deloitte cfo survey 2017 h2

Deloitte CFO Survey 2017H2Wyniki badania dla Polski oraz Polski na tle krajów europejskich14 listopad 2017

2CFO Survey 2017H2© 2017 Deloitte Polska 2

Witamy

Krzysztof Pniewski Partner, Lider CFO Program w DeloitteMob. 602 41 57 31E-mail: [email protected]

mailto:[email protected]


• O badaniu

• Ocena obecnej sytuacji makroekonomicznej

• Prognozy CFO na 12 miesięcy:

Ocena niepewności ekonomicznej

Prognoza zmiany poziomu kosztów prowadzenia biznesu

Poziom optymizmu wśród CFO

Predykcje dotyczące poziomu bezrobocia, inflacji i kursu walutowego

Predykcje dotyczące poziomu przychodów, marż i CAPEX

Priorytety i obawy CFO

Ocena źródeł finansowania

• Średnioterminowe prognozy CFO

• Rola Pionu Finansów w rewolucji cyfrowej

• Podsumowanie

Spis treściPrognozy CFO dla Polski na rok 2018


O badaniuEuropean CFO Survey

• Raport Deloitte European CFO Surveyprzedstawia wyniki badania przeprowadzonego przez firmy członkowskie Deloitte w 19 krajach: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Niemczech, Irlandii, we Włoszech, w Holandii, Norwegii, Polsce, Portugalii, Rosji, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii, Turcji i Wielkiej Brytanii.

• W tegorocznej edycji badania przeprowadzonym w okresie od września do października 2017 roku uczestniczyło blisko 1.600 dyrektorów finansowych.

• Badanie prowadzone jest przy wykorzystaniu anonimowej ankiety internetowej opartej na platformie Confirmit, gwarantującej zachowanie poufności danych.

• Podobne badanie cykliczne prowadzone są przez firmę Deloitte na całym świecie.


Perspektywa makro


Deloitte Global Economic OutlookZmiany w USA oraz polityczne zawirowania w Europie


Deloitte Global CFO SignalsOptymizm netto CFO w USA nieco spadł


Deloitte Global Economic Outlook Q3’2017Spowolnienie w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, podczas gdy strefa euro i Japonia przyspieszają

Raport dostępny: Deloitte Global Economic Outlook.

• W czasach gdy globalna gospodarka wydaje się przyspieszać dwie wiodące gospodarki anglojęzycznego świata w tym nie uczestniczą. Wielka Brytania widocznie zwalnia, podczas gdy gospodarka amerykańska nadal rośnie w niewielkim tempie, ale przy pełnym zatrudnieniu.

• Chińska gospodarka stabilizuje się również w umiarkowanym tempie wzrostu.

• Tymczasem strefa euro i Japonia wykazują oznaki przyspieszenia, podobnie jak wiele wschodzących gospodarek, takich jak Turcja i Rosja, omówione w niniejszym raporcie.

• Jedynym wyjątkiem są Indie, które wykazują oznaki spowolnienia.

• Jednak ogólny trend jest pozytywny.

• Banki centralne w większości głównych rozwiniętych gospodarek albo zaczynają normalizować politykę pieniężną, albo myślą o tym. Być może najbardziej znaczącym zagrożeniem dla dobrej kondycji globalnej gospodarki jest widmo protekcjonizmu.

Źródło: DJI index, portal Bankier.pl - za ostatnie 5 lat

https://dupress.deloitte.com/dup-us-en/economy/global-economic-outlook/2017/q1.html


Polska na tle globalnych wyzwańPrognozy dyrektorów finansowych dobrze się sprawdzały

• Prognozy Międzynarodowego Funduszu Walutowego dla świata i dla Polski są pozytywne – stabilna kontynuacja wzrostu.

• Polska od kilku lat rozwija się nieco wolniej niż wynosi średnia światowa. Prognozy wskazują, że może osiągnąć ten poziom w roku 2019 (poprzednio oczekiwały zrównania w 2018 roku).

• MFW prognozuje następujące wzrosty PKB w 2018 roku:

Świat – 3,93%,

Gospodarki rozwinięte – 2,25%,

Gospodarki wschodzące – 5,37%,

Polska – 3,59%.

• Historycznie obserwujemy korelację pomiędzy optymizmem CFO a wzrostem PKB w Polsce.

• Historycznie CFO dobrze również przewidywali wzrost PKB Polski.

-6,00%

-4,00%

-2,00%

0,00%

2,00%

4,00%

6,00%

8,00%

10,00%

Wykres 1. Wzrost PKB na świecie

Wzrost PKB wg MFW

Świat Gospodarki rozwinięte Gospodarki wschodzące Polska

Wykres 2. Optymizm CFO a PKBCzy CFO dobrze przewidują zmiany we wzroście PKB?

-1,00%

0,00%

1,00%

2,00%

3,00%

4,00%

5,00%

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

2011Q

1

2011Q

2

2011Q

3

2011Q

4

2012Q

1

2012Q

2

2012Q

3

2012Q

4

2013Q

1

2013Q

2

2013Q

3

2013Q

4

2014Q

1

2014Q

2

2014Q

3

2014Q

4

2015Q

1

2015Q

2

2015Q

3

2015Q

4

2016Q

1

2016Q

2

2016Q

3

2016Q

4

2017Q

1

Optymizm netto PKB


Prognozy na rok 2018


Po okresie dużej niepewności nastroje znacząco się poprawiły

• Niepewność ekonomiczna nie jest tym samym co ryzyko - występuje w przypadku pojawienia się sytuacji nowej, istotnie złożonej, której elementy nie są mierzalne i trudne do przewidzenia.

• Poziom niepewności ekonomicznej w Polsce w drugiej połowie roku 2017 gwałtownie spadł wracając do poziomu dobrych lat przełomu 2014-15. Aż 80% CFO uważa, że mamy do czynienia z niskim lub normalnym poziomem niepewności. Zaledwie 20% uważa, że jest on wysoki – to spadek o 51pp w stosunku do badania sprzed pół roku.

• Ocena poziomu niepewności zmieniła się również w Europie ale nie aż tak mocno jak w Polsce. Wśród 19 krajów Europy średnio 52% CFO odczuwało wysoki poziom niepewności. Jest to 9pp mniej niż pół roku temu. W strefie Euro poziom poczucia niepewności zmalał aż o 12pp.

• Z historii wiemy, że polscy CFO są bardziej przyzwyczajeni do niepewności i inaczej oceniają poziom niepewności niż zachodni koledzy.

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%13% 12% 13%

8%12% 12%

29%

10% 9% 5%

30%

70%53% 30%

56%

26%28% 15%

44%

54%

52%40%

41%

44%

15%36%

20%

0%

0%0%

0%

0%

11%

28% 47% 50%

24%13% 11%

27%27%

49% 59%56%

41%

7% 10%4% 3% 2% 2% 0%

10%6%

11%5%

15%

3%

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

Wykres 7. Niepewność ekonomiczna w Polsce

Poziom niepewności ekonomicznej zdaniem CFO

Bardzo niski Niski

Standardowy Ponad standardowy

Wysoki Bardzo wysoki

9% 7%

27%

39%32%

53%

52%61%

20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Średnia Euro Polska

Wykres 8. Niepewność ekonomiczna w Europie

zdaniem CFO

Wysoki poziom niepewności

Standardowy poziom niepewności

Niski poziom niepewności

-51pp

-12pp-9pp


Znaczące zmniejszenie poczucia niepewności gospodarczej w Europie

Wykres 9. Poczucie niepewności


Poczucie niepewności gospodarczej w Europie – sektory

Wykres 10. Sektor, a poziom niepewności gospodarczej

9%12%

9% 10% 10% 12%16%

11%17%

12%17%

39%40%

42%47% 47%

41%

44%

44%

46%59%

58%

52%48% 50%

44% 43%48%

40%45%

38%

29% 25%

AVG GDP Dobra

konsumpcyjne

Usługi finansowe Produkcja TMT Budownictwo Energetyka i

wydobycie

Usługi

biznesowe

Ochrona zdrowia Inne Sektor publiczny

Niski Normalny Wysoki

44% 35% 41% 34% 32% 36% 24% 34% 21% 17% 8%

Net balance

• Branże o najwyższym poczuciu niepewności gospodarczej to Dobra konsumpcyjne, Usługi finansowe, budownictwo i produkcja.

• Najniższe niepewność odczuwana jest w sektorze publicznym.


Największe ryzyka dla biznesu w Polsce na rok 2018 są związane z rynkiem pracy, wzrostem kosztów, regulacjami i konkurencją o klienta

• Najnowsze wyniki badania wskazują na nowe czynniki ryzyka, które będą spędzać sen z oczu dyrektorów finansowych w roku 2018.

• Największym ryzykiem dla działalności gospodarczej w 2018 roku będzie dostępność wykwalifikowanej kadry (50% - wzrost o 18pp).

• Przedsiębiorcy obawiają się/ spodziewają się wzrostu kosztów operacyjnych (48%), które między innymi może wynikać ze wzrostu kosztów pracowniczych (brak wykwalifikowanych pracowników, zmiana płacy minimalnej, wzrost podatków, efekt programu 500+).

• Presja na obniżkę cen jest bardzo wysoka (31%).

• Zmienne prawo gospodarcze (28%, -25pp), nadal stanowi duży obszar ryzyka, ale nie tak powszechny.

Zmiana 6 mies.

1%

1%

2%

7%

7%

15%

16%

17%

17%

17%

22%

28%

31%

48%

50%

0% 20% 40% 60%

Ryzyko stopy procentowej

Inne

Niewypłacalność i ograniczenia związane z

płatnościami w gospodarce

Niedobór kapitału

Przełomowe technologie (ang. disruptive

technologies)

Rosnąca konkurencja

Ryzyko geopolityczne

Spadek popytu krajowego lub recesja

Ryzyko kursowe

Wzrost poziomu regulacji biznesu w Polsce

Spadek popytu za granicą lub recesja

Niestabilny system prawa spółek i prawapodatkowego

Naciski rynkowe w zakresie obniżania cen

oferowanych towarów i usług

Wzrost kosztów prowadzenia działalności (wzrost

cen materiałów, siły roboczej, usług)

Niedobór wykwalifikowanych pracowników

Wykres 11. Czynniki ryzykaJakie czynniki ryzyka CFO postrzegają jako najistotniejsze?

++18%

0%

+4%

-25%

-1%

-21%

-6%

-1%

+1%

0%


Dyrektorzy prognozują, że w 2018 roku nastąpi wzrost kosztów operacyjnych

• Jednym z kluczowych obszarów ryzyka jest wzrost kosztów operacyjnych.

• Dyrektorzy finansowi wskazali, że wzrost ten będzie w szczególności dotyczył wzrost kosztów zatrudnienia ale również zmiany będą dotyczyły kosztów produkcji, transportu, wykorzystania powierzchni oraz usług zamawianych z zewnątrz.

Wykres 12. Przewidywania wzrostu kosztów w Polsce

33,7

58,1

46,5

64,0

40,7

74,4

8,1

9,3

5,8

12,8

55,8

9,3

- 8,1

- 5,8

- 4,7

- 1,2

0,0

- 1,2

-20% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

6. Rezerwa nanależności nieściągalne

5. Koszt usług związanych z prowadzeniem

działalności gospodarczej (np.doradztwo podatkowe,

usługi HR, usługi księgowe,

marketingowe, itp.)

4. Koszty nieruchomości

(opłaty związane z wynajmem lub leasingiem,

zakup nieruchomości,koszt utrzymania nieruchomości, itp.)

3. Koszty transportu

2. Koszt siły roboczej

(pensje, świadczenia społeczne,

benefity pracownicze)

1. Ogólne koszty produkcji/świadczenia usług

Nieznacznie wzrosną Znacznie wzrosną Nieznacznie zmaleją Znacznie zmaleją


…oraz kosztów środowiska biznesowego…Należy oczekiwać wzrostu kosztów finansowania i obciążeń podatkowych

Dyrektorzy finansowi przewidują, że koszty prowadzenia biznesu w Polsce również będą rosnąć:

• wzrost kosztów finansowania długiem (38% dyrektorów)

• Wzrost kosztów kapitału

• Wzrost obciążeń CIT

• Wzrost obciążeń VAT

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

210

230

250

270

290

310

330

2010Q

1

2010Q

2

2010Q

3

2010Q

4

2011Q

1

2011Q

2

2011Q

3

2011Q

4

2012Q

1

2012Q

2

2012Q

3

2012Q

4

2013Q

1

2013Q

2

2013Q

3

2013Q

4

2014Q

1

2014Q

2

2014Q

3

2014Q

4

2015Q

1

2015Q

2

2015Q

3

2015Q

4

2016Q

1

2016Q

2

2016Q

3

2016Q

4

2017Q

1

Wykres 15. Udzielone kredyty

Wielkość należności banków od przedsiębiorstw

BorrowingWIBOR 3M

16%4% 8% 8%

47%58%

65%

30%

29% 34%24%

58%

9% 5% 1% 3%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2016H1 2016H2 2017H1 2017H2

Wykres 14. Koszty finansowania

Prognozy zmiany kosztów finansowania w ciągu najbliższych 12 miesięcy

Mocno spadną Nieco spadną Nie zmienią się

Nieco wzrosną Mocno wzrosną

15,1

25,6

4,7

9,3

3,5

11,6

55,8

50,0

0,0

- 1,2

- 5,8

- 4,7

-20% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

4. VAT

3. Podatek od

przedsiębiorstw

2. Koszt kapitału

1. Koszt zadłużenia

Wykres 13. Przewidywania zmian kosztów prowadzenia biznesu w

Polsce

Nieznacznie wzrosną Znacznie wzrosną Nieznacznie zmaleją Znacznie zmaleją


Poziom optymizmu w Polsce zaczął szybko rosnąćOptymizm dyrektorów podnosi się w całej Europie

• Po dwuletnim okresie systematycznego spadku optymizmu netto nastroje radykalnie się poprawiły. Wskaźnik optymizmu wzrósł aż o 9pp do poziomu 26%. 26% CFO uważa, że pespektywy finansowe ich przedsiębiorstw będą lepsze lub znacznie lepsze w najbliższej przyszłości. Optymizm netto, rozumiany jako odsetek osób wskazujących, że perspektywy finansowe ich firm są optymistyczne pomniejszony o odsetek wskazujących na pogorszenie sytuacji, spadł do poziomu 17% (21% rok temu).

• Istotne poprawa nastrojów nastąpiła w całej Europie, szczególnie w strefie Euro. Optymizm netto ważony skalą PKB poszczególnych krajów wynosi 32% (+7pp) dla krajów badanych Europy i 38% dla krajów EU (+13pp).

-21%-10% -11% -19% -18% -18% -19% -24% -20% -17%

34% 35% 38% 42%23%

32% 37% 34% 40% 40%

43% 47% 38% 30%

41%35%

36%28%

33% 34%

2%8% 13%

9% 18% 15% 7%14%

5% 9%

24%

45%

40%

20%

41%

32%

21%18% 17%

26%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Wykres 16. Perspektywy ekonomiczne w Polsce

Jak w porównaniu z sytuacją sprzed sześciu miesięcy oceniacie Państwo perspektywy finansowe Państwa spółki?

Bardzo pesymistycznie Raczej pesymistycznie

Bez zmian Raczej optymistycznie

Bardzo optymistycznie Optymizm netto

11%8%

17%

45%46%

40%

43% 46%43%

32%

38%

26%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Wykres 17. Perspektywy ekonomiczne w Europie

Jak w porównaniu z sytuacją sprzed sześciu miesięcy oceniacie Państwo perspektywy finansowe Państwa spółki?

Mniej optymistycznie Bez zmian

Bardziej optymistycznie Optymizm netto

+4pp

+0pp

+13pp

+7pp

+9pp

+5pp


Znaczący wzrost optymizmu netto CFO w Europie - krajeWykres 18. Optymizm netto dyrektorów finansowych w poszczególnych krajach Europy


Deloitte Global CFO SignalsOptymizm netto CFO w wybranych krajach na świecie


Poziom optymizmu w Europie – podział branżowyOptymizm dyrektorów w poszczególnych branżach

Wykres 19. Optymizm netto dyrektorów finansowych w poszczególnych branżach

11% 13%9% 12% 10% 13%

9%13%

7% 10%5%

45% 41%43%

42%38%

51%52%

39% 52% 48%66%

43% 46% 48% 46%52%

36% 39%

48%41% 42%

29%

AVG GDP Dobra

konsumpcyjne


wydobycie

Usługi

profesjonalne


Mniej optymistczny Raczej bez zmian Bardziej optymistyczny

32% 33% 39% 34% 43% 23% 31% 36% 34% 33% 24%

Net balance


Mimo niepewności firmy mają coraz większy apetyt na ryzyko i utrzymują lekki wzrost inwestycji

• Skłonność do zwiększania ryzyka obciążającego bilans wskazuje na gotowość firm do rozwoju, otwartości na nowe pomysły i inwestycje.

• Spadek poczucia niepewności gospodarczej nie przekłada się jednak jeszcze na wzrost skłonności do podejmowania dodatkowego ryzyka i inwestycji nieznacznie zaczęło rosnąć w Polsce.

33% 36% 34%

-67% -64% -66%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Wykres 20A. Skłonność do ryzyka

Czy teraz jest dobry czas na podejmowanie dodatkowego ryzyka?

Tak Nie

55%62% 64% 63% 61%

52%

23%

33%

42% 43%

34% 33%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2015H1 2015H2 2016H1 2016H2 2017H1 2017H2

Wykres 20B. Niepewność i apetyt na ryzyko w Europie

Niepewność Apetyt na ryzyko EMEA

6% 6%

8% 13% 11%

36% 28% 35%

21%35% 29%

29%18%

20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2016H2 2017H1 2017H2

Wykres 21. Prognoza CAPEX

Jak zdaniem CFO w Polsce zmienią się nakłady inwestycyjne ich firm?

Znacznie wzrośnie Nieznacznie wzrośnie

Nie zmieni się Nieznacznie zmaleje

+5pp 6mies+12pp 12mies

+2pp 6mies+4pp 12mies

-1pp 6mies-10pp 12mies


Prognozy dynamiki inwestycji CAPEX w podziale na krajeJak zdaniem CFO zmienią się nakłady inwestycyjne ich firm?

Wykres 22. Zmiany nakładów inwestycyjnych firm w Europie (%)


Zmiany nakładów inwestycyjnych firm w Europie (CAPEX) – przekrój sektorowy

Wykres 23. Zmiany nakładów inwestycyjnych firm CAPEX w podziale na branże w Europie

PL 63%

42%48%

36%

46%

38%42%

34%

45%42%

50%

34%

16% 16%13%

15%13%

16%

26%

14%

11%7%

19%

AVG GDP Dobra

konsumpcyjne


wydobycie

Usługi

profesjonalne


<-

Spadek

Wzro

st

->

Wzrost Spadek

27% 32% 23% 31% 25% 27% 9% 31% 31% 43% 15%

Net balance

Jak zdaniem CFO zmienią się nakłady inwestycyjne ich firm?


Prognozy CFO dla Polski na rok 2018 Pozytywne prognozy ale nadal poniżej prognoz budżetu PaństwaPoprawa nastrojów dyrektorów finansowych jest związana z lepszymi prognozami wzrostu ich przedsiębiorstw i Polski:

• Wzrost PKB w roku 2018 w opinii CFO będzie niższy niż zakładany w Budżecie. Aż 86% CFO prognozuje, że wzrost nie przekroczy 3,5% PKB a 54% uważa, że przekroczy 2,5%. Największa grupa (40% CFO) wskazuje na wzrost w przedziale 2,5- 3,5%. Ostrożnościowe prognozy CFO wskazują, że z perspektywy przedsiębiorstw w Polsce można oczekiwać wzrostu PKB na poziomie około 3%.

• Rosną oczekiwania inflacyjne. Aż 57% CFO oczekuje inflacji w 2018 roku powyżej 2%. Dyrektorzy zakładają więc istotny impuls inflacyjny, który mógłby być efektem wzrostu kosztów płac wynikających z rosnących braków wykwalifikowanej kadry, podniesienia płacy minimalnej, obciążeń FUS czy też programu 500+.

PL 60%

w owalach znajdują się założenia budżetowe na rok 2018

Instytucja/rok 2017 2018 2019

MFW 3,8 3,3 3,0

KE 4,2 3,8 3,4

Bank Światowy 3,3 3,2 3,2

NBP 4,0 3,5 3,3

OECD 3,6 3,1 -


KE 1,6 2,1 2,8

NBP 1,9 2,0 2,5

Prognoza PKB dla Polski w latach 2016-2018 wg poszczególnych instytucji

Prognoza wartości wskaźnika inflacji (%) wg NBP i KE dla Polski w latach 2015-2018

Źródła danych:http://www.imf.org/external/index.htmhttp://ec.europa.eu/index_pl.htmhttp://www.worldbank.org/http://www.nbp.pl/http://www.oecd.org/

2%

19%20%

51%

8%10%12%

36%

42%

0%

14,67% 13,33%

44%

25,33%

2,67%

6%

14% 27%

40%

14%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

<=0,5% 0,6% - 1,5% 1,6% - 2,5% 2,6% - 3,5% >3,5%

Wykres 24. Prognoza PKB

Jaka zdaniem CFO będzie dynamika PKB w roku 2018?

2016H1 2016H2 2017H1 2017H2

2,3%

8%

76%

13%3%

0%

16%

76%

7%1% 0%

5%

49%

39%

7% 0%0%

43%48%

8%

1%0%

20%

40%

60%

80%

Deflacja 0-2% 2-3% 3-5% >5%

Wykres 25. Prognoza inflacji

Jaka zdaniem CFO będzie inflacja w roku 2018?

2016H1 2016H2 2017H1 2017H2

3,8%


Prognozy CFO dla Polski na rok 2018 – zbyt ostrożne? Czy wzrost w przyszłym roku nadal może bazować na wzroście konsumpcji?

• Prognozy CFO na rok 2017 i 2018 mogą wydawać się bardzo ostrożne mając na względzie zmniejszenie poziomu niepewności gospodarczej i bardzo wysokie wzrosty PKB w pierwszej połowie roku 2017.

• Głównym źródłem wzrostu PKB w ostatnich 12 miesiącach był jednak silny wzrost krajowej konsumpcji, w tym wynikający z programu 500+.

• Zapewnienie dalszego wzrostu krajowej konsumpcji w kolejnych następnych kwartałach ponad wysoki poziom z poprzedniego roku może być trudne.

• W efekcie PKB 2018 prognozowany przez dyrektorów finansowych na poziomie ok. 3% może więc być realny mając na względzie efekt wysokiej bazy.

• W roku 2018 wzrost gospodarczy będzie jednak musiał napędzać również wzrost inwestycji.

Wykres 26. Struktura wzrostu PKB Polski (www.businessinsider.pl)

Prognozy CFO Survey przed rozpoczęciem roku

?

?

Wykres 27. Zmiana PKB w Polsce (ceny stałe, wyrównane sezonowo)

0,1%

1,3%

1,8%

2,2%

3,1%3,2% 3,2%

3,5%3,8%

3,3%3,6%

4,6%

2,9%3,0%

2,4%2,5%

4,0%3,9%

0%

1%

1%

2%

2%

3%

3%

4%

4%

5%

5%


Prognozy CFO dla Polski na rok 2018 Nadal malejące bezrobocie i nieco słabszy kurs PLN

• Poziom bezrobocia w Polsce jest najniższy w historii i niższy niż w wielu najbardziej rozwiniętych krajów. Mimo to aż 45% dyrektorów finansowych prognozuje nieznaczne ale dalsze obniżenie stopy bezrobocia w 2018 roku. Na tle problemów z dostępnością pracowników utrzymanie się bezrobocia na dotychczasowym poziomie. Jednak aż 48% badanych uważa, że bezrobocie będzie dalej się obniżać, co jest zgodne z prognozą rządu.

• Dyrektorzy finansowi przewidują, że kurs Euro będzie utrzymywał się na podobnym poziomie jak obecnie. 70% dyrektorów uważa, że będzie on się kształtował w przedziale 4,10-4,30 PLN/ Euro.

PL 63%


MFW 4,8 4,0 3,9

KE 5,0 4,2 4,0

NBP 4,9 4,3 4,1

Prognoza wartości wskaźnika stopy bezrobocia (%) dla Polski wg NBP, KE i MFW w latach 2016-2018

w owalach znajdują się założenia budżetowe na rok 2018

Źródła danych:http://www.imf.org/external/index.htmhttp://ec.europa.eu/index_pl.htmhttp://www.nbp.pl/

2%

44%

34%

20%

0%

8%

40%

28%24%

0%1%

47%

28%

20%

4%5%

44%

36%

15%

0%0%

10%

20%

30%

40%

50%

Zmniejszy

się znacząco

Zmniejszy

się

nieznacznie

Bez zmian Zwiększy się

nieznacznie

Znacznie

wzrośnie

Wykres 28. Prognoza bezrobocia

Jaka zdaniem CFO będzie stopa bezrobocia?

2016H1 2016H2 2017H1 2017H2

0% 1%7% 8%

25%

41%

12%

5%2%

0%

5%

15%

41%

29%

5% 4%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

3,80 PLN

- 3,89

PLN

3,90 PLN

- 3,99

PLN

4,00 PLN

- 4,09

PLN

4,10 PLN

- 4,19

PLN

4,20 PLN

- 4,29

PLN

4,30 PLN

- 4,39

PLN

4,40 PLN

- 4,49

PLN

Powyżej

4,50 PLN

2017H1 2017H2

Wykres 29. Prognoza kursu walutowegoJaki zdaniem CFO będzie kurs walutowy na koniec 2018?

6,4%

4,25


Stabilne prognozy w obszarze zatrudniania

Wykres 30. Zatrudnienie

38% 37%

23%

44%47%

36%32%

52%

43%48%

20%

19% 18%

30%

13%

20%17%

22%

13%13% 10%

20%

AVG GDP Dobra

konsumpcyjne


wydobycie

Usługi

profesjonalne


<-

Spadek

Wzro

st

->

Wzrost Spadek

19% 19% -7% 30% 27% 19% 9% 39% 31% 37% 0%

Net balance

Wg dyrektorów finansowych większość branż w Europie zanotuje wzrost zatrudnienia w 2018

roku poza sektorem finansowym, który przewiduje spadek oraz sektorem publicznym – gdzie nie

przewiduje się zmian zatrudnienia.


Priorytety i obawy CFOWzrost przychodów, nowe produkty i redukcja kosztów priorytetami

• Wzrost przychodów na obecnych rynkach i wprowadzenie nowych produktów to kluczowe strategie firm w Polsce na rok 2018 (odpowiednio 62% i 44%). To może dawać silny impuls innowacyjności dla gospodarki.

• W odpowiedzi na wyzwania związane ze wzrostem kosztów co trzecia firma zamierza jednak podjąć działania w zakresie redukcji kosztów bezpośrednich i pośrednich. W co trzecim przypadku takiej inicjatywy oznaczać to może również restrukturyzację.

• Inwestycje i działalność B-R bardzo rzadko stanowić będą kluczową strategię firmy.

* Wykres prezentuje % odpowiedzi z 3 najwyższymi priorytetami

1%

1%

2%

7%

7%

15%

16%

17%

17%

17%

22%

28%

31%

48%

50%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Ryzyko stopy procentowej

Inne

Niewypłacalność i ograniczenia związane z…

Niedobór kapitału

Przełomowe technologie (ang. disruptive…

Rosnąca konkurencja

Ryzyko geopolityczne

Spadek popytu krajowego lub recesja

Ryzyko kursowe

Wzrost poziomu regulacji biznesu w Polsce

Spadek popytu za granicą lub recesja

Niestabilny system prawa spółek i prawa…

Naciski rynkowe w zakresie obniżania cen…

Wzrost kosztów prowadzenia działalności…

Niedobór wykwalifikowanych pracowników

Wykres 31. Czynniki ryzykaJakie czynniki ryzyka CFO postrzegają jako najistotniejsze?

14%

14%

16%

23%

28%

35%

34%

36%

44%

62%

0% 10%20%30%40%50%60%70%

Restrukturyzacja

Działalność badawczo-

rozwojowa

Zwiększenie nakładów

inwestycyjnych (CAPEX)

Wzrost przychodów: nowe

rynki, poprzez przejęcia

Nowe inwestycje

Poprawa przepływów

pienieżnych i płynności

finansowej

Redukcja kosztów

(bezpośrednich)

Redukcja kosztów (pośrednich)

Wprowadzenie nowych

produktów/usług

Wzrost przychodów:obecne

rynki, wzrost organiczny

Wykres 32. Kluczowe strategie przedsiębiorstw na 2018 rok


Kluczowe priorytety strategii przedsiębiorstw w EuropieW Europie zaczynają dominować strategie ekspansywne rozwoju i podnoszenia przychodów


Prognozy CFO dla polskich firmPolskie firmy stale poprawiają dynamikę przychodów i marże

• 70% przedsiębiorstw w Polsce planuje wzrost przychodów a 53% również wzrost marż w roku 2018. Mniej niż 15% zakłada niewielki spadek w przychodach lub rentowności.

• To bardzo dobry sygnał wskazujący, że przedsiębiorstwa w Polsce są coraz silne i stabilne finansowo.

• W roku 2018 będzie kolejnym rokiem wzrostu inwestycji. Aż 49% przedsiębiorstw planuje wzrost inwestycji w porównaniu do 53% pół roku temu i 50% rok temu.

0%0%

6% 7% 8%

8%16%

22%

55%

58%52%

28%18% 17%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2016H2 2017H1 2017H2

Wykres 33. Prognoza przychodówJak zdaniem CFO zmienią się przychody ich firm?

Znacznie zmaleje Nieznacznie zmaleje Nie zmieni się

Nieznacznie wzrośnie Znacznie wzrośnie

1%2% 0%

17% 15% 15%

33% 33%31%

39%38% 45%

9% 12% 8%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2016H2 2017H1 2017H2

Wykres 34. Prognoza marżJak zdaniem CFO zmienią się marżeoperacyjne ich firm??

Znacznie zmaleje Nieznacznie zmaleje Nie zmieni się

Nieznacznie wzrośnie Znacznie wzrośnie


Prognozy dynamiki przychodów i marż w podziale na kraje

Wykres 35. Wzrost przychodów i marży operacyjnej (%)

• Belgia, Finlandia i Szwecja planują największy wzrost w 2018 roku

• UK i Dania planują największe spadki


Prognozy dynamiki przychodów w podziale na branże w Europie

Jak zmienią się przychody Państwa firmy w najbliższych 12 miesiącach?

Wykres 36. Zmiana przychodów

69% CFO oczekuje, że ich przychody wzrosną w ciągu najbliższych 12 miesięcy, a 11%

spodziewa się, że spadną. Średnio 59% CFO oceniają pozytywnie perspektywy związane z ich

przychodami.

59% 62% 59% 73% 50% 58% 45% 56% 67% 75% 9%

Net balance

69% 72% 68%78%

67% 68%60%

67%74%

80%

38%

11% 10% 9%5%

18%

10%16% 11% 7%

5%

29%

AVG GDP Dobra

konsumpcyjne


wydobycie

Usługi biznesowe Ochrona zdrowia Inne Sektor publiczny

<-

Spadek

Wzro

st

->

Wzrost Spadek


Rentowność – przekrój sektorowy

Wykres 37. Prognoza zmiany marż

45% 47%41%

51%47% 50%

36%

52%

43%

54%

17%

21%23%

21%

14%

19%17%

26%

16%

10%

14%

26%

AVG GDP Dobra

konsumpcyjne


wydobycie

Usługi

profesjonalne


<-

Spadek

Wzro

st

->

Wzrost Spadek

24% 24% 20% 37% 27% 33% 9% 36% 33% 41% -9%

Net balance

Największej poprawy rentowności można się spodziewać w sektorze usług biznesowych, ochrony

zdrowia i produkcji.


Źródła finansowania Kredyt bankowy atrakcyjny i nadal dostępny

• Kredyt bankowy jest zdecydowanie najatrakcyjniejszym zewnętrznym źródłem finansowania. Łącznie 60% badanych oceniło tę formę finansowania jako atrakcyjną (67% pół roku temu). Następny w kolejności to finansowanie wewnętrzne (63% w porównaniu do 58% pół roku temu). Obligacje i emisja akcji są stosunkowo najmniej atrakcyjnymi źródłami finansowania.

• Maleje wysoka ocena dostępności kredytów. Tylko 22% uważa, że są łatwo dostępne. Ogółem jednak 95% dyrektorów uważa, że są one normalnie lub łatwo dostępne. Zjawiska związane z szeregiem zmian dotyczących sektora bankowego takich, jak podatek bankowy, przewalutowanie kredytów frankowych oraz upadłości banków spółdzielczych nie wpłynęły więc znacząco na dostępność kredytów i zacieśnienie polityki kredytowej banków.

PL 63%-10% -17% -17% -10%-19% -22%

-8%-1%

-1% -1%-1%

-5% -3%

-3%

28%

66% 64%

24%35% 31%

45%

50%

13% 17%

60% 34% 35%

42%

10%2% 0%

3%

8% 8%

1%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Kredytbankowy

Obligacjekorporacyjne

Emisja akcji Finansowaniewewnętrzne

Pożyczka odakcjonariusza

Instrumentykapitałowe

Funduszeeuropejskie

Wykres 38. Atrakcyjność źródeł finansowania

Jaka jest atrakcyjność poszczególnych źródeł finansowania?

Nieatrakcyjne Bardzo nieatrakcyjne Neutralne Atrakcyjne Bardzo atrakcyjne

-13%-4% -5% -6% -9% -7% -11%

-5%

33%

32%37%

62%

40%33%

35%

22%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2014H1 2014H2 2015H1 2015H2 2016H1 2016H2 2017H1 2017H2

Wykres 39. Dostępność kredytów

Jak CFO oceniają dostępność kredytów?

Trudno dostępne Normalnie dostępne Łatwo dostępne


Źródła finansowaniaKredyt bankowy atrakcyjny w budownictwie, energetyce, produkcji i dobrach konsumpcyjnych

Wykres 40. Źródła finansowania

14%21%

14% 11%16%

10% 8%13% 15% 18%

10%

24%

22% 36%

25%

25%

15%

27%24%

35% 31%52%

63%57%

50%

64%59%

75%

65% 63%

50% 51%

38%

AVG GDP Dobra

konsumpcyjne


wydobycie

Usługi

profesjonalne


Unattractive Bez zdania Atrakcyjny

49% 36% 36% 53% 43% 66% 57% 51% 35% 33% 28%

Net balance

Nieatrakcyjny


Prognozy CFO dla Polski Aktywność M&A pozostanie w 2018 roku podobna jak w roku bieżącym

• 45% badanych dyrektorów finansowych prognozuje wzrost poziomu aktywności w zakresie fuzji i przejęć M&A w Polsce. Charakter prognozy pozostaje stabilny od dłuższego czasu.

PL 63%

0%7% 6% 4%

8%

44%

49%41% 45%

48%

47%

37%46%

37%

41%

9% 8% 7%13%

4%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2015H2 2016H1 2016H2 2017H1 2017H2

Wykres 41. Zmiana poziomu M&A w Polsce

Jakich zmian w poziomie fuzji i przejęć oczekują CFO?

Znacznie wzrosną

Zwiększą się

nieznacznie

Bez zmian

Zmniejszą się

nieznacznie

Rola Pionu Finansów

w rewolucji cyfrowej


Zarządzanie finansami w erze cyfryzacji biznesu

Perspektywa CFO:

„Jeżeli nasi koledzy z zarządu, liderzy funkcji biznesowych, chcą konkurować w cyfrowym świecie, będą musieli:• przetwarzać więcej informacji• w krótszym czasie,• i wyciągać trafne wnioski biznesowe szybciej niż

kiedykolwiek.

Będą również musieli mieć metodę na szybką weryfikację czy dane operacyjne i przepływy finansowe w świecie cyfrowym są wiarygodne i można na nich polegać.

Będzie to wymagało nowych technologii - i grupy ludzi, których cechuje niezaspokojona ciekawość i umiejętność korzystania z nowych narzędzi.

Tacy ludzie w finansach będą musieli zmienić sposób w jaki biznes rejestruje transakcje, zapewnia wiarygodność danych jak również w jaki sposób mierzy oraz zarządza efektywnością działalności gospodarczej w cyfrowym świecie.”


Dyrektorzy finansowi w Polsce aktywnie kreują strategię cyfryzacji firm

Z badania CFO Survey wynika, że w Polsce 60% dyrektorów finansowych aktywnie kreuje strategię firmy w cyfrowym świecie biznesu a dalszych 21% niezależnie weryfikuje inicjatywy cyfryzacji w gronie zarządu.

Jedynie w co piątej firmie CFO nie angażuje się w tematykę cyfryzacji.

33%

27%

21%

20%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Jako inicjator i aktywny współautor cyfryzacji

firmy

Jako aktywny lider ale tylko w swoim obszarzefunkcjonalnym

Jako niezależny weryfikator inicjatyw cyfryzacjiw gronie zarządu

Cyfryzacja nie jest istotnym elementem

odpowiedzialności CFO

Wykres 42: W jakiej roli dyrektor finansowy w Państwa firmie uczestniczy

w realizacji strategii cyfryzacji firmy (Digital Strategy = Strategia

funkcjonowania w świecie cyfrowym i wykorzystując zautomatyzowane

procesy)?


Funkcja finansowa musi się istotnie zmienić aby dostosować się do wyzwań cyfrowego biznesu

40%

35%

13%

9%

4%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Istotnie

Dużo

Bardzo dużo

Mało

Bardzo mało, nieistotnie

Wykres 43. Na ile pion finansowy powinien się zmienić w

wyniku wzrostu stopnia cyfryzacji działalności firmy(wzrostu skali działalności funkcjonowania w świeciecyfrowym i wykorzystując zautomatyzowane procesy)?

88% CFO uważa, że pion finansów będzie się musiał istotnie zmienić, żeby wspierać firmę w erze rewolucji cyfrowej choć około połowa nie czuje się w dobrze do tej zmiany przygotowanych.

Te zmiany będą dotyczyły wielu wymiarów funkcjonowania finansów: od narzędzi ewidencji i automatyzacji (49%), sposobu analizy danych (44%), kontrolingu nowych procesów (42%) oraz kontroli nowego modelu biznesowego (29%).

49%

44%

42%

29%

14%

1%

Cyfryzacja pionu finansowego, np.

aplikacje mobilne, rozwiązania w

chmurze, integrację cyfrową

procesów, robotykę

Prowadzenie analiz opartych na

przetwarzaniu Big Data (modele

operacyjne działające w oparciu o

dane)

Kontroling cyfrowych procesów

biznesowych

Pomiar i wsparcie zarządzania nowym

modelem operacyjnym działania firmy

z wykorzystaniem narzędzi cyfryzacji

Wspieranie opracowania i wdrożenia

strategii cyfryzacji firmy

Inne (jakie):

Wykres 44. Na jakie nowe obszary funkcjonowania pionu

finansowego cyfryzacja może mieć największy wpływ?


Dyrektorzy finansowi bardziej skupieni są na automatyzacji niż na wartości analitycznej dla biznesu

Cele cyfryzacji Finansów

63%

51%

37%

31%

29%

24%

17%

11%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Automatyzacja wprowadzania i przetwarzania

dokumentów

Automatyzacja sprawozdawczości zarządczej i

dopasowanie do indywidualnych wymagań

Automatyzacja systemu kontroli

Wdrożenie „Fabryki księgowo-finansowej”

opartej na zautomatyzowanych procesach

Umożliwienie całościowego zarządzaniaprocesami dzięki wdrożeniu monitoringu

efektywności i przebiegu procesów

Zbudowanie możliwości prowadzenia w czasie

rzeczywistym planowania wariantowego,prognozowania i analiz wykonania

Wsparcie działania rozproszonej organizacji

dzięki zwiększeniu wykorzystania cyfrowychnarzędzi umożliwiających współpracę

Wsparcie wzrostu potencjału Partnerów

Biznesowych dzięki zwiększeniu możliwości

prowadzenia analiz

Wykres 45. Jakie są kluczowe cele Państwa strategii cyfryzacji pionu

finansowego?Większość dyrektorów finansowych w Polsce skupia się na wykorzystaniu szans płynących z nowych narzędzi do zwiększenia efektywności procesów finansowych. 63% planuje wdrożyć większą automatyzację wprowadzania i przetwarzania dokumentów (w tym workflow, roboty itp.), a 51% zautomatyzować generowanie sprawozdań.

Wyzwania związane z prowadzeniem biznesu w świecie cyfrowym będą jednak wymagały innego spojrzenia na efektywność biznesu, lepszego wsparcia biznesu, zapewniania wiarygodności i bezpieczeństwa danych oraz poprawy szybkości i dostępności do informacji. Te obszary są istotne dla mniej niż jednej czwartej CFO. Być może ze względu na mały odsetek operacji w świecie cyfrowym.


Z jednej strony brak wykwalifikowanych pracowników a z drugiej ogromne potrzeby rozwijania wiedzy i kompetencji

Kluczowe wyzwanie cyfryzacji – ludzie i umiejętności

65%

45%

45%

41%

31%

17%

0%

Wiedza o automatyzacji procesów

Analityczne i statystyczne kwalifikacje

pracowników

Integracja systemów transakcyjnych i

sprawozdawczych (z perspektywy IT)

Znajomość cyfrowych modeli biznesowych i

rozwiązań cyfrowych

Umiejętności z zakresu zarządzania

projektami

Umiejętności z zakresu komunikacji i

wywierania wpływu na decydentów

Inne (jakie):

Wykres 46. Jakie kwalifikacje powinien rozwijać pion finansowy, by

spełnić oczekiwania związane z cyfryzacją?Jak wskazuje CFO Survey aż dla 50% przedsiębiorstw jednym z kluczowych obszarów ryzyka gospodarczego jest brak wykwalifikowanych pracowników.

Z drugiej strony efektywne zaistnienie biznesu w świecie cyfrowym będzie wymagało silnego rozwoju kadr w pionie finansów. Aż 65% firm nie ma wystarczającej wiedzy o automatyzacji procesów, a 45% wymaga rozwoju w zakresie analityki i statystyki jak również integracji systemów.

To ogromne wyzwanie dla dyrektorów finansowych, którzy sami też potrzebują wiedzy w tym zakresie.


Przewidujemy rosnące zainteresowanie możliwościami automatyzacji procesów z wykorzystaniem robotów

Automatyzacja procesów z wykorzystaniem robotów

31%

26%

13%

12%

9%

4%

4%

2%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Jeszcze się nad tym nie

zastanawialiśmy

Nie przewidujemy automatyzować

procesów w najbliższych 2 latach

Szukamy potencjału do

automatyzacji

Mamy zamiar rozpocząć prace nad

automatyzacją z wykorzystaniem

robotów

Rozpoczęliśmy wdrożenie

Jesteśmy zaawansowani w

automatyzacji z wykorzystaniem

robotów

Nie wiemy co to jest proces RPA

Wiemy co to jest proces RPA ale niewiemy do czego możemy go

wykorzystać

Wykres 47. Jak w Państwa firmie są zaawansowane prace nad

automatyzacją procesów z wykorzystaniem robotów (ang. Robotic Process Automation)?

• Jednym z narzędzi automatyzacji procesów są Roboty -oprogramowanie klasy RPA (z ang. Robotic ProcessAutomation).

• Jest to bardzo innowacyjne oprogramowanie pozwalające zastąpić pracę człowieka operującego na wielu źródłach danych i aplikacjach. Znajomość robotów w Polsce jest nadal bardzo ograniczona (65% badanych) i stąd wiele firm nie potrafi określić jak można je wykorzystać w najbliższej przyszłości. Stąd większość ankietowanych Dyrektorów Finansowych jeszcze się nie zastanawiało (31%) bądź nie przewiduje automatyzacji procesów z wykorzystaniem narzędzi klasy RPA (z ang. Robotic Process Automation) –kolejne 26% procent respondentów.

• Niemniej aż 22% firm rozpoczęło już projekty zastosowania robotów, z czego aż 9% już realizuje wdrożenie. Dalsze 12% ma zamiar rozpocząć prace nad automatyzacją z wykorzystaniem robotów. Potwierdza to, że firmy w Polsce są innowacyjne i poszukują oraz wdrażają najnowsze rozwiązania światowe.

• Porównując wyniki tych badań np. do tegorocznego badania Deloitte „2017 Global Shared Services Survey” (58% organizacji zainteresowanych lub wdrażających rozwiązania RPA), można się spodziewać, że zainteresowanie automatyzacją będzie rosło także w naszym regionie).


Dotychczas nieodkryty potencjał automatyzacji


6%

23%

19%

9%

1% 0%

42%

0,0 %

5,0 %

10,0 %

15,0 %

20,0 %

25,0 %

30,0 %

35,0 %

40,0 %

45,0 %

Mniej niż

5%

5%-10% 10%-20% 20%-40% 40%-60% Ponad

60%

Trudno

powiedzieć

Wykres 48. Jakiej wielkości oszczędności Państwo się spodziewają /

osiągnęli dzięki automatyzacji z wykorzystaniem robotów w zautomatyzowanych procesach?

• Blisko połowa (42%) Dyrektorów Finansowych nie miała jeszcze okazji wyrobić sobie zdania na temat potencjału oszczędności wynikających z wdrożenia automatyzacji z wykorzystaniem robotów.

• Wśród tych, którzy mają już wyrobiona zdanie na ten temat przeważa opinia, że oszczędności te nie przekroczą 10% (tak uważa 29% respondentów).

• Ponownie, porównując wyniki tych badań do tegorocznego badania Deloitte „2017 Global Shared Services Survey”, w których 80% badanych uważa, że potencjał oszczędności wynikający z wdrożenia RPA przekracza 10%.

• Różnica w ocenie może częściowo wynikać albo ze stosunkowo niskich kosztów pracy w naszym regionie (chociaż badania globalne jest prowadzone w wielu lokalizacjach również tych nisko-kosztowych) albo wciąż nieodkrytego realnego potencjału optymalizacji.

• Wdrożenie RPA może przynieść wiele dodatkowych korzyści (następna strona)

Zakres oszczędności z RPA najczęściej wskazywany w „2017 Global Shared Services Survey”: 10-40%


Wykorzystanie narzędzi klasy RPA może przynieść szereg, nie tylko finansowych korzyści


SKALOWALNOŚĆ

KONTROLA REDUKCJA KOSZTÓW

KRÓTSZY CZAS REALIZACJI

BEZPIE-CZEŃSTOW

JAKOŚĆ WYNIKÓW

OPERACJE 24/7

Korzyści z wdrożenia RoboticsProcess

Automation

Redukcja czasu realizacji zadań

Możliwość alokowania pracowników do działań wnoszących wyższą wartość dodaną (nierutynowych)

Jakość realizacji procesu najczęściej wzrasta, przy czym błędy lub wyjątki mają charakter systematyczny, co umożliwia ich bardziej sprawne rozwiązywanie

Niższy średni koszt ze względu na szybsze działanie i eliminacje typowo ludzkich pomyłek (np. „literówek”)

Możliwość łatwego zwiększania ilości robotów przez dodawania licencji oraz ich scentralizowaną kontrolę

Automatyczne prowadzenie rejestru czynności i zdarzeń wspierające audyty i kontrole –referencje użytkownika i dokumentów, wpisywane wartości, itp.

Roboty posiadają indywidualny dostęp do interfejsu użytkownika, proces nie jest modyfikowany, dane są przechowywane i przetwarzane tak jak wcześniej.

Brak potrzeby odpoczynku, możliwość pracy w trybie nocnym w celu przygotowania bazy dla pracy pracowników w trakcie dnia

WYDAJNOŚĆ PRACOWNIKÓW


Prognozy 3 lata


Perspektywa długoterminowaPozytywne perspektywy długoterminowe

• Odsetek CFO uważających, że w długim terminie ich zdolność obsługi długu nieznacznie wzrośnie zaczął się istotnie obniżać jednak nadal pozostaje pozytywny (40%). Jest to pozytywna prognoza mając na względzie, że obecna sytuacja przedsiębiorstw w Polsce jest dobra.

Net 39%Net 53%Net 37%Net 57%Net 65%

9% 5% 4% 8% 7%

29%

50%41%

51%43%

44%

33%

37%

29%36%

18%10%

17%11% 14%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2015H2 2016H1 2016H2 2017H1 2017H2

Wykres 49. Zdolność obsługi długu przedsiębiorstw

w PolsceOcena 3-letniej perspektywy możliwości obsługi zadłużenia w Polsce

Mocno spadnie Nieco spadnie Nie zmieni się

Nieco wzrośnie Mocno wzrośnie


Podsumowanie: Stabilny wzrost i optymizm pomimo podniesienia kosztów prowadzenia biznesu i pojawiających się problemów z dostępnością wykwalifikowanych pracowników

• CFO przez lata trafnie przewidywali wzrost PKB Polski, np. w roku 2013 - ok. 1,5% PKB (1,6%), 2014 - ok. 3% (3,4%), 2015 -ok.3% (3,6%) sprawdziły się, 2016 – ok. 3,0% (2,7%). Prognozy na rok 2017 na poziomie około 3% wydają się bardzo ostrożnościowe jednak trudno zakładać dalszy dynamiczny wzrost konsumpcji, który w drugiej połowie umożliwi tak dynamiczny wzrost jak w pierwszej.

• W Polsce istotnie zmalało poczucie niepewności gospodarczej. Liczba dyrektorów, którzy uważają, że utrzymuje się wysoki poziom niepewności spadł aż o 51pp. 53% uważa, że warunki działania są normalne. Niemniej jest nadal szereg czynników, które stanowią istotne obszary ryzyka dla działalności w roku 2018. Coraz większe i priorytetowe znaczenie mają trzy z nich: Niedobór wykwalifikowanych pracowników (50%), wzrost kosztów operacyjnych (48%) i presja cenowa na rynku (31%). Nadal istotne znaczenie ma zmienne prawo gospodarcze (28%).

• Zdecydowana większość dyrektorów uważa, że w wyniku zmian regulacji jak i rynku wzrosną koszty działalności (koszty siły roboczej –znacząco, koszty operacyjne, transportu, wykorzystania nieruchomości) oraz wzrosną koszty środowiska biznesowego (koszty finansowania, kapitału ale także wzrosną podatki CIT i VAT.

• Zdaniem dyrektorów finansowych w roku 2018 Polska będzie kontynuowała stabilny wzrost na poziomie około 3% (86% dyrektorów przewiduje wzrost nie większy niż 3,5% co jest niższe od założeń Budżetu Państwa – 3,8%), wzrośnie inflacja do poziomu ponad 2% (wartość oczekiwana), stabilny nieco słabszy kurs walutowy (4,1-4,3 PLN/ EUR) –70% ankietowanych i dalszy spadek obecnie niskiego poziomu bezrobocia (45%).

• Po dwóch latach spadku nastrojów poziom optymizmu netto dyrektorów finansowych znacząco wzrósł do poziomu 26% (z 17% pół roku temu). Poprawa nastrojów nastąpiła w całej Europie poza UK. Oznacza to, że liczba firm, które wierzą, że ich perspektywy ekonomiczne w roku 2018 będą lepsze niż w roku 2017 jest większa niż tych którzy myślą odwrotnie. Historycznie zmiana tego optymizmu był prognostykiem zmiany dynamiki wzrostu PKB. Przedsiębiorstwa w Polsce zakładają, że zarówno przychody jak i rentowność w 2018 roku będą rosły.

• Wzrósł również apetyt na ryzyko oraz będą rosły inwestycje w tempie takim jak w poprzednich dwóch latach – niezbyt dynamicznie. Inwestycje ani Badania i rozwój nie będą kluczowymi priorytetami strategii na rok 2018.

• Kluczowymi strategiami będzie wzrost organiczny (62% firm) oraz wprowadzanie nowych produktów (44%). W odpowiedzi na wzrost kosztów operacyjnych w gospodarce co trzecia firma będzie jednak nastawiała się na redukcję kosztów bezpośrednich i pośrednich.

• 60% dyrektorów finansowych aktywnie kreuje strategię firmy w cyfrowym świecie biznesu a dalszych 21% niezależnie weryfikuje testrategie. 88% CFO uważa, że pion finansów będzie się musiał istotnie zmienić, żeby wspierać firmę w erze rewolucji cyfrowej choć około połowa czuje, że nie jest do tej zmiany dobrze przygotowana. Te głębokie zmiany oczekiwane są w obszarach cyfryzacji i automatyzacji procesów, jak np. wykorzystanie robotów (50%), bardziej zaawansowanej analityki biznesu, np. big data (44%) jakrównież wdrożenia nowych metod kontrolingu –procesów biznesowych (42%) jak i nowych, cyfrowych modeli biznesu (29%).


Zapraszamy do lektury naszych publikacji dla CFO http://www.Deloitte.com/pl/cfo

Pełen raport z badania obejmujący dane w podziale na wszystkie kraje oraz wyniki poprzednich badań można znaleźć na stronie http://www.deloitteresearchemea.com

http://www.deloitte.com/pl/cfo

http://www.deloitteresearchemea.com/

http://www.deloitte.com/view/pl_PL/pl/zagadnienia/rozwizaniadlacfo/2d9b776da08d3410VgnVCM1000003256f70aRCRD.htm


O badaniuDlaczego analiza opinii CFO jest istotna?

• Deloitte CFO Survey jest jednym z niewielu regionalnych badań opinii liderów firm w Europie i przedstawia unikatową perspektywę dyrektorów finansowych.

• CFO mają własny punkt widzenia i odrębną ocenę sytuacji gospodarczej oraz sytuacji i perspektyw swoich przedsiębiorstw i branży.

• CFO są zainteresowani opinią i priorytetami innych CFO.

• CFO mogą dać dodatkową perspektywę, jak ocena gospodarki przekłada się na strategie przedsiębiorstw.

• Opinia CFO może uzupełniać perspektywę dostarczaną przez analityków rynkowych:

Opinia publiczna otrzymuje szereg informacji o trendach i prognozach od analityków.

CFO odpowiadają bezpośrednio za sytuację finansową i decyzje inwestycyjne swoich podmiotów, mają też bezpośrednią styczność z warunkami rynkowymi (np. dostępność finansowania) – są praktykami, których opinie oraz doświadczenia mogą być odmienne niż oceny analityków.

Perspektywa CFO jest warta szczególnej uwagi, gdyż gruntownie znają oni perspektywę wewnętrzną swoich firm (wyniki, strategie i prognozy finansowe) oraz zewnętrzną (perspektywę banków i analityków bankowych, perspektywę inwestorów i analityków inwestycyjnych).


Kontakt

Krzysztof Pniewski Partner, Lider Deloitte CFO Program Tel. (22) 511 01 48E-mail: [email protected]

mailto:[email protected]

Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas.

Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. Ponad 244 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: wywierać pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują.

Deloitte Central Europe to regionalna jednostka działająca w ramach Deloitte Central Europe Holdings Limited, członka Deloitte Touche Tohmatsu Limited w Europie Środkowej. Usługi świadczą spółki zależne i stowarzyszone z Deloitte Central Europe Holdings Limited, które stanowią odrębne i niezależne podmioty prawne. Spółki zależne i stowarzyszone z Deloitte Central Europe Holdings Limited to jedne z wiodących firm świadczących usługi profesjonalne; zatrudniają łącznie ponad 5 000 pracowników w 41 biurach w 17 krajach Europy Środkowej.

© 2017 Deloitte Polska.

http://www.deloitte.com/pl/onas

deloitte cfo survey 2017 h2

Business