denetİmde kalİte yönetİmİ rehberİ · pdf filekalite yönetimi rehberi, esas...

DENETİMDE KALİTE

YÖNETİMİ REHBERİ

T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI

Aralık 2014

DENETİMDE KALİTE YÖNETİMİ

REHBERİ

T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI

Aralık 2014

Belge Adı : SDR.6, Denetimde Kalite Yönetimi RehberiVersiyon No : 2014/1Versiyon Tarihi : Aralık 2014

SUNUŞ

Kamu mali yönetiminde hesap verilebilirlik ve saydamlık ilkelerinin yerine

getirilmesinde temel işleve sahip olan Sayıştay yaptığı denetimler ve raporlamalarla; kamu

kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasına, kamu

yararına etkin biçimde ulaşılmasına ve Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından bütçe

hakkının uygun ve gereği biçimde yerine getirilmesine katkıda bulunarak bir anlamda tüm

kamu mali yönetimi sisteminin teminatı vazifesini ifa etmektedir.

Bu kapsamda Sayıştayın yasal çerçevesi içerisinde yapmakla yükümlü olduğu

başta denetim olmak üzere tüm faaliyet alanlarında kalitenin artırılarak daha etkin bir

seviyeye ulaşılması, bir taraftan Sayıştayın faaliyetlerinin daha iyi yürütülmesine diğer

taraftan tüm kamu mali yönetimi sisteminin güvence altına alınmasına hizmet edecektir.

Sayıştay, denetim ve raporlama alanlarında kalitenin artırılması amacıyla kalite kontrolüne

ilişkin politika ve prosedürlerin belirlenerek gerekli kalite kontrol sistemlerinin kurulması,

uygulanması ve izlenmesi konularına büyük önem vermekte ve bu doğrultuda yasal ve

uygulamaya dönük gerekli çalışmaları yerine getirmektedir.

Sayıştay Kanunu’nun 35’inci maddesi Sayıştayın, kalite güvencesinin sağlanması için

denetimin her aşamasını genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına, stratejik

planlara, denetim programlarına ve mesleki etik kurallarına uygunluğu açısından sürekli

gözden geçireceğini ifade etmektedir. Diğer taraftan denetimde kalitenin sağlanmasına

yönelik faaliyetlerin yerine getirilmesi ve bu amaçla bir rehber hazırlanması Sayıştay

strateji belgelerinde temel bir başlık olarak yer almaktadır.

Bu doğrultuda Sayıştay tarafından, yasal çerçevede kendisine verilen denetim ve

inceleme görevlerini yerine getirirken bu faaliyetlerin belirlenmiş standart ve kurallara

uygun olması konusunda güvence elde etmek ve yürütülen kapsamlı görevlerin kalitesini artırmak amaçlarıyla Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi hazırlanmıştır.

Denetimlerin mevzuata, genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına, mesleki etik kurallarına ve diğer kurumsal düzenlemelere uygun olarak yüksek kalitede yürütülmesi sürecinde görev alanlara yol gösterilmesi amacıyla hazırlanan Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi, esas olarak düzenlilik ve performans denetimleri çerçevesindeki faaliyetleri kapsamakla birlikte diğer denetim süreçleri için de bu Rehber esasları uygulanır. Rehber; kurumsal düzeyde kalite yönetimi düzenlemelerini kapsamakta olup denetimin her

safhasında kalitenin sağlanması için ayrıntılı prosedürleri belirlemektedir.

Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi, üç bölüm halinde düzenlenmiş ve Rehberin

sonunda eklere yer verilmiştir. Rehberin amacı, kapsamı ve Rehbere esas kaynaklar hakkında

bilgi verilen birinci bölümü takiben ikinci bölümde, kurumsal düzeyde kalite yönetim

ilkeleri ile kalitenin bileşenleri uluslararası standartlar doğrultusunda açıklanmıştır. İkinci

bölümde ayrıca kalite yönetiminin etkin işleyebilmesine yönelik koşullar ile bunlara ilişkin

karşılaşabilecek riskler belirtilmiştir. Son bölümde ise denetimler sırasında uygulanacak

kalite kontrol ve kalite güvence süreçleri detaylı biçimde ele alınmış; bu süreçleri yürütmekle

görevli kişi, komisyon vb. birimlerin sorumlulukları açıklanmıştır. Rehberin sonunda ayrıca,

kalite yönetimi sırasında başvurulacak ekler yer almaktadır.

Bu vesile ile Rehberin hazırlanmasında emeği geçen tüm mensuplarımıza teşekkür eder,

Rehberin kurumumuz faaliyetlerine önemli katkılarda bulunması dileklerimle saygılarımı

sunarım.

Doç. Dr. Recai AKYEL

Sayıştay Başkanı

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ ..................................................................................................................................................... 1

BÖLÜM 1: DENETİMDE KALİTE YÖNETİMİ REHBERİNİN İÇERİĞİ .................................. 3

1.1 Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin Amacı ................................................................................. 3

1.2 Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin Kapsamı ............................................................................ 4

1.3 Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin Kaynakları ......................................................................... 4

BÖLÜM 2: DENETİMDE KALİTE YÖNETİMİ SİSTEMİ ............................................................ 7

2.1 Denetimde Kalite Yönetimi Sisteminin İlkeleri ................................................................................. 7

2.2 Denetimde Kalite Yönetimi Sisteminin Bileşenleri ........................................................................... 9

2.2.1 Kalite Konusunda Liderlik Sorumlulukları ............................................................................ 10

2.2.2 Etik Gereklilikler ....................................................................................................................11

2.2.3 Kabul ve Devamlılık ............................................................................................................... 12

2.2.4 İnsan Kaynakları .................................................................................................................... 13

2.2.5 Denetim ve Diğer Çalışmaların Yürütülmesi ........................................................................ 15

2.2.6 İzleme ..................................................................................................................................... 16

2.3 Denetimde Kalite Riskleri ................................................................................................................ 18

2.4 Denetimde Belgeleme ...................................................................................................................... 19

2.4.1 Çalışma Kağıtları .................................................................................................................... 20

2.4.2 Düzenlenen Belgelerin Saklanması ....................................................................................... 21

BÖLÜM 3: DENETİMDE KALİTE KONTROL VE GÜVENCE SÜREÇLERİ ......................... 23

3.1 Denetimde Kalite Kontrol Süreçleri ............................................................................................... 25

3.1.1 Başkanlık ile Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Tarafından Gerçekleştirilen Kalite

Kontrol Süreçleri ................................................................................................................... 25

3.1.2 Planlama ve Uygulama Aşamalarında Yapılan Gözden Geçirme .......................................... 26

3.1.3 Raporlama Aşamasında Yapılan Gözden Geçirme ................................................................ 30

3.2 Denetimde Kalite Güvence Süreçleri .............................................................................................. 37

3.2.1 Kurum İçi Kalite Güvence Süreci .......................................................................................... 40

3.2.2 Kurum Dışı Kalite Güvence Süreci ....................................................................................... 41

3.3 Kalite Kontrol ve Güvence Süreçleri Şemaları ................................................................................ 42

EKLER.................................................................................................................................................. 47

EK 1: İkinci Aşama Gözden Geçirme Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu-Planlama ........................ 47

EK 2: İkinci Aşama Gözden Geçirme Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu-Uygulama ....................... 52

EK 3: İkinci Aşama Gözden Geçirme Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu-Raporlama ...................... 54

EK 4: Rapor Değerlendirme Komisyonu Kalite Kontrol Formu ........................................................... 56

EK 5: Kalite Güvence Formu ................................................................................................................ 58

GİRİŞ

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’na göre Sayıştay denetimi, kamu idarelerinin gelir,

gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere

uygun olduğunun ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli kullanıldığının tespiti;

kamu idarelerinin mali rapor ve tablolarına dayanak oluşturan ve ihtiyaç duyulan her türlü

belgenin incelenmesi sonucunda mali rapor ve tablolarının güvenilirliği ve doğruluğu

hakkında görüş bildirilmesi, mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi

ve idarelerce belirlenen hedef ve göstergelerle ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi

suretiyle gerçekleştirilmektedir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Sayıştay tarafından yürütülen denetimlerin

amacı, bütçe hakkının gereği olarak kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında TBMM’ye

ve kamuoyuna güvenilir ve yeterli bilgi sunulması, kamu mali yönetiminin hukuka uygun

olarak yürütülmesi ve kamu kaynaklarının korunması, kamu idarelerinin performansının

değerlendirilmesi, hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlığın yerleştirilmesi ve

yaygınlaştırılmasıdır. Bu amaçla Sayıştay, mevzuatta belirtilen yetki ve sorumlulukları

kapsamında genel uygunluk bildiriminin yanı sıra dış denetim genel değerlendirme raporu,

faaliyet genel değerlendirme raporu, mali istatistikleri değerlendirme raporu, kamu idaresi

denetim raporları ile diğer raporlarını hazırlayarak TBMM’ye sunar ve kamuoyuna duyurur.

Yetki ve sorumluluklarını yerine getirirken Sayıştay, Sayıştay Kanunu’nun 35’inci

maddesinde belirtildiği üzere kalite güvencesinin sağlanması için denetimin her aşamasını

genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına, stratejik planlara, denetim

programlarına ve mesleki etik kurallarına uygunluğu açısından sürekli gözden geçirir.

Yasal çerçevede kendisine verilen denetim ve inceleme görevlerini yerine getirirken

bu faaliyetlerin belirlenmiş standart ve kurallara uygun olup olmadığı konusunda güvence

elde etmek ve yürütülen kapsamlı görevlerin kalitesini artırmak amaçlarıyla Sayıştay

tarafından Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi hazırlanmıştır.

Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi, esas olarak düzenlilik ve performans denetimleri

çerçevesindeki faaliyetleri kapsamakla birlikte diğer denetim süreçleri için de bu Rehber

esasları uygulanır.

1Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi

T.C. Sayıştay Başkanlığı

Rehber; kurumsal düzeyde kalite yönetimi düzenlemelerini kapsamakta, denetimin

her safhasında kalitenin sağlanması için ayrıntılı prosedürleri belirlemektedir. Rehber üç

bölüm halinde düzenlenmiştir:

Birinci bölümde; Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin amacı, kapsamı, Rehbere

esas kaynaklar ve içerik hakkında bilgi verilmiştir.

İkinci bölümde; kurumsal düzeyde kalite yönetim ilkeleri belirtilerek kalitenin

unsurları açıklanmıştır. Bu bölümde ayrıca kalite yönetiminin etkin işleyebilmesi

için sağlanması gereken koşullar açıklanmış ve kurumun amaçlarını gerçekleştirirken

karşılaşabileceği riskler belirlenmiştir.

Üçüncü bölümde; denetimlerin planlanması, yürütülmesi ve raporlanması

aşamalarında uygulanacak kalite kontrol ve kalite güvence süreçleri belirtilmiş; bu süreçleri

yürütmekle görevli kişi, komisyon vb. birimlerin sorumlulukları açıklanmıştır.

Rehberin sonunda ayrıca, kalite yönetimi sırasında başvurulacak ekler yer almaktadır.

Ekler, kalite kontrolleri ve güvencesi sırasında kullanılmak üzere sorumlular tarafından

doldurulması gereken formlardan oluşmaktadır.


Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi2



BÖLÜM 1: DENETİMDE KALİTE YÖNETİMİ REHBERİNİN İÇERİĞİ

1.1 Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin Amacı

Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi; denetimlerin mevzuata, genel kabul görmüş

uluslararası denetim standartlarına, mesleki etik kurallara ve diğer kurumsal düzenlemelere

uygun olarak yüksek kalitede yürütülmesi sürecinde görev alanlara yol gösterilmesi amacıyla

hazırlanmıştır.

Rehber, kalitenin sağlanmasına ve devamlılığına yönelik süreçleri içerir.

Belirlenen kalite süreçleri; denetimlerin zamanlı, kapsamlı, yeterli düzeyde

belgelendirilmiş ve yetkin kişilerce gözden geçirilmiş olmasını ve edinilen tecrübelerin

paylaşılmasını amaçlar.

Denetimde kalitenin sağlanmasını engelleyebilecek iç ve dış riskler bulunması

nedeniyle kalite açısından mutlak güvenceye ulaşmak mümkün değildir. Dolayısıyla,

Denetimde Kalite Yönetimi Sisteminin (DKYS) ve bu sistemin önemli bir aracı olan

Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin amacı, yürütülen denetimlerin ve üretilen raporların

kalitesine ilişkin makul güvence elde etmek ve yol göstermektir.

Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi kapsamında yüksek kalite hedeflerine ulaşılması

için göz önünde bulundurulması gereken unsurlar aşağıda yer almaktadır:

Denetim stratejik planı ve denetim programına alınan kamu idarelerinin seçimi,

Yapılan değerlendirmeler ve verilen görüşlerde tarafsızlık,

Denetimlerin planlanması ve yürütülmesinde kapsam ve tamlık,

Görüşlerin, bulgu ve sonuçların güvenilirliği ve geçerliliği, tavsiyelerin

uygunluğu,

Denetim raporlarının ve diğer çıktıların zamanlılığı,

Denetim raporları ve diğer ürünlerin sunumunda açıklık ve netlik,

Denetim ve denetimle ilgili çalışmaların yürütülmesinde verimlilik,

Elde edilen sonuçlar ve yaratılan etki açısından etkinlik.



1.2 Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin Kapsamı

6085 sayılı Sayıştay Kanunu gereğince Sayıştay denetimi;

Kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespiti, kamu idarelerinin mali rapor ve tablolarının, bunlara dayanak oluşturan ve ihtiyaç duyulan her türlü belgelerin değerlendirilerek, bunların güvenilirliği ve doğruluğu hakkında görüş bildirilmesi, mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi suretiyle gerçekleştirilen düzenlilik denetimini,

Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergelerle ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi suretiyle gerçekleştirilen performans denetimini

kapsar.

Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi, Sayıştayca yürütülen denetimlerin her aşamasında kalitenin sağlanması için politika ve prosedürler belirlemektedir. Bu Rehber, kaliteye ilişkin olarak Sayıştayın görev alanındaki bütün denetim usullerinde geçerli temel ilkeleri düzenlemekle birlikte farklı denetim usullerinin farklı kalite kontrol süreçlerini gerektirebileceği de dikkate alınmalıdır.

Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi, diğer denetim rehberleri ile birlikte değerlendirilmelidir.

Sayıştay denetimleri; denetimin planlanması, denetim programının hazırlanması ve uygulanması, sonuçların raporlanması, raporların TBMM’ye sunulması ve ilgili kamu idaresine gönderilmesi ile raporların izlenmesi aşamalarından oluşur. Denetimde Kalite Yönetimi Rehberi, belirtilen denetim aşamalarına ilişkin kalite kontrol ve kalite güvence süreçlerini kapsamaktadır.

1.3 Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin Kaynakları

Rehber kapsamında yürütülecek olan kalite kontrol ve kalite güvence süreçlerinin belirlenmesinde, Yüksek Denetim Kurumları İçin Kalite Kontrol Standardı (ISSAI 40) ve Yüksek Denetim Kurumları İçin Mali Tablo Denetimine İlişkin Kalite Kontrol Standardı (ISSAI 1220) başta olmak üzere genel kabul görmüş uluslararası denetim standartları dikkate alınmakla birlikte Sayıştay mevzuatı ve bu kapsamda Sayıştayın görev ve yetkileri

çerçevesinde oluşturulan düzenlemeler esas alınmıştır.



Bu kapsamda Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinin hazırlanmasında esas alınan

mevzuat ve düzenlemeler aşağıda yer almaktadır:

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu,

Sayıştay Denetim Yönetmeliği,

Sayıştay Dairelerinin Çalışma Usul ve Esasları,

Sayıştay Denetçilerinin Mesleki Etik Kurallarına İlişkin Usul ve Esaslar,

Sayıştay Düzenlilik Denetimi Rehberi,

Sayıştay Performans Denetimi Rehberi,

Sayıştay Başkanlığı Stratejik Planı (2014-2018),

Sayıştay Başkanlığı Denetim Stratejik Planı (2014-2018),

Sayıştay İnsan Kaynakları Yönetimi Stratejik Planı Taslağı (2015-2018),

Denetim ve kaliteye yönelik kurumsal düzenlemeler.



BÖLÜM 2: DENETİMDE KALİTE YÖNETİMİ SİSTEMİ

Kamu yönetiminde hesap verilebilirlik ve saydamlığın güçlendirilmesinde ve kamu

kaynağının etkin ve verimli kullanımının sağlanmasında önemli işlevleri olan Sayıştayın,

yürüteceği denetimlerde kalitenin artırılması ve daha etkin bir seviyeye ulaşılması için

kalite kontrolüne ilişkin politika ve prosedürler belirlemesi ve bu çerçevede kalite kontrol

sistemlerini kurması, uygulaması ve izlemesi temel sorumluluklarındandır. Bu sorumluluğunu

gerçekleştirebilmek için Sayıştay, kurumsal düzeyde Denetimde Kalite Yönetimi Sistemini

(DKYS) geliştirmiştir.

2.1 Denetimde Kalite Yönetimi Sisteminin İlkeleri

Denetim görevini etkin bir şekilde yerine getirmeyi hedefleyen Sayıştay, DKYS

kapsamında aşağıda yer alan ilkeleri benimsemiştir:

DKYS; denetimlerin mevzuata, genel kabul görmüş uluslararası denetim

standartlarına ve mesleki etik kurallara uygun yürütüldüğüne ilişkin makul

güvence elde etmek üzere tasarlanmıştır.

DKYS kapsamında kalite kontrolüne ve kalite güvencesine ilişkin politika ve

prosedürlerin amacı hataları tespit etmek değil, denetimde sürekli iyileştirmeyi

sağlayarak kaliteye ulaşmaktır.

DKYS kapsamında kalite kontrolüne ve kalite güvencesine ilişkin politika ve

prosedürlerin tasarlanmasında ve uygulanmasında, Yüksek Denetim Kurumları

İçin Kalite Kontrol Standardı (ISSAI 40) ve Yüksek Denetim Kurumları İçin

Mali Tablo Denetimine İlişkin Kalite Kontrol Standardı (ISSAI 1220) ile birlikte

Sayıştay mevzuatı, Sayıştay görev ve yetkileri çerçevesinde özel koşulları esas

alınmıştır.

DKYS Sayıştayın misyon, vizyon, stratejik amaç ve hedeflerini esas almaktadır.

Denetim faaliyetlerinde kalitenin sağlanması ve devam ettirilmesi Sayıştay için

öncelikli bir husustur.

DKYS kapsamında kalite kontrolüne ve kalite güvencesine ilişkin prosedürler,

Sayıştayın iç kontrol sistemi içinde tanımlanmıştır.



DKYS’nin kurulması, sürdürülmesi ve iyileştirilmesi, Sayıştay Başkanının

yönetiminde ve süreçte görev alan bütün Sayıştay mensuplarının katılımıyla

gerçekleştirilir.

DKYS, süreçte görev alan Sayıştay mensuplarının görevlerini yerine getirirken

mevzuata, genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına ve mesleki etik

kurallara uygun davranmalarını gerektirir.

Sayıştay mensupları görev ve sorumlulukları kapsamında çalışmalarının

kalitesinden öncelikle kendileri sorumludur.

DKYS, Sayıştayın denetime ilişkin tüm faaliyet alanlarını ilgilendirir.

Yıllık denetim programının hazırlanmasından başlayarak denetim sonuçlarının

izlenmesi de dahil olmak üzere denetimin planlama, uygulama ve raporlamadan

oluşan bütün aşamalarında kalite hedefi gözetilir ve DKYS’nin gerekleri yerine

getirilir.

DKYS, yürütülen denetimlerin bütün aşamalarında genel kabul görmüş uluslararası

denetim standartlarına uygun kalite hedefleri gözetilerek denetim raporlarının

TBMM’ye sunulması ve kamuoyuna duyurulması süreçlerinde doğru, zamanlı

ve tam bilgi sağlayacak şekilde üretildiğine ilişkin makul güvence elde etmeyi

amaçlar.

DKYS kapsamında denetimin bütün aşamaları belgelendirilmelidir. Denetçi

uyguladığı bütün denetim prosedürlerini, elde ettiği denetim kanıtlarını ve vardığı

sonuçları denetim dosyası düzenlemek suretiyle kayıt altına alarak belgelendirir.

DKYS kapsamında kalite kontrol ve kalite güvencesine ilişkin süreçler elektronik

ortamda yönetilir. Denetimler, bilişim sistemleri vasıtasıyla elektronik ortamda

planlanır, yürütülür ve dokümante edilir.

DKYS; uygunluk, yeterlilik ve etkinlik bakımlarından düzenli olarak gözden

geçirilmek suretiyle geliştirilip güçlendirilir.



2.2 Denetimde Kalite Yönetimi Sisteminin Bileşenleri

Bütün faaliyetlerinde kalitenin sağlanmasını temel bir öncelik olarak kabul eden

Sayıştay denetimde kaliteye, denetimin bütün süreçlerinin sürekli ve etkin bir şekilde

izlenmesi ile ulaşılacağını esas almaktadır. Bu amaçla kurulan DKYS’nin iki bileşeni

bulunmaktadır:

Kalite kontrolü, denetim kapsamında yürütülen çalışmaların ve ulaşılan denetim

sonuçlarının, denetim çalışmaları ile eşzamanlı olarak denetimler tamamlanmadan gözden

geçirilmesine ilişkin politika ve prosedürler bütünüdür.

Kalite güvencesi, kalite kontrol süreçlerinin etkinliğinin değerlendirilmesini de

kapsayacak şekilde kalite yönetim sisteminin ve denetimlerin, tamamlanmış denetimlerden

seçilen örnekler üzerinde bağımsız bir şekilde gözden geçirilmesine ilişkin politika ve

prosedürler bütünüdür.

Kalite kontrolü ve kalite güvencesi, denetimlerin yasal düzenlemelere ve uluslararası

denetim standartlarına uygun olarak yürütüldüğüne ve raporlandığına ilişkin makul güvence

elde etmede Sayıştay için önemli araçlardır.

Denetimde kalitenin ve etkinliğin sağlanması için ISSAI 40 standartları doğrultusunda

aşağıda yer alan bileşenlerin bir bütün olarak benimsenmesi ve uygulanması gerekmektedir:

Kalite konusunda liderlik sorumlulukları,

Etik gereklilikler,

Kabul ve devamlılık,

İnsan kaynakları,

Denetimin ve diğer işlerin yürütülmesi ,

İzleme.



2.2.1 Kalite Konusunda Liderlik Sorumlulukları

Uygulama rehberi;

Sayıştay Başkanı, Sayıştay tarafından yürütülen tüm çalışmaların kalitesinin genel

sorumluluğunu üstlenmelidir.

Sayıştay Başkanı, kurumun kalite kontrol sistemini yönetme yetkisini bu rolü üstlenmek

için yeterli ve uygun deneyime sahip kişi veya kişilere devredebilir.

Sayıştay, kurum genelinde yüksek kaliteli işleri takdir eden ve ödüllendiren bir kültür

oluşturmaya çabalamalıdır. Böyle bir kültürün oluşturulması için Sayıştay Başkanı,

kurumun tüm işlerinin kalitesinin önemini vurgulayan bir “üst yönetim yaklaşımı”

oluşturmalıdır. Bu kültür, ayrıca Sayıştay idaresinin tüm kademelerinin kalitenin

önemini vurgulayan net, tutarlı ve düzenli eylemlerine bağlıdır.

Sayıştayın stratejisi, işlerinin tamamında kalitenin yakalanmasını Sayıştay için

kapsayıcı bir gereklilik olarak kabul etmelidir. Böylece siyasi, ekonomik veya diğer

hususlar yürütülen çalışmaların kalitesine gölge düşürmez.

Sayıştay, kalite kontrol politika ve prosedürlerinin kurum personeline ve kurum için iş

yapmak üzere sözleşme yapılan tüm taraflara net biçimde bildirilmesini sağlamalıdır.

Sayıştay, kurumda kalite kontrol sisteminin devamlılığını sağlamak için yeterli

kaynağın mevcut olmasını sağlamalıdır.

ISSAI 40- Yüksek Denetim Kurumu (YDK), çalışmalarının tamamının yerine getirilmesinde kalitenin esas olduğunu kabul eden bir kurum içi kültürün teşvik edilmesi için tasarlanmış politika ve prosedürler oluşturmalıdır. Bu politika ve prosedürler, kalite kontrol sisteminin genel sorumluluğunu taşıyan YDK Başkanı tarafından belirlenmelidir.



2.2.2 Etik Gereklilikler

Uygulama rehberi;

Sayıştay, çalışmalarının yürütülmesinde ilgili etik gerekliliklere riayet edilmesinin

önemini vurgulamalıdır.

Sayıştay personelinin tamamı ve kurum için iş yapmak üzere sözleşme yapılan tüm

taraflar, uygun etik davranışlar sergilemelidir.

Sayıştay Başkanı ve kurumdaki kıdemli personel, uygun etik davranışa örnek teşkil

etmelidir.

İlgili etik gereklilikler, Sayıştayın faaliyetlerini düzenleyen yasal ve düzenleyici

çerçevede belirlenen tüm gereklilikleri içermelidir.

Sayıştay için etik gereklilikler, görev ve yetkileri ile içinde bulunduğu mevcut koşullara

ve mesleki personelin koşullarına uygun olarak INTOSAI etik kuralları (ISSAI 30) ve

IFAC’in etik gerekliliklerini içerebilir veya bunlardan yararlanabilir.

Sayıştay, ISSAI 30’da tanımlandığı şekliyle temel mesleki etik ilkelerini destekleyen

politika ve prosedürlerin mevcut olmasını sağlamalıdır. Bunlar;

¾ Dürüstlük,

¾ Bağımsızlık, nesnellik ve tarafsızlık,

¾ Mesleki gizlilik,

¾ Yeterlik.

Sayıştay, kurum için iş yapmak üzere sözleşme yapılan tüm tarafların uygun gizlilik

anlaşmalarına tabi olmasını sağlamalıdır.

Sayıştay, Sayıştay Başkanına etik gereklilik ihlallerini zamanında bildirmek ve

Başkanın bu gibi hususları çözmek üzere uygun adımı atmasına imkan tanımak için

politika ve prosedürlerin mevcut olmasını sağlamalıdır.

ISSAI 40- YDK, tüm personel ve kurum için iş yapmak üzere sözleşme yapılan tüm taraflar dahil kurumun ilgili etik gerekliliklere uyduğuna dair makul güvence elde etmek üzere tasarlanmış politika ve prosedürler oluşturmalıdır.



Sayıştay; Sayıştay Başkanı, kurum personeli ve kurum için iş yapmak üzere sözleşme

yapılan tarafların bağımsızlığını korumak için uygun politika ve prosedürlerin mevcut

olmasını sağlamalıdır.

Sayıştay, ilgili hallerde denetlenen kurumla yakınlık riskini azaltmak için kilit denetim

personelinin rotasyonunun önemini pekiştiren politika ve prosedürlerin mevcut

olmasını sağlamalıdır. Sayıştay, yakınlık riskini azaltmak amacıyla başka tedbirleri

de dikkate alabilir.

2.2.3 Kabul ve Devamlılık

Uygulama rehberi;

Yürütülen bütün denetimler ve diğer çalışmalar için Sayıştay, işin yürütülmesinden

kaynaklanan kalite risklerini değerlendirmek amacıyla sistemler kurmalıdır. Bunlar,

değerlendirilecek işin türüne göre çeşitlilik gösterecektir.

Sayıştay, genellikle kısıtlı kaynaklarla faaliyet gösterir. Sayıştay, iş programlarını

dikkate almalı ve çeşitli işleri istenen kalitede yapacak kaynağa sahip olup olmadığını

değerlendirmelidir. Bunu gerçekleştirirken Sayıştay, kalitenin korunması gerekliliğini

göz önünde bulunduracak şekilde çalışmalarını önceliklendiren bir sisteme sahip

olmalıdır. Kaynaklar yeterli değilse ve bu durum kaliteye karşı risk teşkil ediyorsa

Sayıştay, Sayıştay Başkanının ve uygun olduğu hallerde yasama organının veya bütçe

otoritesinin dikkatinin kaynak eksikliğine çekilmesini sağlayacak prosedürlere sahip

olmalıdır.

Denetlenen kurumun dürüstlüğü konusunda şüphe duyulursa Sayıştay; personelin

yeterliliği, kaynak düzeyi ve denetlenen kurumda ortaya çıkabilecek her türlü etik

sorundan kaynaklanan riskleri göz önünde bulundurmalı ve ele almalıdır.

Sayıştay, takdire bağlı işlerin kabulü ve devamlılığına yönelik prosedürleri

ISSAI 40- YDK, sadece aşağıdaki hallerde denetimlerini ve diğer çalışmalarını yürüteceğine ilişkin makul güvence elde etmek üzere tasarlanmış politika ve prosedürler belirlemelidir:

(a) Görevi yapacak yeterlikte ve zaman ve kaynaklar dahil olmak üzere gerekli olanaklara sahip olduğunda;

(b) ilgili etik gerekliliklere riayet edebildiğinde,

(c) denetlenen kurumun dürüstlüğünü ve ortaya çıkan kalite risklerini nasıl ele alacağını değerlendirdiğinde.



değerlendirmelidir. Sayıştay, çalışmayı yürütmeye karar verdiğinde bu kararın

kurum içerisinde uygun kademede onaylanmasını ve ilgili risklerin değerlendirilerek

yönetilmesini sağlamalıdır.

Sayıştay, risk yönetimi prosedürlerinin çalışmanın yürütülmesinden doğacak riskleri

azaltacak yeterlilikte olmasını sağlamalıdır. Risklere verilecek karşılıklar şunları

içerebilir:

¾Yapılacak işin kapsamının dikkatli belirlenmesi,

¾Normalde olduğundan daha fazla kıdemli/deneyimli personelin görevlendirilmesi

ve

¾Rapor yayımlanmadan önce görevin kalite kontrolüne yönelik daha detaylı bir

gözden geçirme yapılması.

Sayıştay, normalde denetimi veya diğer çalışmaları kabul etmemelerine yol açacak

özel hususları raporlarında açıklamayı değerlendirebilir.

2.2.4 İnsan Kaynakları

Uygulama rehberi;

Sayıştay, yürüttüğü işlerin tamamına ait sorumlulukların açık biçimde belirlenmesini

sağlamalıdır.

Sayıştay, personelinin ve Sayıştay için iş yapmak üzere sözleşme yapılan tarafların işi

yapmak için gerekli tüm niteliklere sahip olduklarından emin olmalıdır.

ISSAI 40- YDK

(a) İlgili standartlar ve geçerli yasal ve düzenleyici gerekliliklere uygun olarak çalışmalarını yürütmek ve

(b) YDK’ya mevcut şartlar altında uygun raporlar yayımlama imkanı vermesi için gerekli kabiliyet ve becerilere sahip, etik ilkelere bağlı yeterli kaynağa (personel ve uygun olduğu hallerde YDK için iş yapmak üzere sözleşme yapılan tüm taraflar) sahip olduğuna dair makul güvence elde etmek üzere tasarlanmış politika ve prosedürler belirler.



Sayıştay, insan kaynaklarına ilişkin politika ve prosedürlerinde kaliteye ve Sayıştayın

etik ilkelerine bağlılığa gerekli vurgunun yapılmasını temin etmelidir. İnsan

kaynaklarına ilişkin bu politika ve prosedürler şunları kapsar:

¾İşe alma (ve işe alınan personelin nitelikleri),

¾Performans değerlendirmesi,

¾Mesleki gelişim,

¾İmkânlar (gerekli kalite standardında görevleri yerine getirmek için yeterli süre

dâhil),

¾Yeterlik (hem etik hem teknik yeterlik),

¾Kariyer gelişimi,

¾Terfi,

¾Personel ihtiyacının tahmini.

Sayıştay, çalışanların mesleki gelişimini teşvik etmek ve personelin meslekteki güncel

gelişmeler konusunda eğitim almalarını temin etmek amacıyla tüm çalışanlar için

öğrenme ve eğitimi teşvik etmelidir.

Sayıştay, personelinin Sayıştayın faaliyet gösterdiği kamu sektörü ortamına ilişkin

uygun bir kavrayışa sahip olduğundan ve yapmaları gereken işe hakim olduklarından

emin olmalıdır.

Sayıştay; kalitenin ve Sayıştayın etik ilkelerinin, personelin ve Sayıştay için iş yapmak

üzere sözleşme yapılan tarafların performans değerlendirmelerinde temel faktörler

olmasını sağlamalıdır.



2.2.5 Denetim ve Diğer Çalışmaların Yürütülmesi

Uygulama rehberi;

Sayıştay; Sayıştayın sorumluluğundaki çalışmaların yürütülmesinde denetim

metodolojileri gibi uygun politika, prosedür ve araçların mevcut olmasını sağlamalıdır.

Sayıştay yüksek kaliteyi teşvik eden, düşük kaliteyi önleyen veya engelleyen politika ve

prosedürler oluşturmalıdır. Bu durum mesleki yargının uygun şekilde kullanılmasını

teşvik eden ve kalite iyileştirmelerini destekleyen motive edici bir ortam oluşturulmasını

içerir. Yapılan bütün işler, kaliteye katkıda bulunmanın ve eğitim ve kişisel gelişimin

teşvik edilmesinin bir yolu olarak gözden geçirmeye tabi tutulmalıdır.

Zor veya tartışmalı konular ortaya çıktığında Sayıştay, bu gibi konuları ele almak

üzere (teknik uzmanlar gibi) uygun kaynakların kullanılmasını temin etmelidir.

Sayıştay, yürütülen bütün işlerde geçerli standartların izlendiğinden emin olmalıdır.

Standartlardaki bir gerekliliğe riayet edilmemesi halinde Sayıştay bunun nedenlerinin

uygun şekilde belgelendirilmesi ve onaylanmasını sağlamalıdır.

Sayıştay, kurum içerisindeki her türlü fikir ayrılığının açık biçimde belgelendirilmesini

ve Sayıştay tarafından rapor yayımlanmadan önce çözümlenmesini sağlamalıdır.

Sayıştay, (mali denetimler, performans denetimleri ve uygunluk denetimleri dahil olmak

üzere) yürütülen bütün çalışmalar için (gözetim ve gözden geçirme sorumlulukları

ve görevin kalite kontrolüne yönelik gözden geçirmeler gibi) uygun kalite kontrol

politika ve prosedürlerinin mevcut olmasını temin etmelidir. Sayıştay, görevin kalite

kontrolüne ilişkin yapılan gözden geçirmenin kendi çalışmaları açısından önemini

kabul etmelidir ve bir görevin kalite kontrolüne yönelik gözden geçirme yapıldığında

ortaya çıkan sorunlar Sayıştay tarafından rapor yayımlanmadan önce çözüme

kavuşturulmalıdır.

ISSAI 40- YDK, denetimlerinin ve diğer çalışmalarının ilgili standartlara ve geçerli yasal ve düzenleyici gerekliliklere uygun olarak yürütüldüğüne ve mevcut şartlar altında uygun raporlar yayımladığına dair makul güvence elde etmek üzere tasarlanmış politika ve prosedürler belirlemelidir. Bu politika ve prosedürler, şunları kapsamalıdır:

a) Yapılan işin kalitesinde tutarlılığın teşvik edilmesine ilişkin hususlar,

b) Gözetim sorumlulukları,

c) Gözden geçirme sorumlulukları.



Sayıştay, rapor yayımlama yetkisi verilmesine yönelik prosedürlerin mevcut olmasını

sağlamalıdır. Sayıştayın bazı işleri, rapor yayımlanmadan önce kapsamlı bir kalite

kontrol gerektiren yüksek seviyede karmaşıklığa ve öneme sahip olabilir.

Sayıştay, (yargısal göreve sahip Sayıştaylarda olduğu gibi) kanıt kurallarına ilişkin

özel prosedürlere tabiyse bu prosedürlerin tutarlı olarak izlendiğinden emin olmalıdır.

Zamanında sunulmaması halinde Sayıştayın çalışmalarının katacağı değerin

azalacağının bilincinde olarak Sayıştay, denetim ve diğer çalışmalarının zamanında

tamamlanmasını amaçlamalıdır.

Sayıştay, (denetim çalışma kâğıtları gibi) yapılan tüm işlerin zamanında

belgelendirilmesini temin etmelidir.

Bir raporun kamuoyuna açıklanıp açıklanmadığına bakılmaksızın Sayıştay,

çalışmalarından doğrudan etkilenen tarafların çalışma tamamlanmadan önce yorum

yapma olanağına sahip olmalarını sağlayarak elde edilen bulguların teyit edilmesine

yönelik uygun prosedürlerin izlendiğinden emin olmalıdır.

Sayıştay; kanun, yönetmelik, mesleki standartlar ve rehberlerde belirtilen süreler

boyunca tüm belgelerin muhafaza edilmesini sağlamalıdır.

Sayıştay, dokümanların gizliliği ile saydamlık ve hesap verme sorumluluğu ihtiyacı

arasında bir denge kurmalıdır. Sayıştay, kendi yetki alanlarındaki mevzuata uygun

bilgi taleplerini ele almak üzere saydam prosedürler oluşturmalıdır.

2.2.6 İzleme

ISSAI 40- YDK, kalite kontrol sistemine ilişkin politika ve prosedürlerin ilgili ve yeterli olduğuna ve etkin biçimde işlediğine dair makul güvence elde etmek üzere tasarlanmış bir izleme süreci oluşturmalıdır. Bu izleme süreci:

a) YDK tarafından yürütülen farklı türden çalışmaların arasından tamamlanmış işlerden oluşan bir örneklemin gözden geçirilmesi dahil YDK’nın kalite kontrol sisteminin sürekli olarak ele alınması ve değerlendirilmesini içermelidir.

b) İzleme sürecinin sorumluluğunun bu sorumluluğu yerine getirmek için YDK’da yeterli ve uygun tecrübe ve yetkiye sahip bir kişiye veya kişilere verilmesini gerekli kılmalıdır.

c) Gözden geçirmeyi yapanların bağımsız (yani çalışmaya veya çalışmanın kalite kontrolüne yönelik gözden geçirmeye katılmamış) olmalarını gerekli kılmalıdır.



Uygulama rehberi;

Sayıştay; kurum içindeki farklı kontrollere yönelik (çalışmanın yürütülmesine

katılmamış personelden faydalanılarak) bağımsız gözden geçirmelerin, kalite kontrol

sistemlerinde yer almasını temin etmelidir.

Sözleşme ile yaptırılacak işlerde Sayıştay, sözleşmenin yapıldığı gerçek ve tüzel

kişilerin etkin kalite kontrol sistemlerine sahip olduğuna dair teyit talep etmelidir.

Sayıştay; gereğini yapabilmesine imkan vermek amacıyla kalite kontrol sisteminin

izlenmesinden elde edilen sonuçların Sayıştay Başkanına zamanında raporlanmasını

sağlamalıdır.

Uygun hallerde Sayıştay, kalite kontrol sisteminin tamamının bağımsız gözden

geçirmesini yürütmek üzere başka bir Sayıştayı (örneğin bir meslektaş değerlendirmesi

şeklinde) veya uygun bir kuruluşu işin içine dahil etmeyi değerlendirmelidir.

Uygun hallerde Sayıştay, çalışmalarının kalitesini izlemeye yönelik diğer yöntemleri

değerlendirebilir. Bu yöntemler, aşağıdakilerle sınırlı olmamak kaydıyla şunları

içerebilir:

¾ Bağımsız akademik gözden geçirme,

¾ Paydaş anketleri,

¾ Tavsiyelerin izlenmesine yönelik gözden geçirmeler,

¾ Denetlenen kurumlardan alınan geri bildirimler.

Sayıştay, yürüttüğü çalışmaların kalitesi hakkındaki şikâyet veya iddiaları

değerlendirmeye yönelik prosedürlere sahip olmalıdır.

Sayıştay, izleme raporlarının kamuoyuna duyurulması veya yürütülen çalışmalarla

ilgili kamuoyundan gelen şikâyet veya iddialara cevap vermek hususunda yasal veya

idari gereklilik olup olmadığını değerlendirmelidir.



2.3 Denetimde Kalite Riskleri

Sayıştay, DKYS’nin etkinliğinin ve devamlılığının sağlanması için kalite risklerini dikkate alır ve bu risklere karşı önlemler geliştirir.

Kalite riskleri kurumsal yapı ve uygulamalardan kaynaklanabileceği gibi dış kaynaklı da olabilir.

Muhtemel kurumsal riskler aşağıda yer almaktadır:

Denetim stratejik planında ve yıllık denetim planlamasında denetim faaliyetlerinin önceliklendirilmesinde yanlışlığa yol açabilecek hatalar yapılması,

Yıllık denetim programı hazırlanırken risklerin yanlış tespit edilmesi sonucu denetim kaynaklarının denetim sonuçlarından beklenen etkiye ulaşmayı engelleyecek şekilde yönlendirilmesi,

Planlanan denetimlerin etkin biçimde tamamlanmasını aksatabilecek insan kaynağı yetersizlikleri ve insan kaynağı yönetiminde öngörülemeyen sorunlar,

Denetimlerde görevlendirilen meslek personelinin nitelik ve nicelik olarak yeterli olmaması nedeniyle istenilen denetim hedeflerine ulaşılamaması,

Denetim tekniklerinin yanlış uygulanması, yetersiz denetim kanıtı toplanması gibi nedenlerle ulaşılan denetim sonuçlarının gerçek durumu tam olarak ifade etmemesi,

Denetim raporlarının açık, anlaşılır ve standartlara uygun biçimde sunulamaması,

Denetim raporlarının doğru anlaşılmasını engelleyecek biçimde eksik sunulması.

Dış kaynaklı kalite riskleri ise gerçekleşmesi Sayıştayın kontrolünde olmayan; TBMM, kamuoyu ve kamu idareleri gibi dış aktörlerle ilgilidir. Sayıştay; TBMM, kamuoyu

ve kamu idareleri ile etkili iletişim kurarak bu riskleri yönetmeye çalışır.

ISSAI 40- Temel bir amaç olarak her YDK, çalışmalarının kalitesine karşı riskleri dikkate almalı ve bu risklere yeterli karşılığı vermek üzere tasarlanmış bir kalite kontrol sistemi kurmalıdır. Kalite riskleri, YDK’nın görev ve yetkisine, fonksiyonlarına ve içerisinde faaliyet gösterdiği koşullara ve ortama bağlıdır. Bu riskler, YDK’nın çalışmalarının birçok farklı yönünde ortaya çıkabilir. Örneğin kalite riskleri; mesleki yargının uygulanmasında, politika ve prosedürlerin tasarımı ve uygulanmasında veya YDK’nın çalışmalarının sonuçlarını iletmek için kullandıkları metotlarda ortaya çıkabilir.



2.4 Denetimde Belgeleme

Denetçi mali rapor ve tabloların güvenilir olduğuna ilişkin denetim görüşü

oluşturmak, kamu idaresinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara

ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunu tespit etmek ve idarelerce belirlenen hedef ve

göstergelerle ilgili olarak faaliyet sonuçlarını ölçmek için yürüttüğü denetim çalışmasının

her aşamasında elde ettiği kanıtları ve bunların değerlendirme sonuçlarını denetim süresince

belgelendirmelidir. Uygun şekilde yapılacak belgeleme, denetimin kalitesini arttıracağı gibi

denetimin mevzuata ve genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına ve mesleki

etik kurallara uygun gerçekleştirildiğinin ispatında önemli bir araçtır.

Denetimin belgelendirilmesi;

Denetim ekibine denetimin planlanması ve yürütülmesinde destek sağlamak,

Denetimin tüm aşamalarının tamamlanması konusunda güvence sağlamak,

Denetim raporunun düzenlenmesine temel oluşturmak,

Denetimin gözetiminden sorumlu olan denetim ekibi üyelerine ve kalite kontrol

sürecinde görev alan diğer ilgililere, gerçekleştirilen işlerin yönetimi, gözetimi ve

gözden geçirilmesi konularında yardımcı olmak,

Devam eden önemli konularla ilgili olarak gelecekte kurumu denetleyecek

denetim ekiplerine yardımcı olacak önemli kayıtlar bırakmak

amaçlarına hizmet eder.

Denetçi tarafından hazırlanmış ya da elde edilmiş, denetimin yürütülmesi ile ilgili

her türlü kayıt, belge ve bilgi belgelendirmenin konusunu oluşturur. Belgelendirme çalışma

kâğıtlarının düzenlenmesi, rehber eki formların düzenlenmesi, denetim kanıtı niteliğindeki

diğer belgelerin elde edilmesi ve muhafazası şeklinde yapılır.

ISSAI 1230- Denetçi denetimi belgelendirirken, denetim raporuna dayanak oluşturabilecek yeterli ve uygun belgeleri oluşturmalıdır.

Denetimin uluslararası standartlara, yasal gereklere ve düzenleyici kurallara uygun bir şekilde yürütüldüğüne dair kanıt oluşturmalıdır.

Denetim belgeleri, denetimin ISA’lara uygun olduğuna dair kanıt sağlar.



Sayıştay Denetim Yönetmeliği’nde;

Denetim ekibi tarafından yapılan çalışmaların denetim rehberlerinde yer alan açıklamalar dikkate alınarak belgeleneceği, denetim sonucunda oluşturulan denetim görüşünün yeterli ve uygun denetim kanıtı ile destekleneceği,

Denetim ekibinde görevli denetçilerin görevli oldukları hesap alanları ile ilgili denetim programlarını uygulayacağı ve sonuçlarını belgeleyeceği, yapılan çalışmalara ait her türlü bilgi ve belgeyi arşivleyeceği,

Denetim bulgularını destekleyen yeterli, uygun ve güvenilir denetim kanıtının çalışma kağıtları ile ilgisinin kurularak sistematik şekilde belgeleneceği,

Denetim raporu ve yargılamaya esas rapora konu edilecek bütün hususlara ayrıntılı olarak çalışma kağıtlarında yer verileceği

hüküm altına alınmıştır.

2.4.1 Çalışma Kağıtları

Çalışma kağıtları denetçinin uyguladığı denetim prosedürlerini, elde ettiği bilgileri ve yaptığı incelemelerle ilgili olarak ulaştığı sonuçları kaydettiği kağıtlardır.

Çalışma kağıtları denetim kanıtı olma özelliklerinin ötesinde, denetçinin denetim standartlarına, denetim prosedür ve tekniklerine bağlı kalmasına yardımcı olacaktır. Çalışma kâğıtları, denetçi tarafından irdelenen ve değerlendirilmeye tabi tutulması gereken bütün önemli konuları ve bu konularda denetçinin varmış olduğu sonuçları içermelidir.

Denetim süresince incelenen her konunun belgelenmesi uygulamada zorluk oluşturacağı için denetçi çalışma kağıtlarının kapsamını mesleki yargısına göre belirler.

Çalışma kağıtlarına ilişkin esas kriter, elde edilen denetim kanıtlarını yeterli şekilde açıklaması ve denetim çalışmasını gözden geçiren diğer denetçileri, belgelendirmeyi yapan denetçiyle aynı sonuca ulaştıracak nitelikte olmasıdır.

Çalışma kağıtlarının doğru şekilde, tam olarak ve zamanında düzenlenmesi denetçinin sorumluluğundadır. Ekip başkanları, ekipteki denetçilerin hazırladığı çalışma kâğıtlarının

ISSAI 1230- Denetim belgeleri basılı olarak, elektronik ortamda veya diğer araçlar kullanılarak kayıt altına alınabilir.



tümünü, grup başkanları da ekip başkanlarının hazırladığı çalışma kâğıtları ile ekip başkanının gözden geçirdiği çalışma kâğıtlarından gerekli gördüklerini gözden geçirmelidir.

Denetimde belgelemenin en önemli aracı olan çalışma kağıtları aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

Bulgu ve önerileri desteklemeye yetecek derecede eksiksiz ve doğru olmalıdır.

Ek sözlü açıklamalara ihtiyaç göstermeyecek derecede açık ve anlaşılır olmalıdır.

Çalışma kâğıtlarını kullananlar yapılan işin amacını, niteliğini, çalışmaların kapsamını ve denetçinin ulaştığı sonuçları kolaylıkla anlayabilmelidir.

İçeriğindeki bilgiler önemli konularla sınırlı kalmalı ve denetim hedefleri ile doğru bir şekilde ilişkilendirilmelidir.

Mantıksal ve kolay takip edilebilir bir dizine göre hazırlanmalı ve ilgili diğer belgelere referanslar yapılmalıdır.

2.4.2 Düzenlenen Belgelerin Saklanması

Denetim çalışmaları sırasında düzenlenen çalışma kâğıtları, rehber eki formlar ve ilgili belgeler içerdikleri bilgilerin kullanılma süresi ve amacı bakımından güncel ve sürekli denetim dosyalarında saklanır.

Her iki dosya birbirini tamamlama özelliği taşır ve denetçinin raporunu yazarken ihtiyaç duyduğu ve faydalandığı tüm hususları kapsar.

Denetimin yapıldığı yıla ilişkin bilgi ve belgeler güncel dosyada, gelecek yıllarda yapılacak denetimlerde yararlanılacak bilgi ve belgeler sürekli dosyada toplanır.

Güncel Denetim Dosyası

Güncel dosya, denetçinin denetimin yapıldığı dönemde düzenlemiş olduğu çalışma

kâğıtlarının, formların ve ilgili diğer bilgi ve belgelerin bulunduğu dosyadır. Güncel dosyada

bulunan başlıca belgeler aşağıda yer almaktadır:

Çalışma kâğıtları,

Formlar,

Kuruma ilişkin mevzuat,

Denetlenen döneme ait mali tablolar,



Denetim planı,

Denetim programı,

Denetim raporları.

Sürekli Denetim Dosyası

Sürekli dosya, dönemler itibariyle değişiklik göstermeyen ve müteakip denetimlerde

de gereksinim duyulabilecek bilgi ve belgelerin yer aldığı dosyadır.

Denetimin tamamlanmasını takiben denetçi, güncel dosyayı gözden geçirir ve güncel

dosyada yer alan bilgi ve belgelerden sonraki denetimlerde yararlanılması olasılığı bulunan

bilgi ve belgeleri sürekli dosyaya aktarır.

Sürekli denetim dosyasında bulunan başlıca belgeler aşağıda yer almaktadır:

Denetim planı,

Denetim programı,

Denetim raporları.

Güncel ve sürekli dosyalar, elektronik ortamda veya grup arşivinde saklanır ve güncel

kalmalarının temini bakımından belirli periyotlarla gözden geçirilir.



BÖLÜM 3: DENETİMDE KALİTE KONTROL VE GÜVENCE SÜREÇLERİ

Kalite yönetim süreçleri; kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu çerçevesinde

denetlenmesi ve TBMM’ye doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve raporlar sunulması faaliyetlerinin

mevzuata, uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına, mesleki etik kurallarına

ve diğer kurumsal düzenlemelere uygunluğuna dair makul güvence elde etmek amacıyla

planlı ve sistemli olarak yürütülen gözden geçirme faaliyetleri bütünüdür. Bu faaliyetler,

denetim sırasında yürütülen kalite kontrolü ile denetimler tamamlandıktan sonra yürütülen

kalite güvence süreçlerinden oluşmaktadır.

Denetimde kalite kontrol ve güvence süreçleri; Sayıştay denetim sonuçlarının

güvenilirliğini ve denetim kaynaklarının verimli kullanılmasını sağlamak ve denetimlerden

beklenen faydayı elde etmek amacıyla denetimlerde planlamadan raporlamaya kadar

bütün aşamaların sürekli gözden geçirilmesi suretiyle gerçekleştirilir. Bu gözden geçirme

faaliyetleri ile denetimde kalite ve etkinlik sağlanması amaçlanır.

Denetimde kalite ve etkinliği sağlamak açısından denetimin bütün aşamalarının

gözden geçirilmesi gereklidir.

Kalite kontrolü ve güvencesinin amacı;

Kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin

kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespiti,

Kamu idarelerinin mali rapor ve tablolarının, bunlara dayanak oluşturan ve ihtiyaç

duyulan her türlü belgelerin değerlendirilerek bunların güvenilirliği ve doğruluğu

hakkında görüş bildirilmesi,

Mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi,

Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergelerle

ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi

hususlarında gerçekleştirilen denetimlerin mevzuata, uluslararası genel kabul görmüş

denetim standartlarına, mesleki etik kurallara ve diğer kurumsal düzenlemelere uygunluğuna

ilişkin makul güvence elde etmektir.



Aşağıda yer alan tabloda denetimin bütün aşamalarında gerçekleştirilen kalite

yönetim süreçleri ve sorumlular (sorumlu birim/kişiler) gösterilmiştir.

Denetimin Aşaması

Kalite Kontrolü/

Kalite Güvencesi Sorumlu Birim/Kişi

Planlama Kalite Kontrolü

Başkanlık ve Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu

Ekip Başkanı

Grup Başkanı

Uygulama Kalite Kontrolü


Ekip Başkanı

Grup Başkanı

Raporlama

(Denetim Raporu)Kalite Kontrolü


Ekip Başkanı

Grup Başkanı

Rapor Değerlendirme Komisyonu

Daire

Rapor Değerlendirme Kurulu

Denetim Sonrası (Kurum İçi Kalite Güvencesi)

Kalite GüvencesiBaşkanlık ve Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu

Kalite Güvence Komisyonu

Denetim Sonrası (Kurum Dışı Kalite Güvencesi)

Kalite Güvencesi


Kalite Güvence Komisyonu (Başka bir Yüksek Denetim Kurumu/Akademik Kuruluş/Muhasebe-Danışmanlık-Bağımsız Denetim Firması vs.)

Etkin bir gözden geçirme; denetim çalışmalarının mevzuata, uluslararası genel

kabul görmüş denetim standartlarına ve Sayıştay denetim stratejisi ile planlarına uygun

yürütülmesini ve dokümante edilmesini güvence altına almaya yardımcı olur.

Denetim süreci yıllık denetim programının hazırlanmasıyla başlar.

Yıllık denetim programı kapsamında denetlenecek kamu idarelerinin belirlenmesi

süreci objektif kriterlere göre tasarlanır.

Denetim programına alınacak kamu idareleri; kalkınma planları ve yıllık

programlardaki öncelikler, kamuoyu ve denetlenen kamu idarelerinin beklentileri, kamu

idarelerinin faaliyetlerinin nitelik ve niceliği, bütçe büyüklükleri, denetlenme sıklığı, ihbar

ve şikayetler ve geçmiş yıl denetim sonuçları dikkate alınarak risk değerlendirmesi yapılmak

suretiyle belirlenir.



Risk değerlendirmesi sonucunda, denetim grupları ve ilgili destek grubu, Sayıştay denetimi kapsamına dahil kamu idarelerinden yüksek riskli olanları belirler. Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu risk değerlendirmesi sonuçlarını dikkate alarak yıllık denetim programına karar verir.

Yıllık denetim programı kapsamında yürütülen denetimler planlama, uygulama ve raporlama aşamalarından oluşmaktadır. Bu çerçevede, denetimde kalite ve etkinliği sağlamak için bu aşamaların tamamında kalite kontrol ve güvence süreçlerinin uygulanması gerekmektedir.

3.1 Denetimde Kalite Kontrol Süreçleri

Denetimde kalite kontrolü; Başkanlık ile Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulunun kalite kontrol süreçleri kapsamında yapmakta olduğu gözetim ile planlama, uygulama ve raporlama aşamalarında yürütülen gözden geçirme süreçleriyle sağlanır.

3.1.1 Başkanlık ile Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Tarafından Gerçekleştirilen Kalite Kontrol Süreçleri

6085 sayılı Kanun’a göre Sayıştay Başkanlığı; Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları ve bölüm başkanlarından oluşmakta olup denetimle ilgili başkan yardımcısı, denetim faaliyetlerinin yürütülmesi, raporlanması ve gözden geçirilmesinden sorumludur. Denetimle ilgili başkan yardımcısı aynı zamanda, denetim ve denetim destek grup başkanlıklarının çalışmalarını Sayıştay Başkanı adına yönetir.

Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları ve bölüm başkanlarından oluşan Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu ise; TBMM’nin, kamuoyunun ve denetlenen kamu idarelerinin beklentilerini de dikkate alarak Sayıştayın denetim stratejik planlarını ve yıllık denetim programlarını yapılacak risk analizleri doğrultusunda hazırlamakla görevlendirilmiştir. Bu doğrultuda Kurul;

Sayıştayın stratejik hedeflerinin belirlendiği planlar ve bunlarla ilgili yıllık denetim programlarının uygulanmasını izlemek,

Bu faaliyetlerle ilgili gerekli değerlendirmeleri yapmak,

Gerekli koordinasyonu sağlamak,

Performans ölçüm sistemlerini oluşturmak

görevleri ile kalite kontrol sürecinin önemli bir işlevini yerine getirmektedir.



3.1.2 Planlama ve Uygulama Aşamalarında Yapılan Gözden Geçirme

Denetim sırasında yapılan gözden geçirme, planlama ve uygulama aşamalarında yapılan denetim çalışmalarının ekip başkanı ve grup başkanı tarafından detaylı olarak değerlendirilmesi faaliyetidir.

Sayıştay denetimleri, faaliyet alanı ve sektörler itibariyle oluşturulan denetim grup başkanlıklarınca yürütülür. Denetim grup başkanlıkları bünyesinde denetim faaliyetini yerine getirecek denetim ekipleri; denetlenecek kamu idarelerinin büyüklüğü, yapısı, kurumsal riskler ve uzmanlık ihtiyacı vb. kriterler esas alınarak grup başkanları tarafından önerilerek Başkanlık onayıyla oluşturulur. Denetçilerin denetim ekibi bünyesinde görev yapması esastır.

Ekip üyesi denetçiler, denetimleri ekip başkanının gözetiminde ekip tarafından hazırlanmış ve grup başkanı ile Başkanlıkça onaylanmış denetim planına uygun yürütürler. Denetçi, ekip başkanı tarafından belirlenen iş bölümüne uyar. Denetçi, yargılamaya esas raporların hazırlanmasına ilişkin grup başkanı veya ekip başkanınca yapılan görevlendirmeye uygun olarak usulüne uygun sorgu ve rapor yazımı işlerini yerine getirir. Denetçi, denetim ile ilgili grup başkanının vereceği diğer görevleri yerine getirir. Denetçinin, denetim esnasında grup başkanı ile olan ilişkilerinde birinci derecede ekip başkanı sorumludur.

Denetim çalışmalarının ve ulaşılan denetim sonuçlarının ekip başkanı ve grup başkanı tarafından değerlendirilmesi, denetim çalışma ve sonuçlarının mevzuata ve uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına uygunluğunun sağlanmasına yönelik kalite kontrol sürecinin ilk aşamasını oluşturmaktadır.

ISSAI 1220- Görev Ekiplerinin Belirlenmesi

Görev ortağı; görev ekibinin ve görev ekibinin üyesi olmayan ve denetçi tarafından çalıştırılan uzmanların tamamının şu hususlarda uygun yeterlilik ve becerilere sahip olduklarına kanaat getirir:

(a) Denetim görevini mesleki standartlar ve ilgili yasal ve düzenleyici gerekliliklere uygun olarak yürütmek.

(b) Mevcut koşullar altında uygun bir denetçi raporunun yayımlanmasını sağlamak.

Planlama ve uygulama aşamalarında yapılan gözden geçirme, ekip başkanı tarafından gerçekleştirilen birinci aşama gözden geçirme ile grup başkanı tarafından gerçekleştirilen

ikinci aşama gözden geçirme faaliyetlerinden oluşmaktadır.



3.1.2.1 Ekip Başkanı Tarafından Gerçekleştirilen Birinci Aşama Gözden Geçirme

Ekip başkanı, Sayıştay Başkanı veya onun adına grup başkanınca yapılacak görevlendirme üzerine denetim ekibi faaliyetlerinin koordinasyonunu ve denetim faaliyetlerine iştirak ederek denetimin yürütülmesini sağlar. Ekip başkanı, ekibinin yapacağı denetim çalışmalarıyla ilgili olarak birinci derecede grup başkanına karşı sorumludur.

Ekip başkanı, ekip üyeleri ile birlikte planlama ve uygulama çalışmalarına iştirak ederek denetimin yürütülmesini gözetir ve ekiple birlikte ilgili çalışmalara katılır. Ayrıca denetim sonuçlarının raporlanması çalışmalarını koordine eder. Ekip başkanı, yapılacak denetim çalışmalarında ekip üyelerinin çalışma takvimine, mevzuata, talimatlara, denetim rehberlerinde belirtilen esas ve usuller ile ekip çalışmasının gereklerine uymalarını temin eder. Ekip başkanı, bir taraftan kendi yaptığı denetim faaliyetlerine ilişkin çalışma kâğıdını düzenlerken diğer taraftan denetim sürecinin her aşamasında ekipteki denetçilerin denetim faaliyetlerine ilişkin düzenledikleri çalışma kâğıtlarını değerlendirerek imzalar. Ekibin güncel ve sürekli denetim dosyalarının oluşturulmasını sağlar.

Birinci aşama gözden geçirmede, denetim çalışmasının bütün aşamalarında düzenlenen denetimi destekleyici her bir çalışma kağıdı ekip başkanı tarafından detaylı bir şekilde incelenir.

Ekip başkanı, planlama aşamasında yürütülen kurum tanıma çalışmaları tamamlandığında denetlenen kurumun mali rapor ve tablolarında önemli etkiye sahip olan mevzuat, olaylar ve işlemlerin incelendiğini gösteren ve Düzenlilik Denetimi Rehberinin ekinde yer alan Kurumun Tanınması Kontrol Formunu düzenler ve grup başkanının onayına sunar.

Planlama aşamasında yürütülen çalışmalar tamamlandığında ekip başkanı, denetimin uygun bir şekilde planlandığını ve planlamaya ilişkin bütün süreçlerin onaylandığını gösteren ve Düzenlilik Denetimi Rehberinin ekinde yer alan Denetim Planlama Kontrol Formunu düzenler ve grup başkanının onayına sunar.

ISSAI 1220- Görevin Yürütülmesi

Görev ortağı aşağıda belirtilen konularda sorumluluk üstlenir:

(a) Denetim görevinin mesleki standartlara ve ilgili yasal ve düzenleyici gerekliliklere uygun olarak yönetilmesi, gözetimi ve yürütülmesi.

(b) Mevcut koşullar altında denetçi raporunun uygun olması.



Performans denetimi çalışmalarında, denetimin planlanması sırasında denetim

ekibinin oluşturulması, kamu idaresinin tanınması, idare ile iletişim kurulması ve denetim

planının hazırlanması konularında düzenlenmesi gereken Planlama Kontrol Listesi ekip

başkanının sorumluluğunda doldurularak grup başkanına sunulur.

Bu aşamada ekip başkanı, denetim planının gerektirdiği bütün işlerin yerine

getirildiğini ve düzenlenen çalışma kağıtlarında yürütülen denetim çalışmalarının gerektiği

şekilde belgelendirilmiş olduğunu kontrol eder.

Denetimin uygulama aşamasında ekip başkanı, denetim yaklaşımının uygulanmasını

sağlamak amacı ile denetim ekibi tarafından izlenecek prosedürleri açıklayan denetim

programı gereğince yapılan çalışmaları ve ulaşılan sonuçları detaylı bir şekilde inceler ve

değerlendirir.

Gözden geçirmeyi yapan ekip başkanı, incelenen bütün çalışma kâğıtlarını paraflamak

ve tarih atmak suretiyle yaptığı değerlendirmeyi kanıtlar. Ekip başkanı, gözden geçirme

sırasında açıklığa kavuşturulması gereken alanlar ve sorularla ilgili olarak denetim ekibi

ile görüşmek sureti ile sonuca ulaşır. Ekip başkanı tarafından yürütülen gözden geçirme

sonuçları ve gözden geçirme ile ilgili olarak denetim ekibi ile yapılan çalışmalar çalışma

kâğıtlarında özetlenir.

3.1.2.2 Grup Başkanı Tarafından Gerçekleştirilen İkinci Aşama Gözden Geçirme

Grup başkanı, denetim ekipleri tarafından yerine getirilmesi gereken denetim

çalışmaları ile ilgili olarak denetimlerin planlanması, yürütülmesi ve çalışmaların kontrol

edilmesinden ve sonuçların mevzuatta öngörüldüğü şekliyle raporlanmasından sorumludur.

Grup başkanı, denetimlerin gerektiği gibi yürütülmesini temin edebilmek için

denetim ekiplerini koordine eder, ekip içi ve ekipler arasında işlerin uyumlu bir şekilde

yürütülmesini sağlar. Grup başkanı, denetimin her aşamasında denetim ekiplerinin çalışma

kâğıtlarının gerekli formatta düzenlemesini sağlamak ve gerekli değerlendirmeyi yapmak

üzere ekip başkanlarının çalışma kâğıtlarının tamamını, diğer ekip üyelerinin çalışma

kâğıtlarından ise gerek duyduklarını gözden geçirir. Gerektiğinde denetimle ilgili olarak

denetlenen kurum ile yapılan toplantılara katılır. Denetim ekiplerinin hazırladığı raporları

gözden geçirerek Başkanlığa sunar. Denetim ekiplerinin denetimin her aşamasında çalışma

takvimine, mevzuat, standart ve rehberlerde ifade edilen esas ve usullere uymalarını sağlar.

Ekiplerin güncel ve sürekli denetim dosyalarının hazırlanmasını sağlayarak grup arşivini

oluşturur.



Grup başkanı tarafından gerçekleştirilen gözden geçirmenin kapsamı denetim ekibinin

deneyim ve bilgi birikimi ile denetimin karmaşıklığına bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Grup başkanı denetimin planlama ve uygulama aşamalarında yerine getirdiği gözden

geçirmelerde:

Denetim planının denetlenen kurumun tanınması temeline dayanan risk ve

düzenlilik denetiminde önemlilik kavramlarının dikkate alınarak hazırlanması,

Düzenlilik denetimine ilişkin denetim planının denetimin nasıl ve ne zaman

yapılacağı ve mali tablolarla ilgili görüş oluşturmak ve kamu zararına yol açan

hususların tespit edilmesi amacıyla gerekli denetim kanıtlarının nasıl sağlanacağını

gösterir şekilde hazırlanması,

Performans denetimi kapsamında hazırlanan denetim planının denetlenen kamu

idaresi, denetimin kapsamı, denetimde uygulanan metodolojiyi gösterir ve iş

planını açıklar şekilde hazırlanması,

Denetime ilişkin alan çalışmasının denetim programı / iş planına göre yürütülmesi

ve yeterli ve uygun denetim kanıtlarının toplanması,

Denetim programları / iş planlarının hazırlanmasından sonra ortaya çıkan önemli

değişikliklerin dikkate alınması

hususlarının mevzuata, uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına ve rehberlere

göre yürütülüp yürütülmediğini değerlendirir.

Grup başkanı, incelediği bütün çalışma kâğıtlarını paraflamak ve tarih atmak suretiyle

yaptığı değerlendirmeyi kanıtlar. Grup başkanı ikinci aşama gözden geçirmeye ilişkin

sonuçları çalışma kâğıdı hazırlamak sureti ile belgelendirir. İkinci aşama gözden geçirmeye

ilişkin çalışma kağıtlarında, denetçilerin cevaplaması gereken hususlar ve denetçilerin bu

hususlara ilişkin getirdiği açıklamalar açık bir şekilde yer almalıdır.

Grup başkanı tarafından planlama ve uygulama aşamalarında yapılan ikinci aşama

gözden geçirme faaliyeti sonucunda grup başkanı kalite kontrol formları düzenlenir. (EK 1:

Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu – Planlama, EK 2: Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu

– Uygulama)



ISSAI 1220- Gözden geçirme faaliyeti, aşağıda örnekleri verilen hususların değerlendirilmesinden oluşur:

Çalışmanın mesleki standartlar ve ilgili yasal ve düzenleyici gerekliliklere uygun olarak yürütülüp yürütülmediği,

Daha fazla değerlendirilmek üzere önemli konuların dile getirilip getirilmediği,

Uygun istişari görüşmelerin yapılıp yapılmadığı ve bunlardan elde edilen sonuçların belgelendirilerek uygulanıp uygulanmadığı,

Yapılan işin niteliği, zamanlaması ve kapsamının revize edilmesi ihtiyacının olup olmadığı,

Yapılan işin, varılan sonuçları destekleyip desteklemediği ve uygun şekilde belgelendirilip belgelendirilmediği,

Elde edilen kanıtların, denetçi raporunu desteklemek için yeterli ve uygun olup olmadığı,

Görev prosedürlerinin amaçlarının gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği.

Gözden geçirmeyi yapan ekip başkanı ve grup başkanının denetimin etkinliğini ve

kalitesini etkileyen hususları denetim tamamlanmadan önce gerek ilgili denetçilerle gerekse

denetim ekibi ile görüşerek çözüme kavuşturmaları gerekir.

3.1.3 Raporlama Aşamasında Yapılan Gözden Geçirme

Raporlama aşamasında yapılan gözden geçirme, denetim raporlarına ilişkin

gözden geçirme ve yargılamaya esas raporlara ilişkin gözden geçirme olarak iki kısımda

düzenlenmiştir.

3.1.3.1 Denetim Raporlarına İlişkin Gözden Geçirme

Denetim raporu; denetlenen kamu idaresinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin

hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının

tespiti, mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin amacına uygun olarak kurulup kurulmadığı

ve etkin bir şekilde çalışıp çalışmadığı ile idarelerce belirlenen hedef ve göstergelerle

ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi konularında yapılan denetim ve incelemeler

sonucunda grup başkanlıklarınca veya denetçiler tarafından Sayıştay denetim raporuna esas

olmak üzere hazırlanan rapordur.

Denetim raporları, denetim rehberleri doğrultusunda açık, net ve tarafsız bir şekilde

yazılmalı ve süresi içinde tamamlanmalıdır.



Denetim bulguları uygun, güvenilir ve yeterli denetim kanıtı ile desteklenmiş

olmalıdır. Denetim raporunda sunulan öneriler açık, denetçinin sonuçlarıyla tutarlı ve

denetim esnasında bulunan risk ve/veya hataları düzeltmeye odaklı olmalıdır.

Denetim raporu, Sayıştay Kanunu gereğince ekip başkanı, grup başkanı, rapor

değerlendirme komisyonu, daire ve Rapor Değerlendirme Kurulu tarafından gözden geçirilir.

3.1.3.1.1 Denetim Raporunun Ekip Başkanı Tarafından Gözden Geçirilmesi

Denetim raporu, ekip başkanı tarafından denetim ekibi üyeleri ile birlikte hazırlanır.

Rapor hazırlanırken ekip başkanı aşağıdaki hususlar kapsamında denetim raporunu yeniden

değerlendirir:

Denetim bulgularının kabul edilen önemliliğe uygun olarak değerlendirilmesi,

Denetim sırasında yürütülen bütün çalışmaların, bulgu ve sonuçların

belgelendirilmesi,

Denetim bulguları için yeterli ve uygun kanıtın olması,

Denetim bulgu, öneri, tespit ve değerlendirmelerinin tutarlı, tam ve açık olması,

Denetim görüşünün denetim kanıtlarıyla desteklenmesi

Tespit edilen bütün hususların tarafsız bir şekilde raporda sunulması,

Raporun denetim rehberlerinde belirtilen format ve yapıya uygun olarak

hazırlanması,

Yolsuzluk tespit edilmesi halinde doğru prosedürlerin takip edilmesi.

Ekip başkanı denetim çalışmaları tamamlandığında, Düzenlilik Denetimi Rehberinin

ekinde yer alan ve denetimin Rehbere uygun olarak tamamlandığını kontrol etmeye yardımcı

olan Denetim Tamamlama Kontrol Formunu düzenler ve grup başkanının onayına sunar.

3.1.3.1.2 Denetim Raporunun Grup Başkanı Tarafından Gözden Geçirilmesi

Denetim raporu, grup başkanı tarafından aşağıdaki hususlar kapsamında kontrol

edilir:

Raporun, denetim rehberleri ile Denetim Raporlama Rehberinde belirlenen format

ve yapıya uygun olarak hazırlanması,



Raporun, denetçi tarafından denetim süresince ulaşılan önemli bulguları

yansıtması,

Denetim sırasında yürütülen bütün çalışmaların, bulgu ve sonuçların

belgelendirilmesi,

Denetim bulgu ve önerilerinin tutarlı, tam ve açık olması,

Denetim bulgularının denetim görüşünü desteklemesi ,

Raporun süresi içinde tamamlanması.

Grup başkanı tarafından raporun gözden geçirilmesi sırasında gerekli görülen

düzeltmeler ile farklı mesleki kanaatler nedeniyle bulgu ve önerilerdeki değişiklikler çalışma

kağıtlarıyla belgelendirilmelidir.

Grup başkanı tarafından raporlama aşamasında yapılan ikinci aşama gözden geçirme

faaliyeti sonucunda Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu – Raporlama düzenlenir. (EK 3:

Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu – Raporlama)

Denetim raporu, grup başkanı ve denetim ekibi tarafından imzalanarak rapor

değerlendirme komisyonu tarafından gözden geçirilmek üzere Başkanlığa sunulur.

ISSAI 1220- Görevin kalitesini gözden geçiren kişi, gözden geçirilen denetim göreviyle ilgili şu hususları belgelendirir:

(a) Denetim firmasının görevin kalitesinin gözden geçirilmesine ilişkin politikalarının gerektirdiği prosedürlerin uygulandığı,

(b) Görevin kalitesinin gözden geçirilmesinin denetçi raporunun tarihinde mi yoksa bu tarihten önce mi tamamlandığı,

(c) Görevin kalitesini gözden geçiren kişinin, görev ekibinin ulaştığı önemli yargıların ve vardığı sonuçların uygun olmadığını düşünmesine neden olacak çözümlenmemiş herhangi bir konunun bulunup bulunmadığı.

3.1.3.1.3 Denetim Raporunun Rapor Değerlendirme Komisyonu Tarafından

Değerlendirilmesi

Sayıştay Kanunu gereğince kamu idarelerinin düzenlilik ve performans denetimleri

sonucunda düzenlenen taslak denetim raporları, denetlenen kamu idaresine cevaplanmak

üzere gönderilmeden önce üç uzman denetçiden oluşturulacak rapor değerlendirme



komisyonları tarafından ilgili kanunlar ile bunlara dayanarak çıkarılan tüzük, kararname,

yönetmelik ve ilgili kanunlarda uygulamayı yönlendirmek üzere yetkilendirilmiş kamu

idareleri tarafından yapılan düzenleme ve verilen görüşler ile ilgili diğer hususlara uygunluğu

yönünden değerlendirilir.

Komisyonlar, taslak raporları Başkanlıkça belirlenen süre içerisinde değerlendirir.

Komisyon değerlendirmelerinde gizlilik esasına riayet edilir.

Rapor değerlendirme komisyonu raporların değerlendirilmesinde:

Denetim çalışmasının mevzuata, uluslararası genel kabul görmüş denetim

standartlarına, mesleki etik kurallara ve diğer kurumsal düzenlemelere uygun

olması,

Raporun yazım ve imla kurallarına uygun olarak hazırlanması,

Raporun, denetçi tarafından denetim süresince ulaşılan önemli bulgu ve sonuçları

içermesi,

Denetim bulgularını destekleyen kanıtların uygun ve yeterli olması,

Raporun denetim rehberlerinde belirtilen format ve yapıya uygun olarak

hazırlanması,

Raporda kullanılan üslubun nesnel ve resmi yazışma kurallarına uygun olması,

Raporun kullanılan üslup açısından bütünlük göstermesi,

Raporun, denetim rehberleri ve Denetim Raporlama Rehberinde yer alan

düzenlemelere uygun olarak hazırlanması

hususlarını göz önünde bulundurur.

Rapor değerlendirme komisyonu değerlendirmelerinde Rapor Değerlendirme

Komisyonu Kalite Kontrol Formundan faydalanır. (EK 4: Rapor Değerlendirme Komisyonu

Kalite Kontrol Formu)

Rapor değerlendirme komisyonu tespit edilen hususlara ilişkin hazırladığı raporu

ilgili gruba gönderilmek üzere Başkanlığa sunar.



Rapor değerlendirme komisyonu raporunda yer alan hususlar, ekip başkanı ve grup

başkanı tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda raporda gerekli değişiklikler

yapılır. Denetim ekibinin komisyon görüşüne katılmaması halinde, gerekçesi açıklanarak

ilgili grup başkanının görüşüne göre denetim ekibi tarafından düzeltilen taslak rapor ilgili

kamu idaresine gönderilmesi için grup başkanı tarafından Başkanlığa sunulur.

Kamu idaresi cevaplarının yasal süresi içerisinde Sayıştaya gönderilmesini müteakip

Başkanlık tarafından denetim grup başkanlıklarına tekrar iletilen kamu idaresi cevapları,

Sayıştay denetim rehberlerinde açıkça belirtildiği üzere denetim ekipleri tarafından özenle

değerlendirilerek denetim raporları düzenlenir.

ISSAI 21- Saydamlık ve Hesap Verme Sorumluluğu İlkeleri, İlkeler ve İyi Uygulamalar

YDK’ların denetim bulguları, yorumlanma; önerileri ise müzakere edilme ve denetlenen kuruluş tarafından cevaplanma süreçlerine tabidir.

ISSAI 3000- Performans Denetimi Uygulama Rehberleri

… Taslak rapor, denetlenen kurumların denetim bulguları, sonuçları ve tavsiyelerini yazılı şekilde görmeleri için fırsat sağlar. (Taslak rapora verilen) Cevapların yeni bilgi sağladığı durumlarda denetçi bunu dikkate almalı ve genel kuralların yerine getirilmesi koşuluyla taslak raporu değiştirmeyi değerlendirmelidir.

3.1.3.1.4 Denetim Raporunun Sayıştay Dairesi Tarafından Gözden Geçirilmesi ve

Rapora İlişkin Görüş Bildirilmesi

Sayıştay Kanunu gereğince daireler denetim raporları hakkında görüş bildirir. Daireler

denetim raporları hakkında görüş oluştururken, söz konusu raporların Kanunda öngörülen

amaç, çerçeve ve sınırlar içinde olup olmadığı ve Başkanlıkça çıkarılan yönetmelik, usul ve

esaslar ile denetim rehberleri ve genelgelere uygunluğu yönünden inceleme yapar.

Daire tarafından yapılan rapor değerlendirilmesinde:

Denetimin kanunlara, diğer hukuki düzenlemelere ve genel kabul görmüş

uluslararası denetim standartlarına uygun olarak yürütülmesi,

Denetim faaliyetinin bağımsız ve tarafsız olarak yürütülmesi,

Denetimin güncel denetim metodolojilerine uygun olarak gerçekleştirilmesi,



Denetimin her aşamasının denetim standartlarına, stratejik planlara, denetim

programlarına ve mesleki etik kurallarına uygun olması

hususları göz önünde bulundurulur.

Daireler, raporlar hakkında görüş verirken ekip başkanı, grup başkanı ve rapor

değerlendirme komisyonu tarafından yapılan kontrolleri ve gerçekleştirilen gözden geçirme

sonuçlarını da göz önünde bulundurur. Denetim raporlarının dairelerde görüşülmesi sırasında

ilgili grup başkanı veya raporu düzenleyen denetçi katılarak görüşünü açıklar. Ayrıca ilgili

kamu idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı açıklamalarda bulunmak

üzere çağrılabilir.

3.1.3.1.5 Sayıştay Denetim Raporunun Rapor Değerlendirme Kurulu Tarafından

Gözden Geçirilmesi ve Görüş Bildirilmesi

Rapor Değerlendirme Kurulu, 6085 sayılı Kanun çerçevesinde Sayıştay raporları

hakkında görüş bildirir.

Rapor Değerlendirme Kurulu raporların değerlendirilmesinde:

Denetimin kanunlara, diğer hukuki düzenlemelere ve genel kabul görmüş

uluslararası denetim standartlarına uygun olarak yürütülmesi,

Denetim faaliyetinin bağımsız ve tarafsız olarak yürütülmesi,

Denetimin güncel denetim metodolojilerine uygun olarak gerçekleştirilmesi,

Denetimin her aşamasının denetim standartlarına, stratejik planlara, denetim

programlarına ve mesleki etik kurallarına olması

hususlarını göz önünde bulundurur. Rapor Değerlendirme Kurulu, raporlar hakkında görüş

verirken ekip başkanı, grup başkanı, rapor değerlendirme komisyonu ve daire tarafından

gerçekleştirilen gözden geçirme sonuçlarını da dikkate alır.

Sayıştay raporlarının Kurulda görüşülmesi sırasında ilgili grup başkanı veya raporun

denetçisi katılarak görüşünü açıklar.

Sayıştay raporlarının görüşülmesi sırasında açıklamalarda bulunması için ilgili kamu

idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı çağrılabilir.



Raporların Kurulda görüşülmesini müteakip rapora eklenmesi, rapordan çıkarılması

veya değiştirilmesi kararlaştırılan hususları içeren karar özeti süresi içerisinde hazırlanarak

Başkanlığa sunulur.

3.1.3.2 Yargılamaya Esas Raporlara İlişkin Gözden Geçirme

Düzenlilik denetimlerinde denetçi, mali rapor ve tabloların doğru ve güvenilir

bilgi içerip içermediği ile iç kontrollerin tasarımı ve işletilmesinin etkinliğine ilişkin

değerlendirmesi yanında kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap

ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığını denetler.

Yargılamaya esas rapor, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap ve

işlemlerinin denetimi sırasında kanun ve diğer hukuki düzenlemelere aykırılık nedeniyle

kamu zararına yol açan bir husus tespit edildiğinde düzenlenen rapordur.

Denetçiler tarafından kanun ve diğer hukuki düzenlemelere aykırılık nedeniyle kamu

zararına yol açan bir husus tespit edildiğinde ilgili belgeler ayrılır. Kamu zararına neden

olan kamu görevlilerinin sorumlulukları belirlenerek sorgu konusu yapılır. Sorgularda kamu

zararının hangi mevzuat hükümlerine aykırılık sonucu oluştuğu, kamu kaynağındaki artışa

engel ya da eksilmeye neden olan durum ve kamu görevlilerinin kamu zararına yol açan karar,

işlem veya eylemlerinin neler olduğu açıklanarak, konu hakkında sorumluların savunmaları

istenir. Sorgularda, denetim ekibi ile grup başkanı arasında ifade ve şekil açısından oluşan

görüş farkı grup başkanının görüşü doğrultusunda giderilir. Esasa ilişkin görüş farklarında

ise grup başkanı aykırı görüşünü yargılamaya esas raporda belirtir. Sorguların tamamı kurum

üst yöneticisine ve muhasebe birimine yazılı olarak bilgi amaçlı gönderilir veya verilir.

Savunmalar üzerine Sayıştay Denetim Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri çerçevesinde

mali yıl sonu itibariyle yargılamaya esas rapor düzenlenir.

Tespit edilen kamu zararlarına ilişkin sorgu ve yargılamaya esas raporlar düzenlilik

denetimlerini yürüten ekipler tarafından yazılır. Yargılamaya esas raporun raporu

düzenleyen denetim ekibi ve grup başkanı tarafından imzalanması aşamasında göz önünde

bulundurulması gereken başlıca hususlar aşağıda yer almaktadır:

Denetimlerde yayımlanmış mesleki ilkeler ve etik kurallarına uyulmuş olması,

Kamu zararının tespiti ve kamu görevlilerine sorumluluk yöneltilmesinde

Yönetmelikte belirtilen şartların oluşmuş olması,



Her bir işlemdeki kamu zararının kesin miktarının ve sorumlularının belirlenmiş

olması,

Sorguların düzenlenmesi ve tebliğinde Yönetmelikte belirtilen hususlara uyulmuş

olması,

Yönetmelik’in ilgili hükümleri çerçevesinde sorumluların yazılı savunmalarının

alınmış olması,

Denetim kanıtı olan belgelerin asıllarının rapora eklenmiş olması,

Sorgu konusu yapılan hususların çalışma kağıtlarında tespit edilmesi,

Sorgu konusu yapılacak hususların, denetim takvimine uygun olarak uygulama

aşaması sonuna kadar bitirilmesi,

Raporun Başkanlığa zamanında sunulmuş olması,

Raporun, açık, tarafsız, üslup ve imla bakımından uygun biçimde hazırlanmış

olması.

Yargılamaya esas raporlar, gerekli gözden geçirmeler tamamlanarak imzalanmalarının

ardından eki belgelerle birlikte Başkanlığa sunulur.

3.2 Denetimde Kalite Güvence Süreçleri

Kalite güvencesi, kalite kontrolü süreçlerinin etkinliğini de kapsayacak şekilde kalite

yönetim sisteminin ve denetimlerin tamamlanmış denetimlerden seçilen örnekler üzerinde

bağımsız bir şekilde denetim sonrası gözden geçirilmesidir.

Kalite güvence süreci; denetim görevinin temel aşamalarında denetimin mevzuata,

uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına, mesleki etik kurallara ve diğer

kurumsal düzenlemelere uygun bir şekilde yürütüldüğüne ve kalite kontrolü prosedürlerinin

etkin bir şekilde uygulandığına dair bağımsız bir güvenceye sahip olunabilmesi açısından

Sayıştay için büyük önem arz etmektedir.

Kalite güvencesine yönelik gözden geçirmeyi yapanların yeterli mesleki tecrübeye sahip olması ve gözden geçirilen denetime veya denetimin kalite kontrolüne katılmamış olmaları gereklidir.



Kalite güvencesi, tamamlanmış denetimlere ilişkin olarak planlama aşamasından raporlamaya kadar denetimin bütün aşamalarını kapsar.

Kalite güvencesine ilişkin gözden geçirme:

Denetim çalışmasının mevzuata, uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına, mesleki etik kurallarına ve diğer kurumsal düzenlemelere uygun olması,

Denetim görüşünün denetim kanıtlarıyla desteklenmesi,

Denetim bulguları ile denetim görüşünün birbiriyle uyumlu olması,

Denetimlerden elde edilen iyi uygulama örneklerinin Sayıştay geneline yaygınlaştırılması,

Denetim rehberlerinde geliştirilmesi gereken alanların tespit edilmesi,

Denetim metodolojisine ilişkin eğitim ihtiyacının belirlenmesi

amaçlarıyla yapılır.

Kalite güvencesine yönelik gözden geçirme yolu ile planlama, uygulama, raporlama ve gözden geçirme aşamaları:

Zamanlama,

Tamlık,

Denetim ile uygun bir şekilde yerine getirilmesi,

Denetim kalite kontrol süreçlerinin uygun bir şekilde yerine getirilmesi,

Denetim çalışmalarının belgelendirilmesinin denetim rehberlerinde belirlenen düzenlemelere uygun yapılması,

Denetim görüşünü destekleyen uygun çalışmaların ve değerlendirmelerin yapılması

açılarından değerlendirilir.

Kalite güvencesi, tamamlanmış denetimlerin ve kalite kontrol süreçlerinin, kurum

içinden gerekli bilgi ve tecrübeye sahip bir komisyon tarafından veya kurum dışından başka

bir yüksek denetim kurumu, akademik bir kuruluş veya muhasebe/danışmanlık/bağımsız

denetim firması/firmaları tarafından değerlendirilmesi suretiyle gerçekleştirilir.



3.2.1 Kurum İçi Kalite Güvence Süreci

Kurum içi kalite güvence süreci, tamamlanmış denetimlere ilişkin bütün aşamaların

yeterli mesleki tecrübeye sahip olan ve denetlemeye iştirak etmemiş meslek mensuplarından

oluşan kalite güvence komisyonu tarafından değerlendirilmesi faaliyetidir.

Kurum içi kalite güvence süreci, tamamlanan denetimlerden her yıl için grup/sektör/

sayı itibariyle Başkanlıkça belirlenen denetimlerin Başkanlık tarafından denetim kalitesine

yönelik makul güvence elde edilmesi amacıyla oluşturulacak komisyon veya komisyonlar

tarafından detaylı biçimde incelenmesi suretiyle gerçekleştirilir. Her yıl yürütülen denetim

sayısı göz önüne alındığında bağımsız kurum içi gözden geçirmeye tabi denetimleri

önceliklendirmek gerekebilir. Gözden geçirilecek denetimlerin ve gözden geçirmelerin

önceliklendirilmesi ve kapsamının belirlenmesinde risk değerlendirmesi yapılırken aşağıda

yer alan hususlar dikkate alınır:

Belirlenen örneklerin, Sayıştayın her bir faaliyet alanını temsil etmesi ve her bir denetim biriminin denetim faaliyetlerini kapsaması,

Denetimin kapsam ve karmaşıklığı,

Denetim ekibinin tecrübesi,

Denetim sırasında denetlenen kamu idaresinden gelen şikayetler dahil olmak üzere karşılaşılan riskler,

Denetlenen kamu idaresinin geçmiş denetim sonuçları.

Kalite güvence komisyonu, gözden geçirmelerini Kalite Güvence Formu kullanarak yapar (EK 5: Kalite Güvence Formu). Kalite güvence komisyonu, bu Rehberde yer alan kontrol gerekliliklerinin yerine getirilip getirilmediğini de değerlendirir. Gözden geçirmeler yapılırken kalite güvence komisyonu bütün ilgili rapor ve çalışma kâğıtlarına erişim hakkına sahiptir.

Kalite güvence komisyonu gerekli durumlarda grup başkanı ve denetim ekibi üyeleri ile görüşebilir.

Kalite güvence komisyonu gözden geçirme sonrasında:

Denetimin mevzuata, uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına, mesleki etik kurallarına ve diğer kurumsal düzenlemelere uygun bir şekilde

yürütülüp yürütülmediği,



Bu Rehberde düzenlenen kalite kontrol prosedürlerinin doğru, tam ve etkin bir şekilde uygulanıp uygulanmadığı,

Denetim sürecindeki yetersizlikler ve bunların iyileştirilmesi için tavsiyeler,

Diğer denetim ekipleri ile paylaşılabilecek iyi uygulama örnekleri

hususlarını içeren kalite güvence raporunu hazırlar ve Başkanlığa sunar.

Takip eden kalite kontrol gözden geçirmelerinde, kalite güvence raporunda yer alan önerilerin yerine getirilme durumu değerlendirilir.

Kalite güvence komisyonu, gözden geçirilen denetime ilişkin düzenlenen kalite güvence raporu dışında her yıl Başkanlığa sunulmak üzere o yılı ilgilendiren gözden geçirmelerin sonuçlarını özetleyen yıllık Denetimde Kalite Güvencesi Raporunu hazırlar.

Bu rapor;

İyi uygulama örneklerini ve bunların Sayıştayın yapacağı diğer denetimlerde nasıl yaygınlaştırılabileceğine ilişkin tavsiyeleri,

Sayıştay Denetim Yönetmeliği, genelgeler ile denetim rehberlerinde geliştirilmesi gereken alanları,

Kalite kontrol sistemindeki eksiklikleri ve bu eksikliklere ilişkin iyileştirme önerilerini,

Rehberlerde belirtildiği şekilde gerçekleştirilmeyen uygulamaları ve rehberlerin doğru uygulanmasını temin için alınması gerekli tedbirlere ilişkin tavsiyeleri

içerir.

3.2.2 Kurum Dışı Kalite Güvence Süreci

Kurum dışı kalite güvence süreci, tamamlanan denetimlerin mevzuata, uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına, mesleki etik kurallara ve diğer kurumsal düzenlemelere uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin başka bir yüksek denetim kurumu, akademik kuruluş veya muhasebe/danışmanlık/bağımsız denetim firması/firmaları tarafından değerlendirilmesi faaliyetidir.

Kurum dışı kalite güvence sürecinin amacı denetim faaliyetlerinin ve denetime ilişkin kalite süreçlerinin, bağımsız ve tarafsız bir şekilde değerlendirilerek denetimin kalitesine

yönelik makul güvence elde edilmesidir.



Kurum dışı kalite güvence sürecine ilişkin yöntem, kapsam ve prosedürler Sayıştay

ve kalite güvence değerlendirmesini yapacak yüksek denetim kurumu, akademik kuruluş

veya muhasebe/danışmanlık/bağımsız denetim firması/firmaları tarafından yazılı olarak

belirlenir ve Başkanlığın bilgisine ve onayına sunulur.

Kurum dışı kalite güvence süreci; Denetimde Kalite Yönetimi Rehberinde belirtilen

kalite kontrol süreçlerinin ve tamamlanan denetimlerden yeterli sayıda örneğin çalışma

kağıtlarını da kapsayacak şekilde, mevzuat ve uluslararası genel kabul görmüş denetim

standartlarıyla uyum içerisinde olup olmadığının ve gerekli faaliyetlerin etkin şekilde yerine

getirilip getirilmediğinin belirlenmesi için gözden geçirilmesini kapsar.

Kurum dışı gözden geçirme sonrasında Başkanlığa temel bulguları, geliştirilebilecek

alanları ve önerileri içeren bir rapor sunulur.



3.3 Kalite Kontrol ve Güvence Süreçleri Şemaları

Ek

ip B

aşka

nı

Grup

Baş

kanı

Kalit

e Ko

ntro

l Sür

eçle

ri De

netim

Sür

eçle

ri

Kal

ite

Kont

rol v

e G

üven

ce S

üreç

leri

(D

üzen

lilik

Den

etim

i)

Ekip

ba

şkan

ı pl

anla

may

a ve

uy

gula

may

a ili

şkin

ya

pıla

n ça

lışm

alar

ın

mev

zuat

a,

talim

atla

ra,

dene

tim r

ehbe

rlerin

de b

elirt

ilen

esas

ve

usul

lere

uyg

unlu

ğunu

ince

ler.

Grup

ba

şkan

ı, de

netim

ek

ip

başk

anı

tara

fında

n gö

zden

geç

irmey

e ili

şkin

ola

rak

hazır

lanm

ış ça

lışm

a kâ

ğıtla

rını

ve K

urum

un

Tanı

nmas

ı Ko

ntro

l Fo

rmu

ve

Dene

tim

Plan

lam

a Ko

ntro

l For

mun

u in

cele

r.

Dene

timle

ilgi

li Ba

şkan

Yar

dım

cısı,

de

netim

faal

iyet

lerin

in

yürü

tülm

esi,

rapo

rlanm

ası v

e gö

zden

geç

irilm

esin

den

soru

mlu

dur.

Başk

an Y

ardı

mcı

sı ay

rıca,

den

etim

ve

dene

tim d

este

k gr

up b

aşka

nlık

ların

ın ç

alışm

alar

ını

Sayı

ştay

Baş

kanı

adı

na y

önet

ir.

Dene

tim, P

lanl

ama

ve

Koor

dina

syon

Kur

ulu;

den

etim

st

rate

jik p

lanl

arın

ı ve

yıllı

k de

netim

pro

gram

ların

ın

uygu

lanm

asın

ı izle

r, de

ğerle

ndiri

r, ge

rekl

i koo

rdin

asyo

nu sa

ğlar

.

Başk

anlık

ve

Dene

tim,

Plan

lam

a ve

Ko

ordi

nasy

on K

urul

u

Planlama

Dene

tim P

lanı

ve

Prog

ram

ının

Ha

zırla

nmas

ı

Risk

Değ

erle

ndirm

esi

Hesa

p Al

anla

rının

Be

lirle

nmes

i

Öne

mlil

ik S

eviy

esin

in

Belir

lenm

esi

Dene

tlene

n Ku

rum

un

Tanı

nmas

ı

Dene

tim Y

akla

şımın

ın

Belir

lenm

esi

Uygulama

Dene

timin

So

nuçl

arın

ın

Değe

rlend

irilm

esi

Dene

timin

Ta

mam

lanm

ası

Dene

tim K

anıtl

arın

ın

Elde

Edi

lmes

i



Kalit

e Ko

ntro

l ve

Güv

ence

Sür

eçle

ri (

Düz

enlil

ik D

enet

imi)

Kalit

e Ko

ntro

l Sür

eçle

ri De

netim

Sür

eçle

ri

Grup

Baş

kanı

Ekip

Baş

kanı

Rapo

r De

ğerle

ndirm

e Ko

misy

onu

Daire

Rapo

r De

ğerle

ndirm

e Ku

rulu

Ekip

baş

kanı

; bu

lgu

ve s

onuç

ların

tut

arlı,

tam

ve

açık

ol

up

olm

adığ

ını,

rapo

run

dene

tim

rehb

erle

rinde

be

lirtil

en

esas

ve

us

ulle

re

uygu

n ha

zırla

nıp

hazır

lanm

adığ

ını i

ncel

er.

Grup

baş

kanı

; bu

lgu,

son

uç v

e ön

erile

rin t

utar

lılığ

ını,

tam

lığı

ve a

çıkl

ığın

ı, de

netim

gör

üşün

ün d

oğru

luğu

nu

değe

rlend

irir.

Ekip

ba

şkan

ı ta

rafın

dan

düze

nlen

en

Dene

tim T

amam

lam

a Ko

ntro

l For

mun

u in

cele

r.

Rapo

r De

ğerle

ndirm

e Ko

misy

onu;

den

etim

rap

orla

rının

ilg

ili k

anun

lar

ile b

unla

ra d

ayan

arak

çık

arıla

n tü

zük,

ka

rarn

ame,

yön

etm

elik

ve

kam

u id

arel

eri

tara

fında

n ya

pıla

n dü

zenl

eme

ve v

erile

n gö

rüşle

r ile

ilg

ili d

iğer

hu

susla

ra u

ygun

luğu

nu d

eğer

lend

irilir

.

Daire

; de

netim

rap

orla

rını

Kanu

nda

öngö

rüle

n am

aç,

çerç

eve

ve s

ınırl

ar iç

inde

olu

p ol

mad

ığı i

le B

aşka

nlık

ça

çıka

rılan

yö

netm

elik

, us

ul

ve

esas

lar

ile

dene

tim

rehb

erle

ri ve

gen

elge

lere

uyg

unlu

ğu y

önün

den

ince

ler.

Rapo

r Değ

erle

ndirm

e Ku

rulu

; den

etim

rapo

rların

ın g

enel

ka

bul

görm

üş

ulus

lara

rası

dene

tim

stan

dart

ların

a,

kanu

nlar

a ve

diğ

er h

ukuk

i düz

enle

mel

ere

uygu

n ol

arak

ha

zırla

nıp

hazır

lanm

adığ

ını i

ncel

er.

Raporlama

Dene

tim R

apor

unun

Ha

zırla

nmas

ı

Sayı

ştay

Den

etim

Ra

poru

nun

Hazır

lanm

ası

Tasla

k Ra

poru

n Ha

zırla

nmas

ı



Kalit

e Gü

venc

e Sü

reçl

eri

Kuru

m D

ışı

Kalit

e Gü

venc

e Ko

misy

onu

Kuru

m İç

i Ka

lite

Güve

nce

Kom

isyon

u

Kuru

m

içi

kalit

e gü

venc

e ko

misy

onu;

ta

mam

lana

n de

netim

lerd

en

her

yıl

için

Ba

şkan

lıkça

be

lirle

nen

dene

timle

rin

mev

zuat

a,

ulus

lara

rası

gene

l ka

bul

görm

üş d

enet

im s

tand

artla

rına,

mes

leki

etik

kur

alla

ra

ve d

iğer

kur

umsa

l dü

zenl

emel

ere

uygu

n bi

r şe

kild

e yü

rütü

lüp

yürü

tülm

ediğ

ini

deta

ylı

biçi

mde

de

ğerle

ndiri

r.

Kuru

m

dışı

kalit

e gü

venc

e ko

misy

on;

tam

amla

nan

dene

timle

rin v

e ka

lite

kont

rol s

üreç

lerin

in u

lusla

rara

sı ge

nel

kabu

l gö

rmüş

de

netim

st

anda

rtla

rına

uygu

n ol

arak

yür

ütül

üp y

ürüt

ülm

ediğ

ini d

eğer

lend

irir v

e ka

lite

yöne

tim s

istem

inin

gel

iştiri

lmes

ine

ilişk

in ö

neril

erde

bu

lunu

r.

Kalit

e Ko

ntro

l ve

Güv

ence

Sür

eçle

ri (

Düz

enlil

ik D

enet

imi)

Kalite Güvence Süreçleri

Kalit

e Ko

ntro

l Sü

reçl

erin

in G

özde

n Ge

çiril

mes

i

Dene

tim A

şam

alar

ının

Gö

zden

Geç

irilm

esi



Ek

ip B

aşka

nı

Grup

Baş

kanı

Kalit

e Ko

ntro

l Sür

eçle

ri De

netim

Sür

eçle

ri

Ekip

ba

şkan

ı pl

anla

may

a ve

uy

gula

may

a ili

şkin

ya

pıla

n ça

lışm

alar

ın

mev

zuat

a,

talim

atla

ra,

dene

tim r

ehbe

rlerin

de b

elirt

ilen

esas

ve

usul

lere

uyg

unlu

ğunu

ince

ler.

Gru

p ba

şkan

ı, de

netim

ek

ip

başk

anı

tara

fında

n gö

zden

geç

irmey

e ili

şkin

ola

rak

hazı

rlanm

ış ç

alış

ma

kâğı

tların

ı ve

Pla

nlam

a K

ontro

l Lis

tesi

ni in

cele

r.

Dene

timle

ilgi

li Ba

şkan

Yar

dım

cısı,

de

netim

faal

iyet

lerin

in y

ürüt

ülm

esi,

rapo

rlanm

ası v

e gö

zden

ge

çiril

mes

inde

n so

rum

ludu

r. Ba

şkan

Ya

rdım

cısı

ayrıc

a de

netim

ve

dene

tim d

este

k gr

up

başk

anlık

ların

ın ç

alışm

alar

ını

Sayı

ştay

Baş

kanı

adı

na y

önet

ir.

Dene

tim, P

lanl

ama

ve K

oord

inas

yon

Kuru

lu; d

enet

im st

rate

jik p

lanl

arın

ı ve

yıll

ık d

enet

im p

rogr

amla

rının

uy

gula

nmas

ını i

zler,

değe

rlend

irir,

gere

kli k

oord

inas

yonu

sağl

ar.

Başk

anlık

ve

Dene

tim,

Plan

lam

a ve

Ko

ordi

nasy

on K

urul

u

Kal

ite

Kont

rol v

e G

üven

ce S

üreç

leri

(Pe

rfor

man

s D

enet

imi)

Planlama Uygulama

Dene

tim S

onuç

ların

ın

Değe

rlend

irilm

esi

Dene

timin

Ta

mam

lanm

ası

Dene

tim K

anıtl

arın

ın

Elde

Edi

lmes

i

Dene

tim P

lanı

ve

İş

Plan

ının

Haz

ırlan

mas

ı

Dene

tlene

n Ku

rum

un

Tanı

nmas

ı

Gene

l Per

form

ans

Yöne

timi S

istem

inin

Ta

nınm

ası



Kalit

e Ko

ntro

l ve

Güv

ence

Sür

eçle

ri (

Perf

orm

ans

Den

etim

i)

Raporlama

Dene

tim R

apor

unun

Ha

zırla

nmas

ı

Sayı

ştay

Den

etim

Ra

poru

nun

Hazır

lanm

ası

Tasla

k Ra

poru

n Ha

zırla

nmas

ı

Kalit

e Ko

ntro

l Sür

eçle

ri De

netim

Sür

eçle

ri

Grup

Baş

kanı

Ekip

Baş

kanı

Rapo

r De

ğerle

ndirm

e Ko

misy

onu

Daire

Rapo

r De

ğerle

ndirm

e Ku

rulu

Ekip

baş

kanı

; bu

lgu

ve s

onuç

ların

tut

arlı,

tam

ve

açık

ol

up

olm

adığ

ını,

rapo

run

dene

tim

rehb

erle

rinde

be

lirtil

en

esas

ve

us

ulle

re

uygu

n ha

zırla

nıp

hazır

lanm

adığ

ını i

ncel

er.

Grup

baş

kanı

; bul

gu, s

onuç

, değ

erle

ndirm

e ve

var

sa

öner

ilerin

tuta

rlılık

, tam

lık v

e aç

ıklığ

ını d

eğer

lend

irir.

Rapo

r De

ğerle

ndirm

e Ko

misy

onu;

den

etim

rap

orla

rının

ilg

ili k

anun

lar

ile b

unla

ra d

ayan

arak

çık

arıla

n tü

zük,

ka

rarn

ame,

yön

etm

elik

ve

kam

u id

arel

eri

tara

fında

n ya

pıla

n dü

zenl

eme

ve v

erile

n gö

rüşle

r ile

ilg

ili d

iğer

hu

susla

ra u

ygun

luğu

nu d

eğer

lend

irilir

.

Daire

; de

netim

rap

orla

rını

Kanu

nda

öngö

rüle

n am

aç,

çerç

eve

ve s

ınırl

ar iç

inde

olu

p ol

mad

ığı i

le B

aşka

nlık

ça

çıka

rılan

yö

netm

elik

, us

ul

ve

esas

lar

ile

dene

tim

rehb

erle

ri ve

gen

elge

lere

uyg

unlu

ğu y

önün

den

ince

ler.

Rapo

r Değ

erle

ndirm

e Ku

rulu

; den

etim

rapo

rların

ın g

enel

ka

bul

görm

üş

ulus

lara

rası

dene

tim

stan

dart

ların

a,

kanu

nlar

a ve

diğ

er h

ukuk

i düz

enle

mel

ere

uygu

n ol

arak

ha

zırla

nıp

hazır

lanm

adığ

ını i

ncel

er.



EK 1: İkinci Aşama Gözden Geçirme

Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu-Planlama

Denetlenen Kamu İdaresiDenetim YılıDenetim TürüDenetim Ekibi 1)…… (Ekip Başkanı)

2)…… (Ekip Üyesi)

3)…… (Ekip Üyesi)Gözden GeçirenGözden Geçirme Tarihi

Bu form grup başkanı tarafından planlama aşamasında yapılan ikinci aşama gözden geçirme faaliyeti sonucunda düzenlenir.

EKLER

Kalite Kontrol Sorusu DeğerlendirmeReferans

Çalışma Kağıdı

1Denetlenen kurumun tanınmasına ilişkin ilgili rehberlerde belirlenen tüm faktörler değerlendirilmiş midir?

2Denetlenen kurumun tanınmasına ilişkin değerlendirmeler neticesinde yeterli bilgi elde edilmiş midir?

3Denetlenen kurumun tanınmasına ilişkin değerlendirmeler gerekçeleri ile belgelendirilmiş midir?

4

Kurum tanıma faaliyetleri kapsamın-da, kuruma ilişkin kontrol riskleri dahil olmak üzere temel riskler belir-lenmiş midir? (Örneğin: Düzenlilik denetiminde kuruma ilişkin yapısal riskler ve kontrol riskleri kurumsal/hesap alanı/denetim hedefleri düze-yinde belirlenmiş midir?)





5

Kurum tanıma faaliyetleri kapsamın-da belirlenen riskler, kurum mali tab-loları ile kurum faaliyetlerine ilişkin riskler midir?

6

Kurum tanıma faaliyetleri kapsamın-da belirlenen risklerin meydana gel-me ihtimali ve bu durumda olası etki-leri değerlendirilmiş midir?

7

Kurum tanıma faaliyetleri kapsamın-da, kurum yönetiminin riskleri yönet-mek üzere oluşturduğu kontrol faali-yetleri değerlendirilmiş midir?

8

Ekip başkanı, kurum tanıma çalış-maları tamamlandığında kurumun tanınmasına ilişkin tüm kaynakların incelendiğini gösteren ve Düzenlilik Denetimi Rehberinin ekinde yer alan Kurumun Tanınması Kontrol Formu-nu düzenlemiş midir?

9Düzenlilik denetimine ilişkin planla-ma önemliliği gerekçeleri ile birlikte uygun düzeyde belirlenmiş midir?

10

Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştay’a Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslarda belirtilen defter, mali tablo, belge ve bilgiler uygun formatta denetime sunulmuş mudur?

11

Düzenlilik denetiminde kurum mali tabloları, kurumun varlık ve yüküm-lülükleri ile gelir ve giderlerinin ben-zer özelliklere sahip olma ve benzer süreçlere tabi tutulmaları yönünden tasnif edilerek hesap alanlarına ayrıl-mış mıdır?





12

Düzenlilik denetiminde hesap alanla-rı kurumun tüm hesap ve işlemlerini kapsayacak şekilde belirlenmiş mi-dir?

13

Düzenlilik denetiminde hesap alanları önemli/önemli olmayan hesap alanları olarak uygun şekilde sınıflandırılmış mıdır?

14Düzenlilik denetiminde hesap alanları ön analitik incelemelere tabi tutularak değerlendirilmiş midir?

15

Düzenlilik denetimi kapsamında ya-pılan denetimlerde kapsam sınırlama-sı yapılması durumunda, bu duruma ilişkin gerekçe uygun şekilde belir-lenmiş midir?

16

Düzenlilik denetimi kapsamında ya-pılan denetimlerde kapsam sınırla-ması yapılması durumunda, denetim planında bu husus açıklanmış mıdır?

17

Düzenlilik denetiminde, kurum tara-fından uygulanan kontrol faaliyetleri-nin tasarımı ve işleyişi değerlendiril-miş midir?

18

Kontrol faaliyetlerinin tasarımı ve iş-leyişine ilişkin değerlendirme dene-tim yaklaşımına uygun şekilde yansı-tılmış mıdır?

19

Düzenlilik denetiminde hesap alan-larına ilişkin denetim yaklaşımı risk değerlendirmesi ve yapılması duru-munda kontrol testleri sonuçları göz önüne alınarak uygun şekilde belir-lenmiş midir?





20

Düzenlilik denetiminde ekip başkanı, planlama aşamasında yürütülen ça-lışmalar tamamlandığında denetimin uygun bir şekilde planlandığını göste-ren ve Düzenlilik Denetimi Rehberi-nin ekinde yer alan Denetim Planlama Kontrol Formunu düzenlemiş midir?

21Denetim planı ilgili rehberlerde belir-lenen çerçeveye uygun şekilde hazır-lanmış mıdır?

22

Denetim planında değişiklik yapıl-mışsa değişikliğe ilişkin gerekçe uy-gun şekilde belirlenmiş ve denetim planına yansıtılmış mıdır?

23

Denetim yaklaşımının uygulanması-nı sağlamak amacıyla denetim eki-bi tarafından izlenecek prosedürleri açıklayan denetim programı ilgili rehberlerde belirlenen çerçeveye uygun şekilde hazırlanmış mıdır?

24Planlama aşaması mevzuata ve ku-rum içi düzenlemelere uygun olarak yürütülmüş müdür?

25Planlama aşaması denetim takvimine uygun olarak yürütülmüş müdür?

26

Planlama aşamasında yürütülen tüm çalışmalar çalışma kağıtları düzenlemek suretiyle belgelendirilmiş midir?

27

Çalışma kağıtları, planlama aşamasın-da yürütülen tüm faaliyetlere ilişkin değerlendirmeleri içerecek şekilde eksiksiz, zamanında ve doğru olarak hazırlanmış mıdır?





28

Çalışma kağıtları, ek sözlü açıklama-lara ihtiyaç duyulmayacak ölçüde ça-lışmaların amacını, niteliğini, kapsa-mını ve denetçinin ulaştığı sonuçları açık ve anlaşılır şekilde göstermekte midir?

29

Çalışma kağıtları denetim çalışmasını gözden geçirenleri belgelendirmeyi yapan denetçiyle aynı sonuca ulaştı-racak nitelikte hazırlanmış mıdır?




Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu-Uygulama

Denetlenen Kamu İdaresi

Denetim Yılı

Denetim Türü

Denetim Ekibi 1)…… (Ekip Başkanı)



Gözden Geçiren

Gözden Geçirme Tarihi

Bu form grup başkanı tarafından uygulama aşamasında yapılan ikinci aşama gözden geçirme faaliyeti sonucunda düzenlenir.



1Uygulama aşaması mevzuata ve kurum içi düzenlemelere uygun olarak yürütülmüş müdür?

2Uygulama aşaması denetim takvimine uygun olarak yürütülmüş müdür?

3Denetim, denetim planına ve denetim programlarına uygun yürütülmüş müdür?

4

Denetim programlarının hazırlanmasın-dan sonra ortaya çıkan önemli değişik-likler dikkate alınarak denetim planı ve programında gereken değişiklikler ya-pılmış mıdır?

5Planlama aşamasında belirlenen önemlilik seviyesi revize edilmiş midir?

6Düzenlilik denetiminde denetim bulguları raporlama önemliliğine uygun olarak değerlendirilmiş midir?





7Bulgu, tespit ve değerlendirmelere ilişkin yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilmiş midir?

8Uygulama aşamasında yürütülen tüm çalışmalar çalışma kâğıtları düzenlemek suretiyle belgelendirilmiş midir?

9

Çalışma kâğıtları uygulama aşamasında yürütülen tüm faaliyetlere ilişkin değerlendirmeleri, bulgu ve sonuçları içerecek şekilde eksiksiz, zamanında ve doğru olarak hazırlanmış mıdır?

10

Çalışma kâğıtları ek sözlü açıklamalara ihtiyaç duyulmayacak derecede çalışmaların amacını, niteliğini, kapsamını ve denetçinin ulaştığı sonuçları açık ve anlaşılır şekilde göstermekte midir?

11

Çalışma kâğıtları denetim çalışmasını gözden geçirenleri belgelendirmeyi yapan denetçiyle aynı sonuca ulaştıracak nitelikte hazırlanmış mıdır?




Grup Başkanı Kalite Kontrol Formu-Raporlama


Denetim Yılı

Denetim Türü




Gözden Geçiren


Bu form grup başkanı tarafından raporlama aşamasında yapılan ikinci aşama gözden geçirme faaliyeti sonucunda düzenlenir. Formun düzenlenmesinde, denetim rapor taslağının rapor değerlendirme komisyonuna gönderilmeden önceki gözden geçirilmesi ile komisyon değerlendirmesi ve kamu idaresi cevabı sonrası gözden geçirilmesine ilişkin hususlar dikkate alınacaktır.



1Raporlama aşaması mevzuata ve kurum içi düzenlemelere uygun olarak yürütülmüş müdür?

2 Raporlama aşaması denetim takvimine uygun olarak yürütülmüş müdür?

3

Düzenlilik denetiminde denetim görüşünün oluşturulmasında denetim bulguları raporlama önemliliğine uygun olarak değerlendirilmiş midir?

4

Denetim değerlendirme, bulgu, sonuç ve önerileri ile denetim görüşünün nihai olarak belirlenmesinde kamu idaresi cevabı yeterince dikkate alınmış mıdır?

5 Düzenlilik denetiminde denetim bulguları denetim görüşünü desteklemekte midir?





6

Mali tablo tarihinden sonra meydana gelen ve mali tabloları etkileyen olaylar varsa denetim görüşünün oluşturulmasında dikkate alınmış mıdır?

7

Denetim raporu, denetim rehberlerinde ve Denetim Raporlama Rehberinde belirlenen düzenlemelere uygun olarak hazırlanmış mıdır?

8 Denetim raporu, yazım ve imla kurallarına uygun olarak hazırlanmış mıdır?

9Denetim raporu denetçi tarafından denetim süresince ulaşılan önemli bulgu ve sonuçları içermekte midir?

10Denetim raporunda kullanılan üslup nesnel ve resmi yazışma kurallarına uygun mudur?

11 Denetim raporu kullanılan üslup açısından bütünlük göstermekte midir?

12 Ekip başkanı Denetim Tamamlama Kontrol Formunu düzenlemiş midir?

13Raporlama aşamasında yürütülen tüm çalışmalar çalışma kağıtları düzenlemek suretiyle belgelendirilmiş midir?

14

Çalışma kağıtları raporlama aşamasında yürütülen tüm faaliyetlere ilişkin değerlendirmeleri, bulguları, sonuçları, önerileri ve denetim görüşünü içerecek şekilde eksiksiz, zamanında ve doğru olarak hazırlanmış mıdır?

15

Çalışma kağıtları ek sözlü açıklamalara ihtiyaç duyulmayacak derecede çalışma-ların amacını, niteliğini, kapsamını ve denetçinin ulaştığı sonuçları açık ve an-laşılır şekilde göstermekte midir?

16

Çalışma kağıtları denetim çalışmasını gözden geçirenleri belgelendirmeyi yapan denetçiyle aynı sonuca ulaştıracak nitelikte hazırlanmış mıdır?

17 Güncel ve sürekli denetim dosyaları hazırlanmış mıdır?



EK 4: Rapor Değerlendirme Komisyonu Kalite Kontrol Formu


Denetim Yılı

Denetim Türü




Komisyon Üyeleri 1)…… (Komisyon Başkanı)

2)…… (Komisyon Üyesi)


Değerlendirme Tarihi

Bu form rapor değerlendirme komisyonu tarafından taslak denetim raporuna ilişkin olarak yapılacak değerlendirmede faydalanılmak üzere düzenlenir.

Kalite Kontrol Soruları Evet/Hayır Açıklama

1

Denetim raporunda yer alan bulgu, tespit ve değerlendirmeler; kanun, tüzük, kararname, yönetmelik ve kanunlarla yetkilendirilmiş olan kamu idareleri tarafından yapılan düzenleme ve verilen görüşlere uygun olarak tespit edilmiş midir?

2

Denetim raporu, denetim rehberlerinde ve Denetim Raporlama Rehberinde belirlenen düzenlemelere uygun olarak hazırlanmış mıdır?

3Denetim raporunda bulgular ve değerlendirmeler neden, kriter, etki ve sonuç unsurlarını içermekte midir?



Kalite Kontrol Soruları Evet/Hayır Açıklama

4

Denetim raporunda bulgulara ve değerlendirmelere yer verilirken önem sırası dikkate alınarak birbiriyle ilgili konuların bir arada sunulmasına özen gösterilmiş midir?

5Denetim raporunda Sayıştay denetimi algısını zayıflatacak önemsiz bulgu ve değerlendirmelere yer verilmiş midir?

6Denetim raporunda yer alan bulgu, tespit ve değerlendirmeler yerindelik değerlendirmesi niteliği taşımakta mıdır?

7Denetim raporunda açık ve anlaşılır bir anlatım kullanılmış mıdır?

8Denetim raporunda anlaşılmayı güçleştirecek teknik detaylara ve gereksiz ayrıntılara yer verilmiş midir?

9Denetim raporunda karşı tarafı itham eden, sübjektif, iddialı ve abartılı nitelik taşıyan ifadelere yer verilmiş midir?

10Denetim raporunda muğlak ifadelere yer verilmiş midir?

11

Denetim raporunda kamu idaresi, gerçek ve tüzel kişilerin zarar görmesine neden olabilecek banka sırrı, ticari sır, müşteri sırrı sayılabilecek bilgilere veya gereksiz bilgilere yer verilmiş midir?

12Denetim raporu yazım ve imla kurallarına uygun olarak hazırlanmış mıdır?

13Denetim raporunda kullanılan üslup nesnel ve resmi yazışma kurallarına uygun mudur?

14Denetim raporu kullanılan üslup açısından bütünlük göstermekte midir?



EK 5: Kalite Güvence Formu


Denetim Yılı

Denetim Türü




Komisyon Üyeleri 1)…… (Komisyon Başkanı)




Bu form; kalite güvence komisyonu tarafından denetimin mevzuata, uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına, mesleki etik kurallara ve diğer kurumsal düzenlemelere uygun bir şekilde yürütüldüğüne ve kalite kontrolü prosedürlerinin etkin bir şekilde uygulandığına dair güvence ele edilmesi amacıyla yapılan gözden geçirme faaliyeti için düzenlenir.

Denetim Aşaması İncelenen Faaliyet Değerlendirme

A Planlama Aşaması

A1

Denetim ekibi tarafından denetlenen kurum, kurumun tanınmasına ilişkin tüm faktörler dikkate alınarak yeterince tanınmış mıdır?

Örneğin:

Denetim ekibi kurumu tanımaya yönelik olarak aşağıdaki faaliyetleri yerine getirmiş midir?

Denetlenen kurumun tabi olduğu yasal düzenlemeler yeterince incelenmiş midir?

Kurumun bağlı bulunduğu kurumla ilişkileri değerlendirilmiş midir?

Kurumun organizasyon yapısı değerlendirilmiş midir?

-Kurum ile ilgili yeni bilgiler toplanmış ve mevcut bilgiler güncellenmiş midir?

Kurum hakkında elde edilen bilgiler yeterli ve risk değerlendirmesine temel oluşturabilecek nitelikte midir?




A2 Kurumu tanımaya ve muhtemel riskli alanları belirlemeye yönelik olarak uygun analitik süreçler uygulanmış mıdır?

A3

Kurum bilişim sistemi yeterince anlaşılarak bu kapsamda yapılan çalışmalar belgelendirilmiş midir?

Örneğin:

Denetim ekibi denetlenen kurumun bilişim sistemi ortamı hakkında yeterli düzeyde değerlendirme yapmış mıdır?

Bu değerlendirme uygun bir şekilde belgelendirilmiş midir?

Bilişim sisteminde ortaya çıkarılan kontrol yetersizlikleri denetim yaklaşımının belirlenmesinde göz önünde bulundurulmuş mudur?

Bilişim sistemlerinin yapısının karmaşık olup olmaması yönünde bir değerlendirme yapılıp sonuçları denetim yaklaşımına yansıtılmış mıdır?

A4 Kurumun mali yapısı ve muhasebe sistemi yeterince anlaşılmış mıdır?

A5

Denetim ekibi kurumda mevcut kontrol sistemlerinin varlığını araştırmış mıdır?

Kontrollerin değerlendirmesi yapılmış mıdır?

Kontrollerin uygulamada çalışıp çalışmadığına ilişkin elde edilen bilgilerin belgelendirilmesi yapılmış mıdır?

Kontrollere ilişkin olarak yapılan değerlendirmeler denetim yaklaşımının belirlenmesinde ne ölçüde göz önünde bulundurulmuştur?

A6Planlama aşamasında denetim ekibi diğer denetçilerin çalışmalarından, iç denetçilerin çalışmalarından ve uzman çalışmalarından yararlanılmış mıdır?

A7

Planlama aşamasında önemlilik seviyesi nasıl belirlenmiştir?

Kurumun temel özellikleri, kurum faaliyetlerine ilişkin kamuoyu ve meclis ilgisi ve diğer faktörler önemlilik seviyesinin belirlenmesinde dikkate alınmış mıdır?

Önemlilik uygun düzeyde belirlenmiş midir?

A8

Denetim ekibi kuruma ilişkin yapısal riskleri, risklerin gerçekleşme ihtimallerini, risklerin mali tablolar üzerindeki olası etkilerini ve kurum yönetiminin riskleri yürütmek üzere oluşturduğu kontrol faaliyetlerini değerlendirmiş midir?

Denetim ekibi tarafından yapılan risk analizi belgelendirilmiş midir? Bu belgelendirme risk analizinin uygun bir şekilde yapıldığını göstermekte midir?




A9

Kurum mali tabloları, kurumun varlıklarını yükümlülüklerini gelir ve giderlerini benzer özelliklere sahip olma ve benzer işlemlere tabi tutulma yönünden hesap alanlarına ayrılmış mıdır?

Hesap alanları önemli/önemli olmayan hesap alanları olarak uygun bir şekilde belirlenmiş midir?

A10Denetim ekibi planlama aşamasında kontrollere güvenmesi durumunda bu kontrollerin etkin şekilde çalışmasına dair değerlendirme yapmış mıdır?

A11

Kurum tanıma ve risk değerlendirmesine ilişkin çalışmaları bir araya getirirken mali tabloların bütünü hakkında makul bir seviyede güvence sağlayan belirli risk faktörlerine odaklı denetim yaklaşımı geliştirilmiş midir?

A12 Risk değerlendirmesi sonucunda belirlenen denetim yaklaşımı detaylı denetim planına uygun şekilde yansıtılmış mıdır?

A13

Denetimin planlanması aşağıdaki hususlara uygun mudur?

-Tutarlı bir mantık örgüsü üzerine kurulu olması,

-Kapsamlı olması,

-Yeterli düzeyde mesleki tecrübeye sahip denetçiler tarafından yapılması ve değerlendirilmesi,

-Zamanında yapılması,

-Uygun şekilde belgelendirilmesi.

B Uygulama Aşaması

B1

Planlama aşamasında öngörülen denetim süreçleri uygulama aşamasında karşılaşılan riskleri yeterince kapsamakta mıdır?

Denetim amacı ile seçilen tüm işlemler incelenmiş midir?

Tespit edilen hataların başlangıçtaki denetim programına etkisinin değerlendirilmesi yapılmış mıdır?

Analitik prosedürler uygun bir şekilde uygulanıp değerlendirilmiş midir?

Denetim ekibinin yaptığı çalışmalar, ulaştığı sonuçlar ve yürüttüğü değerlendirmelerle tutarlı mıdır?

İki aşamalı gözden geçirmeler detaylı ve zamanında yapılmış mıdır? Gözden geçirme sırasında ortaya çıkan sorunlara çözüm bulunmuş mudur?




B2

Denetim sırasında ortaya çıkan ilave risklere rağmen denetim aynı usullerle mi devam etmiştir ya da ilave risklere uygun denetim programı hazırlanmış, onay alınmış ve bu süreç yeterince belgelendirilmiş midir?

B3

Planlama aşamasında tespit edilen riskler ve denetim yaklaşımı ile elde edilen kanıtlar arasında mantıklı bir ilişki kurulmuş mudur? (Bu çalışma uygulama aşamasında tespit edilen risklerin planlama aşamasındaki risklerle ilişkilendirilmesi yolu ile yapılır. )

B4Uygulama aşamasında bilişim sistemine ilişkin testler yapılmış mıdır? Yapıldı ise sonuçlarının mali tablolara etkisi yeterince değerlendirilmiş midir?

B5 Denetlenen dönemle ilgili olarak tüm ilgili kontrollerin çalıştığına dair yeterince veri sağlanabilmiş midir?

B6Hesap alanları ile ilgili olarak uygulanan denetim yaklaşımlarının sonuçları birleştirilerek değerlendirilmiş midir?

B7

Önemli derecede hata içeren işlemlerin varlığı durumunda ilave çalışmalar yapılmış mıdır? Bu çalışmalar sonucuna yargı sürecini ya da mali raporlamayı destekleyen yeterli kanıt toplanmış mıdır?

B8

Uygulama aşamasında yürütülen çalışmalar aşağıdaki hususlara uygun mudur?

-Denetim sırasında yapılan yorumların dayanağının var olması,

-Yapılan işlemlerin tamlığı,

-Uygun şekilde belgelendirilip özetlenmiş olması,

-Denetimin uygun şekilde gözden geçirilmesi,

-Çalışmaların zamanında tamamlanması.

C Denetimin Tamamlanması - Raporlama

C1 Mali tabloların bütünü üzerinde elde edilen veriler doğrultusunda son gözden geçirmeler yapılmış mıdır?

C2 Mali tablolara ilave olarak açıklanan diğer bilgiler yeterince dikkate alınmış mıdır?

C3 Mali tablo tarihinden sonraki olayların denetim raporu üzerindeki etkisi değerlendirilmiş midir?




C4Denetim ile ilgili önemli konularda karar alınırken durumun özelliğine göre denetim ekip başkanı ve grup başkanının görüşü alınmış mıdır?

C5

Denetim süreci ile ilgili ortaya çıkan sorunlar ve kurum yönetimin derhal karar almasını gerektiren önemli konular zamanında ve yapıcı bir şekilde kurum yönetiminin gündemine getirilmiş midir?

C6 Denetim ekibinin hazırlamış olduğu rapor, denetim rehberinde yer alan raporlama ile ilgili hususlara uygun mudur?

C7

Denetimin tamamlama aşamasında yürütülen faaliyetler aşağıdaki hususlara uygun mudur?

-Yapılan çalışmaların denetim görüşünü destekleyici nitelikte olması,

-Kapsamlı olması,

-Zamanında tamamlanması,

-Yeterli şekilde uygulanıp gözden geçirilmesi,

-Uygun şekilde belgelendirilip özetlenmiş olması.

D Denetim Yönetimi, Gözden Geçirme ve Denetimle İlgili Diğer Hususlar

D1

Denetim ekip başkanı veya grup başkanı denetim çalışmalarının yürütülmesi sırasında denetim ekibinin işin yürütülmesi ile ilgili yeterliliğini değerlendirmiş midir? İlave personel ya da uzman çalıştırılma ihtiyacının oluşması durumunda uygun önlemler alınmış mıdır?

D2 Tüm gözden geçirmeler zamanında, detaylı ve denetime katkı yapacak şekilde yapılmış mıdır?

D3 Gözden geçirmeler yetkili kimseler tarafından yapılmış mıdır?

D4 İlgili sorumluluk kapsamında ekip başkanı ve grup başkanı ilgili oldukları çalışma kağıtlarını gözden geçirmiş midir?

D5Bu kontrol formunda yer almayan fakat Sayıştay mali denetim politikaları açısından önemli olan diğer konularda gerekli özen gösterilmiş midir?

D6 Gözden geçirme süreci uygun bir şekilde belgelendirilmiş midir?

D7 Gözden geçirmeler zamanında tamamlanmış mıdır?

D8 Yolsuzluk ve suç teşkil edilen olaylarla karşılaşıldığında durumun gerektirdiği uygun adımlar atılmış mıdır?

denetİmde kalİte yönetİmİ rehberİ · pdf filekalite yönetimi rehberi, esas...

Documents