chuyên đề 2: quá trình học của mạng nơ- · pdf filethông...

Click here to load reader

Upload: duonghuong

Post on 01-Feb-2018

222 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 1

    M U

    1. Tnh cp thit ca ti

    Trong rt nhiu lnh vc nh iu khin, t ng ha, cng ngh

    thng tin, nhn dng c i tng l vn mu cht quyt

    nh s thnh cng ca bi ton.

    Mt nhc im khi dng mng nron l cha c phng php lun

    chung khi thit k cu trc mng cho cc bi ton nhn dng v iu

    khin m phi cn ti kin thc ca chuyn gia. Mt khc khi xp x

    mng nron vi mt h phi tuyn s kh khn khi luyn mng v c

    th khng tm c im ti u ton cc... Hin nay, vic nghin cu

    cc thut ton tm nghim ti u ton cc khi luyn mng nron

    c mt s tc gi nghin cu p dng. Tuy nhin khi s dng

    mng nron xp x mt s i tng phi tuyn m mt li sinh ra

    c dng lng khe, vic hun luyn mng gp rt nhiu kh khn.

    Ni dung ti s i nghin cu mt thut ton tm im ti u ton

    cc trong qu trnh luyn mng nron bng thut ton vt khe c s

    kt hp vi gii thut di truyn.

    2. Mc tiu ca lun n

    - xut m hnh kt hp thut ton vt khe v gii thut di truyn

    hun luyn mng nron.

    - Xy dng b cng c phn mm luyn mng nron cho mt s bi

    ton c mt li c bit, lm c s b sung vo Neural Toolbox

    Matlab.

    3. Ni dung chnh ca lun n

    - Nghin cu l thuyt v thut ton vt khe v xy dng thut ton

    tnh bc hc vt khe.

    - Xy dng thut ton hun luyn mng nron bng k thut lan

    tuyn ngc kt hp vi thut ton vt khe.

  • 2

    - xut thut ton hun luyn mng nron bng k thut lan truyn

    ngc c s dng gii thut di truyn kt hp vi thut ton vt

    khe.

    - Vit v ci t chng trnh hun luyn mng nron trn C++.

    - Vit v ci t chng trnh hun luyn mng nron trn Matlab.

    CHNG 1

    MNG NRON V QU TRNH HC CA MNG NRON

    1.1. Gii thiu v mng nron v qu trnh hc ca mng

    nron

    1.1.1. Mng nron v cc phng php hc

    Mng nron nhn to, gi tt l mng nron, l mt m hnh x l

    thng tin phng theo cch thc x l thng tin ca cc h nron sinh

    hc. N c to ln t mt s lng ln cc phn t (gi l nron)

    kt ni vi nhau thng qua cc lin kt (gi l trng s lin kt) lm

    vic nh mt th thng nht gii quyt mt vn c th no .

    Mt mng nron nhn to c cu hnh cho mt ng dng c th

    (nhn dng mu, phn loi d liu,...) thng qua mt qu trnh hc t

    tp cc mu hun luyn. V bn cht hc chnh l qu trnh hiu

    chnh trng s lin kt gia cc nron sao cho gi tr hm li l nh

    nht.

    C ba phng php hc ph bin l hc c gim st, hc khng gim

    st v hc tng cng. Hc c gim st l phng php c s

    dng ph bin nht, trong tiu biu l k thut lan truyn ngc.

    1.1.2. nh gi cc nhn t ca qu trnh hc

    1.1.2.1. Khi to cc trng s

    Do bn cht ca gii thut hc lan truyn ngc sai s l phng

    php gim lch gradient nn vic khi to cc gi tr ban u ca

    cc trng s cc gi tr nh ngu nhin s lm cho mng hi t v cc

    gi tr cc tiu khc nhau.

  • 3

    1.1.2.2. Bc hc

    Vic chn hng s hc ban u l rt quan trng. Vi mi bi ton ta

    li c phng n chn h s hc khc nhau. Khi mt qu trnh hun

    luyn theo k thut lan truyn ngc hi t, ta cha th khng nh

    c n hi t n phng n ti u. Ta cn phi th vi mt s

    iu kin ban u m bo thu c phng n ti u.

    1.2. Nhn dng h thng s dng mng nron

    1.2.1. Nhn dng h thng

    1.2.1.1. Ti sao phi nhn dng

    Bi ton nhn dng l mt vn t ln hng u trong nhiu cc

    lnh vc khc nhau nh: in t y sinh, in t vin thng, h thng

    in, t ng ha v iu khin V d nh: nhn dng vn tay,

    nhn dng k t, nh, ting ni, pht hin v chn on bnh...

    1.2.2. Nhn dng h thng s dng mng nron

    1.2.2.1. Kh nng s dng mng nron trong nhn dng

    Xt trng hp i tng phi tuyn c phc tp cao, nu s dng

    phng php gii tch thng thng nhn dng s rt kh khn,

    thm ch khng thc hin c do s hiu bit ngho nn v i

    tng. V vy cc nh khoa hc a ra tng l s dng cng c

    tnh ton mm nh h m, mng nron, i s gia t xp x -

    chnh l nhn dng i tng. Mng nron l mt trong nhng cng

    c hu hiu nhn dng m hnh i tng, bng phng php ny

    ta khng bit c m hnh ton thc s ca i tng nhng hon

    ton c th s dng kt qu xp x thay th i tng.

    1.2.2.2. M hnh nhn dng h thng s dng mng nron

    Nhn dng gm: nhn dng m hnh v nhn dng tham s.

    Nhn dng m hnh l qu trnh xc nh m hnh ca i tng v

    thng s trn c s u vo v u ra ca i tng. M hnh thu

    c sau khi nhn dng gi l tt nu n th hin c ng i

  • 4

    tng. Nh vy c th s dng m hnh thay cho i tng d

    bo, kim tra v iu khin.

    Mng nron c hun luyn

    m hnh ha quan h vo ra

    ca i tng. Nh vy quy

    trnh nhn dng m hnh c

    bn cht l thut ton luyn

    mng. Cu trc mng nron

    gii bi ton nhn dng m hnh rt a dng, ty thuc vo tng bi

    ton c th.

    Nhn dng tham s chnh l hun luyn mng, c biu din trn

    Hnh 1.2. Tn hiu sai s e y y l c s cho qu trnh luyn mng.

    Mng nron y c th l mng nhiu lp hoc cc dng khc v

    c th s dng nhiu thut luyn mng khc nhau.

    1.2.2.3. Nhn dng h thng s dng mng nron

    Nhn dng h thng cn hai giai on l la chn m hnh v ti u

    tham s. i vi mng nron la chn s nt n, s lp n (cu trc

    ca mng) tng ng vi m hnh la chn. Mng c th c

    hun luyn theo kiu gim st vi k thut lan truyn ngc, da vo

    lut hc sai s hiu chnh. Tn hiu sai

    s c lan truyn ngc qua mng.

    K thut lan truyn ngc s dng

    phng php gim gradient xc

    nh cc trng ca mng v vy tng

    ng vi ti u tham s.

    1.3. Mt li c bit khi luyn

    mng nron

    1.3.1. Mt li c bit khi luyn

    mng nron Hnh 1.3: Mt sai s dng lng khe

    i tng

    Mng nron

    u y

    y

    e -

    Hnh 1.2: M hnh nhn dng c bn

  • 5

    Hnh 1.3 m t mt mt sai s, c mt vi iu c bit cn ch i

    vi mt sai s ny: dc bin i mt cch mnh m trn khng

    gian tham s. V l do , n s kh m la chn mt tc hc

    ph hp cho thut ton gim dc nht.

    1.3.2. V d v bi ton dn n mt li c bit

    c im khe ca cc bi ton ti -u ho trong ngnh nhit[28]

    S dng mng nron nhn dng i tng

    Vi cc h thng c phi tuyn cao th lm th no nhn dng

    i tng lun l mt cu hi t ra vi chng ta. V tnh phi tuyn

    ca cc mng nron (hm kch hot phi tuyn), chng c dng

    m t cc h thng phi tuyn phc tp.

    Luyn mng nron c hai qu trnh, qu trnh nh x v qu trnh

    hc. Hc thc cht l qu trnh lan truyn ngc. Thc hin k thut

    lan truyn ngc chnh l gii bi ton ti u tnh vi hm mc tiu

    l mt sai s.

    Hnh dng ca mt sai s ph thuc vo s lp nron v loi hm

    kch hot. Trong khi mt sai s vi mng tuyn tnh mt lp c mt

    cc tiu n v dc khng i, mt sai s vi mng nhiu lp c

    th c nhiu im cc tiu cc b, c th b ko di, un cong to

    thnh khe, trc khe v dc c th thay i mt di rng trong

    cc vng khc nhau ca khng gian tham s.

    Thc t, vic chn hm kch hot nh th no, chn s lp mng

    nron bng bao nhiu ph thuc vo i tng cn xp x. Nh vy,

    do phc tp ca i tng cn xp x khc nhau nn hm mc tiu

    rt khc nhau v dn n qu trnh hc (gii bi ton ti u) c th

    rt phc tp. c bit khi i tng cn xp x dn n hm mc tiu

    c dng lng khe (v d nh i tng nhit) th qu trnh hc rt

    kh khn thm ch khng hi t nu ta s dng cc b cng c c

    trong Toolbox ca Matlab.

  • 6

    1.4. M phng qu trnh luyn mng nron khi s dng

    Toolbox ca Matlab

    1.4.1. M phng hun luyn mng nron c mt li bnh

    thng

    Xt h thng phi tuyn cn nhn

    dng c m hnh ton hc sau:

    f (u) = 0.6 sin( .u) + 0.3 sin(3. .u) + 0.1

    sin (5. .u)

    Tn hiu vo: u (k) = sin(2 .k/250)

    Mng nron s dng l mng truyn

    thng 3 lp c mt u vo v mt

    u ra.

    1.4.2. M phng hun luyn mng nron c mt li c bit

    minh ha, tc gi xut cu trc mng n ron nhn dng cc

    ch s: 0, 1, 2,...,9. Trong hm sigmoid c s dng lm hm

    kch hot. 1/ (1 exp(-x))f

    Hnh 1.6 trnh by kt qu ca qu trnh luyn mng cho bi ton

    nhn dng ch vi cc k thut lan truyn ngc sai s theo phng

    php Batch Gradient Descent (traingd), Batch Gradient Descent with

    Momentum (traingdm), Variable Learning Rate (traingda, traingdx).

    Cc phng php ny u c tch hp trn Neural Network

    Hnh 1.5: Cu trc mng nron cho nhn dng ch

    Hnh 1.4: K nguyn luyn mng v d 1

  • 7

    Toolbox ca Matlab. Nhn chung cc phng php u cho kt qu

    kh tt, tuy nhin t c chnh xc nh mong mun th thi

    gian cn thit cho luyn mng l kh ln. Thm ch c trng hp tn

    hiu li hu nh thay i rt t qua cc chu k luyn mng.

    1.5. Tng quan v tnh hnh nghin cu trong v ngoi nc

    1.6. Kt lun chng 1

    Trong chng 1, tc gi phn tch cc nhn t trong qu trnh hc

    ca mng nron. Tc gi nhn thy rng, kt qu luyn mng nron

    ph thuc rt ln vo gi tr ban u ca vec-t trng s v bc

    hc. Vic mng s hi t n im ti u ton cc hay khng nhiu

    khi cn ph thuc vo s may mn do vic chn gi tr khi to l

    ngu nhin. Thm na, vic la chn bc hc s bng bao nhiu

    c th hi t hay t nht l tng tc hi t l mt cu hi cng

    c t ra, c bit khi mt li c dng c bit. minh chng

    cho iu tc gi a ra 2 v d: v d 1, khi mt li dng

    bnh thng, s dng b cng c trong Toolbox ca Matlab luyn

    mng, mng luyn thnh cng sau 65 bc tnh. n v d th 2

    v nhn dng ch vit tay th thi gian luyn mng lu hn rt nhiu,

    thm ch tn hiu li cn thay i rt t qua cc chu k luyn mng.

    Hnh 1.6: Cc kt qu luyn mng n ron vi cc phng php

    lan truyn ngc khc nhau (traingd, traingdm, traindx, trainda)

  • 8

    gii quyt vn ny, cn thit phi tm ra mt thut ton hiu

    chnh cc bc hc nhm rt ngn thi gian hi t ca mng ng

    thi cng trnh c vn cc tr a phng.

    CHNG 2: THUT TON VT KHE TRONG

    QU TRNH LUYN MNG NRON

    2.1. Thut ton vt khe

    Cho bi ton ti u v gii bi ton ti u khng iu kin:

    MinJ(u) u En (2.1)

    u l vec-t trong khng gian

    Euclide n chiu

    Cng thc lp bc th k:

    uk+1

    = uk+ k s

    k, k = 0,1,(2.2)

    trong : u : vect bin ca hm

    mc tiu J(u) ti bc lp th k;

    k l di bc ca hm theo hng chuyn ng sk.