Cleft & Spraakverstaanbaarheid

Gwen Van NuffelenCatherine Middag

cleft

cleft palate - schisis

congenitale malformatie

abnormale opening (fissuur)

structuur aanwezig – evt hypoplastisch

structuren niet gefuseerd

3 grote categorieën:

• cleft lip

• cleft palate

• cleft lip & palate

cleft

cleft palate

verschillende typesincomplete completeopen - submuceus

cleft lip

verschillende typesincomplete completeunilateraal - bilateraal

spraakverstaanbaarheid

Mate waarin de luisteraar het akoestisch signaal geproduceerd door de spreker verstaat. Yorkston et al. 1996

Belangrijke klinische maat:

• Ernst spraakstoornis

• Afhankelijk van anatomische structuren en subsystemen van spraak

• Idee van sociale en economische impact van de spraakstoornis

cleft & svbh

hypernasaliteit

risico vertraagde spraakontwikkeling

obligatoire nasale emissiegeleerde nasale emissie

zwakke consonanten

compensatoire articulatiee.g. glottal, pharyngeal stops

substituties, distorties, omissies

heesheid (MTD/ noduli)heesheid als compensatiesoft voice syndromeverminderde intensiteit

structurele afwijking articulatoren

geassocieerde stoornissengehoorstoornismalocclusie

cleft & svbh

meeste studies beoordeelden svbh dmv een EAI-scale (Whitehill 2002)weinig gestandaardiseerde instrumentenWhitehill 2004: single-word test Cantonese speakers cleft

Nederlands: NSVO (De Bodt et al. 2006)

% spraakverstaanbaarheid foneemniveauinitiale consonant (19)finale consonant (15)mediale vocaal/ diftong (16)

doelklank ingebed in een CVC-woord

percentage spraakverstaanbaarheid hangt af van: articulatieresonantiefonatie

1 .op ø b d f g h j k l m n p r s t v w z

cleft & svbh

oktober 2006 – april 2007Centrum voor congenitale aangezichtsafwijkingen UZ Gent

38 kinderen getest met NSVO in kader IWT-project SPACEdata 32 kinderen geanalyseerd19 jongens – 13 meisjes; 7-18 jaar (gem: 12 jaar)

Inclusiecriteriacleftvoldoende leesvaardigheidgeen mentale retardatie

UCLP BCLP UCL BCL CP

15 8 4 1 4

cleft & svbh

gemiddelde spraakverstaanbaarheid boxplot andere pathologieën

gem: 85%

cleft & svbh

cleft & svbh

meest frequent foutief gepercipieerde fonemen

PlosievenFricatievenNasalenSemivocaal - trill

Peterson-Falzone 2001 meest frequente fouten:fricatieven (affricatieven) en plosieven

6/7: high pressure consonants

3/6: high pressure consonants

Literatuur vnl fouten tegen articulatieplaatsarticulatieplaats: 27%articulatiewijze: 29%enkel stem: 27%omissies: 7% (Stokes & Whitehill 1996)

cleft & svbh

meest frequent foutief gepercipieerde fonemen

Verticale tongpositiemiddenhoogcfr Moore & Sommers

Horizontale tongpositievoormidden

cleft & svbh

spraakverstaanbaarheid & type cleft

CP versus CLP• svbh CP < svbh CLP (Timmons et al. 2001; Leeper et al. 1980)• svbh CP > svbh CLP (Fletcher 1978, Riski & De Long 1984)

UCLP versus BCLP• svbh UCLP > svbh BCLP (Larson & Henningsson 1993, Leeper 1980)• svbh UCLP = svbh BCLP (Van Lierde et al. 2002, Whitehill 2004)• eigen studie: geen sign verschil tussen UCLP en BCLP

objectief svbh-onderzoek

objectief svbh-onderzoek

Automatic speech alignerPMF: /s/, /p/, …PLF: articulatieplaats, articulatiewijze, fonatie, …

kans dat een bepaald foneem – fonologisch feature voorkomt in dat frame

PLFPMFPMF+PLF

objectief svbh-onderzoek

3 type modellen: PMF, PLF, PMF+PLF

Getraind op 267 sprekers: normalen, dysartrie, cleft, laryngectomie, gehoorgestoorden

Betrouwbaarheid voor cleft: correlatie met perceptuele score (Pearson)

• PMF: .78• PLF: .88• PMF+PLF: .92

Toekomst: • NSVO zonder nonsens• foutenanalyse• objectief svbh-onderzoek zinsniveau

PMF+PLF