D D Q ORQ UDƏ Ə

T qdimatın Mü llif i:ə ə

smayıllı rayon İ6 saylı tam orta m kt bin Az rbaycan ə ə ədili v d biyyat ə ə əmü llimi ə F r cova ə əGülçöhrə.

D RS N GED .Ə İ İŞİ

3.MÜQ DD MƏ İ Ə(D D QORQUD Ə Ə

K MD R?)İ İ

5.DASTANA DAX L OLAN İ

BOYLAR.

4.TAR XL İ ƏLAQ SƏ Ə İ

6.TESTL R V Ə ƏSUALLAR

2.”K TAB - D Dİ İ Ə Ə QORQUD”UN NÜSX L RƏ Ə İ

7.EV TAP IRIQLARIŞ

1.K TAB - D D İ İ Ə ƏQORQUD

HAQQINDA

8.Q YM TL NDİ Ə Ə İRM MEYARIƏ 9.SON

Bölm l rin üstün ə ə əvurun

K TAB -D D QORQUDİ İ Ə Əsil adı:Ə

"Kitab- ı D d Qorqud la Lisan- ı Taife- i O uzanə ə ə ğ “

M nası:ə“O uzların dili il D d Qorqud kitabı”ğ ə ə ə

“Kitabi- D d Qorqud” Az rbaycan xalqının tarixi ə ə əq hr manlıq keçmı ini ks etdir n möht m s n t ə ə ş ə ə əşə ə ə

abid sidir. Epos O uz tayfalarının b dii zövqünü, ad t-ə ğ ə ən n sini, m n vi- ruhi al mini, alp- r nlik h yatını ə ə ə ə ə ə ə ə əöyr nm k üçün böyük h miyy t malikdir. ”D d ə ə ə ə ə ə ə ə

Qorqud” eposu h r birinin öz süjet x tti olan müxt lif ə ə əboylardan ibar tdir. Lakin bu boylar eposun ümumi ə

m zmunu ,ideyaları il birba a ,ya da dolaysı il ba lıdır. ə ə ş ə ğO uz tayfaları ç O uzdan v Dı o uzdan ibar tdir. ğ İ ğ ə ş ğ əEposun vv lki boylarında o uzun birliyini bütövlüyünü ə ə ğ

görürük. Lakin on ikinci boyda birlik pozulur. Epos h m ən zm,h m d n sr hiss d n ibar tdir.ə ə ə ə ə ə ə

D d Qorqud Kitabının ə əVatikan Nüsx sının lk S hif sıə İ ə ə

D d Qorqud Kitabının ə əDrezden Nüsx sinin 2 S hif siə ə ə

Kit abın 2 ly az ma ənüsx s i var. ə

Almaniyanın Drezden muzey ind sax lanılan ə

“Drezden nüsx si. əBir müq ddim 12 ə əboydan ibar t dir. ə

Vat ikandakı muzeyd əsax lanılan “Vat ikan

nüsx si. Bir əmüq ddim 6 boydan ə ə

ibar t dir ə

“D d Qorqud” kitabının vv lind verilmi ə ə ə ə ə şmüq ddim d eposun sas mü llifi ozanlar ozanı D d ə ə ə ə ə ə ə

Qorqud v onun müq dd s keyfiyy tl ri, müdrik ə ə ə ə ək lamları bar d m lumat verilir. Epos m hz onun adı il ə ə ə ə ə ə

adlanmı dır.ş

D d Q o r q u ə əd k i m d i r?

D d Qorqud H zr ti Muh mm d s.a.s–ın ə ə ə ə ə ədövründ ya amı , O uz hökümdarı nal Sır ə ş ş ğ İYavkuy xan zamanında elçi sif ti il pey mb rin ə ə ğə əyanına gönd rilmi , özü islamı q bul etmi , ə ş ə şO uzun böyük xanını da müs lman etmi dir.ğ ə ş

“Kitab”ın müq ddim sind deyildiyi kimi Qorqud ə ə əAta o uzların kamil bilicisi imi .G l c kd n ğ ş ə ə ə ə

q rib x b rl r söyl r , n dey rmi s ,olarmı . ə ə ə ə ə ə ə ə ş ə ş

D d Qorqudun özü, xsiyy ti kimi qopuzu da ə ə şə əmüq dd s sayılır. D d Qorqud lin qopuz ə ə ə ə ə əalaraq soy soylar, boy boylayır ki, O uzun ğ

q hr manlıq tarixi itm sin.Bir el a saqqalı kimi ə ə ə ğelçi gedir,toylar,düyünl r keçirir,igidlik göst rmi ə ə ş

g ncl r ad verir.ə ə əfsan y gör , D d Qorqud yalnız konkret ş xsl r deyil, Ə ə ə ə ə ə ə ə ə

ümumi anlayışları, şyaları da t bi tin uyğun adlandırmış,lakin ə ə ə əanlayış şyanın sl adına müvafiq olmadıqda t ssüfl n r k ə ə əə ə ə ədemişdir:G lin ayran dem dim m n D d Qorqud,ə ə ə ə ə əAyrana doyran dem dim m n D d qorqud,ə ə ə əİyn y tik n dem dim m n D d Qorqud,ə ə ə ə ə ə əTik n sök n dem dim m n D d Qorqud. ə ə ə ə ə ə ə

TARİXL LAQ SİƏ Ə Ə“D d Qorqud” eposu I minilliyin sonu, II minilliyin vv ll rind ə ə ə ə ə ə

Az rbaycanda v Anadolunun ş rqind geniş yayılaraq ozanların repertuarının ə ə ə əsasını t şkil edirdi. Dastanda b hs olunan hadis l rin tarixi h miyy tini ə ə ə ə ə ə ə ə

n z r alan türk-müs lman katibl ri, tarixçil ri onu yazıb mühafiz etm y ə ə ə ə ə ə ə ə əehtiyac duymuş, II minilliyinin vv ll rind “D d Qorqud” eposu ə ə ə ə ə ə

sasında“D d Qorqud” kitabını yaratmağa başlamışlar. ə ə əEposda hadis l r feodalizm dövrünün ilk t ş kkül dövrü il s sl şir. Habel ə ə ə ə ə ə ə ə

burada ibtidai icma, quldarlıq dövrünün qalıqları da özünü göst rir. əs rd n aydın görünür ki, oğuzların sas dövl t quruluşu “Oğuz eli” adlanırdı v Ə ə ə ə ə ə

onun sasını Oğuz b yl ri t şkil edirdi. Başda is xanlar xanı Bayandır xan ə ə ə ə ədururdu.

“Kitabi-D d Qorqud “ dastanında hadis l r Az rbaycanın Qazlıq dağı, ə ə ə ə əD rb nd, Göyç , B rd , Ş rur, linc qalası razil rind baş verib.ə ə ə ə ə ə Ə ə ə ə ə

“Kitabi-D d Qorqud”un n şri v t dqiqi XIX srd n başlamışdır. Bu ə ə ə ə ə ə əabid ni ilk d f aşkara çıxaran alman alimi Fon Dits 1815-ci ild “T p göz” ə ə ə ə ə əboyunu alman dilin t rcüm edir v haqqında maraqlı fikirl r ir li sürür. ə ə ə ə ə ə“Kitabi-D d Qorqud” Az rbaycanda ilk d f 1939-cu ild H mid Araslı ə ə ə ə ə ə ət r find n t rcüm olunub.ə ə ə ə ə

20 aprel 1997-ci ild “Kitabi-D d Qorqud”un 1300 illiyinin keçirilm si ə ə ə əhaqqında Az rbaycan Respublikasının Prezidenti f rman vermiş v 9 aprel 2000-ci ə ə əild “Kitabi-D d Qorqud”un 1300 illiyi Bakı ş h rində ə ə ə ə ə qeyd olunmuşdur.

1- Dirs xan oğlu əBuğacın boyu

4- Qazan b yin oğlu əUruz b yin dustaq ə

olduğu boy

7- Qazlıq Qoca oğlu Yeyn yin boyuə

10- Uşun Qoca oğlu S gr yin boyuə ə

8- Basatın T p gözü ə əöldürdüyü boy

5- Duxa Qoca oğlu D li Domrul boyuə

11- Salur Qazan dustaq olub v oğlu ə

Uruzun onu xilas etdiyi boy

2- Salur Qazanın evinin yağmalandığı

boy

12- İç Oğuza Dış Oğuzun dönük

çıxması v Beyr yin ə əöldüyü boy

9- B kil oğlu İmranın əboyu

6- Qanlı Qoca oğlu Qanturalı boyu

3- Bayburanin oğlu Bamsı Beyr k boyuə

BOYLARBölm l rin üst ün vurunə ə ə

1.Dirs xan o lu Bu acın boyu haqqında.ə ğ ğ

Birinci boy q hr manlıq s hnl ri v t svirl ri ə ə ə ə ə ə əil s ciyy vidir. Oğuz igidl ri arasında konfilikt bu ə ə ə ə əilk boyda v on ikinci boyda t sadüf edirik. Lakin h r ə ə əiki boydakı q hr manlar sübut edir ki, Oğuz birliyi ə əpozulmaz v basılmazdır. ə

Boyun m zmunu bel dir: Dirs xanın övladı yox ə ə əidi. “Ac görs doyurdu,yalın görs donatdı.Borclunu ə əborcundan qurtardı.” N hay t, onun bir oğlu ə ədünyaya g ldi. Oğlan on beş yaşına çatanda Bayandır əxanın buğasını öldürür. D d Qorqud onun ş r fin ə ə ə ə əsöz qoşur ,adını Buğac qoyur. O, çox c sur idi. əOğuzun qorxaq v paxıl b yl ri Buğaca ş r atırlar. ə ə ə əDirs xan oğlunu öldürm k ist yir. Ağır yaralanmış ə ə əoğlunu anası ölümd n qurtarır. Axırda Buğac atasını əda xilas edir. Boy ata, oğul v ananın q l b si il ə ə ə ə ətamamlanır.

2.Salur Qazanın evinin yamğalandığı boy haqqında.

• Boyun sas sur tl ri: ə ə ə Qazan xan,Burla xatun,Uruz,Qaraca Çoban,Şöklü M likə

• Boyun sas ideyası oğuz c miyy tinin ə ə əv t np rv rliyi,yurd,el-oba v ail ni düşm nl rd n ə ə ə ə ə ə ə ə əmüdafi si uğrunda mübariz sidir.ə ə

• Salur Qazan ovda olark n Şöklü M lik altı yüz kafirl hücum ə ə əedib qadınları, uşaqları,habel Qazan xanın qoca anasını, əqadınını v oğlunu sir aparır.Sonra qoyun sürül rini aparmaq ə ə əist yirl r.Lakin Qaraca Çobana qalib g l bilmirl r.ə ə ə ə ə

• Salur Qazan Qaraca Çobanla birlikd Şöklü M likl vuruşur. ə ə əOğuz igidl ri g lib çıxır.Böyük savaş olur. Qazan xan ordusunu, ə əoğlunu, uşağını, x zin sini alıb geri dönür.Qaraca Çobanı is ə ə ə

miraxur t yin el yir.ə ə ə

• Eposda yegan haldır ki, adi çoban yuxarı t b q il birlikd ə ə ə ə ə əmübariz d göst rilir. H m d öz ağası Qazan xandan daha ə ə ə ə əc sur,irad li v yenilm z bir q hr man kimi verilir.ə ə ə ə ə ə

3.Bayburanın oğlu Bamsı Beyr yin boyu əhaqqında.

• Bu boy romantik s ciyy si il f rql nir. Bu boyda da q hr manlar n zir-niyazla ə ə ə ə ə ə ə ədoğulur.Onların ox atması, at minm si, gül şm si v .s.folklor motivl ridir.Habel ə ə ə ə ə əelçilik ,toy m clisi v evl nm k m rasiminin t sviri q dim Oğuz ad t- n n l rinin ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əcanlı b dii s hn si kimi s ciyy vidir.ə ə ə ə ə

• İki Oğuz b yinin övladı yox idi. Arzularına çatırlar:Bayburanın oğlu,Baybecanın qızı əolur. Uşaqları “beşik g rtm ”edirl r.Onlar böyüy nd bir-birini sevir.Amma toy günü ə ə ə ə ədüşm nl r hücum edib oğlanı sir aparırlar.O, on altı ild n sonra sirlikd n qayıdır. ə ə ə ə ə əH min qayıdan gün d nişanlısının toyuna düşür.O, qızı azad edir v onunla evl nir. ə ə ə ə

4.Qazan b yin oğlu Uruz b yin dustaq olduğu boy haqqında.ə ə

Dördüncü boy süjetinə, ideyasına görə ikinci boyla səsləşir. Hər ikisində də ata, ana məhəbbəti, ağır günündə oğlunun köməyinə çatmaq motivləri vardır.

Bu boyda əsas mövzu övlad tərbiyəsi ilə əlaqdardır. Qazan oğlu Uruzla ova çıxır. Onun əsas məqsədi də oğluna qəhrəmanlıq, yurdsevərlik, oğuz elinə məhəbbət aşılamaqdır. Qazan düşmənə qalib gəldiyi yerləri oğluna göstərir. Gözlənilmədən yadlar hücum edib gərgin döyüşdən sonra Uruzu əsir alırlar. Nəhayət, Uruz ata və anası tərəfindən əsirlikdən qurtarılır.

5.Duxa Qoca oğlu D li Domrul boyu əhaqqında

“D li Domrul “ boyu m zmunu,s ciyy vi ə ə ə əxüsusiyy tl rin gör eposdakı dig r boylardan ə ə ə ə əayrılır. Bu boyda bir d f d olsun Oğuz ə ə əq hr manlarının adı ç kilmir, habel burada t svir ə ə ə ə əolunan hvalat oğuzların tarixi , ad t- n n si,etnik ə ə ə ə əxüsusiyy tl ri il s sl şmir.Boy bir d bu c h ti il ə ə ə ə ə ə ə ə əs ciyy vidir ki, dasdanda insan dini- fsan vi ruhlarla ə ə ə əqarşılaşır, ölüm qalib g lir.ə ə

Boyun m zmunu bel dir: Al qanadlı zrail ə ə Əbirisinin canını alır.Bu, D li Domrula xoş g lmir,allaha ə əüz tutub etiraz edir. Allah zraili D li Domrulun Ə əyanına gönd rir ki, onun canını alsın. Sonra fikrini əd yişir. V d el yir ki, g r dünyada onun v zind ə ə ə ə ə ə ə əölm y razı olan olsa, onu saxlaram. Ata-ana ə əoğlanlarına köm k etmirl r. D li Domrulun arvadı ə ə əid hvalatı eşid n kimi öz ömrünü rin verm y ə ə ə ə ə ə ərazı olduğunu bildirir. Bu, allahın xoşuna g lir.Onlara ə140 il h yat verir v rl arvad xoşb xt yaşayırlar.ə ə ə ə ə

6.Qanli Qoca oğlu Qanturalın boyu haqqında

“ Qanlı Qoca oğlu Qanturalı” boyunda q hr manın uzaq ell rd özün fsan vi göz l ə ə ə ə ə ə ə əaxtarmaq arzusu v igidliyi q hr manlıq dastanlarını ə ə əxatırladır. Bu boyda Oğuz rinin kafir qızı il ə əevl nm si yegan haldır. ə ə ə

Boyun m zmunu bel dir: Qanlı Qoca Qanturalını ə əevl ndirm k ist yir, ancaq ona layiq qız tapmır. ə ə əQanturalı Selcan xatunun eşqi il Trabzona yola ədüşür. Lakin qızın atası ş rt qoyur ki, kim aslana, qara əbuğaya v qara d v y qalib g ls , qızını ona ə ə ə ə ə əver c kdir. Qanturalı üç v hşi heyvana qalib g lir. ə ə ə əBundan sonra toy olur, Qanturalı Selcan xatunla Oğuz elin yola düşür. Yolda qızın atasının gönd rdiyi ə əadamlar qızı yenid n qaytarmaq ist yirl r. Bu ə ə əsavaşda Qanturalı qalib çıxır.

7.Qazlıq Qoca oğlu Yeyn k boyu haqqındaə

Bu boydakı hadis l rin tarixi VII – VIII ə əsirl r aiddir.ə ə ə

Boyda sas mövzu g nc Yeyn yin ə ə əigidlik göst rib atasını sirlikd n ə ə əqurtarmasından ibar tdir. Hadis l r Qara ə ə əd nizin trafında yerl ş n Düzümrüd ə ə ə əqalasında baş verir. Bayandır xan Yeyn y köm k üçün 24 ə ə əsoydan 24 igid gönd rir.əBoyun q hr manı Yeyn k oğuzlar ə ə əiç risind islam dinini M h mm d ə ə ə ə əpeyğ mb rd n q bul ed n m nl ə ə ə ə ə Ə ə əsöhb t edir. Yeyn k atasını qurtarmağa ə əged rk n dayısı m nl görüşürə ə Ə ə ə

8.Basatın T p gözü öldürdüyü boy ə əhaqqqında

S kkizinci boydakı T p göz hvalatı dünya ə ə ə əxalqlarının şifahi d biyyatında m şhur olan ə ə əsujetl rd ndir. ə ə

Bir d f düşm n hücumu zamanı Oğuz eli ə ə əköçm y m cbur olur. Qaçark n Aruz Qoca öz ə ə ə əoğlancığazını itirmiş, uşağı aslan götürüb b sl mişdir. ə əÇox ill rd n sonra Aruz Qoca doğma yurda qayııdb ə əoğlunu tanııyr v ona Basat adını qoyur.əBu yerl rd T p göz yaşayırdı. O. Sarı Çobanın ə ə ə əp rid n doğulmuş oğlu idi. O, çox Oğuz igidl rini qırıb ə ə əsona çatır. T p göz h r gün 500 qoyun v iki adam ə ə ə ə əver rdil r. Basat atasının m z mm tind n sonra ə ə ə ə ə əT p gözün üz rin gedir v onu öldürür. ə ə ə ə ə

“ Basatın T p gözü öldürm si” boyunda eli zalım ə ə əv q rib düşm nd n qorumaq motivi epik ə ə ə ə ə

satirl rd n olduğundan bu boy da çox q dimdir. ə ə ə əT p göz köç ri türk-oğuz elini qorxudan ilk fsan vi ə ə ə ə ədüşm ndir. ə

9.B kil oğlu İmranın boyu haqqındaə

Boyun sas ideyası Oğuz igidl rinin qarşılıqlı ə əmünasib tind n, onların qonşularla laq sind n, ə ə ə ə ədoğma yurdun s rh dl rini qorumaqdan ibar tdir. ə ə ə əBoydakı hadis l r real tarixi hadis l ri yada salır. ə ə ə əH qiq t n d Oğuz eli Gürcüstanla h ms rh d idi. ə ə ə ə ə ə əH r il Gürcüstanın doqquz vilay tind n Qazan xana ə ə əx rac g l rdi. S rh d h yatının ç tinliyi diqq t ə ə ə ə ə ə ə əm rk zind durur, çünki h r il qonşulardan basqın ə ə ə əgözl nilirdi. ə

Boyda atası B kili v z ed n İmranın ə ə ə əq hr manlığı, yadlarla vuruşu t svir edilir. Burada ilk ə ə əd f olaraq feodalizmd Oğuz elind hökm sürm y ə ə ə ə ə əbaşlayan feodal münasib tl ri d göst rilir. ə ə ə əDastandan aydın görünür ki, Oğuz b yl ri azad v ə ə əs rb st idil r, xan ancaq ayrı-ayrı b yl r istiqam t ə ə ə ə ə ə əver rdi.ə

10.Uşun qoca oğlu S gr k boyu haqqındaə əEposdakı kiçik qardaşın q hr manlığı bütün dünya ə ə

folklorunda olan m şhur mövzulardandır. əUşun qocanın böyük oğlu gr k yadların yaşadığı Alınca Ə əqalasına ged rk n tutulur. Onun qardası S gr k öz ə ə ə əqardaşını sirlikd n qurtarır. ə ə

Boyda Oğuzların b zi m n v i- xlaqi sif tl ri d ə ə ə ə ə ə əksini tapmışdır. Böyüy hörm t, t vazökarlıq, ata, ə ə ə ə

qardaş haqqını müdafi etm k, doğma yurda sonsuz ə əm h bb t hissi xoş t surat oyadır.ə ə ə əə

Bütün bunlarla b rab r onuncu boy bitkin bir s r ə ə ə ət siri bağışlamır. Görünür, bu boyu köçür n ozan ə əmü yy n hadis v hvalatları ixtisara salmışdır. Bel ə ə ə ə ə əki, kiçik qardaşın ata- anası b z n oğullarını öz böyük ə əqardaşını qurtarmağa ruhlandırır, b z n is buraxmaq ə ə əist mirl r. S gr k is evl ndikd n sonra söz verir ki, ə ə ə ə ə ə əqardaşını qurtarmasa vüsal n di bilm y c k, arvadınıa ə ə ə əyeddi il gözl m sini tapşırır. Boydabütün bu hvalatlar ə ə əm n vi-psixoloji c h td n saslandırılmır.ə ə ə ə ə ə

11.Salur Qazanın dustaq olduğu oğlu Uruzun onu xilas etdiyi boy haqqında

Oğuzların yadlarla mübariz si boyun sas fabulasını ə ət şkil edir. Eposun q hr manı Qazan xan ovdan qayıdark n ə ə ə əmöhk m yatır. Casuslar yadlara x b r aparır. Yadlar g lib ə ə ə əOğuz b yl rini öldürür. Qazan xanı is yatmış ş kild l-ə ə ə ə ə əqolun bağlayıb quyuya atırlar. Boy Qazan xanın q l b si il ə ə ə əbitir.

Boyda q dim şaminilikl s sl ş n motivl r d vardır. ə ə ə ə ə ə əBel ki, T kürün arvadı Qazan xan quyuda olark n hvalını ə ə ə əsoruşur. O is cavab verir ki, ölül riniz aş verdiyiniz vaxt ə ə ə

ll rind n alıram, h m d ölül rinizin yorğasına minir m. ə ə ə ə ə ə əSad ür kli qadın is buna inanır. Qazan xana yalvarır ki, ə ə əonun yeddi yaşlı qızına toxunmasın. Qazan is cavabında ədeyir ki, o yalnız h min qızı minir. Övr t is deyir:”Vay, ə ə əs nin lind n n yer üzünd dirimiz, n d yer altında ə ə ə ə ə ə əölümüz qurtulmuş”. Qadın rinin yanına qaçır v yalvarır ki, ə əQazanı quyudan çıxarsın, çünki Qazan onun ölül rini əincidir.T kur d buna inanır. Boyda bundan başqa Qazan ə əxanının yeddibaşlı jdaha haqqındakı n ğm si göst rir ki, ə ə ə əbu fsan q dimdir. ə ə ə

Axırıncı boy oğuzların bir- biri il əmüharib sind n b hs edir. Bir sıra boyların ə ə əq hr manı Qazan xan öz evini yağmalatdırır. ə əBu m rasimd hamı iştirak etm li idi. Lakin ə ə əDış Oğuz b yl rind n Aruz , m n v ə ə ə Ə ə əbaşqaları iştirak etm dikl rind n Qazan ə ə əxandan qisas almaq ist yirl r. Onlar Bamsı ə əBeyr yi öldürürl r. Qazan xanın başçılığı il İç ə ə əOğuz b yl ri il müharib y başlayır. Bu ə ə ə ə əsavaşda Aruz öldürülür.

Kitabi-D d Qorqud”da Qazan xanın ə əevinin yağmalandırılması s ciyy vidir. Bu ə əepizod zahiri effekt deyil, d rin m na daşıyır. ə əHabel burada hakimiyy t uğrunda mübariz ə ə əm s l sin d rast g lirik. Lakin eposda ə ə ə ə ə əQazan xan oğuzların yegan v v zsiz ə ə ə əxanıdır. Aruz qoca bu toxunulmaz hakimiyy t ə əqarşı çıxdığından öz c zasını alır.ə

12.İç oğuza Dış oğuzun dönük çıxması Beyr yin öldüyü boy haqqında ə

TESTL R V SUALLARƏ Ə .

DASTANDA MÜQ DD S ŞYA Ə Ə Ə

HAQQINDA

BÜTÜN BOYLARDA İŞTİRAK ED N Ə

SUR TƏ

Dastanda qadına münasib t əhaqqında

Dastanda oğuz xanları haqqında

Dastandakı boyların sIrası

haqqında

BÖLM L RİN ÜSTÜN VURUNƏ Ə Ə

BU ŞYALARDAN BİRİ DASTANDA OĞUZ LARIN N Ə ƏÇOX HÖRM T B SL DİYİ ŞYADIR.Ə Ə Ə Ə

ŞYANIN ÜSTÜN VURUNƏ Ə

ÇADIR

YUNQOPUZ

QABAL DAŞI

X NC RƏ Ə QAVAL

Dastanda qadına nec ə

münasib t əvar idi?

Qadin uşaqların baxıcısI sayılırdı.

Qadina yalnız övlad dünyaya g tir n, onları böyüd n bir ə ə ə

insan kimi baxırlar

Qadınlar yalnız m iş t ə əişl rind çalışır, dig r ə ə ə

işl rd söz haqqı yoxdur. ə ə

Qadın rinin qulluqçusu v ə əh mçinin q bil nin ə ə əgöz llik r mzi kimi ə ə

baxırdılar.

Qadına ail ənamusu,

q bil nin ş r fi, ə ə ə əm n vi- xlaqi ə ə ə

t mizlik, əq hr manlıq ə ə

nümun si kimi əbaxırlar.

Q bil d ə ə əqadınlar uşaqları böyüdür, onlara

bilik verir, ox atmağı, at

çapmağı , onlara döyüşm k ə

öyr dirdil rə ə .

1.TAM UYĞUN CAVABIN ÜSTÜN VUR.Ə

2.UYĞUN CAVABIN ÜSTÜN VUR.Ə

QAZAN

DƏLİ DOMRUL

BAYBURA

D D Ə ƏQORQUD

BAYANDIR

OĞUZ ELİNİN XANLAR

XANININ ADI N İDİ?Ə

ARUZ

Dastandakı boyların düzgün sırasını seçin

İç Oğuza Dış Oğuzun dönük çıxması v Beyr yin öldüyü boyə ə

Salur Qazan dustaq olub v oğlu əUruzun onu xilas etdiyi boy

Uşun Qoca oğlu S gr yin boyuə ə

B kil oğlu İmranın boyuə

Basatın T p gözü öldürdüyü boyə ə

Qazlıq Qoca oğlu Yeyn yin boyuə

Qanlı Qoca oğlu Qanturalın boyu

Duxa Qoca oğlu D li Domrul boyuə

Qazan b yin oğlu Uruz b yin ə ədustaq olduğu boy

Bayburanin oğlu Bamsı Beyr k boyuə

Salur Qazanın evinin yamğalandığı boy

Dirs xan oğlu Buğacın boyuə 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12 4,6,9,7,2,5, 1,10, 8,11,3,12

6,9,7,2,12 ,8,11,3, 1,10,4,5

10,1,11,9,6,7,4,5,3,8,2,12

1,8,11,3, 6,9,7,2,12,5, 10,4

1,10,4,6,9,7,2,5,8,11,3,12

9,6,7,4,5,3, 10,1,11, 8,2,12

CAVABIN ÜSTÜN VURƏ

İç Oğuza Dış Oğuzun dönük çıxması v Beyr yin öldüyü boyə ə

Salur Qazan dustaq olub v oğlu əUruzun onu xilas etdiyi boy

Uşun Qoca oğlu S gr yin boyuə ə

B kil oğlu İmranın boyuə

Basatın T p gözü öldürdüyü boyə ə

Qazlıq Qoca oğlu Yeyn yin boyuə

Qanlı Qoca oğlu Qanturalın boyu

Duxa Qoca oğlu D li Domrul boyuə

Qazan b yin oğlu Uruz b yin ə ədustaq olduğu boy

Bayburanin oğlu Bamsı Beyr k boyuə

Salur Qazanın evinin yamğalandığı boy

Dirs xan oğlu Buğacın boyuə 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

DÜZDÜR.

DASTANIN BÜTÜN BOYLARINDA İŞTİRAK ED N Ə

SUR T HANSIDIR?Ə

QAZAN XAN

BEYR KƏD D QORQUDƏ Ə

T P GÖZƏ ƏBAYANDIR XAN

D Lİ DOMRULƏ

DÜZDÜR.

S HVDİR.Ə

ŞAGİRDİN QİYM TL NDİRM C DV LİƏ Ə Ə Ə Ə

XAL

Meyarlar10 20 30 40

Mövzunun m nims nil siə ə əİnternet v lav ə ə əd rs əv saitl rind n ə ə ətopladığı m lumatlarəTestl r veril n ə ə əcavablara

D rsd göst rdiyi ə ə əf allıqə

50

SOYADI:___________________ADI:______________________SİNFİ:_____________________

QEYD: 4= 140 - 180 5 = 180 - 200

3 = 80 – 160 2= 80-d n aşağı ə

EV TAPŞIRIQLARI.• “Kitabi -D d Qorqud” eposunda b y ndiyiniz ə ə ə ə

sur t haqqında m lumat toplayın.ə ə

• Oğuzların yaşadığı razil ri mü yy nl şdirin.ə ə ə ə ə

• Eposdan çixardığiniz n tic .ə ə

DİQQ TİNİZ GÖRƏ Ə Ə MİNN TDARAM.Ə