PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG SINH KẾCÓ SỰ THAM GIA

CẨM NANG

LƯU HÀNH NỘI BỘ HÀ NỘI - 2015

Tài liệu này được xuất bản với hỗ trợ của Liên minh Châu Âu (EU) và Tổ chức

Nông Lương Liên hiệp quốc (FAO).

Nội dung của tài liệu này trong mọi trường hợp không thể hiện quan điểm

của EU hay FAO.

3

Lời cảm ơn

Cuốn cẩm nang này được biên soạn bởi Trung tâm Phát triển Nông thôn Bền vững (SRD) kết hợp với Mạng lưới các tổ chức Phi chính phủ Việt Nam về Thực thi Lâm luật, Quản trị rừng và Thương mại Lâm sản. Phương pháp Đánh giá tác động sinh kế có sự tham gia (LIA) trong cuốn sách này bắt nguồn từ phương pháp LIA do mạng lưới VNGO-FLEGT xây dựng và thí điểm ở cấp quốc gia với sự hỗ trợ của Forest Trends và FERN.

Chúng tôi muốn gửi lời cảm ơn đến nhóm nghiên cứu, UBND các huyện Phú Lương và Yên Bình, các cán bộ kiểm lâm và lâm nghiệp địa phương, các cán bộ địa phương khác và các cộng đồng sống dựa vào rừng tại Phú Lương và Yên Bình đã tham gia vào nghiên cứu để tạo tiền đề cho việc soạn thảo cuốn cẩm nang này.

Chúng tôi đặc biệt cảm ơn đội ngũ chuyên gia đã có những phản hồi quý báu nhằm giúp hoàn thiện cuốn tài liệu này.

Cuối cùng, chúng tôi chân thành cảm ơn Tổ chức Nông Lương Liên hiệp quốc (FAO) vì những hỗ trợ quý báu và cấp thiết để biên soạn cuốn cẩm nang này.

4

Lưu ý khi sử dụng cuốn cẩm nang

Mục đích biên soạn cuốn cấm nang là nhằm giới thiệu một phương pháp nghiên cứu cộng đồng tiên tiến và thúc đẩy vai trò quan trọng của xã hội dân sự trong việc hỗ trợ cộng đồng cấp cơ sở. Phương pháp Đánh giá tác động sinh kế (LIA) được mô tả theo từng bước (hay giai đoạn) theo một trật tự đơn giản và logic. Mỗi giai đoạn bắt đầu bằng định nghĩa, tiếp theo là hướng dẫn cách thực hiện, rồi đến ví dụ cụ thể từ hoạt động của SRD. Cách thức trình bày này hy vọng sẽ dễ hiểu và hợp lý với người đọc. Các ví dụ đưa ra trong cuốn cẩm nang này minh họa việc ứng dụng phương pháp LIA trong đánh giá sáng kiến FLEGT VPA. Phương pháp này có thể được ứng dụng trong việc đánh giá các sáng kiến và chính sách khác như REDD+, chính sách giao đất giao rừng, quy hoạch và kiểm kê rừng, và các biện pháp đảm bảo an sinh xã hội khác.

5

Cuốn cẩm nang này có thể sử dụng trong các nghiên cứu thực địa ở cộng đồng bởi các tổ chức nghiên cứu, tổ chức phi chính phủ, tổ chức xã hội, giới hàn lâm, viện nghiên cứu, các cơ quan chính phủ, các doanh nghiệp tư doanh và quốc doanh, các cơ quan quốc tế… trong việc đánh giá các tác động của chính sách và luật pháp tới sinh kế của các bên liên quan.

Cuối cùng, cuốn cẩm nang về LIA này là một tài liệu mở, và theo thời gian cần được cập nhật và hoàn thiện. Trên thực tế, SRD và mạng lưới VNGO-FLEGT dự định sẽ kết hợp phương pháp LIA với phương pháp định lượng để đưa ra một phương pháp nghiên cứu toàn diện nhằm phục vụ cho các hoạt động nghiên cứu sắp tới. Nhiều khía cạnh trong phương pháp LIA sẽ được lặp lại hoặc điều chỉnh để thích ứng môi trường luôn có sự thay đổi.

6

TÊN VIẾT TẮT

LIA – Đánh giá tác động sinh kế

PRA – Đánh giá nông thôn có sự tham gia

SRD – Trung tâm Phát triển Nông thôn Bền vững

VNGO-FLEGT – Mạng lưới các tổ chức Phi chính

phủ Việt Nam về Thực thi lâm luật, Quản trị rừng và

Thương mại lâm sản

7

MỤC LỤC

Phần 1: Giới thiệuBối cảnhSự hình thành phương pháp Đánh giá tác động sinh kế (LIA)

Phần 2: Phương pháp Đánh giá tác động sinh kế (LIA)Công tác chuẩn bịGiai đoạn 1: Xác định các nhóm dễ bị tổn thươngGiai đoạn 2: Phân tích tác động đối với các nhóm dễ bị tổn thươngGiai đoạn 3: Xác định các nguyên nhân và xây dựng các giải pháp giảm nhẹ tác độngGiai đoạn 4: Xây dựng kế hoạch giám sát

8

PHẦN I

GIỚI THIỆU

Bối cảnh

Năm 2010, Việt Nam bắt đầu đàm phán với Liên minh Châu Âu về Hiệp định Đối tác tự nguyện (VPA). Các tôn chỉ về đảm bảo an sinh xã hội đòi hỏi sự tham gia với đầy đủ thông tin của tất cả các bên liên quan chịu ảnh hưởng bới VPA, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương. Để đạt được mục tiêu này, SRD đã thực hiện dự án “Tăng cường năng lực của các tổ chức xã hội và cộng đồng sống phụ thuộc rừng để tham gia hiệu quả vào tiến trình VPA” tài trợ bởi chương trình EU FAO FLEGT. Trong dự án này, SRD đã tiến hành đánh giá các tác động tiềm tàng của VPA đối với sinh kế cộng đồng sống dựa vào rừng tại các huyện được chọn. Các kết quả nghiên cứu được tổng hợp, tài liệu hóa và phổ biến cho các bên liên quan trong tiến trình VPA, bao gồm các nhà hoạch định chính sách và các tổ chức quốc tế.

Khi Hiệp định VPA được thực thi tại Việt Nam, nó có thể đưa đến những thay đổi trong hệ thống pháp lý và thực thi pháp luật trong ngành lâm nghiệp. Ngay cả khi có một lộ trình được chuẩn bị kỹ lưỡng, những thay đổi này, trong ngắn hạn, có thể gây ra những khó khăn đối với nhiều bên liên quan khác nhau, trong đó có các cộng đồng

9

sống dựa vào rừng mà sinh kế có thể bị đe dọa theo cấp độ của thay đổi. SRD là một tổ chức tận tâm với việc hỗ trợ cộng đồng cấp cơ sở, coi việc đánh giá tác động tiềm tàng của VPA tới sinh kế của các nhóm dễ bị tổn thương là một yêu cầu cấp bách.

Sự hình thành phương pháp Đánh giá tác động sinh kế (LIA)

Để nghiên cứu về tác động tiềm tàng của VPA đối với sinh kế của các nhóm dễ bị tổn thương, SRD tiến hành thí điểm phương pháp mới là Đánh giá Tác động Sinh kế (LIA). LIA được xây dựng bởi tổ chức Forest Trends dựa trên nền tảng Lý thuyết về sự thay đổi. Theo đó, các mục tiêu dài hạn được xác định trước, rồi xây dựng ngược lại các mối liên hệ nhân quả giữa mục tiêu dài hạn, các mục tiêu trung hạn và các giải pháp cụ thể.

SRD đã áp dụng phương pháp này vào nghiên cứu cộng đồng, với sự tham gia triệt để của cộng đồng trong các giai đoạn nghiên cứu. Theo yêu cầu của EU, các cộng đồng sống dựa vào rừng rất dễ bị tác động bởi việc thực thi VPA, chính vì vậy, vai trò và vị thế của họ trong tiến trình đàm phán VPA phải được xem xét. Vì vậy, tham vấn cộng đồng là cần thiết để đem tiếng nói của các cộng đồng này đến bàn đàm phán. Đây cũng là cách thức củng cố nguyên tắc FPIC (đồng thuận tự nguyện, báo trước và được cung cấp đầy đủ thông tin) của xã hội dân sự.

10

LIA là một dạng nghiên cứu hành động có sự tham gia (PAR). Điều đó có nghĩa là công việc của nghiên cứu LIA được tiến hành bới các bên liên quan, trong khi nhóm nghiên cứu đóng vai trò trung tâm là thúc đẩy viên / hướng dẫn viên. Phương pháp này được xây dựng dựa trên cơ sở Lý thuyết về thay đổi, với trọng tâm là phân tích “các kênh truyền tải tác động” và xây dựng cây vấn đề và chuỗi kết quả. Từ đó, các biện pháp giảm nhẹ có thể được xây dựng, và kế hoạch giám sát thực hiện được đưa ra.

11

Một điều quan trọng cần ghi nhớ khi tiến hành nghiên cứu LIA có sự tham gia là việc lựa chọn đối tượng bị tác động bởi chính sách mới. Điều này rất quan trọng đối với tính khách quan của nghiên cứu. Các nhà nghiên cứu phải bảo đảm tính đại diện của nhóm đối tượng tham gia nghiên cứu. Các đối tượng chịu tác động cụ thể hay tiềm tàng cần được đại diện và tham gia trong quá trình nghiên cứu. Kỹ năng thúc đẩy cộng đồng, phổ biến trong hoạt động PRA, được áp dụng triệt để. Nhóm nghiên cứu với vai trò trung tâm trong việc thúc đẩy và hướng dẫn các đối tượng tham gia và đóng góp ý kiến, thông qua các hội thảo tham vấn. Thông qua tiến trình này, các bên liên quan, bao gồm các cộng đồng cấp cơ sở có cơ hội tìm hiểu về những vấn đề có thể tác động đến sinh kế của họ, chuẩn bị các giải pháp ứng phó với những tác động này.

12

Cuối cùng, LIA là một phương pháp nghiên cứu định tính nên có những ưu điểm và nhược điểm như những phương pháp khác. Một trong những ưu điểm rõ rệt nhất là tiết kiệm chi phí. Vì không có bảng hỏi / phiếu điều tra, chi phí chuẩn bị và tiến hành nghiên cứu là thấp. Mặt khác, thiếu đi việc thu thập dữ liệu định lượng có nghĩa là nghiên cứu LIA không phải là nghiên cứu định lượng. Một ưu điểm khác của phương pháp LIA là sự tham gia tích cực của các bên liên quan. Bằng việc tham gia vào nghiên cứu, các nhóm dễ bị tổn thương có thể nâng cao năng lực và hiểu biết. Nhận thức của họ được nâng cao, và họ có thể tham gia tích cực vào vận động chính sách. Kết quả đem lại có thể tuyệt vời, nhưng cũng đòi hỏi thời gian để các nhóm này hiểu và tham gia một cách hiệu quả.

13

Ưu và nhược điểm của phương pháp LIA được trình bày trong bảng dưới đây

Ưu điểm Nhược điểm

Tiết kiệm chi phí (không có bảng hỏi, phiếu điều tra, cơ sở dữ liệu)

Sự tham gia của các bên liên quan vào nghiên cứu

Các bên liên quan cần thời gian để tiếp thu vấn đề và tham gia hiệu quả

Kết quả nghiên cứu rất khách quan vì có sự tham gia của các bên liên quan

Kết quả có thể không chính xác vì đây là đánh giá tác động tiềm tàng

Bằng việc tham gia vào nghiên cứu, các bên liên quan nhận thức được về VPA

Các bên liên quan cần thời gian để hiểu tất cả các vấn đề kỹ thuật

Thiếu tính định lượng

Đòi hỏi về kỹ năng PRA và thúc đẩy nhómTham vấn các bên liên quan

Cần sự chấp thuận của giới hàn lâmPhương pháp nghiên cứu tiên tiến

14

15

16

PHẦN II

PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG SINH KẾ (LIA)

LIA là một tiến trình có sự tham gia, và logic của nó được mô tả trong bảng dưới đây:

Xác định ưu tiên các nhóm dễ bị tổn thương

Phân tích các nhóm dễ bị tổn thương

Phân tích các kênh truyền tải

Phân tích thể chế

Cây vấn đề

Chuỗi kết quả

Phân tích rủi ro

GIải pháp giảm nhẹ

Tiến trình LIA

17

Công tác chuẩn bị

Diễn giải:

Bước đầu tiên của tiến trình nghiên cứu là chuẩn bị. Phụ thuộc vào phạm vi nghiên cứu, mức độ kỹ thuật, và số lượng bên liên quan, công tác chuẩn bị có thể mất đến hàng tuần.

Một chuyến thực địa đến khu vực nghiên cứu là cần thiết để hiểu rõ về những điều kiện ban đầu. Các yếu tố quan trọng như phong cách sinh hoạt, làm việc, văn hóa, thổ ngữ, giáo dục… có thể ảnh hưởng đến nghiên cứu có sự tham gia. Một số yếu tố khác như thời tiết, mùa vụ, địa hình, địa điểm, đường xá… cũng quan trọng đối với nghiên cứu có sự tham gia. Mục địch thứ hai của chuyến thực địa là thiết lập quan hệ với đối tác địa phương để họ trợ giúp hậu cần cũng như vận động các bên liên quan tham gia nghiên cứu.

Nên tiến hành các hoạt động nâng cao nhận thức cho các đối tác địa phương trước khi tiến hành nghiên cứu. Điều này đặc biệt hữu ích nếu nghiên cứu có liên quan đến nhiều khía cạnh kỹ thuật.

18

Ví dụ:

Hai chiến dịch truyền thông về FLEGT và VPA đã được tổ chức tại huyện Phú Lương và Yên Bình. Chiến dịch được tổ chức bời SRD và chính quyền huyện với hơn 100 đại biểu địa phương. Các đại diện của cộng đồng sống dựa vào rừng, bao gồm hộ dân trông rừng, cơ sở chế biến gỗ nhỏ và người lao động trong các cơ sở này được khuyến khích tham gia. Tờ rơi, áp phích, trò chơi, sân khấu … được sử dụng để tuyên truyền về Quản trị rừng, FLEGT, VPA. Đây là một cách hay để tuyên truyền các nội dung phức tạp.

Các ấn phẩm truyền thông cho người dân cũng được sử dụng trong các chiến dịch. Quạt nhựa và lich treo tường về FLEGT và quản trị rừng được SRD phân phát cho đại biểu tham dự các chiến dịch truyền thông.

19

Lịch tường về quản trị rừng

Quạt tay FLEGT

Giai đoạn 1: Xác định các nhóm dễ bị tổn thương

Diễn giải:

Công cụ sử dụng cho giai đoạn này là Phân tích các bên liên quan và Phân tích thể chế.

Mục đích của việc phân tích bên liên quan là nhằm tăng sự hiểu biết về các nhóm dễ bị tổn thương - những người có thể bị ảnh hưởng một cách tiêu cực bởi chính sách mới. Việc phân tích các bên liên quan thường mô tả những đặc điểm như số lượng, độ tuổi, giới tính, phân bố địa lý, thu nhập, tình trạng nghèo đói, điều kiện gia đình, giáo dục và việc làm. Phân tích bên liên quan cũng có thể chiếu theo góc độ giới, nếu đối tượng nghiên cứu liên quan tới phụ nữ. Một số tổ chức có chính sách bảo vệ trẻ em trong sứ mệnh của họ; vì vậy việc phân tích bên liên quan cần xem xét các vấn đề như lao động trẻ em, lạm dụng trẻ em…

Phân tích thể chế xem xét đến môi trường chính trị, pháp lý, xã hội xung quanh các nhóm dễ bị tổn thương. Khung pháp lý, quan hệ quyền lực, phong tục tập quán địa phương có thể quy định, gây áp lực hoặc ảnh hưởng tới các nhóm dễ bị tổn thương, vì vậy động cơ và hành vi của các nhóm dễ bị tổn thương có thể thay đổi dựa theo đó.

20

21

22

Các bước thực hiện:

Tổ chức một hội thảo tham vấn với đối tác địa phương để xác định các nhóm dễ bị tổn thương (sơ đồ hóa). Phân tích các đặc điểm của họ và đưa thông tin vào bảng sau:

Thảo luận và phân tích các nhóm dễ bị tổn thương.

Các nhóm dễbị tổn thương

Diễn giải và lý do lựa chọn Xếp hạng

Các nhóm dễbị tổn thương

Tác động bởichính sách A

Lợi ích từchính sách A

Rủi ro bởichính sách A

23

Thảo luận và phân tích môi trường thể chế xung quanh các nhóm dễ bị tổn thương.

Bổ sung thông tin từ nguồn dữ liệu thứ cấp như báo cáo hành chính, báo cáo thường niên và định kỳ của điạ phương và sách thống kê.

Nếu cần thiết, tổ chức chuyến thực địa để bổ sung và xác minh dữ liệu..

Thể chế Quan hệquyền lực có sẵn

Lợi ích từchính sách A

Rủi ro từchính sách A

24

Ví dụ:

Nhóm nghiên cứu đã tổ chức một hội thảo giới thiệu về phương pháp LIA cho các cán bộ địa phương tại Phú Lương và Yên Bình. Tham gia hội thảo là những người đứng đầu các huyện, xã, cán bộ lâm nghiệp và kiểm lâm. Ngày đầu tiên của hội thảo đã cung cấp kiến thức cơ bản về VPA/FLEGT và cái nhìn tổng quan về phương pháp LIA.

Ngày thứ hai bao quát toàn bộ bước một của LIA – phân tích bên liên quan và thể chế. Đại biểu chia làm 2 nhóm theo huyện Phú Lương và Yên Bình. Được hỗ trợ bởi nhóm nghiên cứu, các nhóm đã thảo luận và sơ đồ hóa các bên liên quan trong chuỗi cung gỗ (hộ dân trồng rừng, cơ sở chế biến gỗ quy mô nhỏ, công nhân, thương lái…) Các nhóm có số lượng lớn và dễ bị tổn thương nhất được xác định là hộ trồng rừng quy mô nhỏ nhưng không có quyền sử dụng đất hợp pháp, và hộ chế biến gỗ quy mô nhỏ không có khả năng đáp ứng các quy định về kinh doanh. Các đại biểu thảo luận chi tiết về đặc điểm của từng nhóm như số lượng, phân bố địa lý, hoạt động sinh kế, thu nhập, mức độ nghèo…

25

Nhóm nghiên cứu cũng hỗ trợ thảo luận nhóm về khung thể chế và pháp lý xung quanh hai nhóm dễ bị tổn thương. Các văn bản pháp luật cấp quốc gia và địa phương về lâm nghiệp được đưa ra thảo luận. Đại biểu tham gia vẽ sơ đồ mối quan hệ giữa hai nhóm dễ bị tổn thương và các cơ quan nhà nước.

26

Giai đoạn 2: Phân tích tác động đối với các nhóm dễ bị tổn thương

Diễn giải:

Công cụ sử dụng trong giai đoạn này là Phân tích kênh truyền tải.

Các kênh truyền tải là các con đường mà qua đó một chính sách có thể ảnh hưởng tới các nhóm dễ bị tổn thương. Phân tích kênh truyền tải là một công cụ quan trọng trong các dự án phát triển của World Bank. Có 6 kênh truyền tải chính: công việc, giá cả, thuế và chi phí, quyền lực, tài sản và khả năng tiếp cận hàng hóa và dịch vụ. Việc phân tích các kênh này đưa ra một bức tranh về các tác động sơ cấp (trực tiếp). Trước những tác động trực tiếp, các nhóm dễ bị tổn thương có thể thay đổi động cơ và hành vi của họ. Những thay đổi này dẫn tới các tác động thứ cấp (gián tiếp). Những tác động gián tiếp này có thể gây ra các thay đổi lớn hơn về dài hạn, kéo theo nhiều tác động hơn. Nếu thiếu các can thiệp về chính sách, chu trình này sẽ tiếp tục. Việc phân tích các kênh truyền tải giúp xác định chu trình của các tác động trực tiếp và gián tiếp.

27

Các bước thực hiện:

Phân tích kênh truyền tải có thể tiến hành thông qua hội thảo tham vấn. Thảo luận và phân tích các tác động trực tiếp và gián tiếp mà những nhóm dễ bị tổn thương phải đối mặt. Đưa thông tin vào bảng sau:

Chú ý: +/- chỉ ra tác động tích cực/tiêu cực

Kênh truyền tải

Giá cả

Công việc

Tiếp cậnthị trường

Tài sản sinh kế

Thu nhập

Quan hệquyền lực

Mô tả

Tác động sơ cấp

Mô tả+/- +/-

28

Ví dụ:

2 hội thảo tham vấn được SRD tổ chức tại Phú Lương và Yên Bình. Đại biểu địa phương bao gồm lãnh đạo huyện, xã, kiểm lâm, lâm nghiệp, và đại diện các nhóm dễ bị tổn thương tham gia hội thảo. Được hướng dẫn bởi nhóm nghiên cứu, trong phiên buổi sáng, các đại biểu thảo luận về những phát hiện trước đó (giai đoạn 1 – phân tích bên liên quan và thể chế). Phiên buổi chiều tiếp tục với thảo luận nhóm về các tác động trực tiếp và gián tiếp của VPA tới sinh kế tại Phú Lương và Yên Bình. Triều hướng và mức độ của các tác động, những thay đổi hành vi ngắn hạn và dài hạn, và những can thiệp chính sách được thảo luận chi tiết trong hội thảo.

29

30

Giai đoạn 3: Xác định nguyên nhân và xây dựng các giải pháp giảm nhẹ tác động

Diễn giải:

Trong giai đoạn này, công cụ sử dụng là Phân tích lý thuyết về sự thay đổi.

Lý thuyết về sự thay đổi bắt đầu bằng cách xác định mục tiêu rồi đến những bước cần thiết hoặc điều kiện tiên quyết để đạt được mục tiêu. Qua các mối liên kết nhân quả giữa mục tiêu dài hạn, đầu ra trung hạn và hoạt động ngắn hạn, một tiến trình thay đổi được xây dựng. Mối quan hệ logic giữa mục tiêu dài hạn, các kết quả trung hạn và các hoạt động tương ứng trong ngắn hạn được xây dựng trên cơ sở tư duy logic và cảm nhận thông thường.

Dựa trên khái niệm này, trước hết cần xác định những vấn đề quan trọng mà các nhóm dễ bị tổn thương phải đối mặt. Sau đó, với mỗi vấn đề quan trọng, cây vấn đề sẽ được phát triển dựa trên logic của Lý thuyết về sự thay đổi. Một cây vấn đề lý tưởng sẽ xác định và chỉ ra được tất cả nguyên nhân của vấn đề, từ nguyên nhân trực tiếp nhất cho đến các nguyên nhân xa hơn.

31

Dựa vào cây vấn đề, một chuỗi kết quả được phát triển theo cách tương tự. Một chuỗi kết quả bắt đầu bằng việc xác định mục tiêu dài hạn và sơ đồ hóa các điều kiện tiên quyết hoặc kết quả phải thực hiện để đạt được mục tiêu dài hạn. Từ chuỗi kết quả, các hoạt động hay giải pháp cụ thể được xây dựng để giảm nhẹ vấn đề đưa ra ban đầu. Chúng được gọi là các giải pháp giảm nhẹ.

Dựa trên chuỗi kết quả, các rủi ro có thể được xem xét và đưa ra. Các rủi ro có thể dẫn đến thất bại của các giải pháp giảm nhẹ trong những hoàn cảnh nhất định. Vì vậy, các giải pháp khắc phục rủi ro cần được xây dựng dựa theo đó.

Các bước thực hiện:

Tổ chức hội thảo tham vấn để xác định và ưu tiên các vấn đề quan trọng, phát triển cây vấn đề và chuỗi kết quả.

Xếp hạng ưu tiên những vấn đề mà mỗi nhóm dễ bị tổn thương gặp phải dựa trên 3 tiêu chí (số lượng người bị ảnh hưởng, khả năng xảy ra, phạm vi ảnh hưởng).

32

Nguyên nhân xa hơn

Nguyên nhân trực tiếp

Nguyên nhân trực tiếp

Vấn đề cốt lõi

Phát triển cây vấn đề đối với những vấn đề được ưu tiên nhất.

Chú ý: điểm của mỗi tiêu chí từ 1 tới 3, với điểm 1 là thấp nhất. Các vấn đề có tổng điểm cao nhất là những vấn đề được ưu tiên nhất.

Vấn đề Tổngđiểm

Số người bị ảnhhưởng

Khả năngxảy ra

Phạm vi ảnhhưởng

33

Xác định các rủi ro tiềm tàng và các giải pháp khắc phục.

Rủi ro Khả năng xảy ra

Phạm vi ảnh hưởng

Giải pháp / khắc phục

Kết quả xa hơn

Giải pháp giảm nhẹ

Kết quả trực tiếp

Mục tiêu cuối cùng

Xây dựng chuỗi kết quả cho mỗi cây vấn đề.

34

Ví dụ:

2 hội thảo tham vấn được tổ chức tại Phú Lương và Yên Bình. Đại biểu địa phương bao gồm lãnh đạo huyện, xã, kiểm lâm, cán bộ lâm nghiệp, và đại diện từ các nhóm dễ bị tổn thương.

Được hỗ trợ bởi nhóm nghiên cứu, trong ngày đầu tiên, người tham gia đã thảo luận những phát hiện trước đó (giai đoạn 1 và 2). Vào buổi chiều, nhóm nghiên cứu hỗ trợ thảo luận nhóm để xác định và ưu tiên các vấn đề cốt lõi mà các nhóm dễ bị tổn thương phải đối mặt. Mỗi nhóm chọn 1 hoặc 2 vấn đề và suy nghĩ về những nguyên nhân của vấn đề. Với mỗi vấn đề được lựa chọn, cây vấn đề sẽ được xây dựng.

Vào ngày thứ hai, nhóm nghiên cứu hỗ trợ thảo luận nhóm để xây dựng chuỗi kết quả dựa trên các cây vấn đề. Mỗi cây vấn đề có một chuỗi kết quả.

35

Từ chuỗi kết quả, các giải pháp giảm nhẹ được đưa ra, đồng thời xác định những rủi ro có thể gặp phải.

Với sự hỗ trợ của nhóm nghiên cứu, đại biểu địa phương đã tham gia xây dựng cây vấn đề, chuỗi kết quả, từ đó đưa ra các giải pháp giảm nhẹ tác động.

36

37

38

Giai đoạn 4: Xây dựng kế hoạch giám sát

Diễn giải:

Giai đoạn cuối cùng của LIA là xây dựng kế hoạch và các chỉ số giám sát việc thực thi các giải pháp giảm nhẹ. Ở giai đoạn trước, các giải pháp giảm nhẹ đã được xây dựng. Các giải pháp này, nếu được thực thi một cách đúng đắn, có thể giảm thiểu các tác động của VPA tới sinh kế của các nhóm dễ bị tổn thương.

Để bảo đảm việc thực thi đúng đắn các giải pháp giảm nhẹ, cần xây dựng một kế hoạch giám sát LIA với các chỉ số giám sát cụ thể.

Các bước thực hiện:

Rà soát lại các giải pháp giảm nhẹ từ giai đoạn 3.

Xây dựng các chỉ số có thể áp dụng để giám sát hiệu quả việc thực thi các giải pháp giảm nhẹ.

Cùng với bộ chỉ số, xây dựng kế hoạch giám sát việc thực thi các giải pháp giảm nhẹ.

39

40

41

42

TÀI LIỆU THAM KHẢO

FERN, Các Yêu cầu Tham vấn về FLEGT Forest Trends, Đánh giá Tác động Sinh kế World Bank 2012, Phân tích Nghèo đói và các Tác động xã hội OECD 2007, Đánh giá Tác động Nghèo đói Richards & Panfill 2011, Đánh giá Tác động Xã hội và Đa dạng sinh họcSRD 2014, Nghiên cứu Đánh giá Tác động Sinh kế tại huyện Phú LươngSRD 2014, Nghiên cứu Đánh giá Tác động Sinh kế tại huyện Yên Bình

43

Trung tâm Phát triển Nông thôn Bền vững (SRD)Địa chỉ: số 56, ngách 19/9, Kim Đồng, Hà NộiĐiện thoại: 04 39436676 / Fax: 04 39436449 Email: info@srd.org.vn / Website: www.srd.org.vn