chuong-5-do-cong-suat-va-dien-nang-1.doc
TRANSCRIPT
O CONG SUAT O IEN NANG
Chng 5O CNG SUT - O IN NNG
O H S CNG SUT 5.1 O CNG SUT IN MT CHIU 5.1.1 KHI NIM CHUNG
Cng sut v nng lng l cc i lng c bn ca h thng in . Cc i lng ny lin quan nhiu n nn kinh t quc dn . Do vic xc nh cng sut v nng lng l nhim v rt quan trng
Trong thc t , ngi ta phn thnh cc loi cng sut sau
Cng sut thc hay cn gi l cng sut hu ch P ( Watt )
Cng sut phn khng , cn gi l cng sut v cng Q ( VAR )
Cng sut biu kin hay cng sut danh nh S ( VA )
Tm o ca cng sut t 10-20 W n 1010 W v gii tn s t 0 n 109 Hz
i vi mch in mt chiu , cng sut thc c xc nh theo biu thc P = U . I = I2. R = eq \f( U2, R )
Vi mch in xoay chiu mt pha
P = eq \f( 1 , T ) = Nu dng v p c dng hnh sin , th
Cng sut thc c xc nh theo biu thc
P = U . I . cos (
Trong U , I l cc gi tr in p hiu dng , cng dng in hiu dng v cos ( l h s cng sut
Biu thc tnh cng sut phn khng l
Q = U . I . sin (
Biu thc tnh cng sut biu kin
S = eq \r ( P2 + Q2 ) Ngoi cc thng s cng sut in , cn c mt thng s quan trng l nng lng W . l cng sut tiu th ca mch in trong khong thi gian t1 (( t2
Nng lng c tnh theo biu thc
W = =
5.1.2 Phng php o gin tip
mch in mt chiu hoc mch in xoay chiu c ti l thun tr ta c th s dng ng h vn v ng h ampere xc nh cng sut
Phng php mc ampere trong phng php ny c s dng trong trng hp in tr cn o c gi tr ln hoc ni tr ca ampere k c gi tr nh
Phng php mc ampere ngoi phng php ny c s dng trong trng hp in tr cn o RX c gi tr nh hoc volt k c gi tr ln . Phng php ny c sai s tng i ln v khi ti thay i ta khng th cng lc c chnh xc tr s ampere v vn . Mt khc phi s dng cng thc tnh ton sau khi o
Cng sut in c xc nh theo biu thc sau
P = U . I = I2. R = eq \f( U2, R )
Phng php ny c sai s ln ( sai s volt k v ampe k ) v khi ti thay i , ta khng th quan st s thay i thng s c hai ng h o cng lc . Mc khc , phng php ny kh phc tp v phi s dng cng thc tnh ton sau khi o v cng gy ra sai s
Tht vy , ta thy cng sut ti PL c xc nh bi volt k v ampe k . Theo cch u dy nh s trn , tr s cng sut ca ti c xc nh bi gi tr in p v dng in
Chng hn s ampe k mc ngoi , ta c biu thc sau
I = IV + IL
Suy ra IL = I - IV
PL = UV . IL = UV . ( I - IV )
PL = UV . I + UV . IV Nh vy , sai s do cch mc ny ph thuc vo dng in IV i qua volt k , nu IV cng nh th php o cnh chnh xc
5.2 O CNG SUT XOAY CHIU MT PHA 5.2.1 Phng php o trc tip bng Watt k
Nh trnh by trn , phng php o gin tip c nhng hn ch nht nh . khc phc nhng nhc im trn , ngi ta s dng phng php o trc tip l dng Watt k
Watt k l dng c c in , dng o trc tip cng sut thc trong mch in mt chiu hoc xoay chiu mt pha
Watt k c ch to theo kiu in ng hoc st in ng , gm c 2 cun dy : mt cun dy di ng ( cun dy in p ) v mt cun dy tnh ( cun dy dng in )
Cun dy tnh c tit din ln nhng t vng dy ( nn c in tr nh ) c mc ni tip vi ti nn c gi l cun dng
Cun dy ng c tit din nh, nhiu vng dy (nn c in tr ln) c mc song song vi ti nn cn gi l cun p
Nh vy dng in I1 qua ph ti s i qua cun dng , cn in p t ln cun dy tnh t l vi dng in I2 i qua cun dy p
Khi c in p U t vo cun dy ng v c dng in chy qua cun dng ( dng in i qua ph ti ) di tc ng ca t trng in t , kim ca watt k lch i mt gc (m i vi ngun in mt chiu , gi tr ca gc lch (m ny c xc nh theo biu thc
( = eq \f( 1 , D) eq \f( UI , RU + RP ) eq \f ( dM12 , d() Gi s eq \f ( dM12 , d() = const th ( = K . U . I = K . P
Vi K = eq \f( 1 , D) eq \f( 1 , RU + RP ) eq \f ( dM12 , d() gi l h s ca watt k vi dng in mt chiu
i vi mch in xoay chiu , gi tr ca gc lch (m ny c xc nh theo biu thc
( = eq \f( 1 , D) I . IU . cos ( eq \f ( dM12 , d( )
Vi ( = ( - (Trong IU l dng in trong mch song song ca watt k
IU = eq \f ( U , RU + RP ) cos( Vi
eq \f (dM12 ,da) = const
T biu thc trn , ta nhn thy ch s ca watt k t l vi cng sut tiu th trn ph ti .
5.2.2 K hiu Watt k
K hiu * ch cc tnh ca cc cun dy dng v cun dy p . u dy no c k hiu * c qui nh l u u ca cun dy
Trong qu trnh lp Watt k vo mch in , ta cn lu cc tnh ca cun dy trnh lm cho kim quay ngc dn n h hng Watt k .
5.2.3 Cch mc dy watt k
Do watt k in ng c cc tnh , cho nn khi o pha ca mt trong hai cun dy , kim ca watt k s quay ngc v vy cc cun dy c nh du u u trnh lm kim watt k quay ngc . Khi u mch in , ta phi ni cc u dy c du * vi nhau
Watt k in ng thng c nhiu thang o theo dng v p . Gii hn o theo cng dng in l 5A v 10A , theo in p l 150V v 300 V . Gii tn t 0 n hng KHz , cp chnh xc c th t t 0.1 n 0.2% tn s thp hn 200Hz .
Do khi o mun c gi tr cho ng , ta cn phi xc nh hng s Watt k CW ( v Watt k c nhiu gii hn o ) ng thi phi ch n cc tnh ca cc cun dy
CW = eq \f( Um Im , (m ) ( W / vach )
Um
la c o ien ap a chon
Im
la c o dong ien a chon
(m
so vach chia gii han tren watt ke
Gia s khi o , kim ch vach th ( th cong suat mach la
PW = CW(
vi ( la so vach kim ch thc te tren ong ho o
Theo s u dy nh hnh trn , ch th ca c cu in ng c xc nh nh sau
( = K . IL . IA M IA = EQ \F( E , RS + R2) Trong
RS l in tr dng hn ch dng in qua cun dy in p ( cun dy ng )
R2 l in tr cun dy in p
Suy ra
T biu thc trn , ta nhn thy in tr ni ca cun dy dng in cng nh th sai s cng gim ( do tn hao trn cun dy ny gim ) . in tr RS dng gim bt in p trn cun dy in p v th nu in p vo cng ln th in tr RS phi cng ln .
hnh a : dng in ti bng dng in qua cun dy tnh
hnh b : dng in qua cun dy tnh bng tng dng in qua ti v dng in qua cun dy ng
Ta xt s mch in sau , khi in tr RS mc nh hnh bn , hiu in th gia u dy 2 v u dy 4 gn bng in ngun . Do c kh nng gy h hng cho Watt k v s cch in ca 2 cun dy . Ngoi ra khi mc nh th sai s ph s tng ln do nh hng tnh in ln nhau ca 2 cun dy Watt k . V th ta phi mc in tr shunt u dy 4 gim thiu sai s v tng tui th cho Watt k
Mun m rng thang o , ta c th
Phn on cun dy dng in
Ni in tr ph ni tip vi cun dy p
5.2.4 Dng watt k vi my bin p o lng
5.2.4.1 Dng Watt k vi my bin dng CTKhi dng in ph ti ln hn dng in nh mc ca Watt k , ta phi kt hp Watt k vi bin dng CT . S u dy nh sau
Cng sut cho bi Watt k l
PW = P2 = I2 U1 cos (2 = I2 U1 cos ( (1 - ( )Khi bit gi tr cng sut trn Watt k , ta xc nh c cng sut thc
Pthc = KI . I2 U1 cos ( (1 - ( )
Trong
Pthc l cng sut trn Watt k
KI l t s danh nh ca bin dng
Do goc ( nho nen ta co the xem (1 = (2 ( xem gian o vector dong va ap )V the ta co the viet Pthc = KI . I2 U1 cos(2
Nh vay , cong suat tieu thu cua tai bang tch so gia tr so oc c tren Watt ke vi ty so danh nh bien dong CT5.2.4.2 Dung Watt ke vi may bien dong CT va bien ien ap VT
Khi cn o cng sut ca ph ti c dng in v in p ln hn dng in v in p danh nh ca Watt k , ta phi s dng bin dng CT v bin in p VT tng thch vi dng in v in p ca Watt k
S u dy
Cun dy in p ca Watt k c mc hai u cun dy th cp ax ca VT ,hai u dy s cp ca VT c ni vi ngun in ( u song song vi ph ti )
Cun dy dng in ca Watt k c mc ni tip vi cun dy th cp ca CT ( thc hin tng t nh 6.4.1 ) m bo an ton , v ca CT v VT c ni t
Cng sut trn Watt k l
PW = U2 I2 cos(2 Cng sut thc ca ph ti la Pti = KI i2 KV u2 cos ( (1 + (V - (i )Nu gc lch (V v (1 nh , ta c th xem (2 = (1 Nh vy cng sut thc gn ng ca ph ti c xc nh bi biu thc
Pthc = KI . KU . PW = U1 I1 cos(1
Nh vy , cng sut tiu th ca ti bng tch s gia tr s c c trn Watt k vi t s danh nh bin dng CT v t s danh nh ca bin in p VT
Kt qu o c sai s l do t s bin dng , t s bin in p v gc lch pha do cun dng v cun p ca Watt k
S o cach mac watt ke co nhieu tam o5.3 O CNG SUT MCH IN BA PHA 5.3.1 Mch ba pha i xng
Mch ba pha 4 dy
i vi mch in ba pha c ti i xng , ta ch cn s dng mt watt k o cng sut mt pha , ri sau ta nhn vi 3 s c gi tr cng sut cho ton b mch in
Php o c thc hin nh sau
Cng sut mt pha
PW = Up Ip cos(Cng sut ba pha
P3p = 3 . PW = 3 Up Ip cos(Mch ba pha 3 dy
o cng sut in , ta to trung tnh gi bng cch s dng 2 in tr ph c gi tr bng gi tr ca cun dy p . S u dy theo s hnh a
Cng sut ba pha c xc nh theo biu thc
P3p = eq \r( 3) . PW
Ngoi ra , ta cng c th s dng 2 watt k xc nh cng sut in cho ton mch . S u dy nh hnh b . Cng sut ba pha c xc nh theo biu thc
P3p = PW1 + PW2Trong qu trnh o , nu mt trong hai watt k ch ngc th ta i cc tnh cun dy dng in hay cun dy in p . Lc kt qu nhn c t watt k s ly gi tr m .
V d nh watt k 2 quay ngc , sau khi i cc tnh cun dy th cng sut ton mch s la P3p = PW1 PW2
5.3.2 Mch in ba pha khng i xng ( ti khng cn bng )
Mch ba pha bn dy
xc nh cng sut in , ta phi s dng 3 watt k . Vic u dy cng tng t nh u dy Watt k mt pha i xng ( lu n dng in nh mc ca Watt k v in p danh nh ca cun p Watt k )
Cng sut ton mch c xc nh theo biu thc sau
P3p = PW1 + PW2 + PW3Mch ba pha ba dy
Thc hin tng t nh mch ba pha i xng
5.3.3 S dng watt k ba pha o ti ba pha khng cn bng
Watt k ba pha hai phn t
c cu to gm hai cun dy in p ( hai cun dy di ng ) c cng trc quay v hai cun dy dng in c nh . Phng php o s dng Watt k ny cng ging nh phng php o dng 2 Watt k mt pha o cng sut ti ba pha ba dy . V th cch mc cng ging nh cch mc 2 Watt k mt pha o cng sut ti ba pha ba dy
Cu to ca Watt k ba pha 2 phn t nh hnh v
Watt k ba pha hai phn t ri
Loi Watt k ny thng c s dng trong cng nghip . Watt k hai phn t ri c 2 cun dy p c cng trc quay v 3 cun dy dng in gm cun dy th 3 , mt na cun dy p (1) , mt na cun dy dy p ( 2 )
Phng php o v cch u dy ging nh Watt k ba pha , hai phn t cun dy p v loi ba phn t phn cun dy dng
5.3.4 o cng sut ba pha ca ti s dng bin dng v bin p
Cng ging nh Watt k mt pha , khi dng in ti ln hn dng in danh nh ca Watt k , s dng Watt k ny ta phi kt hp vi bin dng CT . Mch c u nh s trn
L lun tng t nh trnh by trn, ta xc nh c cng sut tiu th ca ph ti
Ppha A = KI1 . PW1
Ppha B = KI2 . PW2
Ppha C = KI3 . PW3
Pphu tai = Ppha A + Ppha B + Ppha C Thng ta s dng 3 CT c t s bin dng ging nhau . Do
Pphu tai = KI ( PW1 + PW2 + PW3 )
Khi ph ti c dng in v in p ln hn dng in v in p danh nh ca Watt k , ta phi s dng bin dng v bin in p .
S u mch nh hnh v
Lu
m bo an ton cho ngi v thit b , cc TI v TU phi c ni t
5.4 O IN NNG 5.4.1 Khi nim chung
in nng l sn phm chnh ca ngnh in vic o in nng c ngha rt ln v mt kinh t v k thut .
Nng lng in trong mch in xoay chiu mt pha c xc nh theo biu thc
W = = = K . P . tTrong
P
l cng sut tiu th trn ph ti
t = t2 t1 l khong thi gian ph ti tiu th in K
l h s
5.4.2 Cu to cng t in
Cng t in c ch to da trn c cu ch th cm ng in t , gm hai phn chnh l phn tnh v phn ng
Phn tnh gm c
Cun dy dng in c mc ni tip vi ph ti nn cun dy c c dy ln nhng t vng dy
Cun dy in p mc song song vi ph ti , nn c s vng dy nhiu nhng c dy nh
Mt nam chm vnh cu hnh ch U t vung gc vi da nhm to ra moment hm
Phn ng gm
Mt a nhm D mng c ng knh t 80 n 100 mm b dy 0.5mm c gn vi trc , da nhm D c mp da nm trong khe h ca mch t cun dng v cun p . cho da nhm quay u , ngi ta gn thm nam chm m M v b c hc E c bnh rng n khp trc quay ca da nhm D
B hin th c ni lin vi b s c kh (h thng bnh rng ) hin th gi tr in nng tiu th
5.4.3 Nguyn tc hot ng ca cng t in
Khi c dng in chy qua cun dng v qua cun p , s sinh ra t thng (1 v (2
Cc t thng ny xuyn qua da nhm v cm ng trong da nhm cc sc in ng cm ng E1 v E2 , cc sc in ng to ra cc dng in xoy trn da nhm . Cc dng in xoy ny li nm trong t trng ca nam chm in to bi cun dy dng v cun dy p nn n chu lc tc dng v to thnh moment quay .
V cun dy p c nhiu vng dy nn h s t cm L ng k so vi cun dng nn c th xem in p lch pha 900 so vi dng in . Tc ng tng h gia t thng (1 v (2 vi cc dng in xoy to thnh moment lm quay da nhm
Moment quay Mq l tng cc moment thnh phn
Mq = K1 (1 I22 sin( + K2 (2 I12 sin( l gc lch pha gia (1 va (2
K1 , K2 l h s Nu dng in to ra t thng (1 v (2 l hnh sin v da nhm c cu to ng nht th dng in xoy I12 v I22 t l vi tn s f ca ngun in v t thng sinh ra chng
I12 = C3 f vI22 = C4 f (2Nh vy , ta c
Mq = C f (1(2 sin (Vi
C = C1 + C2 + C3 + C4
(1 = KI I
(2 = KU IU = KU eq \f( U , ZU) Trong U l in p t ln cun p
ZUl tng tr cun p
KI , KU l h s t l
Do cun dy p c in t thun nh so vi in khng nn ta c th xem
ZU = XU = 2( f LU
LU l in cm ca cun dy v f l tn s ngun Do (U = eq \f( KU U , 2( f LU ) = KU eq \f( U , f ) vi KU = eq \f( KU , 2( LU )
Nu ta xem (1 = (Iva (2 = (U th Mq = C f (I (U sin (
Do Mq = C KI KU U I sin (Ngoi ra , ta c Mq = K1 U I sin (Nu ( = 900 - ( th sin ( = sin( 900 - ( ) = cos(
Do biu thc moment quay c th vit li la Mq = K1 U I cos( = K1 P Di tc dng ca moment quay, da nhm s quay vi tc l n0 (vng / pht). Dng in xoy kt hp vi t trng do nam chm vnh cu to thnh moment hm da nhm MC = K2 n0 Khi da nhm quay u (trng thi cn bng ) , ta c
Mc = Mq hay K2 n0 = K1 P
Suy ra
P = eq \f( K2 , K1) n0
Trong khong thi gian t = t2 t1 , da nhm quay c N vng . V vy n0 = eq \f( N , t ) Nh vy , in nng tiu th c xc nh
W = P . t = eq \f( K2 , K1) n0 . t = eq \f( N ,C)
Hay C = eq \f( N , W)( vng /KWh )
Trong C = eq \f( K1 ,K2) l hng s thc ca cng t in , l s vng quay ca da nhm khi tiu th cng sut 1KW trong 1 gi
N = n0 . t l s vng quay thc t ca da nhm Kt lun
S vng quay ca da nhm trong khong thi gian t t l thun vi in nng tiu th
T s vng quay ca da nhm , ta xc nh c in nng tiu th
Mi cng t in c t trng bi cc thng s sau
nhy
Sm
( vong / KWh )
Hng s nh mc cng t
Cm = Sm
( vong / KWh )
Hng s thc t ca cng t C = eq \f( W , N ) ( KWh / vong )
in p nh mc ca cng t Um
Dng in nh mc ca cng t in Im 5.4.4 Kim tra hng s cng t
kim tra hng s cng t C , ngi ta iu chnh sao cho I = Im , U = Um v h s cng sut cos( = 1 . Khi P = Um . Im
Trong khong thi gian t , cng t s quay c N vng
Ta c C = eq \f( N ,Um. Im.t ) = eq \f( N , Pm . t ) Hng s ny khng i i vi mi loi cng t v c ghi trn mt cng t in . Chng hn nh mt cng t in trn c ghi thng s 1KWh 1500vng , ngha l nu da nhm quay 1500 vng th mt hin th s nhy thm 1 n v cng sut . Nu hng s C khng bng gi tr nh mc ghi trn mt cng t in , ngi ta s iu chnh v tr nam chm vnh cu tng hoc gim moment cn MC cho n khi gi tr C t c gi tr nh mc th dng li . Sai s ca cng t in
(% = eq \f( Cm - Co , Co ) 100%
5.4.5 s u dy cng t in mt pha ba pha
Khi lp t cng t in , ta phi u cc u dy ng theo s hng dn ca hng sn xut . Mi loi cng t in c mt kiu mc dy ring nhng vn m bo nguyn tt Cun dng mc ni tip vi ph ti , cun dy p song song vi ph ti
5.4.5.1 Mc cng t in mt pha
Ty theo cch u cc u dy cun dng v cun p m ta c cch u dy khc nhau
S u dy thng c ghi trn np cng t in .
5.4.5.2 Cch mc cng t in ba pha
Cng t in ba pha c cu to tng t nh cng t in mt pha . Thng thng cng t in ba pha c cc loi sau Cng t in ba pha 2 phn t : loi cng t in ny c 2 cun dy dng in v 2 cun dy in p , cc u dy cun dng v cun p c u li vi nhau a ra ngoi 6 u dy . Cch mc cng t in loi ny tng t nh cch mc watt k 3 pha Cng t in ba pha 2 phn t c s dng o in nng trong h thng in ba pha 3 dy . S u dy nh hnh v Cng t in ba pha 3 phn t loi cng t in ny c 3 cun dy dng in v 3 cun dy in p , cc u dy cun dng v cun p c u li vi nhau a ra ngoi 7 , 8 hoc 11 u dy ( nu c s dng my bin dng ) . Cch mc cng t in loi ny tng t nh cch mc watt k 3 pha 3 phn t
Cng t in ba pha 3 phn t c s dng o in nng trong h thng in ba pha 4 dy ( c dy trung tnh ) . S u dy nh hnh v
Khi dng in i qua ph ti c tr s ln hn nhiu so vi dng in nh mc ca cng t in 3 pha , ta phi kt hp vi 3 my bin dng . Gi tr thc s l tch s ca t s my bin dng KI vi gi tr o c trn cng t in
Lu
Khi chn my bin dng , ta phi cn c vo cng sut ca ph ti chn dng in my bin dng cho ph hp
V d
Nu ph ti c dng in nh mc trong khong 100A > Ipt > 50A th ta chn CT c t s KI l 100/5 hoc 150/5
Nu ph ti c dng in nh mc trong khong 150A > I > 100A th ta chn CTc t s KI l 150/5 hoc 200/5
Cc thng s ghi trn cng t in mt pha v ba pha
cng t in mt pha , ngha cc thng s ln lt l in p s dng l 220V
Dng in nh mc l 10 A ( tuy nhin ta c th s dng ti c dng in l 20 A nhng trong thi gian ngn )
Tn s s dng l 50 Hz
S vng quay ca da nhm cho mi kilowatt gi l 600 vng ( Da nhm quay 600 vng th ch s kW.h s nhy 1 s )
cng t in ba pha , ngha cc thng s ln lt l in p s dng ngun in 3 pha 4 dy c in p dy l 220V hay 380 V
Dng in nh mc l 5A
Tn s s dng l 50 Hz
S vng quay ca da nhm cho mi kilowatt gi l 450 vng
S dng mi trng c nhit 270C
5.5 O H S CNG SUT DNG VN K V WATT K 5.5.1 o trc tip bng watt k phn khng mt pha ( VAR k )
Theo nh ngha , cng sut phn khng ca ti
Q = U . I . sin ( = U. I . cos ( 900 - ( ) Watt k phn khng c cu to tng t nh watt k in ng , nhng lm lch pha cun dy in p , ngi ta mc ni tip mt cun dy cm hay mt t in nh hnh v
Tng t nh watt k, gc quay ca kim cng t l vi dng in qua cun dy dng v cun dy p , ng thi cng ph thuc sin ca gc lch pha gia dng in v in p . Do gc quay t l vi cng sut phn khng
5.5.2 Cch o cng sut phn khng
Vic o cng sut phn khng tng t nh o cng sut hu ch c trnh by trn
Ngoi cch o cng sut bng watt k , ta cng c th o gin tip bng vn k v ampere k v Watt k . Nhng phng php ny cho kt qu khng chnh xc v s u dy phc tp nn t c s dng
5.5.3 o cng sut phn khng ca ti ba pha
o cng sut phn khng trong h thng in ba pha bn dy
Nh ta bit in p dy UBC , UAC v UAB tr pha 900 so vi in p pha UA , UB v UC . V th ta c th s dng Watt k mt pha o cng sut phn khng Q
S nh hnh v
Cng sut pha A :
PA = IA . UBC . cos ( 900 - ( )
PA = eq \r(3) IA UA sin( = eq \r(3) QA Ngha la QA = eq \f(PA , ) Gi tr PA c c trn Watt k
Tng t i vi pha B v pha C , cng sut phn khng ca ph ti ba pha s bng tng cng sut phn khng cc pha
Qba pha = QA + QB + QC Qba pha = eq \f( PW1 + PW2 + PW3 , \R(3)) o cng sut phn khng trong h thng in ba pha ba dy
Nu ti cn bng v in p ngun i xng
Trong trng hp ny , ta c th s dng 2 Watt k mt pha hoc 1 Watt k ba pha hai phn t
Gi s , ta s dng 2 Watt k mt pha v mc mch nh hnh v
Cng sut o bng 2 Watt k mt pha cho kt qu l
PW = IA . UBC . cos ( 900 - ( ) + IA . UBC . cos ( 900 - ( )Do ti cn bng v in p i xng , nn UBC = UCA v IB = IA V vy cng sut tc dng l
PW = 2 IA UBC sin( = 2 eq \r(3) IA UA sin( M Q = IA UA sin( Do PW = 2 eq \r(3) Q
Suy ra
Q = eq \f( 1,2.\r(3)) PW
Kt lun
Mun chuyn Watt k thnh VAR k th kt qu c trn thang o Watt k nhn vi h s t l v n v VAR ( hoc KVAR )
Neu ien ap oi xng va phu tai khong can bang Trong trng hp ny , ta phi s dng 3 Watt k v c u mch nh hnh bn . Cng sut phn khng mi pha bng kt qu c trn cng sut tc dng chia cho eq \r(3) QA = eq \f( PW1 , \R(3)) , QB = eq \f( PW2 , \R(3)) va QC = eq \f( PW3 , \R(3)) Q = QA + QB + QC = eq \f( PW1 + PW2 + PW3 , \R(3))
Cng vi cch mc trn , nu ti cn bng th kt qu cng sut phn khng s l tch s gia kt qu c trn Watt k vi eq \r(3) Q = eq \r(3) PWNu s dng Watt k hai phn t hoc hai Watt k mt pha , mch in c mc nh hnh v . Mch s dng 3 in tr mc ni tip to ra mch sao cn bng , nh vy in p pha C c p vo mch th nht v in p pha A c p vo mch th hai
oi vi pha B , ta co
PW = PW1 + PW2 = IAUC cos( 600 - ( ) + ICUA cos( 1200 - ( )
PW = Ipha Upha [ 0.5 cos( + ( eq \r(3) / 2) sin( - 0.5cos( + ( eq \r(3) / 2) sin( ]
PW = eq \r(3) Ipha Upha sin( = eq \r(3) Qpha Suy ra eq \r(3) PW = 3 Qpha Kt lun
Cng sut phn khng ca ti ba pha khng cn bng tr s c c ca hai Watt k nhn vi eq \r(3) 5.6 O H S CNG SUT DNG C CU O IN NG Dng in v in p l hai tn hiu in khi i qua ti s lch pha nhau mt gc ( gc lch ny ty thuc vo tnh cht ca ti .
Nu ti l thun tr th ( = 0 hay cos( = 1
Nu ti l thun cm th in p s nhanh pha so vi dng in mt gc l ( = eq \f( ( , 2)
Nu ti l thun dung th in p s chm pha so vi dng in mt gc l ( = - eq \f( ( , 2)
i lng th hin s lch pha gia hai tn hiu ny l cos( , i lng ny gi l h s cng sut cos( . i lng ny dng lm ch tiu nh gi cht lng cung cp in nng . H s cng sut cos( cng ln ( cng gn bng 1 ) th hiu qu s dng in cng cao v qu trnh truyn ti in nng cng hiu qu
Vic nng cao h s cng sut s tn dng tt cng sut ngun .
V d mt my pht in c cng sut nh mc Sm = 10000kVA
Nu h s cng sut ca ph ti l cos( = 0.5 th cng sut tc dng ca my pht cung cp cho ph ti l
P = Sm . cos( = 10000 x 0.5 = 5000 kW
Nu h s cng sut ca ph ti l 0.9 th cng sut tc dng ca my pht cung cp cho ph ti l
P= Sm . cos( = 10000 x 0.9 = 9000 kW
Nh vy h s cng sut l i lng c ngha rt ln v kinh t cng nh cht lng cung cp in . Do , trong lnh vc o lng in , ta cn phi bit h s cng sut cos(. T c bin php nng cao h s cng sut cos( nu h s cng sut thp hn qui nh nhm ci thin cht lng li in
5.6.1 o cos( bng volt k
kim tra hoc ly chun cho cos( k hoc o s lch pha ( gia hai tn hiu
e1 = E1 cost v e2 = E2 cos ( t + ( )
Ta c th s dng phng php sau
Dng volt k o S l tng in p ca tn hiu e1 v e2 o D l hiu s gia hai tn hiu
S2 = E12 + E22 + 2E1 E2 cos(
D2 = E12 + E22 - 2E1 E2 cos(Nh vy cos( = eq \f( S2 - D2 , 4E1E2 ) Tng t ta cng c th xc nh h s cng sut cos( ca ti khng bng cch s dng 3 volt k S u mch nh hnh v
cos( = eq \f( V3 2 - V12 - V22 , 2 V1 V2 )
Trong
V1 l in p trn ti
V2 l in p trn in tr thun
V3 l in trn in tr thun v ph ti
Phng php ny c sai s t 50 n 100 nu gc lch pha khong 900 v s sai s ny cng ph thuc vo cp chnh xc ca volt k V1 , V2 v V3
5.6.2 Phng php o gin tip
o h s cng sut cos( mch in mt pha
Dng vn k , ampere k v watt k . Phng php ny n gin nhng s mc dy phc tp v c sai s ln . Watt k cho bit cng sut hiu dng ca ti , vn k v ampere k cho bit gi tr in p v cng dng in .
S mc mch nh hnh v
H s cng sut c xc nh theo biu thc cos( = eq \f( P , U. I ) T biu thc trn , ta nhn thy , nu bit cc gi tr cng sut hu ch P , in p U v cng dng in I ta s tnh c cos(o h s cng sut cos( mch in ba pha i xng
Trong trng hp ny gc lch pha c o gia dng in ca mt dy pha vi in p gia cc dy pha ca ti ba pha
P = Ud Id cos(Suy ra
cos( = eq \f( P , Ud Id ) 5.6.3 Phng php trc tip
Cos( k in ng mt pha
C cu o kiu t s k in ng hoc st in ng , phn tnh v phn ng chia lm hai cun dy mc ni tip nhau . c bit cun dy 1 c mc ni tip vi in tr R v cun dy 2 c mc ni tip vi cun khng L sao cho dng in IR v IL lch pha nhau mt gc 900 . Do 2 cun dy c t vung gc vi nhau s to ra hai moment quay c xc nh theo biu thc
M1 = M . cos(
M2 = M . sin(Trong
M1 l h s h cm gia cun dy di ng 1 vi cun dy c nh
M2 l h s h cm gia cun dy di ng 2 vi cun dy c nh
M l h s h cm ln nht khi cc cun dy di ng c t thng ( do cun dy c nh to ra
Gi s tng tr ca cun dy rt nh so vi gi tr in tr R v XL ca cun dy L
Ta c uti = U eq \r( 2) cos t
l in p ca ti
iti = U eq \r( 2) cos ( t - ( ) l dng in ca ti
Khi dng in qua cun dy 1 v cun dy 2 l
ir = eq \f( U , R )
eq \r( 2) cos t v iL = eq \f( U , (L )
eq \r( 2) cos ( t - ( )
Do moment quay ca ca cun dy 1 v cun dy 2 l
Mq1 = eq \f( UI , R)
eq\f( UI ,
eq \f( dM1 , d() cos( v Mq2 = eq \f( UI , (L)
eq\f( UI ,
eq \f( dM2 , d() sin(Ti tr s (i ca cun dy di ng Mq1 = Mq2 , hai cun dy di ng ng yn ( cn bng ) . Lc ny ta xc nh c gc lch pha ( gia hai tn hiu p v dng
tg(= eq \f( (L , R) tg(i
Nu nh cun dy v mch in c ch to sa cho R = L th ti v tr ca ch th ca 2 cun dy ta c (i = (
Trn cos( k c khc theo tr s cos ca gc lch pha ( c tr s 0 gia ( tng ng vi gi tr cos( = 1 )
Nu kim cos( k lch v pha trn ( hay pha phi ) th in p nhanh pha hn dng in ( Lead )
Nu kim cos( k lch v pha di ( hay pha tri ) th in p chm pha hn so vi dng in ( Lag )
Vic ly chun cho cos( k ph thuc vo tn s ca tn hiu o . hn ch nh hng ca tn s ta s dng cun dy 2 gm 2 phn t bng nhau , phn t 1 ni vi L v phn t 2 ni t in nh hnh . gi tr ca L v C c chn sao cho LC2 = 1 khi o gc lch pha ca cc tn hiu (Cng hng tn s ca tn hiu o) Cos( k ba pha
Khi o h s cng sut cos( ba pha ngha l ta o gc lch pha ( gia dng in mt dy pha vi in p gia cc dy pha ca ti ba pha . Theo hnh v , ta thy cun dy c nh ca pha k c mc ni tip vi ti mt trn ba pha in ca ti , cn 2 khung dy 1 v 2 c mc gia cc pha ca ti qua trung gian cc in tr R c tr s ln v in cm ca cun dy c tr s khng ng k Moment quay trung bnh ca khung quay 1 v 2 l
Mq1 = K1 UAB IA cos ( 1200 + ( )
Mq2 = K2 UAC IA cos ( 1200 - ( )
Ti v tr cn bng , ta c Mq1 = Mq2
Hay eq \f ( K1 , K2 ) = eq \f ( cos ( 1200 + ( ) , cos ( 1200 - ( ) )
Do cos( = G(()
Ngc vi mt pha , pha k 3 pha khng nh hng bi tn s nu nh tn s ca tn hiu khng cao
Ngoi ra ta cng c th o lch pha bng dao ng k ( my hin sng hay my Oscillocope cho cc tn hiu c bin nh )
CU HI N TP
Cu 1Nu cu to ca watt k tc dng ? Ti sao watt c cc tnh ?
Cu 2Nu tc dng ca cc cun dy trong watt k tc dng ?
Cu 3Trnh by cch mc watt k ?
Cu 4Trnh by cch o cng sut tc dng mch in ba pha c ti i xng ? ( mng in ba pha 3 dy v ba pha 4 dy )
Cu 5Nu cu to watt k phn khng ? So sng vi watt k in ng ?
Cu 6C bao nhiu cch o cng sut phn khng ? Trong cc cch , cch no l thng dng ?
Cu 7Trnh by cu to ca cng t in mt pha ?
Cu 8Trnh by nguyn l lm vic ca cng t in mt pha ?
Cu 9V cc s u cng t in mt pha ?
Cu 10Trnh by cch xc nh cng t in quay nhanh hay quay chm ? nu cch khc phc ?
Cu 11V cc s u dy cng t in ba pha ? Nu im khc nhau ca cc loi cng t in ny ?
Cu 12Lm th no o nng lng in khi dng in ph ti ln hn dng in nh mc ca cng t in ?
Cu 13Tnh cng sut in tiu th ca mt ph ti c gn vo cng t in trn c ghi 600 vng / kWh . Bit rng ph ti c s dng trong thi gian 15 pht v cng t in quay c 50 vng
Cu 14Mt bp in c cng sut 1000W 220V
Tnh dng in v gi tr in tr ca dy may xo dng lm bp in
Tnh s vng quay ca cng t in nu ta s dng bp in trn trong khong thi gian l 20 pht . Bit rng trn cng t in c ghi 450 vng/kWh
Cu 15M t cch xc nh cng sut in ca mt ng b mt nhn ? ( ta c th s dng vn k ampe k , watt k v cos( k xc nh )
Cu 16Trong qu trnh o cng sut tc dng , nu kim ca 1 trong 3 watt k b quay ngc th ta x l nh th no ?
Cu 17Nu ngha cc thng s ghi trn cng t in mt pha v ba pha ?
(((
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
Hnh a
Hnh b
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
EMBED Visio.Drawing.11
_1196306265.vsdPhu tai
*
*
W
A
V
x
I2
I1
S o mac Watt ke , bien dong TI va bien ien ap TU
a
X
A
_1196341089.vsdUA
UB
UC
IA
IB
IC
A
B
C
N
_1196937119.vsdR
L1'
L1
2
1
L
TAI
R
IL
IR
_1218289967.vsdkW.h
0
9
0
9
9
5
IEN NANG KE MOT PHA
DD28 220V 10( 20)A 50 Hz
600r/kW.h 1996 No 64268
San xuat tai cong ty thiet b o ien
kW.h
EMIC
0
8
0
8
8
5
CONG T IEN 3 PHA 4 DAY HU CONG
MV3E4
So SX 05
San xuat tai cong ty thiet b o ien
185642
3x 220 /380V
3 x 5A
50 Hz
450vong /kWh
270C
Cap 2
_1218290933.vsdP =
C
a
C
150V
1
1A
300V
2
10
5
5A
U
I
W
0
1A
5A
0
150
300
LOAD
SOURCE
_1288269915.unknown
_1218290874.vsdB
A
+
+
+
D
M
_1218056154.vsd*
*
W
W1
W2
W3
PHU TAI
TI1
TI2
TI3
_1196899979.vsdj
E2
- E2
E1
D
S
_1196307016.unknown
_1196340312.unknown
_1196340955.vsd
_1196306914.unknown
_1196139326.vsdR
RP
RU
I
IU
Unguon
IU
U
I
W
*
*
*
*
_1196221440.vsdR
W
*
*
A
B
C
RT
R
W1
*
*
A
B
C
RT
W2
*
*
_1196261767.vsdVA
IA
VBC
VB
VC
jA
900 - jA
_1196274931.vsdVA
IA
VBC
VB
VC
jA
900 - jA
600
_1196280376.vsdA
B
C
*
*
W2
TAI BA PHA
*
*
W1
_1196262387.vsd*
*
W1
A
B
C
*
*
W2
TAI BA PHA
_1196255459.vsd*
*
W
*
*
W1
W2
TI2
A1
A2
V1
V2
PHU TAI
TI1
TI2
3 PHA
A
x
A
X
x
a
a
_1196259121.vsd*
*
W2
*
*
W3
A
B
C
N
TAI BA PHA
*
*
W1
_1196229548.vsd( 1 )
( 2 )
IA
IB
VA
VB
VC
IA
IB
_1196221067.vsd*
*
W
Phu tai
A
V
I1
I2
U1
I1
- I2
I2
Gian o vector dong va ap
S o mac Watt ke va bien dong TI
_1196221106.vsd V2
-V2
U1
I1
-I2
I2
j2
j1
di
Gian o vector dong va ap
j2
dv
_1196143280.vsdW
*
*
RS
RT
W
*
*
RS
RT
Hnh a
Hnh b
IA
IA
_1156448712.unknown
_1196109085.vsdA
V
RT
RA
RV
A
V
RT
RA
RV
Ampere ke mac trong
Ampere ke mac ngoai
_1196108502.vsdG
W
*
*
Cuon day dong ien
*
Cuon day ien ap
*
hay
_1156448582.unknown