DE REGIO-ACADEMIE

Voorlopig aanbod

SCHOOLJAAR 2016-2017

1

DE REGIO-ACADEMIE

Voorlopig aanbod VOORWOORD

De Regio-Academie is een samenwerking tussen Samenwerkingsverband Driegang (28.16) en PasVOrm (SWV VO 28.14). Doelstelling is om een zo breed mogelijk cursusaanbod aan te bieden op het gebied van passend onderwijs en zorg voor iedereen die betrokken is bij een van deze samenwerkingsverbanden. Dit is het voorlopig aanbod voor het schooljaar 2016-2017. Er is geprobeerd om een zo breed mogelijk aanbod neer te zetten. Het aanbod is grotendeels gericht op de vraag vanuit de praktijk. Tot en met donderdag 2 juni 2016 heeft iedereen de tijd om zich op te geven voor de verschillende cursussen. Het aanbod bevat een deel gericht

- op peuters ( Pedagogisch medewerkers: geel) , - een deel gericht op zowel peuters als kleuters ( licht groen) - een deel gericht op kleuters( groen) , - een deel voor het volledige PO ( rood) , - een deel voor zowel PO als VO( oranje) - een deel voor het VO ( paars) - en een deel voor leidinggevenden (wit).

Onder nummer 91 vindt u tenslotte de aankondiging van een conferentie (SAMEN NAAR SCHOOL) op 23 september 2016. Het aantal aanmeldingen in de voorinschrijving bepaalt welke cursussen in het definitieve aanbod komen.

Aanmelding bij de voorinschrijving wordt gezien als een definitieve aanmelding Alle directeuren van scholen krijgen bericht over de cursussen die niet in het definitief aanbod zijn opgenomen; voor deze cursussen vervalt de inschrijving.

Er kan individueel worden aangemeld, maar ook kunnen scholen alle aanmeldingen in een keer versturen. De aanmelding voor een cursus kan plaatsvinden op een van de volgende manieren:

Individueel: een email naar Elsemieke Leijh: regioacademie@driegang.nl met opgave van naam, naam en adres van de school en een juist e-mailadres en nummer èn naam van de te volgen cursus

Of:

Per school: opsturen van de overzichtslijst inschrijvingen en emailadressen van de leraren naar regioacademie@driegang.nl.

2

In de bijlage is een formulier te vinden waarop de cursussen aangegeven kunnen worden waar leerkrachten zich voor willen inschrijven.

Rond 14 juni 2016 wordt het definitieve aanbod naar alle scholen verzonden. Dan kan er nog alleen ingeschreven worden op de cursussen die in het definitieve aanbod staan. Op de site van Driegang (www.driegang.nl ) vind je het definitieve aanbod. Hier kun je lezen welke cursussen volgeboekt zijn. Er kan dan wel ingeschreven worden , via regioacademie@driegang.nl , voor op een reservelijst. Twee weken voor aanvang van de cursus wordt er naar de deelnemer en de school een herinneringsmail gestuurd. Het blijft natuurlijk in eerste instantie altijd de eigen verantwoordelijkheid van de cursisten om de data van de cursus te onthouden. Voor cursussen kan alleen bij zwaarwegende redenen afgemeld worden. Anders wordt de cursus gewoon in rekening gebracht bij de school. De cursist of de school kan natuurlijk wel altijd een vervanger regelen. Presentielijst: Bij aanvang van iedere bijeenkomst moet een presentielijst getekend worden. Bij cursussen in EC Rotonde ligt deze lijst bij de balie bij de ingang. Achter de balie vind je een medewerker van de Regio-Academie waar je eventuele vragen aan kunt stellen. Je bent er zelf verantwoordelijk voor dat de lijst getekend wordt. Certificaat: Iedere deelnemer ontvangt een bewijs van deelname. Deze wordt door de Regio-Academie verstrekt. Hierop staat aangegeven het aantal bijeenkomsten dat is gevolgd of dat de gehele cursus is gevolgd. Ook staat hierop vermeld of aan de opdrachten voldaan is. Daarnaast zijn er ook aanbieders die een eigen certificaat aanbieden. Informatie Voor meer informatie omtrent de regioacademie, cursussen, scholing en opleidingen kan contact worden opgenomen worden met: Elsemieke Leijh, regioacademie@driegang.nl

De cursussen worden (tenzij anders aangegeven) gegeven op cursuslocatie: LET OP: : NIEUW ADRES !!!! EC Rotonde Dr Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem 0183 – 624915 Cursussen die enkel voor het V.O. bestemd zijn, worden gegeven op locatie: Herman de Ruiterstraat 30 4206 ZM Gorinchem Met vriendelijke groet, Elsemieke Leijh Mede namens, Piet Vogel / Bert Boels / Arlé Troost / Piet Franke

3

Inhoudsopgave VOORWOORD ..................................................................................................................................................... 1

1 PEUTERS MET EEN ONTWIKKELINGS-VOORSPRONG ................................................................................. 6

2 LEKKER PEUTEREN! 1 ................................................................................................................................. 7

3 LEKKER PEUTEREN! 2: SPELEN MET TAAL EN REKENEN ............................................................................. 9

4 PEUTERS DAGEN JE UIT ............................................................................................................................ 11

5 VOORLEZEN IS EEN KUNST ....................................................................................................................... 12

6 A. HERKEN TOS ....................................................................................................................................... 13

6 B. AAN DE SLAG MET DE TAAL ............................................................................................................... 14

7 TAAL LEER JE IN DE POPPEN- EN BOUWHOEK ......................................................................................... 15

8 WAT MAAKT HET JONGE KIND ZO ANDERS? ........................................................................................... 16

9 (HOOG)BEGAAFD ONDERWIJS AAN KLEUTERS ........................................................................................ 17

10 OPBRENGSTGERICHT SPELEN IN DE ONDERBOUW ................................................................................. 18

11 UITDAGEND GEDRAG EN PASSEND ONDERWIJS BIJ KLEUTERS ............................................................... 20

12 BEGINNENDE GELETTERDHEID EN VOORSCHOTBENADERING ................................................................ 21

13 (HOOG)BEGAAFD ONDERWIJS IN GROEP 3 ............................................................................................. 22

14 (HOOG)BEGAAFD ONDERWIJS 3-8 ........................................................................................................... 23

15 MINDSET .................................................................................................................................................. 24

16 PLUSKLASNETWERK ................................................................................................................................. 25

17 SPIRAL DYNAMICS IN HET BASISONDERWIJS ........................................................................................... 26

18 VERDIEPING (HOOG)BEGAAFDHEID ......................................................................................................... 27

19 UITMUNTEND COACHEN ......................................................................................................................... 28

20 VOORTZETTING PROFESSIONELE ONTWIKKELING ALS IB-ER ................................................................... 29

21 GEDRAG IS EEN VAK ................................................................................................................................. 30

22 GEDRAG IS EEN SIGNAAL ......................................................................................................................... 31

23 DE FEEDBACKRIJKE KLAS .......................................................................................................................... 32

24 RETURN: PRAKTISCH AAN DE SLAG MET FEEDBACK ................................................................................ 33

25 COÖPERATIEVE LEERSTRATEGIEËN BASISCURSUS ................................................................................... 35

26 COÖPERATIEVE LEERSTRATEGIEËN VERDIEPINGSCURSUS ...................................................................... 36

27 BASISCURSUS TEACH LIKE A CHAMPION PO ............................................................................................ 37

28 VERDIEPINGSCURSUS TEACH LIKE A CHAMPION PO ............................................................................... 38

29 LEARN LIKE A CHAMPION: EEN CULTUUR VAN LEREN EN DENKEN ......................................................... 39

4

30 LEARN LIKE A CHAMPION: DE KERNVAARDIGHEID DENKKRACHT ........................................................... 41

31 TRAINING CO-TEACHING VOOR IB-ERS .................................................................................................... 42

32 PEDAGOGISCHE TACT .............................................................................................................................. 43

33 OPLOSSINGSGERICHT WERKEN AAN PSYCHOPATHOLOGIE VOOR HET PO ............................................ 45

34 WORKSHOP KENNISMAKEN MET WOORDENSCHATDIDACTIEK VOLGENS DE VIERTAKT ........................ 46

35 BOUWEN AAN EEN PRETTIGE GROEP ...................................................................................................... 47

36 DE KUNST VAN HET VRAGEN STELLEN – DENKSTIMULERENDE GESPREKSTECHNIEKEN ......................... 48

37 OPLEIDING TAAL- EN LEESCOÖRDINATOR ............................................................................................... 49

38 UPDATE JE KENNIS OVER TAAL EN LEZEN IN ÉÉN AVOND ....................................................................... 51

39 EEN VLUCHTELING/ASIELZOEKERSKIND IN DE GROEP ............................................................................. 53

40 DE KRACHTGERICHTE LEERLING- EN GROEPSBESPREKING ...................................................................... 54

41 HET VERSTERKEN VAN EXECUTIEVE FUNCTIES ........................................................................................ 56

42 COMBINEREN IN COMBINATIEGROEPEN ................................................................................................. 57

43 INSTRUCTIE GEVEN… MAAR VOLGENS WELK MODEL? ........................................................................... 58

44 FEEDBACK IS EEN FEESTJE ........................................................................................................................ 59

45 TIMEMANAGEMENT IN HET ONDERWIJS ................................................................................................ 60

46 AGRESSIE TIJDENS OUDERGESPREKKEN .................................................................................................. 61

47 PARNASSYS OPTIMAAL LEREN GEBRUIKEN ............................................................................................. 62

48 HANDELINGSGERICHT WERKEN MET PARNASSYS ONDERSTEUNEN - VERDIEPINGSTRAINING .............. 63

49 OPBRENGSTGERICHT WERKEN MET PARNASSYS ONDERSTEUNEN - VERDIEPINGSTRAINING ................ 64

50 PROBLEMEN MET REKENEN MET CONTEXTEN ........................................................................................ 66

51 VERKORTE OPLEIDING TOT REKENCOÖRDINATOR .................................................................................. 67

52 TWEE TERUGKOMBIJEENKOMSTEN VOOR OPLEIDING REKENCOÖRDINATOR ....................................... 69

53 MET SPRONGEN VOORUIT GROEP 3&4 ................................................................................................... 70

54 MET SPRONGEN VOORUIT GROEP 5&6 ................................................................................................... 71

55 CO-TEACHING INDIVIDUELE VARIANT ..................................................................................................... 72

56 CO-TEACHING TEAMVARIANT .................................................................................................................. 73

57 COMMUNICEREN MET LEERLINGEN, OUDERS EN COLLEGA’S ................................................................. 74

58 OMGAAN MET GEDRAG ........................................................................................................................... 75

59 EFFECTIEVE INSTRUCTIE ........................................................................................................................... 76

60 AAN DE SLAG MET LASTIG GEDRAG ......................................................................................................... 77

61 WERKEN MET GROEPSPLAN GEDRAG ...................................................................................................... 78

62 THEMALEZING: AGRESSIE IN HET ONDERWIJS ........................................................................................ 79

63 EEN GOEDE COMMUNICATIE MOGELIJK GEMAAKT ................................................................................ 80

64 IN GESPREK MET OUDERS; EEN KIJK VANUIT JEZELF ............................................................................... 81

65 WERKGEHEUGENPROBLEMEN BIJ KINDEREN .......................................................................................... 82

66 OMGAAN MET AUTISME IN DE KLAS; HET BEGRIJPEN VAN AUTISTISCH DENKEN .................................. 83

5

67 AANDACHT VOOR VLUCHTELINGENKINDEREN ........................................................................................ 84

68 VOORTGAANDE PROFESSIONELE ONTWIKKELING ALS IB-ER EN ZORG-COÖRDINATOR ......................... 85

69 ALS BINNEN NIET NAAR BUITEN KAN ...................................................................................................... 86

70 VAN ONMOGELIJKHEDEN NAAR MOGELIJKHEDEN: LEERKRACHT ZIJN MET HART EN ZIEL .................... 88

71 WORKSHOP BEELDDENKEN, VISUEEL LEREN ........................................................................................... 90

72 STUDIEDAG (2 dagdelen) BEELDDENKEN, VISUEEL LEREN ....................................................................... 91

73 TRAIN DE FAALANGSTTRAINER: BETER OMGAAN MET FAALANGST! ...................................................... 92

74 TRAINING EEN GOED GESPREK GESPREKSTECHNIEKEN, VAN BASIS TOT COMPLEX .............................. 93

75 OMGAAN MET MOEILIJK/ONGEWENST GEDRAG IN DE GROEP/KLAS ..................................................... 94

76 WIENS DENKPROCES CENTRAAL .............................................................................................................. 96

77 ONDERSTEUNEN FAALANGSTIGE KINDEREN ........................................................................................... 98

78 OMGAAN MET AUTISME IN HET BASIS-ONDERWIJS ............................................................................... 99

79 COMMUNICATIE VOOR PROFESSIONALS OP BASIS VAN NLP ................................................................ 100

80 TABLET COACH ....................................................................................................................................... 101

81 VAARDIGHEIDSTRAINING MINDMAPPEN .............................................................................................. 102

82 FLITSBEZOEKEN ...................................................................................................................................... 103

83 PEERREVIEW .......................................................................................................................................... 105

84 SOCIAALVAARDIGER COMMUNICEREN MET GYMNASIASTEN .............................................................. 107

85 TRAINING CO-TEACHING VOOR ZORG -COÖRDINATOREN .................................................................... 108

86 OPLOSSINGSGERICHT WERKEN AAN PSYCHOPATHOLOGIE VOOR HET VO ........................................... 109

87 ZEER JONGE BEGAAFDE LEERLINGEN..................................................................................................... 110

88 IN GESPREK MET ÈN OVER LEERLINGEN IN HET VO ............................................................................... 111

89 ONTDEKKINGSTOCHT NAAR INTELLIGENT LEIDERSCHAP ..................................................................... 112

90 COMMUNICATIE VOOR PROFESSIONALS OP BASIS VAN NLP – VOOR LEIDINGGEVENDEN .................. 113

91 CONFERENTIE: SAMEN NAAR SCHOOL .................................................................................................. 114

6

1 PEUTERS MET EEN ONTWIKKELINGS-VOORSPRONG

Doelgroep Groepsleidsters en zorgcoördinatoren peuterspeelzaal en kinderopvang Waar gaat het over? Pientere peuters? Wanneer je op internet of in de literatuur op zoek gaat naar informatie over (hoog)begaafdheid, gaat het meestal over kinderen op de basisschool. Dit komt voornamelijk omdat daar de meeste problemen ontstaan doordat de lesstof en begeleiding niet aansluit bij de leerbehoefte van de kinderen. Maar voorafgaand aan de basisschoolperiode is er natuurlijk ook nog de peutertijd. En ook hier laten (hoog)begaafde kinderen al een voorsprong zien. Maar hoe herken je die voorsprong? Wat voor materialen bied je aan? Hoe kun je de groepsactiviteiten aanpassen en hoe ga je om met kinderen die zich aanpassen aan de groep? Tijdens de cursus ‘Peuters met een ontwikkelingsvoorsprong’ krijg je antwoord op bovenstaande vragen aan de hand van theorie en praktijkvoorbeelden en gaan we zoveel mogelijk praktisch aan de slag. Cursusinhoud Bijeenkomst 1: Signaleren ontwikkelingsvoorsprong, onderpresteren en aanpassen. Bijeenkomst 2: Bestaand ontwikkelingsmateriaal verrijken Bijeenkomst 3: Verrijkende groepsactiviteiten bedenken Bijeenkomst 4: Creatief denkvermogen Wat u verder nog moet weten Tijdens de bijeenkomsten wisselen theorie en praktijk elkaar zoveel mogelijk af. Tijdens de tweede en derde bijeenkomst dient u zelf materiaal mee te nemen, zodat de bedachte opdrachten aansluiten bij uw eigen groep. Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 18 deelnemers Data 15-02-2017 / 22-03-2017 / 10-05-2017 / 21-06-2017 Tijdstip 19.30 – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 240,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( Kind in de Kijker)

7

2 LEKKER PEUTEREN! 1

Groep(je)sgericht tegemoet komen aan individuele

ontwikkelingsbehoeften in een rijke speelleeromgeving

Doelgroep Peuterleidsters en/of pedagogisch medewerkers met een mbo/mbo+ achtergrond werkzaam op een peuterspeelzaal. Waar gaat het over? Lekker peuteren! is gericht op het maken van een verdiepingsslag in het werken met en voor peuters. De blik wordt niet alleen op de peuters gericht, maar ook op de voor hen zo belangrijke anderen: de pedagogisch medewerkers en/of peuterleidsters. Deze cursus sluit goed aan bij Lekker peuteren! Spelen met taal en rekenen. Voorschoolse voorzieningen zoals de peuterspeelzaal bereiden peuters, al dan niet met een VVE-programma, voor op de basisschool. Iedere peuter ontwikkelt zich op een eigen wijze en in een eigen tempo, maar niet altijd vanzelfsprekend. Met behulp van scaffolding geven peuterspeelzaalleidsters en pedagogisch medewerkers vorm aan de zone van naaste ontwikkeling (Vygotsky) en bieden jonge kinderen zoveel hulp als nodig is om een taak zelf en met succes uit te voeren. Ieder kind is anders, heeft zijn eigen kwaliteiten, talenten, gevoeligheden en behoeften. Het gaat er om alle peuters in de groep stapsgewijs of met behulp van ‘tussendoelen’ toe te leiden naar het basisonderwijs. Gerichte aandacht voor de ontwikkeling van de kinderen en de inbreng van de peuters in het eigen leer- en ontwikkelproces is daarbij een voorwaarde, in combinatie met educatieve ondersteuning. Hoe doe je dat met een groep peuters die qua leeftijd en ontwikkeling verschillen? Hoe kun je een rijke speelleeromgeving creëren waarmee je aansluit en tegelijkertijd uitdagend en stimulerend bent? Hoe kun je groepjes peuters zó begeleiden dat je je (spel)begeleiding afstemt op individuele behoeften én op de groep? Hoe geef je werken aan tussendoelen op een vraaggerichte manier vorm? In deze cursus leer je een manier van werken waarmee je een groep(je)sgerichte rijke speelleeromgeving kunt realiseren die tegemoet komt aan verschillende ontwikkelingsbehoeften van peuters en hoe je je (spel)begeleiding daarbij vorm kunt geven. Bijeenkomst 1: Ontwikkeling observeren, interpreteren en signaleren. ‘Ontwikkeling’ wordt in dit verband breed opgevat: spelontwikkeling, taalontwikkeling, rekenvaardigheden, motorische ontwikkeling en sociaal-emotionele ontwikkeling. We besteden aandacht aan zicht krijgen en hebben op de ontwikkeling van peuters door middel van (spel)observatie, een observatie instrument dat gebruikt wordt (bijv. KIJK) en een pedagogische visie van waaruit peuters worden begeleid. Ieder kind leren kennen en zoeken naar een manier van opvoeden en (spel)begeleiden die het beste aansluit bij deze specifieke peuter in zijn context – vraaggericht én groepsgericht. Hierbij speelt ook pedagogische sensitiviteit een rol: gevoeligheid voor wat deze specifieke peuter aan en van zijn opvoeders vraagt.

Voorbereidende opdracht voor bijeenkomst 1: Neem 1 of 2 filmopnames mee van spelende peuters.

Bijeenkomst 2: Creëren van een groep(je)s gericht rijke speelleeromgeving. Op basis van de meegebrachte observatiegegevens en filmopnamen kan een beeld geschetst worden van alle peuters in de groep en worden doelen in de vorm van acties geformuleerd voor ieder kind. Deze acties zijn afgestemd op iedere peuter en gericht op zoveel hulp als nodig is om een ontwikkelingsstap of taak zelf met succes uit te voeren. Bij het formuleren van doelen wordt onderscheid gemaakt tussen korte termijn doelen of tussendoelen en lange termijndoelen. Deze aspecten tezamen vormen een

8

spelplan voor een groep(je) peuters. We staan stil bij welke (spel)activiteiten aansluiten op de ontwikkelingsvraag van de peuter en welke kinderen in een groep(je) begeleid kunnen worden. Ook besteden we aandacht aan geschikte en passende (spel)begeleidingstechnieken die peuterspeelzaalleidsters en/of pedagogisch medewerkers kunnen inzetten. Het spelplan leidt tot een raamwerk waarmee speelwerkactiviteiten in de toekomst op vergelijkbare wijze kunnen worden voorbereid.

Voorbereidende opdracht voor bijeenkomst 2: Laat filmopnamen van jezelf maken in interactie met spelende kinderen en neem deze mee.

Wat u nog meer moet weten De pedagogische praktijk van de deelnemers is uitgangspunt van de cursus. Tijdens de bijeenkomsten wordt relevante literatuur (veelal in de vorm van artikelen) verspreid evenals praktische handreikingen die meteen inzetbaar zijn in de praktijk. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data Maandagavond 6 februari en 13 maart 2016 van 19.00 uur – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 180,00 per deelnemer Docent Dorine van Eijk & Léontine Romeijnders/Renée van der Linde, docenten/coaches bij het Instituut voor Ecologisch Pedagogiek van de Hogeschool Utrecht.

9

3 LEKKER PEUTEREN! 2: SPELEN MET TAAL EN REKENEN

Doelgroep Peuterleidsters en/of pedagogisch medewerkers met een mbo/mbo+ achtergrond werkzaam op een peuterspeelzaal. Waar gaat het over? Lekker peuteren! is gericht op het maken van een verdiepingsslag in het werken met en voor peuters. De blik wordt niet alleen op de peuters gericht, maar ook op de voor hen zo belangrijke anderen: de pedagogisch medewerkers en/of peuterleidsters. Deze cursus sluit goed aan bij Lekker peuteren! Groep(je)sgericht tegemoet komen aan individuele ontwikkelingsbehoeften in een rijke speelleeromgeving. Van peuterspeelzalen en andere voorschoolse voorzieningen wordt meer en meer verwacht dat zij peuters goed voorbereiden op de basisschool. Er moet gewerkt worden aan SLO-doelen, waar taal en rekenen een onderdeel van zijn. Bij jonge kinderen zijn spel en ontwikkeling onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er bestaan uiteenlopende meningen over de essentie en de functie van spel, maar iedereen is het erover eens dat peuters in wisselwerking met hun omgeving leren. Kennis en vaardigheden die ze in zich opnemen, laten ze vaak zien en horen in hun spel. Hoe passen spelen en het werken aan ontwikkelingsdoelen bij elkaar? Kun je kindvolgend aan doelen werken als het gaat om taal en rekenen? En hoe kun je daarbij zo goed mogelijk aansluiten bij het ontwikkeltempo van de kinderen aan de ene kant en de SLO-doelen aan de andere kant? Wat kun je aan (spel)begeleiding inzetten om deze ontwikkelingstaken van peuters te stimuleren? Daar gaat deze cursus over. Bijeenkomst 1: Taal: omgaan met taal en het zich eigen maken daarvan komt voort uit het verlangen om de omgeving te begrijpen en ervaringen te delen. We bespreken achtergronden van taalverwerving en taalontwikkeling bij peuters. Verder besteden we aandacht aan een aantal taal stimulerende activiteiten die peuterleidsters en/of pedagogisch medewerkers kunnen inzetten om bij te dragen aan de taalverwerving en taalontwikkeling van peuters: Het bewust inbrengen van moeilijke woorden. Voorlezen om ‘gevorderde taal’ aan te bieden. Ontdekactiviteiten en wetenschap & techniek om ‘gevorderde taal’ aan te bieden en besteden aandacht aan Bijeenkomst 2: Rekenen: taal, ook taal van volwassenen is doorspekt van rekenbegrippen, zoals: ordenen, vergelijken, oriënteren, aantallen, telgetal meetgetal, naamgetal enzovoort. Ontluikende gecijferdheid is een proces dat zich voltrekt in interactie met de omgeving en wordt veelal als ‘rekentaal’ aangeboden in terloopse en georganiseerde speel (leer)situaties. We besteden aandacht aan activiteiten die die heel direct tellen en meten uitlokken. Wat u nog meer moet weten De pedagogische praktijk van de deelnemers is uitgangspunt van de cursus. Tijdens de bijeenkomsten wordt relevante literatuur (veelal in de vorm van artikelen) verspreid evenals praktische handreikingen die meteen inzetbaar zijn in de praktijk. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname.

10

Omvang 2 bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data Maandagavond 24 oktober en 28 november 2016 van 19.00 uur – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 180,00 per deelnemer Docent Dorine van Eijk & Léontine Romeijnders/Renée van der Linde, docenten/coaches bij het Instituut voor Ecologisch Pedagogiek van de Hogeschool Utrecht.

11

4 PEUTERS DAGEN JE UIT

Doelgroep Pedagogisch medewerkers van peuterspeelzalen. Waar gaat het over? Iedereen die met peuters en kleuters werkt, ziet dat kinderen zich op verschillende manieren en in een verschillend tempo ontwikkelen. Er gaat al veel aandacht uit naar VVE-programma’s die gericht zijn op peuters met een risico op achterstand, maar natuurlijk zijn er ook peuters die vanuit hun eigen nieuwsgierigheid in de wereld om hen heen op zoek zijn naar extra uitdagingen. Peuters die als vanzelf oppikken wat je ze aanreikt, taalvaardig zijn en een rijkdom aan spel laten zien. Zij doen met hun actieve manier van in de wereld staan een ander appèl op hun pedagogisch begeleiders. Pedagogisch begeleiders hebben de taak om jonge kinderen emotionele- en educatieve ondersteuning te bieden waarmee een zone van naaste ontwikkeling aangereikt wordt. En hoe vul je dat nu in voor deze actief lerende peuters? Wat kun je juist deze peuters aanreiken in hun spel en ontwikkeling? Hoe kun je een rijke leer- en ontwikkelomgeving voor hen creëren? Wat betekent dit voor de SLO-doelen en een warme overdracht naar groep 1? Wil je je begeleiding beter op deze peuters af kunnen stemmen, je handelingsrepertoire uitbreiden en bekijken hoe een warme overdracht er dan uitziet, volg dan deze cursus. Bijeenkomst 1: We besteden aandacht aan de ontwikkeling van actief lerende peuters, mede bezien vanuit de ontwikkeling van het brein. Welke mogelijkheden bieden deze perspectieven voor de pedagogische begeleiding? We reiken een raamwerk aan waarmee je kunt bekijken wat dit alles concreet betekent voor de dagelijkse praktijk. Bijeenkomst 2: We besteden aandacht aan het creëren en begeleiden van speelleersituaties die (extra) uitdagend zijn, aanzetten tot ontdekken en experimenteren en aansluiten bij de SLO-doelen. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data Donderdagavond 27 oktober en 17 november 2016 van 19.00 uur – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 180 ,00 per deelnemer Docent Dorine van Eijk & Léontine Romeijnders ( HU)

12

5 VOORLEZEN IS EEN KUNST

Heerlijk, zo’n kwartiertje ( interactief- ) voorlezen. Maar,…. Welk boek zal ik nemen? En hoe houd ik het voorlezen spannend? Is het boek niet te moeilijk? Moet ik iets met mijn stem?....

Doelgroep Pedagogisch Medewerkers Leerkrachten onderbouw, leerkrachten bovenbouw . Waar gaat het over? U wordt meegenomen in de wereld van het voorlezen en krijgt praktische tips, voorbeelden en informatie over voorlezen aan jonge kinderen of de al iets oudere leerlingen. Na afloop krijgt u een boekje met alle informatie om goed te kunnen voorlezen. Wat u verder nog moet weten Het zou leuk zijn als u een voorleesboek mee wilt nemen, om met elkaar te kijken naar de soorten boeken die er zijn. De training wordt afgesloten met een bewijs van deelname, afgegeven door de Koninklijke Auris Groep, vanuit het Auris Cursuscentrum Rotterdam. Omvang 1 bijeenkomst van 2-2 1/2 uur. Groepsgrootte Minimaal 10 deelnemers maximaal 25 deelnemers. Data Woensdag 28 september 2016 van 14.00-16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 , 4205 KK Gorinchem, Kosten € 120,00 per deelnemer Docent Martine de Lijster en Roland Kalkman

13

6 A. HERKEN TOS

Doelgroep Leerkrachten in de onderbouw en Pedagogisch medewerkers van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven Waar gaat het over? Een workshop over ‘Vroegsignalering’ van spraak-, taal- en communicatieproblematiek bij peuters in voorschoolse voorzieningen . Deze workshop is ook geschikt voor leerkrachten die VVE lessen geven en/of een groep hebben met jonge kleuters met een taalachterstand. Aan de hand van verhelderende praktijkvoorbeelden laten we zien hoe spraak- en taalachterstanden die soms verborgen zijn, bij peuters en kleuters herkend kunnen worden. De workshop geeft daarnaast praktische informatie en tips om gesignaleerde achterstanden aan te pakken en er wordt verteld hoe en wanneer hulp van buitenaf ingeroepen kan worden. Je bent in staat de signalen van achterstand in de spraak- en taalontwikkeling bij peuters en kleuters te herkennen. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 1 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 6 en maximaal 12 Data Maandagavond 19 september 19.00-21.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 100,00 per deelnemer Docent docent van Auris

14

6 B. AAN DE SLAG MET DE TAAL

Naima is leidster op een peuterspeelzaal. Ze wil graag meer leren over de taalverwerving van de kinderen uit haar groep. Ze heeft het idee dat niet alle kinderen vanzelfsprekend taal leren. Advies: Volg de workshop ‘Herken TOS’, daar leer je het verschil tussen een taalachterstand en een taalontwikkelingsstoornis herkennen. Daarna kun je de verdiepingscursus ‘Aan de slag met taal’ volgen. Doelgroep Leerkrachten in de onderbouw en Pedagogisch medewerkers van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven Waar gaat het over? Deze workshop gaat over het stimuleren van de taal- en spraakontwikkeling bij jonge kinderen met TOS. Wat kun je doen in je groep? Wat kun je doen met een peuter en kleuters met TOS? Welke materialen kun je gebruiken? Welke aanpak sluit het beste aan bij het kind? Allemaal vragen die in deze workshop besproken worden aan de hand van praktijkvoorbeelden. Met beeldmateriaal wordt zichtbaar welke aanpak je het beste kunt gebruiken, zowel individueel als in de groep. Er is aandacht voor de algemene taalprincipes en je leert wat de vijf basisregels zijn van het stimuleren van taal en spraak. Wij behandelen ook luisterhouding, taalbegrip, taalproductie, spraak en hoe je kunt omgaan met stille kinderen en kinderen met een andere moedertaal. Je hebt kennis genomen van de ontwikkeling van de taalspraakontwikkeling van jonge kinderen en hoe je die kunt stimuleren. Je hebt zowel theoretische als praktische kennis opgedaan die je direct kunt gebruiken in je dagelijkse praktijk. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 1 bijeenkomst van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 6 en maximaal 12 Data Maandagavond 3 oktober 2016 van 19.00-21.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 100,00 per deelnemer Docent docent van Auris

15

7 TAAL LEER JE IN DE POPPEN- EN BOUWHOEK

Doelgroep Pedagogisch medewerkers en leerkrachten groep 1,2 en 3 Waar gaat het over? Taal leer je niet uit boekjes of aparte lessen maar door handelend leren. Vanuit het spel wordt er gesproken en vindt er communicatie plaats. Juist het spelen is de basis van een goede taal/denkontwikkeling. Taalontwikkeling vraagt om een actieve leerkracht die door voortdurende communicatie met de leerling in gesprek is.. Aansluiten bij de beleveniswereld en het handelen van de leerling zorgt voor een versterking van de taalontwikkeling. Onderwerpen die aan bod komen:

Wat is leren en begrijpen?

Hoe verloopt de taalontwikkeling bij jonge kinderen?

Hoe leer je bij de leerlingen een actieve luisterhouding

Hoe zorg je er de woorden die aangeboden worden, beklijven bij de leerlingen?

Wat is de rol van voorlezen?

Wat is nu begrijpend luisteren? Hoe kan dat effectief gegeven worden? Bijeenkomst 1: de theorie van taalontwikkeling, leren en begrijpen Bijeenkomst 2: ontwikkeling van een actieve luisterhouding, Tijdens de bijeenkomsten zullen de cursisten plannen maken hoe zij het cursusaanbod gaan inpassen in hun dagelijks werk. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data woensdagmiddag 5 oktober en 9 november 2016 van 14.00 uur- 16.30 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 70,00 per deelnemer Docent Harry Janssens ( Onderwijspraktijk Harry Janssens)

16

8 WAT MAAKT HET JONGE KIND ZO ANDERS?

De vorming van zelfvertrouwen en een zelfbewustzijn is het fundament waarop ontwikkeling tot bloei kan komen.

Doelgroep Leerkrachten van groep 1 en 2 en leidsters van peuterzalen en of dagverblijven.

Waar gaat het over? De ontwikkeling van peuter en kleuter en hun specifieke behoeften. De stap van lichaamseenheid naar cognitie. Empathisch vermogen bij het jonge kind en de latere vorming van de theorie of mind. Het empathisch vermogen en belonen. Wat heeft het jonge kind nodig om vertrouwen in zichzelf te behouden? Taal en emotie, hoe kun je een gezonde emotionele ontwikkeling voeden. Wat is de ontwikkelingstaak van de peuter en wat van de kleuter? De specifieke lichaamsbouw en de motoriek. Wat heeft het kind nodig en hoe kun je daaraan voldoen. Spel en lichaamsbesef zijn zeer belangrijke ingrediënten. We gaan er tijdens de cursus voor zorgen dat onze blik gericht blijft op het kind en hun specifieke behoeften. We richten onze blik tijdens deze cursus niet op toetsen, ontwikkeling volg modellen, schoolinspectie enz. Wat heb jij als leerkracht/ groepsleidster nodig in de omgang met het jonge kind. Wat zijn stimulerende ingrediënten en wat kan ongewild zorgen voor onzekerheid . Wat zijn de ingrediënten voor zelfvertrouwen Relationele sfeer. Wat zie je en hoe is de sfeer. Wat zie je in de relaties onderling en wat zegt dat over veiligheid en autonomie vorming? Hoe is het met je eigen vertrouwen en hoe spiegel je die Wat maakt jou zelf onzeker en hoe komt dit terug in de relatie met de klas Wat u verder nog moet weten Investering 2 bijeenkomsten van 2 ½ uur. Groepsgrootte 8 tot 15 cursisten Data dinsdagavond 27 september en 25 oktober 2016 van 19.00 uur- 21.30 uur Locatie : Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 130,00 per deelnemer Docent Marian Jansen-Noyon ( Ruimte- kindertherapie)

Integratief kinder- jeugd en volwassen (psycho)therapeute, daarnaast ruime ervaring als leerkracht en groepsleider .

Iedereen heeft zijn

eigen ontwikkeling.

Die kan dus nooit fout

zijn.

17

9 (HOOG)BEGAAFD ONDERWIJS AAN KLEUTERS

Doelgroep Leerkrachten groep 1-2 en intern begeleiders Waar gaat het over? Slimme kleuters? Als leerkracht van groep 1-2 heb je een grote verscheidenheid aan niveaus binnen je groep. Je hebt tenslotte een combinatiegroep, maar daarnaast ontwikkelen –zeker- jonge kinderen zich ook elk op hun eigen wijze. Soms heb je kinderen die opvallen doordat ze slimmer lijken te zijn dan hun leeftijdgenootjes. Maar hoe weet je nu of ze echt voorlopen in hun ontwikkeling? Wat doe je als een kind thuis bezig is met rekenen en lezen en op school alleen wil spelen? Hoe weet je of een kind met een cognitieve voorsprong klaar is voor groep 3? Wat doe je met een kind dat al kan lezen? Hoe zorg je ervoor dat kringactiviteiten ook interessant zijn voor slimme kinderen? Hoe kun je in de groep voor verrijking zorgen? En vooral, hoe organiseer je dit alles terwijl er nog 24 kinderen om aandacht vragen? Tijdens de cursus ‘(Hoog)begaafd onderwijs aan kleuters’ krijg je antwoord op bovenstaande vragen aan de hand van theorie en praktijkvoorbeelden en gaan we zoveel mogelijk praktisch aan de slag. Cursusinhoud: Bijeenkomst 1: Signaleren ontwikkelingsvoorsprong, onderpresteren en aanpassen. Bijeenkomst 2: Creatief denken Bijeenkomst 3: Bestaand ontwikkelingsmateriaal verrijken, zelf verrijkende opdrachten en kringactiviteiten creëren. Bijeenkomst 4: Klassenmanagent, overgang groep 3 en andere praktische zaken Wat u verder nog moet weten Tijdens de bijeenkomsten wisselen theorie en praktijk elkaar zoveel mogelijk af. Doordat Sasha Jansen zelf werkzaam is in het basisonderwijs, heeft ze veel praktijkervaring en zijn er voldoende mogelijkheden om af te stemmen op individuele vragen van de deelnemers. Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 18 deelnemers Data 07-09-2016 / 28-09-2016 / 26-10-2016 / 16-11-2016 Tijdstip 19.30 – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten €180,00 per deelnemer. Docent Sasha Jansen ( Kind in de Kijker)

18

10 OPBRENGSTGERICHT SPELEN IN DE ONDERBOUW

Doelgroep Leerkrachten onderbouw PO. Waar gaat het over? Ervaart u een spanningsveld tussen opbrengstgericht werken en spelend leren? Deze cursus is met name voor leerkrachten van groep 1 en 2 die kleuters recht willen doen door hen meer te laten spelen. In de cursus bespreken we het genoemde spanningsveld en nemen het aspect van de regeldruk rond het registreren en doelgericht plannen onder de loep. Kennis en vaardigheden rondom spel en spelend leren worden verdiept. In groep 1 en 2 verschilt de didactiek met het schoolse leren. Doelen worden bij voorkeur flexibel gepland, omdat de ontwikkeling van kleuters niet precies voorspelbaar is. Leerlijnen en SLO-doelen geven houvast, maar kunnen niet op vaste volgorde doorgewerkt worden. Hoe kunnen we opbrengstgericht onderwijs en spelend leren koppelen? Aan het einde van de cursus kunnen de deelnemers rijke speel-leeromgeving scheppen, spelsituaties mogelijk maken en nieuwe inhouden aanreiken. Verder krijgen de cursisten tips voor het plannen en registeren van aanbod. Cursusinhoud Bijeenkomst 1

inleiding op spel en leren het huidige onderwijs aan kleuters

theorie 1: wat verstaan we onder spel?

inhoud regeldrukagenda en wat betekent dat voor de eigen praktijk?

spelend leren en toch opbrengstgericht focus op vaardigheden deel 1: speelleeromgeving, durf je zelf te spelen?

opdrachten voor op werkvloer Bijeenkomst 2

uitwisseling van ervaringen

theorie 2: spelontwikkeling, kenmerken spel, soorten spel

vrij spelen: hoe zetten we dat in?

focus op vaardigheden van de leerkracht deel 2: observeren, meespelen met, spelen met jongens

inleiding op het opbrengstgericht werken in 4D en de relatie met spelend leren

opdracht voor op werkvloer Bijeenkomst 3

uitwisseling van ervaringen

observeren van verschillen in spelontwikkeling

opbrengstgericht werken: efficiënt inrichten cyclisch model 4D uit Kleutersprongen, handzame themaplanningen en doelenoverzichten

presentaties van deelnemers over spelsituaties in hun groep en plannen voor de eigen praktijk

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemer:

kan een rijke speelleeromgeving scheppen, spelsituaties mogelijk maken en nieuwe inhouden aanreiken

heeft tips gekregen voor het plannen en registreren van het aanbod.

19

Wat u verder nog moet weten De cursist ontvangt een certificaat van deelname Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 7 september, 5 oktober en 16 november 2016 van 13.30 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 325,00 per deelnemer Docent Suze van de Pol-Lengton, CED-Groep

20

11 UITDAGEND GEDRAG EN PASSEND ONDERWIJS BIJ KLEUTERS

Doelgroep Leraren, intern begeleiders, onderwijsondersteunend personeel (klassenassistenten, remedial teachers en pedagogisch medewerkers) met de focus op de groepen 1 en 2 Waar gaat het over? Passend onderwijs vraagt om passende leraarvaardigheden Met de komst van Passend onderwijs staat u als leraar voor de uitdaging om voor alle leerlingen het onderwijs passend te maken. U zult meer te maken gaan krijgen met leerlingen die andere onderwijsbehoeften hebben, soms gedragsproblemen laten zien in de klas, waardoor er een groter beroep gedaan zal gaan worden op uw pedagogische vaardigheden als leraar. Als een andere gedragsbenadering nodig is U krijgt te maken met leerlingen die een andere (gedrags)benadering vragen dan u gewend bent. In deze bijeenkomst zal aandacht besteed worden aan de manier waarop er naar gedragsproblemen gekeken kan worden, wat mogelijke verklaringen zijn en vooral: wat effectieve strategieën voor u kunnen zijn bij de aanpak van gedragsproblemen. Dit doen we aan de hand van het theoretisch kader dat de cyclus Handelingsgericht Werken biedt. Wat u nog meer moet weten Het doel is dat de cursisten theoretische kaders aangereikt krijgen over gedrag op een manier die het mogelijk maakt dit te vertalen naar de dagelijkse praktijk. Door gebruik van praktijkvoorbeelden zal er aandacht zijn voor het ontdekken van effectieve strategieën die passen bij de eigen stijl van de leraren. Tijdens de eerste bijeenkomst komen het waarnemen (signaleren) en begrijpen van gedrag aan bod. Ook worden enkele mogelijke interventies besproken. Tijdens de tweede bijeenkomst wordt aan de hand van eigen casuïstiek stilgestaan bij het maken van een plan en het handelen van de leraar (passende interventies) en het evalueren hiervan. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid. Omvang Twee bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 maximaal 20 deelnemers Data Woensdagmiddag 15 maart en woensdagmiddag 12 april 2017 13.30 – 16.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 175,00 per deelnemer Docent Hanneke van der Geest (OnderwijsAdvies)

21

12 BEGINNENDE GELETTERDHEID EN VOORSCHOTBENADERING

Doelgroep Leerkrachten groep 1 en 2 en intern begeleiders. Waar gaat het over? De leerlijn voor beginnende geletterdheid beschrijft in hoofdlijnen welke tussendoelen en welke leer- en onderwijsactiviteiten in de groepen 1 en 2 kunnen worden uitgevoerd. Tijdens deze workshop wordt ingezoomd op het belang van het taalbewustzijn en het alfabetisch principe met oog op het leren lezen in groep 3. Voor kleuters met onvoldoende fonemisch bewustzijn en letterkennis is de voorschotbenadering in te zetten met motiverende en uitdagende activiteiten. Deze leiden altijd tot een succeservaring bij ‘risicokleuters’. Tijdens de bijeenkomst komt het volgende aan bod:

Wat zijn onze minimumdoelen?

Hoeveel tijd plannen we in per dag?

Het invullen van een checklist beginnende geletterdheid

Hoe zorg ik voor een beredeneerd aanbod?

Het creëren van een stimulerende leeromgeving

Wat houdt de voorschotbenadering in? Na een theoretische uitleg wordt een praktijkvoorbeeld getoond als ‘good-practice’

Vertaling naar de eigen praktijk op school Wat u nog meer moet weten Na afloop van de workshop ontvangt u een certificaat van deelname. Omvang Een bijeenkomst van drie uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data donderdagavond 29 september 2016 van 18.30 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 60,00 per deelnemer. Docent J. (Jeanet) Drost, onderwijsadviseur en leesspecialist bij Centraal Nederland

22

13 (HOOG)BEGAAFD ONDERWIJS IN GROEP 3

Doelgroep Leerkrachten groep 3 en intern begeleiders Waar gaat het over? Hoogbegaafdheid in groep 3, hoe dan? Groep 3 is een heel specifiek jaar. Kinderen leren lezen, rekenen en schrijven waar veel tijd aan wordt besteed. De niveauverschillen zijn bij de start van het jaar enorm. Sommige kinderen kunnen net hakken en plakken terwijl andere kinderen al lezen op Avi E3 niveau (of hoger) . Veel hoogbegaafde kinderen hebben torenhoge verwachtingen van groep 3. Deze verwachtingen worden meestal in de eerste week al teniet gedaan. Het rekenen bestaat vooral uit herhaling en er wordt per dag maar één letter aangeboden. De verveling slaat toe en het kind gaat zich aanpassen, clownesk gedrag vertonen of krijgt thuis boze buien. Wat kan je als leerkracht van groep 3 doen om hoogbegaafde kinderen tijdig te signaleren? Hoe kan je ze verrijking bieden, zodat het onderwijs aansluit bij hun leerbehoefte? En hoe zorg je ervoor dat ze – ondanks het aangepaste werk - bij de groep blijven horen? Tijdens de cursus ‘(Hoog)begaafd onderwijs groep 3’ krijg je antwoord op bovenstaande vragen aan de hand van theorie en praktijkvoorbeelden en gaan we zoveel mogelijk praktisch aan de slag. Cursusinhoud Bijeenkomst 1: Signaleren in groep 3, leesproblemen / dyslexie Bijeenkomst 2: Compacten, verrijken en verbreden, versnellen, vervroegde doorstroming klassenmanagement, instructie, creatief denkvermogen Bijeenkomst 3: Bestaand materiaal en reguliere methodes verrijken, zelf verrijkende opdrachten creëren. Wat u verder nog moet weten Tijdens de bijeenkomsten wisselen theorie en praktijk elkaar zoveel mogelijk af. Doordat Sasha Jansen zelf werkzaam is in het basisonderwijs, heeft ze veel praktijkervaring en zijn er voldoende mogelijkheden om af te stemmen op individuele vragen van de deelnemers. Tijdens de derde bijeenkomst dient u zelf materiaal mee te nemen (handleidingen en lesmateriaal rekenen, leesonderwijs). Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 3 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 18 deelnemers Data 25-01-2017 / 22-02-2017 / 29-03-2017 Tijdstip 14.00 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 140,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( Kind in de Kijker)

23

14 (HOOG)BEGAAFD ONDERWIJS 3-8

Doelgroep Leerkrachten groep 3 t/m 8 en intern begeleiders Waar gaat het over? Hoogbegaafdheid, rage of realiteit? De laatste jaren schieten de plusklassen als paddenstoelen uit de grond. Ouders komen op school vertellen dat hun kind écht al kan lezen en misschien wel hoogbegaafd is en de overheid is druk bezig met het stimuleren van talentonderwijs. Maar wat is (hoog)begaafdheid nu precies? Zijn dat kinderen die hoog scoren op Cito toetsen of juist niet? Hoe herken je (hoog)begaafde kinderen? Welk gedrag laten ze zien in de klas? Hoe kun je aan de leerbehoefte van (hoog)begaafde kinderen tegemoet komen? Hoe doe je dit op een manier die voor jou als leerkracht haalbaar is? Welke materialen zijn er? Hoe kun je het gewone werk aanpassen? Wat doe je met kinderen die niet (hoog)begaafd zijn, maar die wel goed kunnen leren en hoog scoren op toetsen? En vooral, hoe kun je dit als leerkracht allemaal regelen terwijl er nog 29 andere kinderen in de klas zitten? Tijdens de cursus ‘(Hoog)begaafd onderwijs 3-8’ krijg je antwoord op bovenstaande vragen aan de hand van theorie en praktijkvoorbeelden en gaan we zoveel mogelijk praktisch aan de slag. Cursusinhoud: Bijeenkomst 1: Signaleren, types hoogbegaafde kinderen, onderpresteren en aanpassen. Bijeenkomst 2: Compacten, verrijken en verbreden, versnellen, vervroegde doorstroming klassenmanagement, instructie. Bijeenkomst 3: Bestaand materiaal en reguliere methodes verrijken, zelf verrijkende opdrachten creëren. Bijeenkomst 4: Creatief denken Wat u verder nog moet weten Tijdens de bijeenkomsten wisselen theorie en praktijk elkaar zoveel mogelijk af. Doordat Sasha Jansen zelf werkzaam is in het basisonderwijs, heeft ze veel praktijkervaring en zijn er voldoende mogelijkheden om af te stemmen op individuele vragen van de deelnemers. Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 18 deelnemers Data 14-09-2016 / 05-10-2016 / 09-11-2016 / 30-11-2016 Tijdstip 19.30 – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 140,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( Kind in de Kijker)

24

15 MINDSET

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders die meer willen weten over de verhouding tussen motivatie en presteren en die kinderen aan de hand daarvan willen helpen om tot betere prestaties te komen. Ook zeer geschikt voor leerkrachten van een plusklas of leerkrachten en intern begeleiders die affiniteit hebben met hoogbegaafdheid. Waar gaat het over ? Twee kinderen met een gelijke intelligentie zien een moeilijke opdracht en geven daar een eerste reactie op. Kind 1: ‘Dat ziet er moeilijk uit. Daar ben ik vast niet slim genoeg voor.’ Kind 2: ‘Gaaf, dat is een uitdagende opdracht!’ Eén opdracht met twee totaal verschillende reacties en uiteindelijk ook twee verschillende resultaten. Kind 2 vond het namelijk geweldig en zette door toen het moeilijk werd, terwijl kind 1 na 10 minuten al zuchtend de moed opgaf. Het verschil zit hem in de mindset van de kinderen. Kind 1 heeft een statische mindset. Hij gaat er vanuit dat intelligentie, karakter en persoonlijkheid vaststaande gegevens zijn en is er van overtuigd (na het zien van de opdracht) dat het toch te moeilijk voor hem is. Kind 2 heeft daar in tegen een op groei gebaseerde mindset. Hij gaat er vanuit dat je basiskwaliteiten kunt ontwikkelen door er moeite voor te doen. Na het maken van de opdracht wilde hij nog een opdracht maken die nog net wat moeilijker was. Tijdens deze cursus leer je over de verschillende mindsets en leer je wat je in de klas kunt doen om kinderen met een statische mindset te begeleiden. Aan het einde van de cursus;

ben je bekend met het de verschillende mindsets;

weet je van jezelf welke mindset je hebt;

kun je van een paar kinderen in je klas aangeven welke mindset ze hebben;

heb je kennis gemaakt met manieren om kinderen met een statische mindset te begeleiden. Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Bij de cursus hoort een lessenserie ‘mindset’. Deze kan tijdens de bijeenkomst gekocht of besteld worden. Deelnemers die de bijeenkomst eerder hebben bijgewoond, kunnen de lessenserie bestellen via info@kindindekijker.nl . Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 maximaal 18 deelnemers Data 07-12-2016 Tijdstip 14.00 – 17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 50,00 per deelnemer , exclusief de lessenserie ‘mindset’ Docent Sasha Jansen ( Kind in de Kijker)

25

16 PLUSKLASNETWERK

Doelgroep Leerkrachten van een plusklas en coördinatoren (hoog)begaafdheid Waar gaat het over ? Binnen het Plusklasnetwerk gaan we meer de diepte in met betrekking tot het onderwijs aan (hoog)begaafde kinderen. Er zijn zes bijeenkomsten die plaatsvinden op de scholen van de deelnemers. Zo wordt een ‘kijkje genomen in de keuken van collega’s’ en doe je ideeën op voor de eigen onderwijspraktijk. Tijdens de bijeenkomsten komen verschillende inhoudelijke thema’s aan bod en is er de tijd en ruimte om casussen te bespreken. Het plusklasnetwerk is ook geschikt voor scholen die actief bezig zijn op het gebied van hoogbegaafdheid, maar geen plusklas hebben. Tijdens de eerste bijeenkomst staan de volgende vragen centraal:

Wat is het doel van de plusklas?

Aan welke vaardigheden en doelen wordt gewerkt? Hoe worden die gemeten?

Beleid (hoog)begaafdheid

Casuïstiek

Inventarisatie thema’s/ onderwerpen voor de komende bijeenkomsten Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 6 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 6 maximaal 10 deelnemers Data 21-09-2016, de andere 5 bijeenkomsten worden in overleg gepland Tijdstip 14.00 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 450,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( Kind in de Kijker)

26

17 SPIRAL DYNAMICS IN HET BASISONDERWIJS

Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders en gedragsspecialisten die willen begrijpen waarom kinderen doen wat ze doen. Laura is 10 jaar en zit sinds kort op de Beatrixschool. Ze is hiernaar toe gegaan omdat ze op de vorige school erg gepest werd. In groep 1 lukte het haar niet om een plekje te vinden in de groep en hoe ouder ze werd hoe meer ze er buiten viel. Laura heeft van alles geprobeerd maar het werd van kwaad tot erger. Omdat haar ouders haar steeds onzekerder zagen worden, hebben ze een andere school voor haar gezocht. Na een paar weken spreekt de nieuwe juf de ouders van Laura aan. Ze vindt het gedrag van Laura erg opvallend. Laura neemt snoep mee naar school om zo vriendschappen te kopen. Daarnaast ziet ze dat Laura alles doet wat de kinderen van haar vragen en dit gaat behoorlijk ver! Wanneer de ouders van Laura dit horen, schrikken ze. Nu zit ze op een nieuwe school en dan gaat het nog niet goed. Waar gaat het over ? In ons werk als leerkracht komen we allemaal wel eens leerlingen tegen waarbij we extra ons best moeten doen om deze leerling te kunnen begrijpen en begeleiden. Spiral Dynamics is een ontwikkelingsmodel dat ons leert over menselijke ontwikkeling en veranderprocessen. Vanuit dit model leer je begrijpen waarom een kind bepaald gedrag laat zien en wat jij als leerkracht kan doen om het kind verder te helpen. Spiral Dynamics is een model dat is opgebouwd uit verschillende kleuren. Elke kleur stelt een fase voor waar een specifieke les (en gedrag) bij hoort. De casus hierboven gaat bijvoorbeeld over een meisje dat de les van paars ‘Ik ben oké, ik pas in de groep’ nog niet heeft geleerd. Doordat ze zich niet veilig voelt, zal ze alles doen om deze veiligheid te ervaren. Als leerkracht kun je haar hierbij helpen zodat ze de les ‘leert’ en door kan naar de volgende –rode- fase. Spiral Dymanics is een zeer boeiend ontwikkelingsmodel dat veel inzicht geeft in de kinderen in je groep, collega’s en jezelf. Een echte aanrader voor iedereen in het onderwijs! Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 maximaal 18 deelnemers Data 17-05-2017 / 14-06-2017 Tijdstip 14.00 – 17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 90,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( Kind in de Kijker)

27

18 VERDIEPING (HOOG)BEGAAFDHEID

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders in het basisonderwijs die een substantiële bijdrage willen leveren op het gebied van hoogbegaafdheid/ talentontwikkeling. Waar gaat het over ? Doorgaande lijn Steeds meer scholen besteden aandacht aan hoogbegaafdheid. Kinderen worden vaker gesignaleerd waarna er aanpassingen in de lesstof aangebracht worden en/ of kinderen naar een plusklas gaan. Toch is er niet altijd een doorgaande lijn, waardoor de begeleiding van hoogbegaafde kinderen leerkrachtafhankelijk wordt. De verdiepingscursus hoogbegaafdheid is bedoeld voor leerkrachten en intern begeleiders die een bijdrage willen leveren aan het hoogbegaafdenonderwijs op hun eigen school. Na deze verdiepingscursus beschik je over voldoende kennis om collega’s te informeren en bij te staan. Daarnaast ben je in staat beleid te schrijven, de rol van coördinator op je te nemen, een werkgroep aan te sturen of een plusklas te starten. Leerkrachten en intern begeleiders die tijdens schooljaar 2015 – 2016 de cursus ‘(Hoog)begaafd onderwijs aan kleuters’ of ‘(hoog)begaafd onderwijs 3-8’ hebben gevolgd, krijgen in overleg vrijstelling van een aantal onderdelen. Wat u verder nog moet weten Tijdens de bijeenkomsten wisselen theorie en praktijk elkaar zoveel mogelijk af. Doordat Sasha Jansen zelf werkzaam is in het basisonderwijs, heeft ze veel praktijkervaring en zijn er voldoende mogelijkheden om af te stemmen op individuele vragen van de deelnemers. Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 8 bijeenkomsten van 2,5 uur en een huiswerkopdracht na elke bijeenkomst Groepsgrootte Minimaal 8, maximaal 15 deelnemers Data 31-08-2016 / 12-10-2016 / 23-11-2016 / 11-01-2017 / 08-02-2017 / 15-03-2017 / 19-

04-2017 / 31-05-2017 Tijdstip 14.00 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 500,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( Kind in de Kijker)

28

19 UITMUNTEND COACHEN

“Ik kan niemand iets leren, ik kan iemand alleen laten nadenken” Socrates

Doelgroep IB-ers die op een hoger niveau willen leren coachen Waar gaat het over? Na het afronden van diverse coachingscursussen en - opleidingen is er bij IB-ers vaak behoefte aan blijvende verdieping en verrijking in de rol als coach. Kennis en vaardigheden m.b.t. coaching zijn belangrijk maar zijn niet altijd voldoende. Soms blijkt het lastig te zijn om met het doel van je school voor ogen, al coachend je collega’s steeds beter in staat te stellen om aan dat schooldoel een bijdrage te leveren. Elke ochtend heeft 3 vaste elementen:

Uitwisseling van ervaringen

Verkennen van belangrijke maar niet altijd zichtbare elementen in communicatie, die een rol spelen bij coaching van veranderingsprocessen

Nieuwe “coaching tools” uit de coaching schatkist Wat u nog meer moet weten Omvang: 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data 6 september, 10 november, 31 januari, 13 april van 9.00 uur- 12.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 500,00 per deelnemer Docent Marianne Soeters ( Animaz)

29

20 VOORTZETTING PROFESSIONELE ONTWIKKELING ALS IB-ER

Aanbod voor de groep IB-ers die in oktober 2015 dit traject is gestart. Doelgroep De IB-ers die in oktober 2015 dit traject gestart zijn en de professionele ontwikkeling met elkaar willen voortzetten. Waar gaat het over? Evenwichtige input. We zetten onze werkwijze van het eerste jaar voort. Dat wil zeggen dat we gebruik maken van ieders kennis, ideeën, vragen, ervaringen en deskundigheid! Zo creëren we met elkaar weer evenwichtige input. We hebben ervaren dat het plezierig en leerzaam is om de inhoud te laten bepalen door de inbreng van zowel de deelnemers als van de begeleiders. We werken ook nu weer op basis van nieuwe inzichten in de ontwikkeling van onderwijsprofessionals: informeel, autonoom en praktijkgericht. Wat u nog meer moet weten Omvang: De 5 data liggen vast. In overleg met de groep zullen daarvan 3, 4 of 5 bijeenkomsten

van 3 uur worden gebruikt. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data 13 september, 3 november, 10 januari, 21 maart, 11 mei. Locatie Dr Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 500,00 per deelnemer ( uitgaande van vier bijeenkomsten) Docent en Marianne Soeters en Nico Eigenhuis ( Animaz)

30

21 GEDRAG IS EEN VAK

Doelgroep Leerkrachten PO, IB-ers. Waar gaat het over? In het voorjaar van 2016 verschijnt Gedrag is een vak. Hierin leest u hoe u het aanleren van schoolgedrag kunt zien als een schoolvak, net als rekenen en taal. Als basis dienen de leergebiedoverstijgende leerlijnen Sociaal gedrag en Leren leren, het kader is het 4D-model data, duiden, doelen, doen. Op een school die opbrengstgericht werkt aan gedrag, werken pedagogisch competente leerkrachten. Een aantal belangrijke kenmerken van deze leerkrachten:

zij kunnen gewenst gedrag te stimuleren

hun handelen wordt gekenmerkt door kwaliteit, kracht en bevlogenheid

zij gaan op een werkzame manier om met verschillen tussen leerlingen

zij zijn in staat om iedere leerling op gedragsmatig gebied verder te brengen; leerlingen met gedragstalenten en leerlingen met gedragsproblemen krijgen de ruimte om te groeien.

Cursusinhoud De cursus sluit aan bij de publicatie Gedrag is een vak en bestaat uit twee bijeenkomsten. In de ene bijeenkomst staat de leerlijn Sociaal gedrag centraal en in de andere de leerlijn Leren leren. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemers weten hoe ze de leerlijnen Sociaal gedrag en Leren leren als een schoolvak aan kunnen pakken. Wat u nog meer moet weten Deze cursus is interessant voor leerkrachten die planmatig en opbrengstgericht willen werken met de leerlijnen Sociaal gedrag en Leren leren. De cursist ontvangt een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 5 oktober en 9 november 2016 van 13.30 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 240,00 per deelnemer ( inclusief boek) Docent Ria van der Sar, CED-Groep

31

22 GEDRAG IS EEN SIGNAAL

Doelgroep Leerkrachten PO, IB-ers die Gedrag is een vak gevolgd hebben. Waar gaat het over? In het voorjaar van 2016 verschijnt Gedrag is een signaal. Als vervolg op Gedrag is een vak. In Gedrag is een signaal leert u het gedrag van leerlingen speciale onderwijsbehoeften interpreteren. Gedrag is een signaal is daarmee de opvolger van de mappen Wijzer Onderwijs.

Cursusinhoud De cursus sluit aan bij de publicatie Gedrag is een signaal. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemers weten hoe ze het gedrag van leerlingen met speciale onderwijsbehoeften kunnen interpreteren. Wat u nog meer moet weten Deze cursus is interessant voor leerkrachten die Gedrag is een vak willen verdiepen met gedrag van leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. De cursist ontvangt een certificaat van deelname. Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 5 april 2017 van bijeenkomst 13.30 – 16.30 uur (onder voorbehoud) Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 135,00 per deelnemer ( Inclusief boek) Docent Esther van Efferen of Tamara Wally, CED-Groep

32

23 DE FEEDBACKRIJKE KLAS

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders PO Waar gaat het over? In een professionele cultuur leert u van elkaar door elkaar feedback te geven. Maar hoe is dat in de klas? Weten de leerlingen hoe u feedback geeft en wat ze daarmee moeten doen? Zijn ze gewend om te leren van feedback? Kunnen ze omgaan met feedback, die ze elkaar geven? Feedback is de sleutel tot leren. Het geeft ons de informatie, waarmee we reflecteren op onszelf en wat we doen. Van leerlingen kunt u echter niet verwachten dat ze meteen weten wat ze met feedback moeten doen. En feedback geven aan een andere is al helemaal moeilijk. U bent als leerkracht een rolmodel voor de leerlingen, dus ook in het gebruiken van feedback voor het leren! Feedback is niet weg te denken uit de dagelijkse les. Feedback helpt bij het verduidelijken van wat een goede prestatie is. Feedback geeft informatie over waar en waarom leerlingen fouten hebben gemaakt èn geeft informatie over waar leerlingen zich mee kunnen verbeteren. Leerlingen hebben begrip nodig over wat feedback betekent, hoe je die feedback krijgt en geeft, wat je ermee kunt doen en hoe je die benut om je werk te verbeteren. In de cursus De feedbackrijke klas krijgt u handvatten over hoe u feedback een vaste plaats in uw onderwijs kunt geven. Het gaat hierbij om feedback geven en ontvangen tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en leraar. Cursusinhoud Onderwerpen die aan bod komen:

Kader feedback: 3 vragen

Wat is (goede) feedback

Wanneer en hoe is feedback effectief

SMART-doelen formuleren waar feedback op gegeven kan worden

Wat werkt in de klas met betrekking tot feedback

Growth-mindset

De verschillende niveaus van feedback

Feedback geven binnen het instructiemodel

Onderwijsbehoeften op feedback van leerlingen beschrijven

Aanpak voor groep Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemer:

Kent de kenmerken van effectieve feedback

Begrijpt waarom gegeven feedback wel/niet effectief is

Kan effectieve feedback geven om het leren van elke leerling te bewerkstelligen

Heeft een aanpak op feedback voor in zijn/haar klas geformuleerd Wat u verder nog moet weten De cursist ontvangt een certificaat van deelname Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 8 februari, 15 maart en 12 april 2017 van 13.30 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 325,00 per deelnemer Docent Imke van Neerijnen, CED-Groep

33

24 RETURN: PRAKTISCH AAN DE SLAG MET FEEDBACK

Doelgroep leraren groep 7 en 8, IB-ers Waar gaat het over? In het kader van de school als lerende organisatie heeft de CED-Groep voor de PO-Raad samen met de Hogeschool Rotterdam en drie basisscholen een methodiek ontwikkeld voor het geven van feedback door leerlingen. In het algemeen kunnen we stellen dat leerlingen meer actief aan het leerproces deelnemen, als leraren hen uitnodigen om feedback te geven. Leraren krijgen meteen beter zicht op het leerproces van de leerlingen en kunnen het onderwijs daarmee beter afstemmen op deze leerlingen. Met Return kan de leraar op een verantwoorde manier waardevolle en bruikbare feedback van leerlingen verzamelen. Om het geleerde te laten beklijven bij leerlingen, is het belangrijk dat de leraar een koppeling maakt tussen de les en de leerdoelen (in de eerste fase van een les) en vervolgens evalueert wat geleerd is (in de laatste fase van een les). Een effectief middel om het resultaat na te gaan is de directe feedback van de leerling op de lesinhoud en op het toegepaste didactische repertoire van de leraar. Waar bestaat Return uit? Return bestaat uit: Handleiding met daarin: - Achtergrondinformatie - Stroomdiagram voor toepassing - Oefenprogramma - Leidraad voor analyse - Professionalisering - Invoeren op school Returnbox met 3 formulieren om feedback van leerlingen te verzamelen - Groene brief: vragen over de uitleg - Blauwe brief: vragen over het oefenen - Gele brief: is dat wat je moest leren gelukt Cursusinhoud Tijdens de cursusmiddag komen de volgende onderwerpen aan bod:

inhoud programma Return

bespreken gebruiksmogelijkheden

koppeling naar het directe instructie model

voorwaarden om feedback door leerlingen in te zetten

ontwikkeling professionalisering van de leerkracht m.b.t. pop-gesprek Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemer: Heeft kennisgemaakt met het verzamelen van feedback van leerlingen met het programma Return

34

Wat u verder nog moet weten Deze cursusmiddag is voor deelnemers die met Return willen gaan werken of willen kennismaken met het verzamelen van feedback van leerlingen met een programma als Return. De materialen zijn te downloaden via http://www.cedgroep.nl/onderzoek-en-innovatie/opbrengstgericht-werken/opbrengstgericht-op-schoolniveau/school-aan-zet/return-to-sender.aspx De cursist ontvangt een certificaat van deelname als hij/zij bij de bijeenkomst aanwezig. Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 14 september 2016 van 13.30 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 110,00 per deelnemer. Docent Imke van Neerijnen, CED-Groep

35

25 COÖPERATIEVE LEERSTRATEGIEËN BASISCURSUS

Doelgroep Leerkrachten PO Waar gaat het over? Door het inzetten van coöperatieve leerstrategieën in uw lessen verdriedubbelt u de opbrengst: meer sociale verbondenheid, hogere leeropbrengsten en een goed georganiseerde klas. Coöperatieve leerstrategieën zijn een krachtig onderwijsmiddel. Door ze juist in te zetten kunt u zorgen voor:

Meer effectieve leertijd

Meer interactie over de leerstof en meer oefenkansen

Betere aansluiting bij de behoeften, mogelijkheden en talenten van leerlingen: leerlingen voelen zich competent.

Versterken van sociaal klimaat, leerlingen ontwikkelen sociale vaardigheden

Leerlingen die beter verwoorden hoe ze hun opdrachten aanpakken en oplossen. Hierdoor leren ze bewuster. En dat levert betere leerresultaten op!

Goed georganiseerd klassenmanagement. De groep neemt gezamenlijk verantwoordelijkheid voor elkaar en het functioneren van de groep.

Cursusinhoud De cursus is praktijkgericht. Er wordt gewerkt volgens de principes en aanpak van Prof. Dr. Spencer Kagan. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemers kennen de acht coöperatieve basis leerstrategieën en kunnen ze toepassen in de klas. Door de juiste inzet van coöperatieve leerstrategieën zorgt de deelnemer voor een grotere betrokkenheid van leerlingen en een verbetering van hun samenwerkingsgedrag in zijn klas. Wat u nog meer moet weten Deze cursus is interessant voor leerkrachten die:

opbrengstgericht willen werken. Onderzoek wijst uit dat prestaties van leerlingen toenemen wanneer de leraar coöperatieve leerstrategieën inzet.

minder frontaal willen lesgeven, maar meer gevarieerd en interactief om beter aan te sluiten bij de diverse onderwijsbehoeften.

het sociale klimaat in hun klas willen versterken.

De cursist ontvangt een certificaat van deelname Omvang 3 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 5 september, 10 oktober en 7 november 2016 van 19.00-21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 300,00 per deelnemer ( inclusief map) Docent Margo van den Berg, CED-Groep

36

26 COÖPERATIEVE LEERSTRATEGIEËN VERDIEPINGSCURSUS

Doelgroep Leerkrachten PO die de basiscursus coöperatieve leerstrategieën gevolgd hebben. Waar gaat het over? Door het inzetten van coöperatieve leerstrategieën nemen de leerlingen actiever deel aan de lessen en zijn ze meer betrokken bij de leerstof. In de basiscursus zijn acht coöperatieve leerstructuren besproken op mogelijkheden van toepassen in de klas. In de verdiepingscursus worden een aantal nieuwe leerstructuren behandeld, die aanvullend zijn op de geleerde structuren. De kennis wordt verdiept door het gebruik van de coöperatieve werkvormen in de klas toe te spitsen op de vakgebieden rekenen, taal en lezen. We richten ons daarbij op doelgericht onderwijzen waarbij de meerwaarde van het coöperatieve leren wordt uitgelicht: welke structuren zijn van belang bij automatiseren en memoriseren, welke structuren zijn effectief bij het uitwisselen van informatie, welke kunt u gebruiken bij zelfstandig werken? Daarnaast kunt u bewust het pedagogisch klimaat in de klas bevorderen door gericht klas- en teambouwers in te zetten voor sociale verbondenheid. De mogelijkheden hiervan worden concreet gemaakt in de verdiepingscursus. Cursusinhoud In deze verdiepingscursus wordt aandacht besteed aan Sociale Verbondenheid en Coöperatieve Leerstrategieën binnen de vak- en vormingsgebieden. Er wordt gewerkt volgens de principes en aanpak van Prof. Dr. Spencer Kagan. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De inzet van coöperatieve leerstrategieën zorgt voor een grotere betrokkenheid van leerlingen en een verbetering van het pedagogisch klimaat in de groep Door het inzetten van coöperatieve leerstrategieën in uw lessen verdriedubbelt u de opbrengst: hogere leeropbrengsten, meer sociale verbondenheid en een goed georganiseerde klas. Wat u nog meer moet weten Deze cursus is interessant voor leerkrachten die:

de basiscursus coöperatieve leerstrategieën gevolgd hebben en hun toepassingsmogelijkheden willen uitbreiden en verdiepen opbrengstgericht willen werken. Onderzoek wijst uit dat prestaties van leerlingen toenemen wanneer de leraar coöperatieve leerstrategieën inzet

minder frontaal willen lesgeven, maar meer gevarieerd en interactief om beter aan te sluiten bij de diverse onderwijsbehoeften

het sociale klimaat in hun klas willen versterken.

De cursist ontvangt een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data woensdagmiddag 15 februari en 15 maart 2017 van 13.30 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 215,00 per deelnemer Docent Ria van der Sar ( CED)

37

27 BASISCURSUS TEACH LIKE A CHAMPION PO

Doelgroep Leerkrachten PO. Waar gaat het over? De cursus Teach Like a Champion is gebaseerd op het gelijknamige boek van Doug Lemov dat door de CED-Groep vertaald is voor de Nederlandse onderwijsmarkt. In de basiscursus worden de belangrijkste basistechnieken uit Teach Like a Champion behandeld. Deze technieken hebben te maken met het neerzetten van een sterke gedragscultuur, hoge verwachtingen hebben van leerlingen en het genereren van een grote mate van betrokkenheid van leerlingen. Cursusinhoud U leert concreet te kijken welk gedrag leerlingen nodig hebben van hun leerkracht/docent om zelf gewenst gedrag te kunnen vertonen. Dit doen we aan de hand van hulpvragen die u vanuit uw team meeneemt. Centraal uitgangspunt: U kunt het gedrag van kinderen pas veranderen, als het gedrag van de leerkracht verandert. Aan bod komen: Basistechnieken t.a.v. het opbouwen van een sterke gedragscultuur in de klas Basistechnieken 'Hoge verwachtingen hebben van leerlingen' Basistechnieken t.a.v. leerlingen betrokken en geactiveerd houden tijdens de lesse Teachtechnieken in relatie tot lesmodellen en opbrengstgericht werken. Tijdens de cursus wordt gebruik gemaakt van praktijkvoorbeelden (eigen video-opnamen, simulatieactiviteiten en reflectieopdrachten. Dit wordt ondersteund door voorbeelden uit de Nederlandse en Amerikaanse onderwijspraktijk. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Kennisgemaakt met de belangrijkste basistechnieken van Teach Like a Champion. Een aantal basistechnieken in de praktijk uitgeprobeerd. Wat u verder nog moet weten Meer informatie over Teach Like a Champion is te vinden op de website www.teachnederland.nl Bij de opdrachten behoort het bestuderen van de literatuur. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurende de cursus twee maal video-opnamen maken van lessen waarin zij gebruik maken van Teach-technieken. Het is van belang dat er gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeelden hiervan kunt u bij de cursusleiding vragen. De cursist ontvangt een certificaat van deelname . Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 12 september, 3 en 31 oktober en 21 november 2016 van 18.30 – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85 4205 KK Gorinchem Tel. 0183 – 623373 Kosten € 475,00 per deelnemer ( Inclusief boek) Docent Rianda Heintz, CED-Groep

38

28 VERDIEPINGSCURSUS TEACH LIKE A CHAMPION PO

Doelgroep Leerkrachten PO die de basiscursus Teach Like a Champion hebben gevolgd. Waar gaat het over? In de verdiepingscursus gaan we op de gebruikelijke teach-manier verder en dieper in op het werken met de technieken van Teach Like a Champion. We zorgen voor een goede aansluiting op de basiscursus zoals die nu en de afgelopen jaren gegeven is. En maken gebruik van de opbrengsten van het onderzoek dat Doug Lemov, de schrijver van het boek, de afgelopen jaren is blijven doen. Cursusinhoud De cursus wordt op dit moment uitgeprobeerd in de pilotgroep. De inhoud ligt dus nog niet helemaal vast, maar zeker is dat in deze verdiepingscursus in ieder geval technieken centraal staan ter verhoging van deelnemer- en denkratio (Ratio 2.0 en Controle van begrip 2.0). Tijdens de cursus wordt gebruik gemaakt van praktijkvoorbeelden (eigen video-opnamen), simulatieactiviteiten en reflectieopdrachten. Dit wordt ondersteund door voorbeelden uit de Nederlandse en Amerikaanse onderwijspraktijk. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Kennisgemaakt met een aantal nieuwe technieken van Teach 2.0. Een aantal nieuwe technieken in de praktijk uitgeprobeerd. Wat u verder nog moet weten Deze cursus is een verdiepingscursus voor deelnemers die afgelopen jaren de Basiscursus Teach Like a Champion hebben gevolgd. Meer informatie over Teach Like a Champion is te vinden op de website www.teachnederland.nl Bij de opdrachten behoort het bestuderen van de literatuur. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurende de cursus twee maal video-opnamen maken van lessen waarin zij gebruik maken van Teach-technieken. Het is van belang dat er gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeelden hiervan kunt u bij de cursusleiding vragen. De cursist ontvangt een certificaat van deelname. Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 6 februari. 6 maart, 3 april en 15 mei 2017 van 18.30 – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 475,00 per deelnemer ( inclusief boek) Docent Rianda Heintz, CED-Groep

39

29 LEARN LIKE A CHAMPION: EEN CULTUUR VAN LEREN EN DENKEN

Doelgroep Leerkrachten PO, IB-ers, directies Waar gaat het over? Wat moet het onderwijs nu doen om leerlingen goed voor te bereiden op de maatschappij in 2032? Om antwoord op deze vraag te kunnen geven zijn het vorig jaar velen geraadpleegd in het kader van #onderwijs2032; een initiatief van staatssecretaris Dekker. Op basis van deze sessies met ouders, leerkrachten en andere experts worden spoedig kerndoelen opgesteld. Het is de overheid ernst met deze vraag. Wat is uw antwoord? Alhoewel wij deze vraag niet in uw plaats kunnen beantwoorden, kunnen wij wel samen met u (en uw team) komen tot goede - bij uw missie en visie passende - antwoorden. Daarbij is ons uitgangspunt dat het in wezen gaat om gewoon goed onderwijs: waarneembaar in de klas en in de resultaten. Hier staan wij voor:

Leren is een gezamenlijke verantwoordelijkheid

Een cultuur van leren en denken en ‘fouten maken mag’

Leerdoelen stellen is cruciaal

Modeling is een krachtige instructievorm

Feedback op proces i.p.v. op product

Leeropbrengsten maak je zichtbaar Dit vinden wij belangrijke vaardigheden:

Zelfregulatie

Perspectief nemen

Denkkracht

Samen werken inclusief sociale competentie Om aan deze vaardigheden te werken is een gemeenschappelijke kijk op didactiek nodig: een leer- en denkcultuur waarin fouten maken erbij hoort. Als u dit denkklimaat onderschrijft dan zijn er verschillende zaken waar u aandacht aan kunt besteden. Om een paar te noemen:

Verwachtingen over het leren in de klas van zowel de leerlingen als de leerkracht. Vanuit welke overtuiging wordt er lesgegeven: gaat het om het leren of gaat het om het afronden van taken? En waar wordt prioriteit aan gegeven?

Richt je je lesgeven op begripsvorming of op kennisvergaring?

Hoe wordt er gepraat over het leren; wordt er een ‘denktaal’ gebruikt?

Leerkrachten zijn de rolmodellen voor hun leerlingen: in hoeverre gebruiken we modeling bewust om vaardigheden en houding aan te leren?

Cursusinhoud Tijdens deze inspiratieworkshop staan we, aansluitend bij de aanbevelingen van #platform2032, stil bij de noodzakelijke voorwaarden voor een op denken en leren gerichte cultuur. Ook beantwoorden we gezamenlijk de vraag wat er nodig is om leerlingen de daarvoor noodzakelijke kernvaardigheden bij te brengen. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemers hebben een beeld van wat er in hun situatie nodig is om een op denken en leren gerichte cultuur te realiseren en de daarbij behorende kernvaardigheden.

40

Wat u verder nog moet weten De cursist ontvangt een certificaat van deelname . Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers. Data 8 februari 2017 van 13.30 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 110,00 per deelnemer Docent Robert Jacobs, CED-Groep

41

30 LEARN LIKE A CHAMPION: DE KERNVAARDIGHEID DENKKRACHT

Doelgroep Leerkrachten PO, IB-ers Waar gaat het over? Alhoewel we nu en in de toekomst over een veelheid aan complexe cognitieve en sociale vaardigheden moeten beschikken, bepalen de vier kernvaardigheden zelfregulatie, perspectief nemen, denkkracht en samenwerken (inclusief sociale competentie) het verschil in HOE we deze vaardigheden uitvoeren. Het is van belang dat een leerling leert bedenken wat hij wil doen (wil leren) en weet hoe hij moet zorgen dat dit gebeurt. Leren perspectief nemen is van belang om in een (cultureel) diverse wereld zich te kunnen verplaatsen in wensen, gedachten en gevoelens van anderen. Omdat er een steeds groter beroep wordt gedaan op denkkracht van leerlingen is het belangrijk dat we hen vragen leren stellen en op onderzoek uit leren gaan om kritisch te zijn en met creatieve oplossingen te kunnen komen. Last but not least is samenwerken van groot belang. Leerlingen leren om zich te gedragen als een deel van een geheel en bij te dragen aan het gemeenschappelijke (leer)doel. Cursusinhoud De trainingsbijeenkomsten over de kernvaardigheid denkkracht sluiten aan bij de dagelijkse lespraktijk. In iedere trainingssessie staan concrete lessituaties centraal. Gewerkt wordt met voorbeelden uit de onder-, midden- en bovenbouw. Leerkrachten gaan concreet aan de slag om lessituaties te ontwerpen, waarin naast (vak)inhoudelijke doelen de kernvaardigheid denkkracht centraal staat. Zo krijgt iedereen een beeld van wat dit betekent voor de eigen vaardigheden. Voor de kernvaardigheden is door de CED-Groep een aantal concrete leerlingdoelen uitgewerkt zodat leerkrachten weten aan welke doelen kan worden gewerkt. In de trainingsbijeenkomsten worden deze doelen geïntegreerd bij het ontwerp van concrete lessituaties. Bij het stellen van doelen en het meten van resultaten gaan we uit van de 4D’s (data, duiden, doelen, doen). Belangrijke onderdelen bij elke kernvaardigheid zijn: doelen stellen en gedrag van leerlingen uitlokken (hoe zorg je voor de ‘gewenste nieuwsgierigheid’), feedback geven en het creëren van een op leren en denken gerichte cultuur binnen de klas. Verder wordt ingegaan op de coachende rol van de leerkracht. Het zichtbaar maken van leren en denken bij leerlingen en de noodzakelijke kennis daarover, maken ook een belangrijk deel uit van de bijeenkomsten. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemers:

Kunnen de leerling doelen van de kernvaardigheid denkkracht integreren in concrete lessituaties.

Weten hoe ze gedrag bij leerlingen uit kunnen lokken.

Kennen de voorwaarden om een goede uitvoering van kernvaardigheden te realiseren. Wat u verder nog moet weten De cursist ontvangt een certificaat van deelname. Omvang 3 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data 15 maart, 12 april en 17 mei 2017 van 13.30 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 325,00 per deelnemer Docent Robert Jacobs, CED-Groep

42

31 TRAINING CO-TEACHING VOOR IB-ERS

Doelgroep Intern begeleiders, gedragsspecialisten, taalspecialisten, rekenspecialisten en hoogbegaafdenspecialisten Waar gaat het over? Binnen Passend onderwijs geven leraren aan meer moeite te hebben met gedragsproblemen en het omgaan met verschillen in de klas. De vaardigheden en attitude van de leraar zijn cruciaal voor het omgaan met gedrag en verschillen in de klas. Co-teaching is een vorm van coaching-on-the-job, hierbij werken co-teacher en leraar in de klas als evenwaardige partners samen. Terwijl de co-teacher door participatie in de groep concreet coachend de overdracht realiseert van vaardigheden nodig in de actuele situatie, levert het reflectiegesprek na afloop een verdiepende slag: de leraar reflecteert op eigen handelen. Bijeenkomst 1: Wat is co-teaching wel en niet, verschillende vormen en het voeren van een goede intake. Bijeenkomst 2: Didactische inzet door evidence-based strategieën. Bijeenkomst 3: Oplossingsgericht coachen en gedragsmanagement Bijeenkomst 4: Coachen, kernreflectie en effectieve communicatie Wat u nog meer moet weten De training wordt afgesloten met een certificaat, de training is gevalideerd door het Register Leraar met 30 registeruren. Daarvoor geldt een aanwezigheid van alle vier dagen! Omvang: 4 dinsdagen van 09.00 tot 16.00 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 20 deelnemers Data: Dinsdagen 30 augustus, 27 september, 29 november en 20 december 2016. Locatie: Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten: € 800,00 per deelnemer ( inclusief lunch) Trainer: Sandra Koot info@educote.nl

43

32 PEDAGOGISCHE TACT

Doelgroep Leerkrachten Waar gaat het over? Het traject Pedagogische Tact (PT) is een ontwikkelingstraject, waarin het handelen en de persoon van de leraar/leidinggevende centraal staat. Vanuit de eigen werksituatie gaat de leraar/leidinggevende aan de slag met drie kernvragen:

1. Onderzoek van ontkoppelingen 2. Formuleren van ‘statement’ (omkering van de ontkoppelingen) 3. Opstellen en uitvoeren van plan van aanpak.

Het traject PT moet gezien worden als een persoonlijk ontwikkelingstraject waarin deelnemers:

leren zichzelf los te maken van tijdsdruk, van alles dat ‘moet’ en van allerlei hindernissen die je in je werk met de leerlingen ervaart;

leren om te gaan met tegendruk (van leerlingen, ouders, collega’s, etc.) dooreigen belemmeringen te onderkennen en een professionele openheid te creëren;

leren om in contact en gesprek met de leerlingen helder te zien wat zij van leraren vragen, hoe hiermee om te gaan en wat je hen kunt bieden;

leren te vertrouwen op de motivatie en ontwikkelingsmogelijkheden van de leerlingen en daarmee ruimte te scheppen;

leren leerlingen te zien als medestanders, jonge mensen die zich graag willen ontwikkelen en die kunnen helpen bij het onderwijswerk en een bron van energie kunnen zijn omdat ze laten zien wat ze in hun mars hebben.

leren binnen de school de ontkoppelingen te signaleren en interventies te plegen t.b.v. verbonden relaties.

leren hun handelen te legitimeren m.b.v. theorie en ervaringsreconstructies. Het traject PT bestaat uit 5 bijeenkomsten van 4 uur en tussen bijeenkomsten moet rekening worden gehouden met opdrachten. Tijdens de bijeenkomsten wordt gewerkt met interactieve werkvormen, die een sterk beroep doen op een actieve bijdrage van de deelnemer. Diepgaande case-studies worden gebruikt om deelnemers te laten reflecteren op cruciale beslismomenten, die kenmerkend zijn voor pedagogische tact. Het traject wordt afgesloten met een eindpresentatie door de deelnemers, waarbij zij op basis van hun portfolio in beeld brengen welke ontwikkeling zij hebben doorgemaakt. Deelnemers pedagogische tact ontvangen een bewijs van deelname met een toegekend aantal uren (50 SBU) van registerleraar.nl. Leermateriaal: elke deelnemer ontvangt het boek Pedagogische tact (Stevens & Bors).

44

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 5 bijeenkomsten van 4 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data 7 september, 5 oktober, 30 november , 11 januari 2017, 15 februari 2017 Van 13.00-17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 750,00 per deelnemer ( inclusief boek) Docent Simone Mark (NIVOZ)

45

33 OPLOSSINGSGERICHT WERKEN AAN PSYCHOPATHOLOGIE VOOR HET

PO

Doelgroep Leraren en ondersteuningsfunctionarissen in primair onderwijs. Inhoud Er zijn kinderen met een psychopathologische stoornis. De kans dat u één of meer kinderen met een stoornis in de klas heeft of krijgt is groot. Kennis hebben van stoornissen is één, er op een oplossingsgerichte manier mee om kunnen gaan is twee. Daar is deze cursus dan ook op gericht; al moet u geen wonderen verwachten; wel inzicht. Het verkrijgen van inzicht in het gedrag van jongeren met een stoornis levert vaak ander gedrag van onszelf op. Dit helpt om te voorkomen dat we in een neerwaartse spiraal met de jongere terecht komen. Doel Doel is het verkrijgen van inzicht in verschillende vormen van psychopathologie én het met elkaar delen van handelingsgerichte suggesties om hiermee in een onderwijsomgeving om te gaan. Elke bijeenkomst staat een bepaald aspect centraal. Op twee bijeenkomsten (de derde en de zesde) ruimen we tijd in voor intervisie. Bijeenkomst 1: oplossingsgericht werken. Bijeenkomst 2: autisme spectrum stoornissen. Bijeenkomst 3: oppositionele stoornissen Bijeenkomst 4: aandachtstekortstoornissen. Bijeenkomst 5: angst- en stemmingsstoornissen. Bijeenkomst 6: traumatische stoornissen en hechtingsstoornissen. Certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 6 bijeenkomsten van 2,5 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte minimaal 8, maximaal 16 deelnemers. Data 19 januari, 2 en 16 februari, 9 en 30 maart, 20 april 2017 van 19.00 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 , 4205 KK Gorinchem. Kosten € 395,00 per deelnemer voor de gehele cursus. Kosten € 85,00 per deelnemer per bijeenkomst. Docent Ton Lenting, orthopedagoog, GZ-psycholoog, management consultant, Citadel.

46

34 WORKSHOP KENNISMAKEN MET WOORDENSCHATDIDACTIEK VOLGENS

DE VIERTAKT

Doelgroep Leerkrachten, onderwijsassistenten, remedial teachers, intern begeleiders van het primair onderwijs. Waar gaat het over? Woorden zijn de bouwstenen van de taal, waardoor kinderen in staat zijn te communiceren. Een goede woordenschat heeft een nauwe relatie met sociaal-emotioneel welbevinden en de cognitieve ontwikkeling. Een grotere woordenschat leidt tot betere schoolprestaties. Er is steeds meer bekend over de belangrijke relatie tussen woordenschat, vlot technisch lezen en begrijpend lezen. De woordenschat van kinderen kun je systematisch opbouwen. De aanpak van ‘Met Woorden in de Weer’, ontwikkeld door Marianne Verhallen en Dirkje van den Nulft maakt dit mogelijk. Deze is gebaseerd op de viertakt. De aanpak leert je hoe je woorden bewust selecteert en ze semantiseert (uitlegt). Door deze woorden, die zichtbaar zijn in de klas, duurzaam in te slijpen (consolideren) en als laatste stap deze te controleren, is het mogelijk om de woordenschat van kinderen systematisch en creatief succesvol uit te breiden. Werken aan woordenschat is werken aan schoolsucces! Deze workshop is niet alleen bedoeld om een eerste kennismaking te krijgen met de aanpak volgens de viertakt, maar het is zeker dat u de volgende dag anders naar uw lesstof kijkt en bewuster omgaat met onbekende woorden! Met die ervaringen gaan we de tweede avond de diepte in: we bespreken ervaringen, lossen knelpunten op en bekijken hoe de aanpak van de viertakt handen en voeten kan krijgen binnen de eigen school. Wat u verder nog moet weten De deelnemers maken kennis met:

de uitgangspunten van deze effectieve en gestructureerde woordenschatdidactiek;

de wijze waarop woorden en begrippen in een logisch verband en een functionele context aangeboden kunnen worden;

de manier waarop woordclusters visueel worden weergegeven;

de wijze van consolideren en controleren. Diploma/certificaat De deelnemer ontvangt een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 2,5 uur. Groepsgrootte minimaal 6 en maximaal 15 deelnemers. Datum maandag 12 september en maandag 3 oktober 2016 van 19.00 tot 21.30 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 , 4205 KK Gorinchem. Kosten € 185,00 per deelnemer 7??5?? ?euro per deelnemer Docenten Wilmy van Hartingsveldt, logopedist, Citadel.

47

35 BOUWEN AAN EEN PRETTIGE GROEP

Doelgroep Leerkrachten. Waar gaat het over? Je prettig en veilig voelen op school is een belangrijke voorwaarde om tot leren te komen. Dit ontstaat als de leerlingen met elkaar een positieve, samenhangende groep vormen. De leerkracht en de leerlingen voelen zich medeverantwoordelijk voor de groep, hebben respect voor elkaar en zijn bereid om samen te werken. Dit brengt rust en een prettige sfeer, die een goede basis is om op een effectieve manier onderwijs te geven. Vanzelfsprekend biedt dit grotere kansen voor leerlingen om zichzelf te ontwikkelen; in het leren en als persoon! De leerkracht heeft zicht op het proces van groepsvorming en heeft kennis van effectief leerkrachtgedrag om de groepsvorming te begeleiden, zodat een positieve groep kan ontstaan. Twee momenten in het schooljaar lenen zich bij uitstek voor het bouwen aan een positieve groep: na de zomervakantie en na de kerstvakantie. Wat u verder nog moet weten In een training van 3 keer 2 uur krijg je naast theorie over groepsvorming, handvatten hoe jij als leerkracht het groepsproces kan begeleiden, zodat een positieve groep kan ontstaan. Je leert welk leerkrachtgedrag op welk moment bijdraagt aan positieve groepsvorming. Je krijgt handige tools en ideeën aangereikt die direct toepasbaar zijn in de klas. Evaluatie en bijsturing van het groepsproces krijgen hierbij nadrukkelijk de aandacht in de tweede en derde bijeenkomst. Certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname . Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur. Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers. Data dinsdag 30 augustus, 20 september en 25 oktober 2016 van 19.30-21.30 uur (onder

voorbehoud). Locatie Dr. Hiemstralaan 77 , 4205 KK Gorinchem. Kosten € 260,00 per deelnemer. Docenten mevr. Alie Bootsma, gedragstrainer en drs. Carola Klop, orthopedagoog, Citadel.

48

36 DE KUNST VAN HET VRAGEN STELLEN – DENKSTIMULERENDE

GESPREKSTECHNIEKEN

Doelgroep Leerkrachten uit het primair onderwijs. Waar gaat het over? Tegenwoordig hechten we waarde aan onderwijs waarin kinderen samenwerkend en strategisch leren. Ook het mede-eigenaar zijn van je eigen leerproces krijgt steeds meer aandacht binnen het onderwijs. Om dit te bereiken worden er in het huidige onderwijs veel gesprekken gevoerd met kinderen. Het voordeel van deze visie op onderwijs is dat het leerlingen in de gelegenheid stelt belangrijke vaardigheden op het gebied van taal en denken te ontwikkelen. Maar hoe begeleid je als leerkracht de leerlingen in het ontwikkelen van deze vaardigheden? Hoe krijg je als leerkracht vaardigheden voor het voeren van kwalitatief goede gesprekken echt in de vingers? Weten hoe het moet, zorgt er immers niet meteen voor dat je het ook kunt toepassen. Marion Blank, Amerikaans orthopedagoog, heeft een methode ontwikkeld om bij deze leerlingen denkvaardigheden te stimuleren, waardoor hun cognitieve vermogens gestimuleerd worden. De kern van de methode vormt het denkgesprek. Gedurende dit gesprek komen verschillende taal-denkvaardigheden aan bod zoals:

benoemen/begrijpen;

beschrijven;

oorzaak-gevolg redeneren;

ontdekken van overeenkomsten en verschillen;

bedenken van oplossingen. Tijdens deze training leren leerkrachten hoe ze op een goede manier een denkgesprek kunnen voeren en hoe ze vragen in hun reguliere lessen kunnen integreren. Hierbij is een duidelijke link naar taalontwikkeling in interactie (TOI). Wat u verder nog moet weten De deelnemer:

leert denkgesprekken te voeren met kinderen;

wordt zich bewust van eigen interactievaardigheden: Hoe zet ik de taalgroeimiddelen taalaanbod, taalruimte en feedback in tijdens een gesprek? Welke vragen stel ik eigenlijk? Aan welke kinderen stel ik welke vragen? Prikkelen mijn vragen genoeg tot nadenken?

leert de basisprincipes die nodig zijn om goed met kinderen te praten;

leert het antwoord van een kind te analyseren en effectief te reageren op antwoorden van kinderen.

Certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur op woensdagmiddag. Van 13.30 tot 16.30 uur Groepsgrootte minimaal 8, maximaal 16 deelnemers. Datum steeds drie weken tussen iedere cursusmiddag, op basis van beschikbaarheid van de

ruimte (25 januari, 15 februari en 15 maart 2017 Locatie Dr. Hiemstralaan 77 , 4205 KK Gorinchem. Kosten € 210,00 per deelnemer. Docent Hanne van Zanten, logopedist Citadel.

49

37 OPLEIDING TAAL- EN LEESCOÖRDINATOR

Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders, remedial teachers met belangstelling voor en affiniteit met taal-leesonderwijs en alle aspecten die daarmee te maken hebben. Waar gaat het over? Gedurende twee schooljaren (2016-2017 en 2017-2018) kunnen leerkrachten, remedial teachers of intern begeleiders die affiniteit hebben met taal en/of lezen diverse modules volgen binnen de domeinen taal en lezen. Deze modules worden op donderdagavond gegeven van 19 tot 21.30 uur op EC de Rotonde, door docenten uit de regio. Ieder schooljaar wordt een drietal modules aangeboden. De kennis die je hebt opgedaan en de inventarisatie die je hebt uitgevoerd geven inzicht in datgene wat op het gebied van taal/lezen goed gaat en waar verbeteringen wenselijk zouden zijn. Je bevindingen bespreek je met je directeur/locatieleider en/of intern begeleider. In dat gesprek wordt gezamenlijk gekeken naar datgene wat wenselijk is voor de eigen organisatie op het gebied van het taal- en/of leesonderwijs. Dan schrijf je in overleg met hen een beleidsplan met daarin een concreet stappenplan. De docenten ondersteunen jou in dit proces. Datum Modules Leescoördinator

Modules Taalcoördinator

Donderdag 6 Oktober 2016

1. Effectief leesonderwijs beginnende geletterdheid/ aanvankelijk lezen Docent: Cees Hereijgens

Donderdag 24 November 2016

1. Referentiekader taal Docent: Wilmy van Hartingsveldt

Donderdag 23 Februari 2017

2. Effectief leesonderwijs m.b.t. voortgezet lezen / leesbeleidsplan Docent: Cees Hereijgens

Donderdag 30 Maart 2017

2. Mondelinge taal Docent: Anneke Hendriks

2017 Donderdag 11 Mei

3. Begrijpend lezen Docent: Cees Hereijgens

Donderdag 8 Juni 2017

3. Schrijven (stellen) Docent: Cees Hereijgens

September 2017

4. Woordenschat Docent: Wilmy van Hartingsveldt

13 of 27 November 2017

5. Leesbevordering Docent: Margo van den Berg

Januari 2018

5. Spellen Docent: Cees Hereijgens

Februari 2018

6. Stagnatie leesproces Docent: Erna Slingerland

50

Maart 2018

6. Taal in alle vakken Docent: Wilmy van Hartingsveldt

mei 2018 De studenten schrijven een verbeterplan, in nauw overleg met de directie.

September 2018 Presentatie van de plannen.

Certificaat Ja. Praktische informatie Omvang zes bijeenkomsten van 2 ½ uur Studiebelastinguren 85 uur Groepsgrootte minimaal 6 deelnemers Data zie schema ( de data voor schooljaar 2017- 2018 worden nog ingepland) Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten Opleiding taal coördinator: € 750,00 Opleiding lees coördinator: € 810,00 Docenten Margo van den Berg, Wilmy van Hartingsveldt, Anneke Hendriks,

Cees Hereijgens, Erna Slingerland.

51

38 UPDATE JE KENNIS OVER TAAL EN LEZEN IN ÉÉN AVOND

Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders, remedial teachers die op de hoogte willen zijn en blijven van actuele ontwikkelingen rond taal en lezen. Waar gaat het over? Gedurende twee schooljaren (2016-2017 en 2017-2018) kunnen leerkrachten, remedial teachers of intern begeleiders die affiniteit hebben met taal en/ of lezen diverse modules volgen binnen de domeinen taal en lezen. Deze modules worden op maandagvond gegeven van 19 tot 21.30 uur op EC Rotonde, door docenten uit de regio. Je volgt deze modules samen met collega’s die de opleiding tot taal-en/of leescoördinator volgen. Je kunt je per module opgeven. Datum Modules leescoördinator

Modules Taalcoördinator

Donderdag 6 Oktober 2016

1. Effectief leesonderwijs beginnende geletterdheid/ aanvankelijk lezen Docent: Cees Hereijgens

Donderdag 24 November 2016

1. Referentiekader taal Docent: Wilmy van Hartingsveldt

Donderdag 23 Februari 2017

2. Effectief leesonderwijs m.b.t. voortgezet lezen Docent: Cees Hereijgens

Donderdag 30 Maart 2017

2. Mondelinge taal Docent: Anneke Hendriks

Donderdag 11 Mei 2017

3. Begrijpend lezen Docent: Cees Hereijgens

Donderdag 8 juni 2017

3. Schrijven (stellen) Docent: Cees Hereijgens

September 2017 4. Woordenschat Docent: Wilmy van Hartingsveldt

November 2017 5. Leesbevordering Docent: Margo van den Berg

Januari 2018 5. Spellen Docent: Cees Hereijgens

Februari 2018 6. Stagnatie leesproces Docent: Erna Slingerland

Maart 2018 6. Taal in alle vakken Docent: Wilmy van Hartingsveldt

52

Certificaat Ja. Praktische informatie Omvang bijeenkomsten van 2 ½ uur Studiebelastinguren per module 6 uur Groepsgrootte minimaal 6 Data zie schema ( De data voor schooljaar 2017-2018 worden nog ingepland) Locatie Dr Hiemstralaan 77 4205KK Gorinchem. Kosten € 85,00 per module per deelnemer Docenten Margo van den Berg, Wilmy van Hartingsveldt, Anneke Hendriks,

Cees Hereijgens, Erna Slingerland.

53

39 EEN VLUCHTELING/ASIELZOEKERSKIND IN DE GROEP

Doelgroep Leerkrachten Waar gaat het over? De vier bijeenkomsten zijn vormgegeven als een soort routeboekje door de belangrijkste elementen van het onderwijs aan nieuwkomers. Wat zijn de onderwijsbehoeften van deze leerlingen? Hoe bied je de structuur die deze leerlingen nodig hebben? Welke pedagogische en didactische vaardigheden zijn er nodig? In deze bijeenkomsten krijg je de handvatten om op deze vragen een antwoord te vinden. Vanuit specifieke SBL competenties wordt bekeken welke leerkrachtvaardigheden gewenst zijn in het onderwijs aan deze specifieke doelgroep. Daarbij zullen de didactiek van het Nederlands als tweede taal en belangrijke aspecten tijdens de intake, signaleren, monitoren en uitstroomrapportage aan bod komen. De studiemomenten zijn als volgt opgebouwd: Studiemoment 1: intake, de invloed van (onderwijs)achtergrond en het omgaan met trauma’s. Studiemoment 2: Nederlands als tweede taal. Didactiek, tweedetaalverwerving en woordenschat. Studiemoment 3: belang van klankleer en zinsbouw met het oog op (leren) lezen, leerlijnen taal en didactische aanpak en methode(n). Studiemoment 4: feesten en vieringen, schrijven en uitstroomrapportage, afscheid nemen. Data en tijdvakken: het betreft vier bijeenkomsten van twee uur op nader te bepalen data en tijdvakken. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een bewijs van deelname. Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 Data 20 september, 4 oktober, 8 november en 13 december 2016 (van 19.00 uur–

21.00 uur) Locatie Dr. Hiemstralaan 77 , 4205 KK Gorinchem. Kosten € 275,00 per deelnemer. Docent Ada van Dalen (onderwijsadviseur Marnix Onderwijscentrum)

54

40 DE KRACHTGERICHTE LEERLING- EN GROEPSBESPREKING

Doelgroep Intern Begeleiders Waar gaat het over? De leerling- en groepsbespreking vormen hét middel voor de IB-er om met de leraar in gesprek te zijn over de groep en individuele leerlingen. In deze training gaat het om het voeren van een krachtgerichte leerling- en groepsbesprekingen vanuit de nieuwe visie op handelingsgerichte werken; van structuur naar cultuur. Een leerkracht brengt een leerling in of heeft vragen over zijn groep. Hij ervaart hierbij belemmeringen bij zichzelf in de aanpak van de ondersteuningsvraag. Hoe kun je daar als begeleider mee omgaan? Bij krachtgericht werken stem je af op de idealen en kern-kwaliteiten van de leerkracht, maar ook op de interne belemmeringen die een effectieve aanpak in de weg zitten. Tijdens de training maak je kennis met de achtergrond en de aanpak van krachtgericht werken en het model van de luisterthermometer. Door middel van demonstraties en korte oefeningen ervaar je het verschil met een probleemgerichte benadering. Daarbij komen gesprekstechnieken, het coachend vragen stellen en het formuleren van doelen aan de orde. Hierbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij casuïstiek uit de scholen. In de derde en vierde bijeenkomst bekijken we elkaars ingebrachte beelden en kijken we aan de hand hiervan hoe de begeleider de leerkracht in zijn kracht zet en oog heeft voor de interne belemmeringen van de leerkracht. Daarbij staat het feedback geven en ontvangen centraal. Bijeenkomst 1: de visie en uitgangspunten van handelingsgericht werken 2.0 de cyclus planmatig handelen op groepsniveau van structuur naar cultuur het voeren van de krachtgerichte groepsbespreking. Bijeenkomst 2: het doel van de leerlingbespreking een handelings- én opbrengstgerichte bespreking het voeren van een krachtgerichte leerlingbespreking. Bijeenkomst 3: activeren versus compenseren feedback geven en ontvangen aan de hand van ingebrachte beelden Bijeenkomst 4: activeren versus compenseren feedback geven en ontvangen aan de hand van ingebrachte beelden evaluatie en afsluiting Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname.

55

Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 15 deelnemers Data Donderdagavond 22 september, 6 oktober, 10 november en 1 december van

19.00 uur- 22.00 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem. Kosten € 370,00 per deelnemer Docent Marlies van der Burg (Spring; scholen in praktijk)

56

41 HET VERSTERKEN VAN EXECUTIEVE FUNCTIES

Doelgroep Leerkrachten, IB-ers Waar gaat het over? Executieve Functies bepalen in hoge mate je schoolsucces. Misschien zelfs wel meer dan intelligentie. Heel veel van wat een leerkracht op school doet, bewust of onbewust, draagt al bij aan het trainen en beter ontwikkelen van Executieve Functies. Tijdens deze praktische bijeenkomst komen vragen aan bod als: -Wat zijn die Executieve Functies nu precies? -Waarom zijn ze zo belangrijk voor het schoolsucces van kinderen? -Hoe kan ik Executieve Functies herkennen? -Wat zijn praktische hulpmiddelen en effectieve interventies om ze te versterken bij de leerlingen? Wat u nog meer moet weten De workshop wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 personen Data Donderdagavond 2 februari 2017 van 19.00 uur- 22.00 uur. Locatie Dr Hiemstralaan 77 4205KK Gorinchem Kosten € 55,00 per deelnemer Docent Marlies van der Burg (Spring; scholen in praktijk)

57

42 COMBINEREN IN COMBINATIEGROEPEN

Doelgroep Groepsleerkrachten van een combinatiegroep, intern begeleiders Waar gaat het over? Veel leerkrachten die voor een combinatiegroepen staan, zien op tegen het handelingsgericht werken in hun groep. Hoe is het mogelijk om goede instructie te geven en te differentiëren zonder daarbij leerlingen ‘te kort’ te doen? Tijdens deze bijeenkomst staan we stil bij de mogelijkheden die er zijn om daadwerkelijk te combineren in combinatiegroepen. Hoe kun je vakken en leerlingen met elkaar verbinden? Welke mogelijkheden zijn er? Welke voorwaarden zijn daarvoor nodig? Welke mogelijkheden zijn er in mijn eigen groep en waar kan ik ‘morgen’ al mee aan de slag gaan? Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data maandagavond 29 augustus van 19.00 uur- 22.00 uur Locatie Dr Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 55,00 per deelnemer. Docent Marlies van der Burg (Spring, scholen in praktijk)

58

43 INSTRUCTIE GEVEN… MAAR VOLGENS WELK MODEL?

Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders Waar gaat het over? In het woordenboek staat het volgende: Instructie de instructie zelfst.naamw. (v.) / Verbuigingen: instructies (meerv.). Richtlijn voor, of onderwijs in hoe je iets moet doen – onderrichting – onderwijs Wat instructie betekent dat weten we wel. Maar hoe je goede instructie geeft daar zijn de meningen over verdeeld? Er wordt gepleit voor het geven van Effectieve instructie, Directe instructie, Activerende directe instructie, Expliciete directe instructie of Interactieve, gedifferentieerde directe Instructie. In deze bijeenkomst staan we stil bij de verschillen en overeenkomsten tussen deze instructie modellen en bekijken we, vanuit een ieders eigen praktijk, welke technieken bijdragen aan een goede les. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Datum Donderdag 17 november 2016 van 19.00 uur- 22.00 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 55,00 per deelnemer Docent Marlies van der Burg (Spring; scholen in praktijk)

59

44 FEEDBACK IS EEN FEESTJE

Doelgroep Leerkrachten, ondersteunend personeel, directie Waar gaat het over? In de training -Feedback is een Feestje- leer je om op een constructieve en respectvolle manier feedback te geven én te ontvangen. Goede feedback is altijd een investering in de ander en in de relatie. Vergaderingen, functioneringsgesprekken, oudergesprekken en de algemene werksfeer worden hierdoor aangenamer en doelgerichter. Aan de hand van theater- en speltechnieken leer je feedback helder te verwoorden, te timen en hoe je omgaat met de reactie op feedback. Daarnaast leer je in deze training hoe je professioneel reageert op feedback van anderen, ook wanneer deze in jouw ogen onterecht of negatief is. Bijeenkomst 1: De regels van feedback in een 1-op-1 situatie Bijeenkomst 2: De regels van feedback in een groep of tijdens een vergadering Wat u nog meer moet weten Tijdens deze training wordt er gebruikt gemaakt van theaterwerkvormen. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers. Data Woensdag 8 en 15 februari 2017

van 13.30 uur – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205KK Gorinchem Kosten € 200,00 per deelnemer Docent docenten van Express&Co

60

45 TIMEMANAGEMENT IN HET ONDERWIJS

Doelgroep Leerkrachten, ondersteunend personeel, directie Waar gaat het over? In het onderwijs blijft het al lang niet meer alleen bij les geven. Steeds meer taken moeten worden gecombineerd en dat vereist heel wat organisatietalent. En dan komt er ook nog die collega die vraagt of je even in wil vallen. Vraag jij je af waar je de tijd vandaan moet halen? Dan is dit jouw training! Meer overzicht geeft rust in het hoofd maar ook in de klas en thuis! Aan de hand van theater- en speltechnieken leer je tijdens -De Uitstelprofessional- prioriteiten te stellen en je werkzaamheden gemakkelijker en efficiënter in te delen. Daarnaast leer je in deze training vriendelijk maar beslist 'nee' te zeggen om te voorkomen dat je zelf vastloopt. Bijeenkomst 1: bewustwording eigen gedrag en leren hoe prioriteiten te stellen Bijeenkomst 2: plannen, delegeren en hoe je ‘nee’ kunt zeggen. Wat u nog meer moet weten Tijdens deze training wordt er gebruikt gemaakt van theaterwerkvormen. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers. Data Woensdag 9 en 16 november 2016

van 13.30 uur – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205KK Gorinchem Kosten € 200,00 per deelnemer. Docent docenten van Express&Co

61

46 AGRESSIE TIJDENS OUDERGESPREKKEN

Doelgroep Leerkrachten, ondersteunend personeel, directie Waar gaat het over? Steeds vaker komt men in het onderwijs agressie tegen, zo ook in oudergesprekken. Dit kan variëren van een neerbuigende manier van spreken tot een directe aanval op je persoon. Zowel verbale als non-verbale agressie is ongewenst, zeker op de werkvloer. Hoe ga je hiermee om en hoe kun je dit voorkomen? Tijdens de training leer je agressie te signaleren en te voorkomen en wanneer dit zich toch voordoet om de probleemsituatie zo goed en veilig mogelijk op te lossen. Bijeenkomst 1: signaleren van verschillende vormen van verbale en non-verbale agressie Bijeenkomst 2: ombuigen van agressief gedrag door de juiste vorm van communicatie Bijeenkomst 3: hoe hervat of beëindig je een gesprek na een vorm van agressie Wat u nog meer moet weten Tijdens deze training wordt er door de trainers gebruikt gemaakt van theaterwerkvormen. Fysieke agressie komt tijdens deze training niet aan bod. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 6 en maximaal 10 deelnemers Data Woensdag 21 en 28 september 2016 en 5 oktober 2016

van 13.30 uur – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 310,00 per deelnemer. Docent Docenten van Express&Co

62

47 PARNASSYS OPTIMAAL LEREN GEBRUIKEN

Doelgroep Beginnende leerkracht en IB’ers Waar gaat het over? Je bent beginnende leerkracht en jouw school werkt al met ParnasSys. Je collega’s hebben meer kennis op het gebruik van ParnasSys en je wilt graag dezelfde basisvaardigheden beheersen. Tijdens deze cursus van 1 dagdeel leer je de basis van het leerlingvolgsysteem ParnasSys en leer je hoe je met zo min mogelijk administratieve tijd ParnasSys kunt inzetten om jouw onderwijs af te stemmen op je leerlingen. Bijeenkomst 1: Uitleg opbouw ParnasSys. We bespreken en onderzoeken de basismogelijkheden van ParnasSys en oefenen het omgaan met ParnasSys in de eigen schoolomgeving. Na deze bijeenkomst ben je basisvaardig in het gebruik van ParnasSys en kom je terug op school met kennis over de meest recente ParnasSys mogelijkheden. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 1 bijeenkomsten van 4 uur Groepsgrootte Minimaal 10 deelnemers Data maandagavond 31 oktober van 19.00 uur- 22.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 80,00 per deelnemer Docent Herbert Schaap Herbert is naast zijn functie als schoolleider werkzaam als onderwijsadviseur voor Driestar Educatief en verzorgt iedere week ParnasSys trainingen in het gehele land. Onder het motto ‘Met minder administratie meer overzicht’ gaat hij ook graag met jou/ jullie aan de slag om ParnasSys jouw onderwijs te laten ondersteunen.

63

48 HANDELINGSGERICHT WERKEN MET PARNASSYS ONDERSTEUNEN

- VERDIEPINGSTRAINING

Doelgroep Leerkrachten en IB’ers Waar gaat het over? Wij willen ons onderwijs zo goed mogelijk afstemmen op de leerlingen in de groep. Om dit zo goed mogelijk te doen verzamelen wij allerlei informatie (toetsen, observaties, oudergesprekken) die ons kunnen helpen in de dagelijkse praktijk. En daar komt de veel gehoorde klacht: Wat moeten we ontzettend veel administratie bijhouden! Tijdens deze cursus leer je meer over de mogelijkheden die ParnasSys biedt om de administratieve druk te verlichten. We leren optimaal gebruik te maken van de groepskaart (toetsen, notities, (handelings-) plannen. Daarnaast kun je jouw persoonlijke vragen stellen. Bijeenkomst 1: In deze bijeenkomst leer je optimaal gebruik te maken van de groepskaart. Welke data zien we allemaal en hoe kunnen we dit met zo min mogelijk administratief werk op je eigen school ook krijgen, maar vooral gebruiken in de afstemming van ons onderwijs? Bijeenkomst 2: In deze bijeenkomst gaan we praktisch aan de slag binnen onze eigen schoolomgeving. We kunnen de reeds bestaande ParnasSys inrichting van de school optimaal gebruiken en waar mogelijk verbeteren we de bestaande ParnasSys schoolinrichting. Na deze bijeenkomst ondersteunt ParnasSys je nog meer in het afstemmen van je onderwijs. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 4 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data Woensdagmiddag 15 februari en 15 maart van 13.00 uur- 17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 160,00 per deelnemer. Docent Herbert Schaap Herbert is naast zijn functie als schoolleider werkzaam als onderwijsadviseur voor Driestar Educatief en verzorgt iedere week ParnasSys trainingen in het gehele land. Onder het motto ‘Met minder administratie meer overzicht’ gaat hij ook graag met jou/ jullie aan de slag om ParnasSys jouw onderwijs te laten ondersteunen.

64

49 OPBRENGSTGERICHT WERKEN MET PARNASSYS ONDERSTEUNEN

- VERDIEPINGSTRAINING

Doelgroep Leerkrachten en IB’ers Waar gaat het over? Wij bieden ons onderwijs zo goed mogelijk aan en verwachten daarbij dat ieder kind tot optimale ontwikkeling kan komen. Om ons onderwijs te monitoren krijgen we allerlei uitkomsten van ons aangeboden onderwijs. Toetsresultaten van een methodetoets of een Citotoets, uitslagen van ZIEN! Of gesprekken waarin ouders aangeven dat het kind zich (on) gelukkig voelt. Tijdens deze cursus leer je de mogelijkheden die ParnasSys biedt om deze uitkomsten (resultaten) op te vragen. We hebben meer kennis van het tabblad overzichten en de diverse mogelijkheden die de groepskaart biedt om de resultaten te duiden. Bijeenkomst 1: In deze bijeenkomst leer je optimaal gebruik te maken van de groepskaart en de knop overzichten om harde en zachte resultaten te duiden. Welke data zien we allemaal hoe krijgen we de trend van dit kind, deze groep, dit leerjaar of de gehele school zo goed mogelijk in beeld en welke conclusies trek je uit deze gegevens? Bijeenkomst 2: In deze bijeenkomst gaan we praktisch aan de slag binnen onze eigen schoolomgeving. We kunnen de uitkomsten van onze eigen school begrijpen, wegen af hoe en waar we op in zetten en plannen onze volgende periode met behulp van de bestaande data.

65

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 4 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data Woensdagmiddagen 1februari en 22 februari van 13.00 uur- 17.00uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 160,00 per deelnemer Docent Herbert Schaap Herbert is naast zijn functie als schoolleider werkzaam als onderwijsadviseur voor Driestar Educatief en verzorgt iedere week ParnasSys trainingen in het gehele land. Onder het motto ‘Met minder administratie meer overzicht’ gaat hij ook graag met jou/ jullie aan de slag om ParnasSys jouw onderwijs te laten ondersteunen.

66

50 PROBLEMEN MET REKENEN MET CONTEXTEN

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders die constateren dat de CITO-toetsen rekenen en/of de contextopgaven uit de methode voor veel leerlingen problemen opleveren. Waar gaat het over ? Vaak wordt als oorzaak van bovengenoemde problemen het talige karakter van de Cito-toets genoemd. In deze cursus bespreken we of de problemen niet wat dieper liggen. Maar we kijken vooral wat je er in je lessen aan kunt doen! En dat is: werken met de vertaalcirkel. De theorie en de praktijk van de vertaalcirkel komt uitgebreid aan de orde. Ook wordt de relatie gelegd met het protocol ERWD (ernstige rekenwiskunde-problemen en dyscalculie). Doel van de cursus is dat leerkracht de principes van de vertaalcirkel kent en er in de praktijk mee kan werken. Voor de leerlingen heeft dat tot effect dat ze minder problemen hebben met contextopgaven. Wat u verder nog moet weten Theorie en praktijk gaan in deze cursus hand in hand. Het is de bedoeling dat u in de groep met de vertaalcirkel aan de gang gaat. Er is tijdens cursus de ruimte om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren. Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en uitvoeren van de huiswerkopdrachten Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 personen Data woensdagmiddag 14 september en 5 oktober 2016 van 16.30 uur- 19.30 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 120,00 per deelnemer Docent Ceciel Borghouts

67

51 VERKORTE OPLEIDING TOT REKENCOÖRDINATOR

Doelgroep: leerkrachten P.O. Waar gaat het over? Kennis van het landelijk protocol “Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie”(ERWD) Kennis van enkele belangrijke leerlijnen Kennis over de referentieniveaus Verbeterde didactische en pedagogische kwaliteiten met betrekking tot handelingsgericht werken Belangrijke literatuur op het gebied van rekenonderwijs … en je maakt aanzetten tot een rekenbeleidsplan voor je eigen school Resultaat van de opleiding

Je bent in staat een analyse te maken van het rekenonderwijs op jouw school (praktijkopdracht!). Je kunt daarbij aangeven waar het rekenonderwijs sterk is en waar het rekenonderwijs nog aandacht behoeft. Op basis daarvan kun je een aanzet maken voor het rekenbeleid binnen de school.

Je hebt kennis van verschillende leerlijnen, modellen en materialen die gebruikt worden bij het rekenonderwijs

Je weet wat de referentieniveaus betekenen voor het rekenonderwijs op jouw school

Je weet hoe je moet omgaan met leerlingen met rekenproblemen Een belangrijk onderdeel van de opleiding is dat je leert om (onderdelen van) het rekenonderwijs te analyseren. De praktijkopdracht is een analyse van het rekenonderwijs van jouw school. Deze analyse maak je aan de hand van de verschillende huiswerkopdrachten. Aan de hand van de huiswerkopdrachten breng je de schoolsituatie in kaart (analyse). Je geeft per onderdeel aan hoe de huidige situatie is, wat je daar van vindt en waarom je dat vindt. Vervolgens trek je bij elk onderdeel een conclusie: wat zou er in jouw ogen nog gedaan moeten worden op dit terrein / onderdeel. Dit geheel mondt uit in een plan van aanpak voor komende jaren: een meerjaren plan. Dat plan stel je op in overleg met de directeur en presenteer je op de laatste middag aan de medecursisten. De opleiding kenmerkt zich door een praktijkgerichte insteek. Met behulp van literatuur, diverse huiswerkopdrachten en de praktijkopdracht ga je direct aan de slag met de vertaalslag van theorie naar praktijk. Tegelijk verbeter je het rekenonderwijs binnen de eigen onderwijsinstelling. Inhoud van de dagdelen: Gecijferdheid: Het gaat hierbij zowel om gecijferdheid van de deelnemers persoonlijk als wel om gecijferdheid op de basisschool. Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en dyscalculie: Visie en uitgangspunten Handelingsmodel en drieslagmodel Vier hoofdfasen per leerlijnen Werken op de sporen (afstemmen) Werken met groepsplannen volgens het protocol Referentieniveaus:

68

We bekijken wat de referentieniveaus rekenen betekenen. Wat betekent dit voor de betere, gemiddelde en zwakke rekenaars? Monitoring: We gaan wat dieper in op het monitoren van de rekenontwikkeling. Wat betekent dat in het licht van het protocol (kijkend door de bril van de modellen)? Leerlijnen: De leerlijnen rekenen t/m 100, delen en vermenigvuldigen worden besproken volgens de vier hoofdfasen van het protocol. Materiaalgebruik: Welke rekenmaterialen zijn geschikt om in te zetten bij het verbeteren van het rekenonderwijs? En bij welke leerlijn en op welk moment van de rekenontwikkeling? Hoe moet het materiaal worden gebruikt en hoe bouw je het gebruik van het materiaal weer af? Diploma/certificering: De cursus wordt afgesloten met een certificaat van de regioacademie. Praktische informatie: Omvang: 5 keer een woensdagmiddag + avond ( 14.00 uur- 20.00 uur) Zelfstudie / uitvoeren huiswerkopdrachten / analyse etc. : ong. 60 uur Groepsgrootte: Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data: woensdagmiddag en avond 11 januari, 1 februari, 22 februari, 22 maart en 12 april van 14.00 uur- 20.00 uur Kosten: € 700,00 per deelnemer ( eenvoudige maaltijd inbegrepen) Locatie: Dr. Hiemstralaan 77 Gorinchem Docent: Ceciel Borghouts

69

52 TWEE TERUGKOMBIJEENKOMSTEN VOOR OPLEIDING

REKENCOÖRDINATOR

Doelgroep Leerkrachten die de verkorte rekenopleiding en/of het protocol ERWD gevolgd hebben Waar gaat het over? Inhoud van de bijeenkomsten: 1. Het Jonge Kind: Reken-wiskundige ontwikkeling in de kleutergroepen 2. De sterke rekenaar, de boven presteerder en de hoogbegaafde 3. Strategiegebruik binnen de verschillende leerlijnen - wat zijn basisstrategieën?

- welke variastrategieën gebruik je? - wanneer gebruik je die variastrategieën? - wie heeft de regie? - etc.

Alles rondom strategiegebruik zodat dit opgenomen kan worden in het beleidsplan rekenen. 4. Doelgericht werken; Drieslagmodel en jaardoelen Drieslagmodel en blokdoelen Besproken wordt hoe het drieslagmodel in een wat breder perspectief kan worden ingezet. Knelpunten uit de praktijk worden besproken. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 6 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data Woensdagmiddag- en begin avond op 15 februari en 5 april 2017 van 14.00 uur-

20.30 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 250,00 per deelnemer ( eenvoudige maaltijd inbegrepen). Docent Ceciel Borghouts

70

53 MET SPRONGEN VOORUIT GROEP 3&4

Doelgroep Deze nascholing is voor alle leerkrachten, intern begeleiders en remedial teachers van groep 3&4 van het basis- en speciaal (basis) onderwijs. Inhoud nascholing Tijdens deze nascholing krijgt u in- en overzicht op de leerlijnen voor het optellen en aftrekken tot 100 en leert hoe u goede oefenlessen geeft. U krijgt ruim honderdvijftig oefeningen en spellen aangereikt die geplaatst zijn in de leerlijn van de tien oefenonderdelen. Met de 10 oefenonderdelen leert u de leerlingen de basale vaardigheden (tellen, ordenen & lokaliseren, springen naar getallen, aanvullen tot 10, splitsingen en sprong van 10) en de vervolg vaardigheden: eigen producties, opereren op de lege getallenlijn, bijna-verdwijnsommen en rekenen op formeel niveau. De bijeenkomsten zijn afwisselend in vorm; minicolleges worden afgewisseld met didactische activiteiten, practica en het bekijken van dvd-opnamen. Tussen de bijeenkomsten oefent u in uw eigen groep of met een klein groepje leerlingen. Elke bijeenkomst is er aandacht voor uw eigen ervaringen en vragen over de afgelopen oefenperiode. U kunt een logboek bijhouden waarin staat wat u heeft geoefend en hoe u dat heeft gedaan. Uw eigen reflectie hierop aangevuld met feedback van de opleider verhogen uw professionaliteit. U krijgt een werkmap met sheets voor vierbijeenkomsten en een rekenspellenboek met meer dan 150 oefeningen en spellen. Daarnaast krijgt u een login om van de website publicaties en kopieerbladen te downloaden. Wat u nog meer moet weten Na voltooiing van de nascholing ontvangt u een certificaat. Deze cursus is gevalideerd door registerleraar.nl. Omvang 4 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 25 deelnemers Data Maandagavond, 20 februari, 20 maart, 10 april, 15 mei 2017

van 19.00 – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 430,00 per deelnemer Docent docent van Menne Instituut.

71

54 MET SPRONGEN VOORUIT GROEP 5&6

Doelgroep Deze nascholing is voor alle leerkrachten, intern begeleiders en remedial teachers van groep 5&6 van het basis- en speciaal (basis) onderwijs. Inhoud nascholing In deze cursus (4 bijeenkomsten) krijgt u overzicht van de rekenleerlijnen voor het rekenen tot 100.000 en verder. U leert hoe u goede oefenlessen kunt geven en u krijgt ruim honderd oefeningen en spellen aangereikt die geplaatst zijn in de rekenleerlijn. Deze activiteiten zijn opgedeeld in de zeven oefenonderdelen: leren tellen, ordenen en lokaliseren, springen naar getallen, hoofdrekenen (+ en -), vermenigvuldigen en delen (tafels 0 t/m 10, inverse relatie, tientaltafels en nulregel), schattend rekenen en schriftelijke standaardprocedures (kolomsgewijs en cijferend rekenen). U krijgt oefeningen en spellen die de doelen van deze rekenleerlijn voor groep 5&6 dekken. Op het eind van de cursus beschikt u over tal van oefenactiviteiten die u direct de volgende dag kunt inzetten. De bijeenkomsten zijn afwisselend in vorm; minicolleges worden afgewisseld met didactische activiteiten, practica en het bekijken van dvd-opnamen. Tussen de bijeenkomsten oefent u in uw eigen groep of met en klein groepje leerlingen. Elke bijeenkomst is er aandacht voor uw eigen ervaringen en vragen over de afgelopen oefenperiode. U kunt een logboek bijhouden waarin staat wat u heeft geoefend en hoe u dat heeft gedaan. Uw eigen reflectie hierop aangevuld met feedback van de opleider verhogen uw professionaliteit. In bijeenkomst 4 stelt u in het practicum ‘Mijn programmaoverzicht’ een eigen oefenprogramma samen. U krijgt een werkmap met sheets van de cursus en het rekenspellenboek met meer dan 100 oefeningen en spellen. Daarnaast krijgt u een login om van de website publicaties en kopieerbladen te downloaden. Wat u nog meer moet weten Na voltooiing van de nascholing ontvangt u een certificaat. Deze cursus is gevalideerd door registerleraar.nl Omvang 4 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 25 deelnemers Data Maandagavond, 19 september, 10 oktober, 14 november 2016 en 9 januari 2017 van 19.00 – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 430,00 per deelnemer Docent docent van Menne Instituut.

72

55 CO-TEACHING INDIVIDUELE VARIANT

Doelgroep

Leraren, onderwijsassistenten, intern begeleiders, (preventief) ambulant begeleiders die

samen leerlingen begeleiden met uiteenlopende onderwijsvragen.

Waar gaat het over?

De groepen worden meer divers worden, dat wil zeggen meer leerlingen met zeer

uiteenlopende achtergronden zitten in dezelfde groep.

Extra ondersteuning, in de vorm van meer handen in de groep, is dan gewenst.

Hiervoor is deze cursus ontwikkeld.

Deze cursus bestaat uit de volgende twee bijeenkomsten:

1. Co-Teaching.

Vroeger stond de leraar er alleen voor in de groep. Het gebeurt nu meer en meer dat

twee volwassenen voor de groep staan.

We noemen dat Co-Teaching. Hoe ziet dat er nu precies uit? Er worden zes vormen van

Co-Teaching onderscheiden. Deze vormen worden uitgelegd met voorbeelden uit de

praktijk. 2. Co-Teaching en Ondersteuning.

De ondersteuning naar leerlingen kent vele vormen. De Co-Teacher zal vooral worden

ingezet binnen de basis – extra ondersteuning.

Op basis van de diversiteit van de leerling populatie binnen de groep en/of de school

worden keuzes gemaakt omtrent de inzet van de onderwijsassistent.

Aan de hand praktijkvoorbeelden worden deze begrippen toegelicht.

Doel van de cursus is dat we een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra

ondersteuning binnen en buiten de groep in de school.

Wat u verder nog moet weten

Tijdens de cursus worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van

observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in

de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan tijdens de tweede bijeenkomst op

teruggekomen.

Diploma/certificaat

De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname.

Praktische informatie

Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur

Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers

Data woensdagmiddag 14-9 en 28-9-2016 van 14.00 – 17.00 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem.

Kosten € 125,00 per deelnemer.

Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke (Framework)

73

56 CO-TEACHING TEAMVARIANT

Doelgroep Schoolteams, die met Co-Teachers werken. Waar gaat het over? De groepen worden meer divers, dat wil zeggen meer leerlingen met zeer uiteenlopende achtergronden zitten in dezelfde groep. Extra ondersteuning, in de vorm van meer handen in de groep, is dan gewenst. Hiervoor is deze cursus ontwikkeld. Deze cursus bestaat uit twee bijeenkomsten. Vroeger stond de leraar er alleen voor in de groep. Het gebeurt nu meer en meer dat twee volwassenen voor de groep staan. We noemen dat Co-Teaching. Hoe ziet dat er nu precies uit? Er worden zes vormen van Co-Teaching onderscheiden. Deze vormen worden uitgelegd met voorbeelden uit de praktijk. Doel van de cursus is dat we een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groep in de school. Wat u verder nog moet weten Tijdens deze bijeenkomst worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan tijdens de tweede bijeenkomst op teruggekomen. Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data woensdagmiddag 21-9 en 5-10-2016 van 14.00 – 17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem. Of op de eigen locatie Kosten € 500 per team Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke (Framework)

74

57 COMMUNICEREN MET LEERLINGEN, OUDERS EN COLLEGA’S

Doelgroep eraren, onderwijsassistenten, intern begeleiders, (preventief) ambulant begeleiders die leerlingen begeleiden met uiteenlopende onderwijsvragen. Waar gaat het over? Communicatie kent verschillende aspecten van samenwerking. Gesprekstechnieken tussen volwassenen onderling en tussen volwassene en leerlingen komen hier aan de orde. Hoe bouwen we aan de relatie en hoe lossen we effectief problemen op? Dit zijn onder andere vragen die tijdens de cursus worden beantwoord. Doel van de cursus is dat we een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groep in de school. Wat u verder nog moet weten Tijdens de cursus worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan tijdens de tweede bijeenkomst op teruggekomen. Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data woensdagmiddag 26-10 en 9-11-2016 van 14.00 – 17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem. Kosten € 125,00 per deelnemer. Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke (Framework)

75

58 OMGAAN MET GEDRAG

Doelgroep Leraren, onderwijsassistenten, intern begeleiders, (preventief) ambulant begeleiders die leerlingen begeleiden met uiteenlopende onderwijsvragen. Waar gaat het over? Er worden strategieën aangeboden voor het omgaan met en ondersteunen van leerlingen in kleine of grote groepen en in één – op - één leersituaties. De nadruk ligt op het ontwikkelen van een positieve relatie met de leerling en op technieken om preventief leerlingen te ondersteunen in de groep. We ontwikkelen vaardigheden om gedrag van leerlingen te veranderen en om informatie hierover te verzamelen. Doel van de cursus is dat we een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groep in de school. Wat u verder nog moet weten Tijdens de cursus worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan tijdens de vervolgbijeenkomsten op teruggekomen. Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data woensdagmiddag 11-1, 25-1 en 8-2-2017 van 14.00 – 17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem. Kosten € 190,00 per deelnemer. Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke (Framework)

76

59 EFFECTIEVE INSTRUCTIE

Doelgroep Leraren, onderwijsassistenten, intern begeleiders, (preventief) ambulant begeleiders die leerlingen begeleiden met uiteenlopende onderwijsvragen. Waar gaat het over? Welke verschillende instructie methoden kunnen worden gebruikt bij diverse leergebieden en taken? De nadruk ligt op de vaardigheden die nodig zijn om effectieve instructie voor te bereiden, vooral aan het begin van een les. Hierbij gaat het om het vaststellen van regels, routines en procedures, het gebruik van een lesplan, strategieën voor het omgaan met gedrag en strategische onderwijs- en leerprincipes. Doel van de cursus is dat we een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groep in de school. Wat u verder nog moet weten Tijdens de cursus worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan tijdens de vervolgbijeenkomsten op teruggekomen. Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data woensdagmiddag 18-1, 1-2 en 15-2-2017 van 14.00 – 17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem. Kosten € 190,00 per deelnemer. Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke (Framework)

77

60 AAN DE SLAG MET LASTIG GEDRAG

Doelgroep Leerkrachten PO Waar gaat het over? In iedere klas zitten leerlingen die dwars, druk, agressief, irritant of clownesk gedrag vertonen. De vraag is: Wat moet ik doen als leerkracht? In twee sessies zal Kees van Overveld de deelnemers vaardigheden en inzicht bijbrengen over het nauwkeurig analyseren van het gedrag. Daarnaast zal er worden gekeken hoe het gedrag kan worden gestopt of verminderd. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij beide avonden aanwezig zijn en dat zij zich grondig op deze avonden voorbereiden door een nauwkeurige beschrijving van een casus. Om het effect voor alle deelnemers maximaal te laten zijn, is er voor gekozen om maximaal 10 deelnemers toe te laten. N.B. Mochten er veel aanmeldingen zijn dan wordt de cursus wellicht nogmaals georganiseerd. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 2.5 uur Groepsgrootte Minimaal 7 en maximaal 10 deelnemers. Data Maandagavond 12 en 26 september 2016 van 19.00 uur – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 220,00 per deelnemer. Docent dr. Kees van Overveld ( gedragsdeskundige)

78

61 WERKEN MET GROEPSPLAN GEDRAG

Doelgroep Leraren PO, intern begeleiders. Waar gaat het over ? Kees van Overveld schreef het boek “Groepsplan Gedrag” (herziene editie, 2016). Het boek kent twee functies: Bronnenboek over gedrag en gedragsproblemen. Planningsinstrument om gedrag in de school te voorkomen en aan te pakken. Doel van de cursus is dat u leert werken met een “Groepsplan Gedrag” in uw eigen klas of school. In iedere bijeenkomst zal een van de drie preventieniveaus uit het boek nader worden uitgewerkt. U krijgt inhoudelijke informatie en praktische tips om het groepsplan zo goed mogelijk uit te voeren. Onderwerpen die aan de orde komen zijn o.a.:

Preventie en aanpak van gedragsproblemen

Preventieve aanpak in de klas door middel van klassenmanagement, groepsvorming en sociaal-emotioneel leren

Interventies en strategieën bij kwetsbare leerlingen

Interventies en strategieën bij ernstig probleemgedrag

Gebruik van “Groepsplan Gedrag” in de praktijk Wat u verder nog moet weten Iedere deelnemer wordt geacht het boek “Groepsplan Gedrag” (8e druk) aan te schaffen. Tijdens de bijeenkomsten zal gewerkt worden met praktische opdrachten. Deelnemers wordt gevraagd een laptop of tablet mee te nemen. U krijgt na de bijeenkomst ook leesopdrachten en opdrachten om in de praktijk uit te voeren. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2.5 uur Groepsgrootte minimaal 10 – maximaal 16 deelnemers Data 13 september 2016, 3 november 2016, 12 januari 2017. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 , 4205KK Gorinchem Kosten € 240,00 per deelnemer. Docent Dr. Kees van Overveld (www.keesvanoverveld.nl )

79

62 THEMALEZING: AGRESSIE IN HET ONDERWIJS

Doelgroep Leraren PO, intern begeleiders. Waar gaat het over ? Sinds 1 augustus 2015 geldt de wet sociale veiligheid in scholen. De school dient voor iedereen een veilige plek te bieden. De werkelijkheid is anders. Er worden kinderen gepest, leraren wordt bedreigd en in sommige gevallen zelfs fysiek verwond door boze leerlingen of ouders. In deze lezing gaat Kees van Overveld in op de volgende zaken:

De wet Sociale veiligheid

Agressie door leerlingen

Agressie door ouders

Agressie door collega’s U zult worden meegenomen in de laatste inzichten over agressie. Natuurlijk krijgt u ook te horen welke oplossingen er zijn. Wat u verder nog moet weten Halverwege de lezing is er een korte pauze. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 2 uur Groepsgrootte minimaal 30 deelnemers; geen maximum. Datum 13 maart 2017; 19:00-21:00 Locatie Dr. Hiemstralaan 77 , 4205KK Gorinchem Kosten € 27,50 per deelnemer Docent Dr. Kees van Overveld (www.keesvanoverveld.nl )

80

63 EEN GOEDE COMMUNICATIE MOGELIJK GEMAAKT

Doelgroep Leerkrachten groep 1 t/m 8 die hun gesprekstechnieken op een praktische en interactieve manier willen opfrissen Waar gaat het over? Als leerkracht communiceer je de hele dag door, met leerlingen, met ouders, maar ook met je collega’s. Soms is het even een praatje tussendoor op de gang of in de lerarenkamer, een andere keer heb je een serieus gesprek. In al deze situaties is het belangrijk een ‘goed gesprek’ te voeren. Meestal verloopt dat goed, maar ook niet altijd, misschien voel je soms zelfs weerstand tijdens een gesprek. Goede gespreksvaardigheden kunnen veel misverstanden voorkomen. Aan de orde komen: Vaardigheden waarmee leerkrachten op een effectieve manier een gesprek met collega’s kunnen voeren aan de hand van de volgende gesprekstechnieken; actief luisteren, feedback geven en ontvangen en omgaan met weerstand. Wat u verder nog moet weten Tijdens deze praktische training staat het aanleren van individuele vaardigheden centraal en richten we ons op gesprekken met collega‘s binnen het onderwijs. Praktische informatie Omvang: 3 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers Data: 1e bijeenkomst 15 maart 2017, 14.00u - 16.00u. 2e bijeenkomst 22 maart 2017, 14.00u - 16.00u.

3e bijeenkomst 29 maart 2017, 14.00u - 16.00u. Locatie: Dr Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten: € 235,00 per deelnemer Docent: Jacquelien Tieleman en Corien Verplanke ( JaComm Partners)

81

64 IN GESPREK MET OUDERS; EEN KIJK VANUIT JEZELF

Doelgroep Leerkrachten groep 5 t/m 8 die het voeren van gesprekken met ouders soms als ‘lastig’ ervaren Waar gaat het over? Soms is het voeren van een oudergesprek met ouders nog niet zo gemakkelijk, zeker als het over hun kind gaat. Of het nu gaat om bijvoorbeeld een voortgangsgesprek, adviserend gesprek of een probleemoplossend gesprek, verschillende emoties kunnen een rol spelen. Iedere ouder reageert anders en elke leerkracht gaat anders met deze ouderbetrokkenheid om. De ene leerkracht is teleurgesteld, onzeker, terwijl een ander geïrriteerd of ronduit boos is op een ouder. Het risico kan zijn dat de leerkracht een verdedigende houding gaat aannemen en het belang van het kind niet altijd meer een centrale plaats in het gesprek inneemt. Waarom kan een gesprek dan soms zo lastig zijn en soms zelfs mis gaan? Je kunt daarbij kijken naar jezelf, naar de ouder en naar beiden. In deze training staat het kijken naar jezelf centraal en leer je welke overtuigingen vanuit jezelf hierbij een rol spelen waardoor je niet meer objectief bent of je zelfs soms weerstand voelt. Je leert hoe je op een andere manier naar ouders kunt kijken en hoe je met deze handvaten een oudergesprek professioneel kunt voeren met daarbij het gemeenschappelijke doel, de ontwikkeling van het kind, centraal te stellen. Wat u verder nog moet weten Tijdens deze praktische training ontwikkel je vaardigheden die je kunt inzetten tijdens oudergesprekken. Jouw kijk op ouders bepaalt in veel gevallen het verloop van een gesprek. Aan de orde komen:

Welke overtuigingen bepalen jouw kijk op ouders aan de hand van de methode Relationele Effectiviteitstraining.

Op welke manier spelen deze overtuigingen een rol in een oudergesprek

Hoe kun je deze overtuigingen zo veranderen zodat het jou helpt in een gesprek met ouders.

Praktische vaardigheden die jou helpen om een gesprek professioneel te voeren Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers Data 1e bijeenkomst 25 januari 2017, 14.00u - 16.00u. 2e bijeenkomst 1 februari 2017, 14.00u - 16.00u. 3e bijeenkomst 8 februari 2017, 14.00u - 16.00u. 4e bijeenkomst 15 februari 2017, 14.00u - 16.00u. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten: € 320,00 per deelnemer. Docent Jacquelien Tieleman en Corien Verplanke ( JaComm Partners)

82

65 WERKGEHEUGENPROBLEMEN BIJ KINDEREN

Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders Waar gaat het over? Hoe ga je om met werkgeheugenproblemen bij kinderen? Heeft u een kind in de groep dat moeite heeft met het opvolgen van instructies? Een leerling die het lastig vindt om kleine hoeveelheden informatie te onthouden terwijl hij tegelijkertijd andere gegevens verwerkt? Dit kind kan problemen hebben met het werkgeheugen. Kinderen met een zwak werkgeheugen ondervinden in het dagelijks leven problemen met taken die een beroep doen op het opslaan en verwerken van nieuwe informatie. Dikwijls wordt gedacht dat deze kinderen snel zijn afgeleid en concentratieproblemen hebben. Het is belangrijk om werkgeheugenproblemen te herkennen. Centraal Nederland heeft expertise over dit onderwerp en wil graag haar kennis delen. Aan de orde komt onder andere:

het werkgeheugen en de invloed daarvan op het leren;

de signalering van werkgeheugenproblemen;

interventies voor het verbeteren van het werkgeheugen. Bijeenkomst 1: Hoorcollege Werkgeheugenproblemen bij kinderen Bijeenkomst 2: Aanvullende cursus Beter bij de les (vanaf mei 2016) Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang Bijeenkomst 1: 2 uur Bijeenkomst 2: 1,5- 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers. Data Bijeenkomst 1: dinsdag avond 18 april van 19.30-21.30 uur Bijeenkomst 2 (Aanvullende cursus): dinsdagavond 9 mei van 19.30 uur- 21.30 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 95,00 per deelnemer. Docent H.W. (Hetty) Noordegraaf, GZ-psycholoog/ onderwijsadviseur of C. (Caroline) van der

Plas, Orthopedagoog-generalist i.o./ junior onderwijsadviseur bij Centraal Nederland

83

66 OMGAAN MET AUTISME IN DE KLAS; HET BEGRIJPEN VAN AUTISTISCH

DENKEN

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders Waar gaat het over? Hoe kun je het beste reageren op het gedrag van een kind met autisme? Wat kun je doen om de wereld voor het autistische kind helderder te maken? Hoe krijg je grip op het ‘autistisch’ denken? Voor veel leerkrachten is het gedrag van kinderen met autisme vaak onlogisch, onbegrijpelijk en onvoorspelbaar. Dit komt omdat de informatieverwerking en waarneming van kinderen met autisme anders verloopt. Een plan van aanpak is vaak moeilijk te maken voor het autistische kind en het kan een hele zoektocht zijn om praktische aanpassingen te vinden die werken. Bijeenkomst 1: Kijken naar de ‘buitenkant’ én ‘binnenkant’ van het autistische gedrag. Wat is de oorzaak van het gedrag? Welke ‘puzzelstukjes’ ontbreken er waardoor het kind niet komt tot wat er van hem gevraagd wordt. Bijeenkomst 2: Het gedrag van een kind met autisme leren observeren en analyseren aan de hand van het S→G←G-model (situatie, gedrag, gevolg), waarbij we ‘ongewenst’ gedrag willen veranderen in ‘gewenst’ gedrag. We zoeken o.a. naar manieren van belonen, negeren en/of straffen die bij kinderen met autisme werken. Ook kijken we naar aspecten als communicatie, structureren en regels stellen bij kinderen met autisme. In iedere bijeenkomst is ruimte voor inbreng van eigen casussen Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers. Data Woensdagmiddag 30 november en 14 december 2016 van 19.00 uur – 22.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Tel. 0183 - 623373. Kosten € 115,00 per deelnemer. Docent A. (Ada) Korporaal, GZ-psycholoog bij Centraal Nederland

84

67 AANDACHT VOOR VLUCHTELINGENKINDEREN

Doelgroep Leerkrachten, Intern Begeleiders, zorg coördinatoren PO en VO. Waar gaat het over? Deze workshop gaat over de opvang van vluchtelingenkinderen in je klas. Hoe vang je deze kinderen op? Welke sociaal-emotionele problemen kan je tegenkomen? Daarnaast bieden we verdieping aan trauma ontwikkeling bij kinderen. Hoe signaleer je dit bij kinderen en welke handelingen bied je als leerkracht aan deze kinderen? De komst van vluchtelingen in Nederland betekent ook dat er veel vluchtelingenkinderen onderwijs nodig hebben en op diverse scholen terecht komen. Het is belangrijk om voorbereid te zijn op de komst van deze kinderen in je klas. Centraal Nederland heeft expertise over dit onderwerp en wil graag haar kennis delen met leerkrachten, ib’ers en directeuren van scholen die mogelijk onderwijs gaan bieden aan vluchtelingenkinderen. Aan de orde komt onder andere:

cultuurdiversiteit in de klas;

omgaan met ingrijpende situaties

trauma ontwikkeling bij kinderen. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data donderdagavond 13 april 2017 van 19.00 uur- 21.30 Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 55,00 per deelnemer. Docent C. (Caroline) van der Plas, Orthopedagoog-generalist i.o Centraal Nederland.

85

68 VOORTGAANDE PROFESSIONELE ONTWIKKELING ALS IB-ER EN ZORG-

COÖRDINATOR

Doelgroep IB-ers PO en zorgcoördinatoren VO die vanuit de eigen persoonlijke leerbehoeften willen werken aan hun professionaliteit.

Waar gaat het over?

Evenwichtige input.

Dit is geen cursus zoals u gewend bent d.w.z. geen voorgeprogrammeerde inhouden. Wél maken we

gebruik van ieders kennis, ideeën, vragen, ervaringen en deskundigheid! Zo ontstaat er evenwichtige

input vanuit zowel de deelnemers als vanuit de begeleiders. Ook zorgen we er op deze manier voor

dat er invloed is vanuit de praktijk èn vanuit relevante/recente literatuur.

We werken op basis van nieuwe inzichten in de ontwikkeling van onderwijsprofessionals:

informeel, autonoom en praktijkgericht.

Om een idee te krijgen van mogelijke inhouden hieronder een aantal onderwerpen die in het vorig

jaar aan bod kwamen:

- Werken vanuit controle tegenover werken vanuit vertrouwen

- Wat is de rol van IB’er nog als er specialisten of bouwcoördinatoren bijkomen?

- Wat moeten we nou doen om vernieuwingen wèl te laten slagen? Tot nu toe is dat vaak

misgegaan…..

- Wat zijn eigenlijk de taken van IB’er? En krijg ik daar energie van? En wil ik wel op die wijze

IB’er zijn?

- Op welke wijze kan ik werken vanuit mijn hart?

- Tijdmanagement: “Druk zijn is voor sukkels”

- Reflectie op storend gedrag in de klas.

Wat u nog meer moet weten

Omvang: 5 bijeenkomsten van 3 uur

Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15

Data 11 oktober , 24 november, 17 januari, 6 april, 16 mei van 9.00-12.00

Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem

Kosten € 625,00 per persoon

Docent Marianne Soeters en Nico Eigenhuis

86

69 ALS BINNEN NIET NAAR BUITEN KAN

Wat zit achter gedrag; hoe dring ik door en hoe kan ik meer contact krijgen? Doelgroep Deze cursus is voor iedereen die wel eens nieuwsgierig is naar wat er achter het zichtbare gedrag van kinderen schuil gaat. Wat maakt nu dat je bij het ene kind steeds op weerstand stuit en met een ander zo gemakkelijk in contact komt. Wil je meer weten over hoe of de cognities en de psychologische achtergronden samenwerken; hoe en wat er bij kinderen van binnen verscholen kan zitten wat aan de buitenkant niet te zien is maar wel voor lastig gedrag kan zorgen. Dan is deze cursus wat voor jou. Door hier inzicht in te krijgen kan je er anders mee om gaan. Waar gaat het over De inhoud van deze cursus gaat over de vaak onzichtbare processen die zich van binnen in de mens afspelen. Deze processen zorgen voor het zichtbare gedrag zoals: in zichzelf terugtrekken, vluchten, macho gedrag, vechten, bepalend gedrag, pesten, slachtoffer gedrag etc. Daarbij gaan we ook aan de slag met:

Basisbehoeften, behoeftecirkel en de werking

Herkennen en erkennen van onzichtbare behoeften, gemaskeerd achter gedrag

Verdraaiing van gevoelens en de gevolgen

Hoe worden overtuigingen gevormd en wat doen we daarmee

Het ontkennende en opvliegende kind

Grenzen en begrenzen en de lichamelijke reacties, veilige plek

Zorgen voor, schrik, overnemen, dragen van en voor een ander; wat kunnen de gevolgen zijn

Drama driehoek en wat we daarmee in stand houden Door inzicht in deze bovenstaande processen zie je met welk gedrag en/of uitspraken naar het kind we onbewust gedrag versterken en wanneer niet. Met dit bewustzijn wordt je blikveld, je wereldbeeld verruimd en krijg je meer inzicht in het kind en in jezelf. Wat verder van belang is De cursus heeft een open karakter. We ondersteunen de theorie over de binnen- en buitenwereld met voorbeelden uit de praktijk van Integratieve Kindertherapie en vanuit eigen ervaringen in het werken als leerkracht, intern begeleider, cluster 4 leerkracht en ambulant begeleider. Er wordt zorg gevraagd en gedragen voor privacy. Daarin draagt ieder zijn verantwoordelijkheid. De voorbeelden geven een kijkje op wat er zoal achter het gedrag van een kind schuil kan gaan; b.v. angsten, onmacht gevoelens, onzekerheid, aanpassen, onderdrukte boosheid, schaamte en schuldgevoelens, onderdrukte angst etc. Vanuit ons als begeleiders is er veel openheid en kan alles er zijn. Dit geeft aan iedere cursist ruimte voor alles en kan er bij iedereen steeds meer inzicht en helderheid ontstaan. Dit geeft een krachtig en autonoom leerkracht-schap. Wat neem je mee naar huis?

- Teksten, naslagwerk en modellen - Inzicht in, en een andere kijk op gedrag - Bruikbare oefeningen - Mogelijkheid om de verdiepingscursus te volgen: Als binnen er mag zijn, komt er eigen groei

en vrijheid in ‘zijn’

87

Wat je nog meer moet weten: De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname Omvang 4 bijeenkomsten van 2,5 uur. Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers. Data Dinsdagavond 4 oktober, 1, 15 en 29 november 2016 van 19.00 uur- 21.30 Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 260,00 per deelnemer Docent Marian Jansen en Hannie Strien ( Ruimte, Kindertherapie)

88

70 VAN ONMOGELIJKHEDEN NAAR MOGELIJKHEDEN: LEERKRACHT ZIJN

MET HART EN ZIEL

Drie wervelende soms confronterende avonden over gedrag, denken en handelen op school en in de groep Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders, zorg coördinatoren en directeuren P.O. en V.O Waar gaat het over? Over jou als mens, die het prachtig vindt om met kinderen om te gaan en daar graag 3 avonden met humor en praktijk over wil nadenken. Na deze drie inspirerende avonden is je vak nog mooier. Een greep uit onderwerpen die op een avond de revue passeren. Al uitgeMarzanood? Of toch maar Hattiën. Waarom slaat het niet aan? Hoezo Handelingsgericht werken? Veel te veel werk. Sudderen in eigen braadvet. Gedrag reguleren zonder straf, kan dat? Meer regels is absoluut zinloos. Regels zonder waarden zijn waardeloze regels. Ken jij je waarden(Sanderse en Speelman)? Die aanpak is een pleister op een houten been. Opbrengstgericht onderwijs en het welbevinden van het kind dan? Waar blijft mijn welbevinden? Opbrengstgericht bij kwalificatie, socialisatie en subjectivering(Biesta)? Werken SOVA trainingen? De consequenties van labellen. En ook nog passend onderwijs? The Nanny, is dat opvoeden? De onzin van het perfecte kind. Waartoe sta jij in hemelsnaam voor de klas? Opvoeden is samen creatief zijn. Waartoe voed jij eigenlijk je kinderen op? Wanneer is je opvoeding geslaagd? Gedragsproblematiek komt doordat er geen mannen meer zijn voor de klas. Respect van en voor kinderen: leer eens Korczakken. Realiseer psychologisch kapitaal bij kinderen (Korthagen). Vergeet nooit: relatie voor prestatie (Stevens). Mogen peuters nog peuteren en kleuters nog kleuteren? Kanamori en Hikikomori. Ecologische pedagogiek: alles komt uit alles. Hoe stuur ik de groep aan? Krijg geen overwicht. Dat ene kind kan ik soms wel wurgen maar dat mag niet. Wat nu? Help. Morgen succesvol aan de slag met gedragsproblematiek. Knowing in action. De hijgerigheid van 21st century skills. Extern attribueren is mijn hobby. Als het niet goed gaat in de klas ligt dit aan jou of aan jou. Gebruik je hersens en laat je hart spreken (of andersom?). Leerkracht zijn met hart en ziel.

89

Wie is Pierre den Hartog? Pierre den Hartog heeft na vijf jaren gewerkt te hebben op de lagere school, zo’n 20 jaar in het speciaal basisonderwijs gewerkt. Daarnaast heeft hij als docent bij diverse posthbo-opleidingen gewerkt zoals Ichthus hogeschool Rotterdam en Seminarium voor orthopedagogiek. Momenteel is hij directeur SWV 28.04 en beleidsmedewerker bij Acis stichting openbaar onderwijs Hoeksche Waard.

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur. Tijd: 19.30 – 21.30 Groepsgrootte Minimaal 10 deelnemers en maximaal 50 Data Dinsdag 7, 21 februari en 7 maart 2017 Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem. Kosten € 220,00 per deelnemer.

90

71 WORKSHOP BEELDDENKEN, VISUEEL LEREN

Doelgroep Leerkrachten PO, VO, MBO/HBO Waar gaat het over Veel leerlingen zijn bij voorkeur visueel ingesteld. Zowel op het VWO als op het VMBO niveau. Sleutel hierbij is het talige denken. Als dat niet wordt opgepikt (noodgedwongen door bv dyslexie of concentratieproblemen), of door voorkeursstrategie (bv. bij hoogbegaafdheid) blijft een kind zijn informatie visueel verwerven en verwerken. De LEREN LEREN Methode is een studievaardigheidsmethode gericht op visueel ingestelde jeugd in het PO, VO, MBO/HBO. Unieke visuele leertechnieken laten leerstof via een snellere `route` naar het langetermijngeheugen gaan. Jeugd ervaart (eindelijk) succes bij het leren, waardoor het zelfvertrouwen groeit en dus ook de motivatie. Leren wordt weer zoals het moet zijn: leuk en met resultaat. In de workshop zullen, naast een deel achtergrondinformatie over visueel leren (beelddenken), twee visuele leertechnieken aan bod komen: de Kleurmethode en de Concept map. Wetenschappelijk onderzoek naar deze visuele leertechnieken geeft aan dat het tekstbegrip en het leren zelf verbeteren met ruim 50%. Een ongekend resultaat en in korte tijd aangeleerd. 1. De Kleurmethode Met behulp van de unieke Kleurmethode kun je de opbouw van een tekst doorgronden. De kleuren geven de hiërarchie binnen de tekst weer, waardoor verbanden zichtbaar worden. Een zeer eenvoudige, en doeltreffende manier om een talige boodschap om te zetten naar beeld en dus begrip. 2. De Concept map Een Concept map is een gestructureerd overzicht van beeld en taal, waar je direct houvast aan hebt bij het leren, notuleren en het opzetten van werkstukken en spreekbeurten. Wat u nog meer moet weten Na afloop van de workshop kunt u materialen en boeken kopen tegen contante betaling. Beelddenken, visueel leren en werken €20,- Ben ik in beeld? €20,- Werkboek beelddenken €17,50 Posters A1 Metriek/Werkwoorden/Letterklankstad/Spreekwoorden €15,- p.st. Omvang: 1 bijeenkomst van 2 ½ uur Groepsgrootte: minimaal 8 en maximaal 10 deelnemers. Datum: woensdagmiddag 21 september 14.00 - 16.30 Plaats: Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten: € 67,50 per deelnemer Docent: Marion van de Coolwijk ( Instituut Kind in Beeld).

91

72 STUDIEDAG (2 dagdelen) BEELDDENKEN, VISUEEL LEREN

Doelgroep Leerkrachten PO, VO, MBO/HBO Waar gaat het over Veel leerlingen zijn bij voorkeur visueel ingesteld. Zowel op het VWO als op het VMBO niveau. Sleutel hierbij is het talige denken. Als dat niet wordt opgepikt (noodgedwongen door bv dyslexie of concentratieproblemen), of door voorkeursstrategie (bv. bij hoogbegaafdheid) blijft een kind zijn informatie visueel verwerven en verwerken. De LEREN LEREN Methode is een studievaardigheidsmethode gericht op visueel ingestelde jeugd in het PO, VO, MBO/HBO. Unieke visuele leertechnieken laten leerstof via een snellere `route` naar het langetermijngeheugen gaan. Jeugd ervaart (eindelijk) succes bij het leren, waardoor het zelfvertrouwen groeit en dus ook de motivatie. Wetenschappelijk onderzoek geeft aan dat zowel het tekstbegrip als het leren zelf verbeteren met 50%. Een ongekend resultaat en in korte tijd aangeleerd. De aangeboden leertechnieken kunnen direct in de klas worden ingezet. Dag 1: - Inzicht in de theorie en praktijk van het visueel leren (beelddenken) - De Kleurmethode: erkende techniek om de opbouw van een tekst doorgronden met kleuren die zowel de verbanden in een tekst zichtbaar maken alsmede de hiërarchie. - De Concept map: een gestructureerd overzicht van beeld en taal, waar je direct houvast aan hebt bij het leren, notuleren en het opzetten van werkstukken en spreekbeurten. Dag 2: -Samenwerking van de beide hersenhelften - oefeningen -Automatiseren van de letters/klanken - structuur van de taal -Automatiseren rekenen (sommen tot 20 - tafels) -Spelling / woordbeeld -Werkwoordgrammatica Wat u nog meer moet weten Iedere deelnemer ontvangt de boeken: -Beelddenken, visueel leren en werken (t.w.v.€ 20,-) -Werkboek beelddenken, visueel leren en werken (t.w.v. €17,50) Omvang: 2 bijeenkomst van 2 ½ uur Groepsgrootte: minimaal 8 en maximaal 10 deelnemers. Datum: woensdagmiddag 12 oktober / 9 november 14.00 - 16.30 Plaats: Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten: € 150,00 per deelnemer Docent: Marion van de Coolwijk ( Instituut Kind in Beeld)

92

73 TRAIN DE FAALANGSTTRAINER: BETER OMGAAN MET FAALANGST!

Doelgroep Leerkrachten/sova-trainers/remedial teachers/intern begeleiders/orthopedagogen, die opgeleid willen worden tot faalangsttrainer in het BAO, SBO en VO. De inhoud van de cursus is ook zinvol en praktisch voor groepsleerkrachten die faalangstig gedrag ervaren bij hun leerlingen en hun eigen praktische vaardigheden in de dagelijkse praktijksituatie willen vergroten. Waar gaat het over? De cursisten leren effectief en verantwoord een training te geven aan groepjes leerlingen die faalangst ervaren. Inhoud van de cursus:

werken vanuit de contextuele visie;

theorie en achtergronden van faalangst;

observeren, signaleren en diagnosticeren;

begeleidersvaardigheden, o.a. het uitvoeren van een geleide nabespreking;

het geven van ontspannings- en ademhalingsoefeningen;

gebruik van het G-denken met Helpende gedachten;

oplossingsgerichte gespreksvoering;

het werken met symbolen en ankers;

organisatie op school;

evaluatie en verslaglegging. Praktijkopdrachten worden vanuit diverse trainingsprogramma's geoefend. Elke deelnemer begeleidt als trainer oefeningen met de cursusgroep. De meeste oefeningen zijn hiernaast ook direct klassikaal te gebruiken. Wat u verder nog moet weten De cursus bestaat uit 6 bijeenkomsten voor cursisten die de opleiding tot sova-trainer hebben gevolgd en 7 bijeenkomsten voor cursisten die voor het eerst als trainer aan de slag gaan. Tijd per bijeenkomst: 2½ uur. I.o.m. de deelnemers is er de mogelijkheid voor een terugkom les na enkele maanden. Na afloop van de cursus worden de deelnemers in staat geacht om in de werksituatie Faalangsttrainingen/Durftrainingen te geven aan groepen kinderen in de leeftijd van 8 tot 14 jaar. Veel oefeningen zijn tevens klassikaal te gebruiken. U/Jij kunt er direct ‘mee aan de slag’! Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang: 6 of 7 bijeenkomsten van 2½ uur. Groepsgrootte: Minimaal 8, maximaal 12 deelnemers, liefst 2 personen per school. Data: Woensdagavonden van 19.00-21.30 uur op 11 en 25 januari, 8 en 22 februari, 15 en 29 maart en 12 april 2017. Kosten € 615,00 per deelnemer voor 6 bijeenkomsten. € 715,00,00 per deelnemer voor 7 bijeenkomsten. Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem. Docenten Alie Bootsma, gedragstrainer, OPDC Citadel; drs. Katinka Bouman, orthopedagoog/gedragstrainer, OPDC Citadel (onder voorbehoud).

93

74 TRAINING EEN GOED GESPREK

GESPREKSTECHNIEKEN, VAN BASIS TOT COMPLEX

Doelgroep Onderwijzend en ondersteunend personeel in primair of voortgezet onderwijs Inhoud Overleggen met ouders, samenwerken met collega’s, slecht nieuws brengen, aansluiten bij de belevingswereld van een kind, motiveren van een leerling met faalangst, enzovoort. Als leerkracht in het regulier onderwijs krijg je met veel verschillende situaties te maken waarbij gesprekstechnieken een houvast vormen. En hoe reageer jij bij agressie? Een boze vader die verhaal bij je komt halen voor de onvoldoende van zijn dochter, een buurtgenoot die scheldend, tijdens jouw pauze, het volle schoolplein op komt rennen vanwege geluidsoverlast, je collega die in tranen bij je komt vanwege een vechtpartij in haar klas of die moeder die nooit op afspraken verschijnt en haar telefoon nooit opneemt. In deze training gaan we aan de slag met verschillende gesprekstechnieken zowel gericht op gesprekken met ouders als met kinderen, reflecteer je op je eigen gespreksvaardigheden en oefenen we verschillende gespreksvormen zoals een gesprek met ouders over de onderwijsbehoeften van het kind, een slechtnieuwsgesprek en we oefenen hoe je met agressieve communicatie om kunt gaan. Resultaat bijeenkomst 1: (Her)kennen en benoemen van communicatievoorwaarden en basisgesprekstechnieken Inzicht in eigen communicatiestijl (sterke kanten en valkuilen) Het kunnen inzetten van verschillende gesprekstechnieken (open vragen, samenvatten, herhalen, parafraseren) Inzicht in non-verbale communicatie en het kunnen toepassen daarvan Inzicht in metacommunicatie en het kunnen inzetten daarvan. Resultaat bijeenkomst 2: Inzicht in het voeren van een slechtnieuwsgesprek Het kunnen omgaan met emoties tijdens een gesprek Het kunnen omgaan met ‘lastige’ ouders (Her)kennen en verkennen van eigen behoeften ten aanzien van het omgaan met agressie tijdens een gesprek Kunnen handelen op een manier die de-escalerend werkt bij agressieve uitingen. Er is voldoende ruimte voor inbreng van eigen casussen. Wat u nog meer moet weten Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 2,5 uur en een huiswerkopdracht Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 15 deelnemers Data Maandagavond 30 januari en 13 februari 2017 van 19.00 uur - 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77, 4205 KK Gorinchem. Kosten € 180,00 per deelnemer Docent Milja te Selle- van Dijk, orthopedagoog (lid van NVO) en CRKBO geregistreerd docent

94

75 OMGAAN MET MOEILIJK/ONGEWENST GEDRAG IN DE GROEP/KLAS

Doelgroep Leerkrachten/ondersteuners PO en VO Waar gaat het over? Durft u het paradigma aan, durft u achter het ongewenst gedrag samen met het kind/de jongere uit te zoeken welke talenten en kwaliteiten hij nodig heeft om dit gedrag in te zetten? Zodat hij vervolgens op basis van deze kennis andere keuzes kan maken. Straffen en belonen behoren niet tot deze aanpak en maken geen onderdeel uit van deze training. De thema’s van de training:

Wie is de eigenaar van het probleem?

Veilige omgeving creëren voor alle actoren.

Wat is de werkelijke hulpvraag van het kind/de jongere en wat is de ondersteuningsvraag van de leerkracht/ouder/begeleider?

De talenten zoeken achter het ongewenst gedrag om het kind/de jongere een andere keuze te laten maken.

Professionaliteit en collegialiteit, hoe geef ik dat handen en voeten? Zonder de collega’s lossen we de dagdagelijkse gedragsuitdagingen niet op!

Observeren van het kind/de jongere, analyses maken, hypotheses stellen en komen tot een aanpak

Handelingsgericht werken, we moeten de oplossingen vinden met de leerling in zijn context

Wat heeft deze aanpak voor gevolg voor de leerlingbesprekingen? Van belang is dat de leerkracht/ondersteuner een aantal leerlingen/kinderen kiest en deze de gehele training blijft volgen. Het moeten leerlingen zijn die hem/haar op een of andere manier raken op het gebied van motivatie, zelfvertrouwen, houding, inzet, gedrag of cognitie. Bijeenkomst 1: Tegen welk ongewenst/moeilijk gedrag lopen we aan en hoe pakken we het nu op? Plus een aantal praktische handvatten om de komende periode uit te proberen. Bijeenkomst 2: Het communiceren op basis van een gedegen analyse en hypothese, i.p.v. het communiceren over leerlingen op basis van emoties. We komen uit boven het signaleringsniveau! Bijeenkomst 3: Het stellen van hypotheses en hoe de leerling/het kind eigenaar maken van zijn eigen gedrag? Bijeenkomst 4: Wat betekent deze kennis voor het samen met de leerling/het kind invullen van het Ontwikkelingsperspectief of plan van aanpak? Handvatten en tips voor de komende jaren en hoe de nieuwe kennis implementeren in de eigen organisatie. In iedere bijeenkomst is ruimte voor inbreng van eigen casussen.

95

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers. Data Maandagavond 24 oktober, 7 november, 21 november en 19 december 2016 van

19.30 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 220,00 per deelnemer. Docent Emiel van Doorn StiBCO en docent Seminarium van Orthopedagogiek

96

76 WIENS DENKPROCES CENTRAAL

Voorkennis activeren, feedback, reflectie en evalueren

Voor wie is het?

Leerkrachten/ondersteuners PO en VO

Waar gaat het over? In deze training staat ‘leren’ centraal en geven we aan hoe belangrijk activeren van voorkennis, het geven en ontvangen van feedback, reflecteren en evalueren hierbij is. Niet alleen voor het kind of de jongere zelf maar juist ook voor de ouder, begeleider of leerkracht. Deze training is o.a. gebaseerd op de onderzoeken van Professor Hattie en de theorie van Vygotsky, de zone van de naaste ontwikkeling. De thema’s van de training

We stellen dat elk kind verantwoordelijk is voor zijn eigen leer- en ontwikkelproces.

We vinden dat een jongere nooit eenzaam mag zijn in zijn eigen falen of successen.

Elk mens heeft een zone van naaste ontwikkeling en niemand heeft dus een leerachterstand.

We stellen ons de vraag ‘wiens denkproces’ staat centraal?

Voorkennis is essentieel voor het tonen van je eigen kennis en vaardigheden, zonder dat er een norm aan hangt.

Voorkennis is géén onderdeel van de uitleg of instructie.

Feedback is essentieel voor de ontwikkeling van het probleemoplossend vermogen.

Reflectie is voor kinderen en jongeren alleen mogelijk als wij, als opvoeders, de juiste vragen stellen.

Reflectie is niet mogelijk zonder een duidelijk beginpunt te bepalen (voorkennis).

Je vat aan het einde van een les/interventie samen met kind/de jongere samen anders heeft voorkennis activeren de volgende keer geen zin.

Evaluatie is noodzakelijk om je eigen werkwijze of product goed of juist af te keuren. Bijeenkomst 1: Voorkennis activeren als onderdeel van de aanwezige kennis van het kind/leerling en de theorie van de zone van de naaste ontwikkeling Bijeenkomst 2: Stevig aan het werk rondom reflectie en evaluatie plus de betekenis voor het onderwijsproces. Bijeenkomst 3: Feedback is essentieel voor de ontwikkeling van het probleemoplossend vermogen, wat is effect op het leren en gedrag als we zorgvuldig feedback geven aan onze leerlingen? Bijeenkomst 4: Wat betekent de nieuwe kennis voor de eigen organisatie, hoe implementeren we de verkregen kennis en welke effecten hebben we gezien nu we het denkproces van de leerling/het kind centraal gesteld hebben?

97

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data Maandagavond 16 januari, 20 februari, 20 maart en 10 april 2017 van 19.30 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 Gorinchem Kosten € 220,00 per deelnemer. Docent Emiel van Doorn StiBCO en docent Seminarium van Orthopedagogiek

98

77 ONDERSTEUNEN FAALANGSTIGE KINDEREN

Doelgroep Leerkrachten, leerkrachtondersteuners, IB’ers, pedagogisch medewerkers en docenten VO Waar gaat het over? De moderne samenleving legt een steeds grotere druk op kinderen. Er moet van alles op school, thuis en op allerlei clubs. Achterblijven wordt niet gezien als vertrekpunt voor verbetering, maar als mislukking. Voor veel kinderen is het een zware opdracht iedere keer te moeten voldoen aan de vele eisen die aan hen gesteld worden. Faalangst ligt dan op de loer. Om hier als school en leerkracht mee om te gaan, is het essentieel inzicht te hebben in het ontstaan van faalangst en te weten hoe deze kinderen het best begeleid kunnen worden. In deze cursus bespreken we verschillende begeleidingstechnieken en wordt veel gewerkt vanuit casuïstiek. Het begrip faalangst wordt ingekaderd: wanneer spreken we van faalangst, wat zijn de kenmerken en uitingsvormen en wat zijn de gevolgen voor kinderen in het onderwijs? De belangrijkste opdracht voor een docent is vanzelfsprekend preventie van faalangst en hier wordt in de training dan ook ruim aandacht aan besteed. Vervolgens wordt gekeken naar mogelijkheden voor ondersteuning en begeleiding als faalangst zich ondanks alles toch manifesteert. Hierbij wordt niet alleen ingezoomd op de schoolsituatie, vanuit een geïntegreerde aanpak is er aandacht voor de hele omgeving van het kind. In dat kader wordt ook het eigen leerkrachtgedrag ter discussie gesteld: wat versterkt c.q. verlicht faalangst? Als begeleidingstechniek wordt onder meer kennis gemaakt met de RET-aanpak: het G-denken. Theorie en praktijk gaan in deze training hand in hand: achtergronden worden toegelicht waarna deze via actieve werkvormen, discussie en overleg in de praktijk worden geplaatst. Door reflectie wordt het eigen leerkrachtgedrag aan de orde gesteld als vertrekpunt voor verandering. Er wordt ingegaan op de organisatie van de begeleiding door het opstellen van een pedagogisch groepsoverzicht en een groepsplan. In deze training is veel ruimte voor casuïstiek uit eigen werksituatie. Na afloop van deze training hebben deelnemers hun kennis over faalangst vergroot. Door reflectie op het eigen leerkrachtgedrag hebben ze hun handelingsrepertoire wat betreft het voorkomen en begeleiden van faalangst versterkt. Ook zijn mogelijkheden voor organisatie van de begeleiding in de groep besproken. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een bewijs van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid. Omvang 3 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 16 Data Maandagavond 13, 10 april en 18 mei 2017 van 19.00 uur – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 300,00 per deelnemer Docent Joep Willemsen, namens Avans+

99

78 OMGAAN MET AUTISME IN HET BASIS-ONDERWIJS

Doelgroep Leerkrachten, leerkrachtondersteuners, IB’ers ,zorg coördinatoren en pedagogisch medewerkers en docenten VO Waar gaat het over? Het is de verwachting dat door de komst van passend onderwijs het aantal kinderen met een autisme spectrum stoornis de komende jaren binnen het regulier basisonderwijs zal toenemen. Het is niet altijd gemakkelijk om een kind met een autisme spectrum stoornis te begrijpen en diens wereld zo in te richten dat het zich veilig kan voelen en tot ontwikkeling en leren kan komen. Het doel van deze training is dan ook verdere professionalisering op het gebied van autisme en het versterken van het inzicht in het denken, voelen en doen van deze leerlingen. De achtergronden van autisme spectrum stoornissen worden toegelicht: kenmerken, signalering en diagnostisering. Aansluitend wordt ingegaan op diverse mogelijkheden voor begeleiding en de wijze waarop deze kunnen worden ingezet. Ook wordt toegelicht wat een professionele houding is van een docent en hoe deze zijn handelen af kan stemmen op de ondersteuningsbehoefte van een kind met een autisme spectrum stoornis. In de bijeenkomsten wisselen luister en werkmomenten elkaar af. Elke bijeenkomst start met een theoretische input, waarbij veelal gebruik gemaakt wordt van videobeelden. Dit vormt de basis voor overleg en discussie over toepassingen in de praktijk. Er is veel ruimte voor inbreng van eigen casuïstiek. Door middel van brainstorming en intervisie wordt toegewerkt naar een bruikbaar plan van aanpak voor de eigen werksituatie. Na afloop hebben de deelnemers hun kennis en vaardigheden op het gebied van de signalering, diagnostiek en begeleiding van kinderen met een autisme spectrum stoornis versterkt. Vanuit de theorie hebben ze de relatie gelegd met de praktijk en gekeken naar mogelijkheden om kinderen in de eigen werksituatie beter te begeleiden. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een bewijs van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid. Omvang 4 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 16 Data Maandag 10 en 31 oktober en 14 en 28 november 2016 van 19.00 uur – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 400,00 per deelnemer. Docent Joep Willemsen, namens Avans+

100

79 COMMUNICATIE VOOR PROFESSIONALS OP BASIS VAN NLP

Doelgroep Leerkrachten, pedagogisch medewerkers, docenten VO (inclusief RT’ers, IB’ers, etc) Waar gaat het over? Communiceren doe je de hele dag. Over hun communicatieve vaardigheden in de omgang met leerlingen zijn veel professionals in het onderwijs tevreden. Je bent hierin bedreven en ervaart een bewuste bekwaamheid waardoor dat als vanzelf loopt. Als professional in het onderwijs heb je uiteraard ook veel contact met collega’s, ouders en externen. In dit soort situaties merk je wellicht dat communiceren meer betekent dan vertellen wat je te zeggen hebt. Het vraagt van jou dat je je verplaatst in een ander, dat je goed luistert, dat je correct waarneemt en dat je je boodschap met tact brengt. Tijdens deze training leren we je je gespreksvoering te versterken. We maken hierbij gebruik van het denksysteem van NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren). Dit systeem bestaat uit een aantal essentiële kaders om je persoonlijk denken, voelen en handelen te verbeteren om zodoende haalbare oplossingen voor communicatieproblemen uit te werken. Gedurende deze training komen verschillende onderwerpen aan bod die je een-op-een communicatie en je communicatie met groepen wezenlijk kunnen verbeteren, zoals: verbale en non-verbale aspecten in communicatie, waarnemen en interpreteren, leggen van een goede relatie (rapport), volgen en leiden in een gesprek, luisteren-samenvatten-doorvragen (LSD), omgaan met weerstand, het stellen van effectieve vragen, het geven van feedback, aanspreekcyclus, optimaal gebruik maken van de beschikbare tijd, NLP. Uiteraard zal je tijdens deze training veel kennis opdoen, maar het gaat er vooral om hoe je deze toepast in de praktijk. Er wordt gewerkt met casussen uit de praktijk van de deelnemers. Er is veel ruimte voor individuele leervragen. Na afloop van deze training beschik je over kennis van, inzichten in en vaardigheden om effectieve en professionele gesprekken te voeren. Je hebt daarnaast kennis gemaakt met NLP. Je bent in staat om je eigen denken en voelen waar te nemen en te begrijpen wat dit met je doet. Je bent daarnaast in staat om dit bij anderen waar te nemen en daar je communicatie op aan te passen. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een bewijs van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid. Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 15 Data Woensdagmiddag 21 september, 26 oktober, 9 en 23 november 2016

van 13.30 uur – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 400,00 per deelnemer. Docent Roland Verheugd, namens Avans+

101

80 TABLET COACH

Doelgroep ICT coördinatoren en leraren PO en VO Waar gaat het over? In 4 dagdelen krijgt u handvatten om als aanspreekpunt te fungeren binnen uw school met betrekking tot de organisatie van een project, de pedagogisch didactische toepassing en de techniek die nodig is om de tablets goed te laten functioneren. Er wordt ingezet op 3 lijnen, waarbij de nadruk ligt op de pedagogisch didactische toepassing. Verder komen projectmanagement specifiek voor het opzetten van een tabletproject aan de orde en natuurlijk komt de benodigde techniek aan bod. Maar die zetten we bewust op de laatste plaats omdat de pedagogische didactische aanpak in onze ogen dominant is en moet zijn. Meer info op: http://www.onderwijsadvies.nl/diensten/dienstenoverzicht/tabletcoach/ Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Deze opleiding is gevalideerd door Registerleraar. Studiebelasting (SBU) = 24 uur Omvang 4 dagdelen Groepsgrootte minimaal 10, maximaal 14 deelnemers Data dinsdag 4 oktober, dinsdag 15 november, dinsdag 17 januari en dinsdag 7 februari 16.30 – 20.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 475,00 per deelnemer ( er wordt voor een kleine snack gezorgd) Docent Roos de Groot en/of Linda Humme (OnderwijsAdvies)

102

81 VAARDIGHEIDSTRAINING MINDMAPPEN

Doelgroep Leraren en docenten PO en VO die wel eens van mindmappen hebben gehoord of er iets mee hebben gedaan ( Nieuwsbegrip), maar die zelf goed willen leren mindmappen om dat te kunnen overdragen aan hun leerlingen. Waar gaat het over? Hoe is het toch mogelijk dat wij in de 21ste eeuw kinderen nog steeds vooral gebruik laten maken van hun linker hersenhelft? De rechter hersenhelft wordt veel te weinig ingeschakeld bij het leren. Het gebruiken van mindmappen is een mogelijke oplossing. Mindmappen zijn enigszins te vergelijken met woordspinnen. Het grote verschil is echter dat bij mindmappen woorden, kleuren, lijnen en afbeeldingen op een zeer specifieke wijze worden weergegeven. Een mindmap is eigenlijk een soort kaart buiten je hoofd over wat er gaande is in je hoofd. Het is een fantastisch instrument om beter te leren, beter te onthouden en beter te presenteren. In deze workshop gaan we zelf mindmappen maken. U leert de vijf belangrijkste regels van het mindmappen. Ook wordt duidelijk waarom een mindmap werkt en we gaan op zoek naar toepassingen van het mindmappen. Die vinden we bijvoorbeeld bij scheikunde, begrijpend lezen maar ook bij kleuters. Tijdens de presentatie werkt Robert met iMindMap. Dat is software om een mindmap op de computer te maken. Als cadeautje krijgt u ‘iMindMap for web’ waarmee u zelf ook mindmappen met de computer kunt maken. Wat u nog meer moet weten Na deze workshop bent u vaardig in het maken van een goede mindmap. U kunt dat uw leerlingen ook leren. Alle materialen van deze workshop krijgt u achteraf gemaild. U kunt er ook voor kiezen een workshop mindmappen te laten verzorgen ( € 250,- / les) bij u op school met uw eigen leerlingen en onder schooltijd. Wat u verder nog moet weten: De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang Eén bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 maximaal 20 deelnemers Datum Woensdagmiddag 7 september 13.30 – 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 100,00 per deelnemer Docent Robert Pastoor (OnderwijsAdvies)

103

82 FLITSBEZOEKEN

Doelgroep Directie –IB-ers- Coördinatoren Waar gaat het over? Flitsbezoeken zijn kortdurende bezoeken a.d.h.v. een vaste structuur en worden een vast onderdeel van de onderwijspraktijk, waardoor je perfect op de hoogte bent van wat er speelt in de groepen. Tijdens een Flitsbezoek van ongeveer 4 minuten richt je je op de onderwijspraktijk van de leerkracht: welke keuzes en beslissingen maakt deze leerkracht met betrekking tot de activiteiten en interventies in relatie tot het leerdoel? Na een aantal van deze flitsbezoeken in de verschillende groepen stel je de leerkracht(en) een reflectieve vraag. Daarmee stimuleer je je collega om bewust na te denken over zijn/haar onderwijspraktijk en over eigen gedrag. (denken en handelen van de leerkracht centraal) Zo ontstaat een reflectieve dialoog en stimuleer je binnen je school een continue cyclus van zelfanalyse en ontwikkeling bij mensen. De inhoud van de training: Tijdens deze training krijgt u inzicht, kennis en concrete handvatten om de Flitsbezoeken voor te bereiden in de school en uit te voeren. Het trainen zal zich vooral richten op de basishouding van gelijkwaardigheid en het niet oordelen. De cursus vraagt van de deelnemers de bereidheid zich reflectief op te stellen. De opbouw van de training ziet er als volgt uit: Dagdeel 1: Wat doe je bij een Flitsbezoek? Wat levert dat op? Achtergronden en info van de methodiek. Basishouding: zonder oordeel Observatie oefening in de klas Informeren over flitsbezoeken in het team Dagdeel 2: Observaties (de klas in} Welke vragen zou je stellen? De reflectieve vraag Oefenen basishouding Vragen op verschillende niveaus Dagdeel 3: Terugblik, wat doe je nu anders? Wat is het effect? De klas in. Oefenen basishouding en reflectiegesprek Hoe ga je deze aanpak implementeren?

104

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 3 Bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data dinsdagmorgen 6 september - 11 oktober en 22 november

van 9.00 uur – 12.00 uur Locatie op een school waar we voor ons leerproces 2 x 4 minuten in de groepen kunnen

flitsen Kosten € 310,00 per deelnemer. Docent Carola Riemens ( Bazalt)

105

83 PEERREVIEW

Doelgroep Leraren PO & VO, intern begeleiders / zorg coördinatoren en directies. Waar gaat het over? Bij peer review sluit de professionele ontwikkeling van leraren nauw aan bij de werkpraktijk waardoor leren en werken worden gecombineerd. Het is een krachtige methodiek om te komen tot kwaliteitsverbetering waarmee recht wordt gedaan aan de professionele ruimte van de leraar. Hierbij staat een open en uitnodigende houding van leraren, met voortdurende aandacht voor de kwaliteit van het onderwijs. Leerkrachten blijven zich ontwikkelen door voortdurend te reflecteren op en in gesprek te gaan over hun eigen lessen en de organisatie en inhoud van het onderwijs op hun school. De leerkracht neemt de verantwoordelijkheid hiervoor en bepaalt wat van belang is. Bij peer review werken en leren leerkrachten samen door actief en onderzoekend de werkpraktijk te benaderen. Samen leren heeft als resultaat dat er in gezamenlijkheid wordt gezocht naar antwoorden op vragen en uitdagingen uit de dagelijkse (les)praktijk. Daarbij wordt gebruik gemaakt van elkaars kennis, ervaringen en zienswijzen op basis van gelijkwaardige bijdragen. Dit kan op vele manieren worden ingevuld. Belangrijke elementen zijn: elkaar observeren, elkaar feedback geven, casuïstiek bespreken, samen lessen voorbereiden, samen onderwijs ontwikkelen en het voeren van een collegiale dialoog. Dit kan binnen de eigen school maar ook met collega’s van ander scholen. Wil je jezelf, als werkgroep of als team op bovenstaande wijze verbeteren en of wil je wat meer over peer review te weten komen, volg dan deze leerzame en praktische cursus. Bijeenkomst 1: Informatiebijeenkomst peer review(vormen) in de praktijk. Iets voor mij en de organisatie? Bijeenkomst 2: Voorwaarden peer review, basistechnieken observeren en feedback geven. Hoe kan ik samen starten? Bijeenkomst 3: Nabespreking aftrap peer review in de eigen praktijk en bewustwording eigen rol daarin. Inspiratiesessie voor praktische vervolgbijeenkomsten. Hoe pak ik peer review door? Bijeenkomst 4: Casusbijeenkomst en bewustwording eigen rol daarin. Inspiratiesessie voor praktische vervolgbijeenkomsten. Hoe pak ik peer review door? Bijeenkomst 5: Wat heeft peer review mij en de onderwijspraktijk tot nu toe opgeleverd? Op welke wijze wil ik nu verder?

106

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een ervaringsgericht digitaal artikel waarbij de persoonlijke en schoolontwikkeling centraal staat. Na de cursus ontvangt u een certificaat van deelname. Omvang 5 bijeenkomsten van circa 2 uur Groepsgrootte Minimaal 8. Maximum is 12. Data Bijeenkomst 1 woensdag 31 augustus 2016. 15:00 – 16:30. Bijeenkomst 2 woensdag 21 september. 15:00 – 17:00

Bijeenkomst 3 woensdag 16 november. 15:00 – 17:00 Bijeenkomst 4 woensdag 22 februari. 15:00 – 17:00

Bijeenkomst 5 woensdag 24 mei. 15:00 – 17:00 Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem. Kosten € 165,00 per deelnemer. Docent Tom Kroon ( leerkracht P.O. en ecologisch pedagoog)

107

84 SOCIAALVAARDIGER COMMUNICEREN MET GYMNASIASTEN

Doelgroep Docenten gymnasia Waar gaat het over? Leerlingen van het gymnasium hebben zo hun eigen onderwijsbehoeften. Om hier op af te stemmen is het zinvol om te begrijpen wat er allemaal een rol speelt op het sociaal- emotionele vlak. Maar hoe laat je merken aan een leerling dat je serieus in hem/haar geïnteresseerd bent? Tijdens deze bijeenkomsten kunnen o.a. de volgende onderwerpen aan bod komen:

Eerst het kind dan de leerling

In gesprek met een kind/jong volwassene

Leerlingen met elkaar in gesprek ( coöperatieve werkvormen)

Invloeden van thuis, peergroup en diverse andere contexten

Situationeel gedrag van kinderen/jong volwassenen

Goede bedoeling……….ongewenst effect

Verkennen van belangrijke maar niet altijd zichtbare elementen in communicatie

Inbreng van cases De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Wat u nog meer moet weten Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 12 deelnemers. Data 13 september, 13 oktober, 15 november, 12 januari

van 19.00 uur – 21.00 uur Locatie Herman de Ruiterstraat 30 4206 ZM Gorinchem Kosten € 500,00 per deelnemer Docent Lot Schipper en Marianne Soeters ( Animaz)

108

85 TRAINING CO-TEACHING VOOR ZORG -COÖRDINATOREN

Doelgroep Zorgcoördinatoren en mentoren. Waar gaat het over? Binnen Passend onderwijs geven leraren aan meer moeite te hebben met gedragsproblemen en het omgaan met verschillen in de klas. De vaardigheden en attitude van de leraar zijn cruciaal voor het omgaan met gedrag en verschillen in de klas. Co-teaching is een vorm van coaching-on-the-job, hierbij werken co-teacher en leraar in de klas als evenwaardige partners samen. Terwijl de co-teacher door participatie in de klas concreet coachend de overdracht realiseert van vaardigheden nodig in de actuele situatie, levert het reflectiegesprek na afloop een verdiepende slag: de leraar reflecteert op eigen handelen. Bijeenkomst 1: Wat is co-teaching wel en niet, verschillende vormen en het voeren van een goede intake. Bijeenkomst 2: Didactische inzet door evidence-based strategieën. Bijeenkomst 3: Oplossingsgericht coachen en gedragsmanagement Bijeenkomst 4: Coachen, kernreflectie en effectieve communicatie Wat u nog meer moet weten De training wordt afgesloten met een certificaat, de training is gevalideerd door het Register Leraar met 30 registeruren. Daarvoor geldt een aanwezigheid van alle vier dagen! Omvang: 4 dinsdagen van 09.00 tot 16.00 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 20 deelnemers Data: Dinsdagen 10 januari. 7 februari, 7 maart en 9 mei 2017. Locatie: Herman de Ruiterstraat 30 4206 ZM Gorinchem Kosten: € 800,00 per deelnemer inclusief lunch Trainer: Sandra Koot info@educote.nl

109

86 OPLOSSINGSGERICHT WERKEN AAN PSYCHOPATHOLOGIE VOOR HET

VO

Cursus ‘Oplossingsgericht werken aan psychopathologie voor het VO’ Doelgroep Leraren en ondersteuningsfunctionarissen in het voortgezet onderwijs. Inhoud Er zijn jongeren met een psychopathologische stoornis. De kans dat u één of meer jongeren met een stoornis in de klas heeft of krijgt is groot. Kennis hebben van stoornissen is één, er op een oplossingsgerichte manier mee om kunnen gaan is twee. Daar is deze cursus dan ook op gericht; al moet u geen wonderen verwachten; wel inzicht. Het verkrijgen van inzicht in het gedrag van jongeren (inclusief hun pubergedrag) met een stoornis levert vaak ander gedrag van onszelf op. Dit helpt om te voorkomen dat we in een neerwaartse spiraal met de jongere terecht komen. Doel Doel is het verkrijgen van inzicht in verschillende vormen van psychopathologie én het met elkaar delen van handelingsgerichte suggesties om hiermee in een onderwijsomgeving om te gaan. Elke bijeenkomst staat een bepaald aspect centraal. Op twee bijeenkomsten (de derde en de zesde) ruimen we tijd in voor intervisie. Bijeenkomst 1: oplossingsgericht werken. Bijeenkomst 2: autisme spectrum stoornissen. Bijeenkomst 3: oppositionele stoornissen Bijeenkomst 4: aandachtstekortstoornissen. Bijeenkomst 5: angst- en stemmingsstoornissen. Bijeenkomst 6: traumatische stoornissen en hechtingsstoornissen. Certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Omvang 6 bijeenkomsten van 2,5 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte minimaal 8, maximaal 16 deelnemers. Data 26 januari, 9 februari, 16 en 23 maart, 6 april 2017 Locatie Herman de Ruiterstraat 30 4206 ZM Gorinchem Kosten € 395,00 per deelnemer voor de gehele cursus. Kosten € 85,00 per deelnemer per bijeenkomst Docent Ton Lenting, orthopedagoog, GZ-psycholoog, management consultant, Citadel.

110

87 ZEER JONGE BEGAAFDE LEERLINGEN

Doelgroep Leraren VWO / gymnasium met relatief (zeer) jonge ( 8 tot 10 jaar) zeer begaafde leerlingen in hun groep. Waar gaat het over? Bijeenkomst 1: De (jongversnelde) begaafde leerling in beeld. Vaak hangen problemen die jonge, versnelde leerlingen in het VO tegenkomen samen met hun hoge intelligentie. We brengen de ondersteuningsbehoeften van hoogbegaafde en hoogintelligente leerlingen in kaart aan de hand van modellen van (hoog)begaafdheid en begaafdheidsprofielen. Aan bod komen ook kennishiaten, eventuele inadequate werkhouding of sociaal gedrag (mogelijk ontstaan door inadequate begeleiding in het verleden). Inventariseren van de leervragen Bijeenkomst 2: Begeleidingsmogelijkheden van de jonge versnelde leerlingen in de klas en in de school: preventief, proactief en curatief. Specificeren van de leervragen van de deelnemers. Bijeenkomst 3 en 4 De inhoud van bijeenkomst 3 en 4 wordt samengesteld op basis van de leervragen die naar voren komen in bijeenkomst 1 en 2. Bijvoorbeeld: ontwikkeling van executieve vaardigheden en self-efficiency, ontwikkeling van een groeimindset, onderpresteren en hoogbegaafd in combinatie met een gedrags- of leerprobleem. Wat u nog meer moet weten De inhoud van de cursus staat niet vast. Op basis van een intake en door inbreng van de deelnemers kan de inhoud van de cursus worden aangepast. Na de tweede bijeenkomst is er een tussenevaluatie. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang Vier bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 maximaal 15 personen Data dinsdag 11 oktober, woensdag 23 november , donderdag 19 januari, dinsdag 28

februari 19.00 uur – 21.30 uur [ Data en tijden kunnen in overleg met alle deelnemers worden gewijzigd ]

Locatie Herman de Ruiterstraat 30 4206 ZM Gorinchem Kosten € 360,00 per deelnemer Docent Greetje van Dijk en/of Jacqueline Fahrner ( OnderwijsAdvies)

111

88 IN GESPREK MET ÈN OVER LEERLINGEN IN HET VO

Doelgroep Leraren en begeleiders in het VO Waar gaat het over? In contact met en over één leerling: een HGW leerlingbespreking Docenten zijn betrokken op hun leerlingen, juist om deze reden zijn zij vaak met hun collega’s in gesprek over leerlingen. Naast deze gesprekken is het ook van belang om de leerling zelf te zien als ervaringsdeskundige als het gaat om de eigen ontwikkeling de manier waarop er het beste afgestemd kan worden de onderwijsbehoeften van deze leerling. Wanneer we als docenten na een klassenvergadering vragen houden over een leerling is het zinvol wat dieper in te gaan op de onderwijsbehoeften van deze ene specifieke leerling. Een krachtige manier om dit te doen is het houden van een leerlingbespreking (deze bespreking heet in scholen ook wel intern zorgteam, ondersteuningsteam of wellicht nog weer anders). De mentor of zorgcoördinator neemt het initiatief tot een leerlingbespreking. De HGW leerlingbespreking vraagt naast een zorgvuldige voorbereiding door alle actoren professionele distantie van de mentor of zorgcoördinator die in de meeste gevallen de leerlingbespreking zal leiden. De bespreking verloopt via een aantal fasen die eenvoudig zijn af te stemmen op hun nu gewerkt in de school. Inhoud: Bijeenkomst 1: Voorbereiding van de bespreking (met docent, leerling, ouders) Opbouw van de leerlingbespreking Werken met variabelen en systeemdenken Oefenen in kleine groepen met een casus Praktijkopdracht: een leerlingbespreking voorbereiden en uitvoeren Bijeenkomst 2: Delen van ervaringen Oefenen met meegebrachte casussen Schoolafspraken voorbereiden, inbedden in de werkwijze van de school Huiswerk en certificaat: na inzending van praktijkopdracht (beoordeling op succescriteria) Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data 24-11-16 en 26-1-17 van 13.30-16.30. Locatie Herman de Ruiterstraat 30 Gorinchem Tel. 0183 - 624915 Kosten € 210,00 per deelnemer Docent Peter Pijl

112

89 ONTDEKKINGSTOCHT NAAR INTELLIGENT LEIDERSCHAP

“Er is geen receptenboek of strenge leer die onverbiddelijk leidt tot succesvol leiderschap. Het is veeleer een geheimzinnig menselijk proces met vallen en opstaan, overwinningen en nederlagen,

timing en toeval, intuïtie en inzicht”. Warren Bennis

Doelgroep Directeuren en IB.ers en bestuurders Waar gaat het over? Over leiderschap dat plezier uitstraalt, steeds werkt vanuit de bedoeling, eisen stelt aan professionals en resultaten behaalt. In drie ochtenden verkennen we onze eigen inzichten in leiderschap en confronteren die met recente relevante praktijksituaties en inzichten uit de literatuur. Enkele van de thema’s die aan de orde komen:

Leiderschap wordt zichtbaar als heel gewone mensen, heel gewoon werk ongewoon goed doen

Leiderschapsdillema’s:

Resultaten halen door niet gericht te zijn op resultaten

Leiderschap laten zien èn leiderschap laten ontstaan op alle niveaus

Sensitief èn onverstoorbaar zijn

Optimistisch èn realistisch zijn

Werken vanuit de bedoeling èn met behulp van systemen

Management als probleem en als oplossing

Vertrouwen in processen als voorwaarde voor het ontstaan van vertrouwen in mensen Wat u nog meer moet weten Omvang 3 ochtenden van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 12 deelnemers. Data 16 september, 11 november 2016 en 27 januari 2017 van 9.00 uur- 12.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 375,00 per deelnemer. Docent Nico Eigenhuis en Marianne Soeters (Animaz)

113

90 COMMUNICATIE VOOR PROFESSIONALS OP BASIS VAN NLP – VOOR

LEIDINGGEVENDEN

Doelgroep Leidinggevenden. Waar gaat het over? Communiceren doe je de hele dag. Over hun communicatieve vaardigheden in de omgang met leerlingen zijn veel professionals in het onderwijs tevreden. Je bent hierin bedreven en ervaart een bewuste bekwaamheid waardoor dat als vanzelf loopt. Als professional in het onderwijs heb je uiteraard ook veel contact met collega’s, ouders en externen. In dit soort situaties merk je wellicht dat communiceren meer betekent dan vertellen wat je te zeggen hebt. Het vraagt van jou dat je je verplaatst in een ander, dat je goed luistert, dat je correct waarneemt en dat je je boodschap met tact brengt. Tijdens deze training leren we je je gespreksvoering te versterken. We maken hierbij gebruik van het denksysteem van NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren). Dit systeem bestaat uit een aantal essentiële kaders om je persoonlijk denken, voelen en handelen te verbeteren om zodoende haalbare oplossingen voor communicatieproblemen uit te werken. Gedurende deze training komen verschillende onderwerpen aan bod die je een-op-een communicatie en je communicatie met groepen wezenlijk kunnen verbeteren, zoals: verbale en non-verbale aspecten in communicatie, waarnemen en interpreteren, leggen van een goede relatie (rapport), volgen en leiden in een gesprek, luisteren-samenvatten-doorvragen (LSD), omgaan met weerstand, het stellen van effectieve vragen, het geven van feedback, aanspreekcyclus, optimaal gebruik maken van de beschikbare tijd, NLP. Uiteraard zal je tijdens deze training veel kennis opdoen, maar het gaat er vooral om hoe je deze toepast in de praktijk. Er wordt gewerkt met casussen uit de praktijk van de deelnemers. Er is veel ruimte voor individuele leervragen. Na afloop van deze training beschik je over kennis van, inzichten in en vaardigheden om effectieve en professionele gesprekken te voeren. Je hebt daarnaast kennis gemaakt met NLP. Je bent in staat om je eigen denken en voelen waar te nemen en te begrijpen wat dit met je doet. Je bent daarnaast in staat om dit bij anderen waar te nemen en daar je communicatie op aan te passen. Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een bewijs van deelname. Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 15 Data Woensdagmiddag 15 februari, 22 februari, 15 maart en 22 maart van 9.30 uur- 12.30 Uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 77 4205 KK Gorinchem Kosten € 400,00 per deelnemer Docent Roland Verheugd, namens Avans+

114

91 CONFERENTIE: SAMEN NAAR SCHOOL

Voor wie: Intern Begeleiders, zorg coördinatoren, bestuurders, directies, leerkrachten, zorgaanbieders, ouders en belangstellenden Op vrijdag 23 september 2016 vindt in de Til te Giessenburg de première plaats van de film Samen naar school. Op deze dag worden drie films gepresenteerd waarin twee kinderen met een specifieke onderwijsbehoefte (op het gebied van leren en gedrag) gevolgd worden bij hun voorbereiding op de basisschool op de overgang naar het regulier voorgezet onderwijs. Deze leerlingen worden ook de eerste drie maanden in het voorgezet onderwijs gevolgd. Elke film belicht een ander perspectief:

1. Het perspectief van de leerlingen 2. Het perspectief van de ouders 3. Het perspectief van de leraren/docenten

Er wordt voor u een mooi programma voorbereid met informatie over overgang PO/VO, betrokkenheid en ervaringen inclusief denken en toegankelijkheid van scholen en voorzieningen. Praktische informatie Wanneer: Vrijdag 23 september 2016 Keynote speakers: Annet DeVroey ( KH Leuven en schrijfster van Polyfonie In De Klas) en

Otwin van Dijk (tweede kamerlid PvdA) Tijd: 10.30 uur – 15.30 uur. Waar: De Til, Breestraat 3, 3381 BS Giessenburg Kosten: € 35,00 per deelnemer

U krijgt hiervoor: aantrekkelijk informatief programma, lunch en tool box met de drie films

Aanmelden: Elsemieke Leijh: e.leijh@ec-rotonde.nl

Zet 23 september 2016 alvast in uw agenda!