Sancaktepe

Sancaktepe, ilk çağlardan itibaren mesire alanı ve

yazlık sarayları ile ön planda olmuştur.  Bölgede

bulunan en eski yapı bir Bizans Sarayı olan II.

Tiberius Konstantinos (578-582) ve Mavrikos (582-

602) dönemlerinde inşa edilen Damatris Yazlık

Sarayı’dır. Damatris Sarayı adını Demeter ‘Tarım

Tanrıçası’ adından almıştır. Bugün kalıntıları

Samandıra sınırları içindedir. 

Bizans İmparatorları II. Maurikios and Tiberius (578-602) tarafından Samandıra’da

inşa edilen Damatris Sarayı, boyutları ve nitelikleri göz önüne alındığında Bizans’tan

günümüze ulaşan en önemli yapılardan biri olarak görülüyor. Sarayın adı

Samandıra’nın tarihteki ilk ismi olan Demeter’den gelir. Yunan mitolojisinde

Demeter “ Tarım ve Bereket Tanrıçası” anlamına gelir ve insanlara ekip biçmeyi

öğreten tanrıça olarak bilinir.

Saray yapıldığı dönem içinde İstanbul dışında inşa edilmiş en büyük ve en önemli

eser olma özelliğine sahip olmuştur. 14. yüzyılın yorgunluğuna rağmen saray hala

tarihe meydan okumaktadır. 

Yunan Mitolojisindeki bereket tanrıçası Demeter’i temsil eden çizimler.

Rivayetlere göre, Samandıra yabani hayvan çeşitliliği ile avlanma için

de büyülü bir yer ve Bizans İmparatorlarının dinlenmek için

kullandıkları en gözde mekanlardan biri imiş. Damatris sarayı, o

zamanlar dinlenme alanlarına düşkünlükleri ve avlanmaya olan

meraklarıyla tanınan Bizans İmparatorları II. Tiberus and Maurikios

tarafından yaptırılmıştır. Günümüze dek ulaşan ve literatüre “Damatris

Sarayı” olarak geçen saray avlanma ve dinlenme amaçlı inşa

edilmesine rağmen İstanbul’un Anadolu’ya açılan kapısı olmuştur. 

Anadolu’ya yapılacak seferlerin yol güzergahında inşa edilmesi sebebiyle, saray

Bizans Ordusu’nun toplanma ve konaklama yeri olmuştur. Anadolu’dan

dönüşlerinde İmparatorlar başkente girmeden önce son gecelerini bu sarayda

geçirirlerdi. İmparatorlar sefer dönüşü geceyi burada geçirirken haberciler bir

gün önceden başkente ulaşır ve imparatoru karşılamak için gerekli hazırlıkları

yaparlardı. Ancak, saray 12. ve 13. yüzyıllarda kullanılmaz hale gelir. Bugün,

sarayın kalıntıları arasında haç biçiminde olan sarnıcı, sütun ve tonozları teşhis

edilebilmektedir ve sarayın şu anki görülebilen kısmından çok daha büyük bir

alanı kapladığı tahmin edilmektedir.

Yapı malzemesi taş ve tuğla olan kompleks kalıntısında

örtüde özellikle tuğla kullanımı görülmektedir. Taşıyıcı

birimler, kemerler, masif duvarlar; kesme taş, kesme taş ve

tuğlanın sıralı kullanıldığı almaşık teknik uygulaması

gözlenmiştir. Yerleştiği alan, boyutları ve diğer özellikleri

dikkate alındığında, Bizans'tan günümüze ulaşan en önemli

yapılardan birisi olarak değerlendirilebilir.

Sancaktepe ilçesinin imar planı esnasında sarayın bulunduğu bölge

arkeolojik alan olarak ilan edilmiş ve Anıtlar Kurulu’da bu alanı

genişleterek bu alanda yapı inşasına izin vermemektedir.

Sancaktepe Belediyesi yapılacak arkeolojik kazılarla birlikte saray

hakkında daha fazla bilgi edinilebileceğini ve alanın restorasyonu

neticesinde güzel bir açık hava müzesine dönüştürülebileceğini

öngörmektedir. Ayrıca alanın genişletilerek bir meydan haline

gelebileceği ve böylece hem Sancaktepe’ye bir yaşam merkezi

kurulabileceği hem de İstanbul’un kültürel mirasına değerli bir

varlığın kazandırılabileceği düşünülmektedir.

Kaynak: http://www.sancaktepe.bel.tr/tr/icerik/127/249/sancaktepe-tarihi.aspx