)


CCáácc bbộộ phphậậnn ccủủaa lláá

Lá kèm (lá bẹ): là nhữ ng bộ phận nhỏ,

mỏng, mọc ở gố c của cuố ng lá

Hình dạng : hình vảy, hình tam giác, hình

sợi…

Lá kèm ở một số loài làm nhiệm vụ chechở cho ch ồi non, chúng có thể r ụng sớm để lại vế t sẹo (Ví dụ: lá cây th ầu d ầu, khoai

mì…). Sự có mặt của lá kèm cũng như hìnhdạng của nó là đặc điể m quan tr ọng trong

phân loại

8/14/2019 Chuong 3 (La)


LLáá k k èèmm

Thìa lìaBẹ chìa

Có hai loại lá kèm đặc biệt: Bẹ chìa và thìa lìa (lư ỡinhỏ)Bẹ chìa: là lá kèm

đặc tr ư ng của họ rau

r ăm (Polynaceae)

Thìa lìa (lư ỡi nhỏ): là lá kèm

đặc tr ư ng cho họ lúa (Poaceae)

8/14/2019 Chuong 3 (La)


CCáácc ddạạngng lláá LLáá đơ nđơ n

LLáá k k éépp

LLáá k k éé p p lônglông chimchim

LLáá k k éé p p lônglông chimchim chchẵẵnn

LLáá k k éé p p lônglông chimchim llẽẽ

LLáá k k éé p p chânchân vvịịtt

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Láđơ

n CuCuố ố ngng lláá khôngkhông phân phân

nhnháánhnh,, chchỉỉ mangmang mmộộtt

phi phiế ế nn lláá

N Nááchch cucuố ố ngng lláá ccóó 11

chch

ồ ồ

ii

KhiKhi lláá r r ụụngng ththìì

cucuố ố ngng vvàà phi phiế ế nn lláá r r ụụngng

ccùùngng llúúcc,, đđể ể llạạii vvế ế tt ssẹẹootrêntrên thânthân hohoặặcc ccàànhnh

Cuố ng láCuố ng lá

Ch ồi nách

8/14/2019 Chuong 3 (La)


CCáácc ddạạngng llááDự a vào hình dạng của mép phiế n lá ngư ời ta phân

biệt các dạng sau: Lá nguyên. Ví dụ: Mít, xoài...

Lá răng cư a. Ví dụ: Gai, dâu tằm, hoa h ồng...

Lá có thùy. Ví dụ: Ké hoa đào, mư ớ p, …

Lá phân thùy. Ví dụ: Đu đủ, th ầu d ầu, lá cà

dại...

Lá xẻ thùy (chẻ thùy). Ví dụ: Sao nhái, ngãi

cứ u, khoai mì...

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Các loại lá đơ n

1. Lá nguyên; 2a – 2b. Lá r ăng cư a; 3a-3b. Lá có thuỳ;

4a-4b. Lá phân thuỳ; 5a-5b. Lá chẻ thuỳ.

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Lá kép Lá có 1 cuố ng chính

Trên cuố ng lá mang nhi ều lá

nhỏ g ồm có phiế n lá và cuố ngnhỏ không có ch ồi gọi là lá chét.

Ở nách cuố ng chính có 1 ch ồi

Khi r ụng thì lá chét r ụng tr ư ớc

và cuố ng chính r ụng sau.

Ngoại tr ừ lá cau, lá dừ a là lá kép

như ng khi r ụng thì r ụng nguyên

tàu lá

Lá chét

Cuố ng láCh ồi nách

Ch ồi náchCuố ng lá

Lá chét

8/14/2019 Chuong 3 (La)


CCáácc loloạạii lláá k k éépp Lá kép lông chim: dọc theo cuố ng chính mang 2 hàng lá,

g ồm có:

Lá kép lông chim chẵn: tận cùng bằng 2 lá chét. Ví dụ:

Lá mu ồng

Nế u lá chét đính trên cuố ng bậc 1 (thứ nhấ t) gọi là kép

lông chim chẵn 1 l ần. Ví dụ: Mu ồng xiêm...

Nế u lá chét đính trên cuố ng bậc 2 hay bậc 3 gọi là kép

lông chim chẵn 2 l ần, 3 l ần. Ví dụ: Lá phư ợng, trinh nữ ...

Lá kép lông chim lẽ: tận cùng bằng 1 lá chét. Ví dụ: Lá

khế , hoa h ồng…

Lá kép chân vịt: các lá chét gắn cùng một điể m. Số lư ợng

các lá chét có thể là 3, 5,7… Ví dụ: Lá cao su g ồm 3 lá chét,

Lá gòn g ồm 5-7 lá chét…

8/14/2019 Chuong 3 (La)


8/14/2019 Chuong 3 (La)


Gân láLà nơ i tậ p trung các bó mạch và mô cơ của lá

Tuỳ theo cách xế p đặt của gân lá trên phiế n lá ta có cáckiể u gân lá sau:

LLáá ccóó mmộộtt gângânlláá duyduy nhnhấ ấ tt.. VVíí ddụụ::

LLáá thôngthông

GânGân songsong songsong:: đđặặcc

tr ư ngtr ư ng chocho lláá câycây mmộộtt lláá

mm ầ ầmm.. VVíí ddụụ:: LLúúaa,, MMííaa,,

TreTre……

8/14/2019 Chuong 3 (La)


GânGân lláá GânGân hh ì ìnhnh mmạạngng:: đđặặcc tr ư ngtr ư ng chocho lláá câycây haihai lláá mm ầ ầmm

MMạạngng lư lư ớớii lônglông chimchim:: chchỉỉ ccóó 11 gângân chchíínhnh.. VVíí ddụụ:: MMíítt,, ỔỔii……

MMạạngng lư lư ớớii chânchân vvịịtt:: ccóó nhinhi ề ềuu gângân chchíínhnh ph pháátt xuxuấ ấ tt ttừ ừ mmộộtt

điđiể ể mm,, ttừ ừ gângân chchíínhnh chocho rara ccáácc gângân bên bên.. VVíí ddụụ:: ThTh ầ ầuu dd ầ ầuu,, đuđu

đđủủ......

MMạạngng lư lư ớớii ttỏỏaa tròntròn:: mmộộtt ssố ố gângân lláá b bằằngng nhaunhau ph pháátt xuxuấ ấ tt ttừ ừ 11điđiể ể mm.. TTừ ừ đđ ầ ầuu cucuố ố ngng lláá chocho rara ccáácc gângân lláá.. VVíí ddụụ:: LLáá sensen

Mạng lư ới lông chim Mạng lư ới chân vịt Mạng lư ới tỏa tròn

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Cách đính lá – Lá mọc cách: mỗi mấ u có 1 lá. Ví dụ: Mít, sứ ... – Lá mọc đố i: mỗi mấ u có 2 lá mọc đố i nhau. Ví dụ: Ổi, mận,

cà phê...

Nế u đôi lá này mọc thẳng góc với đôi lá k ế tiế p gọi là mọc đố ichéo chữ thậ p. Ví dụ: Trang, húng chanh, tía tô, kinh giới...

– Lá mọc vòng: mỗi mấ u có 3 lá tr ở lên. Ví dụ: Trúc đào, huỳnh

anh, hoa sữ a...

Mọc cách Mọcđ

ố i Mọc vòngMọc đố ichéo chữ

8/14/2019 Chuong 3 (La)


BiBiế ế nn ththááii ccủủaa lláá VVảảyy

VVảảyy ccóó ththể ể llàà nhnhữ ữ ngng lláá ởở dư dư ớớii đđấ ấ tt,, thư thư ờờngng

mmỏỏngng vvàà daidai,, hhììnhnh ddạạngng vvàà mmààuu ssắắcc khkháácc hhẳẳnn lláá,,llààmm chchứ ứ cc năngnăng b bảảoo vvệệ,, ggặặ p p ởở ccáácc câycây ccóó thânthân r r ễễ..

VVíí ddụụ:: CCủủ dongdong tata, dong, dong riri ề ềngng……

VVảảyy ccóó ththể ể ddààyy lênlên vvàà mmọọngng nư nư ớớcc,, llààmm chchứ ứ ccnăngnăng ddự ự tr tr ữ ữ như như ởở ccáácc câycây thânthân hhàànhnh.. VVíí ddụụ::

HHàànhnh,, ttỏỏii……

CCũũngng ccóó câycây,, lláá tiêutiêu gigiảảmm hohoàànn totoàànn chchỉỉ còncòn llạạii

nhnhữ ữ ngng vvảảyy nhnhỏỏ khôngkhông mmààuu,, mmọọcc xungxung quanhquanh

ccàànhnh.. VVíí ddụụ: Phi: Phi laolao……

8/14/2019 Chuong 3 (La)


8/14/2019 Chuong 3 (La)


BiBiế ế nn ththááii ccủủaa lláá GaiGai

SSự ự bi biế ế nn đđổổii mmộộtt

ph ph ầ ầnn ccủủaa lláá hohoặặcctotoàànn b bộộ lláá hohoặặcc lláák k èèmm ththàànhnh gaigai đđể ể

gigiảảmm b bớớtt ssự ự thothoáátt hơ ihơ

inư nư ớớcc

VVíí ddụụ:: GaiGai ccủủaa câycâyxươ ngxươ ng r r ồ ồngng b bàà,,xươ ngxươ ng r r ắắnn

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Biế n thái của lá – Tua cuố n

Có thể đư ợc hình

thành do một ph ần

của lá biế n đổi thành

Ví dụ: Đậu hà lan: ph ần

ngọn của lá kép biế n đổi

thành tua cuố nTua cuố n

8/14/2019 Chuong 3 (La)


BiBiế ế nn ththááii ccủủaa lláá Cơ Cơ quanquan bbắắtt mm ồ ồii

MMộộtt ssố ố câycây lláá bi biế ế nn đđổổiihhììnhnh ddạạngng ththàànhnh cơ cơ quanquan

chuyênchuyên hhóóaa ddùùngng đđể ể b bắắtt

ccáácc loloààii sâusâu b bọọ nhnhỏỏ vvàà ccóókhkhảả năngnăng tiêutiêu hhóóaa chchúúngng..

VVíí ddụụ::

CâyCây b bắắtt ruru ồ ồii ((DroseraDrosera))

CâyCây nnắắ p p ấ ấ mm (Nepenthes)(Nepenthes)

8/14/2019 Chuong 3 (La)


CC Ấ Ấ U TU T Ạ ẠO GIO GI Ả ẢI PHI PH Ẩ Ẩ U CU CỦỦA LA LÁÁ LLáá câycây 22 lláá mm ầ ầmm ((lláá songsong ttử ử didiệệpp))

LLáá câycây 11 lláá mm ầ ầmm ((lláá đơ nđơ n ttử ử didiệệpp))

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Lá cây 2 lá m ầm (lá song tử diệp)Phiế n lá thư ờng có vị trí nằm ngang nên có cấ u tạokhông đ ồng nhấ t thể hiện kiể u lư ng bụng rõ r ệt

Sơ đ ồ cấ u tạo lá cây 2 lá m ầm

Nhu mô

Biể u bì trên

Hậu môLục mô dậu

Bó mạch ở gân bên cắt ngang

Bó mạch ở gân

bên cắt dọc

Khí khổngLục mô

khuyế t

Biể u bì dư ới

Bó gỗ

Bó libe

8/14/2019 Chuong 3 (La)


c yc y mm mm songsong

didiệệpp)) BiBiể ể uu bb ì ì

BiBiể ể uu b bìì trêntrên:: ccấ ấ uu ttạạoo b bởởii llớớ p p ttế ế b bààoo bi biể ể uu b bìì

khôngkhông ccóó llụụcc llạạ p p,, vvááchch ngongoààii thư

thư

ờờngng ccóó cutincutinddààyy,, ccóó íítt hohoặặcc khôngkhông ccóó khkhíí khkhổổngng..

BiBiể ể uu b bìì dư dư ớớii:: cutincutin mmỏỏngng,, ccóó nhinhi ề ềuu khkhíí khkhổổngng

LLáá nnổổii trêntrên mmặặtt nư nư ớớcc ththìì khkhíí khkhổổngng phân phân b bố ố ởởmmặặtt trêntrên lláá

MôMô đđ ồ ồngng hhóóaa ((llụụcc mômô))

LLụụcc mômô gigiậậuu

LLụụcc mômô khuykhuyế ế tt

8/14/2019 Chuong 3 (La)


didiệệpp))

MôMô cơ cơ

HHậậuu mômô:: ởở dư dư ớớii bi biể ể uu b bìì ccủủaa gângân chchíínhnh

Cươ ngCươ ng mômô:: quanhquanh b bóó mmạạchch ccủủaa gângân chchíínhnh

MôMô ddự ự trtrữ ữ ((nhunhu mômô)):: CCóó íítt,, ởở gângân chchíínhnh

MôMô ddẫẫnn:: llàà hhệệ ththố ố ngng ccáácc b bóó mmạạchch

GânGân chchíínhnh:: b bóó mmạạchch ccắắtt ngangngang

GânGân bên bên:: gg ồ ồmm 22 loloạạii

BBóó mmạạchch ccắắtt ngangngang

BBóó mmạạchch ccắắtt ddọọcc

8/14/2019 Chuong 3 (La)


diệp)

Cấ u tạo một ph ần lá cây 2 lá

m ầm

8/14/2019 Chuong 3 (La)


Lá cây 1 lá m ầm (lá đơ n tử diệp)

Sơ đ ồ cấ u tạo lá cây 1 lá m ầm

Nhu môBiể u bì trên

Tế bào tr ươ ng nư ớc

Vòng tế bào thu góp

Bó mạch ở gân bên

cắt ngang

Lục mô khuyế t

Biể u bì dư ớiCươ ng mô

Bó mạch ởgân chính cắt ngang

Khí khổng

8/14/2019 Chuong 3 (La)


LLáá câycây 11 lláá mm ầ ầmm ((lláá đơ nđơ n ttử ử didiệệpp)) MôMô bb ì ì:: gg ồ ồmm bi biể ể uu b bìì trêntrên vvàà bi biể ể uu b bìì dư dư ớớii đđ ề ềuu ccóó llớớ p p cutincutin hohoặặcc

ththấ ấ mm thêmthêm chchấ ấ tt ssáá p p,, silicsilic vvàà ccóó khkhíí khkhổổngng

Ở Ở bi biể ể uu b bìì trêntrên ccủủaa lláá hhọọ llúúaa ((PoaceaePoaceae)) ccóó ttế ế b bààoo tr ươ ngtr ươ ng nư nư ớớcc toto

MôMô đđ ồ ồngng hhóóaa:: thư thư ờờngng chchỉỉ ccóó 11 loloạạii llụụcc mômô khuykhuyế ế tt

MôMô cơ cơ :: chchỉỉ ccóó cươ ngcươ ng mômô ởở gângân chchíínhnh vvàà xungxung quanhquanh ccáácc b bóó

mmạạchch

MôMô ddự ự trtrữ ữ :: nhunhu mômô ởở gângân chchíínhnh

MôMô ddẫẫnn:: chchỉỉ ccóó 11 loloạạii b bóó mmạạchch ccắắtt ngangngangỞ Ở ccáácc b bóó mmạạchch ththấ ấ yy rõrõ vòngvòng ttế ế b bààoo thuthu ggóó p p llàà nhnhữ ữ ngng ttế ế b bààoo hhììnhnh

đađa gigiáácc,, chchứ ứ aa íítt llụụcc llạạ p p hơ nhơ n ccáácc ttế ế b bààoo khkháácc ccủủaa mômô khuykhuyế ế tt..

8/14/2019 Chuong 3 (La)



Cấ u tạo một ph ần lá cây 1 lá m ầm

Biể u b ì dư ới

Biể u bì trên

Lục mô khuyế t

Bó libe

Bó gỗ

Cươ ng mô

Nhu mô

Tế bào trươ ng nư ớc

8/14/2019 Chuong 3 (La)



Cấ u tạo một ph ần lá cây 1 lá m ầm

Bó gỗ

Bó libe Biể u bì dư ới

Biể u bì trênVòng tế bào

thu góp

8/14/2019 Chuong 3 (La)


HiHiệệnn tư tư ợợngng rrụụngng lláá

ThThờờii giangian ssố ố ngng ccủủaa lláá thư thư ờờngng ngngắắnn,, lláá dd ầ ầnn dd ầ ầnn ssẽẽ gigiàà

điđi vvàà r r ụụngng xuxuố ố ngng

SSự ự r r ụụngng lláá bao bao gg ồ ồmm ccáácc ququáá tr tr ììnhnh phân phân chiachia vvàà bi biế ế nn đđổổii

vvááchch ttế ế b bààoo ttạạii mmộộtt vvùùngng trongtrong cucuố ố ngng lláá,, vvùùngng đđóó ggọọii

llàà llớớ p p phân phân ccááchch

LLụụcc llạạ p p trongtrong lláá b bịị hhủủyy vvàà bi biế ế nn ththàànhnh mmààuu vvààngng

CCáácc ttế ế b bààoo llớớ p p phân phân ccááchch hhóóaa b b ầ ầnn,, vvááchch trungtrung giangian hayhay

ccảả vvááchch sơ sơ ccấ ấ p p ccủủaa ccáácc ttế ế b bààoo đđóó tr ươ ngtr ươ ng lênlên hhóóaa nhnh ầ ầyy

LLáá chchỉỉ còncòn đđíínhnh vvààoo thânthân nhnhờờ ccáácc yyế ế uu ttố ố ddẫẫnn

chuong 3 (la)

Documents