den haag onder de hemel

天下 DenHaag onder deHemelTheHagueUnder Heaven

Binnenwerk def:Opmaak 1 14-05-2011 12:32 Pagina 1

De publicatie en de tentoonstelling

DenHaag onder deHemelwerden

medemogelijk gemaakt door:

The publication and the exhibition

TheHagueUnderHeavenhave been

made possible by:

hoofdsponsor

main sponsor

sponsors

Basita, Boenk Catering, dpmAdvies,

Meeuwisse Nederland bv, Sculpture Club,

Stichting VriendenDenHaag Sculptuur,

Vrienden en Zakenvriendenmuseum

Beelden aan Zee


DenHaag

onderdeHem

elHedendaagse

beeldhouwkunstuitChina/Contem

porarySculpture

fromChina

TheHague

UnderH

eaven

天下Uitgeverij Waanders, Zwolle

Stichting DenHaag onder deHemel, DenHaag

museumBeelden aan Zee

DenHaag Sculptuur

Sculptuur Instituut


5

9

25

35

65

83

99

115

130

133

199

InhoudContents

VoorwoordJ.J. van Aartsen/Else vanDijk-Staats,MayaMeijer-Bergmans, Jan TeeuwisseForeword

DenHaag onder deHemelCeesHendrikseTheHagueUnder Heaven

Tijdlijn ChinaDick vanBroekhuizen, Nelleke van ZeelandTimeline China

Van subcultuur tot culturele industrieSabineWangFromSubculture to Culture Industry

De aura enhet unieke van Chinese kunstkopieënChristine PlattThe Aura andUniqueness of Chinese Copies of Art

Op zoeknaar vorm. Beeldhouwkunst van Sui JianguoFrancesca Dal LagoLooking for Form. The Sculpture of Sui Jianguo

Over de rol van taal in hetwerk vanWendaGuDavid CateforisOn the Role of Language in the Art ofWenda Gu

Rent Collection Courtyard. Beeldhouwkunstvoor, tijdens enna de Culturele RevolutieFengBinRent Collection Courtyard. Sculpture Before,During andAfter the Cultural Revolution

Kaart van ChinaMapof China

KunstenaarsSabineWangArtists

Kunstwerken per locatieArtworks by location


Dit jaarmagDenHaag zich verheugen op een uniekegebeurtenis waarvoor tweeHaagse culturele toporgani-saties voor het eerst samenwerken: Stichting DenHaagSculptuur enmuseumBeelden aan Zee organiseren eententoonstelling onder de titelDenHaag onder de Hemel.Hedendaagse beeldhouwkunst uit China. Dit cultureleevenement verbindt Scheveningen en het historischeLange Voorhout op een unieke en ijzersterkemanier.

In 2011 is het 100 jaar geleden dat de eerste Chinezenhet toentertijd verscheurde en chaotische China ont-vluchtten, in Rotterdam voet aanwal zetten en in DenHaag restaurants begonnen. Er ontstond toen een echtHaags Chinatown, eenwijk die zich inmiddels uitstrektvan de Amsterdamse Veerkade tot deWagenstraat ende Gedempte Burgwal. Inmiddels hebben zich ook groteChinese bedrijven in DenHaag en de regio gevestigd.In DenHaag vindt elke februari ook de landelijke vieringvan het Chinees Nieuwjaar plaats. Almet al goederedenen omdit jaar Chinese beeldhouwkunst te latenzien, vooral omdat er de afgelopen jaren veel gebeurdis op dit gebied en de Chinese kunst stormenderhandde internationale kunstmarkt verovert.

DenHaag, internationale stad en centrum van kunst encultuur, is dan ook de uitgelezen plek voor een tentoon-stelling als deze. Ik hoop van harte dat ook dit jaar weerveel bezoekers deweg naar DenHaagweten te vinden,om te genieten van Chinese beeldhouwkunst op hetlommerrijke Lange Voorhout en in het prachtige duin-landschap van Scheveningen.

J.J. vanAartsen, burgemeester

This year TheHague plays host to an exciting culturalevent that unites two of the city’s leading culturalinstitutions for the first time: TheHague SculptureandmuseumBeelden aan Zee have organised anexhibition entitled The HagueUnder Heaven.Contemporary Sculpture from China. The exhibitionconnects Scheveningen and the Lange Voorhout inTheHague’s historical city centre in a unique andsurprisingway.

In 2011 it is a hundred years since the first Chinesepeople, fleeing the chaos of civil war, landed inRotterdamand began to form a community in TheHague.The restaurants they established grew into a veritableChinatown, a neighbourhood that now stretches fromthe Amsterdamse Veerkade to theWagenstraat andthe Gedempte Burgwal. In themeantime large Chinesecompanies have established themselves in TheHagueand the surrounding region and the national celebra-tions for Chinese New Year take place every Februaryin TheHague. Reasons enough to dedicate this year’sexhibition to Chinese art, which has undergone radicaldevelopments and has conquered the internationalartmarket in recent years.

TheHague, international city and centre for art andculture, is the ideal location for an exhibition such asthis. I hope that this yearmany art lovers will find theirway to our city to enjoy Chinese sculpture beneath thetrees of the Lange Voorhout and in Scheveningen’sbeautiful dune landscape.

J.J. vanAartsen, mayor

5


museumBeelden aan Zee is een particulier

museum in de rechtsvorm van een

stichting. De in hetmuseumwerkzame

vrijwilligers zijn bij de uitvoering van alle

voorkomendemuseale taken de onmisbare

partners van de staf. Particulieren bieden

een breed enmotiverend draagvlakmet

hun sympathie en hun geldelijke bijdrage

als vriend en soms als gouden vriend.

Fondsen en bedrijven bieden als participant

of zakenvriend steun ten behoeve van

collectie-uitbreiding, tentoonstellingen

en andere noodzakelijke investeringen.

museumBeelden aan Zee is a private

foundation. Volunteers are indispensable

partners to the staff in carrying out all

themuseum’s tasks. Private individuals

providemotivation and support and

financial contributions as Friends or

Golden Friends. Foundations and Corporate

Friends provide support for expansion

of the collection, exhibitions and other

necessary investments.

DenHaag Sculptuur wil een breed publiek

kennis latenmakenmet beeldende kunst

en de stad DenHaag hiermee nationaal

en internationaal als cultuurstad presen-

teren. De afgelopen veertien jaarmaakte

DenHaag Sculptuur naammet openlucht-

tentoonstellingen op het Lange Voorhout.

Er werdwerk getoond van topbeeldhouwers

zoals Jeff Koons, Louise Bourgeois, Claes

Oldenburg, Niki de Saint-Phalle, Fernando

Botero, DamienHirst enManolo Valdés.

TheHague Sculpturewishes to acquaint

the general public with visual art and in

so doing present TheHague as an inter-

national city of culture. Over the past

fourteen years TheHague Sculpture has

earned a reputation for open-air sculpture

exhibitions on the Lange Voorhout with

work by top international artists such

as Jeff Koons, Louise Bourgeois, Claes

Oldenburg, Niki de Saint-Phalle, Fernando

Botero, DamienHirst andManolo Valdés.

6museumBeelden aan Zee DenHaag Sculptuur


VoorwoordForeword

TheHague’s cultural programme for the summer of2011 is devoted to China. TheHague Sculpture,museumBeelden aan Zee and the Sculpture Institutehave joined forces to organise three exhibitions underthe title The HagueUnder Heaven, to present contem-porary Chinese art – and sculpture in particular – in aspectacular fashion. The concept for this large-scalefestival originatedwith CeesHendrikse, former directorof the Gasunie, an authority on and collector ofmodernChinese art and curator of exhibitions atmuseumBeelden aan Zee (2005) and the GroningerMuseum(2007). Cees Hendrikse has taken on the role of guestcurator for the project and has formed a bridge betweenthe three aforementioned institutions. The jointcatalogue and education and events programmes linkthe two locationswhere the festival The HagueUnderHeaven takes place: the Lange Voorhout (includingthe Kloosterkerk) in the historical heart of TheHagueandmuseumBeelden aan Zee in the dunes atScheveningen.

The Lange Voorhout is playing host to two exhibitions.The first is a spectacular survey ofmonumental worksby China’s ninemost renowned contemporary sculptorson the Lange Voorhout itself. The Kloosterkerk isreserved for the renowned artist Wenda Gu. AtmuseumBeelden aan Zee, the large gallery is the venue for worksby Sui Jianguo, the father of contemporary Chinesesculpture. Central to this retrospective exhibition isthe spectacular installation Slant Paradise in whichSui Jianguo presents his vision of the Netherlands.

MuseumBeelden aan Zee (since 1994) and TheHagueSculpture (since 1998) share amission to presentsculpture of the highest quality to the public. Throughtheir work and their international reputations, TheHague is now seen as the city of sculpture in theNether-lands. Our two institutions have nowdecided to enterinto an intensive partnership to organise a joint festivalof exhibitions each summer. Each year the festival willbe devoted to a different country, reflecting TheHague’spositionwithin the international community.We havechosen China as the theme of the first festival becauseof the tremendous developments in Chinese art in recent

De zomer van 2011 staat in cultureel DenHaag in hetteken van China. DenHaag Sculptuur,museumBeeldenaan Zee en het Sculptuur Instituut hebben de handenineen geslagen en organiseren gezamenlijk onder detitelDenHaag onder de Hemel drie tentoonstellingendie de state of the art van de hedendaagse Chinese kunst,de beeldhouwkunst in het bijzonder, op spectaculairewijze zullen tonen. De oorsprong van dit grootschaligeevenement ligt in het concept dat is geschreven doorCeesHendrikse, oud-directeur van de Gasunie, grootkenner en verzamelaar vanmoderne Chinese kunst eneerder verantwoordelijk voor tentoonstellingen overdit onderwerp inmuseumBeelden aan Zee (2005) enhet GroningerMuseum (2007). CeesHendrikse heeftals gastconservator opgetreden in het project en hijsloeg de brug tussen de drie genoemde instellingen.De catalogus, het educatie- en overige activiteiten-programma verbinden de twee locaties waar de tentoon-stellingDenHaag onder de Hemel zich afspeelt: hetLange Voorhout (inclusief Kloosterkerk) in het histori-sche centrum vanDenHaag enmuseumBeelden aan Zeein de duinen van Scheveningen.

Voor de locatie Lange Voorhout staan twee tentoon-stellingen op het programma. De eerste betreft eenindrukwekkend overzicht vanmonumentaal werkvan de negenmeest gerenommeerde Chinese beeld-houwers van ditmoment op het Lange Voorhout zelf.De Kloosterkerk is gereserveerd voor de vooraanstaandekunstenaarWenda Gu. InmuseumBeelden aan Zee isde Grote Zaal gereserveerd voor Sui Jianguo, de vadervan de hedendaagse Chinese beeldhouwkunst. Centraalin deze overzichtstentoonstelling staat de spectaculaireinstallatie Slant Paradisewaarin Sui Jianguo zijn visieopNederland sculpturaal verbeeldt.

MuseumBeelden aan Zee (sinds 1994) enDenHaagSculptuur (sinds 1998) herkennen zich in hun beidermissies ommoderne beeldhouwkunst van hoge kwaliteitonder de aandacht te brengen van een breed publiek.Daarmee hebben beide stichtingen zich nationaal eninternationaal een unieke plaats weten te verwerven enDenHaag de allure verleend vanNederlandse sculptuur-stad bij uitstek. Jarenlang hebben beide stichtingen

7


8

years and because this year it is a hundred years sincethe first Chinese people settled in theNetherlands.

Neither the exhibitions nor this publicationwould havebeen possible without the support ofmany individuals.Cees Hendrikse and SabineWang have developed theconcept and coordinated the project fromChina. Theproject has been developed further in close partnershipwith Charlotte Los and Caroline Zaegel from TheHagueSculpture andDick vanBroekhuizen, AnnemiekeGanzinga, Carl van Laer, Alessandra Laitempergher andNelleke van Zeeland frommuseumBeelden aan Zee /Sculpture Institute. Financial assistance has beensupplied by vsbfonds, theMunicipality of TheHague,RabobankNederland, AegonNederland, Schouten&Nelissen, the Friends of TheHague Sculpture, andthe Friends, Corporate Friends and Sculpture Club ofmuseumBeelden aan Zee.Maarten Steemers, treasurerof TheHagueUnder Heaven Foundation, hasmade anenormous contribution by successfully navigating thiscomplex project through potentially dangerouswaters.Wewould like to express our profound gratitude to allthose namedhere.

Else vanDijk-Staatschair of TheHagueUnder Heaven FoundationMayaMeijer-Bergmansdirector of TheHague SculptureJan Teeuwissedirector ofmuseumBeelden aan Zee/Sculpture Institute

elkaar collegiaal gevolgd,maar thans is er voor het eerstsprake van intensieve samenwerking voor een jaarlijkste houden gezamenlijke zomertentoonstelling. Er isgekozen voor het landenthema vanwege de internatio-nale positionering vanDenHaag en de interessantemogelijkheden die zo’n insteek biedt. Dat voor depremière van deze coöperatie in 2011 is gekozen voorChina heeft in eerste instantie temakenmet de storm-achtige ontwikkelingen die de beeldende kunst daardoormaakt,maar wordt daarbij ondersteund door hetfeit dat het in 2011 honderd jaar geleden is dat de eersteChinezen zich in Nederland hebben gevestigd.

Tentoonstelling en boek zouden nietmogelijk zijngeweest zonder de inzet van en ondersteuning doorvelen. CeesHendrikse en SabineWang hebben hetconcept ontwikkeld en het project vanuit China gecoör-dineerd. In een nauwe samenwerkingmet Charlotte Losen Caroline Zaegel van de Stichting DenHaag SculptuurenDick vanBroekhuizen, Annemieke Ganzinga, Carlvan Laer, Alessandra Laitempergher enNelleke vanZeeland vanmuseumBeelden aan Zee/SculptuurInstituut is het project verder uitgevoerd. Financiëleondersteuning is geboden door vsbfonds, gemeenteDenHaag, RabobankNederland, AegonNederland,Schouten&Nelissen, de Vrienden vanDenHaagSculptuur, de Vrienden, Zakenvrienden en SculptureClub vanmuseumBeelden aan Zee.Maarten Steemersten slotte, penningmeester van de Stichting DenHaagonder deHemel, heeft een enorme bijdrage geleverddoor dit complexe project langs tal van klippen te leiden.Onze dank aan genoemden is groot.

Drs. Else vanDijk-Staatsvoorzitter Stichting DenHaag onder deHemelDrs.MayaMeijer-Bergmansdirecteur Stichting DenHaag SculptuurDr. J.B.J. TeeuwissedirecteurmuseumBeelden aan Zee/Sculptuur Instituut


9

DenHaag onder deHemelCeesHendrikseTheHagueUnder Heaven


It is only just thirty years ago that the green light wasgiven for China’s ‘reform and opening-up policy’. Sincethat time, in addition to economic, political and socialdevelopments, there have also been enormous culturalchanges in China. A recent forty-page publication bytheMinistry of Culture entitled China’s Cultural Develop-ment in 30 Years of Reform andOpening-Up provides anoverview of cultural innovations in China over the pastthirty years.1 These developments are not insignificant.One can hardly keep count of the number of plenarysessions of the numerous central committees of nationalcongresses inwhich China’s cultural achievements arediscussed and recorded. It even quotes the ‘brilliant’words ofMao Zedong in his famous 1942 speech aboutliterature and art, which, ‘must serve the people, andfirst of all, theworkers, peasants and people’s fighters’.Somewhat reluctantly, it later adds that ‘the people’also includes the country’s non-bourgeois intellectuals.In conclusion the document raises the fundamentalquestion as towhich aspects of China’s own cultureshould be shown to the outsideworld and inwhichmanner that should happen.

The background to this question is undoubtedly thatChina has becomemorewesternised thanmanywouldlike, including in the arts. Themost recent Annual Reporton China’s Cultural Soft Power Research (2010) by oneof the country’s leading think tanks, states that Chinahas become too stuck in its traditional culture andmustemploy the ‘soft power’ of its current culture to appealto other countries rather than its economic power.2

A goodway to do that is the global expansion of theConfucius Institutes. In this respect it is noteworthythat a 9.5-metre-high bronze sculpture of Confucius(551-479 bc) has recently been erected at the NationalMuseum in Tiananmen Square andmore than twohundred Confucius Institutes have already beenfounded inmore than eighty-eight countries; twowere recently found at theUniversity of Groningenand LeidenUniversity.3

In reality themarket has also played its part, thoughnot without some resistance. Initially contemporaryChinese art wasmetwith a degree of scepticism, not only

Confucius 2011

Brons/bronze

h. ca. 8m

Tiananmenplein Beijing, huidige

verblijfplaats onbekend/current location

unknown

10

Het is nogmaar net dertig jaar geleden dat het startseinwerd gegeven voor China’s Hervormings- en OpenDeur-politiek. Sindsdien hebben tegelijkmet de economische,politieke enmaatschappelijke ontwikkelingen ook opcultureel gebied in China enorme veranderingen plaats-gevonden. In een recente uitgave van hetMinisterievan Cultuur, getiteld China’s Cultural Development in30 Years of Reform andOpening-Up, wordt in krap veertigbladzijden een overzicht gegeven van de culturelevernieuwingen in China in de afgelopen dertig jaar.1

Dat is niet gering. De getallen vliegen je omde orenen het aantal ‘Plenaire Vergaderingen’ van het aantal‘Centrale Commissies’ van ‘Nationale Congressen’,waarin de culturele prestaties zijn besproken en vast-gesteld, is nauwelijks bij te houden. Ook de ‘briljante’woorden vanMao Zedong in zijn beroemde Yan’antoespraak in 1942 over literatuur en kunst worden aan-gehaald: ‘Kunstmoet ten dienste staan van demassa’s,dat wil zeggen de arbeiders, de boeren en soldaten’.Aarzelendwerd daar van officiële zijde later wel aantoegevoegd dat ook de niet-bourgeois-intellectuelendaartoe behoren…Ten slotte wordt in het documentde fundamentele vraag opgeworpenwelk deel van deeigen cultuur aan de buitenwereld getoondmoetworden en opwelkewijze dat zoumoeten gebeuren.

De achtergrond daarvan is ongetwijfeld dat Chinameerverwestert danmenigeen lief is. Ook in de kunst. Inhetmeest recente Annual Report on China’s Cultural SoftPower Research (2010) van één van de voornaamstedenktanks van het land, wordt aangegeven dat Chinateveel is blijven steken in zijn traditionele cultuur enernaarmoet streven zijn huidige cultuur aan tewendenals ‘cultural soft power’.2 Die zoumoeten bestaan uit dekracht omandere landen ertoe te bewegen de Chinesewaarden en normen in de cultuur te delen in plaats vanonder dwang van economische kracht. In dit verband ishet opvallend dat onlangs een 9,5meter hoog bronzenbeeld van de geleerde Confucius (551-479 v. Chr.) bijhet NationaleMuseumaan het Tiananmenplein is opge-richt en er inmiddelsmeer dan tweehonderd Confucius-Instituten zijn gesticht inmeer dan 88 landen.3 Kort-geleden zijn er twee opgericht, aan de RijksuniversiteitGroningen en deUniversiteit Leiden.


in China, but also by the established international artworld. After some time, however, its significance becameincreasingly clear. If art has ever been a reflection ofthe zeitgeist, that was certainly the case in China in thesecond half of the twentieth century. Sculpture has along history in China, but it occupies a very differentplace in Chinese culture to the art of poetry, calligraphyand ink drawing.4 Traditionally, Chinese sculptureconsisted of smaller or larger terracotta funerary figuresand carved stone representations of animals that havea significance in Chinese cultural history. Sculpturewas not seen as an autonomous formof art and naturalstoneswere collected as decorative elements or to serveas vehicles formeditation. An exceptional – becausemonumental –work is the famous terracotta army ofXi’anwarriors commissioned by China’s first emperor,Qin Shi Huangdi, around 210 bc.

Twentieth-century Chinese sculptors were technicallyextraordinary skilful and extremely classical and con-servative in their forms. Experimentwas avoided. Thesculptures,mostly intended for public spaces, weredecorative and often romantic and didactic in nature.5

In the second half of the twentieth century until the endof the Cultural Revolution in 1976 Chinese visual artswere almost exclusively in the service of communistpropaganda. This has left deep traces and its influenceis visibly present in thework of subsequent generationsof artists. Themost impressive example of visual indoc-trination is the Rent Collection Courtyard. This groupof sculptures commissioned in 1965 byMao Zedongand executed by forty anonymous artists is a visualtour de force designed tomake clear to the people theCommunist Party’s view of feudalism. Viewedwith con-temporary eyes, thework seems rather pathetic, butone can imagine that at the time it was embraced asan important contribution to socialist education andserved to remind the people, ‘never to forget that classenemies still exist and that theymust never forget theclass struggle’. When it was exhibited for the first time inBeijing in 1966, the Rent Collection Courtyard attractedan overwhelming number of visitors. Artists from theCentral Academy of Fine Arts (cafa) in Beijing immedi-atelymade a copy, with the help of the Red Guards

Tentoonstelling/exhibition

Rent Collection Courtyard

Chongqing 2010

13

Inwerkelijkheid heeft demarkt zijn werk voor eendeel al gedaan. Dat is echter niet zonder slag of stootgegaan. Aanvankelijk werd de hedendaagse Chinesekunst niet alleen in eigen land,maar ook in de geves-tigde internationale kunstwereldmet de nodige scepsisontvangen. Na verloop van tijd wordt de betekenis ervanechter steeds duidelijker. Als kunst ooit een reflectie isgeweest van de tijdgeest, dan is dat wel het geval inChina in de tweede helft van de twintigste eeuw.

De beeldhouwkunst in China kent weliswaar eenlange geschiedenis,maar neemt een geheel andereplaats in de Chinese cultuur in dan de dichtkunst, dekalligrafie en de inkttekening.4 Traditioneel bestondde beeldhouwkunst uit grotere en kleinere terracottabegrafenisbeelden en uit steen gehouwen dierfigurendie een betekenis hebben in de Chinese cultuurhistorie.Beeldhouwkunst werd niet beschouwd als een afzonder-lijke kunstvorm en steenwerd in zijn natuurlijke vormbehouden om te dienen alsmeditatiemiddel en decora-tie. Een uitzonderlijk - wantmonumentaal - werk is hetberoemde terracotta leger van Xi’an-krijgers gemaaktin opdracht van de eerste keizer van China, Qin ShiHuangdi, zo’n tweehonderd jaar voor onze jaartelling.

Beeldhouwers in de twintigste eeuw in Chinawarentechnisch buitengewoon bedreven en uiterst klassiek enconservatief in vorm. Experimentenwerden vermeden.De beelden,meestal bedoeld voor de openbare ruimte,waren decoratief en dikwijls romantisch van aard enstraalden een opvoedendewaarde uit.5 In de tweedehelft van de vorige eeuw tot het einde van de CultureleRevolutie in 1976 heeft in China de beeldende kunstvrijwel uitsluitend ten dienste gestaan van de commu-nistische propaganda. Dat heeft diepe sporen nagela-ten. De invloed daarvan is zichtbaar aanwezig in hetwerk van de daaropvolgende generatie kunstenaars.Hetmeest indrukwekkende voorbeeld van visuele indoc-trinatie is de beeldengroep Rent Collection Courtyard.Deze in 1965 in opdracht vanMao Zedong door zo’nveertigtal anonieme kunstenaars vervaardigde beelden-groep is een staaltje van ongekend beeldend vermogenomdemening van de communistische partij over hetfeodalisme voor de bevolking duidelijk temaken.Met deogen van nu heeft het werk een pathetische uitstraling,


maar het is voorstelbaar dat het destijds door de bezoe-kers werd omarmd als een bijdrage aan de socialistischeopvoeding, die eraan diende te herinneren ‘dat de vijandvan de feodale klasse nog steeds bestaat en datmen deklassenstrijd nooit dient te vergeten’. Toen het voor deeerstemaal in Pekingwerd tentoongesteld in 1966, trokde Rent Collection Courtyard een overweldigend aantalbezoekers. Door kunstenaars van de Central Academy ofFine Arts (cafa) in Pekingwerd onmiddellijkmet behulpvan rode gardisten en een aantal van de oorspronkelijkekunstenaars een kopie vervaardigd en een aantal toe-voegingen aangebracht.6 Gedurende de jaren van deCulturele Revolutie was dit vrijwel het enigemodernekunstwerk dat in het openbaar getoondmocht worden.

Vanuit kunsthistorisch perspectief is het werk – onbe-doeld – beeldbepalend voor het begin van een nieuwtijdperk in de Chinese beeldhouwkunst. Veel Chinesekunstenaars hebben hierop gereflecteerd, waarvanongetwijfeld de remake van Cai Guoqiang tijdens deBiënnale van Venetië in 1999, de belangrijkste uitkomstis. Deze als performance bedoelde daad deed in Chinaveel stof opwaaien vanwege de –mirabile dictu – inbreukop het copyright dat het SichuanArt Institute, waarde oorspronkelijke versie is vervaardigd, trachtte aante tonen. Uiteindelijk bleef dit zonder succes,maarhet geeft aan hoe hoog deze beeldengroep in aanzienstond. Door de zogenoemdeHervormings- en OpenDeurpolitiek werd de tot dan toe geïsoleerde positie vanChina ook cultureel doorbroken. Evenals op het gebiedvan de schilderkunst, ontstond in het begin van de jarentachtig ook dispuut tussen de academisch opgeleideklassieke beeldhouwers en de autodidactische experi-mentelen over de rol van de kunst in demaatschappij.

In 2000werd in Qingdao, Shandong Provincie, heteerstemuseumdat geheel was gewijd aan beeldhouw-kunst geopendmet een tentoonstelling van negentighedendaagse beeldhouwers vanuit heel China. Demeeste van henwerktenmet de nadruk op het behoudvan de essentie van de traditionele Chinese beeldhouw-kunst. Omaansluiting te vinden bij de internationalemoderne beeldhouwkunst zochten deze klassieke beeld-houwers hun inspiratie in beelden vanwesterse beeld-

14

and several of the original artists, with a number ofadditions.6 During the years of the Cultural Revolutionthis was practically the onlymodernwork of art thatwas permitted public exhibition.

Froman art-historical perspective thework is – entirelyunintentionally – symbolic of the beginning of a newperiod in Chinese sculpture. Thework has been areference point for works bymany Chinese artists,most notably Cai Guoqiang’s remake of the piece atthe Venice Biennale in 1999. This performance piececaused quite a stir in Chinawhen, extraordinarilyenough, the SichuanArt Institute, whichmade theoriginal work, attempted to prove infringement ofcopyright. The case eventually floundered, but it is anindication of the high regard inwhich the sculpturalgroupwas held.

The policy of so-called ‘reform and opening-up’ alsobrought an end to China’s isolated cultural position.As in painting, therewere disputes in the field of sculp-ture in the 1980s between the academically trainedclassical sculptors and the self-taught experimentalistsabout the role of art in society.

In 2000 the firstmuseum in China devoted entirely tosculpture opened in Qingdao, Shandong Province, withan exhibition of ninety contemporary sculptors fromthe length and breadth of the country. Themajority oftheworks emphasises themaintenance of the essenceof traditional Chinese sculpture. In order to create aconnectionwith internationalmodern sculpture, theclassical sculptors sought inspiration in thework ofWestern sculptors such as Rodin,Maillol, Moore andMarini. Beauty was the governing principle and thedevelopment of a distinctly Chinese style remainedforthcoming. By contrast, in the early 1980s theexperimentalists employed sculpture as ameans ofengendering social change in the direction of greatdemocratic freedom. Formwas subordinated to content.Critical social engagement became the common threadin the development of Chinese avant-garde art. Amongthe experimental artists it wasHuang Yongpingwhowasat the vanguardwith his provocative and controversial


houwers als Rodin,Maillol, Moore enMarini. Schoonheidwas een leidend uitgangspunt en de ontwikkeling vaneen eigen Chinese stijl bleef uit. In het begin van dejaren tachtig werd door experimentele kunstenaarsbeeldhouwkunst ingezet alsmiddel ommaatschappe-lijke veranderingen teweeg te brengen in de richtingvanmeer democratische vrijheden. De vormwerd daar-bij ondergeschikt aan de inhoud. Engagement liep vanafdatmoment als een rode draad door de ontwikkelingvan de Chinese avant-garde kunst.

De objectkunstenaar en conceptuelist Huang Yongpingvervulde een voortrekkersrolmet zijn opDuchampgeïnspireerde provocatieve en controversiële beeldenzoals de Roulette series. Zijn ‘History of Chinese Painting’and ‘Concise History of Modern Painting’Washed in aWashingMachine for TwoMinutes (1987)was een bergpulp. Deze pulp, die het resultaat was van de handelingin de titel, is nauw verwant aan zijn uitspraak ‘ikmaakde cultuur niet schoon, ikmaak het vuil’. Deze creatievevernietiging slaat terug op de gangbare slogan in deCulturele Revolutie, ‘it is right to rebel’, die een belang-rijke rol speelt in het artistieke concept van de avant-garde kunstenaars.7

Wang Keping, een autodidactische beeldhouwer, werktein eenmeer traditioneelmateriaal als hout,maar zijnbeeldenwaren nietminder provocatief en hadden vaakeen sterk politiek getinte lading. Het beeld Idol (1979),een subtiele karikatuur vanMao Zedong, is daarvan hetberoemdste voorbeeld. Deze nieuwe vorm van expressiewerkte bevrijdend en stimuleerde andere kunstenaarstot verdere experimenten. Gedurende de jaren tachtigwerden bovendien de grenzen van de verschillendekunstvormen doorbroken, zoals dat ook in hetWestenwas gebeurd. Chinese kunstenaars begonnenmetgroot gemak tewisselen tussen de verschillende kunst-disciplines. Het concept stond hierbij op de voorgrond.Dat heeft zich doorgezet in de jaren negentig,maarmet een duidelijk andere inhoud danwerk uit de jarentachtig.

Het jaar 1989 vormde een omslagpuntmet de schok-kende gebeurtenissen op het Tiananmenplein als

15

sculptures, inspired by Duchamp, such as the ‘rouletteseries’ and his ‘History of Chinese Painting’ and ‘ConciseHistory of Modern Painting’Washed for TwoMinutes in aWashingMachine (1987). The resulting pile of dirty pulpis closely related to his statement that, ‘the reason I’mwashing is not to clean but tomake dirty’. This creativedestruction hits back at the popular Cultural Revolutionslogan, ‘it is right to rebel’, which plays an importantrole in the artistic concept of the avant-garde artists.7

Wang Keping, an autodidact, worked in themoretraditionalmaterial of wood, but his sculptures wereno less provocative and had strong political overtones.Themost famous example is his sculpture Idol (1979),a subtle caricature ofMao Zedong. This new formofexpression had a liberating effect and stimulated otherartists to further experimentation. The 1980s alsowitnessed the breakdownof the barriers between thedifferent art forms, as had also happened in theWest.Chinese artists began effortlessly shifting betweendifferent disciplines; the concept wasmore importantthan thematerials. This pattern continued in the 1990s,but with amarkedly different content to thework ofthe 1980s.

The year 1989was a turning point with the shockingevents in Tiananmen Square as apotheosis. In theyears that an entirely newgeneration of artists came toprominencewith a very different image to those of thepreceding generation. They viewed the social arena fromamore individualistic standpoint,makingworks with asocially critical undertone but based upon their personalexperience of theworld. This led tomovements suchas Cynical Realism and ‘Political or Chinese Pop’. Insculpture thismentalitymeant that artists increasinglyrejected academic form and sought free expression.Here too, the starting point was the concept, towhichthe aesthetics were subordinated.

The question that arises is: how Chinese is Chinesecontemporary art? It is indisputable that the visuallanguage and use ofmaterials has been influenced byWestern art since the 1980s. This influence has only


been amplified over the past few decades by globalisa-tion. Chinese culture is under pressure from theWestand that world smells of freedom. The younger genera-tion senses this acutely. This situation is not helped bytheMinistry of Culture’s forty-page policy documentabout the achievements in thirty years of ‘reform andopening-up’ that contains only a single reference tothewriters, painters, sculptors, architects and otherChinese intellectuals who have earned great acclaim intheWest but who do not fit within the ‘socialist culturemarket’ or are not prepared to follow the ‘laws governingculture and art’, but insist on taking their own creativedirection. The government is very clear in itsmessagethat cultural productionmust focus on educating thepeople in linewith the ruling social ideology. Thecountry is governedwith a heavy hand in order tomain-tain this unity, so that it is difficult and risky to standout above the crowd.8 Creative freedom is still verylimited. It is therefore not surprising thatmuch contem-porary Chinese art contains a veiled socially criticalmessage. It is remarkable that, particularly in thisrespect, the Chinese artists who have broken throughinternationally are reproached, both by critics in Chinaand abroad, for working principally for the (Western)market, thus frustrating the debate about a distinctlyChinese art. This accusation is to ignore the reality ofthe Chinese art scene in the 1980s and early 1990s, aperiod that was characterised by the complete absenceof any formof artmarket in China, in contrast to thesituation in theWestern art world. Chinese artists canhardly be upbraided for the fact that in the second halfof the 1990sWestern curators, dealers and collectorsdescended upon Chinese art. On the contrary, it demon-strates that theworks that got an airing outside China inthe 1980s and early 1990swere viewed bymany criticsand curators as evidence of an important innovation inChinese art. And indeed, themarket need not obstructthe debate about the nature of Chinese art. In greaterlikelihood, the employment of this argument is proof ofthe difficulty people have in formulatingwhat exactlyshould be understood as the essence of contemporaryChinese art, let alone that they have found a particularform to express it.

Atelier/studio LiuWei

Beijing 2010

16

apotheose. In de daarop volgende jaren trad een geheelnieuwe generatie kunstenaars op de voorgrond diezich anders profileerde dan de voorgaande generatie.Demaatschappelijke omgevingwerd vanuit eenmeerindividualistisch standpunt bekeken. Vanuit hun eigenbelevingswereldmaakten kunstenaars werkmet eenmaatschappijkritische ondertoon. Het leidde totstromingen als het Cynisch Realisme en ‘Political Pop’(ookwel ‘Chinese Pop’). In de beeldhouwkunst bete-kende dezementaliteit dat er steedsmeer afstandwerd genomen van de academische vorm en gezochtwerd naar een vrije expressie. Het inhoudelijke conceptwerd ook hier uitgangspunt, de esthetiek ondergeschikt.

Hoe Chinees is de Chinese hedendaagse kunst? Het isonmiskenbaar dat vanaf het begin van de jaren tachtigde beeldtaal en hetmateriaalgebruik beïnvloed is doorhetWesten. Door globalisering is deze invloed hetafgelopen decenniumalleenmaar toegenomen. DeChinese cultuur staat onder druk van hetWesten endiewereld geurt naar vrijheid. Dat voelt een jongeregeneratie haarfijn aan. Daar helpen geen veertigpagina’s beleidsdocument over de bereikte resultatenin dertig jaar Hervormings- en OpenDeurpolitiek vanuithetMinisterie van Cultuur aan zonder dat daar ookmaaréén verwijzing in staat naar de schrijvers, schilders,beeldhouwers, architecten en andere Chinese intellec-tuelen die in hetWesten grotewaardering verdienenmaar niet passen in de ‘socialistische cultuurmarkt’,of niet bereid zijn de ’wetten die de cultuur en kunstbeheersen’ te volgen,maar hun eigen creatieveweggaan. De opdracht van de overheid, dat de cultureleproductie erop gerichtmoet zijn omhet volk te onder-wijzen, waarbij de heersende sociale ideologie de lei-draad is, spreekt duidelijke taal. Tegelijkertijd wordthet landmet harde hand bestuurd omde eenheid tebehouden. Dat betekent ondermeer dat het lastig enriskant is omboven hetmaaiveld uit te komen.8 Decreatieve vrijheid is nog steeds beperkt. Het is daaromniet verwonderlijk dat veel van de hedendaagse Chinesekunst een verholenmaatschappijkritische boodschapin zich draagt. Het is tevens opmerkelijk dat juist in ditverband de Chinese kunstenaars die internationaal zijndoorgebroken, zowel door critici binnen China als van


den haag onder de hemel

Documents