18/10/59

1

Class Bacillariophyceae สาหรายไดอะตอม (diatoms)

- สาหรายในกลมนมชอสามญวา “ไดอะตอม” - ลกษณะเปนเซลลเดยว หรอตอกนเปนเสนสายคลายโซอยางหลวมๆ - สวนลกษณะของเซลลเดยวประกอบดวยฝาหรอฟรสตล (frustule) 2 ฝา มาครอบ

เหลอมกนคลายจานเลยงเชอ - ฟรสตลมสมมาตรแบบรศม หรอแบบซกซายขวาเทากน - สของไดอะตอมเปนสของคลอโรพลาสตทมสเหลอง สมจนถงสนาตาล - ผนงเซลลเปนสารเพคตนซงมซลกาเขาไปแทรกอย บนผนงเซลลมลวดลาย ลวดลาย

นสามารถใชจาแนกชนดของไดอะตอมได - สวนใหญดารงชวตเปนแพลงกตอนพช หรอบางจนสจะเกาะตามวตถพนทองนา

หรอเกาะตามพชนาและสาหรายขนาดใหญชนดอนๆ - มการกระจายไดทงในนาจด และนาเคม

- เนองจากผนงเซลลของไดอะตอมเปนสารซลกาสลายตวไดยาก เมอไดอะตอมในทะเลไดตายจะตกเปนตะกอนทบถมนานนบลานป เรยกซากเหลานวา “ไดอะโตไมท หรอไดอะโตมาเชยสเอรธ” (diatomite or diatomaceous earth)

- ประกอบดวยสารซลกอนไดออกไซดประมาณ 95 % นามาใชประโยชนในอตสาหกรรมได เชน ผลตภณฑเครองกรองนายาตางๆ เนองจากไมทาปฏกรยากบสารทกรอง สามารถใชเปนฉนวนกนความรอนในอปกรณไฟฟา สวนผสมในผงขดเงาโลหะตางๆ และผสมในยาสฟน

- การจดจาแนกสาหรายไดอะตอมนนประสบปญหาเชนเดยวกบสาหรายสนาตาลแกมทองและสาหรายสเขยวแกมเหลอง

- ปจจบนนกพฤกษศาสตรหลายทานไดจดแยก ไดอะตอมเปนดวชนเดยวๆ คอ Division Bacillariophyta

- แตในหนงสอเลมนการจดจาแนกสาหรายเปนหมวดหมไดยดระบบของ Bold and Wynne (1985) เปนหลก

- ดงนนจงนาสาหรายไดอะตอมจดรวมกบสาหรายสนาตาลแกมทองและสเขยวแกมเหลองใหอยใน Division Chrysophyta Class Bacillariophyceae

1. ลกษณะทวไป

1.1 รงวตถ ประกอบดวย 1.1.1 คลอโรฟลล ประกอบดวยคลอโรฟลลเอ และซ 1.1.2 แคโรทนอยด ไดแก เบตาแคโรทน เอพซลอนแคโรทน และอาจพบแอลฟาแคโรทน 1.1.3 แซนโธฟลล ไดแก ฟวโคแซนธน นโอฟวโคแซนธน ไดอะโตแซนธน ไดอะไดโนแซนธน

- เนองจากปรมาณของแซนโธฟลล และแคโรทนอยดมมากกวาคลอโรฟลลจงทาใหมองเหนสของไดอะตอมเปนสเหลอง สสมและสนาตาลแกมทอง - คลอโรพลาสตมรปรางกลมแบน เปนแฉกรปดาว เปนพ (lobe ) หรอเปนรปตว “H” ซงมลกษณะแตกตางกนหลายรปแบบขนกบสปซสของไดอะตอม ไดอะตอมบางชนดมไพรนอยด อยในคลอโรพลาสต

1.2 สวนประกอบของเซลล 1.2.1 ผนงเซลล มผนงเซลลหนา แขงและทนทาน โดยเปนสารพวก เพคตนมสาร ซลกาแทรกปะปนอย 1.2.2 อาหารสะสม สวนใหญเปนนามน และแปงทเรยกวา ครสโสลามนารน ในสปซสทมไพรนอยดอาจมการสะสมแปงไวในไพรนอยด

18/10/59

2

1.3 รปราง มหลายแบบดวยกน ไดแก 1.3.1 เซลลเดยว 1.3.2 เซลลตอกนเปนเสนสาย หรอสายโซ โดยมการตอกนอยางหลวมๆ 1.3.3 อยรวมกนเปนกลมเปนกอน ในพวกทอยรวมกนเปนกลม ทงกลมจะฝงอยในสารทมลกษณะหยนๆคลายเจลาตนซงเปนกรดเพคตน

1.4 แฟลเจลลม เซลลปกตของไดอะตอมไมมแฟลเจลลม แตในเซลลสบพนธเพศผในบางออรเดอรมแฟลเจลลม 1 เสน แบบแพนโตนมาตค ซงมขนสน 2 แถวบนแกน แฟลเจลลม เซลลปกตมแวควโอลตรงกลาง มโครโมพลาสต 1 อนหรอหลายอน พวกทไมมโครโมพลาสตจะดารงชวตแบบแซโพรไฟต ดดกนซากสารอนทรย

2.1 ลกษณะของเซลล ประกอบดวย 2 ฟรสตล ทมผนงเซลลซบซอนโดยมผนงชนนอกทครอบอกชนหนงเรยก “อพธกา” (epitheca) สวนผนงทถกครอบเรยก “ไฮโพธกา” (hypotheca) ฟรสตลแตละอนประกอบดวยแผนทมลกษณะรปแบนกวางหรอโคง เรยก “วาลว” (valve) โดยดานอพธกา เรยกวา อพวาลล (epivale) ดานไฮโพธกา เรยกวา ไฮปวาลว (hypovale) มแถบดานขวางอยเปนมมฉากกบฟรสตล เรยกวา คอนเนคตงแบน (connecting band) หรอ ซงกลม (cingulum) หรอเกอเดลแบน (girdle band) โดยดานอพธกา เรยกวา อพซงกลม (epicingulum) หรอ อพเกอเดล (epigirdle) ดานไฮโปธกา เรยก ไฮโปซง-กลม (hypocingulum) หรอ ไฮโปเกอเดล (hypogirdle)

2. ลกษณะพเศษของไดอะตอม

2.1.1 เซนทรคไดอะตอม (centric diatom) มรปรางสมมาตรแบบรศม (radial symmetry) โดยมการพอกของซลกามทศทางออกไปจากจดศนยกลางของฟรสตล 2.1.2 เพนเนทไดอะตอม (pennate diatom) มรปรางสมมาตรแบบซกซายขวาเทากน (bilateral symmetry) มบางสปซสไมแบงออกเปน 2 สวน บรเวณแกนกลาง (axial strip หรอ axial fild หรอ longitudinal strip) ซงบรเวณนมรองตามยาวเรยกวา raphe เปนทางผานทะลของผนงเซลล ถาตดตามขวางจะเหนเปนรปตวว “V” ราฟ บรเวณกงกลางเซลลจะเปนผนงหนาเรยก central nodule ผนงหนาแตละขว เรยก polar nodule บรเวณแกนกลางทไมมราฟ เรยก pseudoraphe หรอราฟเทยม พบวาเพนเนทไดอะตอมทมราฟเทานนทจะเคลอนทได

Centric Diatom Pennate Diatom

Centric Diatom Pennate Diatom

2.2 การเคลอนทของไดอะตอม จะพบในไดอะตอมทมราฟทแทจรงเทานน - โดยจะมการเคลอนทไปอยางเรยบๆ หรอกระตกๆ อตราเรวของการเคลอนทจะแปรผนตามปรมาณของแสง - ทศทางของการเคลอนทจะขนกบรปรางของราฟ โดยมทศทางตรงไปดานหนา หรอมการเคลอนทแบบตว S (sigmoid) - กลไกของการเคลอนทเขาใจวาเกดจากการไหลของไซโตพลาสซมทมตาแหนงทางดานโพลารโนดลขางหนงไปยงอกขางหนง จงทาใหเกดแรงเสยดทานกบนา ดนใหเคลอนทตรงขามกบทศทางการไหลของไซโตพลาสซม

18/10/59

3

2.3 การสรางซสตหรอสปอรระยะพก การสรางซสตพบในบางจนสเทานน และพบเฉพาะในกลมเซนทรคไดอะตอม - ซสตมคณสมบตทนทานตอสภาวะแวดลอมทไมเหมาะสมไดด - การสรางซสตเรมจากโปรโตพลาสซมภายในเซลลหดตวรวมกนเปนกอนเลกลง และทาใหเหนสเขมขน - จากนนจะมการสรางผนงทเปนสารซลกา ใหหนามากขน ใน 1 เซลลอาจสรางสปอรนได 1, 2 หรอ 4 สปอร ลกษณะของสปอรประกอบดวย 2 ฟรสตล รปรางกลม หรอร และมลวดลายบนฟรสตล ซงไมเหมอนลวดลายบนเซลลปกตเดม - เมอสภาพแวดลอมเหมาะสมความชนและอาหารเพยงพอ ซสตหรอสปอรระยะพกจะงอกโดยยดยาวออกและเจรญเปนเซลลปกตตอไป สามารถใชลกษณะสปอรระยะพกมาใชในการจดจาแนกไดอะตอมได

2.4 แหลงทอย พบไดอะตอมทมชวตประมาณ 250 จนส และ 100,000 สปซส - ไดอะตอมสวนใหญพบในนาทะเล นาจด ตามกอนหนในเขอนและตามหนาดน - บางชนดดารงชวตลองลอยตามกระแสนาในรปแพลงกตอนพช หรอเกาะกบวตถไมมชวตใตนา เชน กอนหน เรยกวา เบนทคไดอะตอม (benthic diatom) หรอเกาะกบพชนาหรอสาหรายขนาดใหญ เรยกเพอรไฟตคไดอะตอม (periphytic diatom) - ไดอะตอมมความสาคญมากในแหลงนา เพราะถอเปนผผลตขนตนในแหลงนา

นาไหล ยดเกาะ (benthic นานง แพลงกตอน (plankton)

2.5 การดารงชวต ในกลมทมรงควตถใชในการสงเคราะหแสงสรางอาหารเองได เปนอาหารใหกบสงมชวตชนดอน สวนกลมทไมมรงควตถชวยในการสงเคราะหแสงจะดารงชวตแบบ แซโพรไฟตคตองกนซากหรออนภาคของสารอนนทรย

มทงแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ 3.1 แบบไมอาศยเพศ โดยการแบงเซลลตามขวางออกเปนสองสวนเทากนแบบ binary transverse fission ไซโตพลาสซมมการแบงแบบไมโตซส ได 2 เซลลแตละเซลลจะมผนงเซลลอนเดมครงหนง และอนใหมอกครงหนง ผนงเซลลเกากลายเปนอพกาสวนผนงเซลลใหมเปนไฮโปธกา เสมอ ถามการแบงเซลลหลายๆ ครง จะทาใหขนาดของรนลกหลายลดลงและเลกลงมาก

3. การสบพนธ

การสบพนธแบบไมอาศยเพศของไดอะตอม

3.2 แบบอาศยเพศ เพอทาใหเซลลของไดอะตอมจากทมขนาดเลกทเกดจากการแบงเซลล กลบไปสขนาดใหญปกตของสปซสนนๆ โดยการสรางสปอรทเรยกวา “ออกโซสปอร” (auxospore) - โดยเรมจากเซลลปกตทมจานวนชดโครโมโซม 2n จะแบงเซลลแบบไมโอซส ไดแกมทหรอเซลลสบพนธเพศผและเพศเมย - เมอแกมทผสมกนแลวไดเปนไซโกต จากนนไซโกตจะหลดออกจากเซลลและเพมขนาดของโปรโตพลาสซมใหใหญขน แลวสรางผนงเซลลลอมรอบกลายเปน ออกโซสปอร ซงประกอบดวยฟรสตล 2 ฟรสตล ทมผวเรยบหรอลวดลายไมเหมอนเซลลปกต - เมอถงระยะพรอมทจะงอกจะเกดการแบงเซลลแบบไมโตซส ได 2 เซลล ซงแตละเซลลจะสรางผนงใหมขนมาเอง มการสรางสปอรอกแบบหนงคอ สปอรระยะพก (resting spore) ซงเกดจากการแบงเซลลแบบไมโตซส และพฒนารปรางเหมอนเซลลแม

วงจรชวตของ Melosira varian จาก Lee (1999)

วงจรชวตของ Chaetoceros diadema จาก Lee (1999)

18/10/59

4

- เนองจากผนงเซลลของไดอะตอมมสารซลกาเปนองคประกอบสาคญ - ผนงเซลลซบซอนและลวดลายบนผนงเซลลมหลายแบบซงแตกตางกนไปตามสปซสของไดอะตอม สามารถนาลกษณะเหลานมาใชจดจาแนกไดอะตอมออกเปนหมวดหมได - แตการศกษาลกษณะและลวดลายของผนงเซลลไดอะตอมนน ตองใชการศกษาพเศษพรอมการถายภาพใตกลองจลทรรศนอเลคตรอน - ดงนนถาเปนไดอะตอมในแหลงนาจดทมสารอนทรยภายในเซลลมากตองทาความสะอาดเซลลกอน เพอใหมองเหนลวดลายของผนงเซลล ซงเปนลกษณะสาคญในการวนจฉยไดอะตอม

4. การจาแนกหมวดหม 4.1 การทาความสะอาดฟรสตล - นาตวอยางไดอะตอมทศกษามาหยดบนสไลด แลวรนนาใหทวมตวอยางมากทสดเตม

กรดซลฟรคเขมขนลงไปในสไลด และตมตวอยางประมาณ 20 นาท หรอจนสงสกปรกหมด

- ลางตะกอนทไดดวยนากลนหลายๆ ครง จนไดคา pH ของนาเทากบ 7 - จากนนหยดตวอยางบนกระจกปดสไลดแลวนามาเผาบนเตาความรอนจนไดเถาสเหลอง

หรอนาตาล ใหเตรยมแผนสไลดแลวหยด mounting media คอสาร Hyrax หรอ Pleurax

- จากนนควากระจกปดสไลดทมตวอยางไดอะตอมลงบนแผนสไลดแลวลนบนเตาความรอน เพอให solvent ระเหยไป

- นาไปถายภาพใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนทมกาลงขยายหลายแสนเทา ภาพทไดจะเหนลวดลายบนฟรสตลชดเจน

- นบจานวนราฟและนบจานวนสไตรอไดชดเจน

การแยกตวอยาง - นาตวอยางมาปนเพอแยกเอาตะกอนหนกพวกกรวด ทราย และอนภาคทปะปนมาออกดวยเครองปนทความเรวรอบ 2,500 รอบ/นาทเปนเวลา 15 นาท - หลงจากนนดดเอาสวนสนาตาลทอยระหวางสวนใสดานบน (supernatant) และตะกอนหนกดานลางออกมา ซงจะประกอบดวยเซลลของไดอะตอมจานวนมาก - นาไปใสในบกเกอรขนาด 50 มลลลตร แลวนาไปสขนตอน การทาความสะอาดไดอะตอม

การทาความสะอาดไดอะตอม - นาตวอยางทอยในบกเกอรมาตมกบกรดไนตรคเขมขน หรอกรดไฮโดรคลอรคเขมขนบนเตาความรอนเพอขจดเอาสารอนทรยออก ตมทอณหภมประมาณ 100 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท หรออาจตมกบไฮโดรเจนเปอรออกไซด (hydrogenperoxide) เขมขน 30 % - หลงจากครบเวลาอาจเตมโปแตสเซยมเปอรมงกาเนต หรอโปแตสเซยมไดโครเมตในปรมาณเลกนอยลงไปดวย - แลวตมตอไปจนเดอดเปนเวลาประมาณ 5 นาท หรอในกรณทเตม โปแตสเซยมไดโครเมตใหสงเกตสของสารละลายจะเปลยนจากสมวงเปนสเหลองแสดงวาสารอนทรยถกกาจดออกหมดแลว จากนนนาตวอยางเขาสขนตอนการลางตวอยาง

การลางตวอยาง - ลางตวอยางไดอะตอมจากขนตอนการทาความสะอาดดวยนากลนเพอแยกกรดและ oxidizing agent ออกโดยนาไปปนทความเรวรอบ 2,500-3,000 รอบ/นาท - ทาการลางตวอยาง 3-5 ครง เมอไดตวอยางททาความสะอาดเรยบรอยแลวสามารถนาตวอยางมาทาสไลดถาวรโดยหยดลงบนกระจกปดสไลดแลวทาใหแหงอยางชาๆ บนเตาความรอนทอณหภมประมาณ 60 องศาเซลเซยส - จากนน ใช Naphrax เปน mounting agent โดยหยดลงบนตวอยางบนกระจกปดสไลดซงตวอยางแหงแลวรอจน mounting agent เรมเดอดแลวควากระจกปดสไลดลงบนสไลด - นาไสลดไปวางบนเตาความรอนอกครงจน mounting agent เดอดสก 2-3 วนาทเพอไล toluene ซงเปนตวทาละลายออกใหหมดแลวนาสไลดออกมาวางจนเยนตดกระดาษ label - นาไปศกษาดวยกลองจลทรรศนเลนสประกอบธรรมดาหรอกลองจลทรรศนอเลคตรอนตอไป

ไดอะตอมสดจากธรรมชาต

18/10/59

5

ไดอะตอมทผานการทาความสะอาดฝา

ภาพถายไดอะตอมจากกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด

4.2 ลกษณะพเศษทนามาใชจดจาแนกไดอะตอม 4.2.1 ระนาบ (plane) ระนาบของไดอะตอมม 3 ระนาบ คอ ระนาบวาลวาร หรอวาลว (valvar plane) คอระนาบ ABCD ระนาบอะพคอล (apical plane) คอ AABB และ ระนาบทรานสอะพคอล (trasapical plane) CCDD

4.2.2 รปรางไดอะตอม รปรางของไดอะตอมแบงออกเปน 2 ประเภท คอ รปรางสมมาตร (symmetry) มรปรางหลายแบบ เชน รปเรอหรอรปกระสวยทมปลายทงสองดานเหมอนกน รปกลม และมรปรางแบบไมสมมาตร (asymmetry) มรปรางหลายแบบ เชน รปตวเอส (S) รปกระบอง รปลม รปวงเดอน รปสามเหลยม รปสเหลยมคางหม หรอลกคลน เปนตน

4.2.3 ลวดลายบนฟรสตล ลวดลายบนฟรสตลของไดอะตอมสวนใหญเปนเสนหรอรตามขวางเรยกวา สไตรอ (striae) ซงเกดจากรหรอพงเตท (punctae) ขนาดเลกประมาณ 0.1-0.6 ไมโครเมตร จานวนมากมาเรยงกนเปนระเบยบ สไตรออาจเรยงกนอยตามมมของฟรสตล และบนผนงเซลลไดอะตอมประเภทเซนทรคไดอะตอมอาจมลายเปนชองรปหลายเหลยมหรอกลมเรยกวา อะรโอเล (areolae) สามารถนามาใชจาแนกสปซสของไดอะตอมได

รปแบบสไตรอบนฟรสตลของไดอะตอมประเภทเพนเนท จาก Barber and Haworth (1981)

รปแบบอะรโอเลบนฟรสตลของไดอะตอมประเภทเซนทรค จาก Barber and Haworth (1981)

18/10/59

6

4.2.3 ลวดลายบรเวณพนทกลางเซลลของไดอะตอม มลกษณะทแตกตางกน ในกลมเพนเนทไดอะตอมมองเหนเปนชองวาง หรอมลกษณะเปนรกระจายเรยงตวกนตามแนวรศมในกลมเซนตรคไดอะตอม บรเวณพนทกลางเซลลนอาจมแนวกลางเซลล (axial area) กวางหรอแคบกได

รปแบบของพนทกลางเซลลของไดอะตอม จาก Barber and Haworth (1981)

4.2.4 ลกษณะและจานวนของราฟ ผวหนาของแตละฟรสตลจะมรองตามความยาวเรยกวา ราฟ (raphe) แตบางชนดจะเปนพนทวางดงกลาวมาแลวในลกษณะของราฟอาจเปนชองเรยบหรออาจซบซอนอยในแนวแกนอะพคอลหรออาจอยบรเวณบรเวณขอบในกลมเซนทรคไดอะตอม - ในกลมเพนเนทไดอะตอมจะอยบรเวณขอบและราฟจะมโครงสรางทแบงแถวของสไตรอบนฟรสตล นอกจากนยงมลกษณะพเศษทเกดบนเซลลไดอะตอมบางสปซส เชน เขา (horn) กาน (process) สน (keel) หนามยาวหรอเดอย (setae)

- โดยทวไปการจาแนกหมวดหมของไดอะตอมมหลายระบบดวยกน ขนกบหลกเกณฑทใชจาแนก แตสวนใหญนยมแบงไดอะตอมออกเปน 2 กลมใหญๆ คอ กลมเซนทรค ไดอะตอม และเพนเนทไดอะตอม - อยางไรกตามหนงสอเลมนไดยดการจดจาแนกไดอะตอม จากหนงสออางองหลายเลมและหลายระดบโดยระดบดวชนและระดบคลาสยดตามระบบของ Bold and Wynne (1985) ในระดบออรเดอรยดตามระบบ Simonsen (1979) แบงไดเปน 2 ออรเดอร คอ Order Biddulphiales (เซนทรคไดอะตอม) และ Order Bacillariales (เพนเนทไดอะตอม) สวนระดบจนสยดตามระบบ Round et al. (1996) มรายละเอยดดงน

Class Bacillariophyceae Order 1 Biddulphiales โครงสรางของฟรสตลเปนแบบเซนทรคหรอเรเดยลวาลว (radial valve) รปรางฟรสตล แบบสมมาตรรศม (radial symmetry) มโครโมพลาสตหลายอน ไดอะตอมในออรเดอรนสวนใหญพบดารงชวตอยในทะเล ประกอบดวย 3 ซบออรเดอร และแฟมลทสาคญดงน Suborder 1 Coscinodiscinae ประกอบดวยมแฟมลทสาคญ คอ Family 1 Thalassiosiraceae มจนสทสาคญ ไดแก 1. Cyclotella เปนเซลลเดยวๆ หรอบางครงพบวาเซลลตอกนเปนสายโซ เซลลรปกลมเมอมองจากดานเกอเดลจะเปนรปสเหลยมผนผา กงกลางฟรสตลอาจเวาลกหรอผวฟรสตลเปนลกคลน ลวดลายบนฟรสตลแบงเปน 2 วง วงในเปนสไตรอเรยงเปนเสนรศม วงนอกเปนคอสต (costae) คอ มกพบในนาทมสารอนทรยนอยซงเปนนาสะอาด

2. Skeletonema เปนเซลลเดยวรปทรงกระบอกหรอรปกลมโคง แตมกจะอยรวมกนเซลลตอเซลลเปนสายโซ ทขอบฟรสตลมลาบเอททมลกษณะคลายกานจานวน 1 กาน ลวดลายบนฟรสตลเปนรปเหลยมเรยงกนในแนวรศม มการกระจายทวโลกพบในนากรอยและนาเคม 3. Thalassiosira เซลลรปรางกลมเปนจานแบน อยรวมกนเปนกลมโดยแตละเซลลตอกนเปนสายโซดวยสารไคตนหรออาจสรางเมอกขนมาแลวหมทงกลมเซลลไว ฟรสตลมลวดลายเปนรปเหลยมหรออาจเปนรละเอยดเลกเรยงกนเปนแถวในแนวรศม เซลลม 1-2 อนเตอรคาลาร-แบนดบรเวณขอบฟรสตล มกาน 1 กานหรอมากกวา มคลอโรพลาสตรปจานแบนขนาดเลกจานวนมาก

Family 2 Melosiraceae ประกอบดวยจนสทสาคญคอ 1. Melosira เซลลรปรางกลม รปไข หรอทรงกระบอก เรยงตอกนเปนสายโซและเปนเสนตรง โดยใชผวหนาฟรสตลของเซลลทอยตดกนแตะกน ลวดลายบนฟรสตลอาจเปนรหรอเปนรสลบกบลายรปหลายเหลยม อาจมหรอไมมอนเตอรคาลารแบนด มคลอโรพลาสตรปแผนกลม หรอเปนจดขนาดไมเทากนจานวนมากอยบรเวณขอบเซลล นวเคลยสอยกลางเซลล พบทงในนาจดและนาทะเล

18/10/59

7

Family 3 Aulacoseiraceae มจนสทสาคญ คอ 1. Aulacoseira เซลลรปทรงกระบอกสนเมอมองดานเกอเดล มองดานวาลวจะเหนเซลลกลม เซลลตอกนเปนสายโซตรงและแนน ฟรสตลมลวดลายเปนรขนาดใหญ มมฟรสตลตงฉากกบหนาฟรสตล หนาฟรสตลมหนามสนและยาว มลาบเอทขนาดเลก 1 กาน มคลอโรพลาสตรปกลม พบในนาจด เดมถกจดใหอยในจนส Melosira

Family 4 Leptocylindrus Family 5 Coscinodiscaceae Family 6 Stellarimaceae Family 7 Hemidiscaceae Family 8 Asterolampraceae Family 9 Arachnoidiscaceae Family 10 Heliopeltaceae

Suboreder 2 Rhizosolenineae Family Rhizosoleniaceae

Suborder 3 Biddulphiineae Family 1 Hemiaulaceae Family 2 Cymatosiraceae Family 3 Biddulphiaceae Family 4 Lithodesmaceae Family 5 Eupodiscaceae

Family 6 Chaetoceraceae มจนสทสาคญ คอ 1. Chaetoceros เซลลเรยงตอกนเปนสายโซตรงหรอโคง เมอมองจากดานวาลว เซลลมลกษณะเปนรปไขหรอกลม เมอมองจากดานเกอเดล เซลลรปสเหลยมทมขอบตรง เวา หรอนน หนาฟรสตลอาจแบน เวา หรอนน กได สวนมมฟรสตลเปนรปทรงกระบอก ทมมฟรสตลในแกนยาวมซตหรอเดอยลกษณะเปนหนามยาวมมละ 1 เสน เปนไดอะตอมทจดไดวามความสาคญทางดานเศรษฐกจอยางมากโดย มการเพาะเลยงปรมาณมากเพอใชเปนอาหารของลกปลา ลกกงขาว หรอกงกลาดาในแถบตะวนออกของประเทศไทย

Order 2 Bacillariales มโครงสรางของฟรสตลจะมการจดระเบยบจากแกนกลาง หรอมการพอกสารซลกาจากแกนกลาง รปรางฟรสตลแบบสมมาตรซกซายขวา มโครโมพลาสต 1-2 อน สบพนธแบบไอโซแกม หรอแอนไอโซแกม เซลลสบพนธไมมแฟลกเจลลม มการเคลอนทโดยใชเทาเทยมคลายอะมบาเซลลปกตมกเคลอนทได สวนใหญพบมากในนาจดประกอบดวย 2 ซบออรเดอร คอ Suborder 1 Fragilarianeae Family 1 Fragilariaceae มจนสทสาคญดงน 1. Fragilaria เซลลตอกนเปนสายตรงโดยการแตะกนของผวฟรสตลทงฟรสฝาของเซลลลกษณะตรงยาว รปไขหรอรปหอก ปลายเซลลกลม โปงเปนกระเปาะ ลวดลายบนฝาเซลลมตงแตละเอยดจนถงมขนาดใหญ จดเรยงตวกนเปนแถวเดยว อาจมพนทวางกลางเซลล คลอโรพลาสตเปนแผนจานวน 1-2 แผน การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและ/หรอดารงชวตแบบยดเกาะ

2. Synedra เซลลเดยวๆ หรออาจอยรวมกนเปนกลมตอกนคลายรปพดฝาของเซลลมรปรางยาวและตรง มราฟเทยมอยตรงกลางระหวางลวดลายทอยทางขวางของเซลลซงลวดลายนมรปรางกลมหรอเปนรองกลมยาว สวนมากจะเรยงเปนแถวคกน พนทวางกลางเซลลอาจมหรอไมมกไดโดยมรปรางกลมหรอสเหลยมผนผาอยดานใดดานหนงของเซลล คลอโรพลาสตเปนแผนขนาดเลกจานวนมาก การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและ/หรอดารงชวตแบบยดเกาะ

Family 2 Rhaphoneidaceae Family 3 Toxariaceae Family 4 Thalassionemataceae Family 5 Tabellariaceae Family 6 Licomophoriaceae Family 7 Rhabdonemataceae Family 8 Striatellaceae Family 9 Climacospheniaceae

Suborder 2 Bacillariineae Family 1 Eunotiaceae 1. Eunotia เซลลอาจอยเดยวๆ หรอตอกนเปนสาย ฝาของเซลลโคงบางหรอหนาหรอโคงเลกนอยสวนปลายยกขนเปนปมกวางมน ไมสมมาตร ราฟสนอยใกลปมปลายเซลล ลวดลายเปนชองไมเปนระเบยบ การดารงชวต: ดารงชวตแบบยดเกาะ

18/10/59

8

Family 2 Achnanthaceae 1. Achnanthes ฝาของเซลลยาวตรงหรอเปนรปไข ปลายเซลลกวางและกลมมน หรอเปนกระเปาะ ขอบของฝาเซลลเรยบหรอเปนคลนกได ฝาดานบนนนแบบเลนสนนและมราฟเทยม สวนฝาดานลางเวาแบบเลนสเวาและมราฟแทจรง ลวดลายบนฝาเซลลอาจเรยงกนตงแต 1, 2 หรอ 3 แถวกไดและซงกลมจะประกอบดวยแถบ 3-7 แถบ การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและดารงชวตแบบยดเกาะ

2. Cocconeis เซลลอยเดยวๆ ฝาของเซลลรปรางกลมจนถงรปไข ฝาดานบนโคงนนและมราฟเทยม สวนฝาดานลางจะเวาหรอรปรางแบนและมราฟทแทจรง ลวดลายบนฝาเปนรศมและประกอบดวยรทมขนาดใหญจนถงขนาดเลก มคลอโรพลาสตเปนแผนจานวน 1-2 แผน จนสนพบเกาะอยบนพนทองนา บนวสดในนาเชน กรวด ทราย หรอพชนา พบไดในนาจดและทะเล

Family 3 Mastogloiaceae Family 4 Cymbellaceae 1. Cymbella เซลลอาจอยเดยวๆ ลอยในนาในลกษณะแพลงกตอนพช หรอเกาะอยบนพนผววสดใตนาหรออยรวมกนเปนกลมมเมอก ฝาของเซลลมรปรางเปนครงวงกลม คลายเรอจนถงรปรางโคง ปลายเซลลกลมมนหรอโปงออก ขอบของราฟเปนเสนตรงหรอโคงเลกนอยโดยสวนปลายของราฟยาวจรดดานเวนทรลและปลายยอนไปดานดอรซล พนทกลางเซลลไมมหรอเปนวงกลมกได ลวดลายบนฝาของเซลลสวนมากเปนรเลกๆและเรยง ตวในแนวรศม

2. Encyonema ฝาของเซลล ไมสมมาตรในแนวระนาบโดยอาจตรงหรอเกอบตรงบรเวณขอบดานเวน ทรลและโคงนนบรเวณขอบดานดอรซล สวนปลายเซลลกลมมนหรอโปงเลกนอย ลวดลายบนฝาเซลลเรยงเปนเสนเดยว ราฟจะขนานไปกบขอบของเวนทรลโคงเอยงขนไปตามแนวของดานดอรซล และมลกษณะเปนจดทปลายของขอบดานเวนทรล การดารงชวต: ดารงชวตแบบยดเกาะ

3. Gomphonema เซลลอยรวมเปนกลมเซลลโดยสรางกานเมอกยดเกาะกบสงยดเกาะในนา ฝาของเซลลมรปรางยาวหรอคลายหอกโดยสวนดานหวจะโปงออก โดยทวไปจะมรปรางคลายลม ดานปลายจะแคบกวาและมลกษณะเปนสน ราฟอยตรงกลางและมความยาวตางกนโดยสวนบนจะสนกวาลวดลายบนฝาเซลลเปนแถวเดยวๆ และเรยงกนในแนวรศม

Family 5 Lyrellaceae Family 6 Phaeodactylum Family 7 Naviculaceae 1. Amphora เปนเซลลเดยวๆ ซงมกจะพบเซลลทางดานเกอเดลเสมอ เซลลอยเดยวๆ มรปรางคลายกลบสม ฝาของเซลลเปนครงวงกลมหรอคลายทวน ราฟมขนาดเรยวเลก ตรงหรอโคงเลกนอยและจะอยใกลกบขอบเซลลดานเวนทรล ลวดลายบนฝาละเอยดและมพนทวางตรงกลางเซลล การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและดารงชวตแบบยดเกาะ

18/10/59

9

2. Diatomella เปนไดอะตอมเซลลเดยว มกพบวาเซลลจะหนดานขางออก ฝามลกษณะปลายมน และแบน ราฟบรเวณตรงกลางมลกษณะตรง แผออกไปยงขอบดานใดดานหนง เซลลอยเดยวๆ หรออยรวมกนเปนเสนสาย

3. Diploneis ฟรสตลอยเดยวๆ ฝาของเซลลมรปรางตรงยาวจนถงรปไข ผวของฝาเรยบ โคงหรอเปนคลน ราฟอยในรองหนากลางเซลลและสวนปลายแยกงอหรอคลายขอ ลวดลายบนฝาเปนรขนาดเลกหรอใหญกได พนทวางกลางเซลลมความกวางตางกนไปโดยอยใกลกบรองตามยาวของฝา การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและ/หรอแบบยดเกาะ

4. Frustulia เปนเซลลอยเดยวๆ อาจลอยอยในนา เกาะบนวสดอนหรออยภายในทอทเปนเมอก เซลลรปรางคลายสเหลยมขนมเปยกปน รปรางสวนปลายมนจนถงเปนกระเปาะ ฝาเปนรปเสนตรงคลายหอกจนถงรปหอก ราฟเปนเสนตรงหรอโคงคลายคนศร มปมกลางราฟยาวมากจนจรดปลายเซลล และหมราฟไว ลวดลายบนเซลลถ ขนานและมแถวเดยว การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและดารงชวตแบบยดเกาะ

5. Gyrosigma เปนเซลลเดยวๆ ซงสวนใหญมรปรางเปนตวเอส “S” มราฟแทบนฟรสตลทงสองและโคงเปนรปตวเอสเชนเดยวกน มชองวางตรงกลางขนาดเลก รปรางกลมหรอคอนขางเปนรปไข ลวดลายบนเซลลเปนเสนบางพาดขวางเซลลและมเสนตามยาวลากผานทาแนวมมฉากทาใหมลวดลายคลายตาหมากรก คลอโรพลาสตเปนสองแผนอยรอบเกอเดล การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและดารงชวตแบบยดเกาะ

6. Navicula สวนใหญเซลลมกจะอยเดยวๆ ฝาของเซลลมลกษณะกลม รปเรอหรอทรงซการ โดยมปลายมนหรอแหลมบางครงจะอยรวมกนในเยอเมอกหรอทอเมอก ฝาทงสองดานจะพบราฟทเปนเสนตรงและบางคลายเสนดาย ลวดลายบนฝาจะเปนรขนาดเลกรปรางกลมหรอยาวและไมมพนทวางกลางเซลล การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและดารงชวตแบบยดเกาะ

7. Pinnularia เซลลอยเดยวๆ มรปรางคลายเรอหรอรปไขทมปลายมน ราฟมหลายรปรางตงแตเปนแนวตรงคลายเสนดายจนกระทงขยายกวางออกเปนแถบและรปรางซบซอน ราฟตรงกลางโคง มรปรางคลายตว S ลวดลายของฝาอาจมขนาดเลกมากจนถงขนาดใหญและไมมลวดลายตรงสวนกลางฝา การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและดารงชวตแบบยดเกาะ

18/10/59

10

Family 8 Bacillariaceae 1. Nitzschia เซลลมกอยเดยวๆ หรออาจอยกนเปนเสนหรอเปนโคโลน เซลลรปรแบบใบขาวปลายเซลลแหลม ฝาของเซลลมลกษณะตรงหรอโคง สวนปลายเซลลมนหรอโปงเปนกระเปาะ มราฟอยทขอบฝาดานใดดานหนง มลกษณะเปนซขนาดใหญ เรยกวาฟบเล มลวดลายบนฝาเซลลตามขวางขนาดใหญจนถงขนาดเลกและไมมพนทกลางเซลล การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและดารงชวตแบบยดเกาะ

Family 9 Rhopalodiaceae Family 10 Surirellaceae Surirella เซลลมกอยเดยวๆ มรปรางแตกตางกนหลายแบบปลายเซลลทงสองขางเหมอนหรอตางกนและรปรางคลายลม ฝาเปนเสนตรงจนถงรปไขหรอรปไขควา ผวหนาเรยบหรอเวาเขาดานใน ลวดลายมกมหลายแถว ราฟเปนสนตนหรอลก การดารงชวต: ลองลอยเปนอสระและดารงชวตแบบยดเกาะ