Çiğdem başgöl

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

T.C. Sağlık Bakanlığı

Dr. Çiğdem BAŞGÜLToplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı

04 Mart 2016

EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ

(Mevcut Durum ve Bakanlık Vizyonu)




Sunum Planı• THSK Misyon ve Vizyonu

• Mevzuat ve Gerekçe

• Hizmetlerin Kapsamı

• Mevcut Durum

• Yönetmeliğin Getirdikleri

• Pilot Uygulama

• Yapılan Çalışmalar

2




THSK Misyon ve Vizyonu

• Misyonumuz; insan merkezli yaklaşımla, birey ve toplumsağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturanfaktörlerle mücadele etmek, halkın yaşam kalitesiniyükseltmek ve halk sağlığını tehdit eden konularda gerekli tümönlemleri almaktır.

• Vizyonumuz; Herkesin sağlığının korunup geliştirildiği sağlıklıve mutlu bir Türkiye.

3




Evde Bakım ve Evde Sağlık• Evde bakım hizmetleri; ihtiyacı olanlara kendi evlerindesağlanan bir dizi sağlık ve sosyal destek hizmetleridir. (DSÖ)

• Evde sağlık hizmetleri; çeşitli hastalıklar nedeniyle evde sağlıkhizmeti almaya ihtiyacı olan bireylere, evinde ve aileortamında, sosyal ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini dekapsayacak şekilde verilen muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbibakım, takip ve rehabilitasyon hizmetleridir. (Evde SağlıkHizmetleri Yönetmeliği)

4




Mevzuat• 10.03.2005 tarihli ve 25751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan“Evde Bakım Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik” .

• 01.02.2010 tarihli ve 3895 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğegiren “Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık HizmetlerininUygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge”.

• 27.02.2015 tarihli ve 29280 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan“Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde SağlıkHizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik”

5




Gerekçe (1)• Doğumda beklenen ortalama yaşam süresinin uzamasıylabirlikte yaşlı nüfusun artışı,

• Buna bağlı olarak; kronik hastalığı ve/veya bakım ihtiyacı(engellilik hali vb.) olan kişi sayısında artış,

• Kanser hastalarının sayısında artış nedeniyle ortaya çıkanpalyatif bakım ihtiyacı,

• Gereksiz yatak işgali vb. hususların sağlık maliyetlerineolumsuz etkisi,

6




• Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Ülkemizde de nüfus yaşlanıyor.

7

Gerekçe (2)




• Doğumda beklenen yaşam süresi uzuyor.

8

Gerekçe (3)




9

Gerekçe (4)• İllere ve bölgelere göre farklılıklar olmakla birlikte 65 yaş ve üzeri nüfus

oranı artıyor.




• Kanser insidansı ve yatan hasta sayısı artıyor.

10

Gerekçe (5)




Hizmetlerin Kapsamı (1)Evde sağlık hizmetleri;

• Hastaya, konulmuş olan tanı ve planlanan tedavi çerçevesinde,bulunduğu ev ortamında muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbibakım ve rehabilitasyon hizmetlerini,

• Uzun süreli kullanımı sağlık raporu ile belgelendirilen ilaçlarınreçete edilmesini,

• Tıbbi cihaz ve malzeme kullanımına ilişkin raporlarınçıkarılmasına yardımcı olunmasını,

11




Hizmetlerin Kapsamı (2)• Hastanın ve ailesinin, hastalıklar ve bakım sürecindeüstlenecekleri görevler hakkında bilgilendirilmesini,

• Hastaya ve ailesine, evde kullanılması gereken tıbbi cihaz veekipmanlar konusunda eğitim verilmesini,

• Gerekli görülen hallerde hastanın ilgili sağlık kuruluşunave/veya sağlık kuruluşundan evine nakledilmesini kapsar.

12




Mevcut Durum (1)• Ocak 2016 sonu itibariyle evde sağlık hizmetleri;

545 H Tipi Birim,

295 T Tipi Birim (50’si E2-E3 hastanelerde konuşlanmış),

107 D Tipi birim olmak üzere,

Toplam 947 birim ve aile hekimlikleri tarafından sunulmaktadır.

• 2010 yılından bu güne kadar 712.345 evde sağlık hizmetihastasına ulaşılmış olup 278.885 hasta, hizmet almaya devametmektedir. Bu hastaların 33.675’ine evinde ağız ve diş sağlığıhizmeti verilmiştir.

13




Mevcut Durum (2)

14

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Ulaşılan Toplam Hasta

16.651 124.085 244.961 380.814 510.352 693.648 712.345

Aktif Kayıtlı Hasta

16.651 80.388 139.214 186.666 218.353 272.934 278.885

Birim Sayısı 407 642 715 817 915 947 947

Araç Sayısı 78 793 956 1.128 1.111 1.251 1.308

Personel Sayısı 478 3.512 4.143 4.248 4.605 5.091 5.308




15

Hematolojik Hastalıklar

Kas Hastalıkları (Yatağa Bağımlı)

Onkolojik Hastalıklar

Akciğer-Solunum Sistemi Hastalıkları

Kronik ve Endokrin Hastalıklar

Ortopedi -Travmatoloji Hastalıkları

Kardiyo Vasküler Hastalıklar

Nörolojik ve Psikiyatrik Hastalıklar

1%2%

4%

5%

10%

13%

23%

42%

EVDE SAĞLIK HASTALARININ HASTALIK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (OCAK 2016)




16

0-1 Ay

3- 18 Yaş

46-65 Yaş

66-85 Yaş

0%0%

4%

9%

16%

20%

51%

EVDE SAĞLIK HASTALARININ YAŞ GRUPLARINA DAĞILIMI

(OCAK 2016)




Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (1)• Yönetmelikte evde sağlık, evde bakım ve sosyal destekhizmetlerinin, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından, bütünleşikbir şekilde yürütülmesine dair düzenleme yapılmıştır.

• Evde Sağlık, Bakım ve Sosyal Destek Hizmetlerinin İşbirliğiİçerisinde Yürütülmesine Dair Protokol, 31.03.2015 tarihindeAile ve Sosyal Politikalar Bakanı, İçişleri Bakanı, Sağlık Bakanı veTürkiye Belediyeler Birliği Başkanı tarafından imzalanmıştır.

17




Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (2)• Evde sağlık hizmetlerinin koordinasyon görevi, sahada enyaygın teşkilatlanması olan ve hizmetleri en uç noktadakiihtiyaç sahiplerine ulaştırabilen Türkiye Halk SağlığıKurumu’na verilmiştir.

• Hizmetin tek elden yönetimi ile birimler arasındaki iletişim vekoordinasyonu sağlamak amacıyla kurulan KoordinasyonMerkezi’nin konumunun güçlendirilmesi ve halk sağlığımüdürlüğü bünyesinde teşekkül ettirilmesi öngörülmüştür.

18




Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (3)• İl düzeyinde evde sağlık, evde bakım ve sosyal destekhizmetlerinin koordinasyonun gerçekleştirilmesi için, Vali ya dagörevlendireceği vali yardımcısı başkanlığında toplanacak EvdeSağlık ve Sosyal Hizmetleri Değerlendirme Komisyonu,

• Merkezi düzeyde koordinasyonu sağlamak ve ihtiyaç duyulandüzenlemeleri kolaylaştırmak için, Sağlık Bakanlığı Müsteşarıya da görevlendireceği Müsteşar Yardımcısı başkanlığındatoplanacak Merkez Koordinasyon Komisyonu tanımlanmıştır.

19




Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (4)• Üç tip birim ve standart personel planlamıştır:

T (TSM) Tipi Birim

H (Hastane)Tipi Birim

D (ADSM) Tipi Birim

• T tipi birimler, hizmetlerin öncelikli olarak sunulmasındansorumludur.

• H ve D tipi birimler ile aile hekimlikleri, öncelikle kendi görevtanımları kapsamındaki hizmetleri sunmakla mükelleftir.

20




Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (5)• Evde sağlık hizmetlerin sunumu için, standartları haiz;

Ekip aracı,

Hasta nakil ambulansı tanımlanmıştır.

• Ekip araçlarının amaca uygun olarak giydirilmesi, evziyaretlerinin öncelikle bu araçlarla gerçekleştirilmesiöngörülmektedir.

21




Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (6)

• Sağlık kuruluşuna sevk edilen evde sağlık hastasının muayene,tetkik ve tedavinin uzun sürmesi ya da sonraki günleresarkması halinde, mağduriyete mahal verilmeden işlemleringerçekleştirilebilmesi ve kısa süreli tedavilerin yapılabilmesiiçin ilgili hastane bünyesinde, en az beş yatak kapasiteli, uygundonanıma sahip “Evde Sağlık Hizmet Ünitesi” tanımlanmıştır.

22




Pilot Uygulama• Yönetmelik gereğince Aydın, Bursa, Burdur, Çankırı, Düzce,Elazığ, Edirne, Eskişehir, Iğdır, İstanbul, Sakarya ve Samsunilleri, 01 Ocak 2016 tarihine kadar pilot il kapsamına alınmıştır.

• 10 il Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Belediye ile 1 ilsadece Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ile protokolimzalamış; 1 il henüz protokol imzalamamıştır.

• 2016 yılında, yeni model doğrultusunda hizmet sunumununtüm illere yaygınlaştırılması sağlanacaktır.

23




24

Aktif hasta Ziyaret edilen hasta

H Tipi birim T Tipi birim H Tipi birim T Tipi birim

Ocak 2015 51.411 9.170 2.371 611

Aralık 2015 52.440 29.399 2.294 2.342

0

20,000

40,000

60,000

T/H Tipi Birimlerin Aktif Hasta Sayısının Değişimi

(Pilot İller)

H Tipi Birim T Tipi Birim

0

1,000

2,000

3,000

T/H Tipi Birimlerin Ziyaret Sayısının Değişimi

(Pilot İller)

H Tipi Birim T Tipi Birim

Pilot Uygulama (2)




Yapılan Çalışmalar (1)• 2015 yılında evde sağlık hizmetleri kapsamında yaptıklarıgünlük ziyaret sayıları; halı hazırdaki T ve H tipi birim sayıları;bu birimlerdeki giydirilmiş ekip araçlarının sayısı vb. hususlargöz önünde bulundurularak illerin birim ve araç planlamalarıtaşra teşkilatları ile birlikte yapılmıştır.

• İllere araç, kıyafet ve tablet bilgisayar ödeneklerinin aktarılmasıiçin Strateji Daire Başkanlığı ile birlikte çalışmalarımız devametmektedir.

25




Yapılan Çalışmalar (2)

• “Evde Yatağa Bağımlı ve Son Dönem Hasta Bakıcısı Yetiştirme

Eğitim Rehberi” hazırlanmış ve bastırılmıştır.

• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından “Evde Sağlık

Hizmetleri Hemşireliği Sertifikasyon Programı” hazırlanmıştır.

• “Evde Sağlık Hizmetleri Eğitim Modülü” geliştirilmiş; İstanbul

ve Ankara'da eğitimler gerçekleştirilmiştir.

• HSBS kapsamında Evde Sağlık Modülü ve MBYS hazırlanmış

olup ülke genelinde kullanılmaktadır.

26




Yapılan Çalışmalar (3)

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile hizmet verilerinin

elektronik ortamda paylaşılabilmesi için çalışmalar

yapılmaktadır.

• Toplum sağlığı merkezlerinde görev yapan hekimlerin, Sosyal

Güvenlik Kurumu tarafından verilen yetki doğrultusunda ilaç

yazabilmeleri sağlanmıştır.

• Uygulama Genelgesi hazırlanarak görüşlere sunulmuştur.

27




28

Unutulmamalıdır ki evde sağlık hizmeti…

Özveri

Sevgi

Sabır

Hoşgörü ve

Güvenle sunulabilir.

TEŞEKKÜR EDERİM

Dr. Çiğdem BAŞGÜL

Çiğdem başgöl

Healthcare