destur newspapre
DESCRIPTION
No.14 13/01/2010TRANSCRIPT
تایبهتبهدهستوور
دوێنهاشملهههولێر
)36( الپه ڕه ، نرخی )1000( دیناره
به ده رمان ئاره زووه سێکسییه کانیان که مده که نه وه
مه الو ئیشکالییه تی مانیفێستی گوتاری ئایینی
No. 14, Wednesday 13 /01 /2010 ژماره )14( چوارشه ممه ، 2010/1/13
پارتیپابهندنییهبهڕێكهوتننامهیستراتیژییهوهههوڵیدهستبهسهراگرتنیهێزیپێشمهرگهلهالیهنپارتییهوهبهمهترسیدهزانرێت
ســـهنــدیــكـــایپــارێــــزهرانشـــهرعــیــهتــینـــهمــاوه
26..34.. 15..
كوردستان دیموكراتی پارتیبهسودوهرگرتنلهملمالنێكانییهكێتی گ������ۆڕانو ن���ێ���وانڕێكهوتننامه بهو پابهندنابێتستراتیژییهیكهلهگهڵیهكێتیلهههوڵی ههیهتیو نیشتمانیبهرژهوهندییهكانی جێگیركردنی
خۆیدایه.زانیارییانهی ئ��هو بهپێیلهژماره لڤین، گ��ۆڤ��اری ك��هب���اوی���ك���ردوهت���هوه، 114دالهپێشوازی بارزانی مهسعودگۆڕاندا، بزوتنهوهی نوێنهرانینهوشیروانم "مامهڵهی وتویهتی
پێخۆشتره". لهتاڵهبانیبارزانی ت��رهوه لهالیهكیلهوهاڵمیگۆڤاریلڤیندا،دهڵێت"پابهندیخاڵبهخاڵیڕێكهوتنهستراتیژیهكهینێوانیاندهبێت".بۆ ه��هوڵ��ێ��ك وهك ئ����هوهشئهو نێوان ناكۆكی هێشتنهوهی
دووالیهنهدادهنرێت.سهرۆكی بارزانی مهسعودكه لهراگهیهنراوێكدا، ههرێمباوكراوهتهوه، krp سایتی لهدهكهمهوه "تهئكیدی دهڵێتنێوان پهیوهندییهكانی ك��هل��هوپ��هڕی یهكێتی پ��ارت��یوپابهندی ههردووالش باشیدایهورێككهوتنه ب��هخ��اڵ��ی خ���اڵپهیوهندی ستراتیژییهكهن،جهنابی منو نێوان شهخسیپهیوهندییهكی جهاللیش، مامئهو ه���ێ���زهو ب���ه ب���رای���ان���هولهبهرژهوندیو پهیوهندییهشسودیههرێمیكوردستاندایه".سهرنوسهری میره ئهحمهدلهلێدوانێكدا لڤینیش، گۆڤاریتهئكید دهس�����ت�����وور، ب���ۆزانیارانهی ئهو لهوهدهكاتهوه،سهبارهت لڤیندا لهراپۆرتهكهی
پهرل��هم���انی ئ��هن���دام��ێ����كیكوردست����ان،رایگهیاند:بههۆیدواخس����تنیكۆن���گرهكهی���هوه،پ����ارێ����زهران س���هندیك�����ایچ���وارچ���ێوهیهكی كهوت��ووهته
نایاساییهوه.ئهندامی رهش��ی��د ب��وره��انفراکس���یۆنی لهسهر پهرلهمانبهرپرسی پێش���تر كه گ��ۆڕان،
مه ترسی به جینۆساید نه ناساندنی هه ڵه بجه
ده كرێت
یهكترتۆمهتباركردنیبهرپرسانیكوردلهسهر
دۆسیهیههڵهبجه،ترسیالیههڵهبجهییهكاندروستكردووهكهكاریگهرینهرێنیوخراپیلهسهربهجینۆسایدنهناساندنیكیمیابارانكردنیشارهكهیانههبێتوداواشدهكرێتئهو
دۆسیهیهتێكهڵبهتهپوتۆزیههڵهبجهنهكرێت...الپهڕه4
چنار سه عد: قسه کانی
محه مه د ئه حمه د بانگه شه ی هه ڵبژاردنه
چنارسهعدوهزیریپێشویشههیدانوكاروباریئهنفالكراوانیحكومهتیههرێم،لێدوانهكانیمحهمهدئهحمهدیسهرۆكیلیژنهیشههیدانوزیندانییهسیاسییهكانیپهرلهمانی
عێراقیسهبارهتبهخواردنیپارهیشههیدانوزیندانیانی
سیاسی،بهبانگهشهیههڵبژاردنوهسفدهكات...الپهڕه5
"ده بێت بزووتنـه وه ببـێتـه حیـزبـێـكـی موئـه سه ساتـی،
نـه ك بنه ماڵـه یـی "
محهمهدبازیانیئهندامیمهكتهبیسیاس�یبزووتنهوهیئیسالمی،لهچاوپێكهوتنێكی
دهستووردادهڵێت"بزووتنهوهیئیسالمیپێویستیبهوهههیهبكرێتهحیزبێكیدامهزراوهیی"
هاوکاترهتیدهكاتهوهئینشیقاقلهحیزبهكهیاندا
رووبدات...الپهڕه7
"پارێزگای سلێمانی پشكی شێری به رده كه وێت
له كه موكوڕییه كان"
عومهرمهحویسهرۆكیشارهوانیسلێمانی
لهچاوپێكهوتێنكداكهدهستوورلهگهڵیداسازیداوه،دهڵێت"نامهوتهكلیفیبهرپرسانهۆكارێكیسهرهكینبۆ
چاوپۆشیولێنهپێچینهوهیسهرپێچییهكان"وئاماژهبهوهشدهکات:پارێزگاریسلێمانیپشکیشێری
بهردهکهوێتلهوکهموکوڕییانهیکهههن...الپهڕه8
بارزانی مهسعود قسهكانی بههاتون،ههمویڕاستنووتیشیسهرسوڕمانه، جێگای "ئهوهیبارزانیوهكسهرۆكی مهسعودپ��ارت��یل��هگ��هڵوهف���دهك���هیبهاڵم ك��ۆب��ووهت��هوه، گ��ۆڕان��داههرێم سهرۆكایهتی دی��وان��یمانای ئهمهش وهاڵمدهداتهوه،لهناو حزبی دهسهاڵتی ئهوهیهنهك ههرێمدایه سهرۆكایهتی
دهسهاڵتیحكومی".یوسفمحهمهدیمامۆستایلهزانكۆی سیاسی زان��س��ت��ی"دورنیه دهڵێت سلێمانیش،دۆخ��ه ئ��هم بیهوێ�ت پ��ارت��یبقۆزێتهوهبۆئهوهیبهشێوهیهكههبێت ههژموونی لهشێوهكان
بووه، سهندیكا سلێ���مانی لقیدهستوور ب��ۆ ل��هل��ێ��دوان��ێ��ك��دادهست���هی "پێكهاتهی وت��یس���هندیكای بهڕێ���وهبردن�����یپارێزهرانبهپێیڕێكهوتن���امهیپارتییهو یهكێت���یو ستراتیژیكاردانهوهی رێكهوتننامهیه ئهوههیه، بهسهری����انهوه زۆریچ��ون��ك��هل���هوێ���ش���داپ��ارت��ییهكێتی ك��ورس��ی��هو ش���هشههریهكه ك�����ورسی، پێنجلهیهكگرت����ووتوركمانیش،یهكی
سیاسی گ��ۆڕهپ��ان��ی ل��هس��هرئهمه پێشموایه كوردستان،دهبێت، كورتخایهن شتێكینزیكدا لهداهاتویهكی رهنگهلهشێوهكان ب��هش��ێ��وهی��هكهاوسهنگتر ه��اوك��ێ��ش��هك��ی
بێتهكایهوه". لهكوردستاندای���وس���فم���ح���هم���هد،ب��ه"ڕاموایه، وت دهس��ت��ووری��ش��یلهدامهزراندنیكۆمهڵێكدهزگادا،پێشمهرگهدا، لههێزی بهتایبهتلهداهاتودا لهالیهنهكان الیهنێكبهسهر ههژمونی ب��هت��هواوهت��یههبێت، ه��هرێ��م��دا پ��اس��هوان��یب��هدڵ��ن��ی��ای��هوهم��هت��رس��یبۆس���هره��هرێ��م��یك��وردس��ت��ان
دروستدهكات".
یهككورسی����یانبهركهوتووه".سهع���دی وری����ا ب��هاڵمسهندیكای نهقیب���ی جێگریبۆ لهلێ���دوانێكدا پ��ارێ��زهران،لێدوان����هی ئ��هو دهس��ت��وور،"ناكرێت وت����یشی رهتكردهوهوپارێ����زهرهك����ان ه��������هم���ووكۆنگرهیان ك��ۆب��ك��هی��ن��هوهولهلقهكان تهنها پێببهست���ین،ل��هوهش جگه ب��هس��ت��ووم��ان��ه،چوار یهكی پ��ارت��ی، یهكێتیو
كورسییانههیه".
کورته ...
جیابوونهوهی ل����هدوایهاوڕێكانی مستهفاو نهوشیرواندهیهوێت پ��ارت��ی لهیهكێتی،خۆی ل��هب��هرژهوهن��دی ههلهكهپۆستی زۆرت��ری��ن بقۆزێتهوهو
سیاسیبۆخۆیببات.لهسهرچاوهیهكی دهستوور،پارتی زانیویهتی، تایبهتهوهلهبهرامبهرپێدانیپۆستیجێگریكۆسرهت ب��ه ه��هرێ��م س��هرۆك��یجێگری پۆستی داوای رهسوڵ،وهزیرانی ئهنجومهنی سهرۆكیئهم لهكاتێكدا كردووه، عیراقیدووپۆستهبهپێیرێكهوتننامهیستراتیژیمافییهكێتیبوون.
پ��ێ��ش��ت��ری��ش،ك��ۆس��رهتلهكاتی رایگهیاندبوو، رهسوڵ
پێدانیپۆستیجێگریسهرۆكپارتی، ب��ه ع��ێ��راق وهزی��ران��یدهستبهرداری پارتی دهبێتیهكێكلهوسێوهزارهتهببێتبۆیهكێتی،بهاڵمتائێستاروننیهكهپارتی،ئهمداخوازییهی
جێبهجێبكات. یهكێتید.كامهرانمهنتكمامۆستایلهزانكۆی سیاسیهکان زانستهبۆ لهلێدوانێكدا س��هاڵح��هدی��ن"هاوپهیمانێتی وتی دهستوور،ل����ه7/25هوه پ��ارت��ی یهكێتیوب��ای��هخ��ین���هم���اوه،ئ����هوهیهێشتۆتهوه هاوپهیمانێتیهكهیكوردستانو ناوخۆی باری زیاترلهنێوان سیاسیه موجامهلهیهكی
ئهودووحیزبهدا".
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية، هةفتانةكؤمثانياى سولى تَيليطراف دةريدةكات
رؤذنامةى دةستوور لةwww.destur.net
بخويَنةرةوة
بێکهام، گریانی بۆ مانچسته ر
دێت
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
ههواڵ 3
فهرمانخێاڵنیلهخانهقین
دهستوورفهرمانچۆمانی
پۆلیسیخانهقینچهندالیهنێکبهتێوهگالنلهکردهوهتیرۆریستییهکانتۆمهتباردهکات
ساڵحموتڵهگ
لهخانهقینحیزبدهستوهردهداتهكاروباریپۆلیسهوه
دانیشتوانیچهندگوندێك،نایهنهوێتبخرێنهسنووریدهسهاڵتیپارتییهوه
سوتاندنیئۆتۆمبێلكهالرییهكاندهترسێنێـــت
خانهقین پۆلیسی بهرپرسێكیدهستوهردانیحیزبلهكارهكانیاندابههۆكاریئهونارئارامیهدهزانێتلهشارهكه رووی كهماوهیهكهك����ردووهوب��ووهت��هه��ۆیگیانلهدهستدانیچهندهاوواڵتیهك.
خاوهنی پ��ێ��ش��وو ه��هی��ن��یدراو گۆڕینهوهی نووسینگهیهكیماڵهوه بۆ گهڕانهوهیدا لهكاتیكوژراوپارهكهیدزرا،ههفتهیهكبهرلهوهشلهبهردهمحسێنییهكدا2بۆمبیچێنراوتهقیهوهوپۆلیسێكبرینداربوون، تر 17ی ك��وژراویهكشهممهیپێشووشلهگهڕهكیبۆمبی 3 لهخانهقین عهزیز مهال
چێنراوپوچهڵكرایهوه.بهرپرسی ق��ادر سهید دلێرفریاكهوتنی پۆلیسی فهوجیخ��ان��هق��ی��نل��هل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دابۆ"راسته راگ��هی��ان��د دهس��ت��ووررابردووداخانهقین رۆژی لهچهندباریئهمنیتهواونییه،ئێمهششارهكهدا فلكهیهكی ل��هه��هردهوری��هی دان��اوهو مهفرهزهمان
دانیشتوانیگوندهكانیبۆكریسكانوپردهشالی، كوزینهو زارگ��هل��یوگواستنهوهی بهبڕیاری ناڕازینلهناحیهی گ��ون��دهك��ان��ی��اندهسهاڵتی سنوری سهنگهسهریناحیهی س��هر ب��ۆ یهكێتییهوهرهواندزی بهقهزای سهر وهرتێی
سنوریدهسهاڵتیپارتی.لههاوواڵتییهكانی یهكێكناوی نهیوست كه گوندانه ئهوناڕازینو ئهوان دهڵێت: بهێنرێت،ناحیهی سهر بخرێنه نایهنهوێتوهرتێ،چونكهلهوسنورهباشتر
كاروبارهكانیانبهڕێوهدهچێت.ئیبراهیم ع���هب���دوڵ���اڵ
رابردودا ههفتهی دوو لهماوهیئۆتۆمبێلیسێ كهالر، لهشاریئهمهش سوتێنراوه، هاوواڵتیترسودڵهراوكێیالیهاوواڵتیانیش���ارهك���هدروس���ت���ك���ردوه،گهرمیان پۆلیسی بهڕێوهبهریكه ك��ه ب���هوهدادهن���ێ���ت دانپێكۆنتڕۆڵ رهوش���هك���هی���ان
ناكرێت.ح���هم���ی���دم���هج���ی���دك���هپهروهردهییه سهرپهرشتیاریلهو ی��هك��ێ��ك��ه ل��هگ��هرم��ی��انوئۆتۆمبێلهكهی ك��هس��ان��هیخۆیدا م��اڵ��هك��هی ل���هب���هردهمشهوی رایگهیاند: سوتێنراوه،
بهڕێوهبهریناحیهیسهنگهسهر،ل��هل��ێ��دوان��ێ��ك��داب��ۆدهس��ت��ووردهڵ��ێ��ت"ئ���هوگ��ون��دان��هل��هدووپێكهاتوون كشتوكاڵی كهرتیبۆكریسكانو49ی بهژماره70یزارگهلیكهلهدوایدروستبوونینهخشهی ل��هس��هر ع��ێ��راق��هوهسهنگهسهر ناحیهی ئ��ی��داریپردهشاڵی، گ��ون��دی ب����وونوخ��اڵ��یج��ی��اك��هرهوهیه���هردووپارێزگایههولێروسلێمانیبووه،جگهلهوهیهاوواڵتیانیسنورهكهل��هف��هرم��ان��گ��هیرهگ��هزن��ام��هوسهنگهسهر شارستانی ب��اری
تۆماركراون".ئاماژه ئیبراهیم، عهبدوڵاڵگوندنشینانه ئ��هو ب����هوهدهداتلهسهر كه ئهوهبووه خواستیان
2009 12ی مانگی 27/26یلهجۆری ك��ه ئۆتۆمبێلهكهیماڵهكهیدا لهبهردهم هۆندابوو،پۆلیسم دوات���ر س��وت��ێ��ن��راوه،لهحاڵهتهكه، ئ��اگ��ادارك��ردهوهبهاڵمداواملهسهرهیچكهسێكلهبهرئهوهی تۆمارنهكردووه،نییهو كهسدا لهگهڵ كێشهم
گومانملهكهسنییه".نیازجهباركههاوواڵتیهكیدانیشتویكهالره،ترسیخۆیل��هورووداوان���هدهرب���ڕیووتیرووداوی س��ێ ئ��هو "ل����هدوایتائێستا ئۆتۆمبێله، سوتاندنیلهماڵهوه ئۆتۆمبێلهكهم ناوێرمراب��گ��رمودهی��ب��همب��ۆگ��هراج،ب��هڕاس��ت��یئ���همرووداوان������هتووشی شارهكهی هاوواڵتیانی
بمێننهوه، سهنگهسهر ئیدارهیوتی"پهرلهمانلیژنهیهكیبۆئهومهبهستهپێكهێناولهگهڵخهڵكیناوبراو، كۆبونهوه". گوندهكانداچارهسهركردنی بۆ روونیكردهوهپهرلهمان لیژنهكهی كێشهكه،ئهو ب��هدهن��گ��دان پێیانباشبووهكێشهیهیهكالییبكهنهوه،بۆئهوهیسهنگهسهردا ل��هگ��هڵ بزانرێت
دهمێننهوهیانلهگهڵوهرتێ.ئیبراهیم، ع���هب���دوڵ���اڵلیژنهیهی ل��هو داوای���ان دهڵێتبهو پشت كه كردووه پهرلهمانببهسترێت نهخشهیه دیكۆمێنتووهزارهت��ی نهخشهی لهسهر كهلهسهردهمی پالندانان كشتوكاڵوههر بۆ عێراقهوه دروستبوونی
پارێزگایهكدانراوه.
ترسودڵهڕاوكێكردووه".مهنسور ح��س��ێ��ن ل��ی��واگهرمیان، پۆلیسی بهڕێوهبهریكردهوه: ئهوه لهسهر جهختیتوشی خهڵكی رووداوان��ه، ئهوت���رسودڵ��هراوك��ێك���ردووه،هاوواڵتییه سێ ئهو رایگهیاند:سوتاوه، ئۆتۆمبێلهكانیان كهلهسهر داوای������ان ه��ی��چ��ی��انتۆمار گومانلێكراوێك هیچ
نهكردووه.كۆنتڕۆڵكردنی دهرب���ارهی"ئێمه وت���ی ب���ارودۆخ���هك���ه،ههر ل��هب��هردهرگ��ای ناتوانینپۆلیسێك ه��اوواڵت��ی��هك��ی��ش��دادابنێین،جگهلهوهیدۆزینهوهیئاسان رووداوانه ئهم تاوانباری
نییه".
دهزگا بهاڵم ههیه، شهوانهشمانئهمنییهكانمانلهخانهقینالوازنولهبهرئهوهی كهمه، زانیارییانئیشو دهس��ت��وهردهدات��ه حیزبلهدهسهاڵتمانی ك��ارهك��ان��م��انو
كهمكردووینهتهوه".دلێرسهیدقادروتی"تهنانهتلهگهڵ لێپرسینهوه ناتوانینسهد بكهین، گومانلێكراوێكداكهسخۆیدهكاتبهكهسوكاریودهك��ات، پشتگیریی حیزبیشحیزب ههڵبژاردنهوه بهبیانوویبهباشی خۆمان كاری رێگهنادات
بهڕێوهبهرین".فهوجی بهرپرسهی ئ��هوخانهقین فریاكهوتنی پۆلیسیچهند كه نهشاردهوه ئهوهشیبهكورد دژ عێراقی الیهنێكیتیرۆریستیو كاره ئهو لهپشتوتی گێرهشێ����وێنانهوهن،دژ عێراقی الیهنێكی "چهنددابڕاوهكانی ناوچه بهكوردوناویان ن��ات��وان��م ك��ه ه��هرێ��مئهمكاره ل��هپ��ش��ت ب��ێ��ن��م،دهیانهوێت تیرۆریستیانهوهنوخانهقین كه دهرب��خ��هن وای
شارێكینائارامه".
پ.دهستوور
پ.دهستوور
پ.دهستوورلهدهوك
پهرلهمانتارانچاالكیلیژنهكانیاندهكهنههیفراكسیۆنهكانیان
پهرلهمانتارانیكوردستان،سهردانوفراكسیۆنهكانی بهسهركردنهوهیلهكێشهو لێكۆڵینهوه بۆ پهرلهمانگرفتهكانیخهڵكودهزگاكان،وهكوچاالكیفراكسیۆنهكانوباڵوكردنهوهیلهراگهیاندنیحیزبهكانهوهبهنایاساییو
نهگونجاووهسفدهكهن.سارمهمی، ج��هوه��هر ت���ارقسهرۆكی راگهیاندنی راوێ��ژك��اریپهرلهمان،لهلێدوانێكدابۆدهستوور
ناوخۆی پهیڕهوی بهپێی راگهیاند:پهرلهمان ئهندامانی پ��هرل��هم��ان،لهئامادهبوونیان جگه دهت��وان��نل��هدان��ی��ش��ت��ن��هك��ان��یپ��هرل��هم��انولیژنهكان، ك��اری ب��هدواداچ��وون��یفراكسیۆنهكهی ئ��هن��دام��ی وهك���ولیژنهكانیش ئهندامی وهكو خۆیانوكه بكهن ناوچانه ئ��هو س��هردان��یوتی ههیه، كهموكوڕییان كێشهو"بهاڵمنابێچاالكیلیژنهكانبهناویفراكسیۆنێكیدیاریكراوهوهمامهڵهی
لهگهڵدابكرێتوباڵوبكرێتهوه".ژم���ارهی ل���هدوا لهكاتێكدا،
حیزبهكهیدا، "كۆمهڵ"ی رۆژنامهیبۆ فراكسیۆنهكهی سهردانێكیسهیدسادقبهجێبهجێكردنیبهڵێنئهندامی قادر ئارام وهسفدهكرێت،لهپهرلهمانی كۆمهڵ فراكسیۆنیكوردستان،لهلێدوانێكدابۆدهستوورفراكسیۆنهكان "پێویسته دهڵێتلیژنانهدا ئ��هو ل��هچ��وارچ��ێ��وهیئهنجامبدهنو چاالكییهكانیانلهههڵمهتهكانی بهڵینانهی ئ��هوداوه بههاوواڵتیانیان ههڵبژاردندا
جێبهجێیبكهن".لهسهر جهختی ق���ادر، ئ���ارامئهوهكردهوه:ئهگهرچاالكیلیژنهكانوهكوچاالكیفراكسیۆنێكیدیاریكراوئاماژهی نییهو یاسایی باڵوكرایهوه،بهوهشكرد"سهرۆكیلیژنهكاندهتواننرهخنهیخۆیانلهسهرئهوكهنااڵنهبخهنهڕووكهچاالكیلیژنهكانبهناویباڵودهكهنهوه، خۆیانهوه پارتهكانیچونكهمافیفراكسیۆنهكانیدیكهش
دهخورێت".
راگهیاندنیشارهوانیدهۆكهۆشداریسیاسییهكانی ق����هواره دهدات����هپهرلهمانی ههڵبژاردنی بهشداربوویزیاتر ل���هم���اوهی ئ��هگ��هر ع��ێ��راق،لهمانگێكپاشههڵبژاردن،پاشماوهیریكالمهكانیانلهدیوارهكاننهكهنهوه،
غهرامهدهكرێن.بهرپرسی مستهفا ئیسماعیلراگ��هی��ان��دن��یش���ارهوان���یده���ۆك،ئاماژهی دهستوور بۆ لهلێدوانێكدابهوهشكرد:بهپێیئهورێنماییانهیكهگهشتوگوزار شارهوانیو لهوهزارهتیدیاریكراوه،دهبێتقهوارهسیاسییهكانبكهن بهشارهوانییهكانهوه پهیوهندیبۆدهستنیشانكردنیجێگایتایبهتریكالمی تابلۆكانی بهههڵواسینیههڵبژاردن.ئیسماعیلمستهفادهڵێت:بهپێیرێنماییهكان،نابێتئامرازهكانیههڵواسینی بۆ چهسپكردن لكاندنوقهواره پڕوپاگهندهی پۆستهرهكانی
سیاسییهكانبهكاربهێنرێت.
شارهوانیدهۆكههڕهشهلهقهوارهسیاسییهكان
دهكاتساڵــحموتڵـــهگ200 بهعسیدادهمهزرێنێت
كه زانیارییهك چهند بهپێیدهستدهستووركهوتووه،ساڵحموتڵهگیسهرۆكیبهرهیدیالۆگینیشتیمانیبهڵێنیبهبهعسییهكانپۆستی وهرگرتنی دوای داوه،داهاتوودا، لهحكومهتی سهرهكیبهعسی پلهداری ئهندامی 200
دابمهزرێنێت.زانیارییانه، ئهو بهپێی ههرنهێنییهوه، نووسراوێكی لهڕێیموتڵهگلهگهڵههردووباڵهكهیكۆبووهتهوهو لهسوریا بهعسدائهندامی 100 پێداون، بهڵێنیبهعسلهباڵهكهییونسئهحمهدوعیزهت لهباڵهكهی ئهندام 100پۆستی دامبهزرێنێتو دووریحكومهتی ل��هن��او س��هرهك��ی��ان
عێراقداپێببهخشێت.كه كۆبونهوهیهدا لهو ههر
دیمهشق قودسیهی لهناوچهیب����هڕێ����وهچ����ووه،م��وت��ڵ��هگوخاڵ 5 ل��هس��هر بهعسییهكانگرنگترینیان ك��ه رێككهوتونتوندوتیژییه دهستپێكردنهوهیرێكخراوی لهگهڵ ب��هه��اوك��اری
قاعیدهلهكاتیههڵبژاردندا.
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
2ههواڵرؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
فهرمانچۆمانیلهرانیه
دوێنهاشمزانیارداقوقی
رۆژنامــه نووسه كــه ی رانیــه ، به هــۆی دركاندنــی نهێنیـه كــانـی پارتییــه وه ده ستگیــركـراوه
كاكـه ییه كـانـی داقـوق پشـتـگیـریـی لـه گـۆران ئـه دهـه م ده كــه ن
نه خۆشی دڵ، هه ڕه شه له كوردستان ده كات
رۆژنامهنووسهكهی ئێستا تارانیه،كهلهسهرداوایمهكتهبیسیاسیپارتیدهستگیراكرابوو،ئهو بهرپرسێكی ئازادنهكراوه،كادرێكی حزبهشدهڵێتوهكنهێنیهكان نهیتوانیوه حیزبیدهنێت دان��ب��هوهدا بپارێزێت،هاوشێوهیان حاڵهتی چهندین
لهناوچهولقهكانداههبووه.عزیز ح���هم���ه ن���ی���ازی
پهرلهمانی بۆ لهیاداشتێكیانداكوردستان،كۆمهڵێكلهرۆشنبیروكاكهیی خوێندكاری مامۆستاوسنوریقهزایداقوق،پشتگیریخۆیانبۆگۆرانئهدههمپاڵێوراوبۆقائیمقامیههڵهبجهدهردهبڕنوههڕهشهیخۆپیشاندانومانگرتنههرێم حكومهتی گهر دهك��هن،ئاینی مامۆستایانی قسهكانیگۆران به دژ وهربگرێت بهههند
سهنتهری ئ��ام��اری ب��هپ��ێ��یلهههولێر، دڵ نهشتهرگهری 8000 راب�����ردوودا، لهساڵیدڵهوه نهخۆشی بههۆی كهسسهنتهرهكهیان س���هردان���یلهو كهسیش 5000 ك���ردوهونهشتهرگهری نهخۆشانهیه 1200 كراوهو بۆ قهستهرهیاننهشتهرگهریی دیكه كهسی
دڵیانبۆكراوه.
لقی راگ��هی��ان��دن��ی ب��هرپ��رس��یبهدهستووری پارتی، یانزهیبۆ زان����راوهو "ئ��هوهن��ده وتئهرسهالن رونكراوهتهوه، ئێمهخروقاتی ه��هن��دێ ب��هه��ۆیدهستبهسهركراوهو حیزبیلێكۆڵینهوه ئێستاش ت��الهگهڵیدابهردهوامهونازانینچبهاڵم دهرچووه، بۆ بڕیارێكیدرك��ان��دووه، نهێنی ه��هن��دێبووه لهنهزانیهوه نازانرێ كهوهك ب��ووه، بهمهبهست ی��اننهیتوانیوه حیزبی كادرێكی
لهیاداشتهكهیاندا، ههر ئهدههم.جهختیان داقوق، كاكهییهكانیخۆیان ك��وردب��ون��ی ل��هس��هرئهو پێیانوایه، ك��ردووهت��هوهوئاینی پ��ی��اوان��ی ههڵوێستهیههڵهبجه،بههۆكاریئاژاوهگێڕیوبهنایاساییو دهزانن، دوبهرهكیی
ناڕاستیشوهسفیدهكهن.لهیاداشتهكهداهاتووه"رێگائاڵۆزیو ن���هدهنو بهوكهسانهبخهنه دوب���هرهك���ی ئ�����اژاوهون��ێ��وانك�����وردهوه".ه���هروهكبهرێككهوتنو دهك����هن، داوا
نامیق ك��ام��ی��ل دك���ت���ۆرب���هرێ���وهب���هریس��هن��ت��هریلهههولێر، دڵ نهشتهرگهریرهش��ب��ی��ن��یخ��ۆی��ش��یل���هوهلهكوردستاندا كه پیشاندا،لهئاستێكی دڵ ن��هخ��ۆش��یبهرزدایه،وتی"ئهگهروابڕواتئهونهخۆشییهههڕهشهیتوندلهههرێمیكوردستاندهكات".ن����اوب����راو،رای��گ��هی��ان��دههرێمی پارێزگاكهی لهههرسێمنداڵ 2500 ك��وردس��ت��ان��دا،
نهخۆشیدڵیانههیه.
دیالۆگ،كێشهینێوانكاكهییوههڵهبجه ئاینیسنوری پیاوانی
چارهسهربكرێتكاكهیی محهمهد ن���هوزادلهقهزای رۆشنبیر ن��وس��هروداقوق،لهلێدوانێكدابۆدهستوورهیچ رۆشنبیران وهك وتی"ئێمهبه دژ خراپمان ههڵوێستێكیكوردوئاینیئیسالمنیهوگهركوردستان ههرێمی حكومهتیوهكو ن��هی��هت، بهدهنگمانهوهلهشارۆچكهی كاكهیییهكانههڵهبجهخۆپیشانداندهكهین".
كه كاكهییش، نیعمهت مامتۆپزاوهی گوندی دانیشتویدهڵێت داق��وق�����ه، س��ن��وریكاكهییه ئ��هو "رهت��ك��ردن��هوهیلهالیهنپیاوانیئاینیههڵهبجهوه،لهو ك��اك��هی��ی گهنجی دهی���انههڵوێستهتوڕهدهكات،لهكاتێكداخۆمان ج��ۆرێ��ك بههیچ ئێمهكوردهكان موسڵمانه ل��هب��راگهر ب��هاڵم جیانهكردووهتهوه،ئهوانلهسهرههڵویستیخۆیانرێگا زۆر ئێمهش ئهوا سوربن،
ههیهبیگرێنهبهر".
كه ب��پ��ارێ��زێ��ت، نهێنیهكانئهوه جۆرێك بههیچ نهدهبوو
بكات".ئایا كه ئهوهی لهبارهی بهندیخانهی سیاسی مهكتهبیدهڵێت بهرپرسه، ئهو ههیه؟ئهگهر دن��ی��ادا، "ل��هه��هم��ووخۆی ئهندامێكی حیزبێكبانگی ب��ك��ات، س��هرپ��ێ��چ��یلهگهڵ لێكۆڵینهوهی دهكاتومهكتهب ن��ا ئ��هگ��هر دهك���ات،نییه، بهندیخانهی سیاسیئاوامان حاڵهتی چهندین ئێمه
ههبووهو لقهكان لهناوچهوكاری سهر گهڕاونهتهوه دواترخۆیان،چونكهلهلێكۆڵینهوهدانهبووه، تاوانی دهرك��هوت��ووهبۆیهناتوانینبڵێینگیراوه".
،2009-12-6 رۆژیئ������هرس������هالنم���هح���م���ودسهرنووسهریرۆژنامهیروماڵنیوزوكادریلقییانزهیپارتیلهسهر كوردستان، دیموكراتیداوایمهكتهبیسیاسیپارتیماوهیچهند كراوه، دهستگیر
رۆژێكبێسهروشوێنبوو.
فهرمانوسهالملهخانهقین
كامهرانكهریملهشارهزوور
پ.دهستوور
رۆژنامه نووسێك داوای یاسایی له سه ر به ڕێوه به رێكی پۆلیس تۆمارده كات
ده رماڵــه ی پێنــج مانگــی )68( مجێــوری مزگـــه وت نادرێـــت
تا ئێستا خوێندكـــارانی به شێكی كۆلێژی ئاداب ده وامیان نه كردووه
دانیشتووی رۆژنامهنووسێكییاسایی داوای��هك��ی خانهقین،پۆلیسی بهڕێوهبهرێكی لهسهرشارهكهتۆماردهكات،بهتۆمهتیرهخنهگرتن، لهسهر ئ��هوهی
بهجنێووهاڵمیداوهتهوه.دوایئهوهیرۆژنامهنووسئهڵوهندی ش��هری��ف وهل���یلهسهر رهخنهئامێز نوسێنێكیبهنزینخانه، پۆلیسێكی چهندسهر ف��هی��ل��ی��ی ل���هگ���ۆڤ���اری
دهرماڵهیهاتوچۆیپێنجمانگی68مجێوریحهوتمزگهوتلهسهرفناكرێت، تازه ههڵهبجهیئهوقافیش ب��هرپ��رس��ێ��ك��یرایدهگهیهنێتكهئهودهرماڵهیه
بۆیان. سهرفناكرێتهوهمجێورانه، ل���هو ی��هك��ێ��كموچهكهی بڕینی لهترسی كهبهێنرێت، ن���اوی ن��هی��وی��س��تنییه وت"مهعقول بهدهستووریحهوتمانگهئێمهدهوامدهكهین،مانگیان دوو دهرماڵهی كهچیبۆسهرفكردوین،ئێمهههوڵێكی
ئادابی كۆلێژی مێژووی بهشیخوێندكاری 70 كه خانهقین،دهوام��ی ئێستا تا وهرگ��رت��ووه،راگری یاریدهدهری نهكراوه، تێداتا رای��دهگ��هی��هن��ێ��ت كۆلێژهكهه��هف��ت��هی��هك��یت��رم��ۆڵ��هتبهو
خوێندكارانهدهدهن.یاریدهدهری حسێن د.فوئادخانهقین، ئادابی كۆلێژی راگری" وتی دهستوور بۆ لهلێدوانێكداكه خوێندكارانهی ئ��هو ژم��ارهی
بهكوردهفهیلیهكانیعێراقكهدهردهچێت، عهرهبی بهزمانیئازاد عهمید ب��اودهك��ات��هوه،پۆلیسی ب��هڕێ��وهب��هری عیسادهدات���هوه، وهاڵم��ی خانهقینلهدادگای رۆژنامهنووسهكه،یاسایی داوای��هك��ی خانهقیندهڵێت تۆماردهكاتو لهسهر
جنێوپێداوه.رۆژن���ام���هن���ووسوهل���یش����هری����فئ����هڵ����وهن����دی،"ئهو وت ب����هدهستووریرهخنه بابهتێكی من بابهتهیئامێزهلهسهرخراپیبارودۆخی
دهستی ب��هاڵم داوه، زۆرم���انئهم تهنها پێكردوینو دهستیانمانگیان دوو دهرماڵهی مانگهپێداوینوپێیانڕاگهیاندوین،پێنجمانگهكهیدیكهنهبهستراوه".
بهڕێوهبهری عهتا حاجیئهوقافیشارهزوورلهلێدوانێكدا"ئهوانه وت��ی دهس��ت��وور ب��ۆئهوقافی م��ی��الك��ی ل���هس���هرس��ل��ێ��م��ان��یب����وونل��هش��اریسهر هاتوونهته ئێستا ههولێر،ئهوانهی ش���ارهزوور، میالكیبڕوانامهی ب��هپ��ێ، دێ��ن ك��هپێدهدرێت، موچهیان كۆتاییئێمه، الی هاتونهته كه بهاڵملهبڕوانامهی هاتوچۆ دهرماڵهی
دان���راون، ئێمه بهشهی ئ��هم بۆیان 55 خ���وێ���ن���دك���ارنو 70باشورو لهزانكۆكانی كه ئهوانهن 15 وهرگیراون، عێراق ناوهڕاستیخوێندكاریشیانلهبهشهكانیتریناوبهدابهزاندن كۆلێژهكهیخۆمانهوهتا بهاڵم بهشهوه، ئهو هاتونهتهخوێندكاره 15 ئهو تهنها ئێستاخوێندكارهكانی دهوامنو ئامادهیتهواونهبووهو مامهڵهكانیان تر
داوامیاندهستپێنهكردووه".تا "ئێمهش وت��ی د.ف����وادههفتهیئایندهچاوهڕێیاندهكهین،دهوام ئامادهی ئهوكاته تا ئهگهر
ههندێك نۆرهبڕی بهنزینخانهوپۆلیس، ئهفسهری پۆلیسولهكاتێكدادهبوایهبهڕێوهبهریبابهتهكهی خانهقین پۆلیسیوهربگرتایهو بهههند منیئهو ل��هگ��هڵ لێپێچینهوهیپۆلیسو نایاساییانهی ك��ارهبك����ردایه، ئهف���سهرهكانمنی وهاڵم��ی بهجنێو كهچیبهئاژاوهگێڕو منی داوهت��هوهووهسفكردووه، ئ���هدهب ب��ێلێپێچنهوهی دادگ��ا هیوادارمئهو ل��هب��هرام��ب��هر ی��اس��ای��ی
بكات". سوك��ایهتیپێكردنه
نهبووهو موچهكهیاندا كۆتاییئهو پێمانكرابێت ئهوهندهیشیبۆسهرفكردون، مانگهمان دوووهك لهمساڵدا پێمانوتوونتر كارمهندانهی ئ��هو ههموودهرم���اڵ���هیه��ات��وچ��ۆی��انبۆتازه ب��ۆی��ان س��هرف��دهك��رێ��ت،
دهكهینهوه".بهدهرماڵهی س���هب���ارهتفهوتاوه، كه مانگهكهیان پێنجدهڵێت"بڕواناكهم عهتا، حاجیفهرمانی چونكه خهرجبكرێت،دارای��ی رهزام��هن��دی وهزاریوزهحمهتهو ئهمهش كه دهوێت،بهردهوامینو خۆمان لهههوڵیگهرنهكرێتدهسهاڵتماننییه".
خوێندنیان ئهمساڵی ئهوا نهبن،بۆدوادهخهین،بهاڵملهوحاڵهتهداكۆلێژهكهمان م��ێ��ژوی ب��هش��یدهست خ��وێ��ن��دك��ارهوه 15 ب��هو
بهدهوامدهكهن".خانهقین، ئ���اداب كۆلێژیزان��ك��ۆی ب��ه س���هر كۆلێژێكیسلێمانیهوساڵی2004لهخانهقینبهشهكانی ئێستا ك��راوهت��هوهوعهرهبی، ك��وردی، )ئینگلیزی،مێژوو( جوگرافیاو دهرونناسی،
2500 نزیكهی ك��ه ت��ێ��دای��ه، یجیاجیاكانی ش��اره خوێندكاری
كوردستانیلهخۆگرتووه.
راپۆرت - سیاسی 5No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
ئا:شاهۆخواڕهحم
سازدانی:بیاللجهعفهر
زیندانیانیسیاسیباوهڕبهکامالبکهن؟
پــارهیزیندانییانــیسیاســـیالیكێیــه؟چنارسهعد:قسهكانیسهرۆكیلیژنهیشههیدانوزیندانییهسیاسییهكانبانگهشهیههڵبژاردنه
پێشوی وهزی��ری سهعد چنارش���هه���ی���دانوك����اروب����اریئهنفالكراوانیحكومهتیههرێم،ئهحمهدی محهمهد لێدوانهكانیشههیدانو لیژنهی سهرۆكیسیاسییهكانی زی��ن��دان��ی��ی��هسهبارهت عێراقی پهرلهمانیشههیدانو پارهی بهخواردنیزیندانیانیسیاسی،بهبانگهشهی
ههڵبژاردنوهسفدهكات.لهلێدوانێكدا سهعد چنارلێدوانانهی ئهو دهستوور بۆبهبێ ئ��هح��م��هد م��ح��هم��هدب��ن��هم��اوهس���ف���دهك���ات،وت��یشتێكی م��هس��هل��هی��ه "ئ����هورابردووش ساڵی نییهو ت��ازهههڵبژاردنی ههڵمهتی لهكاتیالیهن ههندێك پ��هرل��هم��ان��دا،ههڵبژاردن ب��ان��گ��هش��هی ب��ۆكردو ل��هب��ارهوه قسهیان زۆرچونكه وروژاند، مهسهلهكهیانئ��هوب��ودج��هی��هیك��هب��ۆههرلهكاتی دێ���ت، وهزارهت���ێ���كپهسهندكردنیبودجهیگشتیدادی��اری��دهك��رێ��ت،وهزارهت�����یئهو ب��هپ��ێ��ی ش��هه��ی��دان��ی��شئهو ههموو ههیبووه، یاسایهیدان��راوه، بۆی ئیمتیازاتانهی
بودجهكهیخهرجكراوه".ئهحمهد محهمهد بهوتهینوێنهرانی ئهنجومهنی ئهندامیعێراقلهسهرلیستییهكگرتوو،ئهو ساڵێكه چ��هن��د م���اوهیزیندانیانی ب��ۆ ب��ودج��هی��هیسیاسیوشههیدانوكهسوكاریبۆ لهبهغداوه ئهنفالكراوهكاننێردراوه، ههرێم حكومهتیئهو بهسهر خ��وراوهو بهشێكی
كهسانهدادابهشنهكراوه.
سهرۆكیلیژنهیشههیدانوسیاسییهكان زی��ن��دان��ی��ی��هعێراق نوێنهرانی لهئهنجومهنیدهستوور ب��ۆ لهلێدوانێكدا)2007(و لهساڵی رایگهیاند:ل���ه)50( زی��ات��ر )2008(دا)2009( ساڵی دۆالرو ملیۆنشبڕی)17(ملیۆندۆالربۆزیندانیانیسیاسیوكهسوكاریلهههرێمی ئ��هن��ف��ال��ك��راوهك��انكوردستانتهرخانكراوه،"بهاڵمپارهیهی ئهو ههرێم حكومهتی
پێنهداون".
وهزیریپێشوویشههیدانوئهنفالكراوهكان، ك��اروب��اریئاماژهیبهوهدائهودهنگۆیانهیلهبهغداوه ل��هوهدهك��هن ب��اسشههیدانو وهزارهت��ی بۆ پارهدابینكراوهو ئهنفالكراوهكاندوورن خ��واردووی��ان��ه، ئ��هوانهیچ "چونكه لهراستییهوه،كه نییه فهرمی نووسراوێكیوهزارهت���ی بهوهبكات ئاماژهنووسراوه بهو عێراق دارای��یزیندانیانی بۆ پارهی فهرمییه
سیاسیههرێمناردبێت".
الیهنانهی "ئهو وتی چناردهڵێنحكومهتیههرێمپارهیزیندانیانیسیاسیوكهسوكاریبا خواردووه، ئهنفالكراوهكانیئاڕاستهی فهرمی بهنوسراویكوردستانی ههرێمی حكومهتیلهمیدیاكاندا ی��اخ��ود ب��ك��ات،دهركهوت ئهگهر باڵویبكاتهوه،هاتووهته پ��ارهی��ه ئ��هو ك��هههرێمولێرهخوراوه،ئهوكاتهپێویستدهكاتكهلێكۆڵینهوه
بكرێت". لهكێشهكهعهبدولڕهحمان پ��هروی��ن
پێشمهرگهو لیژنهی ئهندامیقوربانیانی ش���هه���ی���دانوپهرلهمانی ج��ی��ن��ۆس��ای��دیبۆ لهلێدوانێكدا كوردستان،لێدوانانهی ئ��هو دهس��ت��وور،بهناڕاست ئهحمهد محهمهددهزان����ێ،ئ��ام��اژهیب���هوهدا:زیندانیانی شههیدانو بودجهیههرێمی لهحكومهتی سیاسیبودجهیهكی ك���وردس���ت���انلهبهغداوه كه نییه تایبهتیبودجهی لهبهشه بهڵكو بێت،حكومهتیههرێمدهدرێت،وتی
ههرێم حكومهتی "پێموانییهبودجهیكهسوكاریشههیدانوخواردبێت". ئهنفالكراوهكانی
زیندانییه لیژنهی سهرۆكیلهئهنجومهنی سیاسییهكاننوێنهرانیعێراق،باسیلهوهكرد"لهماوهیسێساڵیرابوردودا،چهندین سیاسییهكان زیندانهئهنجامداوهو خۆپیشاندانیانكردووه، خۆیان مافی داوایبهاڵمگوێیانلێنهگیراوهوئهگهرحكومهتیههرێمباسلهوهبكاتپارهیهكیان ب���ڕه ه��ی��چ ك��هساڵێك ههموو پێنهگهیشتووه،لهكاتیپهسهندكردنیبودجهیگشتیعێراقدائهوهبهئاشكرایی
دیاریدهدات".م���ح���هم���هدئ���هح���م���هد،یاسای بهپێی ئاشكراشیكردكۆمهاڵیهتی پاراستنی ت��ۆڕیبڕی بێوهژنێك ههر لهعێراق،)100(ههزاردیناروهردهگرێتوههزار پانزه منداڵێكیش ههربهاڵم پ��ێ��دهدرێ��ت، دی��ن��اریكوردستاندا لهههرێمی ئ��هوهبهوشێوهیه جێبهجێناكرێتو
نییه.ئایا ب����هوهی س���هب���ارهتداوه ه��هوڵ��ێ��ك��ی��ان ه��ی��چئهو چ���ارهس���هرك���ردن���ی ب���ۆئهحمهد محهمهد كێشهیه،راب���وردودا "ل��هم��اوهی دهڵێتشههیدانو وهزارهت���ی لهگهڵپهرلهمانو ئهنفالكراوهكانوگفتوگۆی ههرێمدا حكومهتیزۆری��������انئ���هن���ج���ام���داوه،كێشهكه ن��هت��وان��راوه ب���هاڵملهئێستاشدا چارهسهربكرێت،ئامادهكردووهو یاداشتێكیانسهرۆكایهتی رهوانهی بهنیازنههرێمی وهزیرانی ئهنجومهنی
كوردستانیبكهن".
لهنیو زی��ات��ر حیزبانهی ئ��هوهێنابێت، دهن��گ��ی ك��ورس��یبۆ كورسییهكی بودجهی نیوهی
تهرخانبكرێت.جێگری ئهحمهد خورشیدس���هرۆك���یل��ی��ژن��هیدارای����یولهپهرلهمانی ئابووری كاروباریبۆ لهلێدوانێكدا ك��وردس��ت��انئهوه لهسهر جهختی دهستوور،كردهوه:سهرجهمفراكسیۆنهكانبودجهی ئ��هوهی لهسهر كۆكنحیزبهكانلهسهربنهمایرێژهیوتی بێت، پهرلهمان ئهندامێتیبهشداربوون كه حیزبانهی "ئهولهنیوهی زیاتر لهههڵبژاردندا،بهدهستهێنابوو، كورسییهكیانئهوانیوهیبودجهیكورسییهكی
بۆخهرجدهكرێت".دهڵێت: ئهحمهد، خورشیدوهزیرانی لهئهنجومهنی داوایانه���هرێ���مووهزارهت������یدارای����یكردووهكهرێژهیبودجهیههركورسییهكدیاریبكهنوژمارهیهكدیاریبكهنتالیژنهكهیانكاریبۆبڕیاری لهئێستادا "بهاڵم بكات،كۆتاییلهسهربڕیبودجهیههر
كورسییهكنهدراوه".
حكومهتوپهرلهمـانبودجهیحیزبهكـاندیارییناكـهنئهوحیزبانهیكورسییانبهدهستنههێناوه،نیوهیبودجهوهردهگرن
عوسمان ن����وری دك��ت��ۆرئهنجومهنی دی��وان��ی س��هرۆك��یلهلێدوانێكدا ههرێم، وهزیرانیئێستا "تا دهڵێت دهستوور، بۆرێژهی بۆ پ��ارهی��هك ب��ڕه هیچكورسییهكیپهرلهمانبۆبودجهیحیزبهكاندیارینهكراوه،ئهمهشبهڵكو نییه، حكومهت ك��اریدهبێت پ��هرل��هم��ان��هوه ل��هالی��هن
دهستنیشانبكرێت". رێژهكهزانیارییانهی ئ��هو بهپێیبۆ كهوتووه، دهستوور دهستپهرلهمانی كورسییهكی ه��هرپێشنیاركراوه، كه كوردستانكهمتر دینار ملیۆن له50 نابێت
بێت".ئهندامی س��دی��ق ع��وم��هرپ���هرل���هم���ان���یك���وردس���ت���ان،ب��هپ��ێ��وی��س��ت��یدهزان����ێ����ت،حیزبهكان بودجهی دیاریكردنیههر دهنگهكانی بنهمای لهسهرنهك بێت، سیاسی كیانێكی
كورسییهكانی."گهر وت��ی سدیق ع��وم��هركورسی بنهمای لهسهر بودجهنادادپهروهرییهكی دیاریبكرێت،كورسییه لهبهرئهوهی گهورهیه،كهمهنهتهوهكان كه كۆتاكانزۆركهم رێژهیهكی دهگرێتهوه،لهكاتێكدا ویستووه، دهنگی
سیاسییهكانی كیانه كورسیه��هرێ��م،زی��ات��رل���ه17ه��هزار
دهنگیویستووه".باشه پێی سدیق، عومهرههزار چهند حیزبانهی ئهو بۆنهیانتوانیوه دهنگێكیانهێناوهونیوهیكورسیهكبهدهستبهێنن،بهپێیرێژهیدهنگهكانیانتاوهكوههڵبژاردنیداهاتوویپهرلهمانیپێبدرێت، بودجهیان كوردستانرێژه ههمان زانرا ئهگهر "دواتربودجهكهی ه��هی��ه ل��هدهن��گ��یبۆ پێویسته بهاڵم لێببڕدرێت،111كورسییهكهیپهرلهمانكارفراكسیۆنهكان دهنگی لهسهرچهند ب��هش��ێ��وهی��هك ب��ك��رێ��ت،دهنگیهێنابێتئهوهندهبودجهبۆ بودجه رێ��ژهی وهربگرێتو
ههردهنگێكدیاریبكرێت".بهفراكسیۆنی س��هب��ارهتگۆڕانكهتائێستاوهكحیزبسهرۆكی جێگری نهناسێنراوه،ل��ی��ژن��هیدارای�����یوك��اروب��اریئابووریپهرلهمانروونیكردهوه:ناوخۆ لهوهزارهتی حیزبێك ههربهپێی وهرنهگرتبێت، مۆڵهتییاسانابێتبودجهیپێبدرێت.
دیاریكردنی رێكخستنو بۆههرێمی حیزبهكانی بودجهیفراكسیۆنی ههردوو كوردستان،
پڕۆژه دوو گۆڕان، كوردستانیوپهرلهمان ئاڕاستهی یاسایانك����ردووه،ه����هردووپ��ڕۆژهك��هكه كۆكبوون ئ��هوه لهسهربودجهیحیزبهكانبهپێی
ك��ورس��یوژم��ارهیبێت ئهندامهكانی
لهپهرلهماندا.
No. 13, Wednesday 06.01.2010
4راپۆرت - سیاسیNo. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
پ.دهستوور
بهرپرسانی تۆمهتباركردنی یهكتركوردلهسهردۆسیهیههڵهبجه،ترسیدروستكردووه ههڵهبجهییهكان الین��هرێ��ن��یوخراپی ك��اری��گ��هری ك��هنهناساندنی بهجینۆساید لهسهركیمیابارانكردنیشارهكهیانههبێت،تێكهڵ دۆسیهیه ئهو داوادهك��رێ��ت
بهتهپوتۆزیههڵهبجهنهكرێت.سهرۆكی عهبدولقادر لوقمانكیمیابارانی قوربانیانی كۆمهڵیبۆدهستوور لهلێدوانێكدا ههڵهبجه،ئهمدواییهی "راپ��ۆرت��هك��ان��ی وت��یبهرپرسانیكوردبهتهواویكهسوكاریچونكه نیگهرانكردووه، شههیدانیئێمهترسیئهوهمانلهبهردهمدایهكهدۆسیهكهبهجینۆسایدنهناسرێت".
جهاللتاڵهبانیسكرتێریگشتیلهراپۆرتهكهیدا نیشتمانی، یهكێتینهوشیروان یهكێتی، لهپلینۆمیمستهفاسهرۆكیبزووتنهوهیگۆڕانیسهركێشی كه بهوهی تۆمهتباركردكردووهلهڕزگاركردنیههڵهبجهدا،بۆیهحكومهتیئهوسایعێراقكیمیابارانینهوشیروان ههرچهنده ك���ردووه،دیكۆمێنتێكی چ��هن��د مستهفاخستهڕووكهدهریدهدهخهنبڕیاریلهالیهن ههڵهبجه ئ��ازادك��ردن��یبهاڵم دراوه، كوردستانیهوه بهرهیكهسوكاری نیگهرانییهكانی ئ��هوه
قوربانیانیكهمنهكردووهتهوه.ناوهندی لهكاردانهوهیهكیشیدا،بهئهنفالوجینۆسایدی ههڵهبجهدژ
گهلیكورد)چاك(،رهخنهیتوندیكه گ��رت الیهنانه ئ��هو لهههمووههڵدهدهنهوهو راب��ردوو الپهڕهكانیدهدهن، ههڵهبجه لهكهیسی زی��انسیاسیو بهههڵهیهكی ئهمهشیمێژووییبهرپرسانیبااڵیبزووتنهوهی
سیاسیكوردوهسفكرد.لێپرسراوی محهمهد ع��وم��هرلهسلێمانی، چاك ناوندی یهكهمیب��ارودۆخ��ه ل��هو خ��ۆی نیگهرانی"ههر وت بهدهستووری دهرب���ڕیوبووین ئ���هوه دژی ل��هس��هرهت��اوهههڵهبجه ئهنفالو كارهساتی كهبخرێتهناوتهپوتۆزیجهنگینێوانلهتیف شێخ حاكم ئێران". عێراقو
مامۆستایزانكۆوپسپۆڕییاسایی،ههڵدانهوهی كه رهتكردهوه ئهوهیچهند لهالیهن مێژوو الپهڕهكانیب��هرپ��رس��ێ��ك��یب���ااڵیك����وردهوه،كاریگهریههبێتلهسهربڕیارهكانی
دادگالهسهردۆسیهیههڵهبجه.بهرپرسهكهی ه��هرچ��هن��دهن��اوهن��دیچ��اك،ه��اوڕاب��وولهسهرتۆمهتباركردنه یهكتر ئهم ئ��هوهیلهرووییاساییهوهزیانلهكهیسهكهلهرووی پێشیوابوو ب��هاڵم ن��ادات،سیاسییهوهكوردزهرهریلێدهكات،شهقامی ئاستی لهسهر بهتایبهتقوربانیانی كۆمهڵهی ع��هرهب��ی.بهجینۆساید ههڵهبجه، كیمیابارانی
ههڵهبجه دۆس��ی��هی نهناساندنیعهرهبه بهقازانجی كوردو بهزیانیشۆڤێنییهكاندهزانێت،وتی"عهرهبهههوڵێكی ههموو شۆڤێنییهكان،لهمپهر ببنه ئهوهی لهپێناو خۆیانناساندنی بهجینۆساید ل��هب��هردهمههڵهبجه، كیمیابارانی كارهساتی
چڕكردۆتهوه".كهیسهكهش، پ���ارێ���زهران���یههموو ئ���هوان ج��هخ��ت��دهك��هن��هوهه��هوڵ��هك��ان��ی��انچ���ڕك���ردۆت���هوهتاوانهكان دادگ��ای ئ��هوهی لهپێناوههڵهبجه تاوانی لهبڕیارهكهیاندائهو ب��ۆ بناسێنن، بهجینۆسایددیكۆمێنتی چهندین مهبهستهش
دادگاییكردنهكهدا لهكاتی گرنگیانبهكارهێناوهكهجینۆسایدیههڵهبجه
دهسهلمێنن.گ����ۆرانئ���هده���همس��هرۆك��یدهڵێت ههڵهبجه، پارێزهرانی تیمی"چاوهڕێیدوابڕیاریدادگادهكهینوكارهساتی ب��ڕی��ارهدا ل��هو ئ��هگ��هرنهناسێنێت، بهجینۆساید ههڵهبجهئهواراستهوخۆداوایتهمیزكردنهوهی
بڕیارهكهدهكهین".گ�����ۆرانئ���هده���هم،ئ���ام���اژهچووه تاوانهكه گهر ب���هوهدهدات:قاڵبیتاوانیقهاڵچۆكردنوقڕكردنیخهڵكی،ئهوالهسهرئاستیناوخۆوخۆی گ��هورهی��ی ب��هق��هد دهرهوه
كارهساتهكهدهنگدانهوهیدهبێت.ئاماژه لهتیف، شێخ حاكمبهوهدهداتكارهساتیههڵهبجهههمووجۆرهكانیجینۆسایدلهخۆدهگرێت،بهڕهسمی عێراق پهرلهمانی گهرنهناسێنێت، بهجینۆساید تاوانهكه،)12( بهمادهی حوكمكردن ئ��هواههڵهبجه، بهجینۆسایدی دانپیانانهه�����هروهكب��هت��ون��دیرهخ��ن��هیكه گرت كورد بااڵی لهبهرپرسانیههوڵێكیان هیچ راب��ردودا لهماوهیگواستنهوهی لهپێناو نهخستهگهڕدادگاییكردنهكهلهدادگایهكیناوخۆوه
بۆدادگایهكینێودهوڵهتی."گرنگی وت ئهوهشی ناوبراو،بهجینۆسایدناساندنیكارهساتهكانیمهعنهوی، لهالیهنی ب��هدهر ك��ورد،خۆی گرنگی مادیشهوه ل���هروویئهو ق��هرهب��وك��ردن��هوهی ب��ۆ ههیهكهسانهیكهزیانمهندبوون،چونكهحكومهته، میراتگری حكومهتلهتوانای تۆمهتبارهكانیش گ��هرقهرهبوكردنهوهدانهبن،ئهواحكومهتبهقهرهبوكردنهوهی دهبێت پابهند
زیانلێكهوتوان".تێوهگالنیان ل��هب��هرام��ب��هركیمیابارانكردنی ل��هك��ارهس��ات��یههڵهبجهدا،دادگایبااڵیتاوانهكانچوار ب��ۆ تایبهتی دۆس��ی��هی��هك��ییهكهمین ك���ردۆت���هوهو تۆمهتباردانیشتنیئهودادگاییهله21\12\2008ئهم 17ی ب��ڕی��اره دهستیپێكردوخۆی دواب��ڕی��اری دادگ��ا مانگهشبهتهواوی بدات، ئهوكهیسه لهسهر
كۆتاییبهدۆسیهكهبهێنێت.
مهترسیلهبهجینۆسایدنهناساندنیكیمیابارانیههڵهبجهدهكرێتداوادهكرێتدۆسیهیههڵهبجـهتێكهڵبهتهپوتۆزیجهنگیئێــرانوعێراقنهكـرێت
خهسرهوگۆراندهڵێتناگهڕێنهوهبۆئهنجومهنیپارێزگاتالهگهڵحهدبارێکدهکهون
داوادهکرێتقوربانیانینیشتیماننهکرێنهقوربانیملمالنێیسیاسیی
شهنگهاشمعهزیزلهموسڵ
"بایكۆتـكـردنــیئهنـجـومهنـــیپارێــزگــاینـهینــهوا،لهوانـهیــهپارێــزگــاكهدابهشبـكــات"
خهســـرهوگــۆرانسهرۆكـــیلیستـــــیبرایهتـــــینهینــــهوابــــۆدهستــوور
لهچاوپێكهوتنێكیدهستووردا،خهسرهوگۆرانسهرۆكیلیستیبرایهتینهینهوا،بایكۆتكردنیئهنجومهنیپارێزگاینهینهوا
لهالیهنلیستهكهیهوه،بهمهترسیداردهزانێت،پێیوایه
ئهگهریدابهشكردنیپارێزگاكهیلێدهكهوێتهوه،ههروهكپێشبینیدهكاتلهههڵبژاردنیپهرلهمانیعێراقداكورد7بۆ8كورسی
لهپارێزگایموسڵبهدهستبێنێت............................
پێداگری پێشتر دهس��ت��وور:داواكاری ههندێ لهسهر توندتانحهدبادا، لیستی لهگهڵ ههبووبهاڵمئێستائێوهدهڵێنبهبێمهرجنهرمی ئهم گفتوگۆین، ئامادهی
نواندنهتانبۆ؟خهسرهوگۆران:ئێمهلهسهرهتاوهئهوهبوو تهنها سهرهكیمان مهرجیههبێتو دهسهاڵتمان لهموسڵ كهیهك بۆ پۆستهكان ههموو ناكرێتلیستبێت،دهبێپۆستهكانبهسهرههموولیستهكاندادابهشبكرێ،بهاڵمحهدبایهكالیهنهههمووپۆستهكانیبۆخۆیبرد،ناكرێتلهعێراقینوێدالهگهڵمهسهلهكاندابهوجۆرهمامهڵه
بكرێت.بۆ ئێوه مهرجی دهس��ت��وور:چییهو بهبایكۆتكردن كۆتاییهێنان
ئهگهر چییه؟ ح��هدب��ا م��هرج��یئهوا نهبێت، نهتهوهییتان مهرجی
ئهوانزۆرینهیدهنگیانههیه؟خهسرهوگۆران:مهرجیئێمهلهبڕیارهكانی حهدبا كه ئهوهیهدانوستاندن پاشگهزببێتهوهوپۆستهكانی سهرلهنوێ بكهین،پارێزگایموسڵبهگوێرهیئهنجامیكانونی مانگی ههڵبژاردنهكهییهكهمیساڵیرابوردوودابهشبكهین،بهناویدیموكراسیهتیشهوهناكرێت
لهبهرئهوهی پهراوێزبخرێت، كوردم���هس���هل���هك���انب���هت���هواف���وق���ی
یهكالییدهكرێنهوه.دهستوور:ههرلهدوایبڕیاریبایكۆتكردنیئهنجومهنیپارێزگاوهلهالیهنئێوهوه،زنجیرهیهكههوڵیمالیكی نوری لهالیهن ناوبژیوانیس��هرۆكوهزی��رانورهوت��یسهدروچهندالیهنێكیترهوهدهستیپێكرد،هیچ ههواڵنه ئهو پێدهچێت بهاڵمئاكامێكیاننهبوبێت،ئێوهشكستی
ههوڵهكانبۆچیدهگهڕێننهوه؟خهسرهوگۆران:بۆتوندڕهویدهگهڕێنمهوه، ح��هدب��ای لیستیحهدبا لیستی ئ��وم��ێ��دهواری��نب��گ��ۆڕێ��توههست ب��ارودۆخ��هك��هبایكۆتكردنه ئ��هو بهمهترسیبایكۆتكردنه ئهو چونكه بكات،بهردهوامبین ئهگهر ترسناكهو زۆرنهینهوا پ��ارێ��زگ��ای ل��هوان��هی��ه
دابهشبكات.بڕیاری ب��هه��ۆی دهس��ت��وور:
بایكۆتكردنیئهنجومهنیپارێزگاوهبرایهتییهوه، لیستی ل��هالی��هنناحیهش ق�����هزاو ژم����ارهی����هكناوچهكانیانلهبودجهیپهرهپێدانب��ێ��ب��هشوزهرهرم����هن����دب����وون،لهڕێی ه��هرێ��م حكومهتی ئ��ای��اقهرهبوی بودجهوه، تهرخانكردنی
ئهوناوچانهدهكاتهوه؟هیچ گ������ۆران: خ���هس���رهوپارێزگای لهبودجهی ناوچهیهك
نهینهوابێبهشنابێت.دهستوور:لهگهڵدرێژهكێشانیبهشداریینهكردنتانلهكاروبارهكانیدووهم كه پارێزگا ئهنجومهنیچ ئێوه ئهنجومهنهكهن، لیستی
رێگایهكیتردهگرنهبهر؟خ����هس����رهوگ�������ۆران:ئ��هوتا دهبێت ب��هردهوام بایكۆتكردنه
بگهینهرێككهوتنێك.لێدوانیدا، ل��هدوا دهس��ت��وور:ئینجێك تهنیا دهڵێت: نوجهیفیبهههرێمی نادهین موسڵ لهخاكیئایندهی گهروابێت كوردستان،مادهی140وناوچهجێناكۆكهكانی
پارێزگایموسڵچیدهبێت؟خهسرهوگۆران:ههركهسێك140 م��ادهی دهڵێت، چی ئ��ازادهدهبێت دهستوورییهو مادهیهكی
جێبهجێبكرێت.هێوركردنهوهی بۆ دهستوور:عهرهب، ك��وردو نێوان بارودۆخیدهیانهوێت ئ��هم��هری��ك��ی��ی��هك��انلهموسڵهوه،دهستپێبكهن،ئاكامی
ههوڵهكهیانچیبوو؟ههوڵی گ����ۆران: خ��هس��رهوكه ئهوهبوو تهنیا ئهمهریكییهكانوهفدێكیانناردبۆموسڵ،وهفدهكهل��هگ��هڵن��وێ��ن��هران��یه����هردووالدادرێ���ژه بهڵێنیانداوه ك��ۆب��ۆوه،بهههوڵهكانیانبدهنوئهوكێشهیه
چارهسهربكهن.مانگی ب��ڕی��اره دهس��ت��وور:ههڵبژاردنی داه��ات��وو، ئ���اداریبهڕێوهبچێت، عێراق پهرلهمانیهیچ ه��هڵ��ب��ژاردن��ه ئاكامی ئ��ای��الهسهر دهب��ێ��ت كاریگهرییهكیئێوهو پهیوهندییهكانی ئایندهیكورد دهك��هن پێشبینی حهدبا؟
چهندكورسیبهدهستبێنێت؟كاریگهریی گ��ۆران: خهسرهولهههڵبژاردنهكهدا رهنگه دهبێت،موفاجهئهدروستببێت،لهوانهیه7
بۆ8كورسیبهدهستبێنین.ههوڵنادهن ب��ۆ دهس��ت��وور:كورد، ماڵی رێكخستنهوهی بۆسورچییهكان ههركیو زێ��ب��اریو
ئاشتبكهنهوه؟ماڵی گ�����ۆران: خ���هس���رهویهكخراوهتهوهو لهموسڵ ك��وردتهواوی یهكێتیو پارتیو یهكماڵه،یهك ك��ورد سیاسییهكانی پارتهلهگهڵ كێشهیهك هیچ رێ��ب��ازنوزێباریو ههركیو عهشیرهتهكانیسورچینییه،ئێمهههمووكوردین،مهزنیان رۆڵێكی عهشیرهتانه ئهملهههڵبژاردنهكانیپێشووداههبووه.
دیمانه - سیاسی 7No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
سازادنی:نهجاتئهحمهد
محهمهدبازیانی
"ده بێـت بزووتنـه وه ی ئیسـالمـی ببـێتـه حیـزبـێـكـی موئـه سه ساتـی، نـه ك حیزبێكـی بنه ماڵـه یـی "
محهمهدبازیانیوتهبێژیبزووتنهوهیئیسالمیبۆدهستوور
محهمهدبازیانیئهندامیسیاســـی مهكتهبی
بزووتنهوهیئیسالمی،دهستووردا لهچاوپێكهوتنێكی
بزووتنــــــهوهی دهڵێتئیسالمیپێویستیبهوهههیهبكرێتهحیزبێكیدامهزراوهیی،
هاوکاترهتیدهكاتهوهلهحیزبهكهیاندا ئینشیقاق
رووبدات.............................
ئـــهوهی دوای ــوور: ــت دهسچۆن دابڕابوویت بوو ماوهیهكبزووتنهوهی ــاو ن چــوویــتــهوه
ئیسالمی؟لهساڵی بازیانی: محهمهدتوێژینهوهیهكم 1998دابارودۆخی لهسهر ئــامــادهكــردگرفتو ــنــهوهو ــزووت ب نــاوخــۆیتێگهیشتم من چارهسهرهكان،ئیسالمی بــزووتــنــهووهی ــه كپهرتهوازهییو تووشی دهرهنجامبۆیه ــت، ــێ دهب ئینشیقاقاتبهشداربم نــهدهكــرد حــهزم منبزووتنهوهی لــهپــارچــهبــوونــیخۆم كه بهباشمزانی ئیسالمیوبزووتنهووهی ریزهكانی لهنێوــر دوات بكێشمهوه، ئیسالمیرۆشنبیر كــۆمــهڵــێــك ــهڵ ــهگ لكوردستان دهرهوهی و لهناوهوهسهنتهرێكمانبۆتوێژینهوهدانا
بهناویهودا.بانگهێشتی مــیــوان ــو وهككۆبوونهوهینۆیهمیبزووتنهوهیچوومه كاتێ ــرامو ك ئیسالمیــگــرهكــهوهپــۆلپۆل نــاوكــۆنالمو دههاتنه لهكادیرهكانیانبگهڕێمهوه لێدهكردم داوایـــانــۆمبۆ ــهوهوخ ــن ــزووت ــاوب بــۆنســهركــردایــهتــیبــزووتــنــهوهلێكردن داوام منیش ههڵبژێرم،ئهوه بمبهخشن، ئهركه لهو كهكۆنگرهكهو ئهندامی 650 بووكۆنگره لههۆڵی بهیهكدهنگوتیانبامحهمهدبازیانییهكێكبێتلهكاندیدهكانوبگهڕێتهوهناوبزووتنهوه،بۆیهمنكهوتمهنێوگهڕانهوه یهكێكان حاڵهت، دوونهگهڕانهوهم تریان ئهوی بوو،بووبۆناوبزووتنهوهیئیسالمی،بهاڵمكاتێههمووئهودهستانهمبهرز هــۆڵــهكــهدا ــاو ــهن ل بینیلهوهی دهترسام دهبوونهوه،منئهودهستانهببنهشاهیدبهسهرمن كه بهوهی لهقیامهت منهوهبهاڵم بكهم خزمهتیان توانیومهگهڕامهوهو بۆیه نــهمــكــردوه،
دهنگییهكهممهێنا.
بهمیوان ــۆ ت دهســـتـــوور:بهاڵم ناوكۆنگره، بۆ بانگكرایلهههموو هێنا، یهكهمت دهنگیكاتێك كۆنفرانسێكیش كۆنگرهوبهێنێت یهكهم دهنگی یهكێكدهبێتبهسكرتێریابهرپرسیئهوالیهنهجاچۆنبووتۆنهبوویتهئهمیریبزووتنهوهیانسكرتێری
بزووتنهوهیئیسالمی؟محهمهدبازیانی:ئهوكاتهیگهڕانهوه بۆ كادیرهكانم داوایماوهی تهنیا بڕیارمدا قبوڵكرد،بزووتنهوهدا لهنێو ســاڵ دووداكۆكیم ئهوه لهبهر بمێنمهوه،ــردووهلــهســهرئـــهوهیكه ــهك نئهو ئهمیری یان سكرتێر ببمهله2010-7-11 جهمعیه، دهستهئــهووادهیــهتــهواودهبــێــتوواز
لهبهرپرسیارێتیدههێنم.باس ئێستا ـــوور: دهســـتلهبوونیرهوتیههستانهوهلهناودهكرێت؟ ئیسالمی بزووتنهوهیئهورهوتهكێنوبهنیازیچین؟
لهناو ــانــی: ــازی ب مــحــهمــهدجۆره ئیسالمی بــزووتــنــهوهیرهوتـــی هــهیــه، شهفافیهتێكـــهوهی ئ وهك هــهســتــانــهوهشدهكرێت ـــاس ب ــهمــیــدیــاكــان لچونكه نیه، ئهوهها رهوتێكیـــانجـــارجـــار ـــژهكـــهی ـــێ ـــهب وتتا قسهدهكات، لهمیدیاكانهوهخۆی نــاوی ناتوانێت ئێستا
ئاشكرابكات.وروژاندنی ئێمه بهبۆچوونیئهومهسهلهیهلهراگهیاندنهكانهوهپێش ـــــدهی ـــــهن ـــــاگ ـــــروپ پههڵبژاردنهكانه،بۆچهواشهكردنهبزووتنهوه ئهها بڵێت خهڵك تاكێشهیان ههیهو باڵێكیان چهند
بێ نیه حیزب راســتــه هــهیــه،كێشمهكێشبێت،خۆهاتنهوهیلهبهر بزووتنهوه ناو بۆ ئێمهخهڵكانێك بــوو كێشه بوونیئهو دهتوانین ئێمه پێیانوابووبۆ چــارهســهربــكــهیــن، كێشانهلهچوارچێوهی بزووتنهوه نموونهمابویهوه سلێمانی ـــاری شبوون ئهوه نهمابوو، لهههولێرلهناو كهس سێ دوو كه نییه
بارهگایهكدابێت.ــــــار دهســــــتــــــوور:زۆرجههندێك كه وابــاودهكــرێــتــهوهبزووتنهوه ــێــپــرســراوانــی لــهللهگهڵ شهخسییان پهیوهندیتا ئێوه ههیه؟ دراوسێ واڵتانیچهندئاگاداریئهوپهیوهندیانهن؟ههڵوێستێكتان چ ئێوه ئایاــرهوهئهو ــهژێ دهبــێــتئــهگــهرل
پهیوهندیانهههبێت؟محهمهدبازیانی:بزووتنهوهیههیه نووسینگهیهكی ئیسالمیبهناویمهكتهبیپهیوهندییهكانولهرێگهی پهیوهندییهكان دهبێتئهونووسینگهیهوهبێت،تهنانهتدوایكۆنگرهی9زۆربهیزۆریكه گــۆڕیــوه كهسانهمان ــهو ئبزووتنهوهی لهمهكتهبهكانیبهوانهی كاریانكردوه ئیسالمیــهشبۆ ــهم دهرهوهشــــــــهوه،ئـــهوهی ـــن ـــزووت ـــهكـــهب ـــهوهی ئلهرێگهی ــت ــهوێ دهی ئیسالمیخۆیهوه پــهیــوهنــدی كــهنــاڵــیپهیوهندییه تێكهڵی كاربكاتوتهنانهت نهبێت، شهخسییهكانچووینه ئێمه كۆنگره دوایلهگهڵ لهدانیشتنێكدا ئێرانوسهرۆكی رهفسهنجانی هاشمیبهرژهوهندییهكانی ئهنجومهنی
وتــوه پێمان ــران ــێ ئ نــیــزامــیلهگهڵ پهیوهندییان دهمانهوێتكهناڵی ــی ــهڕێ ل بــزووتــنــهوهلهڕێی نهك بێت، رهسمییهوهئهو ئــهوانــیــش شهخسییهوهئێمهیانپێباشبوو، بۆچوونهیواڵتانیش ههموو لهئێران جگه
ئهوهیانپێخۆشه.لهناوبزووتنهوهیئیسالمیشنــیــیــهكهس ــوڵ ــب ق قــابــیــلــیپهیوهندیژێربهژێریلهگهڵهیچئهگهر ههبێت، الیهنێكدا واڵتوئیجرائات ههبێت لهوجۆره شتیدهكهین،بهاڵمیهكشتههیهواڵتانهدا لهو ههیه وا جاری تۆهاوڕێودۆستیخۆتههیهئهوه
بابێكیتره.دهستوور:باسلهوهدهكرێتپارتی لهگهڵ پهیوهندیت تۆ كه
ههیه؟دهمهوێت بازیانی: محهمهدبكهم، قسه بهراشكاوانه زۆرپارتی لــهگــهڵ مــن پــهیــوهنــدی1970 ساڵی بــۆ دهگــهڕێــتــهوهیهكێتی ئهندامێكی ئهوكات كهبوومو كــوردســتــان قوتابیانیبهرپرسیدووهمیئهورێكخراوهتیایدا ئامادهییهی لــهو ــووم بلهساڵی ـــهاڵم ب ــد، ــن دهمــخــوێئهویش وازمــهــێــنــا 1972وهكهدواتر بوو دزییهكهوه بههۆیلێكۆڵینهوه لیژنهی لهرێگهیبووهو چــۆن كێیهو ـــهوت دهرككه وایكرد ئهمهش درا، سزاشدهستم بۆیه ساردببمهوه منبهاڵم ههڵگرت، رێكخراوه لهولهگهڵ پهیوهندییان خاڵهكانممهسعودبارزانیزۆرباشهلهبهرئهوهیئامرهێزبوونوبرادهریئهوهی لهبهر خۆم من ــوون، بكردووه ئیسالمیم بیری تهبهنینوور جهماعهتی لهناو سهرهتادواتر نهورهسی( )سهعید بوومهاتینه دواتر موسلمینو ئیخوانئیسالمی، ــهوهی ــن ــزووت ب نــاوكهسایهتێكی ــو وهك دواتــریــشكارمكردوه ئیسالمی سهربهخۆیمن پێشتر كــه ـــهوهی ل جگهوهك بــوومو كشتوكاڵ ــری وهزیحیزبپهیوهندیمانلهگهڵپارتیوهك كه لــهوهی جگه ههبووه،خۆی كاتی حیزبی پهیوهندیمن ــووه ب ههمان لهبزووتنهوهبهرپرسێكی بههیچ پهیوهندیمئهوكاتهی نهبووه، پارتییهوهبهرپرسی لهسلێمانیش من كهكه ئهوهی لهبهر بووم مهڵبهندبارودۆخهكهناخۆشبوو،دهبوومهكتهبی ــی ســهردان زوو زووجهالل مــام یهكێتیو سیاسیقسانهی ــهو ئ هــهمــان بكهین،
ئێستادهكرا.دهستوور:دوایكۆنگرهی9یبزووتنهوهتابهشداریكردنتانلهوپهرلهمانی بۆ هاوپهیمانێتییهیعێراقپێكهێنراوه،باسیكێشهینهدهكرا، بزووتنهوه نــاوخــۆیلهوهدهكرێت باس ئێستا بهاڵمئێوهكێشهیناوخۆییتانههیه؟ئهگهر بــازیــانــی: محهمهدبزووتنهوهی بكهین كێشه باسیلهحیزبهكانی كهمتر ئیسالمیبهاڵم بــووه، كێشه تووشی ترناكۆكیشلهبۆچوونهكانههبووه،یهكالدهكاتهوه كێشهكان ئهوهیبڕیارهكانیش ههموو شورایهونموونه بــۆ بـــووه، ــوراوه ــهش ل
لیستێكی كه بڕیارماندا پێشترئهوهبوو دروستبكهین ئیسالمیبهنووسراوێكی رۆژی2009/3/25لهیهكگرتوو، داوامـــان فهرمیـــهوان ــهڵكـــرد،بـــهاڵمئ ــۆم كهاوپهیمانیهكی نێو چووبونهترهوهوئهولیستهدروستنهبوو،بهلیستێكی بریارماندا ــر دواتسهربهخۆبهشداریبكهین،پاشاندوایان كوردستان هاوپهیمانیداوایهمان ئهو ئێمهش لێكردین،قبوڵكرد،بڕیاریبهشداریكردنمانكهمینهیهك بـــووه، بــهزۆریــنــهنهچینه پێیانوابوو كه ههبووندواتر هاوپهیمانێتییهوهو ئهولێدوانیان ههندێك لهوێ لێرهو
دابوو.ههیه قسهیهك دهستوور:ئهو 7\25 ــی ــژاردن ــب ــهڵ ــهه لدهنگانهیكهدراونبهبزووتنهوهتریش ئیسالمیهكانی الیهنه هیئیسالمیهكان كه بــهوهی بــووهـــگبهو ــانویــســتــووهدهن ــهی نهاوپهیمانی كه بدهن حیزبانهچهپهكانبوو،ئێستاكهلیستیدروستبووه ئیسالمی تـــریلهترسیبهدهستنههێنانهوهیئهودهنگانهچوونهتهناوهاوپهیمانی
كوردستانییهوه؟ئهگهر بــازیــانــی: محهمهدبێت، راســت تۆ قسانهی ئــهوباشه زۆر بهڵگهیهكی ئهمهـــهوهیبـــزووتـــنـــهوه ـــهســـهرئ لدهزانێت كاردهكاتو حهكیمانه
چۆنكاربهكارتهكانبكات.ناتوانێت لیستێك هیچئیسالمییه، لیستی تاكه بڵێتلهنێوهاوپهیمانیكوردستانیشدادهستكهوتهكانی لهسهر داكۆكیكورددهكهینووهكچۆنپارتیومهسهله لهسهر یهكێتیسورنبزووتنهوهی نــهتــهوهیــیــهكــانهیچ سووره، ههروا ئیسالمیشناكۆكییهكلهوبارهیهوهنابینم،ئهمجارهلهوانهیهبتوانینههستوسۆزیخهڵكانێكیتررابكێشین.سێیهم پارتی یهكێتیو دوایهێزینلهولیستهدابۆیهچانسیبهدهستهێنانیكورسیمانزۆره.ـــاس ــــــوور:كـــهب دهســــــتبزووتنهوهو نێوان لهپهیوهندیپاره دهوترێت دهكرێت، پارتیئێوه وهردهگـــــرن، ــهپــارتــی ل
روونكردنهوهتانچییه؟ئێستا بازیانی: محهمهد د.دینار ملیۆن 80 ــڕی ب تهنیاوهردهگرین، ههرێم لهحكومهتیلهپارتی نه لهیهكێتی پاره نه
وهرناگرین.ئهوه پێشبینی دهستوور:بزووتنهوه جارێكیتر ــهی دهكتر ئینشیقاقێكی تــووشــی
ببێتهوه؟ئێمه بــازیــانــی: محهمهدلهترسی 1998 ــی ــاڵ ــهس لوهك وازمانهێنا، ئینشیقاقلهههوڵی بازیانیش محهمهدـــــهوهدامشــتــیلـــهوجـــۆره ئرونهداتوتامنلهناوبزووتنهوهبمدژیئهوهمكهههركهسێكپارچه ــهوه ــن ــزووت ب بــیــهوێــتلهنێو ئینشیقاق بكات، پارچهنییه، قبوڵ قابیلی بزووتنهوهئیسالمی بزووتنهوهی چونكهپهرتهوازهییو قورسی باجێكیئینشیقاقیداوه،كێقهناعهتیكار بزووتنهوه لهناو با ههیهبكاتوئهوهیقهناعهتینیهبا
بچێتكاریتربكات.
به ئێرانمان وتوه ده مانه وێت په یوه ندیتان له گه ڵ بزووتنه وه له ڕێی كه ناڵی ره سمییه وه بێت
خاڵه کانم په یوه ندییان له گه ڵ مه سعود بارزانیی زۆرباشه
به بۆچوونی ئێمه وروژاندنی ره وتی هه ستانه وه له راگه یاندنه كانه وه پروپاگه نده ی پێش
هه ڵبژاردنه كانه
پــــرۆفـــــایــــــل
نوور ســهیــد مــحــهمــهدناسراوهبهبازیانی
سهرهتاییو خوێندنیدواناوهندی نــاوهنــدیوتهواو كهركوك لهشاری
كردوه.كشتوكاڵی ــێــژی كــۆللهشاریسلێمانیساڵی
1976تهواوكردوه.ــــیبــــــااڵی ــــۆم ــــل دبـــهخـــشـــهســـازیو ـــهن لـــــــــوون ـــــــــهدواداچ بلـــهپـــهیـــمـــانـــگـــهی
نێودهوڵهتی.لهزانستی مــاســتــهریلهندهن ــه ل ســیــاســیبهناونیشانی وهرگرتوهبزووتنهوهی داهاتووی
ئیسالمی.نێو لهیاسای دكتۆرایدهوڵهتیههیهلهلهندهنچهمكی بهناونیشانی
ئاشتیلهئیسالمدا.بووهته ســـاڵـــی1996كشتوكاڵ ــــــری وهزیههرێمی لهحكومهتی
كوردستان.ساڵی1998لهسهنتهریساڵ 10 مـــاوهی ــودا ه
كاریكردوه.ئێستائهندامیمهكتهبیبزووتنهوهی سیاسیبهرپرسی ئیسالمیوراگهیاندنی مهكتهبیبزووتنهوهیئیسالمیه.
ئینشیقاق له ناو بزووتنه وه دا قابیلی
قبوڵنییه
No. 13, Wednesday 06.01.2010
6دیمانه - سیاسیNo. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
سازدانی:گۆرانوههاب
یوسفمحهمهد
"بـهرهوفرهیـیسیاسیـیدهڕۆیـن،نـهكیـهكحیزبـی"یوسفمحهمهدسهرۆكیبهشیزانستهسیاسییهكانلهزانكۆیسلێمانیبۆدهستوور
یوسفمحهمهدسهرۆكیبهشیزانستهسیاسییهكانلهكۆلێژیپهروهدهیچهمچهماڵیزانكۆیسلێمانیدهڵێتیهكێتیسازشیزۆریبۆپارتیكردووه،بههۆیئهوهیئهوپێگهحكومڕانیهیئێستاههیهتی،بهكاریگهری
دهنگیجهماوهرهكهیبهدهستینههێناوه.
بهبڕواییوسفمحهمهدیهكێتیوپارتیرێككهوتننامه"ستراتیژی"یهكهینێوانیانجێبهجێنهكردووه،دهڵێت:لهچوارساڵیرابردوودا
پارسهنگههێزلهبهرژهوهندیپارتیهاتووهتهئاراوه.
..........................ههندێك بهبڕوای دهستوور:چاودێریسیاسییبهرقهراربوونیدیموكراسییهی نیمچه ئ��هوپهیوهندی ههیه، لهكوردستانداههیه هێزهوه هاوسهنگی ب��هوئایا پارتیدا، یهكێتیو لهنێوانئێستاملمالنێكانیگۆڕانویهكێتیبچوكبوونهوهی ب��هئ��اراس��ت��هینییه؟ هێزهكه ل��هدوو یهكێكئهمهشنابێتهتێكدانیهاوسهنگی
هێزلهكوردستان؟لهدۆخی محهمهد: یوسفپارتیو ن��ێ��وان ش���هڕی دوایكه هاوسهنگییهی ئهو یهكێتی،ئهوكاتههاتبووهئاراوه،ناتوانینبڵێینهاوسهنگییهكیكۆنكرێتیهوههبووه، هاوسهنگی بهتهواوهتیچونكهههرخودیشهڕیناوخۆهاوكێشهكان بوونی بهالسهنگك��ۆت��ای��ی��ه��ات،ل��هب��هرژهوهن��دیالوازبوونی لههێزهكانو یهكێكئهو دوات���ری���ش ه��ێ��زهك��ی��ت��ر،ئهو لهنێوان رێككهوتننامانهیدووهێزهدائیمزاكرا،بهتایبهتیشستراتیژیو رێ��ك��هوت��ن��ن��ام��هیجێبهجێكردنیئهورێكهوتننامهیهالسهنگییهكهیزیاترقوڵكردهوه،ههر ه��اوس��هن��گ��ی��ی��هك��ه وات����هیهكێك ت��ێ��ك��چ��ووب��وو، پێشترل��هه��ۆك��ارهك��ان��یالوازب���وون���ییهكێتیشبریتیبوولهنهمانیئهونهمانی كاریگهری هاوسهنگییه،ئهمهاوسهنگییهلهسهرهاوكێشهچیدهبێت، ناوخۆ سیاسییهكانیبگرین لهبهرچاو ئ��هوه دهبێتههرێمی ئهمڕۆی ل��هب��ارودۆخ��یرۆڵ هۆكارێك تهنها كوردستانداناگێرشێتلهرهوتیرووداوهكاندا،پارتیو بڵێین دهتوانین راستهسهرهكی هێزی دوو یهكێتیگۆڕهپانی ل���هڕاب���ردوداو ب��وونبهڕێوهدهبرد، كوردستانیانبهاڵمبههۆیدروستبوونیهێزیبهشێوهیهك كه نوێوه سیاسیرۆڵو ل��هداه��ات��ودا لهشێوهكانكاریگهریدهبێت،بهتایبهتیدوایههڵبژاردنیداهاتوویئهنجومهنیمن بهبڕوای عێراق، نوێنهرانیه��ێ��زهك��انپ��هن��دیگ��هورهی��انكه ناوخۆوهگ��رت��ووه لهشهڕی
ناتوانێت هێزێك هیچ تیایداپاكتاوبكات، دیكه هێزهكانیالواز ه��ێ��زه ئ���هو ه��هرچ��هن��دههیچ كوردستاندا لهناو بووبێتوپێگهیهكینهمێنێت،بهاڵمبههۆیهاوكێشهی كۆمهڵێك ئ��هوهیبوونی نێودهوڵهتی ههرێمیوهێزێك هیچ ناتوانرێت ههیه،پاكتاوبكرێت، لهكوردستانداههرێمیو هاوكێشه ل��هو جگهپهیوهندیداره نێودهوڵهتیانهیئهم كوردستانیشهوه، بهعێراقودروستبوونی هۆكارانهوادهكهنهێزینوێوتێكچونیهاوسهنگییهكێتیو پ���ارت���یو ن���ێ���وانهاتنهكایهیهاوسهنگییهكینوێ،ئاژاوهو هاتنهكایهی نهبێتههۆیدروستبوونهوهی ناسهقامگیریوچونكه دیكه، ناوخۆی شهڕێكیبۆ لهبارنیه زهمینهیهك هیچرووداوانهی ئهو تهشهنهسهندنیبینیمان، راب���ردوودا مانگی كهههموواندهزانینكهسناتوانێ�تههڵبگرێت، بهرپرسیارێتیاننهشیاو نهشازو كارێكی هێندهب����وون،ه���هم���ووانب��هخ��ودییهكێتیشهوه گشتی سكرتێریكرد، كردهوانهیان ئهو ئیدانهیبهشێوهیهكلهشێوهكانههوڵیاندائهوروداوانهنهدرێتهپاڵئهوان،ههرێمی زهم��ی��ن��هی ك���هوات���هبۆئهوهی لهبارنیه كوردستانهێزێكیسیاسییلهرێگایتوندوهاوكێشهیهكی بیهوێت تیژیهوهتازهبسهپێنێتهوه،ههر سیاسیهێزێكیسیاسیشپهنابۆئهمهخۆی لهناوبردنی حوكمی ببات،دهداتلهسهرگۆڕهپانیسیاسیئهزمون بهڕاستیش كوردستان،
ئهمهدهردهخات.ئهو پێتوایه دهس���ت���وور:یهكێتی گ���ۆڕانو ملمالنێیهیحیزبی ت���اك ب��هدروس��ت��ب��ون��یفره یاخود كۆتاییدێت، بههێزئهوه چۆن هاوسهنگ؟ حیزبی
رووندهكهیتهوه؟
لهڕاستیدا محهمهد: یوسفتاڕادهیهكئێمهئێستاههژموونیحیزبێكدهبینین،لهماوهیچوارههژموونی راب��ردوش��دا ساڵیبهسهر دهب��ی��ن��ی حیزبێكمانههرێمی سیاسییهكانی هاوكێشهپارتی ئهویش كه كوردستانهوهرێككهوتنه ئهو بوو، دیموكراتپارتیو لهنێوان ستراتیژییهیرێككهوتنێكی ههبوو، یهكێتیداالسهنگبوو،جگهلهوهیلهبواریبهوهرنهگرتنهوهی عهمهلیشداحكومهت س��هرۆك��ی پ��ۆس��ت��یلهالیهن پ��ێ��ش��ودا لهكابینهیدوو ل���هم���اوهی ی��هك��ێ��ت��ی��ی��هوهالسهنگییهكه خۆیدا، ساڵهكهیزۆرزیاتربوو،بهدڵنیاییهوهرهنگههاتنهكایهیهێزیتركهبهتهنهالهجیابوونهوهی پێكنههاتووهسهرهكیهكه هێزه لهدوو یهكێكبهتایبهتیهكێتی،بهڵكوهێزێكییهكێتی، ناو لهباڵێكی گهورهترههێزهش ئ���هم دروس��ت��ب��وون��یلهشێوهكان بهشێوهیهك رهنگهلهداهاتوداهاوكێشهسیاسییهكانپارسهنگبوونهوه ئاقاری بهرهو
بهرێت.رایانوایه ههندێك دهستوور:پ��ارت��یدهی��هوێ�����تدرێ���ژهبهولهنێوان ك��ه ب���دات ملمالنێیهتا ه��هی��ه، گ��ۆڕان��دا یهكێتیودۆخ��هك��هل��هب��هرژهوهن��دیخۆیكۆتاییپێبێت،بۆنمونهلهپێشدژی میدیاكانیان ه��هڵ��ب��ژاردن
دهكرد، قسهیان گ��ۆڕان لیستیئێستاجۆرێكلهنهرمیدهنوێننودهنگۆیرێككهوتنیشههیهلهگهڵوالێكدهدرێتهوه ئهمهش گۆڕاندا،كهدهیانهوێتهێزییهكێتیكهنیوهزیاتریبۆگۆڕانرۆیشتووه،هێزه بمێنێتهوه،وات��ه ه��هروابهدوو ببێت پارتی ركابهرهكهیبهشیناكۆكهوه،ئهوهشوابكاتهێزی نهبنه بهتهنیا هیچیانپێكهوه ههرگیزیش ی��هك��همو
ههڵنهكهن؟نییه دوور محهمهد: یوسفركابهرێكی كه حهزبكات پارتیس��ی��اس��یب��هه��ێ��زیل��هس��هركوردستاندا سیاسی گۆڕهپانیههوڵی دروس��ت��ن��هب��ێ��ت��هوه، ب��ۆئهوهبداتكههێزهكانیركابهریپێموانییه ب��هاڵم بچوكببنهوه،ئهوهیلهسهرگۆڕهپانیسیاسیكوردستاندادهیبینین،ئهوملمالنێگۆڕاندا لهگهڵ یهكێتی توندهیدهیكات،باجنهدانیپارتیبێت،بهشێكی ئهمه پێموایه بهڵكوسهركردهی كۆمهڵێك مانهوهیل��هدهس��هاڵت��ی یهكێتیه ن���اوقهرهبووكردنهوهی سیاسیدا،لهههڵبژاردنی سهرنهكهوتنیانهموبادر خۆی یهكێتی پێشوودا،راگهیاندنه، شهڕی ئهم بۆ بووبهبهرنامهی یهكێتیش رهنگهخۆیوئهوملمالنێتوندهلهگهڵدوورنیه ئ��ی��دارهدهدات، گ��ۆڕانملمالنێیه ب��هو ح��هز پارتیش
بكات.لهنێوان حكومهت ئێستائهوهشی پارتیدایه، یهكێتیوباسیلێدهكرێتلهنزیكبوونهوهیئهوهی لهپارتی گ��ۆڕان نێوانواقع ئ��هرزی لهسهر دهیبینینونییه زی��ات��ر رهن��گ��ی��داوهت��هوه،ههندێك سهردانێكی لهچهندالی بۆ گ��ۆڕان لهسهركردهكانیبههۆی پارتی، سهركردهكانیئهوهیمهسعودبارزانیسهرۆكیههرێمه،رهنگهئهوسهردانانهشیهكبگرن چ��وارچ��ێ��وهی��هدا ل��هوبۆالی بێت گۆڕان سهردانی كهس��هرۆك��یه��هرێ��م،دوری��شنیهالی بۆ بێت س��هردان ئهسڵهنوارده، شتێكی ئهمه پ��ارت��ی،بهاڵمئهوهیلهسهرئهرزیواقعدهیبینینبریتیهلهبهردهوامبوونیپارتیو نێوان هاوپهیمانێتیهكهیگۆڕانو لهنێوان بهاڵم یهكێتی،پارتیداهیچئالیهتێكیكاروهیچنزیكبوونهوهیهكوئاسانكارییهكیپارتیبۆگۆڕانلهسهرئهرزیواقعنابینین،بۆیهپێموایهئهمهزیاترلهگهڵ كه راگهیاندنه ههاڵیهكیههڵبژاردنهكانی نزیكبوونهوهیخاڵێكی دهبیسترێت، عێراقدابوترێت دهبێت كه ههیه تریشنانبڕاوهكانه، مهسهلهی ئهویشسهرۆكیههرێمخۆیبهڵێنیداوهههرچهنده بكات، چ��ارهس��هریبهچارهسهرنهكراوی تائێستا
ماوهتهوه.دهستوور:ئایاگوتاریمیدیایكارناكات، ئاراستهیه بهو پارتیمهسعود دهڵێن ئهوان نمونه بۆبارزانی70%دهنگهكانیهێناوه،ئهوبهڕێككهوتنییهكێتیوپارتیلهكاتێكدا ب��هس��هرۆك، ن��هب��ووهرێككهوتنهدا ئهو لهچوارچێوهیكهچی نهبووه، كاندیدی یهكێتینانێن،كهواته بهوهدا دان ئهوانشهریكی بههاوسهنگو یهكێتیئهوه پێتوایه ن��ازان��ن؟ خۆیانبۆئهوهی بهشێنهیی كاركردنهدروس��ت حیزبی ی��هك دۆخ���ی
ببێت؟رهنگه م��ح��هم��هد: ی��وس��فلهماوه بخوازێت، ئهمه پارتیشتی زۆر پ��ارت��ی راب���ردوش���دافهرزكردوه، یهكێتیدا بهسهرلهئاستی بووه بێتوانا یهكێ�تیفهرزكردنیئهومهرجانهیپارتیبریتی دواترینیان بهسهرییهوه،پۆستی ل��هوهرگ��رت��ن��هوهی ب��ووجێگریسهرۆكوهزیرانیعێراقرۆژ دكتۆر دانانی لهیهكێتیوپۆستهدا، لهو شاوهیش ن��وریبارزانی مهسعود راسته ئهوهشتاكالیهنانهخۆیكاندیدكردبوو،بهاڵمئهوهئیستغاللكردنیخاڵیلهوكاتهدا، بوو یهكێ�تی الوازیخۆی بارزانی مهسعود لهوێوهئاماژه بهبێئهوهی كاندیدكردهوهبۆ كاندیدكردنهوه خۆ بهبوونیئهومهسهلهیه،ههروههایهكێتیشپارتی دوورنیه نهبوو، كاندیدیبقۆزێتهوه دۆخه ئهم بیهوێ�تبۆئهوهیبهشێوهیهكلهشێوهكانههژموونیههبێتلهسهرگۆڕهپانیپێشموایه كوردستاندا، سیاسیكورتخایهن شتێكی ئ��هم��هلهداهاتوویهكی رهنگه دهبێتولهشێوهكان بهشێوهیهك نزیكداهاوسهنگتر ه��اوك��ێ��ش��هی��هك��ی
لهكوردستاندابێتهكایهوه.سهیری ئهگهر دهس��ت��وور:ئهمدواییانهی پهیوهندییهكانین���ێ���وانی��هك��ێ��ت��یوپ���ارت���ییهكێتی دهب��ی��ن��ی��ن ب��ك��هی��ن،كردووه بهرفراوانی سازشێكیبۆنمونه پ��ارت��ی��دا، ل��هب��هردهمپارتی ب��هوی��س��ت��ی دهس���ت���وورقانونیدا قوهتێكی نوسرایهوهوبهدهسهاڵتهكانیسهرۆكیههرێم،راستهسهرۆكیحكومهتیههرێملهژێر كابینهكه بهاڵم یهكێتییه،ماوهتهوه، پارتیدا ههیمهنهیتهنانهتسهرۆكیدیوانپارتییه،حكومهت وتهبێژی نهیانهێشتنمونهیهكی بێت، لهیهكێتیهێزی لهیهكگرتنهوهی دیكهنیشانهو پارتی پێشمهرگهدا،سهپاندو زێرهڤانی روتبهكانیبڕیارهبگشتێنرێتبهسهرههموو
هێزهچهكدارهكاندا؟ئهمانه م��ح��هم��هد: یوسفبهڕاستی راس��ت��ن، ه��هم��وویپێموایهههمووئهمانهدهرهنجامیئهوهیهكهبهفعلیئێستایهكێتیجاران وهك كاریگهری هێزێكیسیاسی گۆڕهپانی لهسهر نییهنایهوێت یهكێتی ك��وردس��ت��ان،كه ب��ك��ات راستیه ب��هم دركحكومهتی س��هرۆك��ی پۆستیهێزێكی كاتێك وهرگ��رت��ووه،هێزێكی ی��ان واق��ع��ی سیاسیسیاسیكاریگهرنهبوویتلهسهردهسهاڵت بتهوێت گۆڕهپانهكهوبهههموو ناچاریت بهڕێوهبهریت،رازیبیت الیهنه ئهو مهرجێكیپێسپاردویت، دهسهاڵتهكهی كهئ����هوخ���اوهن���یدهس���هاڵت���یدروستنهبوونی ب��ۆ فعلییه،پێویست ناهاوسهنگیهش ئ��هولهپۆستی تهنازول یهكێتی بوو
له هه ڵبژاردنه كانی پێشوودا به كۆی
ده نگی رێكخراوه كانی كۆمه ڵگای مه ده نی و ئه و رێكخراوانه ی چاودێری
هه ڵبژاردنه كانیانكرد، پارتی له هه ولێر و دهۆك
ته زویری ئه نجامدا، ئیراده ی خه ڵكی هه ولێر و
دهۆكی ته زویركرد
له ماوه ی چوار ساڵی رابردووشدا هه ژموونی حیزبێكمان ده بینی به سه ر هاوكێشه سیاسییه كانی هه رێمی كوردستانه وه كه ئه ویش پارتی دیموكرات بوو
له داهاتوودا الیه نێك له الیه نه كان به ته واوه تی هه ژموون بگرێته ده ست به سه ر پاسه وانی هه رێمدا، به دڵنیاییه وه
مه ترسی بۆسه ر هه رێمی كوردستان دروستده كات
جێگریسهرۆكیحكومهتبكات،پێشوهخت ههڵبژاردنێكی یانبهاتایهته كوردستاندا لهههرێمیجۆرێك ئ��هوك��ات ك��ه پێشهوهلههاوكێشهیسیاسیلهكوردستانبهاتایهتهئاراوه،یانئهوهێزهیبهپێی لهئۆپۆزیسیۆندا ئێستاهێناوه كورسی خۆی قورساییكوردستاندا، ل��هپ��هرل��هم��ان��یپارتیدا لهگهڵ حكومهتی ئ��هوئهو ئ��هوك��ات��ه پێكبهێنایه،بهوشێوهیه ناهاوسهنگییهیان ههیه، كهئێستا ن��هدهب��وویهكێتی ت��ردا لهسیناریۆیهكیلهگهڵ خ��ۆی الوازی دهیتوانیلهگهڵ نواندن بهنهرمی پارتیدابهتهنسیقێك ئ��ۆپ��ۆزی��س��ی��ۆنوقهرهبوو ئۆپۆزیسیۆن لهگهڵیهكێتی كهبهڕاستی بكاتهوهئ��همدهرگ��ای��هیل��هس��هرخۆیداخستووه،كهواتهلێرهداكێشهكهبهیهكێتییهوه پهیوهندی زیاترههیه،بۆمهسهلهیپێشمهرگهشكۆمهڵێك لهدامهزراندنی راموایهلههێزی بهتایبهتیش دهزگ��ادا،پێمشهرگهدا،الیهنێكلهالیهنهكانههژموون بهتهواوهتی لهداهاتوداپاسهوانی بهسهر بگرێتهدهستمهترسی بهدڵنیاییهوه ههرێمدا،كوردستان ههرێمی س��هر ب��ۆ
دروستدهكات.نمونانهی ئ��هو دهس��ت��وور:هاتنهدی سهرهتای باسمانكردرهوشیتاكحیزبینین؟چۆن؟ی�����وس�����فم����ح����هم����هد:ه��هڵ��ب��ژاردن��هك��ان��یداه��ات��وویئ��هن��ج��وم��هن��ین���وێ���ن���هران���یمهسهلهیه ئ��هم رهنگه عێراقبڕیاری ههروهها یهكالبكاتهوه،مهسهلهیه ئ���هم ی��هك��ێ�����ت��ییهكێ�تی بڕیاری یهكالدهكاتهوه،لهگهڵ دهی��هوێ��ت ئایا ئ��هوهی��هناڕاستهقینهیهو هێزێكی ئهوهیلهگهڵ هاوپهیمانی لهئهنجامیبهلیستی داب��هزی��ن��ی پ��ارت��یونوێنهران لهئهنجومهنی داخ��راوژمارهیهككورسیبهدهستهێناوهناكات، حهقیقی تهمسیلی كهژمارهی بههێندهی لهبهرئهمهكاریگهری رۆڵو كورسیهكانیپێنادهن،بۆیهلهبهرامبهرئهمهداناچارهتهنازولبۆپارتیبكات،بۆئهوهیلهدهسهاڵتدابمێنێتهوه،بڕیاری ئهمه یهكێ�تی ئهگهرگۆڕاندا لهگهڵ ملمالنێ بێتورهنگه بهدڵنییایهوه ب��ك��ات،لهكوردستاندا ناهاوسهنگییهكئهنجامی ئهگهر بهاڵم بێتهدی،ئهنجومهنی ههڵبژاردنهكانیببێتههۆی ع��ێ��راق نوێنهرانیئۆپۆزیسیۆنێكی دهرك��هوت��ن��یبچێته لهكوردستانداو بههێزكاریگهر دهورێكی حكومهتهوه،
لهسهرههرێمبهجێدههێڵێت.پارتی ب��ۆچ��ی دهس���ت���وور:حیزب بهتاك ببێت دهی��هوێ��ت،لهكوردستان، دایك حیزبی یانبڕوایان س��هرك��ردهك��ان��ی ئ��ای��اهاوبهشو ژیانی بهدیموكراسیوئاڵوگۆڕیدهسهاڵتنییه؟بۆل8
ئابووری 9No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
بیالل جه عفه ر
ده ستوور:
کااڵ هاورده کان هیچ گره نتییه کیان نییه
هێشتا یاسایه كمان نییه مافی به كاربه ر بپارێـزێت"رۆژانه رێژه یه كی زۆر كااڵی خراپ و خوارده مه نی به سه رچوو
له هه رێمدا ده ستی به سه ردا ده گیرێت و ده سوتێندرێت"
یاسایه ك واڵتانی جیهاندا له زۆربه ی به ناوی یاسای مافی به كاربه ر هه یه و به و بازرگانییه كان كاره سه رجه م رۆژێكیش رێكده خرێت و یاسایه به كاربه ر مافی پاراستنی به ناوی
له جیهاندا دیاریكراوه .ساڵه سێ م��اوه ی هه رچه نده بازرگانیی وه زاره ت�����ی ل��ه الی��ه ن یاسای پرۆژه هه رێمه وه حكومه تی له هه رێمی به كاربه ر پاراستنی مافی په رله مانی ئاڕاسته ی كوردستاندا، نه توانراوه به اڵم كراوه ، كوردستان به پاراستنی تایبه ت یاسایه كی له هه رێمی ب��ه ك��ارب��ه ر مافه كانی بكرێت و گ��ه اڵڵ��ه ك��وردس��ت��ان��دا چاودێرانی بواری ئابووریش پێیانوایه مافی پاراستنی یاسای نه بوونی به كاربه ر زیانێكی زۆر به هاوواڵتیان و ده گه یه نێت، ه��ه رێ��م حكومه تی جۆره له و یاسایه كی به بێ چونكه شتوومه ك نرخی جۆر و ناتوانرێت رێگه ئه مه ش رێكبخرێت، له بازاڕدا كه لوپه ل و هێنانی بۆ خۆشده كات بۆ به سه رچوو خراپ و خوارده مه نی ناوه وه ی هه رێمی كوردستان، رۆژانه چه ندین ته ن خوارده مه نی به سه رچوو
ده سوتێندرێت.فازڵ حسێن بڕیارده ری لیژنه ی پاراستنی مافی به كاربه ر له په رله مانی راگه یاند: به ده ستووری كوردستان یاسایه ی ئه و بۆ "پێداچوونه وه مان وه زاره تی بازرگانی كردوه و له وه شدا سودمان له یاساكانی پاراستنی مافی به تایبه ت ده وروبه ر له واڵتانی به كار یاساكه ی میسر و لوبنان و ئ��ه رده ن و عێراق ن��وێ��ن��ه ران��ی ئه نجومه نی له به رئه وه ی هه روه ها وه رگرتووه ، پێشنیازمان زۆره یاساكه ده ق��ی
كردووه به شێكی لێ البرێت".پاراستنی لیژنه ی ب��ڕی��ارده ری ئاشكراشیكرد، ب��ه ك��ارب��ه ر مافی ل��ه ئ��ێ��س��ت��ادا ل��ه ه��ه وڵ��ی ئ����ه وه دان ده زگاكانی وه زاره ت و له سه رجه م ده زگایه كی هه رێمدا حكومه تی پاراستنی ده زگ��ای به ناوی تایبه ت به حكومه ت كه سه ر به كاربه ر مافی ده ب��ێ��ت داب��م��ه زرێ��ت ب��ۆ ئ���ه وه ی چاودێری ئه و لیژنانه بكات كه كاری پاراستنی یاسای جێبه جێكردنی
مافی به كاربه ر ده كه ن."رۆژانه ده ڵێت: حسێن فازڵ كه لوپه ل و ش��ت��ووم��ه ك و چه ندین خراپ به سه رچوو و خوارده مه نی ده خرێته بازاڕه كانه وه و بووه ته هۆی باڵوبوونه وه ی نه خۆشی، هاوواڵتیانیش شتومه كانه له و گازه نده یان گله یی و هه یه ، به اڵم به هۆی ئه وه ی یاسایه ك به كاربه ر مافی پاراستنی بۆ نییه له هه رێمی كوردستاندا، بۆیه ناتوانن
داوای مافی خۆیان بكه ن".
مافی پ��اراس��ت��ن��ی ی���اس���ای واڵتانی ل���ه زۆرب���ه ی ب��ه ك��ارب��ه ر هاوواڵتیان و كاروباره كانی جیهاندا هه نارده كردنی شت ومه ك رێكده خات، نێوده وڵه تی یه كێتی له راگه یاندنی به كاربه ر پاراستنی كۆمه ڵه كانی بۆ جیهانی رۆژی وه ك )3-15(پاراستنی مافی به كاربه ر ناسێنرا وه و له )1985(دا به هه مان شێوه له الیه ن مافه كانی یه كگرتووه كانه وه نه ته وه له رووی )مافی به كاربه ر دیاریكراوه دابینكردنی ته ندروستی، سه المه تی سه ره كییه كان، پێداویستییه په روه رده و ته ندروست، ژینگه یه كی هه ڵبژاردنی راده ربرین و فێركردن، جۆری شتوومه ك، زانیاری وه رگرتن مافی شتوومه ك و ج��ۆری له سه ر زیان له حاڵه تی قه ره بووكردنه وه به كارهێنانی به هۆی لێكه وتووان
شتوومه كی خراپه وه .پاراستنی لیژنه ی ب��ڕی��ارده ری جه ختده كاته وه ب��ه ك��ارب��ه ر مافی له سه ر پێویسته ل��ه س��ه رئ��ه وه ی هه رێم ح��ك��وم��ه ت��ی ده زگ��اك��ان��ی رێگه بكه ن و سنووره كان كۆنترۆڵی شتوومه كێكی هه ر له هاورده كردنی هه رێم ن��او بۆ به سه رچوو خ��راپ و بگرن، ده بێت حكومه ت كاربكات بۆ ئه وه ی داهاتی خه ڵك به رزبكرێته وه ، چونكه به هۆی كه می داهات له ئێستادا هاوواڵتی كام شتوومه كه هه رزان بێت ئاشكرایه له كاتێكدا ده كڕێت ئه وه خراپن و هه رزانن شتومه كانه ی ئه و بیستومانه "هه ندێك بازرگانمان هه یه شتی داوای دیكه له واڵتانی خۆیان خ��راپ و ه��ه رزان ده ك��ه ن و ده یهێننه نییه یاسایه ك چونكه ه��ه رێ��م"،
ده سه اڵتیان دیاریبكات.د.محه مه د دیكه وه له الیه كی ئابووری ب��واری پسپۆری ره ئ��وف ده ستوور بۆ سلێمانی له زانكۆی پرۆژه یه كدا له هه ر روون��ی��ك��رده وه ،
ب���ه اڵم وه كو ب��ه ره��ه م��ت ه��ه ب��وو، به نه گه یاند س���وودی پێویست به كاربه ر به هۆی گرانی نرخ و جۆری خراپ، ئه وه ده بێته زیان بۆ كه سی ئه مه ش ب��ه ك��ارب��ه ر، به رهه مهێن و به بوونی یاسایه ك بۆ پاراستنی مافی
به كاربه ر رێكده خرێت.په رله مانی ئ��ه ن��دام��ه ك��ه ی دواكه وتنی ه��ۆك��اری كوردستان، مافی ی��اس��ای پ��ه س��ه ن��دك��ردن��ی بۆ په رله مانه وه له الیه ن به كاربه ری كه "په رله مانتاران گه ڕانده وه ئه وه یاسای له گرنگی ن��ه ش��اره زاب��وون له هه رێمی به كاربه ر پاراستنی مافی ك��وردس��ت��ان، ب��ه اڵم ده رك���ه وت كه به هۆی نه بوونی ئه و یاسایه وه چه ندین نه خۆشی به هۆی هێنانی خوارده مه نی له كوردستاندا به سه رچوو خ��راپ و سه ری هه ڵداوه ، هه روه ك ده زگاكانی ته ندروستی باس له وه ده كه ن تائێستا ده یان حاڵه تی شێرپه نجه به و هۆیه وه دروستبووه ، جگه له چه ندین نه خۆشی ئه و ج��ۆری كاتدا له هه مان دیكه و به مه به ستی هاوواڵتیان ده رمانانه ی له نه خۆشخانه كان چاره سه ركردن وه ری ده گرن به هۆی ئه وه ی له جۆری نابن"، چ��اك ده بینیین خ��راپ��ه په رله مانی سێیه می له خولی بۆیه كوردستاندا ده بێت لیژنه یه ك به ناوی دروست به كاربه ر مافی پاراستنی
بكرێت و یاسایه كی بۆ ده ربكه ن.بواری پسپۆره ی ئه و به وته ی ئابووری، رۆژانه به ڕێژه یه كی زۆر كااڵ هه رێم و ده هێنرێته له سنوره كانه وه ده ستی كوردستاندا هه رێمی له ناو ده سووتێنرێت، ده گیرێت و به سه ردا له به رئه وه ی داتایه كی ته واوه تی نییه كه ده ستی شتوومه كانه ی ئه و بۆ ده سوتێنرێت ده گیرێت و به سه ردا زیانه كانی به ڕێژه ناتوانرێت بۆیه مافی پاراستنی یاسای نه بوونی كوردستاندا له هه رێمی به كاربه ر
دیاریبكرێت، هه روه ها به هۆی ئه وه ی ده روازه سنوورییه كانی هه رێم كراوه یه به رووی بازرگاناندا بۆ هێنانی كااڵی له هه مان به سه رچوو خراپ و باش و پێویست به شێوه ی كه سیش كاتدا ده بینرێت وه ك ناكات، لێپرسینه وه كه راگ��ه ی��ان��دن��ه وه له كه ناڵه كانی چه ندین ته ن خوارده مه نی به سه رچوو ده گیرێت و ب���ه س���ه ردا ده س��ت��ی ده سوتێنرێت كه ئه مه ش راسته زیان ئه وه ب��ه اڵم ده گ��ات، به بازرگانه كه وه ك وایه سه روه ت و سامانی میلله تی یاساكه ئه گه ر بۆیه سوتاندبێت، پێویسته ده رچ���وو، له په رله مان حكومه ت كاربكات بۆ جێبه جێكردنی به پێی ئێمه دا "ل��ه واڵت��ی چونكه پێویست سه رجه م بڕگه كانی یاساكان
جێبه جێناكرێت".پاراستنی لیژنه ی ب��ڕی��ارده ری له په رله مانی ب��ه ك��ارب��ه ر م��اف��ی روونكرده وه ، ئه وه شی كوردستان ئه گه ر یاسای پاراستنی مافی به كاربه ر ده بێت ده رب��چ��ێ��ت، ل��ه پ��ه رل��ه م��ان جێبه جێبكات و یاساكه حكومه ت بۆئه وه ی بناسن یاساكه هاوواڵتیان چونكه بكه ن، خۆیان مافی داوای "چه ندین یاسای دیكه كه بۆ ژیان و گوزه رانی هاوواڵتیان گرنگن، له الیه ن ئه و جێبه جێنه كراوه و حكومه ته وه كه سانه ی له ده سه اڵته كانی ته نفیزی و جێبه جێكردنن یاساكه له به رژه وه ندی به هۆی ی��اخ��ود نابینێت، خ��ۆی��دا نه شاره زایی و كه متوانایی له بواره كه دا بووه ته هۆی ئه وه ی ئه و یاسایانه ی كه ده رده چن جێبه جێنه كرێن، به اڵم به دواداچوون كوردستان په رله مانی له هه موو ئه و یاسایانه ده كات و الیه نی ده كه ین و بانگهێشت په یوه ندیدار
لێپێچینه وه ی له گه ڵدا ده كه ین.یاساكه ی سێیه می ل��ه م��اده ی وه زاره تی بازرگانی كه هه شتاوهه شت ماده یه هاتووه : "ئامانج له و یاسایه : بۆ گشتی رێساكانی دیاریكردنی پاراستنی ب��ه ك��ارب��ه رو پاراستنی
مافه كانی له میانه ی :ته ندروست مسۆگه ركردنی -1خزمه تگوزاریه كان و ك��ااڵو ساغی له گه ڵ پ��ی��اده ك��ردن��ی ب��اش��ی��ی��ان و
تایبه تمه ندیه كانی داواكراون.شه فافیه ت دابینكردنی ب- له مامه ڵه كاندا كه به كاربه ر یه كێكه له
الیه نه كانی .ژینگه یه كی مسۆگه ركردنی ت- ته ندروست ساغ بۆ ژیانی به كاربه ر، جگه له پاراستنی به كاربه ر له فروفێڵ و هه ڵهخه ڵه تێنه ر و راگ��ه ی��ان��دن��ی رێگه گرتن له چه وساندنه وه یان له گه ڵ وشیاركردنه وه رۆش��ن��ب��ی��رك��ردن و ب���ه م���اف���ه ك���ان���ی ب���ه ك���ارب���ه ر و مافانه ب��ه و ه��ه ڵ��س وك��ه وت��ك��ردن كااڵو دروس��ت��ی له هه ڵبژاردنێكی خزمه تگوزاریه كانی له بازاڕی هه رێمدا
ده ستده كه ون.
ف���اروق ع��ه ب��دول��ق��ادر وه زی���ری رازی رایگه یاند: گه یاندنی عێراق نیم له ئاستی خزمه تگوزاری هه رسێ په یوه ندیكردن كۆمپانیاكانی ده یان كارده كه ن و له عێراقدا كه
ملیۆن هاوبه شیان هه یه .بۆ ئ���اش���ك���راش���ی���ك���رد
وه زیـــری گه یانــــدن، له ئاستـــی خـزمه تگــوزارییه كــانــی كۆمپانیاكـانــی مۆبایـــل رازی نییـــه
بازاڕی گه شه پێدان و هێشتنه وه ی داخ��وازی��ه ك چ��ه ن��د كێبڕكێ، عێراق به په رله مانی پێشكه ش یاسای هه مواركردنی بۆ ك��راوه كۆمپانیای ت��ا په یوه ندیه كان كه رته دا له و كار بتوانن تریش
بكه ن كه به گرنگ له قه ڵه میدا.كۆمپانیای تره وه ، له الیه كی كه ناشناڵ ئینته ر بریج گڵه ف بواری تایبه تی كۆمپانیایه كی
خۆرهه اڵتی له په یوه ندیكردنه ملیۆن 445 به بڕی ناوه ڕاست، كێبڵی گرێبه ستێكی دۆالر له گه ڵ نێوده وڵه تی ده ری��ای��ی بۆ ئیمزاكرد عێراقدا حكومه تی به جیهانی عێراق به ستنه وه ی
ده ره وه له ڕێگه ی كێبڵه وه .عێراق ده ل��ی��ل��ی س��ای��ت��ی عه بدولقادر ف����اروق ل����ه زاری عێراقه وه گه یاندنی وه زی���ری
"پرۆژه كه ب��اڵوی��ك��ردووه ت��ه وه : ده بێت و ت��ه وا 2011دا له ساڵی گرنگیه كی ب��ای��ه خ و ع��ێ��راق ب��ۆ تایبه تی هه یه ، هه رچه نده هه موو نایه نه دی عێراق داخوازیه كانی له به رئه وه ی عێراق پێویستی به 5 كێبڵی په یوه ندی له وجۆره هه یه تا له داهاتودا بتوانێ كاروچاالكیه كانی بواری په یوه ندی خۆی له جیهان و
ناوچه كه دا گرنگی پێبدات.
بهرهوپهیكهربهندكردنهوهیبانكهكانكۆبوونه وه و حكومییه وه ، به رپرسانی له الیه ن چه ندینجار ئێستا تا لێدوانی رۆژنامه وانی دراوه بۆ به ره وپێشبردنی بانكه كان، په ره پێدانیان بۆ ئه وه ی له گه ڵ پێداویستییه كانی دنیای ئه مڕۆماندا بێته وه و، رۆڵی دیاری خۆی له پرۆسه ی پێشخستنی ئابوری كوردستاندا بگێڕێ، ئه و ناوخۆیی و تایبه تی رۆڵی كه رتی به هۆی گه وره بوونی تا دێ رۆڵه ش ده بێ زه روره ت وه ك هه رێم ناو بۆ بیانی سه رمایه گوزاری هاتنی
گه شه ی پێبدرێ و له گه ڵ پێداویستییه كانی ئه واندا وێك بێته وه .عیراق ئابوری راب���ردوه وه ، س��ه ده ی هه شتاكانی له سه ره تای ده ره كیی و كێشه ی چه ندین روب��ه روی كورستانیشه وه به هه رێمی ناوخۆیی بووه ته وه ، ئه و كێشانه كاریگه ری سلبی له سه ر هه موو كه رته ئابورییه كان جێهێشتوه ، به تایبه تیش كه رتی بانكسازی. شه ڕی هه شت ئابوری به سه ر ساڵه و دواتر داگیركردنی كوێت و سه پاندنی گه مارۆی بانكه كانی كه ڵه كه بونی، عیراق و سه ر قه رزه كانی زۆربونی عیراق و بانكه كانی ئه ستۆ، كه وته قورساییه ی ئه و هه ره زۆی به شی عیراق عیراق به هه رێمیشه وه له په ره سه ندنه به رده وامه كانی پرۆسه ی بانكسازی دوای په ره سه ندنانه گۆڕانكاریی و ئه و ره وتی له دورخستوه و له دنیا خست. هه موو ئه و هۆكارانه و چه ندینی تر بونه هۆی الوازكردنی ئاستی ئه مه جگه ده كه ن، پێشكه شی بانكه كان كه ئه و خزمه تگوزارییانه ی هه روه ها ده هێنن، به كاری ته كنیكه ی ئه و به سه رچونی له الوازیی و
نه بونی سیستمی زانیاری نوێ له پاراستنی كاره كانیان و... هتد.بانكه كان به ئێستاشه وه ، عیراق و ئازادكردنی پرۆسه ی دوای له ده ناڵێنن و پێدرا ئاماژه یان س��ه ره وه له گرفتانه ی ئه و به ده ست وه سیله ی و بدرێ بانكانه له و كاروباری به ئاستی په ره نه توانراوه جگه ئه مه بكرێت، فه راهه م بۆ ته حویلكردنی په یوه ندیی و نوێی دابه شكردنی جێگه ی بونه ته بانكه كان كه ناوخۆییه كان، له هۆكاره موچه كه ئه ركی سه رشانی بانكه كانی هێنده ی تر قورس كردوه ، ئه مه سه ره رای ئه وه ی كادری بانكه كان وه ك پێویست شاره زایی بانكییان نییه و كه سانی پسپۆری ئه و بواره ی تێدا به ده گمه ن ده بینرێت، ئه گه ر ئه وانه ی لێ ده ركه ی كه وه ك موماره سه ماوه یه كی زۆره له و بواره دا راهێنان و خولی به ده یان پێویستیان ئه وانیش به اڵم ده ك��ه ن، كار بن و به رده وام كاره كانیان له بتوانن ئه وه ی بۆ هه یه مه شقپێكردن ئه و له به ر بكه ن.، باشتر پێشكه شكردنیخزمه تگوزارییه كانیان ئاستی ئه و بكرێ و له بانكه كاندا چاكسازی پێویسته س��ه ره وه هۆكارانه ی ئه م گرتنه به ری مه به سته ش ئه و بۆ بكرێنه وه ، په یكه ربه ند بانكانه
هه نگاوانه ی خواره وه پێویستن:بانكه كان و حساباتی مه دینی دائن و الی ه ه ردوو هاوتاكردنی -1پاككردنه وه ی دوای مگلوبات( )موجودات و خواسته كان به بونه وه رو به وردی هه ردوالی ناوخۆیی و ده ره كیی و قه رزه پاشماوه ی له هه موو
بودجه ی بانكه كان هه ڵبسه نگێندرێن.به سه ریاندا كه كارانه ی ئه و له رۆتین بانكه كان رزگاركردنی -2هیچ كه دی ئه ركێكی هه رجۆره موچه و پێدانی وه ك سه پێندراوه ،
ده ستكه وتێك بۆ بانك دروست ناكات.له گه ڵ گرێبه ست كه بكات ئه وه بۆ كار پێویسته حكومه ت -3كۆمپانیاكانی وردبینی جیه انییدا بكات بۆ ئه وه ی وردبینی كاروباری بانكه كانی هه رێم بكه ن و له وه وه شه رعیه تی جیهانی وه ربگرێت، بتوانێ
په یوه ندیی دارایی له گه ڵ بانكی ده وڵه تانی تری دنیا ببه ستێت.بۆ هه رێم ن��اوه وه ی ده ره وه و له راهێنان خولی كردنه وه ی -4له بانك پێشكه وتنانه ی ئه و له سه ر زانیاریی تازه ترین وه رگرتنی بۆ
وپیشه سازی بانكی به خۆوه بینیویه تی.5- پێویسته عورفه و یاسا نێوده وڵه تییه كان له بانكه كانی هه رێمی كوردستاندا جێبه جێبكرێن، وه ك پێوره كانی بازل بۆ چاودێری بانكیی،
ئه و پێوه رانه زه مان و سه المه تی كاروباری بانكی ده ره خسێنێت.ئه وه ی بۆ ئاماده بكه ن بانكه كانمان سستمی نوێ 6- پێویسته
ف���ه ی��س��ه ڵ ع��ه ل����ی
له دوای پرۆسه ی ئازادكردنی
عیراق و به ئێستاشه وه ،
بانكه كان به ده ست گرفته وه ده ناڵێنن و
نه توانراوه په ره به ئاستی كاروباری ئه و بانكانه بدرێ
ئاستی جۆرو به پێی قه رزه كان ته رخانكراو بڕی و مه ترسییان له و قه رزانه پۆلێن بۆ هه ر یه ك
بكه ن.بانكه كان پێویسته -7خۆیان و دارای���ی به حساباتی كاركردن و ئ��ه دائ��ی ش��ی��وازی س���ه رم���ای���ه و ج�����ۆری ئ���ه و
نه ی نیا ییه كا ر ا ز مه تگو خزبچنه وه ، ده ك��ه ن پێشكه شی هاندانی یاسای كه به تایبه تی به هاتنی رێگه وه ب��ه ره��ێ��ن��ان بیانی وه به رهێنی كۆمپانیاو ره نگه هه رێم، ناو بێنه ده دات چه ندین یاسایه وه ئه و به هۆی هه رێمی له بیانی بانكی لق و ئه وانه ش بكرێنه وه ، كوردستان باشتر ئ��ه دائ��ی ش��ێ��وازو ب��ه ته كنه لۆجیاو زانیاری و له رووی كار پێشكه وتوی ته كنیكی بانكه كانی پ��ێ��ش ده ت���وان���ن بازاڕه كانی ب��ك��ه ون و خ��ۆم��ان ك���ااڵو چ����ۆن وه ك ه���ه رێ���م ده ره كییه كان خزمه تگوزارییه بازاره كانی هه رێمیان بۆ خۆیان
داگیركردووه ، كۆنترۆڵ بكه ن.
نما
8دیمانه - سیاسییNo. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
فهرهادوبیالللهسلێمانی
درێژهی...ل6
عومهرمهحوی
"پارێزگایسلێمانیپشكیشێریبهردهكهوێتلهكهموكوڕییهكان"عومهرمهحویسهرۆكیشارهوانیسلێمانیبۆدهستوور
عومهرمهحویسهرۆكیشارهوانیسلێمانی
لهچاوپێكهوتێنكداكهدهستوورلهگهڵیداسازیداوه،دهڵێتنامهوتهكلیفیبهرپرسانهۆكارێكیسهرهكینبۆ
لێنهپێچینهوهی چاوپۆشیوسهرپێچییهكان.
............................هاوواڵتیان دهس���ت���وور:پرۆژهكان دهكهن ئهوه گلهییئهنجام ب��هك��هم��وك��وڕی��ی��هوهدهدرێتوزۆرجاریشپرۆژهكانجارێكیتر ت��هواوب��وون��ی دوایدروستدهبێتو ب��ۆ گ��رف��ت��یهۆكاری ههڵدهوهشێنرێتهوه،
ئهمانهچین؟كاتێك م��هح��وی: ع��وم��هرزۆر كێشهش زۆرب���وو پ���رۆژهشارهوانیش بهتهنها دهبێت،دهدات، ئهنجام پ��رۆژه نییهكۆمپانیای ئاوو بهڕێوهبهرایهتیگهورهكانی كۆمپانیا كورتێلوتێلیكۆمنیكهیشنوچهندشوێنیكاردهكهن ههموو ئهمانه ترالیهنێك زۆرج��ار ش��اردا، لهناوبهاڵم دهكات، تهواو پرۆژهیهكتری بهرنامهیهكی تر الیهنێكیههیهودهستدهكاتبهكارهكانیودهبێته تر الیهنهكهی پرۆژهیئهمهش تێكدهچێت، قوربانیونهبوونی ب��هه��ۆی ه��هم��وویدهبێت كه ههماههنگییهوهیهههماههنگییه ئهو دروستكردنیسلێمانییهوه پارێزگای لهالیهنپارێزگا ل��ی��ژن��هی��هك��ی ب��ێ��ت،پرۆژهكان ههموو سهرپهرشتیب��ك��اتوئ���اگ���اداریپ����رۆژهیزۆرجاریش بێت، الی��هن��هك��انپارێزگای بێئاگایی ب��هه��ۆیلهپرۆژهكان، سلێمانییهوهپهیوهندی بهتهلهفۆن ئ��هوانب��هش��ارهوان��ی��ی��هوهدهك���هنبۆلهسهر زان��ی��اری وهرگ��رت��ن��ی
لهو زۆری�����ش پ����رۆژهك����ان،خۆیان بهڕێوهبهرایهتییانهبهاڵم دهزان����ن، ب��هس��هرب��هخ��ۆسلێمانی پارێزگای بهگشتیلهو بهردهكهوێت شێری پشكی
كهموكوڕییانه.دواكهوتنی دهس���ت���وور:پرۆژهكانوتهواونهبوونیلهكاتییاسایخۆیداهۆكارهكهیبۆچی
دهگهڕێتهوه؟عومهرمهحوی:بهوپێیهیكهمنپێشتروهكئهندازیارێكسهرپهرشتی ههبووهو پرۆژهمحكومهتو بۆ پ��رۆژهم��ك��ردووهدێته گرفت ئههلی، كۆمپانیایپ��رۆژهش دواك��هوت��ن��ی پێشوپێش پ��رۆژهش زۆر نییهو كفردهكهوێت،بهاڵمبهگشتیهۆكاریلهشاری پرۆژهكان دواكهوتنیدواكهوتنی بههۆی سلێمانیدالهالیهن پرۆژهكانهوهیه پارهیزۆرجار چونكه حكومهتهوه،پێدانی پرۆژهكاندا لهنیوهیبهڵێندهریش رادهگیرێت، پارهرادهوهستێنێو پ���رۆژهك���انسلفهی پێدانی چ���اوهڕوان���یزۆر چونكه دهك���ات، دووهم
داغان هۆیهوه ب��هو كۆمپانیابوون.
چییه ه��ۆك��ار دهس��ت��وور:حكومهتپێدانیپارهبهخاوهن
كۆمپانیاكاندوادهخات؟پێدهچێت مهحوی: عومهروابێت، دارای�����ی سیستمیپاره هێنانی بههۆی زۆرج��ارزۆرجاریش عێراقو لهحكومهتیزۆرجاریش ه��ۆك��ارهو ب��ودج��هوهزارهتیدارایی،دهكرێتالیهنهوهاڵمی زیاتر بهرپرسیارهكانبهاڵم بدهنهوه، پرسیاره ئهوسهرهكی هۆكارێكی بهگشتیپێنهدانی پرۆژهكان دواكهوتنیلهكاتی بهكۆمپانیاكان سلفهیههۆكارێكی خ��ۆی��دا، یاساییكه ب��هڵ��ێ��ن��دهرهك��ان��ن ت��ری��شپسپۆر ئ��هن��دازی��اری ن��ات��وان��نئامێری دابنێنو پرۆژهكان بۆدهیانهوێت بهكارناهێننو باشكارهكانیان پ��اره بهكهمترین
بهڕێوهبهرن.دامهزراندنی دهس��ت��وور:بهپێی دهب���ێ���ت ك��ۆم��پ��ان��ی��اپۆلێنكردنبێت،بهاڵمدهوترێتكۆمپانیایانهی ل��هو زۆرێ���كمۆڵهتی كوردستاندا لهههرێمیكاركردنیانوهرگرتووه،مهرجیگونجاونین نییهو یاساییانوهرگرتن، پرۆژه كاركردنو بۆدهداته پرۆژه شارهوانی بۆچیپسپۆرییان كۆمپانیایانهی ئهو
نییه؟عومهرمهحوی:بهمهبهستیبهههڵسهنگاندنی پێداچوونهوهپلهبهندی پێدانی كۆمپانیاكانوبڕیاردراوهپێداچوونهوهبكرێت،
فایلیبهڵێندهرهكانراكێشراوهودهكرێتو پێدا پێداچوونهوهیدواترراپۆرتێكلهسهركاریئهوبهڵێندهروكۆمپانیایانهدهدرێتهسهرۆكیحكومهتیههرێموكاربۆدیاریكردنیئاستیكاركردنی
كۆمپانیاكاندهكرێت.دهس���ت���وور:ش���ارهوان���یكارگهی گهورهترین خاوهنیباشترین خۆتان بهوتهی قیرهودههێنن، بهرههم قیر ج��ۆریگرفتی ه��هم��وو ئ���هو ب���هاڵملهشهقامهكاندا چاڵوچۆڵییهیقیرهكه ج��ۆری بۆ دهبینرێت
دهگهڕێتهوه؟لهدوو بهر مهحوی: عومهرس��اڵخ��راپ��ت��ری��نج���ۆریقیردههاتبۆسنوریسلێمانیكهعێراقدا ت��ری شارێكی لههیچدهكرا، رهفز بهكارنهدههێنراوقیره ئ��هو ك��ه مهجبوربووینهیچ چونكه بهكاربهێنین،نهدههات، بۆ ترمان قیرێكیقیرانهی ئ��هو ئێستا ب���هاڵمبهكاریدههێنین، وهریدهگرینوئهو قیرهو جۆرهكانی باشترینهۆكارهكهی شهقامانه خراپی
ئهوقیرهخراپانهبوو.پار س��اڵ��ی دهس���ت���وور:چهندین قیرهوه خراپی بههۆیپرۆژهگرفتیبۆهاتهپێشدوایتهواوبوونییانبهتایبهتپرۆژهیسهرهكی رێگای قیرتاوكردنیباش قیری ئایا دهربهندیخان،
نهبووبۆئهوپرۆژهیه؟عومهرمهحوی:ئهوپرۆژهیهنهبووه، بهئێمهوه پهیوهندیئێمهئهوقیرهباشهبۆناوشاری
خراپترین جۆری قیر ده هات بۆ سنوری سلێمانی كه له هیچ شارێكی تری عێراقدا به كارنه ده هێنرا و ڕه فز
ده كرا، مه جبوربووین كه ئه و قیره به كاربهێنین
كێشهكه م��ح��هم��هد: ی��وس��فلهوهدایهژیانیسیاسیلهههرێمینهكراوهو رهنگرێژ كوردستانداكه نییه گونجاومان گروپێكیهاوكێشهسیاسییهكانرێكبخات،بۆ ب��واری ههركهسێك ئهگهربۆ كار بهدڵنیاییهوه بڕهخسێت،خۆی دهسهاڵتی كه ئهوهدهكاتبههێزبكاتودهسهاڵتیبهرامبهریالوازبكاتئهگهررێگریهكنهبێتئهگهر بهتایبهت لهبهردهمماندا،پارتی پێنهبێت، رێگریهكیحیزبێكی یهكهمو هێزی وهككوردستاندا لهههرێمی سیاسیئێستا هێزه ئهم دروستبووه،كه هێزبێت ت��اك��ه دهی��هوێ��ت
بنوێنێت، كاریگهری رۆڵو ئهولهشێوهكان بهشێوهیهك ئهمهشب���م���ان���هوێ���تون��هم��ان��هوێ��تنادیموكراسییه، بیروبۆچونێكیبۆ م��ل��ب��دات پ��ارت��ی پێویستهیارییهكان قهواعیدی نۆرمهكانولهههرێمیكوردستاندا،منئهوهكه دهكهم پارتیحساب لهسهرلهههڵبژاردنهكانیپێشوودابهكۆیكۆمهڵگای رێكخراوهكانی دهنگیرێكخراوانهی ئ��هو م��هدهن��یوههڵبژاردنهكانیانكرد، چاودێریپارتیلهههولێرودهۆكتهزویریخهڵكی ئ��ی��رادهی ئ��هن��ج��ام��دا،تهزویركرد، ده��ۆك��ی ههولێروئهگهرنارهنگهقورساییگۆڕانودهۆك لهههولێرو تر هێزهكانیئهمه ههرچهنده باشتربوایه،والێكدرایهوه پارتییهوه لهالیهن
لهسلوكی ب���ووه بهشێك ك��هئهمه پارتی، كادیری ههندێككه ناهێنێتهوه ئهوه بۆ پاساوهێزێكیسیاسیلهههرێمداپهنابۆتهزویربهرێتبۆیهكالكردنهوهیههڵبژاردنهكان، دهرهن��ج��ام��یكه دهردهخ���ات ئ��هوه ئهمهشهێزێكیوهكپارتیئامادهنهبێتلهرێگایدیموكراسییهوههاوكێشهیهكالبكاتهوهو سیاسییهكانئاشتیانهی ئاڵوگۆڕی ئامادهی
دهسهاڵتبێت.رێوشوێنو ئهو دهس��ت��وور:لهڕێیهوه كه چین میكانیزمانهبههاتنهكایهو ب��هر دهتوانرێتحیزبی ت����اك ب���ااڵدهس���ت���ی
پێبگیرێت؟پێشتر م��ح��هم��هد: ی��وس��فباسملهوهكردئهمهبهپلهییهك
سیاسی بهبڕیاری پهیوهندییهكێتیهوهههیه،یهكێتیدهیهوێتلههاوكێشهسیاسییهكانیههرێمیكوردستانداچیبكات؟ئایایهكێتیپاشكۆیهتییه ب��هو دهی��هوێ��تبمێنێتهوهو ل���هدهس���هاڵت���دابكات، ئۆپۆزیسیۆن دژای��هت��یكاركردنی شێوازی یهكێتی یانلهدهسهاڵت یان دهگۆڕێ، خۆیبۆئهوه زهمینه دێ��ت��هدهرهوهوخۆشدهكاتهێزیسیاسیدیكهكهبهڕاستیبهسهنگوقورساییپهرلهمان، چونهته خۆیانهوهیان پێكبهێنن، ح��ك��وم��هتبكرێتو پێشوهخت ههڵبژاردنیهاوكێشهسیاسییهكانگۆڕانكاریئهو یهكێتی یان بێت، بهسهردابهشێوهیهك خ��ۆی الوازی��ی��هیلهرێككهوتنلهسهرپڕۆژهلهگهڵ
قهرهبوو سیاسی ئۆپۆزیسیۆنیپێویستی كهئهمهش دهكاتهوهئهو ه��هم��وو بهبیناكردنهوهیلهڕابردودا كه ههیه رووخ��ان��هلهدیواریمتمانهلهنێوانیهكێتیوئۆپۆزیسیۆنبهتایبهتیشلیستیبهبیناكردنهوه پێویستی گۆڕان،ههیهوئهوهشپێویستیبهكاته.دهستوور:ئایائهوپاساوانهراستنكهدهڵێنلهپێناورێگرتنحیزبێك، تاك لهبااڵدهستبوونیخهفه جیاوازییهكان ملمالنێوبكرێن؟لهمنێوهندهداچارهسهر
چییه؟ی��وس��فم��ح��هم��هد:دۆخ��یبهوشێوهیه كوردستان ههرێمیئازادییهكان بتوانرێت نهماوهكهلهههرێمی پێموایه خهفهبكرێن،بهرهو لهداهاتوودا كوردستان
فرهالیهنییهتێكیسیاسیدهڕۆین،حیزبیه دوو سیستمی ئ��هوكاریگهر مۆدێلێكی پێموایهرهنگه بهڵكو لهههرێمدا، نابێتحیزبی فرهالیهنییهتی ب��هرهونهتوانێت هێزێكیش هیچ بڕۆینوبهسهر بااڵدهستبێت بهتهواوهتیههرێمی سیاسییهكانی هاوكێشهرۆلو هێزێك كوردستانداوچهندئهو تا ههبێت، كاریگهرییانكاریگهرییان رۆڵو هێزانهشزیاتربێت،فشاربهرهودیموكراسیزیاتردهبێت،ئهوكاتهدابهشبوونیقورساییهێزهكاندهبێتهئهوهیكه تێبگهن ل��هوه ههمووان كهتهنهایهكرێگاههیهكهدهتواننپهیوهندییهكانی ل��هرێ��ی��هوهنێوانیانرێكبخهن،ئهویشرێگایدیموكراسیویارییسیاسییه.
دهبێت بهكاردههێنینو سلێمانیوهردهگیرێن كه قیرانهش ئهوبكرێتو ب��ۆ شیكاری دهب��ێ��ت
تاقیبكرێتهوه.دهس������ت������وور:زۆرێ�����كگهڕهكه ب��ۆ ل��هپ��رۆژهك��ان��ت��انكۆنهكانهوگلهییئهوهدهكرێتگهڕهكهتازهكانفهرامۆشكراوه،
هۆكاریئهمهچییه؟ع�����وم�����هرم�����هح�����وی:لهپرۆژهكانیئهمساڵدابهشێكیگهڕهكه بۆ لهپرۆژهكانمان زۆرلهناوشار واز دهبێتو تازهكانئهنجامدانی ب��ۆ دهه��ێ��ن��ی��ن،ئهو بۆ خزمهتگوزاری پرۆژهیناكرێت بهاڵم تازانه، گهڕهكهچهند دروس��ت��ك��ردن��ی ب��هه��ۆیلهگهڕهكێكدا كهمهوه ماڵێكیئهو ببرێته پرۆژهیهك ههمووفراونبكرێت دهبێت گهڕهكهوبۆ پرۆژهكانی دواج��ار زیاتر،
ببرێت.موهلێدهو دانانی دهستوور:لهبهردهم ئۆتۆمبێل وهستانیئوتێلهكاندا بازرگانیو باڵهخانهگهورهترینگرفتیدروستكردوه،كارهساتی چهندین بهجۆرێكگیانلهدهستانی ئاگركهوتنهوهوبۆ لهلێدوانێكتدا لێكهوتهوه،دهس��ت��وورل����ه)2009/10/7(دالهئایندهیهكی بهوهدا ئاماژهتچارهسهر كێشهیه ئهو نزیكداهیچ ئێستاش تا بهاڵم دهكهن،چارهسهركردنی بۆ ههنگاوێك
ئهوكێشهیهنهنراوهبۆچی؟ئێمهش م��هح��وی: ع��وم��هرموهلیدانه ئهو دانانی دهزانینكردوهو ناشیرین شاری سیمایبۆسهرگیانی مهترسیشیههیهخاوهن ئهو بهاڵم هاوواڵتیان،ب��اڵ��هخ��ان��هوم��وهل��ی��دان��هشن��هه��ات��وونب��ۆك��ارێ��ك��یترنهبوونی بهڵكو دابنێن، مولیدهئهو دانانی بۆ هۆكاره كارهباشارهكان ههموو موهلیدانهولهبهر پڕبووهتهوه، بهموهلیده
بۆ بدهین مل مهجبورین ئهوهههندێكلهوحاڵهتانهوناشكرێتبێ باڵهخانهیهك ی��ان ئوتێلبوونی ناشكرێت بێت، كارهباشێوهیهك بههیچ م��وهل��ی��دهقهدهغهبكهینتاپێدانیكارهبادهكرێت، چارهسهر بهتهواویلێپێچینهوه ناتوانرێت چونكهكه بكهێت لهسهرپێچییهكه���ۆك���اروخ��هت��اك��هیخ���ودی
دهوڵهتبێت.دهستوور:تاچهندتهكلیفوكاریگهری بهرپرسان، داوایلێنهپێچینهوهكانتان لهسهر
ههیه؟لهكاتی م��هح��وی: عومهرلهزیادهڕۆییهكانو لێپێچینهوهب���هردهوام سهرپێچییهكاندا،لهالیهنبهرپرسهكانهوهتهلهفۆنوكه پێوهدهكرێت پهیوهندیمانبكهینو كهسانه ئهو هاوكاریچاوپۆشی ماوهیهك بۆ زۆرجارتا دهكهین سهرپێچییانه لهو
چارهسهردهكرێت.دهس�����ت�����وور:ل��هك��ات��یلهالیهن ه��هڵ��ب��ژاردن��هك��ان��دابهڵێندرا حزبییهوه بهرپرسانیلهوخانووانهی زۆر بهشێكیزی����ادهڕهون نییهو ت��اپ��ۆی��انئهمه ئ���ای���ا ت��اپ��ۆب��ك��رێ��ن،سهرپێچییاسانییهوپێتوانییهلهكاروباری دهستتێوهردانه
شارهوانی؟ئهوه م��هح��وی: ع��وم��هر نابێت ش��ت��هو ه��هڵ��هت��ری��نخۆی موڵكی ماڵو شارهوانیلهبهرخاتری ب��دات ب��هه��هدهر
ههڵبژاردن.
ناچارین ملبده ین به دانانی موه لیده له سه ر
شۆسته کان
تاپۆكردنی خانوه ته جاوزه كان له به رخاتری هه ڵبژاردن هه ڵه یه كی
گه وره یه
ماڵی تۆ، ماڵی منکوردستانی 11
First Year [email protected]
ئا:محهمهدعهلیخهفاف
و:محهمهدعهلیخهفاف ن:یڵدرایئۆغور
کرانهوهلهتورکیادا،کهسگوێبیستینییه!
جارێكی دیكه كرانه وه ده برێته وه په رله مان و هه وڵه كان بۆ گۆڕینی
ده ستوور ده ستپێده كاته وه ئۆجه الن هۆشداریی دا له هه ڵگیرسانی شه ڕی ناوخۆ
یهكهمجار ب��ۆ ئ����هوهی دوایئهتاتوركدا مردنی لهساڵڕۆژیدیموكراتی ك��ران��هوهی پ��ڕۆژهیتوركیاو پ��هرل��هم��ان��ی ب��رای��هههم كه ك��را لهسهر گفتوگۆیخودی ههم دانیشتنهكهو رۆژیههڵاڵیهكی دان��ی��ش��ت��ن��هك��هشبگره پهرلهمانو لهنێو گهورهیلهنێوتوركیاشدانایهوه،وابڕیاره14یئهممانگهچهندیاسایهكیماوهی كه بهكرانهوه تایبهتچاوهڕواندهكرێت مانگه ح��هوتبكرێتو تاوتوێیان پهرلهمانزی��ات��ردا ی���ان لهدانیشتنێكبكرێت، ل��هس��هر گ��ف��ت��وگ��ۆی��انئاتاالی بهشیر لهوبارهیهشهوهوهزیریناوخۆیتوركیارایگهیاند"لهماوهیئهمههفتهیهدایاساكانیبریتین كه بهكرانهوه تایبهتدامهزراندنی بواری لهیاساكانیئاسایشی راوێژكاریی سیستموسهرۆكایهتی دهدرێنه گشتیولهگهڵ ه����هروهك پ��هرل��هم��ان،یاسایی لیژنهی یاسایهدا ئ��هویاسایهك ههوڵدهدات پهرلهماندامهزراوهیهك دامهزراندنی بۆتیرۆر ب��هرهن��گ��ارب��وون��هوهی ب��ۆكه بهرباس بخاته لهتوركیادادامهزراوهكهئهركیبهرههمهێنانیتایبهتبهچۆنێتی سیاسهتهكانیتیرۆری ب��هرهن��گ��ارب��وون��هوهیلێكۆڵینهوهی ئهستۆو دهكهوێتهس��ت��رات��ی��ژیئ��هن��ج��ام��دهداتولهوهزارهتیناوخۆوهسهرۆكایهتیدهك���رێ���ت،ه���هرل���هوب���ارهوهپهرلهمانتاری ئهلیتاش مستهفانێو گروپێكی سهرۆكی ئاكهپهورایگهیاند: پارتهكهی فراكسیۆنیبڕیارهپڕۆژهیاساكهلهدانیشتنیداهاتوودا پێنجشهممهی رۆژیلهسهر گفتوگۆی لهپهرلهمانلهپرۆسهی بهشێكه كه بكرێت
كرانهوه".
حكومهتلهههوڵیگۆڕینیدهستووردایه
ئاكهپه پ��هرل��هم��ان��ت��اران��ی
دهستووردانو گۆڕینی لهههوڵیپڕۆژه ههنگاویش یهكهم وهككهمكردنهوهی بۆ یاسایهكیانئهوماوهیهپێشكهشكردووهكهوادهیپێشئهنجامدانیریفراندۆمنێو گۆڕانكارییهكی ههر لهسهرئهنجامدانی ل��هدوای دهستوور،دهنگدان ت��ا گۆڕانكارییهكهولهسهریلهالیهنخهڵكهوهله12045 ب��ۆ كهمبكرێتهوه رۆژهوهپڕۆژهیاسایهش ئهو بهپێی رۆژ،ئاكهپه فراكسیۆنی سهرۆكی كهپێشكهشیسهرۆكایهتیپهرلهمانی330 بهبهدهستهێنانی ك��ردووهئهو ه��هم��وو دهن��گ���، 370 ب��ۆلهدهستووری كه گۆڕانكارییانهیپێویسته ئهجامدهدرێن، واڵت��دالهالیهنخهڵكهوهدهنگیانلهسهربدرێتماوهكهیكورتدهكرێتهوه،ئهوهیه نیشانهی ههواڵهش ئهمكهئاكهپهنیازیوایهگۆڕانكاریواڵتدا ههمیشهیی لهدهستووریلۆبییهكانی لهنێو بدات، ئهنجامدهكرێت ئهوه باسی توركیاشداگۆڕانكارییهوه ئ��هم لهڕێی كهبهرهو گرنگ گۆڕانكاریی ئاكهپهئهنجام واڵت بهدیموكراسیكردنی337 ل��هڕێ��ی ئاكهپه دهدات،دهتوانێ پهرلهمانتارهكهیهوهیاساكهتێپهڕێنێ،ههروهكباسریفراندۆم یهكهم دهك��رێ ل��هوهئهنجام حكومهتهوه لهالیهن كهدهدرێتپێوانهیقایلیپشتیوانیڕایگشتیتوركیایهلهدهسهاڵتیئهو ئهگهر ه��هروهك واڵتهكهی،ماوهی یاسا بكرێته پ��رۆژهی��هتورك جالیهی ب��ۆ ری��ف��ران��دۆمرۆژهوه له40 توركیا لهدهرهوهیدهكرێتهوه، ك��هم رۆژ 15 ب��ۆشهممهی سێ رۆژی بڕیاره وایاساكه پرۆژه مانگه ئهم 19ییاسایی كۆمسیۆنی پێشكهشی
پهرلهمانبكرێت.
لهزهمانیتورگوتئۆزاڵیشدائهمههوڵهلهئارادابوو
گۆڕانكارییهی ئ��هو ههمانئێستائاكهپهدهیهوێتئهنجامیدایك نیشتمانی پ��ارت��ی ب��دات)ئاناپ(لهساڵی1988داویستی
ئهنجامیبداتبهههندێجیاوازیتورگوت دهمهش ئهو بچوكهوه،ئ��ۆزاڵس��هرۆكوهزی��ریتوركیاریفراندۆمدا لهیهكهم بهاڵم بووبهئهنجامدانی بوو تایبهت كهههڵبژاردنیپارێزگاكانكهماوهیدانابوو،شكستی بۆ رۆژیان چل65ی س���هدا ل��ه زی��ات��ر هێناولهریفراندۆمهكهدا دهن��گ��هك��انب����وون،بهو دهن��گ��ین��هخ��ێ��رگۆڕانكاری ئهنجامدانی جۆرهشههڵبژاردنی پێشخستنی ب��ۆهێناو شكستی پ��ارێ��زگ��اك��اندیاریكراوی لهوادهی ههڵبژاردن
پێشتریدائهنجامدرا.
ئهندامێكیگروپیئاشتیدهستگیركرا
ههوڵهكانی لهگهڵ هاوكاتدهسهاڵتدارانیتوركیابۆگۆڕینییاسای پهسهندكردنی دهستووروههڵمهتی ب��هك��ران��هوه، تایبهتهاوواڵتیانی دهستگیركردنیلهو بهردهوامهو واڵته لهو كوردئهندامێكی چ��وارچ��ێ��وهی��هش��داگروپیئاشتیكهپێشترلهسهردهست وهك ئۆجهالنو خواستیگ��هڕاب��ۆوه ئاشتی پێشخهریتوركیا،لهفڕۆكهخانهیدیاربهكروناسنامهكهیدا پشكنینی لهكاتیدهستگیركرا،دواتریشگوازرایهوهبۆئاسایشیشارهكهوبههۆیچهندلهكۆبوونهوهیهكی وتهیهكییهوهلهگهڵیدا لێكۆڵینهوه جهماوهریدادهستپێكراپاشانیشبۆوهرگرتنیدادگ���ای رهوان����هی ئیفادهلێیرۆژنامهكان ك���را، دی��ارب��هك��رئهو پێشتر كه باڵویشیانكردهوهبههۆی ئاشتی گروپی ئهندامهیفرمانی پێشتر وتهكانییهوهدهستگیركردنیدهرچووبووبهاڵم
خۆیئاگایلێنهبووه.
لهشاریوان38خوێندكاردهستگیركران
ل������هچ������وارچ������ێ������وهیئهندامانی دهس��ت��گ��ی��رك��ردن��یپهكهكهوكهجهكهلهنێوشارهكانیتوركیاهێزهئهمنییهكانیشاریزانكۆی خوێندكاری 38 وان
ی��وزون��ج��وی��ڵ��یش��ارهك��هی��انبهتۆمهتیئهندامێتیكۆماجچاكێنك����وردس����ت����ان)ك���هج���هك���ه(سهرچاوهكانی دهستگیركرد،هێزه ب��اڵوی��ان��ك��ردهوه ه���هواڵههڵیانكوتاوهته ئهمنییهكانتایبهت ناوخۆییهكی بهشه سهرههروهها كچهكانو بهخوێندكارهههڵیانكوتاوهتهسهرنزیكهی10
خانووش.
ئاگاداركردنهوهیئۆجهالنبۆحكومهتوكهجهكه
ع����هب����دوڵ����اڵئ����ۆج����هالنپهكهكه زیندانیكراوی سهرۆكیبۆ ل��هئ��اگ��ادارك��ردن��هوهی��هك��داكۆماجڤاكێن توركیاو حكومهتیه��ۆش��ی��اری��داكه ك��وردس��ت��ان��ێدیموكراتی چ��ارهس��هری ئهگهرب�����هرهوپ��ێ��شن��هچ��ێ��تئ���هواجهنگینێوخۆییلهنێوانكوردودهستی لهسهر لهتوركیا توركدا)ئهرگهنهكۆن(نهتهوهپهرستهكانه��هڵ��دهگ��ی��رس��ێ��ت،ه����هروهكبه مهههپهی جهههپهو ئۆجهالندرێژكراوهیرێكخراویتێرۆریستیداوه، ل��هق��هڵ��هم ئ��هرگ��هن��هك��ۆنلهپهیامێكیشدابۆعهبدوڵاڵگیولسهرۆككۆماریتوركیائۆجهالندهمانهوێ ئێمه ئ��هوهی دهڵ��ێ:ئاشتییانهی چ��ارهس��هرێ��ك��یههندێك بهاڵم دیموكراتییانهیه،رێگهلێگرتنی بۆ ه��هوڵ ك��هسدهدهنومانگیشوباتیشكهنزیكههڵدهبژێرن، ئهوه بۆ دهبێتهوهبیهوێت پهكهكه ههرچهندیشخهڵك لهكاردانهوهكانی رێگهبۆیه ناتوانێ�ت، بهاڵم بگرێت،ئهگهربهجدیدهتانهوێكێشهكهئهم پێویسته بكهن چارهسهرههڵبسهنگێنن، بهباشی ماوهیهحكومهت كهجهكهو ه���هروهكئاگاداردهكاتهوه ل��هوه پێكهوههاوواڵتیان لهپێكههڵپژانیئۆجهالن عهبدوڵاڵ بهیهكتریدا،كه دهك��ات��هوه ل��هوهش جهخترێ��گ��هیههیهو ه���هزار دی��ال��ۆگبهالیهن ئهو تهنها نییه م��هرجوهربگیرێت،بهڵكوئهوهیمهرجه
دڵسۆزییه.
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
ههفتهیرابردووچهندی���������نكهسایهتیكهژمارهیهكیانبۆ كهمپهینێ������������كیان ب��وون بهناوبانگ ن��اوداروس�������������هرۆكی توركی لهئهحمهد پشتیوانیكردنكه رێكخست داخ��راو دیموكراتی كۆمهڵگهی پارتیدادگ���اوه ب��ڕی��اری بههۆی ئهنقهره ل��هش��اری خ��ان��ووی"ماڵهكهی لهژێرناوی كهمپهینهكهش دهستن������اكهوێت،یهكێكبوو كهمپ������������هینهكه بوو، تۆیه"دا ماڵی منكۆمهڵگهی رێكخراوهكانی چاالكییهكانی لهپڕماناترینكهسانهی لهو یهكێك رابردوودا، لهچهندساڵی مهدهنیبۆ توركی ئهحمهد كهمپهینهو ل��هو ب��وو بهشدار كهئاماژهیهك دهكرد، بانگێ��������������شت خۆی ماڵهكهیبهسهردا گۆڕانی هیچشتێك لهتوركیا كه بۆئهوهی بووكردووه، بهگۆڕان دهستی شتێكیش ههموو نههاتووهوئهوكهسهشپڕۆفیسۆرئهمینهگورسۆیناسكالینهوهی
جهاللبایاربوو.تێگهیشتنی باشترین كه لهوانهی بوو یهكێك ئهوبۆدۆخیئێستایئهحمهدتوركههبوو،چونكهئهوهیئێستابهسهرئهحمهدتوركهاتووهنزیكهیپهنجاساڵههمانشت بووه، مناڵ ناسكالی دهمهی ئهو لهمهوبهر
بهسهرخۆیوخێزانهكهیداهاتووه.تا بایار جهالل ئهوهی س��هرهڕای كودهتاچییهكاندهریان لهكۆشك بهاڵم كردووه، بهرگ���������ری دواساتكۆشكدا لهناو خێزانهكهی تهنها بهوجۆرهش هێناوهوكۆشك كه لێكراوه داوایان دواتری����������ش ماونهتهوه،خانووانهی ئهو لهههم������������وو ب��هاڵم چۆڵبكهن،دهكردن، لهگهڵ رێكهوتنیان یاخود دهیاندۆزی���������یهوه"خانووتان وهردهگ��������������رتهوه وهاڵمیان ههمان
نادهینێ".بهمشێوهیه رۆژان��ه ئهو لهكتێبێكدا ئهمینه دایكیخانووهكه ناو پهلهكانی كهلو "لهالیهكهوه دهگێڕێتهوهساتێك گرتنی بۆ دیكهوه لهالیهكی دهك��ران، ج��هردزووتریخانوویهكبهكرێودهرب�������������ازبوونلهكۆشكدوو لهیهك ناردبوو، ناسیاوهكان ههموو بۆ ههواڵماندواتر بهاڵم دهستكهوت، ئهرێنیمان وهاڵمی خانووهوهكه زانیمان مانگ چهندین پ��اش پهشیمانبوونهوهنهۆكارهكهیئهوهبووهدوایئێمهچ������������وونوفشاریانت��������اوهكوخانووهكانیانمان لهوخاوهنمااڵنهكردووهسهربازییه لهبهرپرسه یهكێك رادهیهی ئهو تا نهدهنێوتبوو، لهناس��������������یاوهكانمانی بهیهكێك بااڵكانناتوانن ئهوانه جهفاوه، خستۆته خۆیان بهخۆڕاییئیدارهی لهئهس�����������تهنبوڵیش دانیشن، لهئهنقهرهبتوانن لهوانهیه نابێت، ئهوێ������ش عورفیههیهكهواته
دابنیشن." لهچهشمهماڵهشیان ل��هو نهیاندهتوانی بایار خێزانهكهیلهالیهن چونكه ههیانبوون لهئهستهنبوڵ كه دابنیشنلهبهرئهوهچوونهناو بهسهرداگیرابوو، پۆلیسهوهدهستیبهسهریان لهپشووهكاندا هاوینانو كه خانووهی ئهودهكردهوهولهچهشمهبوو،ئهحمهدتوركیشخانوویهكی
ههیهلهوێكهتایبهتهبهپشووهكانیهاوینی.تهماشایئهوخراپهكارییهبكهن
سیاسیو ههرگیز بهرهنگارییهكان لهتوركیاداخراپه چاكهو لهبنهمادا بهڵكو نهبوون، ئایدۆلۆژیدهگۆڕێن، خراپهكان چ��اكو كهسه لهجهنگدابوون،خراپه چاكهو نێوان بناغهی����������یهكهی جهنگه بهاڵمبهچاوی خراپه ناگونجێ ههمیشه ههڵبهته ناگۆڕێ�����ت،دهكرێت، رووپ��ۆش كه ئ��هوهی بههۆی ببینین، سهرلهنمونهی27یمایس�������یساڵی1960كهخێزانیبایارخراپه كه لهكاتێكدا بهسهره������������ات، كارهیان ئهودهه������������اتوو نێوهندهدا لهو رووپۆشێك هیچ بهبێئهو بهاڵم خراپ������ن، كودهتاك�����ان ههموو دهچوو،ههم��������وو كردهبهری خراپهكاری رۆحێكی كودهتایهیببیس������������ترێت، دهنگیان دهكرا كه الیهنانهی ئهوهتد... دهوڵهمهندهكانو میدیاو ئهكادیمییهكانو وهك
كودهتای27یمایسه.بینینی ئ��هوهش��دا دوای لهكودهتاكان�������یكارهساتهكانلهسهرالپهڕهیرۆژنامهكانزۆرئهستهمه،قێزهونهكهی كودهتا لهئهرشیفی جیاواز وێنهی دووكوشتنی یهكهمیان ئهوانیش كه ماونهتهوه مایس 27منداڵێكییانزهسااڵنهكهپێش�������������ێلیقهدهغهكردنیهاتوچۆیكردووهلهبهرهبهیانیئهورۆژهدا،دووهمیشیانبهردێكه بهستنی ئوشاكهو پارێزگاری قۆڵبهستكردنیئهنقهره، بۆ هێن�����������انیهتی بهدهستهكانییهوهولهبهرپرسهكان یهكێك شهمهندهفهری ل��هب��هرئ��هوهیكراوه، بهردبارن ئهودا دهس���������هاڵت�ی ژێر لهناوچهیكهڵبهكانیمان تێیدا خراپه كه سات������ن دوو ئ��هوه
پێنیشاندهدات.رۆژنامهیتهرهف،2010/1/10
كوردستانی دیموكراتی حیزبی ناڕه زایه تیه كانی پێیوایه ئێران له داواكردنی خه ریكه ئ��ێ��ران كۆماری رووخانی بۆ ریفۆرمه وه جه خت سه رده كێشێت، ئیسالمی پشتگیری كه ده ك��ات��ه وه ل��ه وه روخانی بۆ جه ماوه ری خه باتی به اڵم ده ك��ه ن، ئیسالمی رژێمی ریفۆرمكردنی هه وڵی پشتگیری
ده سه اڵتی ئێستای ئێران ناكه ن.ده ستوور: به شێوه یه كی گشتی دیموكراتی حیزبی وه ك ئێوه بارودۆخی ئ��ێ��ران كوردستانی سیاسی ئێران چۆن ده بینن، ئایا له وبڕوایه دان كه گۆڕانێكی جیدی
له كۆمه ڵگا رووبدات؟م��ح��ه م��ه د ن��ه زی��ف ق���ادری: ئاڵوگۆڕه به پرسی پ��ه ی��وه ن��د ئه و ئ��ێ��ران و سیاسییه كانی ناڕه زاییانه ی كه ئێستا له به رامبه ر كۆماری ئیسالمی و گشتییه تی رژیم سیاسه تی ئێمه ئ��اراوه ، هاتۆته سیاسیمان هه ڵوێستی فه رمی و له چه ندین راگه یه ندراوی ده فته ری كۆمه اڵنی به ئاگاداری سیاسییدا ئۆپۆزیسیۆنی ئ��ێ��ران و خه ڵكی سیاسی و چاالكوانانی ئێرانی و ئێمه راگ��ه ی��ان��دووه ، م��ه ده ن��ی كه بزووتنه وه یه ی ئه و پێمانوایه هه ر له ئارادیه ، له ئێراندا ئێستا سیاسی و بزووتنه وه ئه و درێژه ی له سه رده می ك��ه م��ه ده ن��ی��ه ی��ه شكۆداری شۆڕشی سه ركه وتنی بۆ 1979 له ساڵی ئێران گه النی ئازادی، دیموكراسی، دادپه روه ری و رژیمێكی س��ه رك��اری هێنانه بۆ له چوارچێوه ی خه ڵك دڵخوازی دیموكراتیكه كان و په ره نسیبه دابینكردنی مافه نه ته وایه تییه كانی گه النی ئێران، خه باتیان بۆ كراوه ، به داخه وه ك��ه ش��ۆڕش��ه ی ئ��ه و ئاخوندی كۆمه ڵێك ل��ه الی��ه ن به الڕێدا رێبازه كه ی بیرته سكه وه سه قامگیربوونی ل���ه دوای ب��را، سه ركوت و ئیسالمی، ك��ۆم��اری سیاسه تی ده ستیپێكرد. گوشار له راستیدا زه بروزه نگ سه ركوت و به كه مگرتنی ل��ه ئ��اراس��ت��ه ی كۆمه اڵنی داخوازییه كانی ویست و ئه م پراكتیزه كرا و ئێران خه ڵكی كه ئ��ه وه ی به هۆی ب��وو بابه ته كۆمه اڵنی جۆراوجۆر به شێوه ی ناڕه زاییان ده نگی ئێران خه ڵكی رژیمدا له به رامبه ر به رزكرده وه ، سیاسه ته گ��رت و هه ڵوێستیان كۆنه په ره ستانه كانی ئه و رژیمه یان له قاودا. ئه گه ر چاوێك له رابردووی بزووتنه وه ی ئازادیخوازی كۆمه اڵنی چه ندین بكه ین، ئێران خه ڵكی له هه ر كه ل��ه خ��ۆده گ��رێ قۆناغ به شێوه یه ك خه ڵك قۆناغێكدا هه لیان بۆ ره خسابێت، توانیویانه هه ڵوێست رژیمه ئه و له به رامبه ر ئه و ن��ه ف��ی سیاسه تی ب��گ��رن و گرتووه ، ل��ه پ��ێ��ش رژی��م��ه ی��ان ئێستا كه جه ره یانه ی ئه و دیاره شاره گه وره كانی هه یه و له ئێراندا شیراز و ئه سفه هان و تاران و وه ك شاری چه ندین دواییانه شدا له م درێژه ی گ��رت��ووه ت��ه وه ، دیكه ی ئه و پێشووه . ن��اره زای��ی��ه ك��ان��ی ئیراده ی كه ئێستا له ئێراندا هه یه ، هه ڵبه ت ده بینین كه دروشمه كانی رادیكاڵتر رۆژ ل����ه دوای رۆژ كه ده چێت ئه وه ب��ه ره و ده ب��ێ و
ئا:ده ستوور
سازدانی: هیوای سه لیمی
محه مه د نه زیفی قادری
لێدان و هه ڕه شه ، که س ناتۆقێنێت
"نـاڕه زایه تییـه كـانـی ئێستای ئێـران درێژه پێده ری شۆڕشی ساڵی حه فتاونۆیه "محهمهدنهزیفیقادریئهندامیمهكتهبیسیاسییحیزبیدیموكراتیكوردستانیئێرانبۆدهستوور
كورده كانـی ئێـران خـۆیـان سـازده ده ن
ناو ملمالنێی كێشمه كێش و سیاسی سیستمی ری��زه ك��ان��ی ده ستله كاركێشانه وه ی ئێران، له ده ره وه ی ئێران باڵیۆزه كانی هه ڕه شه كردن و گ��رت��ن و واڵت، روو ق��ه ی��ران��ه ك��ان ب��ه گ��ش��ت��ی له به رامبه ریشدا له زیادبوونه و سیاسی، چاودێرانی سه رجه می به پرۆسه ی ئ��ێ��ران ب��ارودۆخ��ی رووخ����ان����دن و ل��ه ن��اوچ��وون��ی الیه نه ن��اوزه دده ك��ه ن، سیستم خه ریكی ئێرانیش سیاسییه كانی ریزه كانیانن و خۆڕێكخستنی ئه گه ری له سێداره دانی به ندكراوانی سیاسیش هه موو الیه كی تووشی
نیگه رانی كردووه . ته قه له كه ڕوبی كرا
به درێژایی ئه م حه وت مانگه ی زۆربه ی ئێران، نائارامییه كانی سه ر ناسراوه كانی كه سایه تییه ده ستگیر و ریفۆرمیست به باڵی هه ڕه شه كردن ك��راون، دادگایی به شێكی باڵه ش ئه م له رێبه رانی ده زگا له پڕوپاگه نده ی به رچاو سیاسیی سیستمی ئه منییه كانی زۆرجار ته نانه ت ب��ووه و ئێران هه ڕه شه ی كوشتنیشیان لێكراوه . یه كێك ك��ه ڕووب��ی م��ه ه��دی ریفۆرمیست، باڵی له رێبه رانی له كاتی سه ردانی بۆ ماڵی یه كێك قه زوین، له شاری له هاوڕێكانی چه كداره كانی به رته قه ی كه وته سه ر به ده وڵه ت و له ئاكامدا جامی تێكشكا، ن��اوب��راو سه یاره كه ی هه وڵه ل���ه م ك��ه ڕوب��ی ك��ه چ��ی بوو، رزگ���اری "تیرۆریستییه " ئه منییه كانی هێزه هه رچه نده له روونكردنه وه یه كدا ئ��ێ��ران به درۆخسته وه ، ه��ه واڵ��ه ی ئ��ه م به باڵوكردنه وه ی كه ڕوبی ب��ه اڵم وێنه ی چه ندین راگه یاندراوێك دووه می كانونی هێرشه كه ی 7ی روونكردنه وه كه ی ب��اڵوك��رده وه ، ه��ێ��زه ئ��ه م��ن��ی��ی��ه ك��ان��ی ب���ه درۆ راپۆرتێكی به پێی خسته وه ، م��اڵ��پ��ه ڕی ج����ه ڕه س ك��ه سه ر به باڵی ریفۆرمیسته كانه ، كه ڕووبی بۆ له سه ردانێكی دواتر دووشه و ئه م باقی، عیماده دینی ماڵی جاهیالنه به ره فتارێكی ره فتاره ی
10کوردستانیFirst Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
پشتیوانیكردن له ریفۆرمێك كه له چوارچێوه ی نیزامی كۆماری ئیسالمی ئێراندا بێ، ئه وپه ڕی
ریسوایی و شه رمه زاریه
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
تا كه رایگه یاند وه سفكرد وه ، له م خوێنی دڵۆپه كانی دوایین پیرۆزه " ئامانجه "ل��ه م رێگه و
پاشگه زنابێته وه . حیزبی دیموكراتی كوردستانی
ئێران بڕیاری لێبوردن بۆ جاشه كان ده رده كات
ئۆپۆزیسیۆنی كوردی ئێرانی ك��ه وت��ون��ه ت��ه خ��ۆی��ان و ت���ه واوی هه ڵسوڕانه كانیان چ��االك��ی و له م كه ڵكوه رگرتن به مه به ستی روانگه و خستۆته گه ڕ، ده رفه ته حیزبه سه رجه می هه ڵوێستی له یه ك رۆژه��ه اڵت سیاسییه كانی تا له هه وڵداندان نزیكبووه ته وه ، بتوانن به تێكه ڵبوون له گه ڵ ره وتی به رژه وه ندییه كانی رووداوه ك��ان، ب��زووت��ن��ه وه ی ك��وردس��ت��ان له م
بارودۆخه نوێیه هه ڵه نجێنن.ع���ه ب���دوڵ���اڵ م���وه���ت���ه دی سكرتێری گشتی كۆمه ڵه ، شه وی راب��ردوو هه فته ی یه كشه ممه ی له دیمانه یه ك له گه ڵ به شی فارسی ،voa ئه مریكا ته له فزیۆنی به بزووتنه وه ی بزووتنه وه ی سه وز ده زانێت، ئێرانیش كورده كانی له سه ر پێداگری له هه مانكاتدا بزووتنه وه كه ده بێ كه ئه وه كرد هێڵه سووره كان ببه زێنێت و باس نه ته وه كانی داواكاری له خواست و
ئێران بكات.له سیمینارێكدا له واڵتی سوید، عه بدوڵاڵ موهته دی باس له وه ده كات كه له ئه گه ری زاڵبوونی حكومه تی یه كه م قه یرانه كان، به سه ر ئێران ده بێ هه ربۆیه كورده و قوربانیی كورد به دواكاری تایبه تی خۆیه وه بزووتنه وه یه دا ل��ه م ب��ه ش��داری بكات، له الیه كیتره وه له په یامێكی تیڤی، له تیشك ته له فزیۆنیدا مسته فا هیجری سكرتێری گشتیی كوردستانی دیموكراتی حیزبی ئێران بارودۆخی ئێران به پرۆسه ی ئیسالمی ك��ۆم��اری داڕم���ان���ی گشتی لێبوردنی ن��اوزه دده ك��ات، ئێران كوردستانی جاشه كانی بۆ راده گه یه نێ، سكرتێری حدكا له م له پرۆژه ی" باسیشی په یامه دا كه كرد نه ته وه یی" ئاشته وایی داڕێژراوه ، حیزبه كه یه وه له الیه ن بۆ ئاماده ن ئه وان كه رایگه یاند نوێ و مێژووێكی نووسینه وه ی
رێكخستنه وه ی كۆمه ڵگا.
گشتی ج��واڵن��ه وه ی��ه ك��ی شكڵی ئامانجه كانی بگرێ، به خۆیه وه له واقیعدا دیموكراسی و ئ��ازادی، پێكهێنانی سیسته مێكی سیكوالر و دیموكراته ، كه له ئاراسته ی ویست و داخوازییه كانی كۆمه اڵنی خه ڵكی ئێرانه ، ئه و ویست و داخوازییانه ی به داخه وه دوای شۆڕشی 79 كه له الیه ن رێبه رانی ئاینییه وه به تااڵن ئه م هه یه و درێ��ژه ی ئێستا برا، له دوای رۆژ من به بڕوای خه باته ئامانجدارتر ده بێ، پڕره نگتر رۆژ خۆی سروشتی رێگه ی ده ب��ێ و
ده پێوێ. بزووتنه وه ی ده س���ت���وور: كوردستان له كوێی ئه م هاوكێشه سیاسیانه دایه ، ئایا ئه م بزووتنه وه
قازانجی كوردی تێدایه ؟م��ح��ه م��ه د ن��ه زی��ف ق���ادری: به بڕوای ئێمه خه ڵكی كوردستان ل��ه پ��ه ی��وه ن��د ب��ه خ��ه ب��ات ل��ه دژی كۆنه په رستی، دی��ك��ت��ات��ۆری و واقعبینانه و هه ڵوێستێكی گرتووه . له پێش وشیارانه یان 30 م��اوه ی كوردستان خه ڵكی كۆماری ل��ه دژی ت���ه واوه ساڵی قوربانی ده كا و خه بات ئیسالمی به سیستم و گه یشتن بۆ ده دا، ژی��ان��ێ��ك��ی دڵ���خ���وازی خ���ۆی، ئێستاش به تێڕوانینێك له ره وتی هه ڵسه نگاندنێكی رووداوه ك���ان و خه ڵكی كۆمه اڵنی واقعبینانه ، نیشتمانپه روه رانی كوردستان، سیاسییه كانی ه��ێ��زه ك���ورد و ئه و رووناكی له به ر كوردستان چاودێری واقعبینانه ، لێكدانه وه له و ده ك�����ه ن و رووداوه ك��������ان پشتیوانی به شداری و ره هه نده وه ل���ه و ب��زووت��ن��ه وه ده ك����ه ن كه سیاسیی و داخوازییه له كۆتاییدا نه ته وه ییه كانی خه ڵكی كوردستان
له خۆی بگرێ.
به شێك ده س������ت������وور: له چاالكوانی سیاسی و مه ده نی له و دیموكراتی حیزبی كه بڕوایه دان ئێران ئه وجۆره ی كه كوردستانی پێویسته كاری بۆ به شداریكردنی سیاسییه پ��رۆس��ه ل��ه م ك���ورد ته نانه ت ن��ه ك��ردووه ، ت��ازه ی��ه دا باس له وه ده كه ن كه به شێوه یه ك ته وه هوم هه ستی له شێوه كانیش ب��ه رام��ب��ه ر ب���ه م ب��زووت��ن��ه وه باڵوده كاته وه ، رای ئێوه له مباره وه
چییه ؟م��ح��ه م��ه د ن��ه زی��ف ق���ادری: له سه ر ن��اك��ات پێویست ئێمه كه سانه ی ئه و بۆچوونی هه وڵ و له چوارچێوه ی ئێستاش ك��ه نزامدا ده خولێنه وه و كیسه یان بۆ هه ڵدراوه ، ده وڵه تی ئاڵوگۆڕی ده بینین ئه ڵبه ت قسه بكه ین، وه ك سیاسه ته شیان ئ��ه م ك��ه شكستی دیكه سیاسه ته كانی خ����������واردووه و م��ه س��ه ل��ه ك��ه باس دی��ك��ه ب��ه ش��ێ��وه ی��ه ك��ی نایه وێ ئێمه حیزبی ده ك���ه ن، كوردستان و خه ڵكی جارێكیتر كوردستان و سیاسییه كانی هێزه دیموكراسیخوازی بزووتنه وه ی سیاسه تگه لێك به شوێن ك��ورد، ئامانجێكی هیچ كه جۆشبدات روون���ی ن��ه ب��ێ. ه��ه م��ووان باس له وه ده كه ن كه له 57دا یه كێك له و هۆیانه ی كه ئاخونده كان شۆڕشیان به الڕێدابرد، نه بوونی به رنامه یه كی كه بوو دیموكراتیك واقعبینانه و بتوانن ئێرانی ئۆپۆزیسیۆنی بقۆزنه وه و ئێران سیاسی فه زای دیموكرات نیزامێكی نیهایه ته ن ئێمه ب��ۆی��ه س���ه رك���ار، بێننه ئه زموونێك جارێكیتر نامانه وێ شكستخواردووه ئه زموونێكی كه دووباره بكه ینه وه ، یان به زمانێكیتر كوردستان خه ڵكی ن��ام��ان��ه وێ
كه كه سانێك سوته مه نی ببنه ویالیه تی ب��ۆ ده نگیان هێشتا فه قیه و یاسای بنه ڕه تی و نیزامێك هه موو جینایه ت و ه��ه م��وو ك��ه زه بروزه نگێكی هه موو ریسوایی و به نیسبه ت خه ڵكی كورد و هه موو حیزبی نوواندوه . ئێران گه النی سیاسییه ، حیزبێكی ئێمه كه حیزبێكه واقعبینه ، حزبێكی سیاسییه وه لێكدانه وه ی له رووی له هه ڵوێسته ده گرێ و هه ڵوێست الیه نه ل��ه گ��ه ڵ سیاسییه كانی ئێرانی و دیكه ی سیاسییه كانی هه ڵوێستێكی سیاسه ت و ك��وردا جێگه ی ك��ه گ��رت��ووه ، له پێش كۆمه اڵنی ه��ه م��وو ره زام��ه ن��دی خه ڵكی كورد و ئێرانی و سه رجه می حزبی ئێرانه ، ئ��ازادی��خ��وازان��ی له هه ڵوێسته كانیدا هه میشه ئێمه بزووتنه وه ی ل��ه س��ه ر جه ختی بزووتنه وه ی ئ���ازادی���خ���وازی و دیموكراسیخوازی ئێران و گه النی كۆمه اڵنی خه ڵكی ئێران كردووه . ئێستاش ئێمه له م سیاسه ته ماندا كه ره وته ده كه ین له و پشتیوانی له كۆتاییدا ره وتێك بێ كه ئازادی، دی��م��وك��راس��ی، دادپ������ه روه ری و سیاسی و م��اف��ه داب��ی��ن��ك��ردن��ی ئێرانی گه النی نه ته وه ییه كانی به دواوه بێ، نه ك پشتیوانیكردن له چوارچیۆه ی كه له ریفۆرمێك ئێراندا ئیسالمی كۆماری رژێمی چه شنه ئ���ه م ئێستاش ب���ێ و له هه ڵوێست چ له ئاستی نیۆخۆیی و چ له ئاستی نێونه ته وه یی، له وپه ڕی
ریسوایی و شه رمه زاریدایه .باس كه س زۆر ده س��ت��وور: داڕمانی رووخ���ان و له پرۆسه ی ده كا، ئێران ئیسالمی كۆماری ره وتی خێراتربوونی له ئه گه ری سیاسی ده س��ه اڵت��ی داڕم��ان��ی حیزبی وه ك ئێوه ئایا له ئێران، ئێران كوردستانی دیموكراتی له گه ڵ ب��ه ره وروب��وون��ه وه توانای
وه ها بارودۆخێكتان هه یه ؟م��ح��ه م��ه د ن��ه زی��ف ق���ادری: پرسی له سه ر ئه گه ر ئوسووله ن هه ر ئاڵوگۆڕ و هه ر یا رووخ��ان به دیلێك قسه بكه ین، ئێمه وه ك كوردستانی دیموكراتی حیزبی به خه باتی ب���اوه ڕم���ان ئ��ێ��ران باوه ڕمان ه��ه ی��ه ، ج���ه م���اوه ری ئ��ه و هێزه ل��ه گ��ه ڵ ب��ه ه��اوك��اری ئێرانیانه وه ك���ورد و سیاسییه ئازادی و به باوه ڕیان كه هه یه ، هه یه ، دادپ��ه روه ری دیموكراسی و له چه ندین ئێمه ئاراسته دا له و له گه ڵ ئێئتالفی سیاسی جیاجیا هاوكاری و سیاسییه كان، هێزه هاوپه یمانیمان هه یه ، له كۆنگره ی نه ته وه كانی ئێرانی فیدراڵدا له گه ڵ هێزه سیاسییه كانی كورد له سه ر مه سایلی ئه ساسی خاڵی سیاسی به و سه باره ت هه یه . هاوبه شمان ریشه یانه ش سیاسییه ئاڵوگۆڕه حیزبی ئێمه الیه نگری چاالكانه ی له ئاڵوگۆڕی به شدارییكردنه جیدی كۆمه اڵیه تی سیاسی و ئێران، ك��وردس��ت��ان و له ئاستی له ره وتی چاو به خۆشبینییه وه له مه سایلی ده كه ین، رووداوه كان كورده وه ، به پرسی په یوه نیدار به هه ڵوێست و ده ب��ێ پێمانوایه لێكدانه وه ی سیاسیانه له گه ڵ هێزه كوردستان و سیاسییه كانیتری ئێران به خوێندنه وه ، به لێكدانه وه و به به رنامه یه كی هاوبه شه وه بچینه
نێو پرۆسه سیاسییه كان.
دهستوور
حـهمــاس..رێـکـخــراوێـکــیسـهرکـێـــشحهماسلهئایدیادادرێژکراوهیئیخوانموسلمینه
حهماسكورتكراوهی)بزوتنهوهیبهرهنگاریئیسالمیه(ولهرۆژی6یمانگیدیسهمبهری1987داوچهند یاسین ئهحمهد لهالیهنموسلمین(وه )ئیخوان كادیرێكی
دامهزرێنرا.ب��زوت��ن��هوهیح��هم��اسكهبهگروپیێكی ئهمهریكاوه لهالیهنلهالیهن ن��اس��راوهو تیرۆرستیدهوڵهتانی زۆری بهشێكیعهرهبیشهوهوهكبزوتنهوهیهكیراستهقینه بهربهستێكی توندڕهولهبهردهمپرۆسهیئاشتیعهرهب-ئیسرائیلتهماشادهكرێت،هاوكاتناسیونالیستیه هێزه لهالیهنئێرانهوه و ئیسالمیی و عهرهبی
پشتیوانیدهكرێت.ب����زوت����ن����هوهیح��هم��اسبهرپابوونی ل��هس��هروب��هن��دییهكهمین فهلهستیندا، راپهرینیبهیاننامهیخۆیباڵوكردهوه،
حهماسدا ل��هئ��ای��دۆل��ۆژی��اینیه بونی مافێكی هیچ یههودنیه ئامادهش و فهلهستین، لهدانبنێتبهدهوڵهتیئیسرائیلدا.لهگهڵ ملمالنێكانیشیملمالنێكه دهوڵ���هت���هدا ئ���هوملمالنێی ن��هك ب��وون، لهسهرتێڕوانینیشی س��ن��ور، ل��هس��هروهك ئیسرائیلی دهوڵ��هت��ی بۆداگیركاری لهپرۆژهیهكی بهشێكتهماشایئهكات،كهئامانجلێیئیسالمیه جیهانی پارچهكردنیوبڕواشیوایهكهجیهادكردنبهههمووشێوازهكانیتاكهرێگایهفهلهستین خاكی ئازادكردنی بۆلهگهڵ دانوستانێكیش ههموو وڕهت ئ��ی��س��رائ��ی��ل��دا دهوڵ���هت���ی
دهكاتهوه.
حهماسوكاریسهربازیل��هڕوان��گ��هیب��زوت��ن��هوهیسهربازی ك���اری ح��هم��اس��هوهبۆ ستراتیجیه پ��رۆژهی��هك��یڕووبهڕووبونهوهیپرۆژهیدهوڵهتینهبوونی سایهی له ئیسرائیلو ئیسالمی رزگ��اری پرۆژهیهكیعهرهبیگشتگیردا،بڕواشیوایهبۆ میكانیزمێكه ك��اره ئهم كهدهوڵهتی لهفراوانبونی بهرگرتن
ئیسرائیلی.ب����زوت����ن����هوهیح��هم��اسكه سهربازییهكهوه باڵه لهڕێی)عیزهدین كهتائیبی به ناسراوهساڵی چهند لهماوهی قهسام(،رابوردوودادهیانوبگرهسهدانخۆكوژی س��هرب��ازیو ك��ردهوهیئهنجامداوه ئیسرائیل دژیلههۆكاره بووه یهكێك ئهمهش
پشێوییو ههمیشهییهكانیكه جهنگ چهندین سهرههڵدانیبۆته فهلهستین گهلی ب��هردهوامسوتهمهنیوباجهكهیداوه.
حهماسو سهركێشیهكانیلهم دهس��ت��پ��ێ��ش��خ��هری��ی��هك��ان��یبهردهوامبووه پاساوێكی بوارهدالهههندێ كه ئیسرائیلیهكان بۆهێنده وهاڵم��هك��ان��ی ق��ۆن��اغ��داب��ووه نالۆژیكی ن��اب��هران��ب��هروكهبهشێكیزۆریواڵتانیجیهانئیسالمیش جیهانی تهنانهت وبهچاوێكیگوماناوییهوهتهماشایبزوتنهوه ئ��هو جموجۆڵهكانیواقیعییانه بهشێوهیهكی بكهنوسنوردارانه ئهوكرده جهدوای لهبهئیسرائیل دژ ك��ه ب��ڕوان��نئهو لهبهرانبهر دهدات ئهنجامیئیسرائیل كه ت��ون��دهی وهاڵم��هئهنجامی بهفهلهستینیهكان دژلهئهنجامدانی ه��هر دهدات،لهپرۆسهیسهربازییهوهتادهگاتهه��هڵ��م��هت��یدهس��ت��گ��ی��رك��ردنودابڕینی و ئ��اب��ووری گ��هم��ارۆیلهسهرجهم فهلهستیینیهكان
كایهكاندا.ب����زوت����ن����هوهیح��هم��اسدروستبونیهوه ل��هس��هرهت��ایزانیووه بهئهلتهرناتیڤێك خۆیرزگاریخوازی رێ��ك��خ��راوی ب��ۆف��هل��هس��ت��ی��ن،ب�����هڕایئ���هوانلهتوانایدا چیتر رێكخراوهكهنهماوهكهمافیفهلهستینیهكانیهكێك ئهمه رهنگه بگێڕێتهوه،سهرهكییانهی هۆكاره لهو بێتكهلهزۆربهیقۆناغهجیاجیاكانداخستۆته گ���هورهی كهلێنێكیكه فهلهستینیهكانهوه نێوانبهداگیركردنی دهرهنجامهكهیدهرپهڕاندنی غ���هززهو ك��هرت��یناوچهیهو لهو فهتح رێكخراوییبیری خ����اكو پ��ارچ��هب��ون��یهات. كۆتایی فهلهستینهكانویالیهته یشدا 2001 لهساڵیئهمهریكا ی��هك��گ��رت��ووهك��ان��یب���هڕهس���م���یب����زوت����ن����هوهیگروپه لیستی خسته حهماسی
تیرۆرستیهكانهوه.
حهماسوئهزموونیحوكمڕانیبزوتنهوهی جموجۆڵهكانیو راب��وردوودا لهماوهی حهماسئهونههامهتیانهیكهرووبهروویفهلهستینیهكانبووهدهرهنجامیئهو ه��هروهك سهركێشیهكانی،كهالی بێتمانییهی و گهندهڵییدروستبوو فهلهستین هاواڵتیانیدهسهاڵتدارێتی ل��هب��هرام��ب��هرفهلهستینكهلهالیهنبزوتنهوهیحهماسی بهڕێوهدهبرا، فهتحهوهكه ریانێك دوو ب��هردهم خستهئهویشیانئهوهتاوهكهێزێكی
)موقاوهمه( ك��ار ب��هرهن��گ��اریوهك ئ��هوهت��ا ی��ان بمێنێتهوه،جێگرهوهی سیاسی هێزێكینمایش خۆی فهتح بزوتنهوهیبكاتلهوڕێیهشهوهبتوانێتخۆینێودهوڵهتی گیرییه لهوگۆشهئیقلیمیهقوتاربكاتكهدووچاری
هاتبۆوه.لهههڵبژاردنهپهرلهمانییهكهیرۆژی25كانونیدووهمیساڵی76،2006كورسیلهكۆی132فهڵهستین پهرلهمانی كورسی
بهدهستهێنا.لهناوخۆیی بێمتمانهییمێژوویی ناكۆكی و فهلهستیننێوانفهتحوحهماسكهشێكیئاڵۆزیخوڵقاندبۆحكومهتهكهیباڵی ل���هوهش جگه ح��هم��اس،بهردهوامبوو حهماس سهربازیئیسرائیل بۆسهر لههێرشهكانیحوزهیرانی 25ی ل����هرۆژی وكهتائیبی دا 2006 س��اڵ��یهێرشێكیان قهسام عیزهدینیسهربازی بنكهیهكی سهر كردهئیسرائیلوتیایدادووسهربازیانتریشیان سهربازێكی و كوشتبهدیل شالیت( )گێلعاد بهناویحكومهتی گ��رت،ل��هك��ات��ێ��ك��داخ��ۆی بێئاگایی فهلهستین
لهوكردهوهیهنیشاندا.
ئاڵۆزییهكانتادههاتفراوانتربووتاكارگهیشتهئهوهیحهماسفهتحیبهسیخوڕیكردنوههوڵدانحكومهتهكهی لهناوبردنی بۆلهكهرتی بهتایبهت وهسفكرد،سهرهكی بنكهی ك��ه غ���هززهبارهگای و حهماس بزوتنهوهیلهمانگی ب��وو، حكومهتهكهییشدا 2007 ساڵی حوزهیرانیكێشیهكانی لهسهر لهیهكێك ورۆژێ���ك چ��هن��د دوای ت��ری��دا،حهماس بزوتنهوهی لهپێكدادان،بهسهر گ��رت دهستی ب��هت��هوایبهدواوه لێره و غهززهدا كهرتیو لهفهلهستین ن��وێ دۆخێكیناوچهكهبهگشتیهاتهئاراوه.
رواڵهتهكانی ل��هدی��ارت��ری��نپچڕانی نوێیه ق��ۆن��اغ��ه ئ��همو حكومهت پهیوهندییهكانیبهدنیای ب��وو ب��زوت��ن��هوهك��هوهئیسرائیل لهالیهكهوه دهرهوه.خسته ت��ون��دی گ��هم��ارۆی��هك��یلهالیهكی و غ��هززه سهركهرتیمهترسیهكانی دی��ك��هش��هوهلهبااڵبوونی میسر حكومهتیئیسالمییهكان گروپه ههژموونیمیسر ك��رد وای ل��هون��اوچ��هی��هرێ��وش��وێ��ن��هك��ان��یه��ات��وچ��ۆوپهیوهندیلهگهڵكهرتیغهززهداخاڵی لهڕێی بكات زۆرسنوردار
تهنیا كه رهفحهوه پهڕینهوهیحهماس پهیوهندی دهروازهیبهدونیای غ��هزهی��ه خهڵكی ودهرهوه،جگهلهوهشدوایئهوهیبزوتنهوهیحهماسدهستیگرتچهندین غ��هززهدا بهسهركهرتیسهریان ت��ون��دڕهوه بزوتنهوهیلهالیهن زۆریان بهشێكی ههڵداوكه پێكهێنران كهسانهوه ئ��هوجیاببوونهوه، لهبزوتنهوهكهتاكارگهیشتهئهوهیبهشێكلهوتهكفیری توندڕهوانه بزوتنهوهبهمهش و ك��رد حهماسیشیانئاڵۆزی ش��هڕو ج��ارێ��ك چهندلهكهرتی كوشتار و كوشت وبزوتنهوه ئ��هو لهنێوان غ��هززه
توندڕهوانهداپهرپابوو.بزوتنهوهی پهراوێزكهوتنیحهماسوبێدهسهاڵتیحكومهتهلهئاست ل���هك���ارخ���راوهك���هیداواك��اری��ی��هك��ان��یه��اواڵت��ی��انورۆژانهیان، ژیانی پێدوایستیو گهمارۆ چهندین بهدهست كهترهوه كێشهی و موچه نهبونیلهو دهرب��ازب��وون بۆ ئهینااڵند،سهرنجی راك��ێ��ش��ان��ی دۆخ���هونههامهتییهكانی بهالی جیهانیشبهرهو حهماس غ��هززهدا كهرتینا، ههنگاوی تر سهركێشیهكیجهنگێكی بهرپاككردنی ئهویش
تربوولهگهڵئیسرائیل.ئامانجی لهمهیاندا حهماسبهرپابوو، جهنگهكه پێكاو خۆیئهو لهحساباتی ئ��هوهی ب��هاڵمقورسی ن��هب��وو ب��زوت��ن��هوهی��هداوهاڵمهكهیئیسرائیلومانهوهیوهك ب��وو جهنگ دوای دۆخ��یجهنگه ئهو پێشووتری. دۆخیكوژراو بهسهدان كه رۆژییه 22له ل��ێ��ك��هوت��هوه ب��ری��ن��داری وچهند لهبهرانبهر فهلهستینیهكانئیسرائیلییهكان، له كوژراوێكرزگار غهززهی كهرتی ههر نهكنهكردلهكۆتوپێوهندهكانبگره
سهدساڵیشبردییهدواوه.ههڵوهسته مایهی ئ��هوهیلهچاودێران بهشێك الی كردنهلهوانهشی ههندێ تهنانهت وحهماس بزوتنهوهی لهسهر كهسهركۆنهی دهك��رێ��ن، ئ��هژم��ارب��زوت��ن��هوهیح��هم��اسدهك��هنبرسیكردن بهرپرسیارێتی بهوهیهاوواڵتیانی خوێنی رشتنی ودهخ���هن���هئ��هس��ت��ۆب���هه���ۆیلهحكومهتدا، بهشداریكردنیگومان تریش ههندێكی هاوكاتدهكهن حهماس راستگۆیی لهلهڕوویالدانیلهپهیڕهوستراتیجپاڵ دهدهنه ئهوهشی تۆمهتی وكردووه نهێنی دانوستانی كهلهههندێك ئیسرائیلدا لهگهڵ
لهپایتهختهكانیواڵتان.
تیانیه گ��وم��ان��ی ئ����هوهیلهمانگی حهماس ب��زوت��ن��هوهیدا 2008 س��اڵ��ی ح��وزهی��ران��یهودنهیهكیلهگهڵئیسرائیلییهكانموشهك پێیهش ب��هو ب��هس��ت.بارانیئۆردوگاجولهكهنشینهكانیالبردنی ل��هب��هرام��ب��هر راگ���رت،سهركهرتی ئ��اب��وری گ��هم��ارۆی
غهززه.پێشتر ل���هك���ات���ێ���ك���دائهم فهلهستین دهسهاڵتدارێتیداوایهیخستبووهسهرانیبهردهمبزوتنهوهیحهماس،بهاڵمئهوانشێوهیهیان لهو ههنگاوێكی ههر
بهسازشولهقهڵهمدهدا.
حهماسوپهیوهندییهئیقلیمیهكان
دهرهكییهكانی پهیوهندییهبهتایبهت حهماس بزوتنهوهیجێگهی ب��هردهوام ئێران لهگهللهسهركردن ههڵوهسته پرسیاروناوخۆی ئاستی لهسهر چ بووه،ئاستی لهسهر ههم فهلهستینبهشێك ب����هڕای درهوهش������دا،بزوتنهوهی سیاسی لهچاودێرانیحهماسوهككارتێكیفشاروایهلهدهستحكومهتیتارانداكهیولهچكاتێكدابیهوێتلهبهرژهوهندیدههێنێت، ب���هك���اری خ���ۆیئهو حهماس نهیارانی هاوكاتئێران بهداردهستی بزوتنهوهیهپالنهكانی جێبهجێكردنی و
لهناوچهكهتۆمهتباردهكهن.حهماسیش سهركردهكانیل�����هوب�����ارهی�����هوهدهڵ���ێ���ن:لهگهڵ "پ��هی��وهن��دی��ی��هك��ان��م��انپاراستنی لهچوارچێوهی ئێرانگهلی باالكانی ب��هرژهوهن��دی��ی��هبڕیاری و دای���ه فهلهستینبڕیارێكی ب��زوت��ن��هوهك��هش��ی��انس��هرب��هخ��ۆی��هوڕێ��ن��م��ای��یوالیهنێكهوه لههیچ فهرمانیش
وهرناگرن".نێوان پ��هی��وهن��دی��ی��هك��ان��یمهترسی و ئ��ێ��ران و ح��هم��اسلهفراوانبونیڕۆڵیئهووالتهلهسهرفهلهستین سیاسی گۆڕهپانیبۆ كێشه ئ��هو بهكارهێنانی وبهرژهوهندیخۆیبهشێكیزۆریوالتانیعهرهبینیگهرانكردووه،بهمهشكهلێنێكیگهورهكهوتۆتهنێوانحهماسووالتانیعهرهبیسعودیهو و میسر بهتایبهتئایدیای ل��هوهش جگه ئ��وردنبزوتنهوهیهكی وهك ح��هم��اسبههێزبوونی و توندڕهو ئیسالمیڕۆڵیلهسهرگۆڕهپانیفهلهستینلهمهترسیه ت���ره ی��هك��ێ��ك��یعهرهب والتانی ڕاستهقینهكانیبزوتنهوه بههێزبوونی لهئهگهری
توندڕهوهكانلهناوچهكهدا.
دۆسیه 13First Year [email protected]
بێمتمانه یی له ناوخۆیی فه له ستین و ناكۆكی مێژوویی نێوان فه تح و حه ماس كه شێكی ئاڵۆزی
خوڵقاند بۆ حكومه ته كه ی حه ماس
له ئایدۆلۆژیای حه ماسدا یه هود هیچ
مافێكی بوونی نیه له فه له ستین، و ئاماده ش
نیه دانبنێت به ده وڵه تی ئیسرائیلدا
په یوه ندییه ده ره كییه كانی بزوتنه وه ی حه ماس به تایبه ت له گه ل ئێران به رده وام جێگه ی پرسیارو هه ڵوه سته له سه ركردن بووه
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
شێخئهحمهدیاسینلهگوندی 1936 -س��اڵ��یجورهیقهزایمهجدهلعهسقهالن
لهدایكبووه.لهگهڵ 1987 -ل��هس��اڵ��یكاری لهههڵسوڕاوانی ژمارهیهكبزووتنهوهی رێكخراوی ئیسالمی)حهماس( ئیسالمی بهرهنگاریرابهری بووهته دام��هزران��دووهو ی
رێكخراوهكه.،2004 مارسی 22ی -رۆژی
لهالیهنئیسرائیلهوهكوژرا.عهبدولعهزیزرهنتیسی
-رۆژی23یتشرینییهكهمینێوان یبنای ل��هگ��ون��دی 1947
عهسقهالنویافالهدایكبووه.-دوایكوشتنیئهحمهدیاسینئێوارهی حهماسو راب��هری بووهتهفڕۆكهیهكی ،2004 نیسانی 17یلهئۆتۆمبێلهكهی تهقهی ئیسرائیلیلهئاكامدارهنتیسیومحهمهدی كردوكوڕیویهكلهپاسهوانهكانیكوژران.
خالیدمهشعهلخالید ت�������هواوی -ن������اویعهبدولقادر ئیسماعیل عهبدولڕهحیممهشعهلهورۆژی28یئایاریساڵیقهزای س��هل��وادی لهگوندی 1956
رامهڵاڵلهدایكبووه.-ساڵی1996بهسهرۆكیمهكتهبی
سیاسیحهماسههڵبژێردراوه.
ئیسماعیلههنیهئیسماعیل ت���هواوی -ن��اویههنیه ئهحمهد عهبدولسهالمئهبولعهبدهوساڵی1962لهكامپیلهغهززه پ��هن��اب��هران شاتئیی
لهدایكبووه.ح��وزهی��ران��ی 30 -رۆژیس���هرۆك���ی ب����ووهت����ه 2006دوای فهڵهستین، حكومهتیدهس��ت��ب��هس��هرداگ��رت��ن��یغ���هززه14ی رۆژی حهماسهوه، لهالیهنمهحمود ،2007 ح��وزهی��ران��یدهسهاڵتی س��هرۆك��ی عهباسیلهپۆستی ههنیهی فهڵهستین،
سهرۆكیحكومهتالدا.
دیمانه:شاهۆخواڕهحم
نیازسهعید
"حهماسبووهتهخاوهنیئهزموونێكیشكستخواردوولهحكومڕانی"نیاز سه عید، شاره زا له بواری ئیسالمی سیاسیی
بزووتنهوهیحهماسیفهڵهستینیكهلهههشتاكانیسهدهیرابردوودانهیتوانی ههر نهك دام���هزراوه،ببێتهبهدیلێكبۆئهورێكخراوه،بواری پسپۆڕانی بهبڕوای بهڵكوئیسالمیسیاسییئهوبزووتنهوهیهدهستكهوتانهشی ل��هو ههندێكبهدهستهاتبوون، لهڕابوردوودا كهخ��س��ت��ی��هوهب���هره���هڕهش���هی
لهناوچوون.لهمیانهی س��هع��ی��د ن��ی��ازدهستوور لهگهڵ دیمانهیهكیدائهوهی لهبری "حهماس دهڵێتخۆیببێتهیاریكهرێكیسهرهكیبووهته گ��ۆڕهپ��ان��هك��ه، ل��هس��هرشهترهنجهكهدا، لهیاری داشێكیاری خ��ۆی دهب���وو لهكاتێكداشهترهنجهكهلهبهرامبهرئیسرائیلدا
بهڕێوهببات".ئێوه ب����هڕای دهس���ت���وور:حهماس بزووتنهوهی تێڕوانینیكهخۆیوهكتاكهئهلتهرناتیڤێكفهڵهستین گهلی رزگاركردنی بۆرووتی بۆچوونێكی نمایشدهكات،ئهمه ی��ان بزوتنهوهیهیه، ئ��هوبزوتنهوه س��هرج��هم بۆچوونی
ئیسالمییهتوندهڕهوهكانه؟نیازسهعید:ههمووهێزهكانیلهجیهاندا سیاسی ئیسالمیحهماس بزووتنهوهی وادهڕواننهرزگاریخوازی بزووتنهوهیهكی كهبزووتنهوهیهكه فهڵهستینییهودهبێتهئهلتهرناتیڤیئهوبزووتنهوهكه رزگاریخوازییهی عهلمانییهرێكخراویرزگاریخوازیفهڵهستینیلهقۆناغهكانیرابردوودارابهرایهتیئیسالمی هێزهكانی ك����ردوون،كه پێیانوایه بهگشتی سیاسیرێكخراویرزگاریخوازیفهڵهستینیئیسرائیلو دهوڵهتی لهبهرامبهرنهیتوانیوهئامانجیرزگاریدهوڵهتیهۆكاره بهدیبهێنێت، فهڵهستینیگهڕاندووهتهوه سهرهكییهكهشیانبۆئهوهیكهرێكخراویرزگاریخوازیفهڵهستینیناوهڕۆكوئاڕاستهیهكیگهلی ئهگهربێتو ههیه، عهلمانیبهبیڕوباوهڕی پشت فهڵهستینبهڕێوهبردنی بۆ ببهستێت ئاینیسهركهوتن ئهوا بزوتنهوهیه، ئهوئهو ل��هس��هر بهدهستدههێنێت،بنهمایههێزهكانیئیسالمیسیاسیكردووه، پشتگیرییان لهجیهاندانێودهوڵهتی رێكخراوی بهتایبهتیپشتگیری موسلمین ئ��ی��خ��وانبزوتنهوهیحهماس لهدامهزراندنیلهبنهڕهتدا چونكه ك����ردووه،بزوتنهوهیهكی بۆخۆی حهماسئیخوانموسلمینه،ئهومێژووهشناگهڕێتهوهبۆئهمقۆناغهتازهیه،بهڵكودهگهڕێتهوهبۆقۆناغیدوایلهدوای فهڵهستین دابهشكردنیكێشهی كه )1948(هوه ساڵیفهڵهستینلهخۆرههاڵتیناوهڕاستداسهریههڵداوه،یهكێكلهوكێشانهیكهرێكخراویئیخوانموسلمینچلهمیسروچلهواڵتهكانیدیكهكاریكێشهی ههمیشه كردووه، لهسهرفهڵهستینبووه،بهردهوامههوڵیئهوهیانداوهكهلهجیهانیئیسالمیدادهوڵهتی دژی خ��ۆس��ازدان��ێ��كئیسرائیلیتازهراگهیهندراودروستبكهن.لهوچوارچێوهیهشدائیخوانواڵتدا لهچهندین موسلمینهكاندامهزراندووه تایبهتیان رێكخراویلهوانهرێكخراویرزگاریفهڵهستیندیكهدا، واڵتی چهندین لهعێراقوكه ههشتاكانیشدا لهقۆناغی
سهریههڵدا حهماس بزووتنهوهیجارێكیدیكهرێكخراوینێودهوڵهتیرێكخراوهكانی موسلمینو ئیخواندیكهیئیسالمیسیاسیلهجیهاندامهعنهوییهوه م���اددیو ل���هڕوویپشگیریتهواویئهمرێكخراوهیانكرد،بۆئهوهیببێتهئهلتهرناتیڤێكهێزهكانی سهرجهم لهبهرامبهرلهفهڵهستینو سیاسی ئیسالمیفهڵهستینو گهلی رزگ��ارك��ردن��یئیسرائیل، دهوڵهتی لهناوبردنیدیكه ئهنجامێكی لهواقعدا بهاڵمبهدهستهاتووهوحهماسنهیتوانیوهرزگاربكاتو فهڵهستین گهلیئهلتهرناتیڤێك ببێته نهشیتوانیوهرزگاریخوازی ب��زووت��ن��هوهی ب��ۆلهههمانكاتیشیدا فهڵهستینی،ئهزموونی بهردهم كهوته حهماسلهماوهی حكومڕانییهوه پراكتیكیراب������ردوودا،بهاڵم س��ێس��اڵ��یبهڕایزۆربهیچاودێرانوشیكارهسیاسییهكانحهماسبووهخاوهنیئهزموونێكیشكستخواردوولهماوهیحكومڕانێتیخۆیدالهفهڵهستین.
لهو یهكێك دهس���ت���وور: ڕووب��هڕوویحهماس رهخنانهیدهكرێتهوهمامهڵهنهكردنهلهگهڵكورتبینی ئهمه ئایا دیفاكتۆدا،بیركردنهوه بزووتنهوهیهو ئهوشۆڕشگێڕانه بهعهقڵییهتی
ناگهیهنێت؟نیازسهعید:لهناوبزووتنهوهیجیاجیای ئاڕاستهی حهماسدابیركردنهوهههیه،لهناوبزووتنهوهیپڕاگماتیكی ئاڕاستهی حهماسداههیهكهباوهڕیبهدیفاكتۆههیهو
مامهڵهیپێدهكات.ئاڕاستهیهك لهههمانكاتیشدابهدهقهكانهوه مامهڵه كه ههیهدهقه ئ��هو بهتایبهتی دهك���ات،ئ��ای��ن��ی��ان��هیك��هب��زوت��ن��هوهیئیشی پێیهتیو ب��اوهڕی حهماسئاڕاستهی بهاڵم دهك��ات، لهسهربزووتنهوهی لهناو پڕاگماتیكیالوازهو ئاڕاستهیهكی حهماسداكه ئهوهیه زاڵ بههێزو ئاڕاستهیدانوستان نییه ئاماده كات هیچئهنجامبدات، ئیسرائیلدا لهگهڵناوهندی بههێزی بههۆی ئهمهشبزووتنهوهی لهناو ب��ڕی��ارهوهی��هحهماسداكهئامادهییتیادانییهلهگهڵ رێككهوتن س���ازشو ب��ۆدهوڵهتیئیسرائیلدا،بهپێچهوانهوهملمالنێكان ناكۆكیو رۆژب���هڕۆژفهڵهستین بهشهی ئهو لهنێوانحهماسدایهو دهسهاڵتی لهژێر كهپێیدهوترێتكهرتیغهززهئاڵۆزترناوچانه ئهو ئابڵوقهی دهبێتهوهوتوندتردهبێتوبێزاریهاوواڵتیانیدهبێتو زی��ات��ر غ���هزه ك��هرت��یههندێك دروستبوونی بووهتههۆیكێشهوگیروگرفتیشلهنێوانمیسروتهنانهت حهماس، حكومهتهكهیناكۆكی بزوتنهوهكهشدا لهناودروستبووهبۆنموونهساڵیرابردووبهسهلهفی كه توندڕهو باڵێكیجیابوونهوهو ناسرابوون جیهادیئهمارهتێكی ل��هم��زگ��هوت��ێ��ك��داسهر لهناوچهیهكی ئیسالمیانپاشان راگهیاند، غهززه بهكهرتیغهززهپهالماریدانومزگهوتهكهیان
بهسهریاندارووخاند.دهستوور:تێوهگالنیحهماسبهههندێكملمالنێیئیقلیمییهوهتابهبهرژهوندییهكانی خزمهت چهند
گهلیفهڵهستیندهكات؟بزووتنهوهی سهعید: نیازكاریگهریی ل��هژێ��ر ح��هم��اسئهو ئیقلیمیدایهو واڵتی ههندێككاریگهرییانه نهخشهو واڵتانه
سیاسهتو داڕشتنی لهسهر ههیهئهمهش ح��هم��اس، بڕیارهكانیبهملمالنێ پهیوهندی تاڕادهیهكهاوسهنگی ئیقلیمییهكانولهخۆرههاڵتی ه��هی��ه ه��ێ��زهوهتێوهگالوه حهماس ناوهڕاستدا،ئیقلیمییهوهو ملمالنێی بهههندێكبهكاردههێنرێتلهوملمالنێیانهدا،ئهویشلهرێگهیدووبنهماوهكهنزیكبوونهوهو بۆ ئاسانن خاڵیههندێك حهماس، بهكارهێنانیئایدۆلۆژیا بنهمای لهسهر الیهنتوانیویانهحهماسلهخۆیاننزیكبخهنهوه،ههندێكالیهنیدیكهشداراییو كۆمهكی بنهمای لهسهره��اوك��اریج���ۆراوج��ۆریدیكهلهجۆرهكان بهجۆرێك توانیویانهحهماسبۆمهرامهسیاسییهكانیبهتایبهت بهكاربهێنن، خۆیانحوكمڕانی حهماس كه لهوكاتهدابهو پێویستی زۆر گرتهدهست
12دۆسیهFirst Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
هه موو سه ركه وتن و تێكشكانێكی هه ر هێزێكی ئیسالمی، كاریگه ری مه عنه وی له سه ر هێزه كانی
دیكه ی ئیسالمی سیاسی دروستده كات
جۆرهپشتگیرییانهههبوو،چونكهحكومهتوبزوتنهوهكهیانتووشیب���ووهوهو بودجه كورتهێنانیئابوری ئابڵوقهی رووب����هڕوویبووهوه،ئهمانهزهمینهیخۆشكردكهحهماستاڕادهیهكسهربهخۆییلهبڕیارو ل��هدهس��ت��ب��دات خ��ۆیدهسهاڵتهكانی ههڵویستهكانیوبكهوێتهدهستهێزوواڵتیدیكهیدیكهی الیهنی ههندێك ئیقلیمیو
دهرهوهیفهڵهستین.سهركهوتنی دهس���ت���وور:ساڵی لهههڵبژاردنهكانی حهماس)2006(دابووهمایهیخۆشحاڵیبزووتنهوهئیسالمییهكانلهجیهانیلهگهڵدا كوردستانیشی ئیسالمی،پسپۆڕێكی وهك بهرێزتان بێت،ئهزموونی سیاسی ئیسالمی
حهماسچۆنههڵدهسهنگێنن؟ئهزموونی س��هع��ی��د: ن��ی��ازپ����ڕۆس����هیف���هرم���ان���ڕهوای���یلهسێ غ��هززه لهكهرتی حهماسئهزمونێكی راب�����ردوودا، ساڵی
ئهزموونێكه شكستخواردووه،پڕه گیروگرفت، لهكێشهو پ��ڕهبههیچ كه نائارامی لهناخۆشیوئاسایش نهیانتوانی شێوهیهكنهیانتوانی ب��ك��هن، سهقامگیرحكومهت دام���ودهزگ���اك���ان���یبهگهڕبخهن،حكومهتهكهیحهماسرابردوودا ساڵی چهند لهماوهیدیاردهیگرانی، بێكاری، تووشینهبوونی سوتهمهنی، كێشهیبوو، مووچه نهبوونی ك��ارهب��اونموونهیهكی نهیتوانی ههروههارێكخراوی لهدهسهاڵتی جوانترفهڵهستینی رزگ���اری���خ���وازیسێ لهماوهی بكات، پێشكهشساڵیرابردووداحهماسنهیتوانیهیچدهستكهوتێكیگهورهلهڕوویئاسایشو س��هق��ام��گ��ی��رك��ردن��یلهڕووی لهالیهكو خزمهتگوزاریسیاسی سهركهوتنی نهتهوهییوئیسرائیلدا دهوڵ��هت��ی ب��هس��هر
لهالیهكیدیكهوهبهدهستبهێنێتوحهماس بوارانهدا ئهم لهههمووقهڵهمڕهوی ژێ��ر لهناوچهكانی
خۆیداشكستیهێناوه.شكستهێنانی دهس���ت���وور:حكومڕانیدا لهئهزموونی حهماسدهبێت ڕهن��گ��دان��هوهی��هك��ی چهاوشێوهی حیزبێكی ههر لهسهرحهماسلهكاتیدووبارهكردنهوهی
ئهزمونێكیلهوشێوهیهدا؟ن���ی���ازس���هع���ی���د:ه��هم��ووههر تێكشكانێكی سهركهوتنوهێزێكیئیسالمیسیاسیلهجیهانیئیسالمیدائهگهرسهربكهوێتیاخودلهههڵبژاردنهكان شكستبهێنێتپڕۆسهیهكی لهبهڕێوهبردنی یانكاریگهری ف��هڕم��ان��ڕهوای��ی��دا،هێزهكانی ل��هس��هر م��هع��ن��هویدیكهیئیسالمیسیاسیدروستدهكات،چونكهههمیشههێزهكانیلهسهر ئیش سیاسی ئیسالمیلهحهفتاكانو كه دهك��هن ئ��هوهراب���ردوو س���هدهی ههشتاكانی
بوژاندنهوهی سهردهمی سهردهمئیسالمی راچڵهكینی ئیسالمیوبووهوبانگهوازیئهوهیانكردووهكهئیسالملهپاششكستیخهالفهتسهرلهنوێدهگهڕێتهوهبۆپڕۆسهیحكومڕانێتی،بۆئهمهشسوودیانلهشۆڕشیئیسالمیئێرانیساڵیوهرگرتبوو، )1979 – 1978(كهتیایدابۆیهكهمجاردهوڵهتێكیع��ل��م��ان��یب��هه��ێ��زرووخ��ێ��ن��راوئیسالمی دهوڵهتێكی لهجێگهیپشتیان ه��هروهه��ا دروس��ت��ك��را،ئهفغانستان شهڕی بهئهزموونیجیهادی ب��هن��اوی كه بهستبووئیسالمی هێزهكانی ئیسالمییهوهشهڕیان ئهمریكا لهبری سیاسیسۆڤییهتو سوپای لهبهرامبهردهكرد، ئهفغانستان حكومهتیسارددا، جهنگی لهملمالنێكانیبۆئهوهینههێڵنسۆڤییهتنزیكببێتهوهلهئاوهگهرمهكان،چونكهئابڵوقهیهكی سۆڤیهت لهوكاتهدات��ون��دیل��هس��هرب��وو،ئ��همدووهێزهكانی لهالیهن سهركهوتنهئیسالمیسیاسییهوهخوێندنهوهیئیتر پێیانوابوو بۆكرا، ههڵهیئیسالمی سهردهمی سهدهمهكهلهكۆتایی لهبهرئهوه سیاسییه،ههشتاكانوسهرهتاینهوهدهكانیشهپۆلێكی راب����ردوودا س��هدهیئیسالمی ت��هش��هن��هس��هن��دن��یناوچهیهكی واڵتو چهند سیاسیلهوانه گرتهوه، ئیسالمی جیهانیجهزائیر،كوردستان،كۆمارهكانیلهپاشت كه ن��اوهڕاس��ت ئاسیایسهربهخۆبوون، ههڵوهشاندنهوهیههندێك ئهندۆنیزیاو بهنگالدیشوئهفریقاو ناوچهكانی ل���هواڵتوئیسالمی، دیكهی واڵتێكی چهندورده ورده لهنهوهدهكانهوه بهاڵم)2000( ساڵی ناو چوونه لهگهڵهوهئهزموونێكیدیكههاتهئاراوه،ههندێكی واڵتێكدا لهچهند كههێزیئیسالمیسیاسیدهچوونهههڵبژاردنهوهو پ��ڕۆس��هك��ان��یلهوانه بهدهستدههێنا، دهنگیانلهتوركیا گهشهپێدان دادو پارتیپارتهمۆدیلی ئهم لهبنهڕهتدا كهنییه، سیاسی ئیسالمی پارتێكیئیسالمی هێزهكانی ههرچهندهسیاسیدهیانهوێتبیكهنهمۆدێلێكئهم لهبهرئهوهی بهاڵم بۆخۆیان،پارتهسهركردهكانیانپێشینهیهكیئیسالمیسیاسییانههیه،خهڵكواتێدهگهنكهئهمانهشپارتێكیلهراستیدا ئیسالمیسیاسین،كهدیكه یهكێكی ئهمهش وانییه،لهخوێندنهوهههڵهكانیهێزهكانیپێیانوایه كه سیاسی ئیسالمیلهپڕۆسهكانی ه��ێ��زهك��ان��ی��انجهماورهییان پێگهی ههڵبژاردندابههێزتردهبێت،ههمانئهزموونیشههرێمی ل��هس��هر ك��اری��گ��هریدیكهی ناوچهكانی كوردستانوفهڵهستینیش ئیسالمیو جیهانیههبوو،لهبهرئهوهچۆنسهركهوتنوبردنهوهیههڵبژاردنهكانكاریگهریمهعنهویو ل����هڕووی ه��هب��ووهجهماوهری پێگهی بههێزبوونیسیاسی ئیسالمی پارتهكانیههڵبژاردندا، پڕۆسهكانی لهكاتیب��هه��هم��ان��ش��ێ��وهالوازب������وونوشكستهێنانیشیانكاریگهریههیهشكستهێنانی الوازب��وونو لهسهرهێزهكانیدیكهیئیسالمیسیاسیكه ئیسالمیدا، جیهانی لهواڵتانینموونانهو لهو یهكێكه عیراقیشئێستازۆرینهیدهسهاڵتلهدهستیكه شیعهدایه ئیسالمی هێزیئاسایش تهنانهت نهیتوانیوه
بهرقهراربكات.جۆرێكلهدووفاقی دهستوور:بهدیدهكرێتلهنێوانحهماسوهكحكومهت،حهماسوهكگروپێكیحكومڕانیاندا لهكاتی چ��هك��دار،لهكهرتی لهشمولییهتیان جۆرێكلهكاتێكدا ك���رد، ف���هرز غ���هززهچهكداربوون بزوتنهوهیهكی كهدهردهب��ڕی نیگهرانیان ههمیشهلهكۆتوپێوهندهكانیدهوڵهت؟
ریزهكانی لهناو سهعید: نیازحهماسداناكۆكییهكیزۆرههبووه،)بزوتنهوهی گروپی نموونه بۆئهنساروڵاڵ(كهلهساڵی)2009(دالهحهماسجیابوونهوهولهناوچهیئیسالمیان ئهمارهتێكی رهف��هحلهبنهڕهتدا گروپه ئهم راگهیاند،كه ئ��هوهب��وون دژی ه��هر ن��هكئیسرائیلدا ل��هگ��هڵ ح��هم��اسدژی ئهنجامبدات، دان��وس��ت��انئهوهشبوونكهحهماسبهشداریچونكه بكات، لهههڵبژاردنهكانداسهرجهم حهماسو لهناو باڵێكئیسالمی دی��ك��هی ه��ێ��زهك��ان��یسیاسیداكۆكنینلهسهرئهوهیئایاخۆیانبخهنهبهردهمپڕۆسهیبهشدارینهكهن، یاخود ههڵبژاردنچونكهئهوانهپێیانوایهلهبهرئهوهیجێبهجێدهكهن خ��وا بهرنامهیلهخواوهیه شهرعیهتیشیانن��هكل��هج��هم��اوهرهوه،ه��هرئهمناكۆییهشبووكهلهناوحهماسدائهوهی بووههۆی تهشهنهیكردوجیاببێتهوه، لێ گروپهی ئهو كهئ��هوگ��روپ��هشدهری��خ��س��تكهلهناوخۆی ناتوانێت ح��هم��اسپهسهند بیروڕا جیاوازی خۆیداتهبایی ناتوانێت ههروهها بكات،ئۆپۆزیسیۆن بپارێزێتو ریزهكانیقبوڵبكات،بهپێچهوانهوهحهماسزۆربهتوندیوهاڵمیئهوگروپهیبهسهرددا مزگهوتێكی دای���هوهو
رووخاندن.بهرێزتان ب��هڕای دهس��ت��وور:حهماس گۆشهگیربوونی هۆكارینێودهوڵهتییهوه عهرهبیو لهڕووی
بۆچیدهگهڕێننهوه؟بهبۆچوونیمن نیازسهعید:خوێندنهوهیبزووتنهوهیحهماسبۆ ناوخۆییهكانو ملمالنێ بۆملمالنێلهگهڵدهوڵهتیئیسرائیلولهملمالنێكانی تێگهیشتن ب��ۆخ���ۆره���هاڵت���ین����اوهڕاس����ت،بینانهیه، تهسك خوێندنهوهیهكیح��هم��اسل��هب��ریئ���هوهیخۆیببێتهیاریكهرێكیسهرهكیلهسهرگۆڕهپانهكه،بووهتهداشێكلهیاریدهبوو لهكاتێكدا شهترهنجهكهدا،خۆییاریشهترهنجهكهلهبهرامبهرحهماس بهڕێوهببات، ئیسرائیلداملمالنێكانی بهچهندین تێوهگالوهلوبنان(لهالیهكو نێوان)سوریاولهالیهكی ئیسرائیل( )س��وری��اودیكهوه،ههروههاههندێكلهواڵتهدی��ك��هیوهك ع��هرهب��ی��ی��هك��ان��یسعودیهومیسرنیگهراننلهئهدایلهبهرئهوه ح��هم��اس، سیاسیئهوه لهسهر ئیشیان واڵتانه ئهوگۆشهگیرییهی ئهو كه ك��ردووهههوڵی ب��ێ��تو زی��ات��ر ح��هم��اسئهوان دهدهن،چونكه الوازكردنیپهیوهندی ح��هم��اس پێیانوایهبهئهجێندایهكیدهرهكییهوهههیهفهڵهستینو كێشهی ل��هدهرهوهیلهبریئهوهیدهستكهوتیزیاتربۆبهدهستبهێنێت، فهڵهستین گهلیئ��هوهش��یكه ب��هپ��ێ��چ��هوان��هوهل�����هراب�����ردووداب��هدهس��ت��ه��اوهههڕهشهی بهردهم خستوویانهته
لهناوچوونهوه.
ئه گه ر كه سێك كه مێك خوێنده واری هه بێت
ئه وا له توانایدا ده بێت له بری مه الیه كی ئایینی
له مزگه وته كانه وه وتار پێشكه ش بكات
ئایین له رێگه ی پیاوانی ئایینیه وه بووه
به پاشكۆی حیزب و فۆرمی یه كێك
له ئۆرگانه كانی حیزبی وه رگرتوه
نهجمهدینحهمهعهلی
مـه الو ئیشكـالیـه تـی مـانیفـێستـی گـوتـاری ئـایـینـییهكێك وهك ئایینی دام���هزراوهیژیانی پرۆسهی نێو لهالیهنهكانیرۆح���یوم��ادیم���رۆڤ،ب���هردهوامب��هدهرك��هوت��هوپ��ێ��دراوهروح��یومادیهكانیبهشداریكردوهلهژیانیمرۆڤهكاندا، تایبهتی گشتیولهههندێ كردنهش بهشداری ئهمپۆزهتیڤیان ئاراستهیهكی حاڵهتداحاڵهتی ل��هه��هن��دێ وهرگ���رت���وهوهاوبهشی بهپێچهوانهوه تریشداكردنوكاریگهریهكانیئایینبووهتهلهپرۆسهی كاریگهر هۆكارێكیكۆمهڵدا، تاكو سهرهولێژبوونهوهیدهكرێلێرهوهئهوپرسیارهبخرێتهكامه پۆزهتیڤهو ئایین كامه روو،ئاییننیگهتیڤهلهپهیوهندیدابهچاكب��وونی��انخ��راپب��وون��یبوونوكه ئ��هوهی وهك مرۆڤهوه؟ ژیانیخۆبهخۆی پهیوهندیهكی ئایینمرۆڤهكانهوه سرووشتی بهژیانیئامانجیشی كۆتا سهرهتاو ههیهولهئاراستهكردنهوهی بووه بریتییژیانیمرۆڤبۆئهوهیلهسروشتیبوونیخۆیالنهداتولهمانایمرۆڤبوونیخۆینهكهوێت،بهاڵمدواجارس��هردهمو ك��اتو گۆڕینی بههۆیبۆ تێڕوانین كهسهكانیش، خودیخۆی سهرهتاییهكهی فۆرمه ئایینبیركردنهوهو بههۆی تێنهپهڕاندوهوتێڕوانینیجیاوازیپهیڕهوكهرانیهوهبیرركردنهوهی ئایینیو دامهزراوهیجیاوازتری جیاواز فۆرمی ئایینیلهكۆتایشدا بینیوهو بهخۆیهوهخۆیان جیاوازانه تێڕوانینه ئ��همرێكخستوهو ل��هچ��وارچ��ێ��وهی��هك��داگوتاری خ��ودی شوێنی مهزههبئایینیگرتوهتهوهوبووبهمهرجهعیتاكی ئایینیو پیاوانی بۆ یهكهمینئهم لهدهرهنجامی دواتر ب��اوهڕدار،بیركردنهوهی زیاتر مهزههبانهوهبهخۆیهوه پ��هرت��هوازهی��ی ئایینیبینیوئهمگۆڕانهبووبهسهرهتایهكبۆلێكترازانیزیاتریگوتاریئایینیكهوتوانی شوێن دهستی لهسهر
خودیئهممهزههبانه.جیاوازی بههۆی پاشانیش لهمهزههبانهوه ئ��هم بیركردنهوهیئایینی تاقمی گ��روپو چهندههاج��ی��اوازج��ی��اوازدرووس���تبوونولێرهوهزیاترگوتاریئایینیدوچاریبوویهوه، سادهكردنهوه شێواندنودرێژهی دوورو مێژووه ئهو پاشتێیان مهزههبانه لهم كهههریهكهئهقڵیهتو لهچوارچێوهی پهڕاند،ب��ی��رك��ردن��هوهیخ��ۆی��ان��داب��وونئایینی گوتاری پانتایی بهههڵگریتهقلیدی،ئهمگوتارهشوێنێكنهماتێدا نهباتوقسهی بۆ كهدهستینهكاتلهووردودرشتیژیانوبوونیلێژبوونهوهیه س��هرهو ئهم م��رۆڤ،لهگوتاریئایینیمهزههبیدابهردهواملهسهرهتاكانی لهكۆتایدا تا ب��ووسهدهیرابردوهوهئهمبیركردنهوهیهخۆیدا خ��ۆرزگ��ارك��ردن��ی لهپێناو
كۆمهڵێك لهسهردهستی دووب��ارهلهنێو مۆدێرن تارادهیهك فهقیهیرێكخستهوه خۆی نوێدا مۆدێلێكیبوو بریتی م��ۆدێ��ل��هش ئ��هم ك��هحیزبو درووستكردنی لهمۆدێلیئایینی، سیاسی رێكخرازی گروپوئ��همگ��روپ��ان��هب��وونب��هبهشێكبۆیه ئایینی، گوتاری لهههڵگریدهیههاو ئێستا تاكو كاتهوه لهوسهدههاگروپوحیزبورێكخستنیئاراوهو هاتنه ئایینی تریسیاسیلهسهر ئاینی گوتاری لهئێستاداالی��هن��ێ��كخۆی دهس��ت��یچ��هن��دمانیفێستدهكاتوئهمالیهنانهبوونگوتاری ئایینو خودی بهمیراتگریموفتیو لهشێوهی ئهمانه ئایینی،حیزبو ف��هت��واو قوتابخانهكانیمهالكانو سیاسیهكانو رێكخراوهدام��هزراوهی لهناو ئایینی پیاوانیلهسهر كاركردن خهریكی ئایینیدائهوبهرنامهیهیكهلهفهقیههكانهوه
بۆیانماوهتهوه.الیهنهی چ��هن��د ئ���هو ل��هن��اوس�����هرهوهدائ����هوهیدهم���ان���هوێبدهین لهسهر سهرنجێكی بهكورتیپیاوانی م��هالو لهگوتاری بریتیهبریتین ئایینی پیاوانی ئایینی،لهنوێنهریگوتاریتهقلیدیئایینی،لهرابردوودامهالومامۆستایانی گهرئایینیتوانیبێتیانرۆڵێكیبهرچاولهههڵگرتنو بگێرن ف����راوان وتهقلیدی گوتاری ئاراستهكردنیئایینیوعهوامیكۆمهڵگادا،تائهورادهیهیكهمهالیئایینیلهسااڵنیرابردوودابههۆینهخوێندهواربوونیبههۆی ی��اخ��ود ك����وردهوه، تاكیچاالكنهبوونی ئ��ام��ادهن��هب��وونوفێركردنهوه، پ��هروهردهو پرۆسهیئهمهبووهتههۆكارێكبۆئهوهیكهمهالومامۆستایانیئایینیسنووریگوتاروپێگهیتهقلیدیئایینیخۆیانپیاوی مامۆستاو رۆڵی تێپهرێننوحاڵهتیشدا لهههندێ كۆمهاڵیهتیولهراستیدا ك��ه ببینن، سیاسیلهو توانیان مهالیانه لهم ههندێككاریگهربگێرنو رۆڵ��ی دهم��ان��هدالهوانه ههندێك ناوی لهئێستاشدامێژووپاراستونیوبهردهواملهكۆڕوناویان سیمینارهكاندا كۆبوونهوهوماندوبوونیان كارو ههوڵو دهبرێتوبهرزرادهگیرێتكهئهمهشئینكاریناكرێت،گهربمانهوێدهتوانینناویئایینی مامۆستای م��هالو چهندین
بخهینهروو.
ئایینی مهالی بڵێین دهتوانینلهوسهردهمانهدابوونیبۆكۆمهڵگهپاشتر ب��وو، گرنگ ل���هرادهب���هدهرپرۆسهی بوونی بهسیستم بههۆیپێگهی ئ��هركو رۆڵو خوێندنهوهبهرهو ئایینی م��هالی مامۆستاو، بوویهوه پهراوێزكهوتن پوكانهوهویاخوددهتوانینبڵێینرۆڵیمهالیئایینیلهدۆخێكیئهكتیڤهوهبهرهو
دۆخێكیپاسیڤئاراستهبوو.پیاویئایینیبههیچشێوهیهكئهو ل��هچ��وارچ��ێ��وهی نهیتوانیوهلهرابردوودا كه دهربچێت گوتارهچونكه گ��رت��وه، پ��ێ��وه ف��ۆرم��یلهئێستادا ئایینی پیاوی ئامادهیییرواڵهتییهو ئامادهبوونێكی تهنها
بیروڕا 15
پیاوی ئایینی به هیچ شێوه یه ك نه یتوانیوه له چوارچێوه ی ئه و گوتاره ده ربچێت كه له رابردوودا فۆرمی پێوه گرتوه ، چونكه ئاماده ییی پیاوی ئایینی له ئێستادا ته نها ئاماده بوونێكی رواڵه تییه و خودی
پیاوی ئایینی و گوتاره كه ی له رابردوودایه
First Year [email protected]. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
گوتارهكهی ئایینیو پیاوی خودیبهههمان دهشیهوێت لهرابردوودایهوئهوپێگهورۆڵهیكهلهكۆمهڵگهیهكیبهو ههر ههیبووه نهخوێندهواردائهمهش كه بمێنێتهوه، شێوهیهجۆرێك بههیچ ناواقعیهو ئهگهرێكیدوو ئهم لهنێوان جیاوازی ناكرێتنهكهین ب���ارودۆخ���هدا س����هردهمولهههمووروانگهكانیژیانیمرۆڤهوه.گهر ك���هش���هوه ل���هالی���هك���یكاریگهر ئایینی گوتاری لهرابردووداكردبێتهوهو خۆی شوێنی بووبێتوبكات، ئاراسته خهڵك توانیبێتیبهاڵمئهوهزیندویهتیوزیرهكیپیاویكاریگهریهی ئهم نهبووهكه ئایینیهۆكار كۆمهڵێك بهڵكو خوڵقاندوهوهك ح��اڵ��هت��هوهن ئ��هم لهپشت)عهوامیتاكوكۆمهڵگا،چلهروویلهروانگهی یان نهخوێندهواریهوهپیرۆزیهتی بێت، ئایینیهوه گوتاریكۆمهڵگه، الی ئایین چهمكیبهشداریكردنیپیاویئایینیلهكایه
بوونی تهقدیس كۆمهاڵیهتیهكاندا،تاك، الی ئایینی پ��ی��اوی م��هالو
ئهمانهوچهندینهۆكاریتر(.ئایینی پیاوی نهفهسهوه بهمئامادهیی سهردهمهدا لهم دهیهوێتههبێتوبوونیخۆیلهدهستنهداتگۆرانكاری كهمترین ئ��هوهی بهبێ
لهگوتاریخۆیدابكات.ئهوهیكهپیاوانیئایینیبهردهواملهجهختكردنهوه بریتیه سهرقاڵینگوتاری الیهنی كۆمهڵێك لهسهرجهختكردنهوانهش ئ��هم ئایینی،بهشێوهیهك وهرگرتوه فۆرمێكیانكهمێك ك��هس��ێ��ك ئ���هگ���هر ك���هلهتوانایدا ئهوا ههبێت خوێندهواریئایینی مهالیهكی لهبری دهبێت
پێشكهش وت��ار لهمزگهوتهكانهوهههموویان شتهكان چونكه بكات،شێوهی ئیتر دهكرێنهوهو دووب��ارهكۆمهڵهحهكایهتێكیانوهرگرتوهكهههمووساڵێكخولێكتهواودهكهنودواتردووبارهدهبنهوهوبهوشێوهیهزووربهی تهنانهت دهبن، ب��هردهوامنووسراونهتهوهو وت��اران��هش ئ��همحازرلهبهردهستتدان،بهشێوهیهكئهو بهپێی ئایینی كهمهالیهكیدوای دهزانێ كهههیهتی خشتهیهیلهههفتهیهكی ترو مانگێكی چهندپێشكهش وتارێك چ كراودا دیاریتهنانهت دهك���ات! ب����اوهرداڕان بهههندێكلهوئیماندارانهیكهبهردهوامهاتوچۆیئهومزگهوتانهدهكهنكهلێ وایان وتاربێژیانن، مهالیانه ئهمهاتوهپێشئهوهیمهالیئایینیدهمبكاتهوهئهماندهزاننئهوچیدهڵێو
باسیچیشدهكات.ئهم بهستوویی چهق بههۆیگوتارهوهكهبهراستیپروكێنهرهبۆ
تاكیباوهردارزۆرێكلهوكهسانهیهاتوچۆی ل�����هرۆژان ك���هرۆژێ���كلهئێستادا ك����ردوه م��زگ��هوت��ی��انوازیان مهالكانهوه گوتاری بههۆیههینی لهنوێژی لهبهشداریكردنهێناوهوزۆرێكلهوانهشكهئامادهینوێژیههینیدهبنتهنهالهبهرواجبدووباره گوتاری له بوونهكهیهتیوبوهوهیمهالكانبێزارنبهشێوهیهكزووربهیانپێیانخۆشهكهمهالدهمبكاتو بۆ نوێژهكهیان نهكاتهوهو
مزگهوتبهجێبهێڵن.مهالیانی پیاوانو گوتاری گهرئایینیگهشتبێتهئاستێكتهنانهتبهعهوامی ق��هن��اع��هت نهشتواننگوتاره ئهم دهبێ بكهن، كۆمهڵگهدهكرێت ئهقڵی پێوانهیهكی چ بهههڵیبسهنگێنین؟تهنانهتخودیبوونهته خۆیان ئایینیش پیاوانیلهناشیرین كاریگهر فاكتهرێكیخودی خستنی لهبهرچاو ك��ردنوئایین،لهمرۆژگارهدامهالوپیاوانیتهقلیدی گوتاری ترۆپكی ئایینیرواڵهت ن��هوهی گرتوهو ئایینیانئایینینو سكێچی ف��ۆرمو گهراییوبیركردنهوهی بهئهقڵو ك��اری��انشێوهیهك بههیچ نیهو ئهقاڵنیهوهقوڵهكانی ئهقاڵنیو لهمانا ناتواننخودیقورئانبگهن،بگرهلهههندێبیركردنهوهی دژایهتی حاڵهتیشدائهوهندهی ئهمانه دهكهن، ئهقاڵنیلهسهرخهڵكیعهوامدهكهن ئیشبههیچشێوهیهكناتواننكاریگهریئایینیو خوێندهواری چینی لهسهربهشێوهیهكی كۆمهڵگه تاكی گشت
گشتیدابنێن.كۆمهڵگهو بهتێگهشتنیهۆشیاربوونهوهیبهرامبهربهگوتاریپێگهی رۆڵو ئایینی ئ��هق��اڵن��یدهكهوێته ئایینی پیاوانی م��هالوپێگهیهیان ئهو چیتر مهترسیهوه،نابێتكهپێشترههیانبووهوچێژیانئاینی لێوهرگرتوه،كاریپیاوانیبهكاریگهری بهخۆخهریككردن بووهژیانی ترو الیهنهكانی لهسهر دانانلهو ئهوهنده مرۆڤهكان، رۆژان��هیبوارهداسادهبوونهتهوهجاریواههیهكه ل��هوهی دهب��ات گومان بیسهرلهبارهگای یان لهمزگهوته ئهو ئایاۆرك ل��ه ی��ان سیاسی حیزبێكیكۆمهاڵیهتی جهماوهیو شۆپێكی
دایه..؟بهرژهوهندی شوێنی مهالكانبوون داب��هش ك��هوت��وونو خۆیان
بهشێوهیهك حیزبهكاندا بهسهرههرحیزبهوههندێكمهالیلهخۆیكۆكردوهتهوهویهكیهتیهكیزانایانیبتوانن تاكو كردوون، درووست بۆلهحیزبدا بهرگریكردن لهسهنگهریرۆڵی پرنسیپێك هیچ گوێدانه بێبهرژهوهندخوازانهیخۆیانبگێڕنتاكوسهركردهوبهرپرسیحیزبهكانلێیانرازیبنوموچهكانیاننهبڕنونانبڕاونهبن؟ئهمانهنهكبهپێیئهو بهپێی بهڵكو ئایینی گوتاریئاوازهدهدوێنكهحیزبلهمێشكیئهوانداتۆماریكردوه،واتالێرهدائایینیهوه پیاوانی لهرێگهی ئایینفۆرمی حیزبو بهپاشكۆی ب��ووهحیزبی لهئۆرگانهكانی یهكێكشوێنی حیزب دواج��ا وهرگرتوهوئاینیش گ��رت��وهت��هوهو ئایینیدهستی لهسهر كردوه پاشهكشهی
مهالوپیاوانیئاینی؟پیاوانی وهزی��ف��هی ل��هم��ڕۆداخهریكه لهپاشهكشهدایهو ئایینیبهتهواویبهرهولهناوچووندهچێتلهناویش بڵێین دهتوانین یاخودوهزیفهیهی ئ��هم ب���هاڵم چ���ووه،پیاوانیئایینیلهالیهنحیزبهكانهوههاتوهو ب���هس���هردا گ��ۆڕان��ك��اریلهئێستاداحیزببووهبهفاكتهرێكیئایینی مهالی ئهوهی بۆ كاریگهرهاتوه حیزب نهبێت، لهپهراوێزدائایینی بهمهالی تری وهزیفهیهكیبهخشیوهكهئهویشبریتیهلهمهالینهك حیزبی مهالی بهڵێ حیزبی،فۆڕمێكی ئهمهش ئایینی، مهالینوێیمهالیهكهحیزبلهرێگهیئهمبهرامبهرهكهیو شهری مهالیانهوهشهڕیئایینلهئهستۆدهگرێت.
بههۆی ك��هش��هوه ل��هالی��هك��یپیاوانی م��هالو ب��ارودۆخ��هی ئ��همئایینی لهئێستادامهالی ئایینیهوهئهركوپێگهیفۆرمیفهرمانبهریوهرگرتوهوئهوهندهوهكپیشهیهكههڵسوكهوتلهگهڵئاییندادهكاتهیچئهوهندهوهكئهركێكیئایینیلێیناڕوانێت،واتابهتهواویماناوئایینی لهمهالی موقهدهس بوونیبهبوونێكی گۆڕاوه وهرگیراوهتهوهودن��ی��ای��یون��ام��وق��هدهسوم��ادیوگوزهراندنی لهپێناو پیشهگهرلێهاتوه ت��اوای رۆژان���هدا، ژیانیو ل��هن��اوهڕۆك ئایینیشچ م��هالیجیاوازیهكی هیچ ل��هرواڵ��هت��دا چتری فهرمانبهرێكی لهگهڵ نهبێتئهمه لهراستیدا كه حكومهتدا،تارادهی لهئایینو لێدانه ترۆپكی
بهبازاڕیكردنی.كردنی سهیڤ لهپێناو بۆیهمهرگهساتو لهو ئایینی گوتاریگهمهیهیكهتێیكهوتوهپێویستهمهالیئایینیبهخۆیوگوتارهكهیهوهئهقاڵنی گ��وت��اری تێپهرێنرێتوئایینی بیركردنهوهی رهس���هنوشوێنیئهمگوتارهسادهوسواوهیئایینی تهقلیدی گشتی هێڵیجهوههرو وهك تائاین بگرێتهوه،گوتاریئهقاڵنیبناسرێتوبتوانێت
خۆیمانیفێستبكات.
رواڵهتگهراییوپهراوێزبوونیجهوههریگوتار
د.ئهحمهدخهلیلبهشییهكهم
قاعیده و نۆژه نبوونه وه ی مه ترسیی تیرۆررادیكاڵو سیاسیی ئیسالمیی رێكخراوێكی كه قاعیده، رێكخراویسوننهگهرایه،بڕوایبهجیهادینێودهوڵهتیودامهزراندنیخهاڵتێكیمهبهستهش ئهو بۆ ههیه. جیهان لهسهرتاسهری ئیسالمی نوێیههموورێگاكانیبهكارهێنانیتوندوتیژی،لهبهردهمخۆیدابهكراوه
دهبینێتوبهكردهوهشههروایكردووه.تیرۆریستیو رێكخراوه سهرتۆپی كه قاعیده، رێكخراویبهكارهێنهرهكانیتوندوتیژییهبۆچارهسهریناكۆكییهسیاسیهكانلهجیهاندا،ئهگهرچیلهماوهیسێـچوارساڵیرابردوودابههۆی2001 ئهیلولی لهدوایپهالمارهكهی)11(ی ئهوگورزهجهرگبڕهیجیاجیاكانی ناوچه لهزۆربهی كهوت، بهری ئهمریكاوه لهالیهن كهئاستی كاریكردبووهسهر ئهمهش دیاربوو، پێوه جیهانداشكستیبهاڵم چاالكییهكانی، كهمبوونهوهی رێكخراوهكهو ههڵسوڕانیلهباریئێستادائهوهزیاترلهچهندمانگێكه،بههۆیئهوچاالكییهدهتوانێ هێشتا كه سهلماندویهتی ئهنجامیداون، تیرۆریستیانهیببزوێوكهسانێكیزۆرترلهڕیزهكانیخۆیدا،بهمهبهستینیشاندانیئامانجهكانی هێنانهدیی بۆ ههوڵدان بهرنامهو لهسهر سووربوون
بهێنێتهدی.بهتایبهتی جیهانداو لهسهرتاسهری قاعیده، رێكخراوی ئێستالهعیراقدا مهیداندایه. هاتنهوه لهههوڵی بهگهرمی واڵتێكدا، لهچهندسێساڵیرابردووداتێكشكابوو،بارودۆخی لهكاتێكداقاعیدهلهدووـئێستا چــووبــوو، سهقامگیری هێمنیو ــهرهو ب ئهمنی سیاسیوتیرۆریستانیسهربهقاعیده،جارێكیدیكهشكهوتنهوهئهنجامدانیوێرانكردن، تهقاندنهوهو شێوازهكانی گرتنهبهری توندوتیژیو كاریكهخوێنیسهدانكهسیبێتاوانیتێدادهڕژێ،ئهوهبووله)8(یمانگیكانونییهكهمیرابردوودالهبهردهمچهندتهالرێكیحكومهتیوههمانكاتلهناوچهیهكیبارزگانیداتهقینهوهیانئهنجامداكه)130(
كهسیتێداكوژراوزیاترله)400(كهسیشیتێدابرینداربوون.لهواڵتیپاكستانیشدا،رێكخراویقاعیده،بهتهقینهوهیهكلهنێوكوژرا، تێدا كهسی )90( نزیكهی كه دهستدا، تۆپی یاریگایهكیئاههنگوجهژنیسهری لهرۆژانی كرد. دا 2010 لهساڵی پێشوازیییهكهمی كانونی مانگی ی له)25( بهدیاریكراوی تازهشداو ساڵیوێست )نۆرس بهكۆمپانیای سهر ئهمریكیی فرۆكهیهكی رابردوودا،كه دیتروێتدا، شاری لهفڕۆكهخانهی نیشتنهوهی لهكاتی ئێرالینز(ههوڵێكی رووی بهرهو هاتبوو، هۆاڵنداوه پایتهختی لهئهمستردامینایجیرییهوه، الوێكی لهالیهن كه بوهوه، تهقاندنهوه سهرنهگرتوویبهناویعومهرفاروقعهبدولموتهلیبدادراوه.الوهكهلهالیهنرێكخراویههڵسوڕانیان ناوهندی كه عهرهبدا، دورگــهی لهنیمچه )قاعیده
لهیهمهنه،بۆئهنجامدانیئهوتهقینهوهیهئامادهكرابوو.جیاجیاكانی لهناوچه قاعیده، رێكخراوی ئێستای ههڵسوڕانیههڵوێسته مایهی بۆته دهوڵهتیدا، نێو ئاستی لهسهر جیهاندا،
قـوربانیـی ده ستــی فـه قیـهه كانـی نائه قاڵنیــه تی ئایینــی
شێخشههابهدینیسوهرهوهردی
سوهرهوهردناوی سورهبهرد یان سوهرهوهردكوردییهكانی لهشارۆچكه یهكێكهنزیكیزهنجانلهباكوریرۆژئاوایئێران،كهبهناوچهیمیدیایكۆن)االصگخری)346( دهناسرێت،حـــــوقـــــل)367(ك، أبــــن ك،ابو و الحمودی)636(ك یاقوتالفداء)732(ك،وهكوناوچهیهكیشاخاویباسیانلێوهكردووه،كهرۆژههاڵتیكوردستانپێكدههێنێتولهباشوریشهوهنزیكهیسێلهسهرشاخاوییه، ــهی ــاوچ ن چــــواریدهكهوێته سوهرهوهرد ههروههاباكوری ناوچهیهوهو ئهم باكوریههرێمی لهبهرزاییهكانی شارهزوور
كوردستانلهگهڵئێران.أبنحوقللهكتێبهكهیدابهناویباسی ل314( أالرض، )ص��وره "سوهرهوهرد كه كردووه، ئهوهیژیانو خۆشگوزهرانیو ــهڕووی لشوێنو جوانی ــاوهــهواو ئ پاكیفراوانیناوچهودیمهنهجوانهكانیكاتێك دهچــێــت، لـــهشـــارهزووربهسهریدا دهستیان كــوردهكــان
گرت".گهشهورۆشنبیری
كهسه ئهم بهناوی سهبارهتخهلهكان ئیبن هــهروهك مهزنه،باسیلێوهكردووهناوی)یهحیاكوڕیحهبهشكوڕیئهمیرهك(هوناویههڵبژێردراوی)ابوالفتوح(هوههروهها )شههابهدین(ه، نازناویناو شههیدیش ــان ی ــوژراو ــهك ببهجوانی ئیبنخهلهكان دهبرێت،ناوهكوردییهكانیتۆماركردووهوكوردبووهو لهبهرئهوهی ناسیونی،نیشتیمانهكهینزیكهلهنیشتیمانیسوهرهوهردییهوه،ههربۆیهوشهیـــردووه ــرهك(یتــۆمــارك ــی ــهم )ئبچوككراوهی ــهوهی ئ بهبهڵگهیناوی)ئهمیر(هلهبهرئهوهی)ك(ــازهدا ت ــۆنو ك كـــوردی لهزمانیئهلكێتبهكۆتاییئهوناوانهی،كهبچوكدهكرێنهوهوهكو:خهلیل=خهلك/شێخ=شێخكو..هتد.
ســــوهــــرهوهردیلــهمــاوهیشهشهمی ســـــهدهی نـــیـــوهیمێژووی دایكبووهو له كۆچیدانێوان دهكهوێته لهدایكبوونی)545ك_1150ز(و ســااڵنــیلهساڵی ــهوهو 1155ز(ی )550ك_دوایی كۆچی كۆچیدا )586(ژیانی سهرهتای سااڵنی كــردوه،بردووهو بهسهر سوهرهوهردا لهیهكهمی رۆشنبیری لهوێش ههربێت ئاینی ئهگهر بهدهستهێناوهسۆفیگهری، یان فهلسهفی یان
ئهوتۆ زانیارییهكی هیچ ــهاڵم بیهكهمی زانستی قۆناغی لهسهر
لهبهردهستدانییه.زانستهوه بهو سوهرهوهردیلهشارهكهیدا كــه نــهوهســتــاوه،له زۆرێك وهكو بهدهستیهێنابوو،قوتابیانیزانستیهاوسهردهمهكهیسهفهرگهلێكیزۆریئهنجامداوبۆزانستی دهگــهڕاو داناكان ــاو زانبوو پاشتر ـــنو ـــرت وهردهگ ــێ لبهسۆفیوئهوهیئهوانئهنجامیانوهكو ــرد ــك دهی ئهمیش دهداوبهتواناكردنو ههوڵدانو كۆششوههروهك رۆحــی، پاككردنهوهیبهناوی كتێبی ــن دوای له خــۆی
)المطارحات(دادهڵێت:نزیكهی گهشته تهمهنم "ئهوهسیساڵوزۆربهیژیانملهسهفهروبۆ بردو بهسهر پشكنیندا گــهڕانوبێ، پێ زانستم دهگــهڕام كهسێكنهگهشتمبهوهی،كهكهسێكههواڵییان ههبێ پیرۆز زانستی لهسهر
باوهڕیپێیبێتوشهیدایبێ."ــهری ــهف ســــوهــــرهوهردیسمهراغهو ــۆ ب كــرد رۆژهـــهاڵتـــیــاوا رۆژئ بۆ رۆشــت ئهسفههانوبچوك ئاسیای شــامو واڵتــی بۆمامۆستا ئێستا( ــای ــی ــورك )تیــهكــهمــیــنــهكــانــیلــهمــهراغــهمامۆستا ئهلجیلیو )مهجدهدینفهخرهدینئهلڕازی(بوون،ههروههالهئهسفههانیشچاویبهقوتابیفهیلهسوفیبهناوبانگئیبنسینا
كهوتوبووبههاوڕێی.به پهیوهندی سوهرهوهردیشێخفهخرهدینئهلماردینیهوهكرد،كههاوڕێیهتیلهنێوانیانداههبوو،وادهردهكهوتئهولهژێركاریگهی)مهشائی( رێــگــای ــهبو ــهزه مكرد سهفهری لهپاشان بوو، دامایهوهو لــهوێــدا دیــاربــهكــرو بۆئهمیر)خهربوت به پهیوهندیئهرسهالن(هوه قهره عیمادهدینكردووكتێبی)االلواحالعمادیه(ی
بهدیاریپێبهخشی.ـــدا ـــهش ـــان ـــهم لــــهگــــهڵئ)ماسینیون( رۆژهـــهاڵتـــنـــاس
ـــرهوهردی ـــوه ــهس پــێــیــوایــه،كمهزههبی)االشراقی(لهواڵتیئهمئهمیرهدادامهزراند،پاشئهوهشچووبۆحهلهبولهوێنیشتهجێبوو،لێرهشهوهرووبهروویكۆتاییه
مهرگهساتبارهكهیبوویهوه.ئیسالمی )فهیلهسوفهكانیبـــهشـــهوه: دوو بـــه ـــن ـــرێ دهكئیشراقو ــلــهســوفــهكــانــی فــهیفهیلهسوفهكانیمهشائى،سهرۆكوئیشراقی فهیلهسوفانی رێبهریشههابهدین شیخ ئیسالمیلهزانایانی كه سوهرهوهردییه،پهیڕهوانی شهشهمهو ــهدهی سالدین ق��ط��ب وهكـــو: كــهمــتــرنشیرازی،شهرزوری،لهمرێبازهداپشتبهدووشتدهبهسترا:بهڵگهوكۆششو ئهقڵیو سهلماندنی
پاككردنهوهیروح.فهلسهفهی رێبهری سهرۆكومهشائیئیسالمی،شیخئهلڕهئیسئهبوعهلیسینایهوپهیڕهوانیشیفارابی، .الكندی، وهكــو: زۆرنابوعلیسینا،خواجهنصیرالدینــنرشد ــاد،اب ــردام ــی ط��وس��ی ،ماندلسی،ابـنبـاجـهانـدلسـی،ابـنرێبازهدا لهم انـدلسـی، الط�ائغبهبهڵگهوسهلماندنی پشت تهنها
ئهقڵیدهبهسترێت(بیریفهلسهفهیئیشراقی
یۆنانیهكانباوكیراستهقینهیمانایهی بهو ئهمهش فهلسهفهن،تێدا گومانێكی هیچ راستیه ئهونیه،ههروهكفهلسهفهیسوكرات)469ـ399(پ.زلهنێوانمیسالیوماددی)ماتریال(یداكۆبووهتهوه،ههرلهوكاتهشدافهلسهفهیمیسالیفهلسهفهی بهسهر سهركێشیئهفاڵتوون ــهی ــارهك ــدك ــن ــوێ خكردوو وه ز. )427ـ347(پ.فهلسهفهیماتریاڵی)المشائیة(ئهرستۆی)384ـ321( بهسهر شئهفاڵتوون خوێندكاری پ.ز
سهركێشیكرد.ــیئــیــشــراقبۆ ــســهف ــهل فئهفاڵتوون یۆنانی فهیلهسوفیهـــهروههـــائهم دهگـــهڕێـــتـــهوه،
14بیروڕا
حــهســـهنیــاســیـــن
ئێستا رێكخراوی قاعیده ،
له سه رتاسه ری جیهاندا و
به تایبه تی له چه ند واڵتێكدا، به گه رمی
له هه وڵی هاتنه وه مه یداندایه
پێناوهدا، ــهم ل لــهســهركــردن.كه ئۆباما، ئهمریكا سهرۆكیپشوودابوو بهسهربردنی لهكاتیخۆی مۆڵهتهكهی له)هاوای(،گشتی رای دایه دڵنیایی بڕیوبهرانبهر ئهمریكا كه ئهمریكیسهرنهگرتووهی هــهوڵــه ــهو برێكخراویقاعیدهبۆئهنجامدانیلهفڕۆكهخانهی تــهقــیــنــهوهنابێتو ــگ دهن بێ دیتروێتدا،دهچێت ئهوانهدا ههموو بهدوایجێبهجێكهری یارمهتیدهری كهبوون. سهرنهگرتووهكه ههوڵهههرلهمبارهیهوهجۆنبرینان،كــهراوێـــژكـــاریئــۆبــامــایــهبۆكه رایگهیاند تیرۆر، نههێشتنیئهوهی لهسهر واڵتهكهیسوورهلهڕهگهوه قاعیده رێكخراوی كهلهم ههوڵهكانیان ههڵكێشێولهئهفغانستانو كه پێناوهدا،.. یهمهنو پاكستانو عیراقوئهگهر دهیسهلمێنێ ــه ــان داویكهسانیسهربهقاعیدهبیانهوێڕابكهن، ئهمریكا ــت ــهدهس لتــاســهرخۆیان نــاتــوانــن ئــهوائهمریكا چونكه حهشاربدهن،تێكشكاندنی لــهســهر ســـوورهپاكستانو لهیهمهنو قاعیده
ئهفغانستان....هتد.رێكخراوی ئێستا ئـــهوهیدهدا، بـــۆ هـــهوڵـــی ــده ــی ــاع قــۆیو ــۆنــۆژهنــكــردنــهوهیخ بئێستایجیهاندا، له ههڵسوڕانیدهوڵهتانی داهاتوودا، ماوهی لهناچاردهكات بهرهیدژبهتیرۆربهرهیشهڕهكهیاندژبهقاعیدهووردتر بكهنو بهرفراوانتر تیرۆرمشوری ــان ــردووی راب لهئێستاوبهرهنگاربوونهوهیقاعیدهبخۆن!
ئیشراقیهكهیدا له فهیلهسوفهبوو زهردهشتیدا كاریگهری لهژێرلهسهردهمانیدوایدا.ئیشراقیهتشێوازی بهواتای ئهفاڵتوون الیبهسهر جیهانه ــهوهی ــوون ــاڵوب بئهقڵییهكهمدا)ئهقڵیكارا(بهاڵمبهواتای ئیسالمیدا لهشێوازیگهشتنهبهمهعریفهیراستهقینه،و زهوق ــهی ــگ ــهڕێ ل ئـــــهوهشدۆزینهوهیه)الذوقوالكشف(نهكلێكۆڵینهوهوسهلماندنی لهڕێگهی
ئهقڵی.قوتبهدینشیرازیلهپێشهكی)حكمه ــاوی ــهن ب كتێبهكهیدادهڵێت:" للسهروردی(دا االشــراقـــهزراو دام دانایی)حیكمهت(یبنهمای لــهســهر ئیشارقدا لــهدۆزینهوهیه)الكشف(،وهههروههافارسهكان الی ئیشراقی داناییجۆری بۆ دهگهڕێتهوه ئهویشحیكمهتیان ئهوهی لهبهر یهكهم،والكشف(، )الـــذوق بهرمهبنایواتا ئیشراق له مهبهست لێرهدائهقڵو رووناكیهكانی دهركهوتنیدارژانیانه)فهیز( ــهوهو درهوشــاندهروونهكاندا بهسهر كردنیانهبوونیاندا، ــهرهد ــوج م لهكاتیبهرمهبنای فارسهكانیش ههروهكچاویان ئــاشــكــراكــردن زهوقولهدهستخستنیحیكمهتدهبڕی،رابهرهكانی پێشڕهوو هــهروههــائهرستۆو له بێجگه یۆنانیش،باوهڕییان متمانهو پهیڕهوانی،بهڵگه لێكۆڵینهوهو لهسهر تهنها
ههبووه."له یهكێكه ســوهــرهوهردیفهلسهفهی گهورهكانی بیرمهندهـــای وات ئـــهم الی ، ئــیــشــراقــیو )زهوق بهتهنها )االشــــراق(كهشف(نیه،چونكهسوهرهوهردیبهكاری تایبهتی شێوازێكی بۆ)خودا، كه مانایهی بهو هێناوهرووناكیرووناكیهكانه(لهڕووناكیــیتر ــان ــهك ــی ــاك ـــــهوهوهروون ئدهردهچێت،كهكۆڵهكهیههردوولهگهڵ رۆحییه. ماددیو جیهانیئهوهی ســوهــرهوهردی ئهوهشدازیادكردووه،كهیهكهمرووناكیفهیزی لهیهكهمهوه دهركــهوتــووله بریتیه ئهویش كه وهرگرتوه)الله(كهرووناكیرووناكیهكانه،ههروههاسوهرهوهردیجیهانێكیلهنێوان دادههێنێت ناوهندیترئهقڵی)رووناكی ههردووجیهانهماددی جیهانی رووناكیهكان(وبهجیهانی دههێنێت ــاوی ن كهبهرزهخوجیهانیمیسالی،ئهمهشجیهانیمیسالیمانلهفهلسهفهی
ئهفاڵتووندابیردێنێتهوه.و/عومهرعهبدولكهریمقادر[email protected]
مهزاریسوهرهوهردی
First Year [email protected]رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
ئیشراق واتا ده ركه وتنی رووناكیه كانی ئه قڵ و
دره وشانه وه و دارژانیانه )فه یز(كردنیانه به سه ر ده روونه كاندا
له كاتی موجه ره د بوونیاندا
شێخی ئیشراق واداده نێت، كه بیرو فیكری مرۆڤ به ته نها ناتوانێ زانین و مه عریفه ی ته واو به ده ستبهێنێت.
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
بیروڕا 17
ئاراسرهفیق
له مپه ره كانی به رده م كرانه وه ی دیموكراسی له توركیا
یهكێكه دیموكراسی سیستهمیمۆدێرنهو لهدهرهاویشتهكانیلهڕۆژئاواوهسهریههڵداههروهكعهلمانیهتوناسیۆنالیزموچهندكرد نهشونمایان چهمكێكیتروهكوئهلتهرناتیڤێكپیادهكرانبهشێوهیهكی ل���هڕۆژئ���اواداسهركهوتوانه زۆر تاڕادهیهكتوانیانئامانجیخۆیانبپێكنوكۆمهڵگاكانی واقیعی لهگهڵخۆرئاوادابێنهوه.ئهمهشوایبوون بارگاوی كه كرد لهوانهبهبیرینوێیرۆژئاواشهیدایانهگواستنهوهی ب��ۆ تێكۆشانواڵتهكانی بۆ چهمكانه ئ��هوبهبێ ل��هڕۆژه��هاڵت��دا خ��ۆی��انزهمینهسازییهكو هیچ گوێدانهبۆ هاوواڵتیان ئامادهكاریهكیبیرهنوێیه، ئهم ههرسكردنیكار قۆناغێك بهچهند دهب��ووبكهنو پراكتیزهكردنی ب��ۆستراتیژی ئامانجێكی وهك��وسیاسیاندا ل��هئ��هج��ێ��ن��دایئهو دیارترینی بیچهسپێنن.لهناوچهكانی كه چهمكانهشله بهمۆدێلو بوون رۆژههاڵتدابهڕێوهبردنیواڵتدابانگهشهیانب��ۆك���راه�����هرزوورێ����ڕهویونكردو خۆیان راستهقینهیلهناوهرۆكی خ��اڵ��ی��ب��وون��هوهتهنها خ��ۆی��انو راستهقینهیرواڵهتی فۆڕمێكی لهشێوهوتوركیاش دهوڵ��هت��ی م��ان��هوه.رێگادا بهههمان دهیویستپشتبهستن به بكات گ��وزهرئایینی دهوڵهتێكی كه بهوهیتابتوانێت ب���وو ت��ۆت��ال��ی��ت��ارلهسیستهمی ریشهیی گۆڕانیمۆركی ب��ك��اتو س��ی��اس��ی��دافۆڕمێكی به فڕێبدتو ئایینینمایش خ��ۆی عهلمانی نوێیعهلمانیهته ئهم بهاڵم بكات،مۆدێلهی ئهو وهكو نهیتوانیجێی ههبوو ل��هرۆژئ��اوادا كه
تورکیاگۆڕستانیپارتهسیاسییهکان
First Year [email protected]
له سه ره تای ده سه اڵتی ئه تاتوركه وه تائێستا دادگای ده ستووری توركیا زیاد له سی رێكخراوو پارتی سیاسی هه ڵوه شاندوه ته وه و
قه ده غه ی كاری سیاسی له ئه ندامه كانیان كردووه
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
داواكارینلهونوسهرهبهڕێزانهیكهئهركدهكێشنوبابهتبۆرۆژنامهكهماندهنێرن،گهرڕهچاویئهمچهندخاڵهیخوارهوهبكهنسوپاسیاندهكهین:
1(پێویستهبابهتهكانیبیرڕانوسینبن،نهكئامادهكردنووهرگێران.2(پێویستهنوسینهكانلهیهكبهشزیاترنهبن
3(نابێتبابهتهكانله600وشهتێپهرن.4(پێویستهوێنهینوسهرهكهلهگهڵبابهتهكهداهاوپێچبكرێت.
باڵوكردنهوهی چانسی باڵونهكرایهوه گهر رۆژ 15 بۆماوهی بابهتهكهوه ناردنی بهرواری له )5نامێنێت.
بۆپهیوهندیوناردنیبابهتدهتواننسودلهمئیمهیڵئهدرهسهوهربگرن:[email protected]
ئاگاداریهكلهبهشیبیروڕایرۆژنامهیدهستوورهوه
بوونی بههۆی بكاتهوه، خۆیرهگهزپهرستانهیهی مهیله ئهوسهركرده لهبیركردنهوهی كهئهو ن��اس��ی��ۆن��ال��ی��س��ت��هك��ان��یههبوو، توركیادا سهردهمهیع��هل��م��ان��ی��هتل���همواڵت����هداپهرستانهی ڕهگ��هز بهرگێكیكرابهبهرداو،بووبهپاشكۆیبۆ ئ��هت��ات��وركو ئایدیاكانیمیتۆدی تایبهتیهكانی مهرامه
بهكارهێنرا. كهمالیزمل��هدای��ك��ب��وون��یف����هزایدیموكراتیلهتوركیاداپاشئهوگۆڕانهریشهییهیكهلهجیهانداروویداتوانیرهوڕهوهیمێژووبگۆڕێت، تردا بهئاڕاستهیهكیئهمریكا ههژموونی زاڵبوونیوهكوهێزێكیزهبهالحلهدونیادالهبهرامبهر بهئهمریواقیع بووسۆسیالیستیدا ب��ل��ۆك��یراوهستا،ئیدیدهوڵهتانیتازهئهوهیان ههوڵی پێگهیشتوودهوڵهته ب��هه��اوك��اری دهدا
جهنگ س��هرك��هوت��ووهك��ان��یقهیرانانه ئهو لهههموو خۆیانئهو لهئهنجامی كه رزگاربكهنرووبهڕوویان نهگریسهدا شهڕهتوركیاش دهوڵ��هت��ی ب���وهوه،نوێ دی���ارو هێزێكی وهك���ول���هڕۆژه���هاڵت���ین��اوهڕاس��ت��داوهستابوو، خۆی لهسهرپێی
گوشاره بههۆی قۆناغهدا لهودهرهكیهكانهوه ن��اوخ��ۆی��یوكرانهوهو بهالی مهیلی زیاترئاڕاسته دیموكراتیدا ف��هزایئهو دهسهاڵتدارانی بۆیه بووبهڕێبهرایهتی توركیا كاتهیپارتیگهلیكۆماریبهناچاریقهبووڵكردو بارودۆخهیان ئهوتوركیا ئیدی بوون. ملكهچیحیزبیهوه تاك لهسیستهمیچهندین حیزبیو فره بۆ گۆڕادهركهوتنو سیاسی پ��ارت��یلهناو فراوانیان پانتاییهكیج�����هم�����اوهرداداگ���ی���رك���ردولهسهر سانسۆر ت��ارادهی��هكرۆڵی ن��هم��او رۆژن��ام��هگ��هریسیاسیدا لهمهیدانی جهماوهر
پهرهیسهند.پارتی ئ��اش��ك��رای��ه وهكلهالیهن كه توركیا دیموكراتیچهندكهسێكیوهكو)عهندنانمهندهریسوجهاللبایاروفوئادكورڵتان( رهفیق و كوپهرلو
چاویان ئهمانه دام��هزرا هوهدهبوو كه بوو لهههڵبژاردنێكئهنجامبدرێت 1950دا لهساڵیكهبهیهكهمینههڵبژاردنیئازادلهتوركیادا دهكرێت ههژماركورسیهكانی زۆرترین توانییانبكهن، دهستهبهر پهڕلهماندهستهاڵت دهستاودهستكردنیلێرهوههاتهگۆڕێوبۆیهكهمینكه كۆماری گهلی پارتی جاردامهزرێنهری ئهتاتورك كهمالدوورخرایهوه. لهدهسهاڵت بووههروههائهمگۆڕانهسهرهتایق��ۆن��اغ��ێ��ك��ین���وێب���ووبۆدهستكهوتێكی چهند توركیاوتوركیا دهوڵ��هت��ی بۆ مهزنیچهند دهس����ت����هب����هرك����ردورێككهوتننامهی پڕۆتۆكۆڵودهوڵهته لهگهڵ ستراتیژیانزلهێزهكاندامۆركرد،هاوكاتله18یشوباتی1952داتوركیالههاوپهیمانیهتی بهئهندام بووباكوریئهتڵهسیدا)ناتۆ(.
كرانهوهیهی ئ��هو لهگهڵواڵتانیرۆژئاوابهڕوویتوركیاداگرنگهكهیهوه پێگه بههۆیخهڵكی ناویندا، لهڕۆژههاڵتیزی���ات���ره���وش���ی���ارب���ون���هوهوبهپرنسیپهكانی ئاشنابووندی��م��وك��رات��یوه���هوڵ���دانبۆمهسهلهیهكی چهند هێنانهدیگ��رن��گك��هب��ۆم��اوهی��هك��یدورودرێژخهفهكرابوونووازیانلێهێنرابووپێویستبووبهژیرانهبكرێتو لهگهڵدا مامهڵهیانبهڕێگهی بكرێنهوه یهكالییمهسهلهی وهك دیموكراسی،نهتهوهییهكانو كهمه مافیلهناو رۆڵ���ی���ان ه���هروهه���اههستی بزواندنی كۆمهڵگاداوئایینیلهالیهنتهیارهسیاسیهمیانڕهوهكانهوه، ئیسالمیهدوو ئ���هم ئ��اش��ك��رای��ه وهككهمالیهكان ههمیشه الیهنه
بهمهترسییانزانیونبۆسهرتوركیاو نهتهوهیی ئاسایشیلهڕوویاندا بیانوو بهچهندیندهسهاڵتیان وهستاونهتهوهوسنورداركردوون،وهكدهزانینگهلی پارتی بهشكستهێنانیلهههڵبژاردنهكاندا ك��ۆم��اریكۆتاییهاتنیكهمالیهكان واتایبڕیاردا، لهناوهندهكانی نهبووكهمالیزم رێ��ب��ازی چ��ون��ك��هكونو ل��هه��هم��وو ب���هت���هواویجێگهی توركیادا قوژبنێكیههروهها كردبوویهوه، خۆیسوپا جهنراڵهكانی دهسهاڵتیبهپارێزهری خۆیان ههمووكاتزانیوهو كهمالیزم میتۆدیههبووهو رههایان دهسهاڵتێكیزۆرجار كه بڕیارداندا له ههیهلهبهرامبهر لهمپهر بوونهتهدیموكراتخوازانهدا هێزه ئهوداوه ریفۆرمیان ههوڵی كهسهلماندنی بۆ لهتوركیادا،جار چهندین راستیهش ئ��هملهالیهن س��هرب��ازی ك��ودهت��ایس���هرك���ردهك���ان���یس���وپ���اوهكودهتای وهك ئهنجامدراوه27یمایسی1961كهلهالیهنئهنجامدرا گورسیلهوه جهمال
مهندهریسدا، عهدنان بهسهر12ی ك���ودهت���ای ه���هروهه���اسهرۆكی لهالیهن ئاداری1971لهدژی تاغماچ مهمدوح سوپائهنجامدرا، دیمیرێل سلیمان12ی ك���ودهت���ای ه���هروهه���ائهیلولی1980لهالیهنسهرۆكیلهدژی ئیڤرین كهنعان سوپا
سلێماندیمیرێل.ی��هك��ێ��ك��یدی���ك���هل��هودیموكراتیهتی لهمپهرانهیلهو گ���ێ���ژاوهوه خ��س��ت��ووهت��هواڵتهدادهستووریههمیشهییی1924 لهساڵی كه توركیایهكهمالهوه مستهفا ل��هالی��هنبهندی چ��هن��دی��ن دان�����راوهوپرینسیپهكانی لهگهڵ تێدایهمرۆڤدا مافی دیموكراتیهتوئاماژه ل��ێ��رهدا ن��ای��هن��هوه،بهچهندبهندێكدهكهینلهوانهبهندی68كهدهڵێت:)ههموولهدایك ب��هئ��ازادی توركێكدهب��ێ��ت(.ل��هب��هن��دی69ش��داتوركهكان )ه��هم��وو ه��ات��وه
بهرامبهربهیاسایهكسانن(.بهندی چهندین ئهمانهولهبوونی كهنكوڵی تێدایه ترین��هت��هوهی��هك��یدی��ك��هدهك��اتلهتوركیادابێجگهلهتورك.
دادگای دهسهاڵتی هاوكاتبنهرهتیتوركیابهپشتبهستنبهبهندهكانیدهستوورچهندینبریاریداوهكهدژیمافیمرۆڤودیموكراتیهت بنهماكانی دژیدهسهاڵتی لهسهرهتای بووه.له زیاد تائێستا ئهتاتوركهوهسیاسی پارتی رێكخراوو سیقهدهغهی ههڵوهشاندوهتهوهولهئهندامهكانیان سیاسی كاریپارتانهشدا ئهم لهناو كردووه،سیاسی پ��ارت��ی ك��ۆم��هڵ��ێ��كدواكاری ب��ووه. تێدا ك��وردیئهمدادگایهشداخستنیپارتی)D.T.P(دیموكرات كۆمهڵگهیبوو.وهكدهزانینپارتیناوبراودیموكراتخواز كوردی پارتێكیمافه هێنانهدی ههوڵی ب��وودهدا ك��وردی نهتهوهیهكانیلهباكوری ئاشتیانه بهڕێگهیكوردستاندا.لهمسااڵنهیدوایداقهبارهوسهنگیلهناوپڕۆسهیبهتهواوی توركیادا سیاسیپانتاییهكی ك���ردو گ��هش��هیف��راوان��یل��هن��اوج��هم��اوهریداگیركردبوو توركیادا كوردیشۆڕكردهوهو خۆشی ت��هرزیخهڵكیدا ل��هگ��هڵ كۆنتاكتیبههێزبوو،ئهوگهشهكردنهشلهماوهیدهسهاڵتیپارتیدادو)A.K.P(زیاتر گهشهپێداندادواجار وهرگرت، خۆی فۆرمیلهژێرسایهیدهسهاڵتیئهوانداودیموكراسیانه بهشێوهیهكیبه ه��هڵ��ب��ژاردن��هوه لهڕێگهیپارتی پهرلهمان ئهندام 21زیاتر دیموكرات كۆمهڵگهیلهناو خۆی قورسایی سهنگو
دهرخست. توركیادا دهوڵهتیبهداخستنیئهمپارتهجارێكیواڵتهدا لهو دیموكراتی دیكه
لهكهداركرا.گهشهپێدان دادو پارتیلهم خێرا زۆر بهشێوهیهكیبهرچاوی گهشهی دواییانهداخولی لهدوو بینیو بهخۆیهوهسهركهوتنی ه��هڵ��ب��ژاردن��داریفۆرم ههوڵیدا بهدهستهێناوئهو س��ی��اس��ی لهسیستهمیواڵتهدابكاتوسهرنجییهكێتیئهوروپابهالیخۆیدارابكێشێتنزیكبوونهوهی بهمهبهستیئهوروپاو لهیهكێتی توركیائامانجه ئ���هو ه��ێ��ن��ان��هدیكه ت��ورك��ی��ا س��ت��رات��ی��ژی��هیسیاسیه پارته لهئهجێندایتوركیهكانداخهونێكیلهمێژینهب���وو،ب��ۆی��هدی��ارت��ری��نك��اریلهم گهشهپێدان دادو پارتیلهپرۆژهی بریتیبوو ریفۆرمهداكرانهوهبهڕوویكورددا،دیارهبوو گرنگ ههنگاوێكی ئهمهشلهسهركرا زۆری مشتومڕێكیلهمیدیاناوخۆییوجیهانیهكاندا،پارتی واب��وو پێیان ههندێككرد پهلهی دادوگ��هش��هپ��ێ��دانلهمههنگاوهیداچونكهچهندینكالسیكی بیركردنهوهی ساڵهخۆی جێگهی توركیادا لهناوگشتی رای چ��هس��پ��ان��دوهوراهێناوه ئهوه لهسهر توركیایلهبنهماكانی ب��هرگ��ری ك��هكهمالیزمبكهنوههرالدانێكلهوبزانرێت بهمهترسی پرنسیپانهبهم توركیا، ئایندهی سهر بۆچهواشه گشتیان رای شێوهیهتهنها لهكاتێكدا ك����ردووه.الوازكردنی لهسهر مهترسیرۆڵیمیتۆدیكهمالیزمههیهلهكایهیسیاسیتوركیادا،بۆئهمناسیۆنالیسته پارته مهبهستهخۆیان كه رهگهزپهرستهكانتوركیای دهوڵهتی بهپارێزهریدهیانهوێت دهزان���ن، كهمالیوهك���وخۆی ب��ارودۆخ��ه ئ��هودهستیانكرد بۆیه بمێنێتهوه،بۆ وورد زۆر پالنی بهدانانیههوڵهكانی رووبهڕووبوونهوهیویستیان س��هرهت��ا A.K.Pدهستووریهوه دادگ��ای لهڕێیب��هچ��هن��دب��ی��ان��وی��هكئ��همبهاڵم ههڵبوهشێننهوه پارتهناچار ب���وون. شكستخواردوبهكارهێنا ت��ری��ان رێگایهكیA.K.P پڕۆژهكانی لێدانی بۆههڵوهشاندنهوهی ئ��هوی��شدادگایی لهالیهن بوو D.T.Pبهتۆمهتی ب���ن���هڕهت���ی���هوهبۆ ه��اوس��ۆزی هاوكاریكردنووهكو نههێنانیان ناو و P.K.Kبۆ تیرۆریستی رێكخراوێكیراستهقینهی رووی تر جارێكیدیموكراتیان پیشانداو خۆیانلهوواڵتهدابهرهوچارهنووسێكی
نادیاربرد.
ئه نوه ر حسێن )أ.بازگر(به شی دووه م و كۆتایی
مــۆدێــلــی حــیــزبــایــه تـــی لــه كــوردســتــان ئـاسـتـهنــــگ،گـرفـتـهكــــانوئـهڵـتـــهرنـاتـیـڤـهكــــانــی
بیستدا س���ه ده ی ل��ه س��ه ره ت��ای ئه تاتورك ده ستیكرد به كۆپیكردنی خۆرئاوایی حیزبایه تی مۆدێلی زۆریش تاراده یه كی له توركیاو هه ربۆیه ب���وو، س��ه رك��ه وت��وو دیموكراسی له پراكتیزه كردنی زۆربه ی توركیادا له كۆمه ڵگای جێهێشت و دراوسێی واڵته كانی كرد، ب���ه رچ���اوی گ��ه ش��ه ی��ه ك��ی له واڵتانی باس كه زۆرج��ار بۆیه له خۆرهه اڵتی ده كرێ دیموكراسی ناوی ئیسرائیل له پاڵ ناوه راستدا ده وڵه تی دووه م وه ك��و توركیا دیموكراسی خۆرهه اڵتی ناوه راست ده توانی كوردیش ده ب��رێ، ناو كه بكا شت هه مان له ئێستادا
ئه تاتورك كردی .ئه وه مان جار چه ندین ئێمه ئه وروپیه كان ل��ه ئ��ه م��ه ری��ك��ی و ب���ه رده وام ئ���ه وان ك��ه بیستوه كوردستان له هه رێمی پشتیوانی ده ك������ه ن، ب���ه م���ه رج���ێ ك���ورد پره نسیپه كانی دیموكراسی ، یاسا، ئازادی كۆمه اڵیه تی و عه داله تی تاكه كه سی و راگه یاندن و مافی ژنان
پیاده بكه ن.ئ���ه و ح��ی��زب��ه ی ده ی��ه وێ��ت پێشه نگ و ل���ه م���ب���اره ی���ه وه به هیچ ده ب��ێ ده ستپێشخه ربێ له سه ر م��س��اوه م��ه ش��ێ��وه ی��ه ك سێكۆیالر سیاسی سیستمی ئاسته نگ بێ دڵنیاشبێ نه كات و
ئه مه به ده ست نایه ت.چونكه له كێڵگه یه كی سیاسی بته وێت گ��ه ر كوردستان وه ك��و خۆرئاوایی حیزبی مۆدێلی كۆپی له سه ر قسه ن��اك��رێ��ت ب��ك��ه ی ، ته قلیدی و له حیزبایه تی مۆدێلێك سوننه تی و كۆنخوازو كۆنه په رست بده ی رێگا ناكرێ یان نه كه ی ، فه نده مێینتالیزم بز ووتنه وه كانی بخه نه كۆمه ڵگا بكه ن و گه شه مه ترسیدارو پاشه كشه ی به رده م
ترسناك.هێزێكی هه ر گه ر بێگومان فه نده مێینتالیزم.. كۆنزه رڤاتیڤ ده س��ه اڵت��ی ل��ه گ��ه ش��ه ب��ێ و روو بكه وێته ده ست، نه ك پرۆسیسی دیموكراسی ئیفلیج ده كات، به ڵكو حیزبایه تی مۆدێلی دێ��ت رێ��ك ئه فغانستانی سۆماڵ و س��ودان، سه رده می تاڵیبان و مه ال عومه رمان ده یكاته ده ك����ات و ك��ۆپ��ی ب��ۆ م��ه رج��ه ع��ی س���ه ره ك���ی خ��ۆی و جێبه جێكردنی به سه ر كۆمه ڵگادا.
بكه ین چ���اوه ڕێ نابێ خ��ۆ گه شه ی دان و رێ��گ��ا ل��ه ك��ات��ی سیاسی ئیسالمی ئ��ه ح��زاب��ی مۆدێلی له فه نده مێنتالیزم، ئه سكه نده ناڤی ، فه ره نسی و كه ندی
بێنێنه كوردستان.عیلمانی و ح��ی��زب��ه ب��ۆی��ه تاراده یه ك دیموكرات و سۆسیال راسته كانی ناسیۆنالیسته له ئێستادا كوردستان كۆمه ڵگای له سه رشانه گه وره یان ئه ركێكی مۆدێرن و حیزبی بونیادنانی بۆ دۆگمایی و ل���ه و ده رب���ازب���وون شێوازی ریفۆرم و چه قبه ستویی و
حزبایه تیه ی كه ئێستا هه یه .بگاته ك��وردی حزبی ده ب��ێ له سه د، س���ه د ق��ه ن��اع��ه ت��ێ��ك��ی كه هیچ رێگا چاره یه كی تر نیه بۆ سه ركه وتن و پێشخستنی مۆدێلێكی حزب و ده ربازبونی حیزبایه تی و گرفتانه ی قه یران و له و كۆمه ڵگا ده یبێت، له داهاتودا یان هه یه تی
ئه ویش سه رخستنی ئه زمونه كه یه لیبرالیزم و پیاده كردنی ب��ه ره و
بنه ماكانی دونیای لیبرالیزم.ئۆتۆماتیكی ح��اڵ��ه وه ب��ه م گه شه دیموكراسی سیستمی ده خوڵقێ و ئازاد بازاڕی ده كات و ف���ۆرم���ی خ���ۆی وه رده گ������رێ و سیستمی هه ڵبژاردن و په رله مانی ، تاكڕه ویی و پۆپۆلیزم و به شوێن فه سادی ده ك��ات و لێژ میلتاریزم تێكده شكێت و گه نده ڵی ئیداریی و به مشێوه یه ش هه رێمی كوردستان و رێگاكانی به رده م به ده وڵه تبوونی ئه و ده ب��ێ و ئاسان له به رده مدا چه مك و پرنسیپانه یارمه تیده رێكی حیزب و رزگاربونی بۆ گ��ه وره ن
كۆمه ڵگا له قه یرانه كان.فرانسیس فۆكۆیاما رایگه یاند" دونیادا، له به رده م فرسه ت دواین بۆ لیبرالیزمه پ��ی��اده ك��ردن��ی مرۆڤایه تی ، گشت حه سانه وه ی مۆدێله ئه م پێیوابوو ئه و به اڵم رێبه رایه تی سایه و له ژێر ده ب��ێ
ئه مریكادا پیاده بكرێ ."بزانین ده ب��ێ ئیتر ئێستا له كوردستاندا، ح��ب��زب��ای��ه ت��ی له و زۆر به شێكی نه یتوانیوه له ناوخۆیدا نوێیانه پره نسیپه مل ده بێت یان بكات، پراكتیزه بدات بۆ ده ركه وتنی ئه لته رناتیڤی كه ره نگه نه كراو چاوه روان تازه و ده ركه وتانه هێزه ل��ه و به شێك كه مه ئ��ه و ل��ه س��ه ر مه ترسیبن كه هه یه و ئازادیه ی دیموكراسی و بگێڕنه وه به رن و كۆمه ڵگا له ناوی بۆ سه ركوت و سته م و داپڵۆسین و ماف و ئازادیه كان و قه ده غه كردنی
پرۆسسیی دیموكراسی ....ئه لته رناتیڤی حیزب كێیه ؟
هه ر گروپ و شتێكی تر به ناوی كاربكات و له كوردستان حیزب به هه مان مۆدێلی حیزبی ئێستای كوردی بێ و به بێ له به رچاوگرتنی تازه ی حیزب و پره نسیپی فۆرمی تازه ناتوانێ بۆ نموونه له یه كێتی و
پارتی باشتربێ .بێگومان یه كێتی و پارتی وه كو كوردستان گ��ه وره ی حیزبی دوو له به ده ستهێنانی هه بووه رۆڵیان به شێك له و ده ستكه وت و ئه زمون و شێوه به هه مان به اڵم ئازادیه دا، كه بكه ن، قبوڵ ئ��ه وه ش ده ب��ێ یه كێتی و پارتی فاكته ری به شێك مۆدێلی كه حیزب و شكسته ن له و حیزبایه تی له كوردستان به خۆیه وه بینیوه ، چ وه كو ئایدۆلۆژیا چ وه كو رێكخستن و مانیفێستی كاركردن.
به درێژایی حیزبه دوو ئه م ده یانتوانی رابردوو ساڵی هه ژده كۆمه اڵیه تی و ناعه داله تییه ئه و گه نده ڵی و فه ساده ی هه یه چاكی
بكه ن و له ناوی به رن.ده یانتوانی سیستمی سیاسی مۆدێلێكی بكه نه سیكۆیالر، سیستمی حوكمكردن، نه ك له ناو گروپه مجامه له ی په رله ماندا نموونه بۆ بكه ن، ئیسالمیه كان مێینه و خه ته نه كردنی له یاسای رۆژنامه گه ری یاسای ف��ره ژن��ی و ده بوو عه لمانیه كان ئه ركی ...سیستمی سه پاندنی ب��ۆ ك��ار سیكۆیالر بكه ن، نه ك موجامه له ی
ئیسالمیه كان. له و ده س���ت ده ی��ان��ت��وان��ی كه هه ڵگرن حیزبایه تیه فۆرمه دونیایه ك كۆاڵنێك كوچه و هه ر خه رجیه كی لێبكه نه وه و باره گای ئ��ه وان له شوێنی ب��ك��ه ن و زۆر بۆ بكه نه وه )NGO( رێكخراوی كه كۆمه ڵگا، مۆدیرنیزه كردنی له كوردستاندا النیكه م هێشتا كه س چ��وار ده كه سێك له هه ر
نه خوێنده وارن.ب���ۆی���ه چ���اوك���ردن���ی ه��ه ر جۆره ل��ه م ت��ازه رێكخراوێكی له كۆمه ڵگای حزبی له مۆدێلی
16بیروڕاFirst Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
یه كیه تی و پارتی فاكته ری به شێك له و شكسته ن كه حیزب و مۆدێلی حیزبایه تی له كوردستان به خۆیه وه بینیوه ، چ وه كو ئایدۆلۆژیا چ وه كو
رێكخستن و مانیفێستی كاركردن
له ناكامی جگه ك��وردس��ت��ان��دا، ئاكامێكی تری نابێت و ناتوانێ له و مۆدێله ی حیزبی كوردی باشتربێ خۆدیاره حیزبه كانی تری ده ره وه ی یه كێتی و پارتیش نه ك هه ر باشتر بچوكی كۆپیه كی بگره نه بوون،
ئه وان بوون.هه ر دروستكردنی ك��ه وات��ه مۆدێله به م رێكخراوێكی سیاسی راكێشانی له چه واشه كاری و جگه سۆزی هاو واڵتیان، بۆ گرتنه ده ستی نیه و ت��ر شتێكی ده س����ه اڵت ره وتێكی ببێته ناتوانێ ئه نجام جه ماوه ری و مۆدێرن ته نها مه گه ر سیناریۆیه ئه و دووباره كردنه وه ی بێ كه هیتله ر كردی و ئاكامه كه ی قه تڵ و عام و دیكتاتۆریه كی ره هاو بێ به زه یی لێ كه وته وه و جیهانی ئه ڵمانیاشی ك��اره س��ات و توشی
توشی دۆڕان و كاولبوون كرد.
پێچه وانه كه شی بێگومان ك���وردی و حیزبی گ��ه ر راس��ت��ه رێكخراوی نوێ بتوانن سودی لێ مۆدێله یه ئه و ئه ویش وه رگ��رن، چیكۆسلۆڤاكی و ك��ه واڵت��ان��ی بولگاریا و رۆمانیاو یۆگسالفیا و واڵتانی به ڵتیك و كافكاس و یه كێتی پراكتیزه یان پێشوو سۆڤیه تی
كرد.حیزبی دروستكردنی ئه ویش به مۆدێلی كه پشتی ب��وو، ن��وێ به ست و خۆرئاوایی حیزبی نوێی حیزبی ف��ۆرم��ی ئ��ای��دۆل��ۆژی��او رێكخست و په یوه ندی كۆمه اڵیه تی و ده سه اڵتیان ئابوری و سیستمی سۆسیالیسته وه له سیستمێكی سیاسی سیستمی ب��ۆ گ���ۆڕی له بواری لیبرال، دیموكراسی و شوێنی ئ��ازاد ب��ازاڕی ئابوریدا، بازاڕی ده وڵه تی گرته وه ، له بواری ئازادی سیاسی و راگه یاندن چاویان له مۆدێلی حیزبی خۆرئاوایی كرد.
هه ربۆیه دروستكردنی حیزب و رێكخراوی نوێ له و واڵتانه به ده یان ده ستكه وتی گه وره ی لێ كه وته وه و
زیاتر دروستبوونی ه��ۆی ب��ووه له یه كێتی نوێ ده وڵه تی له پانزه سۆڤیه ت و دوو واڵتی تازه ی چیك و سلۆڤاكیا، شه ش ده وڵه تی نوێ له
یۆگسالڤیا. كوردیش نوێی ده بێ حیزبی له سه ر ئه و بنه مایه دروست بێ كه دابین خه ڵك بۆ خۆشگوزه رانی بكات، بزانێ مۆدێلی نوێی حیزبی سوود نا هیچ چیكرد، له دونیادا له ئه زموونی بوون و كاركردنی ئه و تابتوانی وه رگرێ واڵتانه حیزب و له سه ر پۆزه تیڤ گۆرانكاریه كی
هه موو ئاسته كان بێنێته كایه وه .كوردی حیزبی گرفته كانی
چین؟سامۆئیل هانتگنتۆن خاوه نی تێزی "پێكدادانی شارستانێته كان" له باره ی حیزبه وه پێیوایه "حیزبه سیاسیه كان و سیستمی حیزبایه تی
سه ره كین دام��ه زراوه ی��ی هۆكاری سیاسی به شداری رێكخستن و بۆ
به رفراوانی هاوواڵتیان"."حیزب پ��ێ��ی��وای��ه لینین بگێڕێ گ���ه وره رۆڵ��ی ده ت��وان��ێ
له كۆمه ڵگادا".مادام به پێی ئه م پێوه رانه بێ كه واته حیزب رۆڵی گرنگ ده گێرێ
له سیستمی سیاسی كۆمه ڵگادا.به هه ڵسه نگاندنی سه باره ت ده كرێت ك��وردی حیزبی رۆڵ��ی س��ه ره رای ك��وردی حیزبی بڵێم فۆرمی به رگریكارانه ی شاخ و رۆڵ و شۆڕشگێڕانه ی مێژوویی و ده وری خۆی نه یتوانیوه له ئێستادا ئه و، حیزبی س��ون��ن��ه ت��ی ل��ه ف��ۆرم��ی خ��ۆره��ه اڵت��ی ده رب��ازب��ك��ات، چ له رێكخستن و چ له ئایدۆلۆژیا سیستمی ده س���ه اڵت و ش��ێ��وازی سیاسی و بازاڕی ئازادو پرۆسیسی
دیموكراسی و ئازادیه كاندا.له ئێستادا حیزبه كان دوچاری جۆراوجۆر گرفتی كۆمه ڵێك بوونه ته وه ، له بابه تی كه مبوونه وه ی ئه ندام و الیه نگران و رێكخستنه كانی حیزبه ، دوباره بوونه وه ی به رنامه و په یڕه و و پرۆگرام و لێكچونی هه موو بۆنموونه كوردیه كانه ، حیزبه حیزبی پڕۆگرامی و په یڕه و گه ر كوردی ناو و به رگی حیزبه كه ی لێ بكه یته وه ، هه ست ناكه یت كامیان
هی كام حیزبه .له یه ك ه��ه م��ووی��ان چونكه ده چن و كۆپی ئه وی ترن، نه گۆڕین و سكرتێرو ن��ه ك��ردن��ه وه ی ن��وێ سه ركردایه تی سیاسی و مه كته بی ئه م حیزبانه بۆ چه ند ده یه یه ك، ئه مه ش واتا كار ناكرێ به سیستمی ده ستاوده ستكردنی هه ڵبژاردن و دروستبوونی مه ترسی ده سه اڵت و گچكه ی له دیكتاتۆریه تی جۆرێك
لێ ده كه وێته وه . گه ر له سه ر خاڵێك بوه ستین و له هه ڵبژاردنی س��ه ی��رب��ك��ه ی��ن حیزبه ه��ه ردوو 2009دا ته موزی توشی پارتی یه كێتی و گه وره كه پاشه كشه بوون، بۆچی ؟ بێگومان گرفتی ب��وون��ی ه��ۆك��اره ك��ه ی حیزبی و له كاری زه وه ن��ده زۆرو قه یران كه توشی رێكخراوه یدا بگه ڕێن نه یانتوانیوه ه��ات��وون و فیكری نوێكردنه وه ی ب���ه دوای نوێدا، فكرێك كه واقیعی بێ له گه ڵ
ئه ندام و الیه نگران و كۆمه ڵگادا.واقیعدا له زه مینی فیكرێك بگونجێ ، ئه مه ش واده كات حیزب پاشه كشه بكات و جێگه ی متمانه ی
هاوواڵتی نه مێنێت.كوردی حیزبی ده بێ كه واته پرۆگرام و و پ��ه ی��ڕه و ئ��ای��دی��او به رنامه و ته نانه ت سكرتێرو م.س
نابێ بكاته وه ، نوێ كادره كانیش بدات حیزب رێگا كوردی حیزبی له ژێر بكات ب���ازاڕ مۆنۆپۆڵی ناوی بازاڕی ئازاداو ببێته حوت و له ژێر ناوی حیزبی سۆسیالیست، سۆسیال دیموكرات و ناسیۆنالیست، ده كاته حیزب ئه مانه بێگومان
كارگه نه ك رێكخراوی سیاسی .ده ست كوردی حیزبی ده بێ هه ڵگرێ مه ترسیدار له كارێكی شمولیه كان سیاسیه كه سیستمه پ���ی���اده ی ده ك������ه ن، ئ����ه وه ش رێكخراوه كانی وابه سته بوونی به حیزبه وه مه ده نیه كۆمه ڵگای له هه یبه ت و گه وره زه ره ری ئه مه دیموكراسی و ره ه��ه ن��ده ك��ان��ی ئه م ده ب��ێ ده دات، ئازادیه كان قسه ئازادبن و خۆیان رێكخراوانه سیاسی سیستمی كۆی له سه ر
هه رێم بكه ن.یه كتری حیزبه كان ده ب��ێ ب��ه ره س��م��ی ب��ن��اس��ن و ه���ه ردووال یه كتری ئۆپۆزیسیۆن ده سه اڵت و بۆ په نابه رن نابێ قبوڵبكه ن و شه ڕی راگه یاندن و ئابوری و شه ڕی كوردی حیزبی ده بێ چه كداری ، خۆی ساغ بكاته وه ، چ سیستمێكی رایبگه یه نێ ، ده وێ و سیاسی نه ته وه یی ، عیلمانی ، ئیسالمی ، رۆژ به پێی ن��ه ك م��ارك��ی��س��ی ،
بانگه شه ی ئه م ئایدیانه بكات.ده بێ لیبرالیزم بكاته ئامانجی كۆمه ڵگا و حیزب و گه شه كردنی ئه م گرنگی ل��ه س��ه ر تاكه كانی
چه مكه هۆشیار بكاته وه .گه نده ڵی و دژای��ه ت��ی ده ب��ێ به رپرس و ن��ه ك بكات ف��ه س��اد به شێك ب��ب��ن��ه ك���ادره ك���ان���ی له گه نده ڵی و ناشیرینكردنی حیزب و
ده سه اڵت.پێشه نگی ح��ی��زب ده ب���ێ به دوربێ عه داله تبێ و چه سپاندنی له كاروباری تێوه ردانی له ده ست بێ و س���ه روه ر یاسا دادگ��اك��ان و بۆ ته نها نه ك بێ هه مووان بۆ خه ڵكی هه ژارو بۆ ئه وانیش حیزب الیه نگرو دادوه ری حاكم و ببێته
به رپرسه كانی .باوه ڕ ك��وردی حیزبی ده بێ په رله مان و به سیستمی بێنێ دوور پاك و هه ڵبژاردنی شه فاف و به سیستمی ب��ڕوا له ساخته یی و
زۆرینه و كه مینه بهێنێت.گه شه كردنی ب���ۆ ده ب����ێ نوێی م��ۆدێ��ل��ی دی��م��وك��راس��ی و واز ك���وردی حیزبی ح��ی��زب��ی ، بێنێت ئیئتالف له هاوپه یمانی و بۆ كه ج��ۆراوج��ۆردا، له ژێرناوی ده یكات ب��ه رژه وه ن��دی پاراستنی خ���ودی ح��ی��زب ده ی��ك��ات، واتا ده بێ سنوره كانی پانتایی ئازادی سیاسی و هه ڵبژاردنی تاك حیزبی
په ره ی پێ بدرێت.ده بێ حیزب ده ست هه ڵگرێ حكومه ت و له نه سیحه تكردنی ده س����ت����وه ردان ل���ه ك���اروب���اری
وه زاره ته كان.ده بێ شت گرنگترین ب��ه اڵم گه ر بكات دیموكراسی پیاده ی هه بێ ، حیزبیش له سه ر مه ترسی ئایدۆلۆژیای نوێ بهێنێته كایه وه ، پێكهاتی به داینه مۆی ببێ حیزب ئ��اڵ��وگ��ۆڕ ل��ه ك��ۆم��ه ڵ��گ��ه دا، نه ك قێزه ون به شتێكی حیزب خه ڵك
سه یربكه ن.له به رده م ك���وردی حیزبی قورسدایه ، تاقیكردنه وه یه كی یان بگۆڕێ خۆی یان كه ده بێ
بگۆڕدرێ ...؟[email protected]
19No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
لهســێالوهسهیـریكهڵهشێربازهكانداوایرێكخراوێكدهكهنتـهلـهفــزیـۆنبـكـه دهستوور:
دیاردهی گهشهسهندنی بههۆیلهههندێ ك��هڵ��هش��ێ��ر ش����هڕهناوچهیعێراقدا،ئارهزوومهندانیپێكهێنانی داوای یارییه، ئهوبهخۆیان تایبهت رێكخراوێكی
دهكهن.یهكێكه كهڵهشێر ش���هڕهلهههندێ ئ����ارهزووان����هی ل���هو
زۆربهی بهغداو شاری گهڕهكیبهههرێمی عێراق تری شارهكانیئهنجامدهدرێت، كوردستانیشهوهههینیدا ل��هڕۆژان��ی بهتایبهتك��هچ��هن��درووب���هڕووب���وون���هوهل��هش��ێ��وهیپ��اڵ��هوان��ێ��ت��یبۆرێكدهخرێت، كهڵهشێرهكانشامی، كهڵهشێری بۆ بهتایبهتبردنهوه لهسهر گرهو زۆرجاریش
دهستوور:رزگارك����ردنی بهمهبهس����تیب�������ازاڕیت��هك��ن��هل��ۆژی��ایس����ێرهه�����هن�����د3d،ل���هودووچاری كه بێ�����بازاڕییهیكۆمپانیاك������انی ب���ووه،تهلهفزیۆن دروس��ت��ك��ردن��یس������هرگهرم��ی لهئێس����تادادروستك������ردنی داهێن�����انوكه ن��وێ��ن ت��هل��هف��زی��ۆن��ێ��ك��یرهههندهوه لهسێ وێنهكان
نیشاندهدات.پ���س���پ���ۆڕان���یب�����واریپێیانوایه وێنه تهكنهلۆژیایچۆته نوێیه تهكنیكه ئ��هوجێبهجێ������كردنهوه، بواریتهنها ل��هم��س��اڵ��دا پ��ێ��دهچ��ێیهكگرتووهكانی ل��هوالی��هت��هملیۆنو سێ نزیكهی ئهمریكائامێره لهو ه��هزار چوارسهد
بفرۆشرێت.یهكێتی س�����هرۆك�����ی
بهكاربهرانی
یاندۆڕاندنیرووبهڕووبوونهوهكاندهكرێت.
لهئارهزوومهندانی یهكێكیاریشهڕهكهڵهشێربهڕادیۆیجهولهیهكی "ههموو وت سهواییارییهكه12دهقیقهدهخایهنێتوپێدهدرێتو پشوویان خولهك 3پێكدێتو جهوله له8 یارییهكهنیوێك س���هع���اتو ن��زی��ك��هی
ئهلكترۆنی�������یهكان بهرههمه"لهساڵی دهڵێ���ت لهئهمریكارێ���������ژهی )3%(ی ،2010ئهو بهرههمهك������انی فرۆشیكۆمپ�����انیایانهبهرزدهبێتهوهوبڕی چ��اوهڕوان�����������دهك��رێ��تزیاتر ب��گ��ات��ه ق��ازان��ج��ی��ان
له)165(ملیاردۆالر".جفری ت���رهوه ل��هالی��هك��یسهرۆك�������ی كاترنب�����ریگلهكۆمپانیای جوڵه بهشیدهڵێ�����ت ۆرك( )دری����مسهركهوتنی "ه��هرچ��هن��دهسێ فیلمی بهرههمهێنانیساڵێكی چ��هن��د رهه���هن���دیپێموایه ب��هاڵم خایان�����د،دهتوانی�����ن 2010دا لهساڵیبهرههمهكانمان س��هرج��همرهههندی سێ بهتهكنهلۆژیای
بهرههمبهێنین".BBC:سهرچاوه
پشتههڵوهشاندنهوهیبۆندیكۆمپانیاكهبوولهگهڵتایبهتبهجلوبهرگ،ئهوهۆكارهیروونكردهوهكهلهكۆمپانیای)ئێستیجۆن(یبهناوبانگیئهمریكیبووهتهئهنجلیناجولیئهكتهریشۆخوشهنگیهۆڵیوود. جولی كۆمپانیاكه ڕاگهیاندنی پێی به
لهساڵی كۆمپانیاكهیان فرۆشی ئ��هوهی ئێمهه��ۆی هۆیهش ئهو لهبهر خوارهوهو بێته 2008دابۆكۆمپانیاكهدهگهڕاین بۆرووخسارێكینوێئهو بۆ ن��وان��دن، جیهانی له بێت دوور كهمهبهستهشكارنئێڵسنینمایشكاریتهمهن
30ساڵیبهریتانیمانههڵبژارد.
ئهنجلیناجولیشكستیهێنا
پ.دهستوور:
تایبهتیو ژیانی لهبارهی میكائیل كوردستان رۆژههاڵتی گۆرانیبێژی هونهرمهندی
لهباخی "باوكم وتی دهستوور، رۆژنامهی لهگهڵ یهكدالهگفتوگۆ خۆی هونهری
كاریكردووه،كاتێككهلهساڵی1965لهدایكبوومههر)میكائیل(باخهوانبووهو
ناوم".ئاماژهیبۆئهوهشكرد:دووخوشكوچواربرایبهناویئهوباخهوهناوی
هسهرخۆبووه،لهتهمهنی14ساڵییهوهبووهبهپێشمهرگهوههیهومنداڵێكیهێمنول
هساڵی1983برینداركراوهوبۆچارهسهریرهوانهیدهرهوهدوایماوهیهكلهشهڕداول
هوهۆیهشهوهچێژیلهخۆشهویستیدایكوباوكینهبینیوه.كراوه،ههرب
دهڕوانێتوخۆشترینچركهساتهكانیمیكائیلههمیشهبهئومێدهوهلهژیان ئهو ل��هش��اخو ه��هر ههرژیانیشی بهسهربردوه، سهردهمه پێشمهرگایهتیهوه تاكوبههۆی دابڕاوهو لهخوێندن ناوهندی دووی پۆلییهكهم خ��وێ��ن��دووه، كهتۆماری گ��ۆران��یك���������ردوهن�����اوی بووه، "نهجیبه"هتاكوئێستادووجار هاوسهری ژی��ان��یو ه و پێكهێنا 1985هوه لهساڵی
لهواڵتیسویددهژی.دواوێستگهی ل��هب��ارهی
وتی میكائیل هونهریشهوهكردوه ت��هواوم "ئامادهكاری
ئهلبومێك بهرههمهێنانی بۆتێكستهكانی ك��هس��هرج��همشاعیرهو هێمنی مامۆستاههر خۆمهو ئاوازهكانیكاری سوید ل��هواڵت��یبۆ ت��ۆم��ارك��ردن��ی
ئهنجامدهدهم.
بۆناویاننامیكائیل؟
دهخایهنێتكهههردوواللهسهریرێكدهكهون".
ئارهزوومهندانهی لهو یهكێكدهڵێت ستاره حاجی ناوی كهباش ك��هڵ��هش��ێ��ری "ه��ێ��ن��ان��یلهدهرهوهزهحمهتبووه،چونكهلهبازگه گومرك دهسهاڵتدارانییان س��ن��ووری��ی��هك��اندادهن��ێ��نیاخود دهگرن، بهسهردا دهستیكهڵهشێرهكان گومركی بهنهقدیوهردهگرنكهبهزۆریلهواڵتهكانیئهفغانستانهوه تایلهندو توركیاویهكهیان ههر نرخی دههێنرێنولهنێوان)600-900(دۆالردایه".
داوا س����ت����ار ح����اج����یدهكات، عێراق لهدهسهاڵتدارانیبهشداریكردن ب��هم��هب��هس��ت��یلهپاڵهوانێتییهنێودهوڵهتییهكاندا،رێكخراوێكیان "پێویسته وت��یئهو وهك كه پێكبهێنرێت بۆكهڵهشێرهكان زۆرج��ار دهڵێتئوردنییهكان ب��هئ��ارهزووم��هن��هبۆ خهاڵتهكانیان دهفرۆشینوپێبردووهتهوه، واڵت��هك��هی��انهی كهڵهشێرهكه لهكاتێكدا
كهسێكیعێراقیبووه".لهعێراقدا كهڵهشێر ش��هڕهپێش ب���ۆ دهگ��هڕێ��ت�����������هوهیهكهمجار بۆ كه 1944 ساڵی
كهڵهشێرهی ك�����هئ���هولهپاڵهوانێتیشهڕهك��هڵ��هش��ێ��ردال���هع���ێ���راقبهكارهاتووهل��هڕێ��گ��هیت��ورك��ی��اوه
گ��هی��ش��ت��ۆت��هشاریبهغداودواترب���هس���هرج���همشارهكانیتریع��ێ��راق��دا
باڵوبۆتهوه.
چنارحهزدهكاتببێتبهپۆلیس
ماهیرحهسهن:كۆمهڵگاكهمانچهندینئهشرهفیتێدایه
گۆرانكامیلتهنهاكابانیماڵهوهیه
رۆژیهـهیـنـیلـهكوردستانخۆردهگیرێت
نازدارودیاردهرسیمدهبنهپاڵهوان
ئا:ئاكۆمحهمهدرۆژنامهی ب��ۆ لهلێدوانێكیداالو، هونهرمهندی كچه دهستوورگۆرانی ئهگهر دهڵ��ێ��ت: چناربێژنهبووایه،حهزیدهكردببێت
بهپۆلیس.چناریهكێكهلهوگۆرانیبێژهدهیهوێت كه ناسكانهی ههستگۆرانییهكانییهوه ل��هڕێ��گ��هیخۆی لهخهمهكانی بهشێكلهههمانكاتیشدا بخاتهڕوو،وهكخۆیدهڵێت،دهیهوێتئارامیدهروونییدهستبكهوێت،تایبهتمهندییهش ئ���هموایكردوهزیاترئهوانهیگوێلهدهنگیدهگرندهچ���ن���هن��اخ��یگۆرانییهكانییهوه.مهند نهر هولهكاتی چ��ن��ارگ�����هڕان�����هوهیكوردستان ب���ۆ
ئا:موحسینیاسینئهكتهریناسراووكۆمیدی،ماهیركهدواكاری حهسهنزن��ج��ی��رهدرام�����ای"نامهكانیئهشرهف"هوتیایدارۆڵی"ئهشرهف"كهڕۆڵێكی دهب��ی��ن��ێ��ت
ئهم س��هرهك��ی��ی��ه،24 درام���ای���ه
ئهڵقهیهو
پ.دهستوورگۆران مۆزیسیان هونهرمهندیل���هدهرهوهی ئێستا كه كامیلكه ئهوهی بههۆی دهژیو واڵتهاوسهری ژیانی ئێستا تاكودهژیو بهتهنها پێكنههێناوه،ناوماڵیش ك��ارهك��ان��ی ه��هم��وو
ههرخۆیدهیكات.پرسیارێكی ل���هوهاڵم���یلهبارهی دهس��ت��ووردا رۆژنامهی
دهستوور:سهنتهریفهلهكناسیلهوهزارهتیعێراق تهكنهلۆژیای زان��س��تورایگهیاند:رۆژیههینیخۆرگیرانیپارێزگاكانی لهسهرجهم ناتهواو
عێراقروودهدات.خۆرگیرانهكهلهسهعات8:25
پ.دهستوورگۆرانیبێژ ه�����هردوو ب���ڕی���ارهبهشداریی دهرسیم دیار نازداروكه بكهن لهفیلمێكیسینهماییداباسلهژیانوكلتوریكوردهواری
دهكات.مایی ڤیان دهرهێنهر ژن��هلهلێدوانێكی دهۆكهوهو لهشاریدهستووری بهرۆژنامهی تایبهتدابهرههمهێنانی پڕۆژهی راگهیاند:پێشكهش سینهمایی فیلمێكیالوان رۆشنبیریو ب��هوهزارهت��یكردووهكهباسلهژیانوكلتوریبڕیاره واش دهكات، كوردهواریگۆرانیبێژاننازدارودیاردهرسیمفیلمهكه پ��اڵ��هوان��ان��ی وهك���ورهزامهندیشیان بهشداریبكهنو
پیشانداوه".دوای دهڵ��ێ��ت مایی ڤیاندان��ان��یچ��هن��دل��ی��ژن��هی��هكبۆ
رۆژنامهی كورتی لهدیدارێكیدهس���ت���وورداب��اس��یل��هك��ارهوتی كرد، خۆی هونهرییهكانی"ئهوگۆرانیانهیوتومهزۆربهیاندهربڕیناخیخۆمنوزۆربهشیانئهم گهنجی خهڵكو لهموعاناتی
زهمانهوهنزیكن".كلیپهكانیشهوه ل��هب��ارهی"ههندێجار دهڵ���ێ���ت چ��ن��ارسهربهستی لهكلیپهكانمدامن چونكه دهردهك��هوێ��ت، برامرازینابمههمووكهسێكبێتهناو
كلیپهكانمهوه".سهبارهتبهوهیچنارجگهل��هك��اریه��ون��هریح��هزلهچیزۆر لهژیانمدا "من وتی دهكات،حهزملهپۆلیسیهوئهگهرخوێندنیزانكۆیسویدبۆكۆلیژیپۆلیسئهوا نهبوایه، ق��ورس ئهوهندهپۆلیس، دهب��ووم��ه دهمخوێندولهڕێی دهك��رد حهز "زۆرم وتیپهیدا وهزیفهیهكم خوێندنهوه
سینی و لهنولهبیرۆكهی ن��هس��ی��نو ع��هزی��ز)ئیبراهیمزهبۆك(هوهوهرگیراوه،غهریب"هو "لوقمان دهرهێنانیشارهكانی ئهكتهری ژمارهیهكتێدا رۆڵ��ی ههولێر سلێمانیو
دهبینن.ل����هب����ارهیرۆڵ���ی
ئ�����هوهیك���هئ��ای��ادهزان���ێ���تحهزی دروستبكاتو خ���واردنوتی گ���ۆران خواردنێكه، ل��هچخهڵك كه زیاتر "لهمۆزیكهكانمحهزیلێیهتیخواردنهكانمه".
لهكاری "جیاواز وتی گۆرانمۆزیك،زۆرحهزملهچێشتلێنانوخواردنه، مێزو رازان���دن���هوهیل��هوب��وارهش��دا خ��ۆش��ه پێشم
خۆمببینمهوه".
دهقیقهبۆسهعات10:36دهقیقهیبهیانیبهكاتیبهغدادهبێتوجگهكوردستان، ههرێمی لهعێراقوژم���ارهی���هكواڵت���یت���ریوهكهیندستانوسریالنكادهگرێتهوهوخۆر تیرهی )20%(ی نزیكهی
لهئاسماندادهپۆشێت".
پ��ی��اچ��وون��هوهب��هوپ��ڕۆژهی��هداپ��رۆژهك��هی زۆره م��اوهی��هك��یلهوهزارهتراگیراوهوتاكوئێستائهوهی بههۆی وهاڵمه، چاوهڕێیالوان رۆش��ن��ب��ی��ریو وهزارهت����ی
بكردایهكهپێیبژیم".خۆشهویستی لهبارهیسهروهتوسامانیشهوهچنارپارهیهكی "ئ��هگ��هر دهڵ���ێدوای دهستبكهوێت زۆرمدابینكردنیپێداویستییهكانیخ���ۆمب��هش��یه���هژاران���ی
لێدهدهم".خۆشهویستی لهبارهیدهڵێ چنار ك��وڕان��ی��ش��هوهخۆشبوێت ك��وڕم "ئ��هگ��هربهڵكو پێیناڵێم، ههرگیزبڵێو بهكچ دهبێتههركوڕئهمهشتهنهاههركاریگهرینییه ك���وردی كۆمهڵگای
لهسهرئهممهسهلهیه"."چهند دهڵ��ێ��ت چ��ن��ارلهسویدیش لێرهو جارێكیشقاوهگرهوهو الی چوومهتهزۆر پێوتوم، شتیخۆشیانپێشبینییهكانی خۆشیشه
خۆتبزانی".
ماهیر هونهرمهند ئ��هش��رهف،ح��هس��هنب���هدهس���ت���ووریوت"ئ���هش���رهف"كه "ك��هس��ای��هت��یلهزنجیره دهبینم رۆڵهكهی منئهشرهف"دا "نامهكانی درام��اینییه ن��ام��ۆ ك��هس��ای��هت��ی��ی��هك��یبهكۆمهڵگاكهمانودهتوانینبڵێینچهندهها كوردیدا لهكۆمهڵگایئهشرهفیتێدایه،ئهمكهسایهتیهت��هن��ه��اب��ی��رل���هب���هرژهوهن���دیوخۆی م����ادی دهس��ت��ك��هوت��یدهكاتهوه،لهپێناوبهدهستهێنانیتایبهتی بهرژهوهندی كۆمهڵێكناوچهیهكهوهو كهوتۆته خ��ۆیئیستیغاللیساویلكهییودڵسافیكهههمیشه دهكات كۆمهڵه ئهوباوهڕبهقسهكانیدهكهن،ههمووكهسی كۆمهڵێك جارێكیشبهو دهب��ن دڵساف بێدهرهتانوبۆیان كه ئهشرهفهوه تهڵهیهیباشیان پ��ارهی��هك��ی دادهن��ێ��توكارهكانیان تاكو لێوهردهگرێت
بۆجێبهجێبكات".بورجهكهشییهوه ل��هب��ارهیوتی بهپێكهنینهوه "م��اه��ی��ر"ئ���هورۆژه بورجێكه؟ چ 1/10
لهدایكبووم.م��اه��ی��رح���هس���هنوت��یمنداڵیهوه "ه��هرل��هت��هم��هن��یسادهبوومو رووخۆشو كهسێكیگهڕهك بهقسهخۆشی هاوڕێكانمیاخودبهرهئیسناویاندهبردم".
18پشووNo. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
شهیماجافهێواشهێواش
ههنگاودهنێئا:دهشتیئهنوهر
2006 ل��هس��اڵ��ی ج��اف شهیماهونهرییهوه، كاری ناو هاتووهتهلهناو كاركردنی خۆی بهقسهیخولیایهكی ه��ون��هری��دا دن��ی��ایمنداڵیبووه،بۆیهیهكهمكاریبووه بهشداریكردنی هونهریی
لهدرامای"بێسهرپهرشتان".چی "ئهگهر دهڵێت شهیماجاریشم یهكهم منداڵبوو تهمهنمرۆڵی درامایهدا لهو بهاڵم بوو،
سهرهكیمههبوو".ئێستا ك�����ه ش���هی���م���اسینهمای بهشی خوێندكاریهونهرهجوانهكانی ك��ۆل��ێ��ژیوتی س��هاڵح��هدی��ن��ه، زان��ك��ۆیلهههموو "ب��هش��داری��ن��هك��ردن��مكارێكدابۆئهوهدهگهڕێتهوهكهبۆ ب��اش بناغهیهكی دهم��هوێ��تكارههونهرییهكانمپهیدابكهم".ش��هی��م��اوت���ی"دهم���هوێ���تهێواشهێواشبچمهناودونیایدرامایهكدا لهههموو هونهرهوهورێزم لهگهڵ چونكه نابینم، رۆڵكاری هونهرمهندان ههموو بۆئهمڕۆیانبووهتهپارهپهیداكردنو
خزمخزمێنه".چوار دراماو دوو له شهیماكردووه، بهشداری فیلم كورتهبهشداری ل���هوهی جگه ئهمهكه كردووه سینهمایی فیلمێكی
لهئیتاڵیامۆنتاژدهكرێت.لهبارهیدواكاریهونهرییهوهبهشداریی ئاشكرایكرد: شهیمالهسینهمای"گوڵهكانیكهركوك"داكردووهكهلهدهرهێنانیفریبۆرز
كامكاریانه.
هیچ بۆ پاره لهئێستادا ناتواننپرۆژهیهكیهونهریخهرجبكهن.ئ��اش��ك��رای��ك��رد:ن��اوهڕۆك��یلهگۆرانییهكی ف��ی��ل��م��هك��هیفۆلكلۆریكوردییهوهوهرگیراوه.
ئهدهبوهونهر 21
په ری كه ریمی نیا
جه یمز كێلمه ن
و:عهبدوڵاڵتاهیربهرزنجی
شهونخونیوه ختێك چه كمه جه كانی شه وی
پشكنی وهیچی نه دۆزییه وه
ته ڵه شقارته یه كی داگیرساندبه هێواشی خۆی، به تامه وه
ده كێشاورده ورده
له هه وری دوكه ڵدا ونئه بوو.
سهربهستیپێش ئه وه ی وێنه ی قه فه زه كه
ته واوكاتچۆله كه
له تابلۆكه فڕی.
گهڕانهه موو دنیا گه ڕابه اڵم نه گه یشت
به خۆی.
بێداریبێداری
كلیلی ژوره كه ی له سه ر مێزه كه مبیرچوو
ئاخۆئه م شه و له كوێ بنوێ؟!
خهنجهرئه و خه نجه رانه ی له دواوه لێمدران
به ره و پێشه وه یان بردم.
كونگولله یه كی وێڵ
خه وه كه ی كونكردبه سه ر جێگه كه یدا
خوێنی خه ونه دۆڕاوه كانیبه ربووه وه .
مهستیرووناكیی مه یخانه كه
خامۆشبووه وه هه روه ها دنیایش
به اڵم پیاوه مه سته كه به دوای ته نها هۆكارێكدا ده گه ڕا
بیگه یه نێته ...به ماڵ.
شیعریدهریاییچیمه به دوای ده ریادا ده گه ڕێمكه چی له نێوان په نجه كانمدایه
مه به ستم: قژه كه ته . كه ده ریا ئه مڕۆ نه یبینیم
ناونیشانه كه ی خۆی بۆ دانابووم و رۆیشت
)شینایی چاوه كانت(ئه م هه موو شۆڕشانه ی
كه ده ریا به رپایان ده كات و كه سیش نایگرێت!
باوكـــهپێــــیوتـــم:...
چــیــرۆكــیكـــۆن
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
چهندشیعرێكیعهدنانسائیغ
سائیغ ع���ه دن���ان ده رب������اره ی وتویانه :
شاعیرێكه سائیغ ع��ه دن��ان -1لێده گری و گوێی خ��ه واڵ��ووان��ه له نێوان سه ده ها ده نگی زۆربڵێدا ئه مڕۆ شیعر جیایده كه یته وه ، شایانی ئ���ه وه ی ب���ه اڵم زۆره ، زۆركه مه ، بیبیستی ئ��ه وه ی��ه
شیعری عه دنان له و كه مانه یه .)جه برا ئیبراهیم جه برا(
سه رسوڕهێنه ره ، شاعیرێكی -2جیایه قووڵه ، شیرین و ساكارو یه كدی كۆپی كه زۆره ی ل��ه و
ده كه نه وه .)الرا العمری(
و ده وێی خۆشتم ده ڵێ باوكه ده ڵێم و ده كه نم پێ قاقا من نه وێ خۆش خۆی كچی باوك وتی ب��وێ؟ كێی خ��ۆش ئ��ه ی كچی بێمه وه سه فه ر له ئه گه ر باوكی خۆی چیت بۆ بێنم وتم پیم من بوو ج��وان پێ چیت چاوی كرد هه ست وام جوانه . من وت��ی: و شوێنێك بڕییه .ده نگم جوانه پێ تۆم به س وتم:باوكه و ك���رده وه ب��ه رز من ه��ه دی��ه نابێته خ��ۆ ئ��ه وه هه دیه م من ده وێ��ت ه��ه دی��ه م ل��ه س��ه ره خ��ۆ وتی: ده وێ���ت. باشه باشه تووڕه مه به ده چمه بازار چیم پێ جوان بوو بۆتی دێنم. وتی راستی ئه ی ئه وه ی ده خۆی شه راب ده وێ خۆشتم فه ره نسه شه رابی بێنم بۆت شرابه له كیست ده چێت؟ لچم تووند چ��اوم و هه ڵقوورتاند باشه وت��ی: گ��ووش��ی ت��وون��د باشه حه تم ده ڵێت الی خۆمان قسه ك��ه ئێستا ه��ه ر ه��ه ی��ه . ده چمه بوو ته واو كردنه كه مان پێ قسه م و سوپێرماركێته كه بڕی باوكه باوكه كۆترێك هاته سه ر گوێسه بانه كه باوكه باوكه ئاخێكی باریكه یه كۆتره باوكه من كۆتره ئه و بریا هه ڵكێشا: گویسه بانی س��ه ر ل��ه ده ب���وم ژووره كه ت دا ده نیشتمه وه وتم: باوكه هێواش هێواش هه ر كه س ده نیشیته وه لێره بیبیسێت وتی:من هه لده قه نێت. گوێم جارێك تۆ خۆزگه هه یه ناوم ده كردم بانگت خۆت ناوی به . ده گێری رۆڵ��ه ئ��ه م تاكه ی بڵێم:... ویستم نه وت. هیچم نه هاته ناوی هه ر چییه كم كرد له ناویم ده تكوت زمانم سه ر له ه��ه ر یا و چ��ووه ت��ه وه بیر راستی نه بوو ن��اوی بنه ڕه تدا ده كرد بانگیان چی به باوكه بوو باوكه ناوی هه ر ئه و نانا من ده زان���ی وت:ب��اوك��ه پێم كۆتر به هه ر بوو ده زگیرانێكم بانگی ده كردم. ده نگی هه ڵبڕی هیچ هێشت ن��ه م بڵێ: ه��ات من ل��ه م تۆ باوكه وت��م: بڵێ دڵ پیسی ئه م جار مات نه بوو
زۆر م��اوه ی��ه ك��ی ب��ۆ كچه ئ��ه م خ��ه م��ۆك ب��وو، ك��ه وای��ه ده با به اڵم ب���ووه ، چ بمانزانی���با ن��ه م��ان�����������زان��ی ، م����رۆڤ خۆ ه��ه م��وو ك��ات ه��ه م��وو ش��ت به له هه مووه ئه م نابینێ ، چاو سه ره نجام داده نیشێ، ماڵه وه چی كاسه ی ده ب��ی و وێژ گێژو ب��ك��ه م ده گ��رێ��ت��ه ده س���ت، تێ له گه ڵ ئه گه ر ته نانه ت ناگه ی ، بیت، رووب���ه ڕوو منداڵێكدا سه ره نجام م��ن��داڵ، به تایبه ت ئه و به اڵم پێكرده وه ، ده ستی گه وره یه و ژنێكی نییه ، منداڵ خ��ات��وون��ێ��ك��������������ه ب��ۆ خ��ۆی ، چی����رۆكه ئ��ه م ن��اك��ه م ح��ه ز
بگێڕمه وه .
وتی: ده نكه هه نار ئه و شه و له نووساندبوو گونات دا خ��ه وم نه كا هه ڵمدایه : گۆنامه وه به وتی: كردبێتم ماچیشت باوكه به نه ده كردی ماچم بریا ئۆف بڵێی باوكه وتم:نه كا قاقاوه ده خاته وه دوور لێكمان ماچ وتی: ترووكاندێك چاو .چاوی وێنه وه دوا له و راستی وێڵكه كه دیومه هیچ گۆڕاویت چاوت هه ر وا كه له وێنه كه دا دیاره ماڵ و مینه كه م ته ڕه وتم باوكه دنیاكه م وتی: نه گریاوم به خوا ته نگ دڵت من بۆ ره نگه وتم من وتم: بیت گریا و بووبێت شه وێك هه موو دڵته نگی؟ و ده نگت ده كه م گه ڵ له قسه ت به دی هه ناسه كانت ده بیسم كه نابینم چاوت به س روومدا له هاتیته وه چاوت كه ئه ویش نه یهێشت بێنه وه خۆت گه ڵ خۆشه ویستم بكه م: قسه كه م هه موو ده روه ده چمه كه لێره رۆژێك ده تبینم چاوه قاوه وییه ته ڕه كه ت ها له ناو چاوی ئه و لێ شه رابی ده چ��م وا كچه ی
ق��س��ه وا ن����اب����ێ ت����ۆ ئه وه یه ب��ۆ چ��ی��رۆك ب��ك��ه ی ،
بگێڕدرێته وه .چاك ده زان��م، ده زان��م چی
ئه ڵێی.زۆر باشه .
به اڵم چیرۆكه كه ی تۆئه رێ
ده رب���������������اره ی ك���چ���ه مه گه ر خ��زم��ه ت��ك��ارێ��ك�����������ه ، كوڕه كه ی بۆنه ی به وانییه ؟ تووشی ده زگ��ی��ران��ی��ی�����������ه وه
خه مۆكی بووه ، وایه ؟نامه وێ بیگێڕمه وه .
ده بێ، بیگێڕیته وه ، ده بێ له چیرۆكێ هیچ ئه وه ی مه گه ر
ئارادا نه بێت.هه یه ، چیرۆك نه كات. خوا
ئه ویش چ چیرۆكێك.
و:مستهفازاهیدی
هه نار ده نكه بكه بڕوا ده كڕم رۆژێك نوقڵییه كه یشت ده م��ه ره شدا كوڕێكی ده می ناو له به و هه ڵگووشی خ��ۆم بینم و تێپه ڕیم دا به الیان خێرایی نه كردنه وه :وتم: سه یرم هه ر باوكه ئه ها دڵت پیسه . ده نگی نه بوو: وا قه ت هه ڵبڕی زۆر نامهه وێ نییه پیس دڵم من به و نه دیتن به بگرم خ��وو الناده م خ��ۆم من نه بیستن هه موو له . خۆشه ویستیت له
دونیات ده ستێنمه وه .تۆش باوكه ده بڕی: پێم ئاخ: وت��ی: بڵێ:كچم جارێك لێو وت��ی ب��وو: چی وت��م زوو گه ست ت��ون��دی ب��ه زۆر خ��ۆم له منیش وتم: خۆشه ویستم. داخا ئیتر پێت ناڵێم باوكه تۆ باوكێكی خراپی خراپی خراپی وای پێكه نینی ده نگی باوكه . كرد گوێم هه ندێك بكشێنمه وه : بۆ ئه ی باوكه ناڵێم وتت خۆ وتت. ده مووچاوم سوور هه ڵگرا لێومه وه ه��ات��ه گ��ه رم��ی��ی��ه ك ته قه ته قێك چاومی برد بۆ الی
باران باوكه په نجه ره كه :باوكه خۆی ده ساوێت له په نجه ره كه م باوكه باوكه باران بانگم ده گات ئه سپایی به ده م. به ر خۆمی بارانی بۆنی ده ره��ات: ده نگی په نجه ره كه ت بكه ره هایی خۆم و خۆت وتم: باوكه ره ها ناوی وتی ت��رازا: ده مت له وا كێیه گێل خۆت كه م هه نار ده نكه بكه ده زان��م چاك ده زان��ی چی لێره وه ده زان���ی چ��اك ده ڵێم ل��ه م ق��وواڵی��ی��ی دن��ی��اوه له م ش���اره ی ك��ه ب��ه ف��ر ب���ه رده وام ده كه م چی باسی تیدده هاڵێت تۆنی ده نگم هه ندێ گۆڕاند: با باسی ئه وه نه كه ین ناتوانم به و بتشوبهێنم. ده ڵێی شیوه ی كه كرایه وه پ��ڕ ل��ه په نجه ره كه چووم شانم سه ر هاته ب��اران پێوه دا په نجه ره كه م په له به ئاسمانم كریانی سه یری دا جار هه ندێك فیله كانیش كرد: ئه و كه كه وته بیرم ده گرین جاره وای وت وتم من پێم خوش فیلم به چكه من بم فیل نییه منه شانتی گریانی ئه وه وتی: نه سڕی شانم سه ر خووساند. به ره هایی به گریانه ئه و با سه ر شان و ملم دا داخوڕێت: وتم بوو: خۆم ناوی له گوێم ئه وه ی ته مام به وت��ی: به ڵێ ده كه ی گێل لێ خۆتی ه��ه ر به م تاریكی الی منه و و رۆژه ی قرته ده نگی بیڵێم. تۆوه الی ده گه یشته كیبۆرده كه ی قرتی په نجه ی ح��وج��ه ت��ه وه ب��ه الم هه ر به ده ن��ا دوگمه كاندا به دوگمه كانی به كه په نجه یه ك له په نجه یه ك شوێن ده نا دا شوێن ده بوو دروست دا له شم نه ده هۆنرایه وه بۆ په نجه كانم لێزمه ی باران زۆری بۆ سه ربان دوگمه كان قرتی قرته هێنابوو گوێچكه م ب��وو حوجه تتر به ده نگێك قرته كه قرته گ��رت نه كات چێ ئه ندامم س��ه ر له سه ر ل��ه نه مابوو ج��ێ ب��اران قرته كه داینه پوشێت له شم هه نار ده نكه كرد: سێندی بڕا زیاتر له خۆشه ویستی عاشقتم.
عاشقتم . عاشق. شته كه ت���ه واوی س��وه ی��ل گێڕایته وه . بۆم كه بوو ئه وه
تۆ بیت چی ده كه ی؟
جه یمز كێلمه ن نووسه ری سكۆتله ندی ساڵی 1946 له چیرۆكی كۆمه ڵه رۆمان و چه ندین تائێستا دایكبووه و خه اڵتی پاڵێوراوی جارێك باڵوكردووه ته وه . چاپ و
بۆكێر بووه .
ساڵی سائیغ عه دنان *1955 له كوفه له دایكبووه .دیوانی له پانزه زیاتر *
هه یه .* هه ڵبژارده ی شیعره كانی ك������راوه ب���ه :س���وی���دی، ، ه نسی فه ر ، ی ئینگلیز
ئه ڵمانی، ه��ۆڵ��ه ن��دی، نه رویجی، دانیماركی.
خه اڵتی 1996 ساڵی *جیهانیی )هیلمان هامیت(
ی به ده ستهێناوه .خه اڵتی 1997 ساڵی *جیهانیی )فیستیڤاڵی
شیعری به ده ستهێناوه .* ئێستا له له نده ن ده ژی.
20ئهدهبوهونهرNo. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
عهبدولموتهڵیبعهبدوڵاڵبهشیدووههمكۆتایی
ئا:هیواسدیق
عهبدولموتهڵیبعهبدوڵاڵ
دهرنهكهوتنیخوێنهری"عهدهمی")ع��هدهم- له قسهكردن ئهگهرچیكۆمهڵێك ب����هرهو نههلیستی(فهلسهفیمان و فیكری ئیشكالیهتیدهكاتهوه،بهاڵمبهگشتیههوڵدهدهینلێرهدابكهوینهسهرریتمێكی)نیچه(ییانه،نهكبهماناینهبوونبهرانبهربوون..چونكه)نیچه(دهڵێت:ئهوهبیانهوێت كه مرۆڤهكانه ناكاملیبوونیخۆیانبكهنهماناوپێوهریههمووشتێك،بڕواكردنبهگوتهزاینههلیزمه. سهرهكی هۆی عهقڵیشلهسهر كار نههلیزم مانایهش بهوتپێهڕاندنیبههاكاندهكاتوههمووحهقیقهتێكیجێگیررهتدهكاتهوه.
ه���هڵ���ب���هت���هع���هدهم���ی���هتب����هرل���ه)س������وق������رات(هوهبۆ)گ����ۆرگ����ی����اس(و)ب����ووزی����هت(دهگ��هڕێ��ت��هوه،ه��هروهه��اوش��هینههلیستییهت)تۆرگینێف(یرووسیحاڵهتی له گوزارشت دایهێناوه،گومانیرههادهكاتووهكبهرزترینئامانجپشتبهوێرانكردنیبهرفراوانوتهواودهبهستێ،لهنیوهیدووهمیكۆمهڵێك ئاینزایی نۆزدهدا سهدهیشۆڕشگێڕیرووسیاییبووهبهدژیتهواوی ههوڵیانداوه )قهیسهر(وههوڵی لهرێگهی دام��ودهزگ��اك��ان
تیرۆرستانهوهوێرانبكهن.لێرهدالهپرسیاریئایانهفیكردنكه بااڵیهن دیاریكردنه ئهو )نا( وتایبهتی جۆرێكی وهك )ع���هدهم(پێچهوانهوه به یان روو، دهخهنهن��هف��ی��ك��ردنون��ال��هس��هرع��هدهمعهدهم )هایدگهر( بهالی وهستاون؟رهسهنتره. نا و نهفیكردن له زۆركهواتهتواناینهفیكردنبهوپێیهیخ��ودی و تێگهیشتنه ب��هره��هم��یبهجۆرێك تێگهیشتن، تواناكانیلهجۆرهكانلهسهرعهدهمرادهوهستن.عهدهم له پرسیاركردن ئایا ب��هاڵمنێودژییه و ئاوێتهبوون ئهو لهكۆیوبهبێپێشبینیكردنووێناكردنێكیدهنووسینهوه؟ چۆن پێشوهختانهههڵبهتهلهباشترینباردابۆدهرككردنبهعهدهمدهتوانینوهكبیرۆكهیهكبكهین مهوجود ههمهكییهتی وێنایبیركردنهوهماندا له ههر پاشان وئهوهیكهوهكههمهكییهتیمهوجودوێنامانكردووهنهفیبكهینووهكلێرهدا روو، بیخهینه نهفیكراوێكدهگهینهچهمكێكیشكلی)عهدهم(یوێناكراو،نهكخودیعهدهم،چونكهع��هدهم.. خ��ودی ناگهینه ههرگیزئێمهلهدهرهوهیخۆماندابۆعهدهمدهرهوه له دهمانهوێت و دهگهڕێیندهركیپێبكهینوبزانینچییه،بهاڵمعهدهمێكه پێیدهگهین لێرهدا ئهوهیلهنێوخۆماندایه.بهمانایهكیدیكهدهشێوهكحاڵهتێكتهماشایئهوبارگهیهكی له و بكهین دهرككردنهبارگه ئهو ههڵیگرینهوه، ههستیههستییهلهبنهڕهتدابه)قهلهق(هوهقهلهق لێرهدا بێگومان بهاڵم بهنده،ئهوشڵهژانهئاساییهنییهكهلهرێگهیدهكێشێت، بهسهرماندا باڵ ترسهوهبهڵكوزۆربهقوڵیلهترسجیاوازه،چونكهترسهۆیدیاریكراویخۆیسهرچاوهی ئهستهمه بهاڵم ههیه،
قهلهقدا له بكهین. دی��اری قهلهقتهنگ به ههست لهبارێكدایه مرۆڤله ئهوهی وهك دهكات، پێههڵچنینبۆشاییدابینولههیچالیهكشتێك
نهمابێتدهستیپێبگرین.قهلهق ئ��هگ��هرچ��ی ب��هم��ج��ۆرهنییه، ع��هدهم وێناكردنی پرۆسهیههمهكییهتی له وا قهلهق ب��هاڵمله بكشێتهوهو دهك���ات م��هوج��وددهمانخاته واته دهرچێت. دهستمانبهرانبهردازاینیرهسهنیخۆمانهوهودهكات. ئاشكرا بۆ )دازای��ن(م��انئاشكرا ع���هدهم ق��هل��هق بهمجۆرهدهكات،ئهگهرلهسهرئهوبنهمایهبۆگوتهزاكهی)بارت(بگهڕێینهوهبهوهیكهبوونیدهقباییمهرگیدانهره.ئهوهدهشێبڵێیندهقئهوقهلهقهیهدهكات، ئاشكرا دان��هر نهبوونی كهیهكسان قهلهق به دهق كاتێكیشدهكهینبهومانایهدێكهلهحاڵهتیئارامییهكی ج��ۆره دهق نووسینیتایبهتداماندهگرێت،لهالیهكیدیكهچۆن وهك بنهمایه ئهو لهسهر ههرنییه،دهقی دیار قهلهق سهرچاوهیئهودهقهیهكهئهستهمه ئیبداعیشسهرچاوهكانی ت��هواوی به بتوانینمانایهی ب��هو ن��هك بكهین، دی��اریلهگهڵ ئیبداعیپهیوهندی كهدهقیبهڵكو دهپچڕێنێ، س��هرچ��اوهك��اننوێ پهیوهندییهكی مانایهیكه بهودادهمهزرێنێولهوشتانهدهكشێتهوهك��هت��وان��ایپ��هی��ڕهوك��ردن��یئهو
پهیوهندییهیاننییه.ههستی ئیبداعی دهقی ئهگهرو بكات ئاشكرا پێههڵچنین تهنگئهوههستهشبهمانا)بارت(ییهكهیكهواته بگهیهنێت. دانهر نهبوونیدهقیئیبداعیعهدهمئاشكرادهكات،میانی له بوونێكه مانایهش بهودهردهكهوێت، بهرچاو مهوجودیدهشێ قسهكردنهش ئهو لهكۆیبڵێینبهبێئیبداعناشێقسهلهومێژووی ئهگهر واته بكهین، بوونه"هایدگهر" وهك م��رۆی��ی ب��وون��یدهڵێلهوكاتهوهدهستپێبكاتكهعهدهم قهلهقیش و دهبێت قهلهقعهدهمییهت ئ��هوه بكات، ئاشكراله تهعبیر ك��ه داهێنانهیه ئ��هوتاكی خودییهكانی چاالكییه وزهوكۆمهڵێك واته دهك��ات، ویستگهرارووت���ك���ردن���هوهورهت��ك��ردن��هوهیئامادهگییهكی داوای و نێگهتیفهنێگهتیفانهلهبهرانبهرئهومهوجوده
بهرچاوهدهكات.دكتۆرمحهمهدئهمینعهبدوڵاڵ"مهحوی" سهیركردنی ل��هب��ارهیپێیوایه مهحوی دهڵێت: دنیا بۆو رهس��هن لهبوونی م��رۆڤ ئهگهرمرۆڤانهیخۆیدابڕێ،ئهوهروولهدنیاوبهدهستهێنانیشتیدنیاییدهكات،الیمهحویدنیاهیچه،لهوهیچ لهسهر كه ئیمهین هیچتریششهڕدهكهین..بهاڵموهكگوتمان
له ئهوهیه داهێنهر مرۆڤی ئهركیپێناوپارچهپارچهكردنوراماڵینیتهواویدامودهزگاتهقلیدیوبههالهكاركهوتوووبێزاركهروبۆگهنهكانله ئیبداع مانایهش بهو رابێتهوه،عهدهمێكی ب��هرهو عهدهمێكهوهدیكهههنگاودهنێوههرلهوێشهوهزنجیرهیوشهكانلهیهكدهترازێننامێنێ، بوونی بهخاوهنبوون وتهنهائیبداعدهمێنێتهوه..ههمیشهئهوهئیبداعهتهواویجیاوازییهكانئهو لهسهر ههر دهگرێت. لهخۆبنهمایهشپهیوهندیدهقیئیبداعیبهخوێنهرانهوهلهسهرقبوڵكردنینمایان خۆی جیاواز خوێندنهوهی
دهكات.كهواتهخوێندنهوهجێبهجێكردنیئیبداعییانهیهو دیكهی كردهیهكیو جیاواز خوێنهری توانای بهپێیبهسهردا گۆڕانی جیاواز زهمهنی)ئیكۆ( ههندێش لهبهر ههر دێت،به كه خوێنهرێكه به پێویستیبڕوات، نووسهردا ئهزموونی ههمانلهسهرئهوبنهمایهئهگهردهركهوتنی
بهڵكو نییه، مهوجود ههمهكییهتیئهگهر كهواته ئیبداعییه. كردارێكیئیبداعی دهقی بهرانبهر له خوێنهرناتوانێت نهبێ قهلهق دووچ���اریئیبداعی ك���ردهی ل��ه ب��هش��داریدیكه مانایهكی به بكات. دهق��داپاشكۆبوونی به بواری له ناتوانێو كهشفكردن ب��واری ب��هرهو دهقدهمهوێت بنێت. ههنگاو داهێنانئهمین محهمهد )د. ئ��هوهی بڵێمبه خوێندنهوهیهدا لهو عهبدوڵاڵ(لهوهی جگه گهیاندووه ئهنجامیبهپێیجیاوازیقۆناغهكانیپێشووله مانای جولهخستنی به ههوڵیدهرهوهیشاعیرداوهوتوانیوویهتیبوارێكیدیكهبۆتێگهیشتنبكاتهوه،و تهفسیر لهنێوان جولهیهك یانبگهیهنێت، ئهنجام به تێگهیشتنمێژووی له تهعبیر لهوێوهش ههرتوانیوویهتی وات��ه بكات. ئ��هدهبلهنێوان دیالۆگئامێزانه پرۆسهیهكیبكات درووس����ت وهرگ����ر و دهقپڕكردنهوهی ل��ه ب��ێ ج��ۆرێ��ك ومهعریفهی ن��ێ��وان م��هس��اف��هیئیستێتیكیومهعریفهیمێژوویی..به پهیوهندی راستهوخۆ لهوێشهوهباكگراوهندیرۆشنبیرییخوێنهرهوهبكاتوئاسۆیتێگهیشتنیپێشوویدابڕژێتهوهولهسهرچاوهڕوانییهكانی
خوێنهرراستبێتهوه.لهالیهكی دهم�����هوێ ب����هاڵمسپێتی نهیتوانییوه بڵێم دیكهبه وس��ب��هل��ێ��ك��راوهك��ان��ی و دهقشێوهیهك بكاتهوه، پڕ شێوهیهكبهریهككهوتندا لهساتهوهختی كهله دیكه مانایهكی به ئاراوه، دێته"مهحوی"دا خوێندنهوهی پرۆسهینهكردووه، قهلهقی دووچ��اری دهقتهنها خوێندنهوهیه ئ��هو بهڵكوئهگهر بهبیرهێنانهوه.. بۆ هۆیهكهبهشێكیئهوپهیوهندیگرتنهیدكتۆرپێشوو پێناسانهی ئ��هو ك��ۆی بۆبگهڕێتهوهكهدهوروبهری"مهحوی"راستهوخۆ بهشێكی ئ��هوه داوه،رۆشنبیریی باكگراوهندی له تهعبیرخوێنهردهكات،لهنێوانباكگراوهندیخوێندنهوهیهو ئ��هو رۆشنبیرییپێناسهداڕێژراوهكانیپێشوودهقی"مهحوی"وهكالیهنهئیستێتكیوهونهرییهكهیونبووه،بهومانایهشئهوخوێندنهوهیهیدكتۆرئهوهندهیلهسهربهرههمهێنانیماناومهدلوولهونهری له ئهوهنده دهك��ات، كاربهرزڕاگرتنی و چێژ و جوانگوتنماناو خ��زی��ن��ی و زم���ان ئ��اس��ت��یدهكهوێتهوه. دوور وسبهلێكراوهكاندهمهوێتبڵێمئهوهندهیپێناسهكانیپێشوو..تهرهسوباتهكانیدهوروبهریدهقیمهحوی،مهعریفهیمێژوویی..دكتۆر خوێندنهوهكهی ئاراستهیئ��هوهن��دهدكتۆر دی���اریدهك���ات،تهنگ خوێندنهوهو لهساتهوهختیپێههڵچنینیدهقدووردهكهوێ�تهوه.
سهرچاوهوپهراوێزهكان:ئاسیا داری���وش، شایگان، -وهرگێڕانی خۆرئاوادا، بهرانبهر لهجوانرۆیی ش��ۆڕش فارسییهوه: لهوهزارهت���ی چ1، رۆژه، مامهند وخانهی بهرێوهیبهرایهتی رۆشنبیریی
وهرگێڕان،سلێمانی2004،ل31.-ه.س.پ.ل32
له بریتییه ع��هدهم ل��ێ��رهدا -ههمهكییهتی تهواوی نهفیكردنێكیم����هوج����ود..ه��هڵ��ب��هت��هدهب����ێههمهكییهتیمهوجودپێدراوێكبێتنهفیكردن رووب���هرووی بتوانین تابكرێتهوه،بۆئهوهیلهمنهفیكردنهدابهپێی واته دهربخات خۆی خودیئهوپێناسهگشتییهیعهدهممرۆڤبه ههمووشتهكانیدهرهوهیخۆیمرۆڤهكانیتروگیانداروبهردوزهویوئاسمانتهنانهتههمووگهردوونیشعهدهم. دهگاته بهمه و نهفیدهكاتئهو بتوانرێت ئهستهمه بێگومانمهوجود ههمهكییهتی نهفیكردنهیئهنجامبدرێتچونكهئێمهیمرۆڤكۆتاییدارین، كائنێكی پێیهی بهوههمهكییهتی به دهتوانین چ��ۆننهفیی پاشان و بگهین م��هوج��ودكه نییه ل��هوهدا گومان .. بكهین؟بهشێوهیهكی ناتوانین ههرگیز ئێمهرههادهركبهههمهكییهتیمهوجودلهوهش ههروهها لهخۆیدا، بكهینجۆرهكان له جۆرێك به دڵنیاین)ههمهكییهتی ج��هرگ��هی ن��او ل��هجیاوازییهكی لێرهدا مهوجود(داین.ریشهییههیهلهنێوانئهوهیدهركبكهین مهوجود( )ههمهكییهتی بهبه دهرك ئهوهی لهگهڵ خۆیدا، لهخۆمانبكهینلهناو)ههمهكییهتییهكهم ح��اڵ��هت��ی م����هوج����ود(دا.ئهستهمه، سهرهتایی بهشێوهیهكیرووداوێكی دووهم حاڵهتی ب��هاڵم)دازاین(مانه. رۆژانهیی بهردهوامیزهمین چاو له م��رۆڤ ئێمهی وات��هوئاسمانوگهردوونداپنتێكیزۆربهم بۆیه س��ن��وورداری��ن، و بچوكخۆمانهوه سنووردارییهی و بچوكیگهردوونهداین ئهم بهشێكی له كهوبهوبهشهوهحهریكبووینوتێیداپهی ناتوانین ههرگیز رۆچ��ووی��ن،واته م��هوج��ود، ههمهكییهتی ب��هچ ببهین، گ��هردوون دنیاو به پهیبۆ بكهین، نهفی بێین ئهوهی جایواته بگهین، )ع��هدهم( به ئ��هوهیپراكتیكییهوه لهرووی و واقیعدا لهمهوجود( )ههمهكییهتی نهفیكردنیناتوانێت مرۆڤ ئهستهمهو كارێكیئهنجامیبدات.بڕوانه:د.محهمهدشیعری له بوون عهبدوڵاڵ، ئهمینتیشك- چاپخانهی "م��هح��وی"دا،
سلێمانی،چ1،ل130.)بوون-لێره( وات��ه دازای���ن -زاراوهیه ئهو عالهمدا، له بوون یانالیهنه دوو واتایهكی "هایدگهر" الیبهمانای الی��هك ل��ه دهگهیهنێت:م��هوج��ودیم��رۆی��یب��هرچ��اودێت،ئهو مانای به دی��ك��هوه لهالیهكیمیانهی له كه دێت مرۆڤ بوونهیدهكهوێتو بهرچاو مهوجوده ئهومحهمهد د. ب��ڕوان��ه: دهبینرێت.ئهمینعهبدوڵاڵ،بوونلهشیعری...
ل15،16.تێبینی:ئهووتارهله2009/10/10
پێداچوونهوهیبۆكراوه.
"بـــــــوون"یرهســــــهنلــهنێــوانخــوێنهری"نمـوونــهیــی/عـــهدهمـی""خوێندنهوهیهكبۆكتێبیبوونلهشیعریمهحوی"دا
عهدهمیوێناكراوالیمهحویئیبداعئهو پ��ڕك��ردن��هوهی ئ��هوه بنوێنێدهق نێوان دهكهوێت�ه كه ماوهیهیوخوێنهرپێویستیبهوپردهنییهدهبهستێتهوه، راب��ردووم��ان به كهبهڵكوئهوهتهنگپێههڵچنینیدهقهدیاری خوێندنهوه ئاراستهكانی كهپێههڵچنینه تهنگ ئ��هو دهك���ات،لهسهر خ��وێ��ن��هری خ��هی��اڵ��ی ك��هپهنجهرهیهكی لهوێوه و دادهمهزرێبهو دهكاتهوه، دهقدا بهرووی دیكهبه پێویستی خوێندنهوه مانایهشئهوهش ههیه. خوێنهرهوه قهلهقیساتهوهختی لهسهرتێكهڵبوونیخ��وێ��ن��دن��هوهدێ��ت��هئ����اراوه،یانكهوا تێگهیشتن ت��وان��ای ل��هس��هرههبن، "ن��ا" و نهفیكردن دهك��اتلهساتهوهختی نهفیكردنهی )ئ��هوخوێندنهوهدادێتهدی،تێگهیشتنه(.بهمانایهكیدیكهخوێنهریداهێنهرلهساتهوهختی كه خوێنهرهیه ئهوخوێندنهوهداوامانلێدهكاتمۆڵهقپێههڵدهچنێ.. تهنگمان یان بین،رهت��ك��ردن��هوهی ئ���هوه ههڵبهته
خوێندنه وه جێبه جێكردنی كرده یه كی دیكه ی ئیبداعییانه یه و به پێی توانای خوێنه ری جیاواز و
زه مه نی جیاواز گۆڕانی به سه ردا دێت
فهرهسایی، نووسهری كامۆ ئالبێر1960 جونیوێری چ���واری رۆژیلهباشوری هاتوچۆ ل��هرووداوێ��ك��یكرد، لهژیان ماڵئاوایی فهرهنسانهبوو لۆژیكێكی ماناو هیچ مردنیوتهواو"بێمانا"بوو،كامۆهێشتا
گهنجبوووپڕلهوزهیژیانوحهزیلهسواربوونیسهیارهنهبوو،تهنانهترۆژیپێشتریشبلیتیشهمهندهفهریب��ۆپ��اری��سك��ڕی��ب��وو،داواك�����اریبهئۆتۆمبێل لێكرد وای هاوڕێكهیدوانیوهڕۆ لهو پاریس. بۆ ب��ڕواتلهسهر ئۆتۆمبێلهكه ب��اران��ی��ی��هداجادهكهخلیسكاووهرگهڕا،لهوچواربوون ئۆتۆمبێلهكهدا لهناو كهسهی
كامۆدهستبهجێمرد.بكرێ رهنگه دوایینو له كامۆناو به بهرههمیدا باشترین بڵێین"یهكهمینمرۆڤ"كه35ساڵدوایكهسێك ژیانی ب��ۆوه، باڵو مهرگیدهگێڕێتهوه،كهبڕیاریداوهبهئازادیبهجۆرێ كامۆ ژیانی ههموو بژی.ملمالنێیهلهگهڵ"جهبریچارهنووس"،بۆبهدیهاتنیئازادی،كامۆلهكتێبی
"ئهفسانهیسێزیف"دادهنووسێت:"هیچچارهنووسێكنییهكهنهكرێبه
سهریدازاڵبیت."كوڕیباشور:ئالبێركامۆرۆژی7ینۆڤامبهری1913لهبنهماڵهیهكی)ئهلجهزایر( ل��م��ۆن��دووی ه����هژارلهدایكبوو،یازدهمانگانبووكهباوكیلهجهنگییهكهمیجیهانیدا)1914(نهخوێندهوارو ژنێكی دایكی كوژرا،بهئهسڵئیسپانیاییبوو،منداڵهكانیكامۆ ب��هخ��ێ��ودهك��رد. دژواری ب��هفهلسهفه، بهخوێندنی دهستیكرد)سێل(هوه نهخۆشی بههۆی بهاڵم
نهیتوانیدرێژهبهخوێندنبدات.جیهانی ج��هن��گ��ی ل���هم���اوهی)1940 دهیهی )سهرهتای دووههمدابۆدابینكردنیژیانروویكردهواڵتیفهرهنسا،دواترلهپاریسنیشتهجێبوو،بۆ عهشق ب��اش��ور، خۆشهویستیتیشكوههتاووزهویگهرم،بۆتاههتایهلهدهرونیكامۆدامایهوهوگوڕو
تینیدهبهخشیبهكارهكانی.لهماوهیداگیركردنیفهرهنسادا،لهگروپهكانی یهكێك بهئهندامی بووناوی كه ب��هرگ��ری" "ب��زووت��ن��هوهیگروپه ئهم )كۆمبا(، گرووپه ئهو
ئهندامی چهپانهی لهو پێكهاتبووحیزبیكۆمۆنیستیفهرهنسانهبوون،ساڵێكدواتركامۆبووبهسهرنووسهریباڵوكراوهیئهمگروپهكهبهشێوهیكامۆ دهب��وو. ش��اراوهچاپ نهێنیوساڵی1942دووبهرههمیباڵوكردهوهله"ئهفسانهی ب���وون بریتی ك��ه
سێزێف"ورۆمانی"بێگانه".كامۆساڵی1957خهاڵتینوبڵیلهتهمهنی44 كامۆ بردهوه. ئهدهبیوهرگ���رتو خ��هاڵت��هی ئ��هم ساڵیداگهنجتریننووسهرهكهئهمخهاڵتهی
پێبهخشرابێت.
ساڵڕۆژیمهرگیئالبێركامۆ
ئهدهبوهونهر 23No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
ئا:مستهفا
ئیسماعیلئیسماعیلزادهبهشیچوارهموکۆتایی
ئیسماعیلئیسماعیلزاده
ئهو باسی دی��ك��هوه ل��هالی��هك��یناپوختهییهیوهرگێڕانوئاستنزمیچهشنێكی به كه بكهم وهرگێڕدهستێوهردانو ئارادایه، له ترلهنێو وهرگێڕ خۆداسهپاندنیسهرهكییدا زم���ان���ی دهق����یبهردهوام كه دیكهیه كێشهیهكیوهرگێڕدراوهكاندا لهبهرههمهدهیانبینین،لهبهرئهوهیوهرگێڕبهسهر دهس��هاڵت��ی ب��هت��هواویكلۆجێك هیچ به نییهو دهق��داكه نییه زمانهش ئهو ش��ارهزاینووسراوه، پێ سهرهكیی دهقیچهوتیی گرفتو گرنگترین واتائهدهبی خانهی وهرگێڕانهكانیكوردیی،دێتههڕهمهكیدهستدهبابۆگۆڕینیناوهرۆكیدهقیكهمو خۆی بهویستی سهرهكیوئهم ئێستاش تا دهك��ا، زی��ادیچهقبهستووه سهلهفیو بیرهوهرگێڕان كه نهزانیوه ب��هوهیئافراندنهوه، نه ئافڕاندنهو نهبهاڵمرهنگبێبتوانینپێیبڵێینئهم داهێنان، كردنی جێنشینلهبیریان وهرگێڕكارانه چهشنهپاشخانێكی هیچ یان چۆتهوهكه نییه یارمهتیدهریان فكرییجێگۆڕكێیانسڕینهوهیواتاولهوه زۆر واش ج��اری رستهوچییهتی دهق، بهشێكی زیاترئهگهر دهگ����ۆڕێ، بهرههمهكهواشبێپرسێكیدیكهدهورووژێودێتهئاراوهكهبههیچشێوهیهكناچێته ئهوتۆ بهرههمێكی قهتبهڵكو وهرگ��ێ��ڕان��هوه خ��ان��هیوهرگرتنیانئامادهكردندهبێ.ناشارهزاییه ج���ۆره ئ��هموهرگێڕی وایكردووه وێرانكارهواتا س��هره��هڵ��ب��دا، ق��ام��ووس��یدهقی زمانی بهسهر زاڵنهبوونزمانهی ئهو ههروهها سهرهكیوروودهدا، تێدا وهرگێڕانهكهیوهرگێڕپشتبهقاموسدهبهستێدهزانین ههروهك لهقاموسدا كهوات��ایرووت��یوش��هوزاراوهك��اندركی دهدهن، بهدهستهوه خۆبۆنموونهئهدهبیاتبۆوهرگێڕی
لهدیارترین یهكێك كالۆ فریداستایلی وێ��ن��هك��ێ��ش��هك��ان��یمهكسیكه، س��ورئ��ال��ی��س��م��یتادوایین ك��ه وێ��ن��هك��ێ��ش��ێ��كس���هرهڕای ژی��ان��ی، ساتهكانیدۆخینالهباریجهستهی،وێنهین��اوازهی بهرههمی زۆر كێشاوبه كالۆ ئهفسانهی خولقاند،
گێڕانی رۆڵ پێش راستهقینهوهرگێڕی ئ��ام��ادهی��ه، ق��ام��وسدهباته پهنا ئهگهر قاموسییكه دهڵێم بهڕاشكاوی قاموسههر له ئامادهكراو قاموسهكانیزمانێكهوهبۆسهرزمانیكوردیزمانهی دوو قاموسی )مهبهستمف��ارس��ی–ك���وردیی��هك��همنلێیهتی( ئاگام ش���ارهزامو پێیبهناو نوسراوه دهقه وهك ههرئامادهییان ئهو داهێنانهكانماننییهمتمانهیانپێبكرێوالنیكهمپێداویستییه سهرهتاییترینبكهن، جێبهجێ ماناییهكانئاماژه بێ نموونهش بۆ لێرهدافارسی كه دهكهم قاموسێك به–كوردییه،لهمچهندساڵهین��اوی ب��ه قاموسێك دوای��ی��داكراوه ئاماده كاروانی فهرههنگیبێبهریی ئهمهش داخهوه به كهبهرچاو، زهقو ههڵهی له نییهئ���هوهل��هح��اڵ��ێ��ك��دای��هك��هئهمفهرههنگهتائهوجێیهیمنئاگامسێیهم چاپی له خۆی لێیهتیسهرچاوهیهكی ب��ووهت��ه داوهوكوردی خوێنهری بۆ ن���اوازه!به وهرگێڕانهی ئهو بڵێی زمان،پاڵپشتیئهوچهشنهقاموسهوهدیاردهیهكی چ دهدرێ ئهنجامدهقی وهرگێڕانی ناوی به دیكهسهرهكیدروستبكا؟وهرگێڕیسهلهفییهی فكره بهو كوردییخۆیدا مێشكی لهپاشخانی كهسڵ هیچ بێ به داوه حهشاریتاوانێكی ك��ارهس��اتو كردنێكزمانو ئاراستهی زهبهروهشێن
ئهدهبینهتهوهكهیدهكا.برینداربوونی ه���هروهه���ادیكهیه هۆكارێكی ئێمه كلتوریبیرهی ئ���هو وای���ك���ردووه ك��هوهرگ��ێ��ڕان ب��ۆ دهدا ه��ان��م��انبێ، جهرگبڕتر ك��ارهس��ات��اویوچهواشهكاریی پێكهڵیو تێكهڵبهردهوام وهرگێڕدراودا دهقی لهتووشی كوردیی ئهدهبی زمانوواتایهكی به هێڵنجداندهكهن،جوواڵنهش چهشنه ئ��هم دیكهبڵێم دهتوانم بێ وهرگێڕان كهجیهانیسێیهمین،كتێبیگرنگو"قوتابخانه تیۆریی بهنرخی
ئهدهبییهكان"هكهوهرگێڕانهكهیدهزگای الی��هن له 2007 ساڵیچاپوباڵوكردنهوهیموكریانییهوهوهرگێڕی ب��هداخ��هوه ب��اڵوب��ۆوه،بابهتیانهی دركی كتێبهش ئهمبهشێكیزۆریكتێبهكهینهبووه،كه ناوبراو بهرههمی وهرگێڕینێو ب��هئ��هزم��وون��ی بهكهسێكیكوردیی ئ��هدهب��ی گ��ۆڕهپ��ان��یبهشێكی چهند ك��راوه، ن��اوزهده��هوای ب��ه كتێبهكهی گرنگیئهمه قرتاندووه، خۆی كهیفیههڵهی زۆر رێژهیهكی سهرهڕایواتایی قامووسیو وهرگێڕانیكوردییهكهی كتێبه بهرۆكی كهههڵهكان زۆریی بهر له گرتووه،ئهموهرگێڕانهوتارێكیرهخنهیی
رێ نهیدهتوانی تهنانهت زۆرله سهیر هێزێكی بهاڵم بكات،فریداداههبووكهوایلێدهكرد
بگهڕێتهوهبۆژیان.رووی بهجیدی كالۆ دوات��رناسینی وێنهكێشانو هێنایهنزیكبوونهوهی ریڤێرا دیهگۆلهو،كهیهكێكبوولهوێنهكێشهدیارهكانیمهكسیكسهرهتایهكوهك كالۆ ك��ارك��ردن��ی ب��ۆ ب��وولهدرێژهی وێنهكێش، شێوهكاروههستێكی ناسینهدا یهكتر ئهمع��اش��ق��ان��هل��هن��ێ��وانئ��همدووكهسهدادروستبوووسهرهنجامپێكهێناو هاوسهرێتیان ژیانیكێشهو ه���هم���وو س������هرهڕایژیانی كۆتایی ت��ا گرفتهكانبهردهوام ههر زهواجه ئهم كالۆجیاوازی س��هرهڕای فریدا بوو،ریڤێرابهاڵم ل��هگ��هڵ ت��هم��هن��یئهم شێوهی بوو، عاشقی ههرقووڵی كاریگهری پهیوهندییهكالۆو دهروون��ی لهسهر ههبووبهشێوهیهك تابلۆكانی، ههروههالهسهردهمێكدا،دوایناكۆكیلهگهڵریۆرا،قژیلهبێخداتاشیئهم دی��اری بهرههمی چهند كه
خۆی خوێنهر گهرهكهو تایبهتیكتێبهكه فارسی دهقی دهتوانێلهگهڵكوردییهكهبهراوردبكا.
ئاریشهیه خ��هس��ارو ئ��همدهستی س��هر ل��ه تهنیا ه��هربهڵكو، نههاتووه بهدی وهرگێڕتاوانێكیشیرووبهڕویدهزگاكانیباڵڤۆكهكان باڵوكردنهوهو چاپوبه سهرقاڵن كه ك��ردووهت��هوهبهرژهوهندییشهخسیوملمالنێیئاستنزمییان ك��ه رهشۆكیانهدهرهقهتیرووبهڕوبوونهوهلهگهڵنایهت، جیدییهكان نڤیسارهسهلهفییهتهو پێگهیان وات���ا
وێنهكهشیانمۆدێڕن!بچێ لهبیر نابێ ئ��هوهم��انوهكو ئهدهبیات وهرگێڕانی كه
دواتر ماوهتهوه. ههر سهردهمهههڵهاتهنیۆیۆركوپێشانگایهكیكهسایهتی ك���ردهوه، گ���هورهیفریداالیهنیجۆراوجۆریههبوو،لهتواناییوبههێزیئهوهوهبگرهلهگهڵ ب��وون��هوه رووب���هڕوو بۆسیاسیو تاچاالكه كێشهكانلهو ب��هاڵم كۆمهاڵیهتییهكانی،خۆش پ��ێ��ی خ���ۆی رووهوهشێوهكارێ وهك ژی��ان��ی ب��ووئهم بێڵێتهوهو ل��هت��ارم��ای��ی��داكارهیبهدڵبوو،ئێمههیچكاتناتوانینههمووراستیژیانیئهوگێڕانهوه ریڤێرابزانین، لهگهڵجیاوازهكانلهژیانی،كالۆدهكا
بهئهفسانه،ئهفسانهیفریدا.لهدهرهێنانی فریدا فیلمی)Julietaymor(،جوولیتایمۆركهدهربارهیژیانوبهرههمهكانیگێڕانی دهور به ساڵی كالۆیهوSalma( هایك سهلما خاتووساڵی ئۆسكاری كه )hayck2003یبردهوه،بهباشیژیانوهونهرمهندهی ئهم بهرههمهكانیفیلمهدا لهم باس، بهر داوهت��هبهشێكیزۆرلهقۆناغهكانیژیانیكالۆ،ههرلهمێرمنداڵییهوهبگره
وهرگێڕانیههمووبواروزانستهكانیدهبێ پسپۆڕییه، كارێكی دیكهلهالیهن وهرگ��ێ��ڕان ب��ۆ ب��اب��هتكه بزانێ بناسرێت، وهرگێڕهوهدهست پێویستییهكه چ لهروویدهبابۆوهرگێڕانیدهقێك،ئیتربه كه تێپهڕیوه لهوه ئهدهبیاترووتی چێژی زهوقو شێوهیبینن سهرقاڵ پێوهی شهخسییانبۆبازرگانیكردنوتوڕدانیوهرگێڕان ب��ێ. ن��ات��ۆره و ن��اوپسپۆڕییدا پوختهییو لهكاتیئهو وهرگێڕ، خهسڵهتی دهبێتهئاكارهیهكهبۆنمونهپزیشكێكیدهرونزانێكو دهناسینهوه، پێدهناسینهوه. پێ ئاڕتیستێكیسهرهكیترینمهبهستلهوهرگێڕانتهنیا جۆره ئالهم كهسێكی بۆههروها تر، هیچی وهرگێڕانهووهرگێڕان بۆ ههنوكهیی روانینیزانستیانه بهشێوهیهكی دهب��ێبێ،واتهاوهرگێڕانبهزانستێكبناسین،دیارهكهتابهرلهساڵیزانستێك وهكو وهرگێڕان 1960نهگوتراوهتهوه، لهزانكۆكانداساڵی له یهكهمجار بۆ ب��هاڵمشاعیرانو خواستی به 1964داوپسپۆڕیی كارگهیهكی نوسهرانئایوا-ی ل��هزان��ك��ۆی وهرگ��ێ��ڕانوهكو دواتر دام��هزراوهو ئهمریكاواڵته لهزۆربهی زانستی لقێكیئیتر گهشهكردووهكانداچێكرا،دهبێئێمهههنگاوبۆئهوهبنێینووهرگێڕان بهنزیككردنهوهی دهبێلهزانستیزمانوزانستیئهدهبووهڕێ زمان دهروونیی زانستی
بكهوێ.بچێ لهبیر نابێ ئهوهشمانناسهركهوتوو وهرگ��ێ��ڕان��ی ك��هخهسارو تهنیا ههر سهقهت ولهسهر رووخێنهر شوێنهواریبهجێناهێڵێ، ئ���هدهب زم���انودیكهش ئاریشهیهكی بهڵكوهاوتهریبلهگهڵشێواندنیزمانوئهم تووشیخوێنهری ئهدهبیاتخوێنهر كاتێ دهك���ا، دهق��ان��هئهم س��هر دهپهرژێته بهگشتیبهتایبهتی وهرگێڕانانهو چهشنهو ناوشیار خوێنهرێكی ئهگهرملكهچی راستهوخۆ نائهكتیڤ
له ماڵئاوایی كه كاتهی ئهو تاژیاندهكاتبهوێناكێشراوه.
ئهو لهسهدهی 30 به نزیككێشاویهتی، كالۆ تابلۆیانهیپۆرتهرێتیخۆیهتی،ئهوهیچیوادهكاتلهوێنهكێشێكئهوهندهئهوهنده خۆیو سهر بپهرژێتهبههابهخۆیبداتشتێكیسهیره،كالۆلهدهفتهریبیرهوهرییهكانیدا"پۆرتهرێتی دهڵێت: بارهوه لهملهبهرئهوهی دهكێشمهوه خۆمزۆربهیكاتتهنیاموخۆمزیاتردهناسم." شتێك ههركهسو لهئهموتهیهوهكههرحهقیقهتێكیوهك هاوكات راسته، سادهو ترساده هیچ حهقیقهتیش خودینییه،بهمهشهوهرازیتێگهیشتنلهبهشێكلهكارهكانیكالۆلهم
وتهیهدایه.كالۆزۆرنهژیا،بهاڵملهماوهیبهرههمی زۆر ژیانییدا كورتیستایلی بهخاوهن بوو خولقاندوخۆیكهبه"كالۆیسم"دهناسرێ،ئهمخاتوونههونهرمهندهكهزۆرلهچوارچێوهی كارهكانی كهسسورئالدادادهنێنوخۆیهیچكاتبهسوڕئال خۆی نهبوو ئامادهبناسێ،رۆژی13ژووئیهی1954بههۆی ساڵیدا 47 تهمهنی لهماڵئاوایی خوێنهوه نهخۆشی
لهژیانكرد.
به دهق نێو توخمهكانی ههمووزمانوواتاوشوناسوستراتیژیوئهگهر دهب��ێ��تو چییهتیهكهیبهدهقێكی وهرگێڕانه جۆره ئهمخ��هس��اون��اودێ��رب��ك��هی��نههرشوێنهوارهكانی كه نییه ئ��هوهكۆتایی خۆیدا مردنی لهگهڵدهستی س���هر ل��ه ب��ێ��ت، پ��ێزمانو وێرانكاریی ناپوختهییودهقی تری پێكهاتهكانی گشتئاماده خوێنهرێك وهرگێڕدراودافكرییهكهی پاشخانه كه دهكرێدهبێتهههڵگریبارگرانیووێرانییپهرهپێدهری دهبێته زم���ان،بۆ دهق نێو جوڵهكانی گشتیان راستهوخۆ خۆیو دهرهوهیدهكاتهوه، دووپاتی ناڕاستهوخۆدهمهوێبڵێمكهلهسهردهستیخهساو خوێنهری خهساو دهقیتر واتایهكی به دێ��ت، بهرههمههڵگری خهساو نهزۆكو دهقیتوخمیخهسێنهرییشهولهئاكامدانێوان پرۆسهیهی ئهم لهدرێژهیخوێنهرو خ��وێ��ن��هر و دهقله و ك��وژراو خوێنهرێكی دهقدابهدی خهسێنهر ههمانكاتیشدا
دێت.ئهم ج��ار زۆر وت���هم، دواخۆمان رووب����هڕووی پرسیارهدهك���هی���ن���هوهك���هج��ی��ال��هدهقو وهرگێڕانی پێویستبوونیبۆ تر كلتورهكانی بابهتهكانیچی لهبهر ك��وردی، زمانی سهردهگمهن به زۆر ك��وردی دهق��یسهرزمانهكانی وهردهگێڕدرێنهوهپرسه ب��هم دی��ك��ه؟س��هب��ارهتئاماژهم پێشتریش ه���هروهكههیه كهممان زۆر دهق��ی پێداسهر بۆ وهرگ��ێ��ڕان شایانی كهبهدهگمهن بن، دیكه زمانهكانیدهقبهشیعروچیرۆكورۆمانهوهئهو بتوانن كه دهك��هوێ دهستله زمانییهی كلتوریو كارلێكهسهرهتاداباسمانكردبهدیبێنن،هۆیئهمكورتیهشدهگهڕێتهوهداهێنهرهكانو زهینییهتی سهرئهوسهلهفیهتهیفكروئهخاڵقیكه بهرههمهێنهران نووسهرانولهئارا داهێنهرانه دهقی ناهێڵێن
دابێ.
وه رگێڕانی بریندار له سه ر ده ستی سه له فییه تی مۆدیرن
ئـه فسـانـه ی كالـۆ
ئیتر ئه ده بیات له وه تێپه ڕیوه كه به شێوه ی زه وق و چێژی رووتی شه خسی پێوه ی سه رقاڵ بین یان بۆ
بازرگانی كردن و توڕدانی ناوو ناتۆره بێ
لهدایكبوونیله6یجوواڵی1907مهكسیكیو دایكی دهستیپێكرد،فریدا ب���وو، ئهڵمانی ب��اوك��یلهسهرهتایتازهالوییهوهكچێكیجیاوازبوو،تهنانهتشێوهیجلخوشكهكانی لهگهڵ پۆشینیشیجیاوازبوو،لهگهنجێتیداتووشیرووداوێكیهاتوچۆهاتكهنزیكبووبمرێوتائهوكاتهیمردیشئازاری رووداوه ئهو ئاسهواریدهدا.دوایرووداوهكهتاماوهیهكی
موحسین زهوریو: ئه نوه ر عه بدوڵاڵ
22ئهدهبوهونهر
به شی دووه مبه رێز به سه باره ت چییه رات��ان
مامۆستا شه هرامی نازری؟که یخوسره و: یه كێك له ده نگ زه وقترین خ��ۆش خۆشترین و گۆرانیبێژانی ئێرانییه ، پۆخته یی و گه رمی ده نگی ئه و به ڕیزه شتێكی من كه نه هێشتووه ته وه وتن بۆ بمه وێ باسی بكه م. گۆرانیبێژیكه ژه نینی له سه ر باشی شاره زایی ت��ه ن��ب��وور ه��ه ی��ه و ل��ه و ب���واره دا زۆرمان هاوبه شی خاڵی هه ندێك پێكه وه هه یه ، به رێزیان ماوه یه ك نیشانه ی به رزترین پێش ل��ه وه و شوالیه ی واتا فه ره نسا كلتوری به ده ستهێنا، ئه مه بۆ كۆمه ڵگای شانازییه كی ئێرانی مۆسیقای هونه رمه ندێكی ك��ه گ��ه وره ی��ه ئێرانی وه ك گۆرانیبێژێك بتوانێت نێونه ته وه یی و جیهانی و مه دالیای فه ڕه نسا واڵت���ی ب��ای��ه خ��ی پ��ڕ
به ده ستبهێنێت.بۆچی پاش ئه لبومی"حه یرانی" نازری به رێز له گه ڵ ه��اوك��اری شه مس ته نبووری گروپی له گه ڵ
درێژه ی نه ما؟بیركردنه وه ی که یخوسره و: له گۆڕاندایه و به رده وام هونه رمه ند زه وق و روانگه كانی له گه ڵ گۆڕانی دێت و به سه ردا ئاڵوگۆڕی زه مه ن زیاتر گه شه سه ندوویی ب���ه ره و له بڕگه یه ئێمه ه��ه ڵ��ده ك��ش��ێ، زه ق و روانگه و خاوه ن له زه مه ندا،
ئاسۆیه كی هاوبه ش نین.پێده چێت ئومیدێك هه بێت بۆ هاوكاری نازری مامۆستا ئه وه ی خ��ۆی ل��ه گ��ه ڵ گ��رووپ��ی شه مس
ده ستپێبكاته وه ؟پرسیاره ئه م که یخوسره و:
له سه ر ه��ه ب��وو ك��اری��گ��ه ری زۆر ئێمه ، گ��روپ��ه ی ئ��ه م ناساندنی ئه م لۆكاڵی گۆرانیبێژێكی ئه گه ر راده ی به و بخوێندایه ، ئاوازانه ی به ڕێز نازری خوێندوویه تی په ره ی نه ده سه ند، ئه و كات به رێز نازری به اڵم ب��وو گه نج گۆرانیبێژێكی ناسراو بوو، هاوكاریكردنی له گه ڵ زۆر شه مس ته نبووری گروپی
شوێندار نه بوو.دووه م�����ی�����ن ئ��ه ل��ب��وم��ی بوو رو" مهتاب گروپ"مطرب باڵوكرایه وه ، 1371 له ساڵی كه هۆكاری ئه م مه ودایه دوورو درێژه بۆ باڵوكردنه وه ی ئه لبومی دووه م
بۆچی ده گه ڕێنه وه ؟ئێمه هیچ كات که یخوسره و: كارێكی بازاڕی به رێوه نابه ین، ئه و ئه نجامان پرۆفیشنااڵنه ی ك��اره كه ك��ارب��وون كۆمه ڵێك داوه ، گه یشتووه ته به سانایی زۆر زه ینمان و هاتووه ته سه ر الپه ڕه ی ئێستاش كراوه ، تاوتوێ كاغه زو نییه و ق��اڵ س��ه رم��ان زۆر ئێمه بۆ نییه په له یه كیشمان هیچ
باڵوكردنه وه ی كاری نوێتر.ئه وكات ده نگۆی ئه وه هه بوو رو" مهتاب ئه لبومی"موترب كه
دوو ساڵ راگیرابوو؟به هیچ ن��ه ، ک��ه ی��خ��وس��ره و:
شێوه یه ك وانه بووه ئێوه ك����اری س��ێ��ی��ه م��ی��ن "حه یرانی" بوو كه له ساڵی 1375 باڵوكرایه وه ، ده كرێ باسی هۆكاری
ئه م ماوه زۆره مان بۆ بكه یت؟ ئه م هۆكاری که یخوسره و: بتوانین كه ئه وه بوو زۆره ماوه رێك وپێك پ��وخ��ت��ه و ك��ارێ��ك��ی
ئاراسته بكه ین.هیچ ئ��ێ��م��ه ب����ه داخ����ه وه گروپی له كاره كانی زانیارییه كمان ته نبووری شه مس نییه ، بۆ نموونه
ئه م گروپه له نێوان باڵوكردنه وه ی ئه لبومه كانی "صدای سخن عشق" مترب مهتاب رو" به چ كارێكه وه
سه رقاڵ بوون؟گروپی ک���ه ی���خ���وس���ره و: تووشی ش��ه م��س ت��ه ن��ب��ووری ب��ووه ، زۆر نشێوی ه����ه ورازو له ده یبینن خۆتان كه هه روه ها گروپه كه سه ره تایی ئه ندامانی هیچیان به شدار نین، منداڵه كانی به بۆنه ی ب����وون و گ����ه وره م��ن ئه ندامی ژم��اره ی��ه ك ئه وانیش بوون، په یوست پێمانه وه نوێ له زانیارییه كانی پرسیارتان به اڵم گروپه كه راب��ردووی قۆناغه كانی گروپی چاالكییه كانی لێكردم، له به رێوه بردنی ته نبووری شه مس له كرماشانه وه كۆنسێرت چه ندین له گه ڵ ئێمه ده س��ت��ی��پ��ێ��ك��رد، ش��ه ه��رام��ی ن����ازری ل��ه زۆرب��ه ی كۆنسێرتمان دیكه واڵته كانی نموونه ب��ۆ ب����ردووه ، ب��ه رێ��وه بووه ، كۆنسێرتمان ل��ه ك��ه ن��ه دا كۆنسێرتمان له ئه مریكا دووج��ار له واڵتی فه ڕه نسا چوارجار بووه و له واڵتانی هه بووه ، به رنامه مان ئه ڵمانیا، ئیتالیا، ئیسپانیا، هیند، چین، سویسرا، به لجیكا، ئۆزبه كستان و س��ه م��ه رق��ه ن��د، ئاوازه كانی له فێستڤاڵه كانی عێراق و له كوردستانی رۆژهه اڵت، ناوخۆی شاره كانی له له تاران و جیاجیامان كۆنسێرتی ئێران
بووه .كاره كانتان ئاوازی بۆ دانراوه یان هه ڵبژارده ی ئاوازه كۆنه كانی
ته نبووره ؟به كه می زۆر که یخوسره و: كۆنه كانی ك��اره ل��ه كه ڵكمان ئه و به زۆری وه رگرتووه ، ته نبوور كه كردووه پێشكه ش كارانه مان
به تازه یی دامناون.خۆم
جۆری به پێی ك��اران��ه ئ��ه م ده نگی نازری دروست كراون؟
که یخوسره و: هه ست و زه وقی له یه كه وه زۆر نازری به رێز من و نزیكه ، ئه م ئاوازانه به ستێنه كه ی ته نبووره و به دانانی ئاواز له سه ری
ده بێته شتێكی دیكه .هه موو رۆش��ت��ن��ی ه����ۆی ئه ندامانی گروپه كه چییه و بۆچی
ته نیا ئیوه ماون؟رۆژێك هه موو که یخوسره و: وه كو گ��روپ ده ڕۆن، ل���ه رۆژان كه نییه ئ��ی��داری رێكخراوێكی كرابێتن و ته عین كارمه نده كانیان پاشان خانه نشین بكرێن، كاركردن هه ر ئاره زوومه ندانه یه و له گروپدا باشه پێی كاته ی ئه و تا كه س هه ركه سیش بكات و كار ده توانێ بڕوات، ده توانێت بێت پیخۆش رۆی كه لهوڕ كه یهانی كاتێك به مه به ستی ك��ه ن��ه دا واڵت��ی بۆ ماوه ی بۆ خوێندن درێ��ژه دان��ی نه بوو، له ئێران ت��ه واو ده ساڵی بۆمبارانه كانی له كاتی به داخه وه شاری تاران كامه رانی برای و دایك و باوكی گیانیان له ده ستدا، ئه وانی له كاره كه یاندا خۆیان دیكه ش شاره زایی زۆریان په یداكردو پێیان خۆش بوو خۆیان خاوه ن گروپی
سه ربه خۆی خۆیان بن.نژادیش عالی خه لیل سه ید
به و شێوه بوو؟زۆر ژه نیارێكی که یخوسره و: ته نبووردا، له بواری بوو ش��اره زا تاكژه نی ئه و له ئه لبومی "صدای زه وق و نیشانه ی ع��ش��ق" سخن ئه و ره نگینی ده ست شاره زایی و به رێزه بوو، كه سێكی زۆر به رێز و
بڕواداربوو.نژاد عالی كوشتنی هۆكاری
چی بوو؟پرسیاره م ئه م که یخوسره و:
ب��ۆچ��ی ل��ه ك��ات��ی گ��ف��ت��گ��ۆدا لێ ده پرسی؟
راتان ئێوه بزانم ده م��ه وێ چییه له سه ر كوشتنی ناوبراو؟
چۆن خۆتان که یخوسره و: بیرده كه نه وه ؟
هه یه زۆر ده نگۆی نازانم. له مه ڕ مه رگی ئه وان.
که یخوسره و: منیش هه ر ئه و ده نگۆیانه م بیستووه .
ئێوه زۆر شت له به رچاو ده گرن بۆ وه اڵمدانه وه ی پرسیاره كان و هیچ گله یی و ره خنه یه كتان نییه له مه ڕ
رۆشتنی ئه ندامانی گروپه كه ؟گله یی نابێت که یخوسره و: یه كتر هاوڕێی هه موومان بكه م، پێكه وه نمه كێكمان نان و بووین، خواردووه ، له سه ر سفره یه ك بووین رۆژگارێكمان بۆخۆمان پێكه وه ، بوو، ئه وان هێنده بۆمن پڕبایه خن و به یادو كات هه موو كه به رێزن بیروه رییی باشه وه یادیان ده كه م، به ڵێنمان ئێمه ل��ه وان��ه ش جیا له كه س وه رنه گرتبوو بۆ هه میشه
له گه ڵ گروپه كه دا بمێنێته وه .گ��وڵ ن��ه زه ر ع��ه زی��زی گوایا
ئامێری ته نبووری وه الناوه ؟چه ند ئه م تا که یخوسره و: له په یوه ندیدابووین دواتر ساڵه ی ده نگی ماوه یه كه به اڵم پێكه وه ، لێ چاالكییه كیشم هیچ نییه و
نه بینیوه .عه بدوڵڕه زا ئ��اگ��اداری هیچ
ره هنه ما هه ن؟ره هنه ما ک��ه ی��خ��وس��ره و: یه كێك ك��ۆن و ژه نێكی ته نبوور ته نبوور له ده ستڕه نگینترین ژه نه كانی شاری سه حنه یه ، ناوبراو له بواری دروستكردنی ته نبووریشدا شاره زاییه كی زۆری هه یه و هه نووكه ئامێری دروستكردنی سه رقاڵی
ته نبووره .
وتـووێـژلـهگهڵكـهیـخـوسـرهوپـوورنـازریئـــاوازهكـانـیمـۆسـیـقــایتـهنـبوورسـهربـهمـۆسـیـقایكــوردینیـیـه
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
ئا: محه ممه د هاشمی
نوێكانی له ژانره مالیزم مینی ئه م ه��اوچ��ه رخ��ه ، ه��ون��ه ری باوه ڕه یه ئه و له سه ر ستایه ڵه النیكه م وه رگ��رت��ن��ی ك��ه ڵ��ك زۆره كاریگه ری له توانا كان له سه ر وه رگرو به رده نگ. ئه م ئه وه دایه له هه وڵی ستایه ڵه زیادییه كان توخمه ه��ه م��وو ل��ه ب��ه ره��ه م��ێ��ك��ی ه��ون��ه ری��دا مالیزم مینی ب��س��ڕێ��ت��ه وه ، هه ڵداو س��ه ری له بیناسازیدا بواره كانی بۆ سه ند پ��ه ره ی تری هونه ر له وانه ، وێنه كێشان و جێگایه كی ئ��ه ده ب و سینه ماو تایبه تی بۆ خۆی له ناو هونه ردا
دۆزییه وه . هونه ردا ل��ه م زی����ات����ر ل���ه ه���ه ر گرنگی ش��ت��ێ��ك به تۆكمه ده ده رێ به رهه مێكی بوون، ئه گه ر ه��ون��ه ری ه��ون��ه رم��ه ن��دان��ه ده بێ داڕێژرابێت، شت له هه ر زیاتر بێت، ت��ۆك��م��ه ت��ر ئه مه له به ر ره نگه بێت بتوانین بڵێین مالیزم م��ی��ن��ی
هه وڵی ئه وه یه زیاتر له هه ر شت هونه ری ناوه كی بگاته ده ستی بابه ت و هه موو الیه نه زیادییه كان بسڕێته وه و وه رگر ته نها ناوه كی ببینێ ، هونه ری بابه تی رووتی كالسیكیش هونه ری چه ن هه ر باوه ڕه ئه و له سه ر له سه ره تاوه زیادییه كان و توخمه ب���ووه جوانه كانیش ت���ه ن���ان���ه ت له به رهه مێكی هونه ریدا یارمه تی چه مكه گه یاندنی بۆ نین ده ر
زه ینییه كانی هونه رمه ند.یه كێكی جیهان گ��ۆڕان��ی سه رهه ڵدان، له هۆكاره كانی تر ئه م بوونی گشتگیر گه شه و له جیهاندا، هونه ریه روانگه سه یر به خێراییه كی جیهان ده ڕوا. نادیار شوێنێكی به ره و
فه تێكی ه ر دوه ه�����ا ن���ادا ب��ه وه رگ��ر ب���ه وه ی بكۆڵێته وه و له به رهه م پ���ه ی���وه ن���دی ل��ه گ��ه ڵ به رهه مه كه ئه گه ر بگرێ ، تایبه ت ئاڵۆزی ج��ۆرێ بێت، پ��ێ��وه ب��ه خ��ۆی ده ك��ات ل��ه وه رگ��ر وا بیناسێت، ن��ه ت��وان��ێ بوونی زیاتر تر به واتایه كی خێرایی په یوه ندی راسته وخۆی كه مبوونه وه ی له گه ڵ هه یه هونه ریدا، له به رهه می ئاڵۆزی له باسانه ی له و تر یه كێكی لێوه باسی مالیزمدا مینی ماناییه چه ند باسی ده كرێ ، چه ند هونه ریدان له به رهه می
مانایی كه له به رهه مه هونه رییه كالسیكه كاندا هه یه ، ده رفه تێكی زۆری ده وێ به وه ی وه رگر لێیان یان ش��اراوه له مانا رابمێنێ و جه نگ و بگات، تریان ماناكانی تۆلستۆی ، به رهه می ئاشتی بارۆك به رهه مه كانی سه رده می به رهه مه كانی له بیناسازیداو رامبرانت ده كرێ به نموونه ی ئه و ببه ین ناو كالسیكانه به رهه مه به رهه مانه ن و چه شنه له و كه ده وێ زۆری ماوه یه كی وه رگ��ر لێیان رابمێنێ به له به رچاوگرتنی جیهان، راده ب���ه ده ری خێرایی ئێستا وه رگ����ری ب���ه رده ن���گ و رامان و چه شنه ی ئه و ده رفه تی وه ستانه ی نییه ، به واتایه كی تر، جوانیناسی له جیهانی هاوچه رخدا س����اده ب����وون����ی نه بوونی به رهه م و به ها ب��ه ئ��اڵ��ۆزی ده زانێ . هه موو ئه و خااڵنه ی له سه ره وه پێدرا، ئ��ام��اژه ی ن نیا ا مه ند نه ر هوبه وه ی كرد ناچار بهێننه روو كه س��ت��ای��ه ڵ��ێ��ك شێوه به كه مترین ده رببڕدرێ ، مانا ره ن���گ���ه ئ��ه م��ه ه����ه م����ان ئ���ه و بارت دروش��م��ه ی ده ڵێت كه بێت "ك��ه م��ی�����������ش
زۆره ".
دهربارهیمینیمالیزم
پێ پڕاوپڕی واڵمێكی ناتوانرێ بدرێته وه ، ده بێت چاوه ڕێ بكه ین ده نگی ب��ه اڵم ده دات، روو چی له ش��اره زای��ی��ان ن���ازری و به رێز گۆرانیبێژێكدا له كه متر مۆسیقا هه یه و به م بۆنه وه هه ر گرووپێك پڕ به دڵ پێی خۆشه له گه ڵ به رێز
نازری كار بكات.گرووپی شه مس دامه زراندنی
رێك له چ رێكه وتێكدا بوو؟که یخوسره و: الم وابێت نێوه ی یه كه می ساڵی 59ی هه تاوی بوو، گروپه چاالكی راوه ستانی پاش له كرماشان، ئێمه سونه تییه كه ی ئێمه له گه ڵ هاوڕێیانمان كه وتینه گروپێكی دامه زراندنی بۆ راوێ��ژ بۆ ئاسته نگ نه توانن كه دیكه بكه ن، دروس��ت چاالكییه كانمان ئامێری ته نبوور كه خۆشناوترین ئامێرێكی بوو، ئێمه ناوچه كه ی عیرفانییه وه ك ئامێرێكی سه ره كی خۆشبه ختانه ه��ه ڵ��م��ان��ب��ژارد و چاالكی له به رده م رێگری كه س ن��ه ك��رد، هه ڵبه ت ئ��ه م گ��روپ��ه دا دژایه تی و هه ندێك له سه ره تادا ئاراوه هاته له دژمان ناڕه زایه تی سه ره تا نه خایاند، زۆری ب��ه اڵم به هه ندێك ئیش و چاالكی كوردی و ده ستمان ته نبوره وه لۆكالی و كاره ساڵ چه ند پاش پێكرد و سونه تییه كانی پێشوتریشمان پێ
زیاد كرد.كه ب����وو 1361 س��اڵ��ی عشق" س��خ��ن ئه لبومی"صدای له الیه ن گروپی ته نبووری شه مس و شه هرامی مامۆستا به ده نگی نازری كه وته بازاڕ، واتا دوو ساڵ پاش دامه زراندنی گروپی شه مس، گروپه ئ��ه م بڵێین ده ت��وان��ی��ن ناوبانگی ن��ازری به رێز به هاتنی
ده ركرد؟نازری به رێز که یخوسره و:
ئه وه ی نه ك زه م��ان گ��وزه ری ناكاته وه گۆڕان كه م له خێرایی ده دا ه��ه وڵ ته نانه ت به ڵكو ئه م ب��وون��ی ب��ه س��ه ق��ام��گ��ی��ر بوونی زیاتر گۆڕانه ، پرۆسه ی
خیرایی گ�����ۆڕان�����ی ج����ی����ه����ان
کلتور 25
له به ركه می شوێن نه خۆشه کان له سه ر زه ویه كه ده خه ون، له بیری ئه وه دام قه ره وێڵه ی سه فه رییان بۆ بكڕم
بێستونفهتاحلهسلێمانی
لهنهخۆشخانهیهیواچارهسهربهخۆڕاییه
هاوواڵتیاننیگهراننلهنووسینگهکانیپۆستکردن
شێرپهنجه ن��هخ��ۆش��ی ری���ژهینهخۆشخانهكانی روولهزیادبوونهوبهرگهی نهخۆشیه بهو تایبهتبههۆی ناگرێتو نهخۆشهكانین��هب��وون��یج��ێ��گ��اوهژم��ارهی��هكزهوی ل��هس��هر ل��هن��هخ��ۆش��هك��ان
دهخهون.كهریم ئ��هح��م��هد گ�����ورونسلێمانیهو ش���اری دانیشتویشێرپهنجهی توشی دووس��اڵ��هیهكێكلهپهلهكانیخوارهوهیبوه،بهردهوام توشبونهدا ماوهی لهمهیوای نهخۆشخانهی سهردانینهخۆشه ئهم هاوسهری كردووه،كرد خۆیان بژیوی لهباری باسیكرێچین، ه��هژارنو كهخێزانێكیراب��ردوودا ساڵی "لهماوهی وتیتائهمڕۆبهخۆراییچارهسهرلهمنهخۆشخانهیهوهردهگرم،تائیستابهوه پێویستیمان جارێك تهنهاب��ووهدهرم��انل��هدهرهوهبكڕین،گرنگترینكاریئهمنهخۆشخانهیهئهوهیه باسبكرێت پێویسته كهلهجیاتیئهوهیسهردانیعیادهیتایبهتیدكتۆرهكانبكهیتئیوارانلێرهشههربهخۆراییدكتۆرهكان
دهبینیت".هیوای لهنهخۆشخانهی تهنهاشێرپهنجه بهنهخۆشی تایبهتلهساڵی2009تائامادهكردنیئهمراپۆرته،2023نهخۆشیتوشبووبهپێی تۆماركراوه، بهشێرپهنجهئامارینهخۆشخانهكهكه918یانرهگهزینێرنو1105یانمیینهنولهخوار ی��ان 641 ژم��ارهی��ه ل��هولهكاتێكدا ساڵهوهن، 12 تهمهنیحاڵهت 889 2007دا لهساڵی
تۆماركراوه.تایبهت هیوای نهخۆشخانهیبهنهخۆشیهكانیخوێنوشێرپهنجهههریهكه سلێمانی، ل��هش��اریخوێنو نهخۆشیهكانی لهپسپۆریتایبهت پزیشكی دوو تاالسیماو
بهچارهسهریشێرپهنجهبهتیشكودووپسپۆریشێرپهنجهیگرێكانوتایبهته م��ن��دااڵن پسپۆرێكینهخۆشیهكانی ب��هچ��ارهس��هریخوێنوگریهكانلهمندااڵندارۆژانه
كاریتێدادهكهن.تهنها نهخۆشخانهیه ئ��همتایبهتنیهبهشاریسلێمانیبگرهشارهكانی هاوواڵتیانی سهرجهمسهردانی ع��ێ��راق ه��هرێ��مو ت��ری
دهكهن.عوسمان واح����د س��هب��ری��هدان��ی��ش��ت��ویش���اریب��هغ��دادهوههیه هێلكهدانی شێرپهنجهیچارهسهری بۆ سلێمانی دێتهلهكۆتایی ش��ێ��رپ��هن��ج��هك��هی،ئهم سهردانی نیسانهوه مانگیوتی"لهوێ دهكات نهخۆشخانهیهكهسهردانی پێداین ن��ام��هی��انبكهین پێشكهوتوو سهنتهرێكیئێمه ب��هاڵم عێراق، ل���هدهرهوهیواڵت دهرهوهی بچینه نهمانتوانیسودی سلێمانیو شاری هاتینهجیاوازیان لێره بینی، چاكماننهكردینوهكهاوواڵتیهكیشاری
سلێمانیچارهسهریانكردین".زۆرینهخۆشبووهتههۆكارینهخۆش زۆر ژمارهیهكی ئ��هوهیببینریتو لهنهخۆشخانهكهدائیدارهی كارمهندانو پزیشكانوفراوانكردنی داوای نهخۆشخانهكهزۆری دهك���هنو نهخۆشخانهكهن���هخ���ۆشب���ووهت���هه���ۆك���ارینهخۆشخانهكه ستافی ئ��هوهینهخۆشهكانیان چارهسهركردنی
پێباشنهبێت.كهریم رهم����هزان ج��هوه��هربهڕێوهبهریكارگێرینهخۆشخانهیهیوابهدهستووریراگهیاند"لهگهڵئ���هوهیژم����ارهین��هخ��ۆشزۆرزیادبووهشوێنهكهمانزۆربچوكهلهبهركهمی ژمارهیه، ئهو لهچاولهسهر نهخۆش زۆرج���ار شوێنلهبیری من دهخ���هون زهوی��هك��هسهفهریان قهرهوێڵهی ئ��هوهدامنهخۆشانهی ئ��هو ب��ۆ بكڕم ب��ۆ
قهرهوێڵهكانی لهژمارهی زی��ادنحاڵهتهش ئهم نهخۆشخانهكه،نهخۆشی رۆژب��هڕۆژ نابیتو چاكزیاترمانبۆدێتلهشارهكانیترهوه،خراپی كاریگهری نهخۆش زۆریناتوانرێت نهخۆشهكانیشه لهسهرجیابكرێنهوه، ن��هخ��ۆش��هك��ان
نهخۆشخانهیهك وایه داوام بۆیهبهخێراییدابینبكریت".
بهپێیبڕیارێكدوایدهوامیدكتۆرهكان بهخۆرایی رهسمیئهو دهب��ی��ن��نو ن��هخ��ۆش��هك��اندكتۆرانهیتایبهتنبهمنهخۆشیانهنیهو خۆیان تایبهتی ع��ی��ادهی
نهخۆش نهخۆشخانهدا لهههماندهبیننهوه.
ن��هخ��ۆش��ێ��ك��یت���رن����اویعبدولخالقجومعهدانیشتویشاریدووزخورماتووتهمهنی52ساڵه،ماوهی بۆ "كه بهوهكرد ئاماژهیشێرپهنجهی توشی ساڵه سێبۆ ج��ار دوو ب��ووم، ریخۆڵهكانئهمنهخۆشیهچومهتهئێران،لهوملیۆن سی تهنها سهفهرهدا دوودینارمانمهسرهفكردوه،دهبوایهشاری بۆ بهاتینایه جار یهكهمسلێمانیوئهوبڕهزۆرهمانسهرفدووساڵی ل��هم��اوهی ن��هك��ردای��ه،رابردووداتائێستاسێجاردهرزیمان
كڕیوه".نكتهحسێنتهاللمنداڵێكیپێنجساڵهوخێزانهكهیدانیشتویموسڵ، لهپاریزگای شهرگاتنشێرپهنجهی توشی منداڵهكهیانمانگه دوو بووه، لیمفهكان گرێسلێمانیو ش���اری ه��ات��ون��هت��هدایكی ماونهتهوه بهبهردهوامیئهم "ل��هم��اوهی وت��ی منداڵهكهدهرمان چارهسهرو مانگهدا دوودكتۆرو بهخۆراییو وهردهگ��ری��نكارمهندهكانیئێرهزۆریارمهتیان
داوین".پسپۆری د.ن��هج��م��هدی��نشێرپهنجهو ن��هخ��ۆش��ی��هك��ان��یبهو س��هب��ارهت لیمفهكان گ��رێكهزۆرتر شێرپهنجانهی ج��ۆرهنهخۆشهكانی لهڕیزبهندی باونو"رێژهی وتی نهخۆشخانهكهیانداشێرپهنجهیمهمكبهپلهییهكهمیتائیستا دی���تو نهخۆشیهكاننزیكهی800نهخۆش،تایبهتنبهمنهخۆشیهكهزیاترله500نهخۆشیانسلێمانیو پاریزگای دانیشتوینهخۆشی دوات���ر دهوروب���هری���ن،كه دێ��ن سیهكان شێرپهنجهیلهرهگهزینێردازیاترهوبهتایبهتمهبهستم جگهرهكێشن، ئهوانهیتهنها نهخۆشیه ئهم نیه ئهوهشئهوانهدهگرێتهوهكهجگهرهكێشن،بهڵكوكهسانیتریشدهگرێتهوه،
دوایئهوانیششێرپهنجهیخوینوگرێلیمفهكانوشێرپهنجهیگهدهپرۆستاتیش شێرپهنجهی دێتو
لهئاستێكیدواتردێت.بهرپرسانی لێداونی بهپێینهخۆشخانهیهیواتائێستازیاترچاك بهتهواوهتی نهخۆش 8 لهبونهتهوهویهكێكلهونهخۆشانهیچاكبووهتهوهئهحمهدنهسرهدینیدانیشتویشاریدیالهیه،لهمانگیسهردانی 2007دا ساڵی 8ی
نهخۆشخانهیهیوایكردووه.ئ��هح��م��هدب���ۆدهس���ت���وورگالندی شێرپهنجهی وتی"توشیلیمفاویبوم،لهماوهیچوارمانگداپسپۆرێكی چهند بهسهرپهرشتیشێرپهنجه ن��هخ��ۆش��ی��هك��ان��یشهش رێكوپێك بهشێوهیهكیلهنهخۆشخانهی جرعهیكیمیاویملهگهڵ س��هرهت��ا وهرگ���رت، هیواههستم دووهم�������دا ج���رع���هیلهسهر ب��هاڵم ك��رد، بهباشبوونلهسهر پزیشكهكان رێنماییهكانیچارهسهركردنهكهمبهردهوامبووم،دواتردوایتهواوكردنیچارهسهریئێران وواڵت���ی چومه كیمیاویلهشاریسنه35جرعهیتیشكیانبۆكردم،لهماوهینهخۆشیهكهمداجهستهم شوێنی زۆر م���وویورده دوات���ر ب��هاڵم ه��هڵ��وهری،ئێستا روان��هوه، مووهكانم ورده
بهتهواوهتیچاكبوومهتهوه".
شـێـرپـهنـجـههـهڕهشـهلـهكـوردسـتـاندهكـات2023كهستووشیشێرپهنجهبوونوزۆرینهیانلهڕهگهزیمێینهن
First Year [email protected]. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
ئاكۆمحمهدلهسلێمانی
تائێستانرخیناردنیپۆستكردندیارینهكراوهوهاوواڵتیانگلهییدهكهن پۆست ناردنی لهنرخیههر دهڵێن واڵت دهرهوهی بۆرۆژهیبهنرخێكشتومهكهكانمان
بۆپۆستدهكهن.شتانهی ئ���هو زۆرت���ری���نپۆستهكانهوه لهنوسینگهیدهرهوهی ب��ۆ دهگ��وازرێ��ت��هوهبهڵگهنامهی ناردنی كوردستانوهرگرتنی بهمهبهستی تهزویره
مافیپهنابهرێتی.الوهن���دع��هل��یوت��ی"خۆمتائێستاچهندجارێكشتمناردوهئهسڵی بهراستی شتانهش ئهوبۆ ب��وونو تهزویر واتا نهبوون
مهسهلهیكهیسبوون".الوهندئاماژهیبهوهداخودیدهقۆزێتهوهو ئهوه نوسینگهكهكهدهزانێتتهزویرهوناچاریتبۆئهوروپایهنرخهكهیبهئارهزووی
خۆیلهسهرتگراندهكات.الوهندوتی"بۆدووئهیفۆڕ
140ههزاریلێوهرگرتم".
سهبارهت حهسهن شانازچهند س��ی��دی��هكو ب��هن��اردن��یالپهڕهیهكوتی"لهبهرامبهرئهمشتانهداكهچهندغرامێكهنرخیچهندكیلۆتلێوهردهگرێت".
بهوهدهن ئاماژه هاوواڵتیانكهنوسینگهكانیپۆستسهیریئهوشتانهدهكهنكهدهینێرنبۆواڵتانیدهرهوهلهكاتێكدائهوانتهنهاكێشانهكردنیئهوشتهیان
لهئهستۆدایه.بهیهكه "یهكه وتی شانازك���ردووه شتهكانمی س��هی��ریل��هرێ��گ��هیس��هی��رك���ردن���هوهپێوانهو بهكیلۆو نهك دهینێرێتئ��هم��ان��هكار ك��ێ��ش،چ��ون��ك��هخهڵكی ن��اچ��ارب��وون��ی ل��هس��هرنرخهكه بهكێشانه نهك دهكاتالیهنهی ئهو دهبوایه دابنێرت،نوسینگهكان دهداته كهمۆڵهتن��رخ��هك��ان��ی��ش��ی��انب��ۆدی���اری
بكات".خاوهنی س��اڵ��ح س��هی��وانپۆستیژیارسهبارهتبهناردنیپۆست ناردنی نرخی پۆستو"ئێمه وتی واڵت دهرهوهی بۆبهشێوهی پ��ۆس��ت��هك��ان��م��ان
رۆژ 3 ب��هم��اوهی كه خێرایهلهرێگهی خۆی شوێنی دهگاتهسلێمانیو ف���ڕۆك���هخ���ان���هیپۆستهكانی ه��هول��ێ��رهوهی��هلهپۆسهتهكانی گرانتره ئێمهپۆستی بهس ئێمه چونكه تر
خێرامانههیه".خ���اوهن���یپ��ۆس��ت��یژی���اریهك من "الی ب��هوهدا ئاماژهیسعری یهك كیلۆ نیو تا غرام
ههیه".ئهو پشكنینی دهرب���ارهیدهكهن پۆستی كهلوپهالنهیس��هی��وانوت��ی"م��نن��ازان��مئهوتیایه چ��ی��ی ئ���هو پ��ۆس��ت��هیدێت یهكێك ك��ه كاتێك م��نوهسڵێكی دهن��ێ��رێ��ت پ��ۆس��تتیایه ئهورێنمایانهی دهدهم��ێدهڵێت ئاسایش هێزهكانی كهقهدهغهیه،جائهگهرتهزویریشبێتئهوائهوكهسهبهرپرسهلهوبهرپرسنین، هیچ ئێمه پۆستهوایه جیهان لهههموو چونكه
پۆستناكرێتهوه".مهحمود ع��وم��هر ك��هم��السورێن پ��ۆس��ت��ی خ���اوهن���یناردنی ب��هن��رخ��ی س��هب��ارهت
هــهرجــارهوبــهنــرخــێــكپــۆســتدهكــهن!هاوواڵتیانگلهییلهنرخیپۆستكردنیشتومهكهكانیانبۆدهرهوهدهكهن
دهكات ب��اس��ل��هوه پۆستهكانبهچهند ك����ردووه جیهانماننرخی ههریهكه زۆنگێكهوهوبۆ لهگرامێكهوه ههیه خ��ۆیلهوهش نرخهو یهك كیلۆ نیونرخهكان كیلۆكان بهپێی زیاتر
دیاریدهكرێت.سورێن پۆستی خ��اوهن��ی
وتی"ههمووشتێككهدێتهالیمنسهیریدهكهموچۆنێتهكهیتۆماركردنی پ��اش دهپ��رس��مو
ئینجادهینێرم".نرخ ب��هگ��ران��ی س��هب��ارهتتر مانگێكی بۆ لهمانگێكهوهدهكات ئهوه بۆ ئاماژه كهمالپهیوهندی زی��ادك��ردن��ه ئ���هو
ههیه ههرێمهوه بهحكومهتیتاوهكو ت��ردا، واڵتانی لهگهڵبێت باشتر پهیوهندیهكانیانراستهوخۆ ههرێمهوه لهڕێگهیدهبێت،بهاڵمئێستابهحكومهتیله واتا دهبێت، تێپهڕ بهغدادابۆیه بهغدا دهچێته ههولێرهوه
نرخهكهشگرانتردهبێت".
دهستوورلهدهۆك
هونهرئیحسانلهگهرمیان
نهبوونیئاووكارهباونهخۆشخانهوقوتابخانهگوندنشینهكانلهگوندهكاندووردهخاتهوه.فۆتۆگراف:هونهرئیحسان
ئــه رمــه نــه كــان لــێــره نــاڕۆن!خراپیگوزهرانیئهرمهنهكانلهئهرمینیاگهرهنتیمانهوهیانلهكوردستانزیاتردهكات
لهگهڵئهوهیژمارهیئهرمهنهكانلهكوردستانداروولهكهمبوونهوهیهولهگهڵ بهردهوامیشیان پهیوهندینایانهوێت بهاڵم ههیه، ئهرمینیاباپیرانیانو ب��اوو زێ��دی بچنهوهبهرهوواڵتانیئهوروپاكۆچدهكهن
یانلهكوردستاندادهمێننهوه.مێخاكسهركیسیان،45ساڵوهك ئهرمهنیه، هاوواڵتییهكیلهبینیی حهزی زۆر دهڵێت خۆیئهو ئهوهشدا لهگهڵ ئهرمینیایه،نیازیبهجێهێشتنیئهمههرێمهیزۆر ژمارهیهكی ههرچهنده نییه،رابردوودا لهسااڵنی لههاوڕێكانیواڵتانی ب��ۆ ك����ردووه ك��ۆچ��ی��ان
ئهوروپا.مێخاكوتی"دایكوباوكملهملێره منیش لهدایكبوون، دهڤهره
بهردهوامیبهژیاندهدهم".مێخاكخهڵكیشاریزاخۆیه،یهكهمی جهنگی دوای باپیریدهسهاڵتدارانی لهترسی جیهانی،توركوهكههزارانئهرمهنیتركهلهوكاتهداتوشیكوشتاریگهورهوخوێناویبووبوون،روویلهوشارهكردووه،بۆپاراستنیگیانیخۆیو
خێزانهكهی.لهو بیر ههمیشه مێخاككه دهك��ات��هوه مرۆییه كارهساتهبهسهرگهلهكهیداهاتووهولهڕێگای"خوێندنهوهیمێژوویئهرمهنییهكانخۆیبهورووداوهئاشنادهكات".
ب���هگ���وێ���رهیس����هرچ����اوهئهرمهنهكان هاتنی مێژووییهكانبۆ عێراق كوردستانی ههرێمی بۆسااڵنی)1915-1920(دهگهڕێتهوهكهلهترسیهێرشهكانیهێزهكانی)توركیا( عوسمانی دهوڵ��هت��یلهوكاتهداپهنایانبۆئهمناوچهیهزاخۆ لهشاری زۆربهشیان هێناوه،
خزمهتگوزاریو نهبوونی بههۆیپ��ش��ت��گ��وێ��خ��س��ت��ن��ی��انل���هالی���هنگهرمیان گوندهكانی حكومهتهوه،ناوچهكهش بهپرسانی چۆڵدهكرێن،كارهباو ئ���اوو ن��هب��وون��ی دهڵ��ێ��نسهرهكی ه��ۆك��اری ق��وت��اب��خ��ان��ه
چوڵكردنیگوندهكانه.گوندهكانی دان��ی��ش��ت��وان��یق��هزاو ش���ارو رووهو گ��هرم��ی��ان،نهبوونی كۆچدهكهن، ناحیهكانخزمهتگوزارییهكانیش پ����ڕۆژهچۆڵكردنی س��هرهك��ی بههۆكاری
گوندهكانیاندهدانێن.خهڵكی رهشید ساڵح حهمهئێستا خ��هپ��هك��وێ��ر، گ���ون���دی
دادهنیشێت، رزگ���اری لهناحیهیوتی"لهگوندهكهمانپڕۆژهیهكنییههۆی ببێته بكهینو پێخۆش دڵی
مانهوهمانلهوگونده".بهوهدا ئاماژهی ساڵح حهمهم���ان���هوهم���انل���هوگ��ون��دههیچبیری نمونه بۆ نهبووه، سودێكیكانییهكهوه لهتهنیشت ئیرتیوازیبۆتههۆی تهنانهت دروس��ت��ك��راوه
بیره "ئهم كانییهكهش، وشكردنیشوێنێكو هیچ ناگهیهنێته ئ��اوسودیلێنابینرێت،جگهلهنهبوونیرێگاوبانونهخۆشخانهلهوگونده".
عهلیمهحمودخهڵكیگوندیتیلهكۆیهوئێستالهناحیهیرزگاریشتێك "هیچ وت��ی دادهنیشێت،نهكراوهبۆمانئهوهشیكراوههیچسودێكینهبووهبۆمانتهنهاسودی
بۆئهومقاوالنهههبووه".بهڕێوهبهرایهتی ئاماری بهپێیناحیهیرزگاری،زیاترله16گوندیسهربهقهزایكهالربههۆینهبوونی
خزمهتگوزارییهوهچۆڵكراون.دهستوور زانیارییهکانی بهپێیناوهندی به سهر گوندی )22( لهقهزایکهالر)7(گوندچۆڵکراوه،لهوگوندانهش)قاسمئاغا،مووچه
شهل،سهیدخهلیل..هتد(.محهمهد، س���روه ه���هروهه���ابه پێباز، ناحیهی ب��هڕێ��وهب��هریلهکۆی)32( راگهیاند: دهستووریله زیاتر ناحیهکه، به گوندیسهر
)3(گوندچۆڵکراوه.ئهو ب���هژم���ارهی س���هب���ارهتگوندانهیسهربهناحیهیرزگارینومحهمهد ساڵح چۆڵكراون، ئێستاب��هڕێ��وب��هرین��اح��ی��هیرزگ����اری
بهدهستووریراگهیاند:ئهوگوندانه"تهپهسپی، لهگوندهكانی بریتینالره، ههواره رهسوڵ، بابا تورانیگۆڕیمسقاڵ،كانیچایله،تۆڵهبی،عهلی سهركهڵی گ��هوره، تیلهكۆیهتد.."جگهلهوگوندانهیكهتهنها
یهكتادووماڵیتێدایه.رزگاری ناحیهی بهڕێوهبهریدهڵێتهۆكارهكانیچۆڵكردنیئهوگوندانهزۆرن،بهتایبهتیكهمیئاوكهكاریگهرییهكیخراپیكردۆتهسهرگوندهكان،وتی"ئهمهشدهگهڕێتهوهكهمی وشكهساڵیو كاریگهری بۆئهوبڕهپارهیهیكهبۆوشكهساڵیبهبهراود لهناوچهكهدا تهرخانكراوهلهگهڵناوچهكانیتر،ههروههانهبوونیخراپی كاریگهری ئهمهش كارهبا،گوندهكانو خهڵكی سهر كردۆتهجگه بێزاربوونیان، ه��ۆی بۆتهلهنهبوونینهخۆشخانهوخوێندنگه،دوورهك���ان، لهگونده بهتایبهتیلهشار نزیكن كهوا گوندانهشی ئهوسهرهتایی شهشهمی پۆلی تاوهكوتێدایه،بههۆیئهمهۆكارانهوهوبۆتهواوكردنیخوێندنهكهیانبهناچاری
روولهشاردهكهن".ساغنهبوونهوهی س���هرهڕایخراپی كشتوكاڵییهكان، بهرههمه
رێ��گ��اوب��انون��هب��وون��یك��ارهب��اوتهندروستی بنكهی خوێندنگهوكهخهڵكی هۆكارهسهرهكیانهن لهوگ���ون���دهك���انب�����هرهوش���ارهك���ان
رادهكێشن.بهڕێوهبهری خهلیل عهدنانرێ��گ��اوب��ان��یگ���هرم���ی���ان،وت���یدهبینێت گرنگ رۆڵێكی "بودجهپ���ڕۆژهك���ان، لهجێبهجێكردنیرێگاوبان بۆ كه بودجهیهی ئ��هولهگوندهكانتهرخانكراوه،زۆركهمهوگوندێكیش چهند بهشی تهنانهت
ناكات".ئاوو رێگاوبانو عهدنانخهلیلبهگرگترین نهخۆشخانه ك��ارهب��اوكۆچكردنی ب��ۆ دادهن��ێ��ت ه��ۆك��ارجگه شارهكان، بۆ گوندنشینهكان
لهكاریگهریوشكهساڵی.داوادهك����هن گوندنشینهكانپ����ڕۆژهیخ��زم��هت��گ��وزاری��ی��انبۆجێبهجێبكرێتبۆئهوهیگوندهكانیاندهستبكهنهوه ئاوهدانبكهنهوهو
بهكاریكشتوكاڵیوئاژهڵداری.عهلیمهحمودخهڵكیگوندیدانیشتووی ئێستا تهپهسپیه،"ئێستاش وت��ی ك����هالره، ش���اریجێبهجێبكهن بۆ خزمهتگوزاریمان
دهڕۆینهوهبۆگوندهكانمان".
نیشتهجێبوون.تایبهت گهڕهكێكی ل��هزاخ��ۆكهناوی ه��هی��ه ب��هئ��هرم��هن��هك��انههروهها )كیسته(یه، گهڕهكیبهناوهكانی ههیه گوندیشیان 3ههورێزك(، شكهفدهل، )ف��زروك،
ئێستائهوگوندانهئاوهدانن.ههرێمی ئهرمهنهكانی زۆربهیدهكهن پیشهیی كاری كوردستانزێڕنگری، )م��ی��ك��ان��ی��ك، وهكك��وت��اڵ��ف��رۆش��یوب���ازرگ���ان���ی(،فهرمانبهری وهك ههندێكیشان
حكومهتكاردهكهن.مێخاكدهڵێت"زۆربهیكهسیخاوهنتواناكهلهناوئهرمهنهكانیئێستا ه��هب��وون، دهڤ���هرهك���هدالهدهرهوهكردوه"،ئهمهش روویانلهتوانای ك��اری زۆر تاڕادهیهكی"رۆڵی كه ك��ردووه ئهرمهنهكانزۆرتر كومهڵگادا لهناو خۆیان
ببینن".كهنیسهی زاخۆ ئهرمهنهكانیبهخۆیان تایبهت ع��هزرا(ی )مریملهگهڕهكیكیستهدروستكردووه،رێوڕهسمهئایینییهكانیخۆیانیتێداههموو بهتایبهت جێبهجێدهكهن،نیسان مانگی لهروژی24 ساڵێكئهرمهنییهكان كوشتاری ی��ادینوێژ لهكهنیسهكانیش دهكهنهوهو
بۆگیانیقوربانیانیاندهكهن.ئهرمهنی پیرهمێردێكی مراد"زۆر وت��ی ساڵهیه، 95 تهمهنزهحمهتهئهوكارهساتانهیبهسهرلهبیربكرێن، هاتووه ئهرمهنهكاندابهسهر كوشتارهی ئ��هو چونكهئهو كه وای��ك��رد ه��ات��ووه ئێمهدا
نهتهوهیهپهرتوباڵوبكرێتهوه".لیژنهیهكی ئ��هرم��هن��هك��انسهرهكی كاری ههیه، تایبهتیانكهنوێنهرایهتی ئهوهیه لیژنهكهیانلهجێگای دهك�����ات ئ���هرم���هنحكومهتو كاروباری بۆ رهسمیوفهرمانگهكان،بێجگهلهبهڕێوهبردنی
كاروباریئهرمهنهكان.بهپێیئاماریلیژنهیكاروباریئێستا ل��هزاخ��ۆ، ئهرمهنییهكانلهپارێزگای ئهرمهنهكان ژم��ارهیدهۆكدهگاته1800كهسولهوانهخوارووی لهشارهكانی كهس 500كوردستان هاتونهته عێراقهوهلهترسیخراپبوونیرهوشیئهمنی
لهودهڤهرانهدا.ئیشخانملكۆسهرۆكیلیژنهیبهدهستووری ل��هزاخ��ۆ ئ��هرم��هنئهرمهنهكان "ژم���ارهی راگهیاندكوردستانیش ههرێمی لهعێراقوروولهكهمبوونه،چونكهژمارهیهكیرهوشی خراپی بههۆی زۆری���انئ��اب��ووریل��هس��ااڵن��یراب����ردووداروویانلهئهوروپاكردووه،ههروههابههۆی دوای���ی���دا، س��ااڵن��ی ل��هملهناوچه توندوتیژییهكان كردهوهبهبهردهوامی عێراق جیاجیاكانی
روولهدهرهوهدهكهن".ئ��ی��ش��خ��انئ���ام���اژهبهوهدهكاترهنگهئێستاههزار ل��ه10 كهمتركهسلهئهرمهنهكان
پێش لهكاتێكدا مابن، لهعێراقدائهرمهن ژم���ارهی 2003 س��ااڵن��یكهس ههزار له20 زیاتر لهعێراقدا
دهبوو.ئهرمهنی زم��ان��ی ئێستاب���هش���ێ���وهی���هك���یف����هرم����یناوچانهدا ئهو لهقوتابخانهكانیزاخۆش لهدهڤهری دهخوێنرێتوههیه، ئهرمهنی خوێندنگهی 3زاخۆیه، ش��اری لهناو یهكێكیاندووخوێندنگهكهیدیكهشلهدووگوندیئهرمهنییهكانه،ههروهها3بهئهرمهنهكان تایبهت كهنیسهی
لهپارێزگایدهۆكههن.ههرێمی ئهرمهنهكانی ههمووبهمهزههبی س��هر ك��وردس��ت��ان،ئهرسهدۆكسینولهههمووساڵیكداگریگوری، ساڵروژی بهگوێرهیكانوونی م��ان��گ��ی 6 ل�����هڕوژیلهدایكبوون یادیجهژنی دووهمدا
دهكهنهوه.یاسایههڵبژاردنی بهگوێرهیپهرلهمانیكوردستان،یهككورسیبهسیستمیكۆتا،بۆنوێنهرایهتین�����هت�����هوهیئ���هرم���هنتهرخانكراوه، لهپهرلهمان
لهههڵبژادنیساڵیرابردوودا،ئارامشاهین،كهكهسایهتیهكیئهرمهنینوێنهری بۆته زاخۆیه خهڵكی
ئهرمهنهكانلهپهرلهمان.م��هل��ك��ۆدهڵ��ێ��ت"وهزع����یكوردستان لهههرێمی ئهرمهنهكانئهمنی س��ی��اس��یو ب���هڕهوش���یكوردستانهوهبهندهبهبۆچونیئهوچهندرهوشیكوردستانباشبێت،ئهوهندهشرهوشیئهرمهنهكانباش"ئهرمهنهكانیش چونكه دهبێت،بهشێكنلهكۆمهڵگایكوردستان".ئهرمهنهكان لیژنهی سهرۆكیلهگهڵ "پهیوهندیمان وتی لهزاخۆئهو ههیه، ئهرمینیا دایك واڵتیلهڕێگای تهنها پ��هی��وهن��دی��هشلهڕێگای ئێمهش كهنیسهوهیه،المنور( )ك��ری��ك��ور كهنیسهیخۆمانهوه ب��هواڵت��ی پ��هی��وهن��دیپهیوهندییه ئ���هو دهك���هی���نوكاروباری لهچوارچێوهی تهنها
ئایینیدایه".سهرۆكیلیژنهیئهرمهنییهكانلهههر ئهرمهن كهسی دهڵێت:بێت جیهان جێگایهكیناسنامهی ه��هی��ه م��اف��یوهربگرێت، خۆی واڵتی
24کلتور
زۆر ئێستا روون��ی��ش��ی��ك��ردهوه:كوردستانو لهئهرمهنهكانی كهسعێراقبێجگهلهناسنامهیعێراقیدهوڵهتی ج����هوازی ن��اس��ن��ام��هوخۆشم ه��هی��هو ئهرمهنستانیانیهكێكملهوكهسانهیكهجهوازی
ئهرمهنستانمههیه".كوردستان ئ��هرم��هن��هك��ان��یههیه ژنخوازییان ژنو پهیوهندیئهرمینیا، ئهرمهنهكانی لهگهڵدهكهن باسی خۆیان وهك بهاڵمژیان لهئهرمینیا ن��ای��ان��هوێ��تبهسهربهرنوبارودۆخیكوردستانبهگونجاوتردهزانن.ئیشخانباسیلهوهكردزۆركهسلێرهوهسهردانیئهرمینیایكردووهوههندێكیشیانخۆیان بۆ ژنیان ل��هوێ ل��هوان��ههێناوه،بهاڵمكهسلهخهڵكیئێرهبهیهكجاری بۆئهوهی لهوێ ناچنئابووری "رهوش��ی چونكه بژین،
خراپه".لهوێزۆر
گـونـدنـشـیـنـه كـان بـه رگـه ی ژیـانـی گونده كـان ناگرنبههۆینهبوونیخزمهتگوزارییهوه،زیاترله16گوندلهگهرمیانچۆڵكراوه
First Year [email protected]رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
کلتور 27
ئیلهامعهبدوڵاڵلهسلێمانی
گرنگتریننیشانهكانینهخۆشیئۆتیزمبریتییهلهكێشهیئاخاوتن،كێشهیپهیوهندیكۆمهاڵیهتی،گرفتیههڵسوكهوتكردن.
لهكوردستاندا م��ن��داڵ 166ههیهو ئۆتیزمیان نهخۆشیژم������ارهیئ���هوم��ن��دااڵن��هیئۆتیزم سهنتهرهكانی دهبرێنهبهرپرسی ل��هزی��ادب��وون��دای��هولهسلێمانی ئۆتیزم سهنتهریكهسانی ب��هوهدهك��ات ئ��ام��اژهدهروونیدا لهبواری پسپۆڕیان
بۆدانهنراوه.سێ لهكوردستاندا ئێستالهشارهكانی ئۆتیزم سهنتهریدهۆك سلێمانیو ه��هول��ێ��روكراوهتهوهكهسهربهوهزارهتی
كاروباریكۆمهاڵیهتین.بریتی������یه ئ��ۆت��ی��زممنداڵ گهشهی لهتێكچوونیتێكچ����������وونی ب��هه��ۆیمێشكو ف���رم���ان���هك���ان���یلهسێ زیاتر دهمارهكانهوهوساڵییهكهمیتهمهنیمنداڵدا
روودهدات.محهمهد لهتیف مهریوانئۆتیزم سهنتهری بهڕێوهبهریلهسلێمانیوتی"ئهمسهنتهرهئهو خزمهتكردنی بۆ تهنهائۆتیزم تووشی كه مندااڵنهیهبهڕاهێنانهوهیان ب����وون،كۆمهڵگاو ن���او ب��ۆچ��وون��ه
راهێنانیپهروهردهییه".سهنتهری ب��هڕێ��وهب��هریئاماژه لهسلێمانی ئۆتیزمراهێنانی ك��ه ب���هوهدهك���ات
لهبهرئهوهی نییه، دهروونییانپسپۆڕی تائێستا ئ����هوان
دهروونییاننییه.تهمهنیان مندااڵنهی ئهوساڵیدایه تا14( 3( لهنێوانسهنتهرهدا ل��هو دهت��وان��رێ��ت
پێبكرێت. راهێنانیانئامارهی ئ��هو بهپێ���یكهوتووه دهس��ت��وور دهس��تئۆتیزم مندااڵن���ی رێ���ژهیئ����هوان����هیل���هس���هن���ت���هریئۆتی���زمدانلهشاریسلێمانی
نووسراوه،بهاڵمكهناردومانهلیژنهیهكی ك��ه ههولێر ب��ۆلهههولێر تایبهتمان پزیشكیههیهشهلهلدهماخبووهنهك
ئۆتیزم".نیشانهكانی گرنگترینبریتییه ئۆتیزم نهخۆشیل���هك���ێ���ش���هیئ���اخ���اوت���نوپهیوهندی كێشهی قسهكردن،گرفتی ههروهها كۆمهاڵیهتی،
ههڵسوكهوتیانههیه.بههۆكارهكانی سهبارهت
166منداڵلهكوردستاندائۆتیزمیانههیهبه ڕێوه بــه ری سه نتـــــــه ری ئۆتیــــــــــزم له سلێمــــانی :
جۆن دیڤی و پراگماتیزمتائێستا پسپۆڕی ده روونیمان نییه پراگماتیزمرهوتێكیفهلسهفییهكهقورساییخۆیدهخاتهسهركردارنهكرۆژانهدا، لهژیانی تیۆرییانهوه ئهو پیادهكردنی لهگۆشهنیگای واتا تیۆری،دهڕوانێتهتیۆرییهكانوئاستیسهركهوتنیانبۆدیاریدهكات،بهشێوهیهكیدیكردارودهرهنجامهكانسهنگیمهحهكنلهپرۆسهیههڵسهنگاندنیتیۆرییهكاندا،تیۆریبهالیپراگماتیستهكانهوهوهاڵمیههموومهتهڵهكانیپێنیهوئهوهی
رۆحبهبهرتیۆرییهكاندادهكاتپراكتیكوكرداره.بهاڵمخهڵكانێكیزۆری دادهنرێت، پراگماتیزم بهدامهزرێنهری پێرز چارلسدیكهشلهنێودهروونناسوپهروهردهناسهكاندالهقۆناغێكیزووداپهیوهست
بهڕهوتیپراگماتیزمبوون،لهوانهشجۆندیڤیوهێربهرتمید.گهورهكانی پراگماتیسته لهپهروهردهناسه بهیهكێك )1952-1859( دیڤیلهدامهزراندنو رۆڵی 1900هكاندا یهكهمی لهنیوهی كه دهژمێردرێت ئهمریكاگهشهسهندنیرهوتیپهروهردهیپرۆگرهسیڤداههبوو.دیڤیئهوپراگماتیزمهیخۆیبهئامرازگهرایییاتاقیگهراییناوزهدكرد،ئهوپێیوابووئێمهلهرێگهیلهبارهی ئێمه وێنهیهی ئهو بهاڵم بهدهستدێنین، زانست كردارهكانمانهوهجیهانهوهبهدهستیدێنینبریتینییهلهزانستیژیان،بهڵكوبریتیهلهوێنهیهك
دهقاودهقیئهومامهڵهیهیئێمهلهگهڵشتهكانیدهوروبهرماندادهیكهین.دروشمی)فێربوونلهرێگهیكاركردنهوه(ههرئهوهندهیلهدهمیدیڤیهوهدیڤی باڵوبووهوه، بهسهرتاسهریجیهاندا كورتدا زۆر لهماوهیهكی دهرچوو،لهگهڵولیامكیلپاتریككهسهربهڕهوتیپهروهردهناسیریفۆرمبوو،له1904دالهزانكۆیهكلهئهمریكابهیهكهوهكاریاندهكردولهوكاتهداكیلپاتریكمیتۆدیپڕۆژهیداهێناكهتاوهكوئهمڕۆشلهزانكۆوقوتابخانهكانیرۆژئاواداكاریپێدهكرێت.ئهممیتۆدهرێیبۆدیڤیخۆشكردكهپهرهبه)فێربوونلهرێگهیكاركردنهوه(بدات،لهپشتئهمدروشمهوهفهلسهفهیهكیگهورهیجۆندیڤیدهستیبهكاركردبوو،ههواداریزۆریشیبۆخۆیپهیداكردبوو.تێڕوانینهكانیدیڤیبووهجێگهیبایهخیپهروهردهناسودهروونناسیسویسریژانپیاژێتیۆرییهكانی بهپێی دهكردو مهعریفیدا لهتیۆری كاری كه )1980-1896(ئهو،منداڵلهرێگهیمامهڵهكردنیبهردهوامیلهگهڵئۆبژێكتهكاندادهتوانێترێگهیهشهوه لهم ههر دروستبكاتو لۆژیكی بیركردنهوهی بۆ بنهمایهكدهتوانێتزانستینوێبهدهستبێنێت،بهتایبهتلهقۆناغییهكهمودووهمی
گهشهسهندندا.دیڤییهكێكبووهلهوانهیكاریگهریدیاریبهسهرپرۆگرامهكانیخوێندنهوهههبووهلهواڵتهكانیرۆژئاواداومرۆڤبهروونیلهكتێبی)خوێندنودیموكراسیدا(ههستبهمهدهكاتنئهوههمیشهداوایئهوهیلهپهروهردهناسهكانكردووهكهدیدێكیگشتگیریانبۆخوێندكارومرۆڤههبێتوبهرلهوهیداوایئهوهیكایهكانی لهههموو مومارهسهكردنی دهرفهتی دهبێ كردووه كهچی لێبكهنتوانای گهشهبكاتو بتوانێت بۆئهوهیخوێندكار برهخسێنن، بۆ كۆمهڵگادائهوهیههبێتفێریبهرپرسیارێتیببێتوشارهزایئهركومافهكانیخۆیبێت،ههروههالهوتارێكدابهناوی)منداڵوپالنیفێركاری(تیشكیخستۆتهسهربایهخیپالنیفێركاریورهخنهیهكیتوندلهقوتابخانهكاندهگرێتوباسلهوهدهكاتكهچۆنمنداڵلهقوتابخانهدارووبهڕوویئهووانانهدهبێتهوهكهباسلهدیاردهكانیجیهانیمنداڵناكات،بهڵكوباسلهجیهانێكدهكاتكهپالنی لهگرنگی باسی دیڤی دی بهشێوهیهكی دابهشكراوه، وانهكان بهپێیفێركاریكردووهكهمهبهستلێیدابینكردنیپێداویستییهكانیخوێندكارهنهكبهپێچهوانهوه،ههرئهممهسهلهیهبووهبنهمایئهورهخنهتوندهیپیاژێلهقوتابخانهرۆژئاواییهكانیگرت،چونكهبهرایئهوقوتابخانهكانئهوهندهیبسهپێنن خوێندكارهكاندا بهسهر خۆیان مهرجهكانی بهالیانهوه گرنگهبگهیهننو بهجێ خوێندكاران مهرجهكانی بهالیانهوه نییه گرنگ ئهوهنده
پێداویستییهكانیاندابینبكهن.دهتوانێت مرۆڤ فێركاری، پالنی هاوچهرخانهتری خوێندنهوهیهكی بۆچاوێكبهبهرههمهكانیبرانهردابگێڕێت،بهالیدیڤیهوهگرنگهخوێندكاربهسهرزانستهكانهوهزاڵبێت،بهاڵمدیڤیپێیوایهزانستیناوكتێبهكانزانستێكیمردووه،ئهگهرخوێندكارنهتوانێتزیندوویانبكاتهوهوپیادهیانناتوانێت منداڵ ئهتڵهسهكانهوه نهخشهو لهرێگهی بهههمانشێوه بكات.
شارهزایواڵتێكببێت.دیڤیكاریگهریتهنهابهسهرسیستمیخوێندنیرۆژئاواوهنهبووه،بهڵكویهكێكبووهلهودهگمهنانهیلهكاتێكیزۆرزووداكاریگهریبهسهرههندێك
ف��ای��هقس���هع��ی��د
به ڕای دیڤی قوتابخانه كان
ئه وه نده ی گرنگه به الیانه وه مه رجه كانی
خۆیان به سه ر خوێندكاره كاندا بسه پێنن ئه وه نده
گرنگ نییه به الیانه وه مه رجه كانی
خوێندكاران به جێبگه یه نن
واڵتیداخراویوهكوچینویهكێتیشورهویشداههبووه.لهبیستهكاندابۆماوهیدووساڵلهچینكارینووسینانهی ئهو بهاڵم ك��ردووه،لهوێنووسیبوونیبۆیهكهمینجارسهر وهرگێڕدرانه لهحهفتاكاندائهو ك��اری��گ��هری چینی، زم��ان��یبااڵكانی پ��هروهردهن��اس��ه بهسهرزۆر لهبیستهكاندا شورهوییهوهژنی كرۆپسكایای ب���وو، دی���ارب��وارهوه ئ��هو كهبهتهنگی لینینلهوانهی ب��وو یهكێك دهه���ات،كاری دیڤیدا ك��اری��گ��هری ل��هژێ��رڤیگۆجیسكی لیۆ چۆن دهك��رد،كاریگهرییهكیراستهوخۆیبهسهرپالنیفێركاری1994یسویدهوهدیڤی جۆن بهههمانشێوه ههبوو،فێركاری پالنی بهسهر كاریگهریبهدهر ئهمه ه��هب��وو، 1980وهحكومهتی لهلێكۆڵینهوهكانیس��وی��دیك��هل��هوب��ارهی��هوهبۆ
پهرلهمانئامادهیكردبوو[email protected]
جیهانبینیپهروهرده
First Year [email protected]. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
پاشم��������اوهیهك ئ��هگ��هرخوشكو ب�����اوكو دای�����كوئهوا پێدان، بایهخیان براكاندهبێتو بههێز پهیوهندیانیاریی ت��ر م��ن��دااڵن��ی ل��هگ��هڵ
ناكهن"."له50%ی وت��ی ه��هروهه��اقسهناكهن، ه���هر م��ن��دااڵن 6 گهیشتوونهته ت��هن��ان��هتقسهی ساڵیش 7 ب��ۆ س��اڵئهگهر دهرن��اچ��ێ��ت، ل���هدهمتۆماركهر وهكو بكهن قسهش)مسجل(وان،واتهئهوقسانهگوێیان كه دهكهنهوه دووباره
لێبووه".ئاماژهی رێ���زان دك��ت��ۆریهكێكیتر ب�����هوهش�����دا:ئهوهیه، ئۆتیزم لهنیشانهكانیمنداڵهكه ب��ۆ قسه كاتێكدهكهیتوپرسیاریلێدهكهیت،وهاڵمت بهشێوهیهكیتر ئ��هو
دهداتهوه.ئ���هون��م��ون��هیئ����هوهیلهو كاتێك ك��ه هێنایهوهمندااڵنهیتووشیئۆتیزمبوونئهو چییه؟ ن��اوت دهپ��رس��یقسهیهكی ناداتهوهو وهاڵم��تترتبۆدهكات،"یانرهفتاریوهكو ههیه سهرسوڕهێنهریان
دهستیاندهلهرزێت".دكتۆر قسهكانی بهپێیتێكهڵێكه ئ��ۆت��ی��زم رێ���زانجهستهییو ل��هن��هخ��ۆش��یدهبێت ب��ۆی��ه دهروون�������ی،دكتۆری م��ن��دااڵنو دك��ت��ۆریدهروونیش دكتۆری عهسابونهخۆشییه ئهو دهستنیشانی
بكهن.که دهڵێت رێ��زان دكتۆرچارهسهری ئۆتیزم نهخۆشی"بهڵكو نییه، داودهرم��ان��یبهدیار ل��ێ��ی ن��ی��ش��ان��هك��ان��یدهك��هوێ��تت��ۆچ��ارهس��هریدهبێت دهكهیتو نیشانهكانیههبێت ت��ای��ب��هت س��هن��ت��هریراه��ێ��ن��انب���هدای���كوب��اوك
بكات".
كاتێك له و مندااڵنه ی تووشی ئۆتیزم بوون ده پرسی ناوت چییه ؟ ئه و وه اڵمت ناداته وه و قسه یه كی ترت بۆ
ده كات، "یان ره فتاری سه رسوڕهێنه ریان هه یه وه كو ده ستیان ده له رزێت
كاتێك منداڵ له دایك ده بێت دوای 18مانگ تووشی ئۆتیزم ده بێت
لهه����هولێر م��ن��داڵ، 45لهدهۆكی��ش 102م���ن���داڵو
19منداڵدهبن.پزیشكی نهبوونی بههۆیدهستنیشانكردنی بۆ پسپۆڕلهسلێمانی، ئۆتیزم حاڵهتیگومانیان نهخۆشانهی ئ��هوسهنتهری رهوانهی لێدهكرێتلهههولێر دهك��رێ��ن ئ��ۆت��ی��زمدهستنیشانكردنی ب���ۆ
نهخۆشییهكهیان."بهپاڵپشتی وتی مهریوانتایبهت پزیشكی راپ��ۆرت��یدهستنیشاندهكهن ب��ۆم��انئینجائهومندااڵنهوهردهگرینئهگهر راپۆرتهكهشدا لهگهڵجارێكیتر گومانبێت جێگهیالی دهینێرینهوه دڵنیانهبیندڵنیابین، بۆئهوهی پزیشكوامان حاڵهتی لهبهرئهوهیبهئۆتیزم ك���ه ه����هب����ووه
نهخۆشیئۆتیزمدكتوررێزانئهوهدهكات: بۆ ئاماژه حسێندهڵێن ل��هزان��اك��ان ههندێكزگماكیه، جیناتو ه��ۆك��اریلهزاناكان ههندێكیتر ب��هاڵمدهڵ��ێ��نژی��ن��گ��هی��ه،ب���هوهیلهدایكدهبێت منداڵ كاتێكدوای18مانگتووشیئۆتیزمژینگهیی، بههۆكاری دهبێتخواردنهی ئ��هو ج��ۆری ی��انك��هم��ن��داڵدهی��خ��واتوئاووتوشبوون بۆ ه��ۆك��ارن ه��هوا
بهئۆتیزم.دهرب���ارهی رێ��زان دكتۆرنیشانهك������انیئهونهخۆشییهكۆمهاڵیهتییهوه "لهڕووی وتیئۆتیزمیان مندااڵن����هی ئهوبهخهڵك ت��ێ��ك��هڵ ه���هی���هلهگ�����هڵ ت��هن��ان��هت ن��اب��ن،خوشكو ب�����اوكو دای�����كوبهاڵم س��اردن، براكانیشیان
26کلتور
كاڵێئهنوهرلهسلێمانی
دهستوورلهسلێمانی
ئارهزوویسێكسیلهكهسێكهوهبۆكهسێكیتردهگۆڕێت
هاوواڵتیانگلهییانلهسهنتهرهكانیجوانكارییههیه
ب��ۆك��هم��ك��ردن��هوهیئ�����ارهزووهسێكسییهكانیانگهنجانپهنادهبهنهبهربهكارهێنانیدهرمان،پسپۆڕانیبواریپزیشكیشئاماژهبهوهدهكهنیهكێكلهكاریگهرییهالوهكییهكانیئارهزووی الوازكردنی دهرمانه ئهو
سێكسییه.)دهستپهڕ( خ��ووهن��ه��ێ��ن��یكه دی���اردان���هی ل���هو یهكێكهلهسهرهتای ههرزهكاران گهنجانوبهتاڵكردنهوهی بۆ پێگهیشتنیانداسێكسییهكانیان ئ������ارهزووه
ئهنجامیدهدهن.لهكهسێكهوه خووهنهێنیئهو دهگ��ۆڕێ��ت، كهسێكیتر ب��ۆسێكسیان ئ���ارهزووی كهسانهیب��هرزه،رۆژان��هچهندجارێكئهملهگهڵ ئ��هن��ج��ام��دهدهنو ك���ردارهپێدهبهخشێت، چێژێكیان ئهوهیمایهی "بۆته دهڵێن خۆیان وهك
بێزاربوونیان".میركوڕێكیتهمهن22ساڵه،بهوتهیخۆیئارهزوویهكیسێكسیزۆریههیه،لهتهمهنی13ساڵییهوهئهنجامدهدات، خووهنهێنی ئ��همیهكجار رۆژی "لهسهرهتادا وتیبهاڵم ئهنجامدهدا، ك��ردارهم ئهمدواترلهرۆژێكدا2-4جارئهمكارهم
ئهنجامداوه.میروتی"تهنیاییوگهڕانیناوبازاڕوبینینیچهندینئافرهت،وای
لێدهكردمدهستپهڕبكهم".پاشانمیرسهردانیپسپۆڕێكیك��ردووهوكێشهكهیبۆ دهروون��ی
جوانكاریی كردنهوهیسهنتهرهكانیلهزیادبوونهو روو لهكوردستانداهاوواڵتیانیشگلهییلهنرخوچۆنێتیچارهسهرهكانیاندهكهن،بهرپرسانیئهوسهنتهرانهشئاماژهبهوهدهكهن
دڵنیانلهچارهسهرهكانیان.جوانكاریی سهنتهری چهندینفهرهنسی ئ���وردن���یو ل��وب��ن��ان��ی،ل��هك��وردس��ت��ان��داك��راون��هت��هوهبۆدابهزاندنی لهدهموچاوو جوانكاریینهشتهرگهری بهئهنجامدانی كێشدهرم���انو بهكارهێنانی ی��اخ��ود
چارهسهریسروشتی.تهمهن ژنێكی عومهر ناسك"سهنتهرهكان دهڵێت ساڵه 34بۆ پێنییه ئهوتۆیان چارهسهرێكی
هاوواڵتیانلهڕوویجوانكارییهوه.ب��هوهدهك��ات: ئ��ام��اژه ناسكلهگهڵكردنهوهیچهندسهنتهرێكیسلێمانی، ل��هش��اری ج��وان��ك��اری��یسهنتهرانهی لهو زۆرێ��ك سهردانیك������ردووه،ب����هاڵمه��ی��چ��ك��املهوچارهسهری نهیانتوانیوه سهنتهرانه
قهڵهوییهكهیبكهن.ئهوژنهوتی"داوایچوارسهدرازیبووم، منیش لێكردم دۆالری��انزیادبونی نهخۆشی وتم كه ب��هاڵمپهستانیخوێن)زهخت(مههیه،ئهوسهنتهرانهنهیانتوانیبهرپرسیارێتیكێش چارهسهری ههڵبگرنو ژیانمئهو، ب���هڕای ب��ك��هن، زیادییهكهمسهنتهرهكانناتواننكێشهچارهسهر
بۆ دهرمانێكی باسكردووه،ئهویشنووسیوه،میروتی"بهخواردنیئهودابهزیو توانایسێكسیم دهرمانه
ئهمكارهمكهمكردهوه".ئهو "فلۆكسین" دهرم��ان��یبۆ گهنجانه ك��هئ��هو دهرم��ان��هی��هكهمكردنهوهیئارهزوویسێكسییان
بهكاریدههێنن.ساڵهو 22 تهمهنی ج��وان��ڕۆدهسپهڕم رۆژێ���ك "ه��هم��وو وت��یخواردنی ب��هه��ۆی ئ��هن��ج��ام��دهدا،كارهم ئ��هم فلۆكسین دهرم��ان��یههفته بهدوو ئێستا كهمكردهوه،
جارێكئهنجامیدهدهم".حهمه، غهریب رێبوار دكتۆردهروون���یو نهخۆشییه پسپۆڕیدهمارییهكاندهربارهیئهمدیاردهیهحاڵهتێكی خووهنهێنی دهڵێت:كه ئهوكاتهی ههتا سروشتییه،زیان نهكرێتو تێدا زی��ادهڕۆی��یكهسهكه ژیانی تری بهالیهنهكانیكارهكانی نهتوانێ نهگهیهنێتوئهنجامبدات، خۆی رۆژانهی ژیانیخووهنهێنی "زۆرج����ار وتیشیلهسهر دهبێت نهرێنی كاریگهریتوانایعهقڵیتاكئهگهرخوێندكاریانههر بێت فهرمانبهر یان بێتلهمكاتهدا ههبێت، تری كارێكینائاساییو حاڵهتێكی دهبێته
پێویستیبهچارهسهرههیه".خ��ووهن��ه��ێ��ن��یل���هه���هردوورهگهزینێرومێداههیهولهههمووجیاواز ب��هڕێ��ژهی كۆمهڵگایهكداكۆمهڵگایانهش لهو ههیه، بوونیسێكسی ب��هئ��ازادی رێگهیان كهرهگهزهكهدا ههردوو لهنێوان داوه
ئهنجامدهدرێت.
مووی سهنتهرانه لهو ههندێدهموچاوبهلهیزهرالدهبهن،بهتایبهتههندێكیان دهكهن سهردانی كچانچارهسهرانه لهو كهسودیان دهڵێنئاماژه ههندێكیشیان وهرگ��رت��ووه،پارهیان تهنها ئ���هوهدهك���هن ب��ۆ
سهرفكردووه.تهمهن كچێكی لهتیف ئهڤینسهردانی "4ج��ار وت��ی ساڵه، 24مووی بۆئهوهی كردووه سهنتهرێكمهیچ بهاڵم بنهبڕبكرێت، دهموچاوم
سودێكملێوهرنهگرتووه".سهنتهرهكه بهنرخی سهبارهتجارێك ههر بهوهدا ئاماژهی ئهڤیندیناریان ه���هزار س��هد چ��ووم ك��هدوای ل��ه ب���هاڵم ل��ێ��وهرگ��رت��ووم،بهكارهێنانیئهولهیزهره"مووهكانیبهناچاری زیادیكردووه دهموچاومتایبهتی چ��اودێ��ری لهژێر ئێستا
پزیشكم".جوانكارییش سهنتهرهكانیلهچارهسهركردنهكهیان، دڵنیان
رامانیتهمهن22ساڵ،دهڵێ"ئافرهتبااڵپۆشبووبێتیاننهبێتمنسهرسامبوومپێی،بهبینینیكه دهوروژاو سێكسیم ئ��ارهزوویبیرم یهكسهر دهب���ووم بهتهنیادهستپهڕم دهك��ردهوهو لهسێكسدهكرد".پاشانبهپێكهنینهوهوتی"ئهمدهرمانهتهمێیكردموئێستاوازم كه ئهكهم بهخۆشی ههست
لهوكارههێناوه".دهروونییه پ��س��پ��ۆڕه ئ��هوحاڵهتی ب�����هوهدا: ئ���ام���اژهیجۆراوجۆرلهمرووهوهسهردانیاندهك����هن،ب���هاڵمب����هزۆریئهودهكهن س��هردان��ی��ان كهسانهیلهرهگهزینێرن،چونكه"كچانلهكۆمهڵگهیئێمهدانهچوونهتهئهوئاستهیكهبتواننئهوكێشانهیسێكسهوه ل���هرووی ههیانه كهشهرمكردنیان بههۆی دهریببڕن،
لهباسكردنیئهمبابهته".حهمه غهریب دكتۆررێبوارسهردانیان كهسانهی ئهو دهڵێت:رێنماییكردنو پ���اش دهك����هنبۆ دهرمانیان هۆشیاركردنهوهیانبهكۆرسێك "ههیانه دهن��ووس��ن،ل��هب��هك��اره��ێ��ن��ان��یدهرم��ان��هك��هدهكرێت، حاڵهتهكهی چارهسهریه��هش��ی��ان��هب��ۆم��اوهی��هك��یزۆر
دهرمانهكهبهكاردههێنێت".دكتۆررێبواروتی"ئهودهرمانانهئارهزوویسێكسیكپناكهن،بهڵكوهێمای دهیوهستێنن"، لهئاستێكدادهرمانانهش ئهو ئهوهشكرد: بۆك��هب��هك��اری��دهه��ێ��ن��ندهرم��ان��یتایبهتنینبۆكهمكردنهوهیئهمدیاردهیه،بهاڵمیهكێكلهكاریگهره
لهههمانكاتداناتواننگهرهنتی%100چارهسهریان كهسانهی بهو بدهنبۆ ئ��ام��اژه دهك����هن، پێشكهشكهسود كهسانهی ئهو ئهوهدهكهنل��هچ��ارهس��هرهك��انوهرن��اگ��رنئهوا
پارهیانبۆدهگهڕێنرێتهوه.عهلیكهریمبهرپرسیسهنتهریلهشاریسلێمانی،وتی لۆنگ الیڤدهدهینه دهرمان بهگهرهنتی "ئێمههاوواڵتیان،ئهگهربێتوئهودهرمانهیچارهسهری نهیتوانی وهری��دهگ��رن
الواز دهرمانه ئهو الوهكییهكانیواته سێكسییه، ئارهزووی كردنیبهناراستهوخۆئارهزوویسێكسی
الوازدهكات.پزیشكی ب��واری پسپۆڕانیبێكاریو ت��هن��ی��ای��یو دهروون����یدیمهنه بینینی ب��ی��رك��ردن��هوهووروژێنهرهكان،بهپاڵنهریسهرهكیبۆزیادئهنجامدانیئهوخووهالی
كوڕانوكچاندادهنێن.بهوه ئاماژه رێبوار دكتۆركرداره بهو ئالوودهبوون دهداتزیانی نهكرێت چارهسهر ئهگهرب��هدوای تریش "زی��ان��ی ههیه،خۆیدادههێنێتكهگرنگترینیانئ�����هگ�����هریت������ووشب����وونپڕۆستات بهنهخۆشییهكانیزیاددهكاتلهتهمهنیپیریدا".
ساردی تووشی "ههندێجارس��ێ��ك��س��یدهب����ێ����تل��هگ��هڵچێژ وادهك���ات هاوسهرهكهیداولهكاری نهك ببینێت، لهخووهكهسێكسینێوانخۆیوهاوسهرهكهیكۆمهاڵیهتی كێشهی ئهمهش كهبهدوایخۆیدادههێنێت،ههروههاكوڕ خووهكه ئهنجامدهری ئهگهرئاو زوو كه لێدهكات وای بێتلهپڕۆسهی تهنانهت بهێنێتهوهپێش وادهك���ات هاوسهرگیریدائاوی بهئۆرگازم بگات ئ��هوهینهخۆیو لهبهرامبهردا بێتهوهوبهچێژی ن��اگ��هن نهخێزانیشیتهواوهتیبههۆیزووئاوهاتنهوهیدهبێته ژن لێرهشدا پیاوهكه
قوربانی"دكتۆرڕێبواروتی.كوڕهكان ن���اوی تێبینی:
خوازراون
پارهی بهههمان بكات كهسه ئهوتری جۆرێكی وهرگیراوه، لێی كهدهرماندهدرێتێیاخودپارهكهیبۆ
دهگێڕدرێتهوه".بهرپرسیسهنتهریالیڤلۆنگئهوهشیخستهڕووكهئهودهرمانانهیشامپۆو كرێمو تهنها بهكاریدههێننبههیچ پشت سروشتییه، دهرمانی
دهرزیولهیزهرێكنابهستن.پسپۆڕی عهلی دك��ت��ۆرك��هژانبهرپرسی پێستو نهخۆشییهكانیبۆ كوردستانی ئوردنی سهنتهریههموو نییه "مهرج وتی دهستوور،ئهنجامی پزیشكی چارهسهرێكیبهپێی چونكه ههبێت، پۆزهتیڤیچارهسهركان كهسه ئ��هو پێستی
دهگۆڕێت".ئوردنی سهنتهری بهرپرسیك��وردس��ت��ان��یب��اس��یل���هوهك���رد:رێژهیهكیزۆرخهڵكروویانتێدهكهنبهمهبهستیچارهسهركردنیكێشهیپێست،ئهوپزیشكهئاماژهیبهوهكردسهردانمان كهسانهی ئهو "نیوهی
دهكهنلهڕهگهزینێرن".س������هب������ارهتب���هن���رخ���یگلهییانهی ئ��هو سهنتهرهكهیانوچارهسهری لهنرخی ه��اوواڵت��ی��انئهوسهنتهرانهیدهكهن،دكتۆركهژانگرنگه لقێكی "سهنتهرهكهمان وتیبۆ چ��ارهس��هران��هی ئ��هو لهعێراقداههمان ئهنجامدهدرێت هاوواڵتیانچارهسهرهلهدهرهوهیواڵتبهنرخێكیزیاترئهنجامدهدرێ�ت،بۆیهئهونرخهبهزۆرنازانموبهپێیچارهسهرهكانیش
نرخهكاندهگۆڕێت".
گهنجانبهدهرمانئارهزووهسێكسییهكانیانكهمدهكهنهوه"ئهودهرمانانهئارهزوویسێكسیكپناكهن،بهڵكولهئاستێكدادهیوهستێنن"
سهنتهرهكانیجوانكاریی،ئومێدبهخشنینبۆهاوواڵتیان"مووهكانیدهموچاومزیادیكردووه،بهناچاریئێستالهژێرچاودێریتایبهتیپزیشكم"
بكهن،بهڵكوكێشهونهخۆشییهكانزیاتردهكهن".
ئهوسهنتهرانهتهنهاكچانروویلهكوڕانیش زۆرێك بهڵكو تێناكهن،روودهكهنهسهنتهرهكانبهمهبهستیجوانكارییوكهمكردنهوهیكێشیان.
راوێژئهحمهدكوڕێكیتهمهن25 ساڵه،دهڵێتسهنتهرهكاندهتواننچارهسهربكهن،بهاڵمبههۆیزۆریبهردهوام ناتوانرێت نرخهكانیانهوه،سهردانیانبكرێتوچارهسهریتهواو
ئهنجامبدرێت.جارێك چهند "من وتی راوێ��ژلهسهنتهرهكانی یهكێك سهردانیبهمهبهستی ك��ردووه جوانكارییملهكاتی پێستم، ب��ۆ جوانكارییسودم دهرمانهكاندا بهكارهێنانیچهند دهبوو دواتر بهاڵم وهرگ��رت،منیش بكهم، سهردانیان جارێكزۆریان نرخێكی چونكه نهمتوانی،بۆیه دهرم��ان��ان��ه ئ��هو بۆ دان��اب��ووسود پێویست وهك ن��هم��ت��وان��ی
لهسهنتهرهكانوهرهبگرم".
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
دوای خواردنی ئه و ده رمانانه توانای سێكسیم دابه زی و ئه م كاره م كه مكرده وه
مه رج نییه هه موو چاره سه رێكی پزیشكی
ئه نجامی پۆزه تیڤی هه بێت
کلتور 29
كانیكهماللهكهركوك
محهمهدعهبدوڵاڵلهرانیه
"دهبێكوردقورساییخۆیدهربخاتلهچاالكییهههمهجۆرهكانیئهوفێستیڤاڵهدا".فۆتۆگراف:كانیکهمال
كهسنازانێتپڕۆژهیئاویدهربهندیرانیهكهیتهواودهبێت.فۆتۆگراف:دهستوور
كوردهكاندهیانهوێتلهفێستیڤاڵێكداپایهتهختی دهك��ات��ه كهكهركوكرۆشنبیریعێراق،بهزۆرترینچاالكیبهشدارییبكهن،بۆئهوهیمێژوویسهردهمیبهعسلهفێستیڤاڵهكانیئهوشارهدادووبارهنهبێتهوه،كاتێكمۆركیعهرهبیبهسهرفێستیڤاڵو
شارهكهدازاڵبوو.كورد نووسهرانی رۆشنبیرانوههیه جیاوازیان رای لهكهركوكلهسهربوونیكهركوكبهپایتهختیرۆشنبیریعێراق،ههندێكیانئاماژهبهوهدهكهنكهمهبهستێكیسیاسیلهپشتهوهیهوژمارهیهكیشیاندهڵێنلهڕووی بچوكه عێراقێكی كهركوكنهتهوهییوئایینیهوه،بۆیهدهكرێته
پایتهختیرۆشنبیری.كهركوك 2010 س��اڵ��ی ب��ۆپایتهختی ببێته دهستنیشانكراوهچونكه ع���ێ���راق، رۆش��ن��ب��ی��ریوهزارهتی گ��هورهی فێستیڤاڵێكیلهوشارهدا ع��ێ��راق، رۆشنبیریئ��هن��ج��ام��دهدرێ��ت،پ��اشئ���هوهیپێشتریش لهبهسرهو پ��ار ساڵیرۆشنبیرییه رێورهسمه ئهم لهبابلكراونهته شارانه ئهو ئهنجامدراوه،ساڵهی لهو رۆشنبیری پایتهختیفێستیڤاڵهكهیتیادائهنجامدراوه.
بڕیارهئهمساڵلهمانگیئاداردارۆشنبیری وهزارهت��ی فێستیڤاڵیرۆشنبیری ماڵی لهرێگهی بهغدابهمهش س��ازب��درێ، ل��هك��هرك��وكدهبێته ئ��هم��س��اڵ ب��ۆ ك��هرك��وكپایتهختیرۆشنبیریعێراق،بهاڵمكهركوك لهرۆشنبیرانی ههندێكسیاسی مهرامێكی پێیانوایهكهركوكهوهیه ههڵبژاردنی لهپشتبۆپایتهختیرۆشنبیری،بهتایبهتلهئێستاداكهههڵبژاردنیپهرلهمانی
عێراقنزیكبووهتهوه.عهباس ن��هج��م ج��هع��ف��هررۆشنبیری ماڵی ب��هڕێ��وهب��هریلهكهركوك،ئاماژهیبهوهداكههۆیبۆ ك��هرك��وك دهستنیشانكردنیلهئهمساڵدا رۆشنبیری پایتهختیكهركوك كه دهگهڕێتهوه ئهوه بۆبهپێی ب��چ��وك��ه"، "ع��ێ��راق��ێ��ك��یكلتورو ن��هت��هوهو لهچوار ئ��هوهی
پ���ڕۆژهی س��اڵ��ه پێنج م���اوهیئ�����اویدهرب�����هن�����دیران���ی���هبودجهی دووج��ار تهواونهبووهولهكاتێكدا خهرجكراوهتهوه، بۆرۆژدا 300 ل��هم��اوهی دهب���وو
پڕۆژهكهتهواوبكرایه.دهربهندی ئ��اوی پ���ڕۆژهیدهستكراوه 2005 لهساڵی رانیهبهكاركردنتێیداوماوهیپڕۆژهكهئێستا تاوهكو بهاڵم رۆژه، 300
تهواونهكراوه.لهفهرمانگهی سهرچاوهیهكرانیه نیشتهجێی ئهندازیاریی"پڕۆژهی راگهیاند بهدهستووریلهساڵی رانیه دهربهندی ئ��اوی2005وهلهالیهنكۆمپانیایئاساودهستكراوه توركی كۆمپانییهكیبهكاركردنتێیدا،ماوهیپڕۆژهكه300رۆژهوبودجهیپڕۆژهكه18
ملیۆنو500ههزاردۆالره".لهماوهی پڕۆژهكه بڕیاربوو
پێكهاتووهو ئایین مهزههبو دووپێكهاتهوه ئهم بههۆی "ئێمه وتیدیكه لهپارێزگاكانی ههلهمان ئهم
بردهوه".ب��هپ��ێ��یب���هرن���ام���هك���ان���یرۆشنبیرانی بڕیاره فێستیڤاڵهكه،ئامادهی نێودهوڵهتی ناوخۆییوفێستیڤاڵهكهببنوژمارهیهكبابهتیئهدهبیورۆشنبیریولێكۆڵینهوهی
تیاداپێشكهشبكرێ.الیهنه س��هرج��هم ه��اوك��اتپهیوهندیدارهكانئاگاداركراونهتهوهوئ���ام���ادهی���ی���اندهرب����ڕی����وهبۆفێستیڤاڵهدا، لهو بهشداریكردن
بهههموونهتهوهكانهوه.بۆ دی��ن��ار ملیۆن 600 ب��ڕیفێستیڤاڵه ئ��هم چاالكییهكانیداواكراوهوههرمانگوفێستیڤاڵێكمانگ 7 م���اوهی ل��هخ��ۆدهگ��رێوب���هردهوامدهب��ێوئ��ێ��وارهكۆڕیپێشانگای ئ��هدهب��یو شیعریوشانۆییو نمایشی ج��ۆراوج��ۆروپێشانگای م��ۆزی��كو سینهماوتیا دیكهی چاالكی دهیان كتێبو
ئهنجامدهدرێت.شهریف م��ح��هم��هد ج��هل��ی��للهكهركوك، چیرۆكنووس نووسهرو
بهاڵم تهواوبكرێت، رۆژدا 300نهخشهدانانو ههڵهی بههۆیلهگهڵ ئاوهكه بڕی نهگونجانیئاوهكه گ��ل��دان��هوهی شوێنی
پڕۆژهكهوهستێنرا.ئاماژهی س��هرچ��اوهی��ه ئ��هو2009/7/16 لهبهرواری بهوهشداگ��رێ��ب��هس��تل��هگ��هڵه����هردووكۆمپانیا ئ��اس��او كۆمپانیای
بهدهستنیشانكردنی پیێوایهرۆشنبیری بهپایتهختی كهركوكبهعس سهردهمی مێژووی ههماندووب�����ارهدهب��ێ��ت��هوه،ب����هوهیبهعسیشدا حیزبی لهسهردهمیلهبهغداو زۆر عهرهبێكی سااڵنهتری پارێزگاكانی بابلو ك��وتوئهنجامدانی بۆ دههێنران عێراقهوهكهركوكیان تیایدا فێستیڤاڵێكوعێراق رۆشنبیری بهپایتهختی
دهناساند.كهركوك چیرۆكنووسهی ئهووتی"ئهوهیسهردهمیبهعستهنهابۆئهوهبووكهئینتباعێكیوههادروستبكهنلهمیدیاكانوالیتاكیشارێكی شارهكه ك��هوا ع��هرهب،
توركیهكهدووبارهنوێكراوهتهوه،بڕی21ملیۆن700ههزاردۆالریتهرخانكراوهتهوهو بۆ ئهمریكیرۆژدا 365 لهماوهی بڕیاروایه
تهواوبكرێت.زانیارییهكانی ب��هپ��ێ��یلهالیهن پڕۆژهیه ئهو دهستوورزانكۆیسلێمانییهوهنهخشهیبۆئاوی بهڕێوهبهرایهتی كێشراوهو
نییهو مهترسی جێی عهرهبییهوبارهكهبهدهستعهرهبهوهیه".
ئهو محهمهد جهلیل ب��هڕایدانانی ئێستاو فێستیڤاڵهیرۆشنبیری، بهپایتهختی كهركوكمێژووهی ئهو دووب��ارهك��ردن��هوهیئ��هووتی ب��هع��س��ه، س��هردهم��ی"بۆئهوهیهتابڵێنئهوهتاوهزارهتیخۆی كارهكانی تهواو رۆشنبیریرادهپهڕێنیوشارهكهبۆنیعهرهبیتاكی نیگهرانییهیالی ئهو لێدێوكهركوك كهوا دروستبووه عهرهب
شارێكیكوردستانییهنههێڵن".ههڵبژاردنی ئ��هوهی بههۆینزیكبووهتهوهو عێراق پهرلهمانیبڕیارهلهسهرهتاكانیمانگیئازاردا
سهرپهرشتی سلێمانی دهرهوهیل���ه85%ی ئێستا ت��ا دهك���ات،تهواوبووهو مهدهنییهكانی كارهكارهبای كاری ماوهتهوه ئهوهی
مزهخهكانه.رانیه، دهرب���هن���دی ئ���اویناحیهی رانیهو ق��هزای بۆ ئ��اوچوارقوڕنهوحاجیاوادابیندهكات،بهشێكی پڕۆژهكه بهتهواوبوونی
شاری رۆشنبیرانی ئهنجامبدرێت،كهدانانی بۆچوونیانوایه كهركوكرۆشنبیری بهپایتهختی كهركوكسیاسی مهبهستێكی ع��ێ��راق،
لهپشتهوهیه.سهرنووسهری رهشید راب��هرلهكهركوك ئازاد پردی رۆژنامهی"لهبهرئهوهی وت ب��هدهس��ت��ووریههڵبژاردننزیكه،دهستنیشانكردنیرۆشنبیری بهپایتهختی كهركوكوای پرسیارهو جێگهی لهئێستادادهردهخاتكهمهبهستێكیسیاسی
لهپشتهوهیه".بهپێیزانیارییهكانیدهستوور،بهغدا رۆشنبیری ل���هوهزارهت���ی)فهوزی پێكهێنراوهو لیژنهیهكئهتروشی(بهرپرسیلیژنهكهیهكه
كهسایهتییهكیكورده.سهرنووسهریرۆژنامهیپردیبۆ كورده ئهو "دانانی وتی ئازادكه بۆئهوهیه لیژنهكه بهرپرسیشارهكه ك��وردهك��ان��ی رۆشنبیرهبهروویئهوكارهیاننهوهستنهوهونهڵێنئهوكارهمهبهستێكیسیاسی
لهپشتهوهیه"."دهی���ان���هوێ وتیشی راب���هربهههموودونیاومیدیاكانیجیهانی
ناوچهیه ئهو لهدانیشتوانی زۆررزگاریان كهمئاوی لهگرفتی
دهبێت.دانیشتوی محهمهد بهختیارب��هوهدا ئ��ام��اژهی رانیه ش��اریگرنگیهكی پڕۆژهیه ئهم بوونیزۆریههیهبۆناوچهكهبهتایبهتیئاو رێ��ژهی چونكه لهئێستادا،لهگهڵ بهبهراورد كردووه كهمی
كهركوك ب��هڵ��ێ ك��ه راب��گ��هی��هن��نشارێكیعێراقییهوشارێكهمۆركی
عهرهبیپێوهدیاره".چیرۆكنووس محهمهد جهلیلپهیامێكیئاراستهیالیهنهسیاسییهكوردهكانورۆشنبیرانیكوردیكردبهشداربنو چاالكی بهزۆرترین كهعهرهبی مۆركی بهغدا نههێڵن
بسهپێنێتهسهرشارهكه.كورد رۆشنبیرانی لهئێستادادوو فێستیڤاڵهوه ئ��هو ل��هب��ارهیدوو لهبهردهم ههیهو بۆچوونیانرێگهدان،بهشێكیانپێیانوایهنابێترێگهبهئهنجامدانیئهوفێستیڤاڵهئاماژه تریان بهشهكهی ب��دهن،بهبهرههمو دهبێت كه بهوهدهكهنههموو بهشداربنو زۆرهوه چاالكیفێستیڤاڵه ئ���هو ب��ۆ ت��وان��ای��انعهرهب رێگهنهدهن تا بخهنهگهڕ،
بهسهرفێستیڤاڵهكهدازاڵبێت.سهرنووسهریرۆژنامهیپردیئازادوتی"رۆشنبیرانیكورددهبێوهكو ی��ان ل��هوك��اره رێگربن ی��انخۆیان توانای هێزو ههموو كوردكلتوری رووی بۆئهوهی بخهنهگهڕئااڵووااڵی رهنگی بوونو ك��وردیومیدیاو پیشانی ب��هزهق��ی ك��ورد
دهرهوهبدهن".سكرتێری جێگری س���هرداررۆژنامهنووسانی س��هن��دی��ك��ایكوردستانلقیكهركوكبهدهستووریخۆی قورسایی كورد "دهبێت وتدهربخاتلهچاالكییهههمهجۆرهكانیئهوفێستیڤاڵه،بۆئهوهیبهكردهوهك��وردس��ت��ان��ی��ب��وون��یش���ارهك���هبهپاڵپشتی ئهمهش كه بسهلمێنێحكومهتیههرێمدهبێتوپێویستهرۆشنبیران بههێزی پاڵپشتییهكیبكهنلهبواریرۆشنبیریوكلتوری،بۆئهوهیبیسهلمێنینكهكهركوك
كوردستانییه".دهڵێن لهرۆشنبیران بهشێكبهرپرسانی رۆشنبیرانو پێویستهلێكۆڵینهوهو ه��هرچ��ی ك����وردتوێژینهوهیمێژووییكوردلهشارهكهمیدیاكانی بهردیدی بخهنه ههیه
دهرهوهلهفێستیڤاڵهكهدا.رابهررهشیدوتی"بائێمهششارهكه ك���وردی دیمۆگرافیایبهچاالكییه ئهوهش نمایشبكهین،
جۆراوجۆرهكانمان".
سااڵنیرابردوودا."تهنیا وت����ی م��ح��هم��هدههیه ئ��او س���هرچ���اوهی ی��هكلهوێوه )ق��ول��ه(ی��ه، ئ��اوی ك��هبهسهر داب��هش��دهك��رێ��ت ئ���اوشارهكهدا، ماڵهكانی ه��هم��ووئهم زووه ه��هرچ��ی ه��ی��واداری��نالیهنی تهواوبكرێتو پ��ڕۆژهی��هلێپرسینهوه پهیوهندیداریشكه بكات كهسانهدا ئهو لهگهڵبوونههۆیدواكهوتنیپڕۆژهكه".دانیشتوانیرانیهودهوروبهریبهزووییئهوپڕۆژهیه داوادهكهنت��هواوب��ك��رێ��تورزگ��اری��انبێت
لهكهمئاوی.دانیشتووی ح��هم��هد خ��درناحیهیحاجیاوایهباسیلهوهكردیهك تهنیا رۆژ بهدوو ئهوان كهوا ههیه،"جاری ئاویان كاتژمێركاتژمێرهش، لهو كهمتر ههیهههیه )بیر(مان ئ��اوی چونكهناحیهكه ههموو بهشی ئهوهشناكات،بۆیههیوادارمئهمپڕۆژهیه
ههرچیزووهتهواوبكرێت".
کـه رکـوک ده بـێتـه پایتـه خـتـی رۆشـنبیـریـی عێـراق
پڕۆژه ی ئاوی ده ربه ندی رانیه دووجار بودجه ی بۆ داده نرێتئه و پڕۆژه یه ی زانكۆی سلێمانی نه خشه ی بۆكێشابوو شكستیهێنا
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
ده یانه وێ به هه موو دونیاو میدیاكانی جیهانی رابگه یه نن كه به ڵێ كه ركوك شارێكی عێراقیه و
شارێكه مۆركی عه ره بی پێوه دیاره
هاوواڵتیانیدهربهندیخاندهڵێنفهرمانگهیكارهباكهمتهرخهمهووهاڵمماننادهنهوه.
منارهیمزگهوتهكهیسهردهمیعهبدوڵاڵیكوڕیعومهرنۆژهندهكرێتهوه
28کلتور
فهرمانخێاڵنیلهدهربهندیخان
كارهباو ك��هم��ب��وون��هوهی ب��هه��ۆیچارهسهرنهكردنیكێشهیمحاویلهودانیشتوانی ك��ارهب��ا، هێڵهكانیكارهبا فهرمانگهی دهربهندیخانبهڕێوهبهری دهزانن، بهكهمتهرخهمكارهباشبهشهكارهبایوێستگهی
دهربهندیخانئاشكراناكات.دهربهندیخانبههۆیدهریاچهوبهنداوهكهیهوهخاوهنیوێستگهیهكیرۆژانه وێستگهیه ئهو كارهباییهودهدات ك��ارهب��ا كهیڤی چهندینبهشارهكانیتریكوردستان،بهاڵمهاوواڵتیانی نیگهرانی جێی ئهوهیلهبڕی كهم زۆر بڕێكی شارهكهیهوێستگهكه بهرههمهێنراوی كارهبایلهكاتێكدا دهدرێت، بهدهربهندیخانوهبهرهێنانی ی��اس��ای ب��هپ��ێ��یپرۆژهیهكی ههر ههرێمیش عێراقووهبهرهێنانكهلهالیهنحكومهتهوهپێویسته ب��ك��رێ��ت، ئ���ی���دارهیكه ناوچهیهی ئ��هو دانیشتووانییهكهم بهپلهی تێدایه پڕۆژهكهی
سودمهندبنلهوپڕۆژهیه.نیگهرانییهی ئ��هم س���هرهڕایلهكهمی دهربهندیخان هاوواڵتیانیئهوهی نیشتیمانی، كارهبای بڕیلهئێستاداهاوواڵتیانیدهربهندیخانیوتهی بهپێی ك��ردووه، نیگهرانترلهكاتی كارهبا فهرمانگهی خۆیانخ��راپ��ب��وون��یه��ێ��ڵ��یك���ارهب���ایكێشهو وهاڵم���ی م��اڵ��هك��ان��ی��ان��دا،هاوواڵتیانی ناداتهوه، گرفتهكانیانكه لهوهدهكهن باس گهڕهكێكیشلهسهر راب����ردوودا رۆژی لهچهندهێناوهو كرێنیان خۆیان حیسابی
محاویلهیگهڕهكهكهیانیانپێبردووهبۆچاككردنهوه.
لهگهڕهكی محهمهد عهبدوڵاڵپیشهسازیدهربهندیخاننیشتهجێیه،رابردوو سێشهمهی رۆژی دهڵێت:خراپبووهو كارهباكهیان محاویلهیخۆیان حیسابی لهسهر خۆیان"ههفتهی وتی چاكیانكردۆتهوه،زۆریسهر فشاری بههۆی رابردوومحاویلهكهمان محاویلهكهمانهوه،بێكارهبا رۆژ 3 خراپبوو، سوتاوههر ك��ارهب��ا فهرمانگهی ب��ووی��ن،ناچار تێنهگهیاند، لێ خۆیشیانگهڕهك ماڵێكی ل��هه��هر ئێمهش1000دی��ن��ارم��انك��ۆك��ردهوه،بهوپ��ارهی��هیه��اوواڵت��ی��ان��یگ��هڕهك
كرێنمانهێناومحاویلهكهمانبردبۆچاككردنهوهوچاكمانكردهوه".
لهگهڕهكی حهمید پێشڕهوباس دهرب���هن���دی���خ���ان س�����هرایفهرمانگهی ل��هك��هم��ت��هرخ��هم��یوتی دهك��ات، شارهكهی كارهبای"ل��همرۆژان����هداك��ارهب��ایههمووهیچ خراپبووبوو، كۆاڵنهكهماننهبوو، كارهبامان لهماڵهكان كاملهبهیانیهوهتا لهكاتژمێر9یسهرنیوهڕۆپهیوهندیمبهژمارهتهلهفۆنیفهرمانگهیكارهباوهكرد،وهاڵمیانفهرمانگهی لهكاتێكدا ن��هدای��هوه، 24 خهفهری تهندروستی كارهباو
كاتژمێریانههیه".هاوواڵتیهكی محهمهد حامید
راگهیاند بهدهستووری ب��ارهی��هوهلهم لهكارهبا هاوواڵتیان "گلهییلهجێی راب��ردوودا ههفتهیهی چهندكارهبا ك��هم بڕێكی خ��ۆی��دای��هوبههاوواڵتیان، دراوه بهپچڕپچڕیم��ن��ی��شب���ۆزان��ی��ن��یه���ۆك���اریپێنجشهممهی كارهبا خراپبوونیكرد كۆنتڕۆڵم سهردانی راب��ردوولهسلێمانیوبۆیانروونكردمهوهكهدوو ئهو بهخراپبوونی پهیوهندییهكهكارهبایهیههولێرهوهههبووه،بڕی داه���ات���وودا رۆژی لهچهندكارهباكهدهگهڕێتهوهدۆخیخۆی،بۆ ئێوارهوه 6ی لهكاتژمێر وات��ه12یشهومۆلیدهئههلییهكانكارهباكارهبای شهویشهوه له12ی بدهنو
تا بههاوواڵتیان بدرێت نیشتیمانیله بهمهش ئێوارهو 6ی كاتژمێركارهبای 18كاتژمێر وڕۆژێكدا شهونیشتیمانیبههاوواڵتیاندهدرێت".
حسێن س��م��ك��ۆ ئ���هن���دازی���اردهربهندیخان كارهبای بهڕێوهبهریدهڵێت دهستوور بۆ لهلێدوانێكدانهبووین، ك��هم��ت��هرخ��هم "ئێمهالی هاتبێته ه��اوواڵت��ی��هك ه��هركردبین بۆ تهلهفۆنی ی��ان ئێمهرۆشتووینو بهدهمیهوه دهستبهجێكردووه، چارهسهر بۆ كێشهكهمان 2 ن��ۆرم��اڵو تهلهفۆنێكی ژم���ارهبۆئهوهی ههیه تیلیكۆممان میدیاپێوهبكهن پهیوهندیمان هاوواڵتیان
لهكاتیكێشهكانیاندا".گهڕهكه ئهو بهوهی سهبارهتپارهیانكۆكردۆتهوهبۆچاككردنیم��ح��اوی��ل��هك��هی��ان،ب��هڕێ��وهب��هری"ئێمه وتی دهربهندیخان، كارهبایچ��اوهڕێ دهبێت نییهو كرێنمانبۆ كرێنمان لهسلێمانیهوه بكهینمحاویله، چاككردنهوهی بۆ بێتپارهیان خۆیان هاوواڵتیان ئیتربهكرێ كرێنیان ك��ۆك��ردۆت��هوهوگرتووهئهوهلهخۆیانهوهكردویانهومحاویلهی نین، ئ��اگ��اداری ئێمهیهدهكیشمانههیهوبهنیازینلهچهندبۆ تر ئایندهدامحاویلهیهكی رۆژی
ئهوگهڕهكهدابنێین".زیاتری روون��ك��ردن��هوهی ب��ۆنیشتمانی ك���ارهب���ای ك��ێ��ش��هیبهڕێوهبهری ل��هدهرب��هن��دی��خ��ان،ئامادهنهبوو دهربهندیخان كارهبایوێستگهی ك��ه بڵێ ب��هدهس��ت��ووررۆژانهچهند دهربهندیخان كارهبایكهیڤیكارهبابهرههمدێنێتوچهندی
دهدرێتبهدهربهندیخان.
دهربـهنـدیـخـانچـاوهڕێـیكـارهبـایهـهولـێــرهوێستگه ی ده ربه ندیخان كاره به كه یان ده ده ن به ناوچه كانیترو خۆیان له چاوه ڕوانی
هه ولێردا كێشه ی كاره بایان هه یه
كانی گ��هڕهك��ی دانیشتووی ت��ریئاماژه دهرب��هن��دی��خ��ان��ه، ت���وویبهوهدهكات:بڕیكارهبایپێویستیلهكاتێكدا پێنادرێت، نیشتیمانیانئێمهخاوهنیوێستگهیهكیكارهباینكارهبای كهم زۆر بڕێكی كهچیدهبوایه پێدهدرێت، نیشتیمانیمانكارهبای دوكان "شارۆچكهی وهكههمیشهیینیشتیمانیمانپێبدرایه،كاتژمێر 10 رۆژان��ه ئێستا ب��هاڵمپێدهدرێت نیشتیمانیمان كارهبایئهویشبهپچڕپچڕیولهكاتێكیشداسوودی ناتوانین كه پێماندهدهن
لێوهربگرین".حسێن ش��ێ��رك��ۆ ئ��هن��دازی��ارلهو دهرب��هن��دی��خ��ان قائیمقامی
First Year [email protected]رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
عهلیبانیشاریلهههولێر
كاروباری ئ��هوق��افو وهزارهت���یئایینیلهبهرنامهیدایهشوێنهوارهنۆژهنبكاتهوه، ئیسالمییهكانپاراستنیان ب��هم��هب��هس��ت��یلهفهوتانولهناوچوون،ئهنجومهنیلهسهر رهزام��هن��دی وهزیرانیش
پڕۆژهكهنیشانداوه.ئهنجومهنی ب���هب���ڕی���اریوهزی����ران،م��زگ��هوت��یگ���هورهیكه نۆژهندهكرێتهوه خ��ورم��اڵلهكاتیشهڕینێوانعێراق-ئێراندارووخاوهو 1988-1980 لهساڵی
تهنهامنارهیهكیماوهتهوه.مزگهوتی 1988 لهساڵیئێستا ك��ه خ��ورم��اڵ گ����هورهیبه)تی ماوه، منارهكهی نیوهیتائێستا تهقێنرایهوه، تی( ئێنرۆژ نۆژهنكردنهوهیدان، لهههوڵیلهدوایرۆژمنارهیئهومزگهوتهوهزیری دهچێت، داڕمان بهرهوئهوقافوكاروباریئاینیدهڵێت"كارئاسانیتهواودهكهینبۆئهوشوێنهواره بیهوێت كه الیهنهی
ئیسالمییهكاننۆژهنبكاتهوه".بهڕێوهبهری س��االر سمكۆ"لهكاتی وتی خورماڵ، ناحیهی
شـوێـنـهوارهئـیـسـالمـیـیـهكـاننـۆژهنـدهكـرێـنـهوهبۆ پاراستنیان له له ناوچوونیان، وه زاره تی ئه وقاف كارئاسانی بۆ نۆژه نكردنه وه ی
شوێنه واره ئیسالمییه كان ده كاتشاری بۆ ل��ه2009 سهردانهكهیپڕۆژهیهكمان چهند ههڵهبجه،سهرۆكی ب���هردهم خستووهتهپڕۆژانه لهو یهكێك حكومهت،نۆژهنكردنهوهیمزگهوتیگهورهی
خورماڵبووه".ههر ن���ۆژهن���ك���ردن���هوهیپێویستی ش���وێ���ن���هوارێ���كههیه شوێنهوارناس بهتیمێكیئهوشوێنهواره كۆنی تاسیمایسهندیكای ل��هن��اون��هچ��ێ��ت،كوردستانیش شوێنهوارناسانیلهگهڵدا ههماههنگیان داوادهكهننوژهنكردنهوهی لهكاتی بكرێت
شوێنهوارهكاندا.سهرۆكی ع��هزی��ز دڵ��ش��ادلهسهندیكای ت��وێ��ژی��ن��هوهكوردستانو شوێنهوارناسانیشوێنهواری لهبهشی مامۆستازانكۆیسهاڵحهدین،لهلێدوانێكداب���ۆدهس����ت����وورراگ���هی���ان���د"ههرالیهنێكبیهوێتشوێنهوارێكپێویسته ن��ۆژهن��ب��ك��ات��هوه،شوێنهوارناسی تیمێكی لهگهڵچونكه ب��ك��ات، ه��هم��اه��هن��گ��یشوێنهواره ئهو سیمای دهبێتنهشێوێتوكهرهستهیكۆنیتێدابهكاربێت،ئێمهوهكسهندیكایكوردستان شوێنهوارناسانی
خۆشحاڵینبهوكاره،لهههمانكاتدادهستی بدرێته ئهوكاره نابێتمقاول،چونكهمقاولتهنهابواری
مادیدهوێت".كۆنی م��زگ��هوت��ی م��ێ��ژوویسهردهمی دهگهڕێتهوه خورماڵع��هب��دوڵ��اڵیك��وڕیع��وم��هركهم��ێ��ژووهك��هیدهگ��هڕێ��ت��هوهبۆلهوكاتهدا كۆچی، 1160 ساڵیههبووه باشی رۆڵی مزگهوتهكهخهڵكی ل���هپ���هروهردهك���ردن���یقوتابخانهیهك وهك ناوچهكه،
بووهبۆدانیشتوانیخورماڵ.حمهمراد عهبدوڵاڵ مامۆستاگ���هورهی مزگهوتی وت��ارب��ێ��ژیخ���ورم���اڵ،ل��هل��ێ��دوان��ێ��ك��دابۆ"دهبوایه راگ��هی��ان��د دهس��ت��ووربۆئهوهی بكرایه، زوتر ئهوكارهمنارهكهبهوجوانییهبمێنێتهوه،بهداخهوهكهسنییهلهكوردستانبهشوێنهواره ب���دات گ��رن��گ��ی
ئیسالمییهكان".گهورهی مزگهوتی وتاربێژی"چ��هن��دساڵێك وت��ی خ��ورم��اڵل��هم��هوپ��ێ��شئ���هوك���ارهم���انگوێمان ب��هاڵم خستووهتهڕوو،لێنهگیراوه،وهكخهڵكیناوچهكهوهزیرانو ئهنجومهنی سوپاسیدهكهین، ئ��هوق��اف وهزارهت����ی
نۆژهنكردنهوهی بۆ كار ب��هوهیئهومزگهوتهدهكات".
وهزارهتیئهوقافوكاروباریكوردستان ه��هرێ��م��ی ئ��ای��ن��یدهیهوێت شهشهمدا لهكابینهیبهمزگهوتو بدرێت تهواو گرنگیئیسالمییهكان، ش��وێ��ن��هوارهب��هت��ای��ب��هتئ���هوش��وێ��ن��هوارهئاینییانهیمهترسیلهناوچوونیان
ههیه.كامیلیحاجیعهلیوهزیریئایینی، ك��اروب��اری ئ��هوق��افو"ئێمه راگهیاند ب��هدهس��ت��ووریشوێنهواره ئ��هو دهم��ان��هوێ��تئهو بۆ بپارێزین، ئیسالمیانهرێگایهكی ههموو مهبهستهشبهئومێدی دهگ��ری��ن��هب��هر ب��اشئیسالمییهكان ئهوهیشوێنهواره
لهناونهچن".كاروباری ئهوقافو وهزیریوهزیران "ئهنجومهنی وتی ئاینیرهزام����هن����دین��ی��ش��ان��داوهبۆشوێنهواره ئهو نۆژهنكردنهوهیمهبهستهش ئهو بۆ ئیسالمییه،پێویستمانبهپارهیهكیزۆرههیه،ههماههنگی دهبێت لهكاتێكداخهڵكی كۆمهڵێك لهگهڵ بكرێتشارهزالهبواریشوێنهوارناسیداو
پشتبهوانببهسترێت".
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
كامهرانكهریملهشارهزوور
هاوژینمحهمهدلهچوارقوڕنه
فهرمانچۆمانیلهرانیه
گهشتوگوزاریشارهزوورفهرامۆشکراوه
حکومهتزێرابیلهکۆاڵنهتهنگهبهرهکانداپێدروستناکرێت
دانیشتووانیوارمــاوهگــلــهیــیــانهـهیــهداوایبایهخدانبهشوێنهگهشتوگوزارییهكاندهكهن
زیاترله9ساڵهزێرابێكبهكراوهییجێهێڵدراوهسهرۆكیشارهوانی:حهقوایهبۆیانچارهسهربكرێت
دانیشتوانیناحیهیوارماوه،داوایبایهخدان زیاترو خزمهتگوزاریخزمهتگوزارییهكان بهشوێنهحكومهتیش بهرپرسانی دهك��هن،هاوكارییان بهڵێنی جار چهندینپێداون،بهاڵمزۆربهیداواكارییهكان
جێبهجێنهكراون.دارستانهكهیوارماوهكهزۆربهیل��هوهرزی ناوچهكه دانیشتوانیكاتبهسهربردن بۆ هاویندا بههارووتهی بهپێی ت��ێ��دهك��هن، روویلهئاستی لهئێستادا هاوواڵتیانپێویستداخزمهتناكرێتولهڕوویگهشتوگوزارییهوهپشتگوێخراوه.
ن��اح��ی��هیوارم�����اوهك��ه47لهدهوروبهری لهخۆدهگرێت، گونددارستانو چهندین ناحیهكهدانهمامینوێرواون،بهاڵمخهریكهلهڕووی دهڕواتو وشكبوون بهرهوپاكوخاوێنیشهوهبایهخیپێنهدراوه،شوێنێكیدا لهچهند ب��هج��ۆرێ��كفڕیدانی لهشوێنی دارستانهكه
ماوهیزیاترله9ساڵهگهڕهكێكیسهر چوارقوڕنه، شارۆچكهیالی نیگهرانی ئهوهش بهتاڵهودروستكردووه، ه��اوواڵت��ی��انسهرۆكیشارهوانیچوارقوڕنهشئهو زێ��راب��ی حهقوایه دهڵێت
گهڕهكهچاكبكرێت.دانیشتوانی هاوواڵتیانیرۆژنامهی لهڕێگهی چوارقوڕنهلهبهرپرسانی داوا دهستوورهوهكێشهی دهكهن شارۆچكهكهیانچارهسهر ب��ۆ زێ��راب��هی��ان ئ��هومنداڵ رۆژان��ه چونكه بكرێت،دهكهونهناوزێرابهكهوهوترسودوودڵیبۆیاندروستكردووه.
ع����هب����دوڵ����ام��هح��م��وددانیشتووی ب��هت��هم��هن��ێ��ك��ی
پاشماوهیماڵهكاندهچێت.ئومێدئیبراهیمتهمهن)15(ناوهندییه خوێندكاری س��اڵ،وت"من بهدهستووری لهوارماوا،دهچمه سهعیكردن بۆ زۆرج��ارئهودارستانه،چونكهلهناحییهكهتیایدا بتوانیت نییه پاركێك
پشووبدهین".دارستانه ئهو ئومێد ب��هڕایئهگهر "بهاڵم پێویسته ئهوان بۆپێبدرێت، بایهخی خزمهتبكرێتوپێویست وهك تائێستا ههرچهنده
خزمهتگوزاریتیادانهكراوه".وارماوا ناحیهی دانیشتوانیدهستوورهوه رۆژنامهی لهرێگهیزیاترو خ��زم��هت��گ��وزاری داوای
بایهخدانبهودارستانهدهكهن.تهمهن سۆفی عهلی حهمهوت"ئهو بهدهستووری )53(س��اڵبهاڵم زۆرباشه، شتێكی دارستانهچونكه لێبدرێتهوه، ئاوڕی ئهگهرحاویهیهكیاخودشوێنێكیتیانییه
پاشماوهیتێبكرێ".دهستوور ل��هب��هدواداچ��وون��یتێبینی وارم��اوا، دارستانی ناو بۆ
لهچوارقوڕنه رزگ��اری گهڕهكیپیرم وت"م���ن ب��هدهس��ت��ووریدهترسم زۆر ك��زب��ووه، چ��اومرۆژێكبكهومهناوئهوزێرابهوه،گهڕهكه ئهو مندااڵنی چونكهدهكهونه جار چهندین رۆژان��هناوی،بههۆیپیسیئهوزێرابهبووین پهتا نهخۆشی تووشیههرچی هاوینان لهبهرئهوهیمێشومهگهزیئهمشارهههیه
ههموویلێرهكۆدهبێتهوه".زێرابه ئ��هو دهوروب�����هریلێیه، م��اڵ��ی )50( ن��زی��ك��هیبێزاریان بههۆی ماڵهكانیشلهفرۆشتنی بیر زێ��راب��ه، ل��هو
خانووهكانیاندهكهنهوه.حهمهدئهمین م���ری���همدان��ی��ش��ت��وویه��هم��انگ��هڕهكماڵمان ساڵه چوار وتی"ماوهیهاتووهبۆئێره،بهاڵمبهتهواوی
ئ���هوهك��راك��هك��رێ��ك��ارهك��انههرپاشماوهكان دارستانهكه، لهناونێو ژی��ن��گ��هی دهس���وت���ێ���ن���نودارس��ت��ان��هك��هی��انب���هت���هواوی
پیسكردووه.وایه وتی"قهناعهتم سۆفیسهرهكییه بهرپرسی حكومهت
لهگوێنهدانبهودارستانه".نهمامی ههزار )38( نزیكهیئهو لهنێو درهخ��ت ج��ۆراوج��ۆروكرێكار )120( ههیهو دارستانهداكاردهكهن، شوێنه ب��هو تایبهت
لهبهر ئێره چونكه پهشیمانین،مێشوله زۆری ب��ۆن��هك��هیو
بێزاریانكردووین".وت��ی"م��نخۆم ه��هروهه��اكهوتووم نهخۆش ماوهیهكهزێرابه بهو سهبهبهكهی بهخوا
كراوهیهدهزانم".
بهاڵمسااڵنهپووشوپهاڵشیساڵیكهترسی دهمێنێتهوه، پێشووترگڕی ئهگهر دهك��رێ لێ ئ��هوهیزۆر زیانێكی بكهوێتهوه، ئاگرێك
بهوشوێنهدهگهیهنێت.ژنێكی ئهوڕهحمان، شهمسهدانیشتووی ساڵی )41(ی تهمهنكهسااڵنهو وارم����اوا، ناحییهیلهوهرزیبههاردابهماڵهوهدهچنبۆئهودارستانه،وتی"بهدهبهوبهشانئاودهبهم،چونكهئاویتیانیه".
دروستكردنی ه��اوواڵت��ی��ان
لهحكومهت داوای ژنه ئهوزێرابهیان ئ��هو كێشهی ك��رد،چارهسهر بۆ كات بهزووترین
بكات.ش��ێ��خع��هل��یس���هرۆك���یش�����ارهوان�����یچ���وارق���وڕن���هزێرابی وت"راسته بهدهستووری
با گله یی له خۆمان بكه ین..
له باره ی بڕیاره كه ی وه زاره تی رۆشنبیری
به غداوه نهیارانیگهلیكوردئهمڕۆ
بهچاالكییهوهههموورێگهیهكدهگرنهبهربۆئهوهیبابهته
چارهسهرنهكراوهكانیئێمهوئهوانوائاراستهبكهنكهخۆیانبراوهبنوئێمهشدۆڕاو،یهكێكلهو
بابهتانهمهسهلهیكهركوكه،بۆیهزۆربهزیرهكیوبێ
ئۆقرهییلهههوڵدانكهركوكبهشێوهیهكپیشانبدهنكهشارێكهلهژێرحكومهتی
بهغدایهوبهس،دهشیانهوێرهنگوبۆنیكوردایهتیتیادا
كاڵبكهنهوه.ئهمبڕیارهیوهزارهتیرۆشنبیریبهغدابۆ
ئهوهیكهركوكئهمساڵبكرێتهشاریرۆشنبیریعێراقیدهچێتهخانهی
ئهومهبهستهیكهناومانهێنا،ئێمهدهبێبزانینههرالیهنێكههوڵبۆ
خۆیدهدات،بۆیهدهبێتلهپێشداگلهییلهالیهنهرۆشنبیریهكانی سیاسیوخۆمانبكهینكهتائێستا
چهندینڤیستڤاڵوزهماوهندلهكوردستان لهبۆنهكاندا
ئهنجامدراوه،كهچیجارێكلهجارانبیریانبۆئهوهنهچووكهئهوجۆره
ڤیستڤااڵنهبهێننهكهركوك،وهكئهوهیئهمشاره
بهشێكنهبێتلهكوردستان،دهزگاكانیسلێمانیو
ههولێركهناویكهركوكدێتلهرزیانلێدێتنازانن
ئهگهرڤیستڤاڵیرۆشنبیریوشانۆگهریوبابهتیترچهندهورهیههمووكوردێكبهرزدهكاتهوهئهگهرلهكهركوكئهنجامبدرێ،بهپێچهوانهوهئهگهركهركوكبهگوێرهی
ئهوبڕیارهیبهغداكاریپێبكرێورهوگیانیتهعریبپێیدهگهشێتهوهدیاره
ئهمهشبنهمایمهبهستێكیزۆریبهرپرسانیبهغدایه.پێشنیاردهكهمئێمهیشبكهوینهئامادهباشیهوهبۆرێكخستنیدهیانچاالكی
رۆشنبیریجۆراوجۆرلهماوهیئهمساڵدا،
بۆئهوهیدهنگماندلێربێتوههستبهنشوستینهكهینبهرامبهربهوانبۆئهممهبهستهشوهزارهتیرۆشنبیریكوردستانووهزارهتیپهروهردهو
رۆژنامهنوسانو سهندیكاكانیمامۆستایانو هونهرمهندانویهكێتینوسهرانوكۆمهڵه
وهرزشیهكانو رۆشنبیریهكانوكۆمهاڵیهتیهكانههرههمووتێدابهشداربنبۆئهوهیبهڕاستیشوێنپهنجهدهستماندیاربێتو
دهنگبداتهوهلهههمووعێراقوناوچهكهوشارهكهمانیشلهماوهیهداپاكراگرینوبهشێوهیهكی بیڕازێنینهوه
شایسته.
خهڵک 31No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
جهلیلمحهمهدشهریف
س��ی��اج��ێ��كب�������هدهوریئ��هودهزانن، بهپێویست دارستانهدالهفهوتانو دارستانهكه بۆئهوهی
ئاژهڵبپارێزرێت.لێپرسراوی محهمهد، ق��ادروارماوا ڕهزگهی دارستانو بهشیوت"لهبهرنامهماندایه بهدهستووریبیرێكلهودارستانهلێبدهینوئهو
كێشهیهشچارهسهربكهین".بۆ دارستانه وتی"ئهو ق��ادرسیاجكردن پێموایه خ��هڵ��ك��ه،
شتێكیعهیبهبێت".عهبدلكهریم ت��رهوه لهالیهكیگشتی ب���هڕێ���وهب���هری ع����ارف،لهڕێگهی ش���ارهزوور كشتوكاڵیبهڵێنی دهس��ت��وورهوه، رۆژنامهیناحیهكهدا، بههاوواڵتیانی ئهوهیكاریباشتربۆئهودارستانهبكهنوگهشتوگوزاری شوێنێكی وهك��وبایهخی بكهنو لهگهڵدا مامهڵهینهمامانهی وتی"ئهو ئهو پێبدهن.زهوی دهیانڕهوێنینهوهو فهوتاونل��هس��ن��ووریئ��هودارس��ت��ان��هبێتهێڵی ههروهها دهیبوژێنینهوه،
ئاگربڕیبۆدهكهین".
ئهوگهڕهكهكراوهیهوكهوتووهتهبهاڵم گ��هڕهك��هك��هوه، كۆتاییك���ردووهو س��هردان��م��ان ئێمهحهقیانه ك���ردووه، كهشفمان
بۆیانبكرێ".س����هرۆك����یش����ارهوان����یوتی"ئهو ههروهها چوارقوڕنهتهسكه ل��هب��هرئ��هوهی شوێنهبۆ خهباتهی گونجو ناتوانینلهساڵی ئ��هوه ئهگهرنا بهرینبهرنامهوه خ��راب��ووه 2009دیاریكرابوو، ب��ۆ ك��ول��ف��هیكهبڕیاربوو)150(ملهوشوێنهیبهاڵم دووربخرێتهوه، ئێستایتازهدا لهساڵی ه��هوڵ��دهدهی��نباشتر چارهیهكی رێگا بتوانینبههاوكاریخهڵكهكه بدۆزینهوهموڵكو ب��هن��او دهب��ێ چونكهماڵیخهڵكدابڕۆین،بۆئهوهی
چارهسهریبۆبكهین".
سنووری گوندێكی دانیشتوانیههرێمیكوردستان،سهربهناحیهیحكومهت ت��ا دهڵ��ێ��ن ه��هڵ��ش��ۆ،گوندهكانیانو ب��ۆ ن��هگ��هڕێ��ت��هوهئهنجامنهدهن، بۆ خزمهتگوزاریانلهچۆڵكردنی بیر زی��ات��ر ئ���هوان
گوندهكانیاندهكهنهوه.سهر ئاودهاڵنی شێخ گوندیدوو كهنزیكهی ههڵشۆ، بهناحیهیدوورهو لهناحیهكهوه كیلۆمهترزیاترله130ماڵدهبن،یهكێكهلهوتائێستا كه كوردستان گوندانهیتیادا دانیشتوانی ژمارهی زۆرترینبهاڵم ن��هك��ردووه، چۆڵیان م��اوهوبۆ خزمهتگوزاری ئهگهر دهڵێنئهنجامنهدرێتوحكومهت ئهوانیشدوور ئهوا الی��ان، بۆ نهگهڕێتهوهگوندهكانی وهكو ئهوانیش نییه،
بكهنهوهو لهچۆڵكردن بیر ت��رگوندهكهیانجێبهێڵن.
ئهوگوندهكهزیاترله700كهسپێكدههێنن، دانیشتووانهكهیگرفتوكێشه كۆمهڵێك بهدهستدهناڵێنن،ئهوانداوادهكهنكهدهبێتبگهڕێنهوه حكومهت بهرپرسانیبۆ خزمهتگوزرایان گوندهكانو بۆبكهن،نهكئهوانداوالههاوواڵتیان
بكهنبگهڕێنهوه.خوێندكاری عهلی مهسعودكۆلێژیپزیشكیودانیشتوویگوندیشێخئاودهالن،دهڵێت"ههڵكهوتهیناوچهیهكی گوندهكهمان جوگرافیرێكخراوه بهههوڵی سنورییهوبڕێك حكومهت خێرخوازیهكانوخزمهتگوزاریبۆئهنجامدراوه،بهاڵملهخواستی كه نایهت مانایه بهوئێستا ت��ا ئێمه ب��ێ��ت، خهڵكداكارهبایحكومیماننییه،لهكاتێكدالهناحیهیههڵشۆوقهزایقهاڵدزێ
نزیكینوئهوهندهدوورنین".ئاماژه گونده ئهو هاوواڵتیانیكهگوندهكهیان دهك����هن ب���هوهكاتدا ل���هزووت���ری���ن پ��ێ��وی��س��ت��هببهسترێتهوهبهناحیهیههڵشۆوه،خۆڵی رێگایهكی ئێستا ئهگهرچیههیه،بهاڵملهئاستیداخوازییهكانیداوای ن��ی��نو گوندنشینهكاندا
قیرتاوكردنیدهكهن.ع��وب��ێ��دش��ێ��خئ���اودهالن���یگهنجێكیئهوگوندهیهوخوێندكاریلهو كچان وت��ی"زۆرب��هی زانكۆیه،گوندهكهدهگهنهقۆناغیئامادهییبههۆی دههێنن، لهخوێندن وازئامادهیی خوێندنگهی نهبوونیناتواننلهشارهكانبخوێنن،چونكه
خهڵكهكهههژاره".ئهوخوێندكارهئاماژهیبهوهداكهتائێستازیاترلهچلكچوازیانبهشبوون بێ هێناوهو لهخوێندنكچانهی وت��ی"ئ��هو لهخوێندنو
ژمارهیان دهخوێنن لهئامادهییتێپهڕناكاتو دهس��ت لهپهنجهیهیچیاننهگهیشتوونهتهزانكۆ،ئهمهلهكاتێكدایهكهئهوكچانهلهقۆناغیبوونو سهركهوتوو زۆر خوێندندا
پلهیباشیانبهدهستهێناوه".ئهو قسهكانیدا كۆتایی لهلهههركهسو داوای��ك��رد گهنجهدهستی ههیه كهتوانای الیهنێكدرێژ گوندهكهیان ب��ۆ ه��اوك��اریبكاتوقوتابخانهیهكیئامادهییهیاندوای ئ��هم��هش ب��ك��ات��هوه، ب��ۆبێئومێدبوون لهحكومهت ئ��هوهی
كههاوكاریانبكات.زانارهسولبهڕێوهبهریناحیهیوت"نیوهی بهدهستوری ههڵشۆقیرتاوكردوون، ب��ۆ رێگاكهمانگوندهكه ناو تادهگاته ئهویتریشتێكهڵرێژمانكردووهولهمقۆناغهداقیرتاو گوندێك ههموو ناتوانین
بكهین".
ههروههاوتی"زۆرگوندمانههیهلهوێ لێنییهو قوتابخانهی كهههرقوتابخانهدروستكراوهوخوێندنگایسهنتهری لهنێوان ئامادهیشماندروستكردووهو گوندهكه ههڵشۆو
دهتواننبێنهئهوێ".گ���ون���دهك���هب�����هب�����هراوردسنووره ئ��هو ت��ری بهگوندهكانیرێژهیهكیباشیدانیشتوانیلێماوهوچۆڵنهكردووه، گوندهكهیان هێشتاحكومی ك��ارهب��ای هێشتا ب��هاڵمگوند ههندێك لهكاتێكدا نییه،ماڵێكن چهند تهنها بهرێژهش كه
كارهبایحكومیانههیه.ههڵشۆ ش��ارهوان��ی سهرۆكیئهو كارهبایحكومی وتی"پڕۆژهیكه پێشكهشكردووه گوندهماندهوێو دۆالری ملیۆن له200 زیاترپرۆپۆزهلیتهواوبووهورهزامهندیدهخرێته بهمزوانه دراوه، لهسهر
تهندهروجێبهجێدهكرێت".
بگـهڕێنـهوه،بـاگـونـدهكـانزیـاتـرچۆڵنهبن
30کلتورNo. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
محهمهدوموعازلهسلێمانی
چۆمانئهحمهدلهسلێمانی
هونهردهبێتهسهرچاوهیهكیبژێویبۆهونهرمهندان.فۆتۆگراف:مهعازفهرحان
مارهبڕینوگواستنهوهبهزمیزۆره.
"ئهگهرشوێنیرێستۆرانتهكهمانبچوكنهبوایه،سهماكهریشماندههێنا،چونكهوتهی ئهمه دههاتن"، زیاتر گهنجانریستۆرانتی خاوهنی حیكمهت بڵند
شهوانهیهیلینهلهسلێمانی.هێلین شهوانهی لهریستۆرانتیدیاربهكر شاری كهكوڕێكیخهڵكیخاوهنێتی،شهوانهچهندگۆرانبێژێكتادرهنگانێكیشهوگۆرانیتوركیوگهنجانیش دهڵ���ێ���ن، ك�����وردیبهچهپڵهرێزان،شهویدرێژیزستان
بهڕێدهكهن.ئهوهیزیاترریستۆرانتیهێلینیبۆگهنجانخۆشتركردووه،لهنێوئهوگۆرانبێژێكیش كچه گۆرانیبێژانهدائهوهش دهچڕێت، گۆرانی ش��هوانزیاترهانیگهنجانیداوهسهردانی
رێستۆرانتهكانیشهوانبكهن.ب��ڵ��ن��دح��ی��ك��م��هتخ���اوهن���یریستۆرانتیشهوانهیهیلینههموومیوانهكانی بۆ ئاههنگ شهوێكشهوێك وتی"ههموو س��ازدهك��اتوتادوازدهی نیو حهوتو لهكاتژمێرشهوئاههنگدهگێڕینوگۆرانبێژهكانههندێ بادینیو توركیو گۆرانی
جاریشسۆرانیدهڵێن".ریستۆرانتو شهوانه زۆرب��هییانهكانیسلێمانیبۆپێشوازیكردنگۆرانیو ئاههنگی لهمیوانهكانیانم��ۆس��ی��ق��اس���ازدهك���هن،خ���اوهنمۆدێلی ئهم یانهكان ریستۆرانتوئاههنگگێڕانهكهئێستالهزیادبووندایهوهسفدهكهنو ب��اش بهحاڵهتێكیلهو بهخۆشحاڵیهوه گۆرانبێژانهونهرهدهڕواننكهبژێویژیانیپێبهگهرمو میوانانیش دهكهنو دابینلهدیاردهكه پێشوازی گوڕییهوه
ئهو داواك��ردن��ی لهكاتی ك��وڕانبیكهنه دهی��ان��هوێ��ت ك��چ��هیشهرمدهكهن خۆیان، هاوسهریدهیانهوێت ماچكردنو لهدهست
ئهودیاردهیهنهمێنێت.بواری پسپۆرانی ئهگهرچیبهوهدهكهن ئاماژه كۆمهاڵیهتیكاڵبوونهوه بهرهو نهریته كهئهوئاینیش مامۆستایانی دهچێتودادهنێن. "بیدعه" به دیاردهكهدهستماچكردن هێشتا ب��هاڵمبهرۆكیكوڕانیبهرنهداوهلهكاتی
مارهبڕیندا.ك��وردهواری نهریتێكی وهك��وكچ خێزانی رازی��ب��وون��ی لهكاتیدهبێتزاوایانكهسێكیترلهخێزانیزاوادهستیباوكیكچهكهیانوهلیئهمریكچهكهماچبكات،لهبهرامبهر
ئهوهیكهئهوكچهیدهدرێتێ.حاڵهتهكاندا ل���هزۆرب���هیناو ئ��هوك��هس��ان��هیچ��وون��هت��ههاوسهرگیرییهوه پ��رۆس��هیبهو ك���ه ب��اس��ل��هوهدهك�����هنتووشی كوڕهكه دهستماچكردنهحاڵهتێكی"شهرمهزاری"دهبێت.ساڵ 25 تهمهن ق��ادر ئ��اریماره ژنی ماوهیهكه دهزگیراندارهوپێیان جار سێ دهڵێت"من بڕیوهماچ كچهكه باوكی دهستی وت��مئاگا بێ لێ خ��ۆم ب��هاڵم بكهم،
دهك�����هن.ب��ڵ��ن��دب��هدهس��ت��ووریوت"ش����هوان����هپ����ارهدهدهی���ن���هجاریش ههندێك هونهرمهندهكان،
میوانهكانپارهیاندهدهنێ".لهریستۆرانتیهیلینداسێگۆرانیگۆرانی توركیا كوردستانی بێژیدوانهكهی كچهو كهیهكێكیان دهڵێنشوێنهكهشیان ئهگهر كوڕن، تریانبڵندسهماكهریشی نهبوایه، بچووك
بۆریستۆرانتهكهیدههێنا.یانهكانو شهوانه لهئێستاداسلێمانی باڕهكانی ریستۆرانتوبه مۆسیقا گ��ۆران��یو ئاههنگیبهشداریراستهوخۆیهونهرمهندانوناوخۆیی بیانیو گۆرانیبێژانیسازدهكرێت،سازدانیئهوئاههنگانهنوێ بهدیاردهیهكی لهكوردستاندادادهنرێتورۆژبهڕۆژلهپهرهسهندندایه،
كردتهنهائهوهنهبێتتهوقهیهكیباره لهو كرد لهگهڵیدا ئاساییم
شهرمهزارییهخۆمرزگاركرد".نهكرد ل��هوه نكۆڵی ئ��اریبگیرێت لهكلتور رێز دهبێت كهبۆ رێ��زم لهگهڵ وتی"من ب��هاڵمنهمێنێتو هیوادارم كلتوره ئهمنهكات پهیڕهوی خهڵك چیدیبائێمهكلتورهكهجوانبكهینهوهو
بهدیلێكیبۆدابنێین".مارهبڕنی ل��هك��ات��ی ئ���اریدهستی دهس��ت��گ��ی��ران��هك��هی��دا،ماچنهكردووه، كچهكهی باوكیكهلوت ناگهیهنێت ئ��هوه "ئهمهماڵی بۆ ت��هواوم رێ��زی بهرزبم،
دهسگیرانهكهمههیه". 22 ت��هم��هن خهلیل ه��هرێ��مپرۆسهی چووهته تازه كه ساڵمارهبڕیندا لهكاتی هاوسهرگیرییهدهستیباوكیهاوسهرهكهیماچكردووهودواتردهستیخهسوشی
پێماچكراوه.چونكه بووم، شهرمهزار "زۆردانشتووه پیاو چهندین دهبینیتدهكهیت ماچ كهسێك دهستی تۆبهراستیناخۆشه"ههرێموایوت.لهبهسااڵچوانیش ه��هن��دێهاوڕانلهگهڵگهنجانودهڵێنئهوهپێیانوایه كوردهوارییهو نهریتێكی
نهمێنێتباشتره.تهمهن ع��هب��دواڵ ئ��هح��م��هدبهشووداوه كچی كهسێ 58ساڵكردووه ماچ دهستیان جار سێ
بۆ كچان لههێنانی بیر بهجۆرێكیانهكانیشهوانكراوهتهوهوخهریكه
دهكرێتهمۆدێل.كه كۆمپانیایانهی گروپو ئهوكهسانی سازدهكهن ئاههنگانه ئهوكوردستانهوه ل��هدهرهوهی بیانینوكاری لهگهڵ هونهری كاری دێنوباڕهكاندا لهڕیستۆرانتو بازرگانی
ئهنجامدهدهن.ئومێدشێخرهئوفبهڕێوبهریلهشهقامی كاستیلۆ رێستۆرانتیسالمیسلێمانیبهدهستوریوت"ئهوگۆرانی لێره كه هونهرمهندانهیدهڵێن،لهبهرامبهرئهوهبڕێكپارهوهردهگرن،ئهمهشتێكیدووالیهنهیه
كهههردووالمانسودمهنددهبین".ریستۆرانتی بهڕێوهبهرهكهیكه ب��هوهدهك��ات ئاماژه كاستیلۆ
گۆرانیبێژانو بهالی دیاردهیه ئهوباشی پێشوازییهكی هاوواڵتیانهوه
لێدهكرێت.زۆریان وتی"هاوواڵتیان ئ��هوپێخۆشهوحهزیانلێیهتی"،ئهوهشیكه دهك��هن داوا وت"ئ��هوانخۆیانپرۆگرامیمۆسیقیوگۆرانیههبێت،گۆرانیبێژهكان بمهوێت كاتێك ههرئامادهدهبنوزیاترمهسهلهكهمادییه،
ئهوهشمافیخۆیانه".گۆرانیبێژێكی عهزیزسهرچوكباكوری دیاربهكری لهشاری گهنجهشاری ه��ات��ووهت��ه ك��وردس��ت��ان��هوهریستۆرانتی لهشهوانه سلێمانیووتی"ئێمه دهڵێت، گۆرانی هێلینئازادین، ك��وردس��ت��ان ل��هب��اش��وریخۆمان دایكی بهزمانی دهتوانینگهنجانی دڵ��ی بڵیینو گ��ۆران��ی
كوردستانخۆشبكهین".عهزیزكهبهستایلیخاوگۆرانیخۆش میوانهكانی دڵ��ی دهڵێتوئهوه یانزهساڵه م��اوهی دهك��ات،پیشهیهتیوبژێویژیانیلهسهرئهم
كارهیهوزۆرپێیدڵخۆشه.كهمالمحهمهدمحێدینگۆرانی41ساڵه، تهمهنی عهرهبه بێژێكیم���اوهیچ���وارساڵه ل��هب��هغ��داوههاتووهتهسلێمانیوئێستاشلهیانه
شهوانهكانگۆرانیدهڵێت.كهمالوتی"ئهمكارههونهرییهچونكه باشتره، پێم لهدامهزراندندهتوانم زی��ات��ره، پ���ارهی ئ��هم��هدابین پێ مناڵی ماڵو پێداویستی
بكهم".كاری لهبهغداد پێشتر كهماللهشهوانه ئێستا ك��ردووه هونهریكاستیلۆ، اللهزار، ریستۆرانتهكانیئاماژهی دهڵێتو گۆرانی باخان،بهوهداكهخهڵكیزۆرباشپێشوازیانلێدهكهن،چونكهگۆرانیبهكوردیو
عهرهبیوئینگلیزیدهڵێت.پهیوهندینێوانتیپیموسیقاوگۆرانیبێژانلهگهڵیانهوریستۆرانتهكانلهسهربنهمایمادییهوههردووالسودرێككهوتن وهردهگرنو دیاردهیه لهم
لهنێوانیانداههیه.بهڕێوبهری ف���هرهج ك����ارزانالل���هزار ریستۆرانتی ژم��ێ��ری��اریگۆرانیبێژی وتی"لێره لهسهرچناردهڵێن، گ��ۆران��ی ع��هرهب��ی بیانیوئهویشبهپێیژمارهیئاههنگهكانوئامادهبووانپارهكهدهدرێتوتهنهابۆسهریساڵگرێبهستمانههبووه".
ل��هچ��هن��دس��اڵ��یراب�����ردووداشێوهیهی بهو شهوان كافتریاكانیدانهیهكی چهند ن��هب��وونو ئێستاكافتریای لهسلێمانی نهبێت كهمشهواننهبووه،بهاڵمئێستاچهندین
ماچ دهستیان دهڵێت"ههرچهندهمانایهكی هیچ ب��هاڵم ك���ردووم،نییه،منپێمباشهئهمدیاردهیهنهمێنێت".ئهحمهدباسیلهوهشكردنهیدههێشت بووایه ئێستا ئهگهر
دهستیماچبكرێت.كۆمهڵگای ئ���هوهی ل��هگ��هڵموسڵماننو زۆری��ن��هی ك���وردیدهكهن، ئیسالم ئاینی پهیرهویئاماژه ئایینی مامۆستایانیلهگهڵ دیاردهیه ئهو بهوهدهكهنلهگهڵ ناگونجێت، ئیسالم ئاینیمامۆستایانی بهئامادهیی ئ��هوهیئاینیئهونهریتهئهنجامدهدرێت.عبدولڕهحمان م��ح��هم��هدبهوهدا ئاماژهی ئاینی مامۆستایكهئهوهلهفهرمودهكاندانههاتووه،نهكراوه، پێغهمبهر لهسهردهمیگرنگ پ��رۆس��هی��ه ل���هو ب����هاڵمبهخێوكهریو كچهكهو رازیبوونیبوونیدووشایهتحاڵومارهییدانانهبهوشێوهیهلهیهكترحهاڵڵبهدهست پێویست ئیتر دهب��ن
ماچكردنناكات.كۆمهاڵیهتییه دی���ارده ئ��هوب��ووه،بهاڵم باو ل��هراب��ردوودازۆركۆمهاڵیهتی توێژهرێكی بهوتهیئێستابهرهوكاڵبوونهوهدهچێت.توێژهری ئیسماعیل حسێنكۆمهاڵیهتیباسلهوهدهكاتكهئهوهدیاردهیهكهههرلهكۆنهوهههبووهو
ناتوانرێتفهرامۆشبكرێت.ب���هڕایئ��هوت��وێ��ژهره،ئهو
لهسااڵنی پێشكهوتووتر كافتریایبهشێوازێكی كراوهتهوهو راب��ردوودا
مۆدێرنتر.روو ه���اوواڵت���ی���ان���هی ئ����هوشهوانهكان یانه لهریستۆرانتووهسفی باش بهدیاردهیهكی دهكهنكهتازه دهك����هن، م��ۆدی��ل��ه ئ���هولهكوردستانداسهریههڵداوهوپێیانوایهباشترهلهههمووكوردستانداپهرهی
پێبدرێت.لهریستۆرانتی هیرانی فریاددهستپێكردنی لهچاوهڕوانی هیلینئ��اه��هن��گ��هك��هداب���وو،وت����ی"زۆرواڵتانی ههموو وهك��و سروشتییه
دونیالهكوردستانیشداههبێت".بهو خۆشحاڵبوو زۆر ئ��هولهههموو ه���ی���واداره دی���اردهی���هوگۆرانبێژ ریستۆرانتهكاندا یانهو
ئامادهبێت.گۆرانیو ئاههنگی س��ازدان��یباڕهكاندا لهڕیستۆرانتو مۆسیقادیاردهیهكهبهدابونهریتیكوردهواریتازهیهوههندێلهوانهیكهدهچنهئهوشوێنانهپێیانباشهلهكوردستانیشدافریاد وهرب��گ��ی��رێ��ت، ب��هئ��اس��ای��یوتی"رهنگهههندێكهسیدواكهوتوورێگری ناتوانن بهاڵم ئهمهبن، دژیتر قۆناغێكی چونكه لێبكهن،
هاتووهتهپێشهوه".كه 35ساڵ مهحێدین محهمهدلهئهڵمانیاوهبهیهكجاریگهڕاوهتهوهكوردستانبهدهستوریوت"هیوادارملهبهرئهوهی بێت زیاتر مۆدێله ئهموهكو بتوانن ئێمهش گهنجهكانیخۆش كاتێكی دهرهوه گهنجانیبهسهرببهنلهواڵتهكهیخۆماندا".
ههموو ب��اش��ه پێی م��ح��هم��هدریستۆرانتێكتیپیمۆسیقاوگۆرانیههبێت"پێویستهلهسهرحكومهتكهئازادیبۆههمووكهسدابینبكات".
دهستماچكردنهدوورهههندیههیه"یهكهمیانحورمهتبهخشینهبهوكوڕهوكهئهوپیاوهچهندینساڵهدهیداته بهخێودهكات كچهكهیماچ دهستی كوڕهكهش كوڕێك،ئهو ك��وڕی دهبێته وات��ا دهك��اتكهدهست كوڕه ئهو دووهم ماڵه،ماڵ دهبێته كچه ئهو دهكات ماچپهشیمان ناتوانن بهسهرییهوه
ببنهوهوكچهكهینهدهنێ".لهئێستادائهودیاردهیهبهرهوكهمبوونهوهدهچێتلهچاوسااڵنیرابردوودا،بهاڵمههربوونیههیه.
نهریته وت���ی"ئ���هم حێسنبهزهقی زۆر راب���ردوودا لهسااڵنیبههۆی ئێستا ب��هاڵم بهدیدهكرا،كاڵبوونهوه بهرهو جیهانگیرییهوهبهڵكو ئهمه بهتهنها نهك چ��ووهزۆردابونهریتیدیكهش،شتهكانگۆڕانكاریزۆریبهسهرداهاتووه".حسێنئهوهشینهشاردهوهكهههرچهندهئهونهریتهگۆڕاوه،بهاڵم
هێشتابهرهونهماننهچووه.لهچهندین ك��ه محمهد م��هالههبووه ئ��ام��ادهی��ی م��ارهب��ڕی��نلهشهرعدا شتێك چ دهڵێت"ههردهبێت ن���هب���ووی���هوه ج��ێ��گ��هی
نهمێنێت".ئ��هووت���ی"ل���هدوایئ���هوهیپێغهمبهر بهسونهتی خهڵكانێكئ��اش��ن��اب��وونئ���هودی���اردهی���هتێگهیشتوون، واتا كهمبووهتهوه
ئهمهلهشهرعدائهسڵینییه".
لهیانهشهوانهكانیسلێمانی،مۆدیسهمایشهوانهیكچاننزیكبووهتهوههونهرمهندانبهگۆرانیومۆسیقایانهكانیشهوانگهرمدهكهن
كوڕاندهیانهوێتنهریتیدهستماچكردنلهكاتیمارهبڕیندابسڕنهوه"دهستماچكردن"شهرملهالیكوڕاندروستدهكاتودهیانهوێتنهمێنێ
مانچینیسوعبهتیلهگهڵڤیرۆنكردووه
یانه ی راهێنه ری ئیتاڵی و مانچینی رۆبێرتۆ خوان به گاڵته وه ئینگلیزی مانچسته رسیتی ریزه كانی بانگێشتی ئه رجه نتینی ڤیرۆنی
یانه كه ی كردووه .رۆژنامه وانیدا ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی ل��ه م��ی��ان��ی یانه ی راهێنه ری ئیتاڵی و مانچینی رۆبێرتۆ كه راگه یاند ئه وه ی ئینگلیزی مانچسته رسیتی به شێوه یه كی فه رمی خوان ڤیرۆنی ئه رجه نتینی و واڵته ی ئه و ئیستودیانتسی یانه ی ئه ستێره ی ته نها نه كردووه و یانه كه ی ریزه كانی بانگێشتی بێته لێكردووه داوای گاڵته و سوعبه تێك وه ك
ئینگلته را.كه راگه یاند ئه وه شی ناوبراو راهێنه ری یانه ی راهێنه رایه تی ئ��ه رك��ی ئ���ه وه ی پ��اش
به مه به ستی وه رگ�����رت، مانچسته رسیتی به ڤیرۆنه وه په یوه ندی هه واڵپرسین ساڵوكردن و داوای هاوڕێیانه سوعبه تێكی وه ك ك��ردووه و
لێكردووه په یوه ندی به یانه كه یه وه بكات.له یانه كانی ڤیرۆنم و هاوڕێی "من وتیشی ك��ردووه و له گه ڵ یاریم الزی��ۆ سامپادۆریاو راهێنانم ئه نته رمیالن له یانه ی جگه له وه ش پێكردووه ، هه رله به ر رۆشنایی ئه و په وه ندییه ش، لێكرد ئ����ه وه م داوای ب��ۆك��ردو ت��ه ل��ه ف��ۆن��م راهێنه ره كه ی هه روه ها ئینگلته را." بگه ڕێته وه كه راگ��ه ی��ان��د ئ��ه وه ش��ی مانچسته رسیتی به شێوه یه كی فه رمی داوای له ڤیرۆن نه كردووه تا ئه ویش وه اڵمی ته واوه تی بداته وه ، به ڵكو ته نها
سوعبه ت و گاڵته كردن بووه .
33No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010
فه ره نسی و ریبێری فرانك بایرن ی��ان��ه ی ئه ستێره ی م����ی����ون����خ����ی ئه ڵمانی داوای نی د یکر ر یا دسی و ه نو ر چال����ه ئ����ی����داره و ب���ه رپ���رس���ان���ی
یانه كه ی ده كات.لێدوانێكی ل��ه م��ی��ان��ی ریبێری فرانك رۆژنامه وانیدا، ئه ستێره ی ف���ه ره ن���س���ی و میونخی بایرن یانه ی دیاری راگه یاند: ئ��ه وه ی ئه ڵمانی هاتنی كۆتایی پێش ده یه وێت وه رزه و ئ���ه م كێبركێكانی مۆندیال، ده س��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی بكرێت و دی���اری چ��اره ن��وس��ی به جێهێشتنی مانه وه و كێشه ی
كیتانایهوێتبمرێت
سیدۆ كیتای مالی و یاریزانی یانه ی نایه وێت ئیسپانی به رشه لۆنه ی له خاكی ئه نگۆال بمرێت و ماڵئاوایی
له هه ڵبژارده و یانه كه ی بكات.چاوپێكه وتنێكیدا له میانی لوباریزیانی رۆژن��ام��ه ی له گه ڵ مالی و كیتای سیدۆ فه ره نسی، به رشه لۆنه ی ی��ان��ه ی ی��اری��زان��ی كه راگه یاند ئ��ه وه ی ئیسپانی خۆی به خۆشحاڵ ده زانێت له گه ڵ هه ڵبژارده ی واڵته كه ی له پاڵه وانی خۆی ئه فریقا نه ته وه كانی جامی
ده بینێته وه .ئه وه شی ن��اوب��راو یاریزانی راگه یاند كه نیگه رانی ئه و روداوه یه كه بووه هۆی كوژران و برینداربوونی كۆمه ڵێك یاریزان و ئه ندامی شاندی
هه ڵبژارده ی تۆگۆ.هه روه ها ئاماژه ی به وه شدا كه زۆر به ئارامییه كی هه ست ئێستا ده كات و نایه وێت له خاكی ئه نگۆال ده یه وێت به پێچه وانه وه بمرێت، به رده وامبێت و ل��ه ی��اری��ك��ردن به سه المه تی بگه ڕێته وه واڵته كه ی و به یانه كه یه وه په یوه ندی دوات��ر
بكاته وه .
رۆن��اڵ��دی��ن��ی��ۆی ب��ه ڕازی��ل��ی و ئه ستێره ی یانه ی ئه یسی میالنی به و ئیتاڵیا، خۆشحاڵی خۆی
كه ده رب���ڕی ئاسته به رزه پێشكه شی ل��ه ی��اری��ه ك��ه دا
كرد.ناوبراو ی��اری��زان��ی لێدوانێكی له میانی ئه وه ی رۆژن��ام��ه وان��ی��دا زۆر ك���ه راگ���ه ی���ان���د خ��ۆش��ح��اڵ��ه ب���ه وه ی ئ����اس����ت����ی ب������ه رز پێشكه ش ل��ه ی��اری��دا ده بێته ده ك������ات و سه ره كی ه���ۆك���اری
له سه ركه وتنه كان.ه������ه روه ه������ا ئ�������ه وه ش�������ی كه راگ��ه ی��ان��د شانازی ئێستا ب���ه خ���ۆی���ه وه ده ك�������������ات ئاستی ب��ه وه ی گ���ه ڕاوه ت���ه وه و
باش رۆڵ��ێ��ك��ی یانه كه یدا له ریزه كانی
ده بینێت.په یوه ندی له باره ی له گه ڵ ئاستی پێشووی
ئه نشیلۆتی له گه ڵ راه�����ێ�����ن�����ه ر، وتی رۆناڵدینیۆ نیگه ران "زۆر
ئێستا ب��ه اڵم ب��ووم، خوا ب��ۆ س��وپ��اس بۆ ب��اش��ه و ئاستم دڵخۆشم ئ���ه وه ش ك��ه ل��ی��ون��اردۆ زۆر
بووه ، ه��اوك��ارم سوپاسی بۆیه
ده كه م."
ریبێریداوایچارهنووسیدهكاترۆناڵدینیۆشانازیبهخۆیهوهدهكاتیه كالییبكرێته وه . یانه كه ی
ئه وه شی ناوبراو یاریزانی هه ست ئ��ێ��س��ت��ا راگ���ه ی���ان���د: زۆر دڵه راوكێیه كی به نیگه رانی و ئه وه ی به هۆی ئه ویش ده كات، یه كالیی كێشه كه ی ئێستا تا
نه بووه ته وه .وتیشی "نامه وێت له م حاڵه دا به ر ده مه وێت بۆیه بمێنمه وه ، ئه م یاریه كانی له كۆتاییهاتنی وه رزه و ده ستپێكردنی مۆندیال،
هه موو شتێك كۆتاییهاتبێت."میونخ بایرن یاریزانه كه ی خۆشحاڵه راگه یاند: ئه وه شی به وه ی زۆرێك له یانه گه وره كانی په لكێشكردنی هه وڵی ئه وروپا له و ده ی���ان���ه وێ���ت ده ده ن و رزگاری تێیكه وتووه قه یرانه ی
بكه ن.
به لجیكی و كلیسته رزی كیم ك��چ��ه ی���اری���زان���ی گ������ه ڕاوه ی له ریزبه ندی س���ه رزه وی تێنسی باشترینه كانی جیهان هه نگاوێكی
گه وره هاته پێش.كچه باشترین له ریزبه ندی سه رزه وی تێنسی یاریزانه كانی كیم ج��ی��ه��ان، ئاستی ل��ه س��ه ر كچه به لجیكی و كلیسته رزی ی��اری��زان��ی ت����ازه گ�����ه ڕاوه بۆ ی�����اری ت��ێ��ن��س��ی س������ه رزه وی گ��ه وره سه ركه وتنێكی ت��وان��ی به ده ستبهێنێت و هه نگاوێكی مه زن
بێته پێشه وه .كچه ریزبه ندیه كه به پێی یاریزانی ناوبراو پله ی پانزه هه می وه رگرت و جیهانی باشترینه كانی توانی پێش چه ندین كچه یاریزانی
هاوڕێی بكه وێت.سیرینا ل��ه ری��زب��ه ن��دی��ه ك��ه دا یه كه م و پله ی ئه مریكی ولیامزی پله ی روس��ی سافینای دینارا
دووه می گرتووه .كیم كلیسته رز كه ماوه یه كی زۆر له یاریكردن دووركه وتبو وه وه ، چاوه ڕواننه كراو به شێوه یه كی ب���ڕی���اری گ���ه ڕان���ه وه ی���دا بۆ
كـــلــیــســتــهرزفـــڕیله یه كه مین ت��وان��ی ی��اری��ك��ردن،
تاقیكردنه وه دا سه ركه وتن ه ستبهێنێت و به د
پاڵ���ه وانێتی نازن����اوی ئوسترالی بریزباین�����ی
ببات�����ه وه .
وهرزشFirst Year [email protected]
شاراپۆڤاشوێنیبێكهامیگرتهوه
گۆڵكــاریخولــیكوردستــانهــۆشـداریدایـهیـانــهكــان
كچه شاراپۆڤــــای مــاریــا له یاری رووســــی ــی ــزان ــاری یشوێنی ســــه رزه وی تێنسی ئینگلیزی و بێكهامی دێڤید یاریزانی یانه ی ئه یسی میالنی
گرته وه .ـــای ـــارك ـــــامـــــه ی م رۆژنئه وه ی له هه واڵێكیدا ئیسپانی كۆمپانیای كــه ــرده وه ــاوك ب
عه بدوڵا ــروان ســیله سلێمانی:
گۆڵكاری قۆناغی خولی یه كه می پێی تــــۆپــــی یانه كانی نایابی كــــوردســــتــــان دایه هــۆشــداری یانه كان كه هیڵی نابێته به رگرییان
به ڕازیلی و كاكای ریــكــاردۆ ریاڵ یــانــه ی ئه ستێره ی ئیسپانی مـــه دریـــدی خه ون به به ده ستهێنانی یانه جــامــی نــازنــاوی ئه وروپاوه پاڵه وانه كانی
ده بینێت.ـــــــــــه ی ـــــــــــام رۆژن
ئیسپانی ـــای ـــارك متنێكی پێكه و و چاكاكای ـــاردۆ ـــك ریبــــــه ڕازیــــــلــــــی و
ئـــه ســـتـــێـــره ی ریاڵ ــانــه ی یـــدی مـــه دری
واڵته كه ی
باوكردووه ته وه و كه ـــووه ـــات ه ــــه وه ئ ــدا ــی ــێ تخوازیاری ــراو ــاوب ن یــاریــزانــی جامی تر جارێكی بۆ ئه وه یه ئه وروپا پاڵه وانه كانی یانه
به رزبكاته وه .ئه وه له چاوپێكه وتنه كه دا هاتووه كه كاكا رایگه یاندووه خه ون بگاته یانه كه ی ده بینێت به وه وه پاڵه وانێتیه و ئه و كۆتایی یــاری به ده ستبهێنێت. نــازنــاوه كــه ش هه روه ها كاكا ئه وه شی راگه یاندووه كه نازناوی خولی یانه پاڵه وانه كان نازناوی له گرنگتره بــه الیــه وه
اللیگای ئیسپانی.ریاڵ دیاره ی ئه ستێره ئه و به وه شداوه كه ئاماژه ی مه درید پێش یانه كه ی هه یه متمانه ی بكه وێت و به رشه لۆنه یــانــه ی ـــه ی لێ ـــاوه ك ـــازن ن هـــــه ردوو
وه ربگرێته وه .
نایك بۆ كه ل و په لی وه رزشی گرانبه هـــای گرێبه ستێــــكی شاراپـــۆڤای ماریا له گه ڵ تێنسی ناوداری یاریزانی كچه
سه رزه وی واژۆكردووه .ــی ــه وه ش ـــه ئ ـــه ك ـــام رۆژنگرێبه ستی كــه ــرده وه ــاوك بكچه كــۆمــپــانــیــاكــه و ــوان ــێ ن 8 ماوه ی بۆ ناوبراو یاریزانی
هۆی ڕێگری له تۆمار كردنی گۆڵ و كه مكردنه وه ی تواناكانی.
ده ستوور بۆ له لێدوانێكیدا سامح رۆسته می هێرشبه ری تیپی پێشمه رگه ی یانه ی پێی تۆپی قۆناغی گــۆڵــكــاری سلێمانی و یانه كانی نایابی خولی یه كه می زۆر كه ڕایگه یاند كوردستان، باشی ئاستێكی به وه ی دڵخۆشه یه كه می قۆناغی له داوه نیشان
خوله كه .
ساڵه و بڕه كه ی خۆی ده دات له 70 ملیۆن دۆالری ئه مریكی.
له هه واڵه كه دا كات هه مان ئه وه هاتووه كه به م گرێبه سته ئه و سه روی چووه شاراپۆڤا زۆر داهاتێكی یاریزانانه ی بازرگانیه وه ریكالمی له رێی به تایبه ت به ده ستده هێنن
دێڤید بێكهامی ئینگلیزی.
ئاستبه رزی هۆكاری ناوبراو گه ڕانده وه یه كه مدا له قۆناغی بۆ هاوكاریكردنی ته وای له الیه ن كارگێڕی ده ســتــه ی ڕاهــێــنــه رو
یانه كه ی.ســـامـــح رۆســــتــــه م كـــه به تۆماركردنی 11 گۆڵ پێشه نگی نایابی ــی ــول خ ــی ــاران ــك ــۆڵ گوابوو پێی گرتووه ، كوردستانی پێكان ــه ل بێت بــــه دوور ــه ر گئه م گۆڵكاری ببێته ده توانێت
32No. 13, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year
رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
وهرزش
كاكـاخـهونبهجـامییـانهپاڵـهوانهكانـهوهدهبینێـت
ساڵی خولی كوردستان.سه باره ت به ئاستی یانه كه شی كه ڕایگه یاند ناوبراو هێرشبه ری ئاستێكی ساڵدا لــه م یانه كه ی تابتوانێت نــیــشــانــداوه بــاشــی بكات. ــه ــاوه ك ــازن ن ملمالنێی كه به وه شدا ئاماژه ی هه روه ها ئاسته مه هێڵی به رگری یانه كان له قۆناغی دووه مدا بتوانن ڕێگری بكه ن تواناكانی له كه مكردنه وه ی
له تۆماركردنی گۆڵ.
ده ستوور:
به رامبه ر په رچه كردارێك وه ك به شدارینه كردنیان له خولی تۆپی پێی پله نایابی یانه كانی عێراق، سلێمانی شــاری یانه كه ی دوو
سزادران.به پاساوی ـــه وه ی ئ پــاش هونه ری دارایی و كێشه ی بوونی هه ردوو ئیداره ی یانه ی سلێمانی و سیروانی نوێ بڕیاریاندا له خولی یانه كانی نایابی پێی تۆپی تۆپی به تیپی به شداری عێراق له الیه ن نه كه ن، یانه كانیان پێی تۆپی یه كێتی كاتی لیژنه ی یانه كه هــه ردوو عێراقه وه پێی
سزادران.به پێی ووته ی باسم جه مالی
هێرشبه ری به ڕازیلی و رۆنــاڵــدۆی بیر به ڕازیلی كۆره نسیانزی یانه ی له گه ڕانه وه بۆ ریزه كانی هه ڵبژارده ی
واڵته كه ی ناكاته وه .چاوپێكه وتنێكیدا له میانی رۆناڵدۆی ــۆڵ، گ پێگه ی له گه ڵ به توانای هێرشبه ری به ڕازیلی و به ڕازیلی كۆره نسیانزی یانه ی له ئێستادا كه راگه یاند ئــه وه ی به هیچ شێوه یه ك بیر له وه ناكاته وه هه ڵبژارده ی ریزه كانی بگه ڕێته وه واڵته كه ی. یاریزانی ناوبراو ئه وه شی راگه یاند كه ده یه وێت ته نها بیری الی كۆششه كانی هه وڵ و بێت و یانه كه ی خول و نــازنــاوی تا بكاته وه چڕتر پاڵه وانێتیه كانی بۆ به ده ستبهێنێت. وتیشی "وه ك هه ندێك له یاریزانان بۆ گــه ڕانــه وه به چۆنیه تی خــۆم واڵته كه م هه ڵبژارده ی ریزه كانی به پێچه وانه وه ناكه م، سه رقاڵ ده مه وێت هزرو هۆشم ته نها الی
یانه كه م بێت."
دوویانهكهیسلێمانیسزادران
رۆناڵدۆبیرلهبهڕازیلناكاتهوه
كاتییه كه ، له لیژنه بــه رپــرس هه ردوو یانه ی سلێمانی و سیروانی نوێ به دوورخستنه وه یان له خولی پله نایاب و دابه زاندنیان بۆ خولی
پله یه ك سزادران.به رپرسه كه ، ووته ی به پێی
تۆپی یه كێتی كاتی لیژنه ی قبوڵ پاساوه ئه و عێراق پێی هه ردوو ئیداره ی كه نه كردووه كردووه ، پێشكه شیان یانه كه ئه و درا ئـــه وه ــاری ــڕی ب بــۆیــه سزایه یان به سه ردا بسه پێنرێت.
سیروانی نوێ له یارییه کی خولی نایابدا
سامان عوسمان
ئارام محه مه د
ئارام محه مه دهه ژار دۆسكی له دهۆك
تیپی فوتساڵی یانه ی نه ورۆز
فوتساڵینهورۆزچووهپاڵههولێرونهجهف
نه ورۆز یانه ی فوتساڵی تیپی چاره نوسی هه مان رووب���ه ڕووی تیپی تۆپی پێی یانه كانی هه ولێرو له پاڵه وانێتی ب��ووه وه و نه جه ف
ئاسیا بێبه شكرا.تۆپی یه كێتی ئه وه ی پاش یانه كانی بڕیاریدا ئاسیا پێی نایابی خولی پاڵه وانی هه ولێری نه جه فی ع��ێ��راق و ی��ان��ه ك��ان��ی له پاڵه وانێتیه ئ��ه و دووه م���ی جامی یه كێتی ئاسیا بێبه شبكات، تیپی فوتساڵی یانه ی نه ورۆزیش چاره نووس هه مان رووب���ه ڕووی فوتساڵی له پاڵه وانێتی بووه وه و
ئاسیا بێبه شكرا.
به پێی وته ی سه الم مه عروف یانه ی فوتساڵی تیپی راهێنه ری بێبه شكردنیان بڕیاری ن��ه ورۆز، بۆ ئاسیا فوتساڵی له پاڵه وانێتی ئه و كێشه وه رزشیانه ده گه ڕێته وه كه له عێراقدا سه ریهه ڵداوه ئه ویش پاش ئه وه ی فیفا بڕیاری راگرتنی
چاالكیه وه رزشیه كانی عێراقیدا.راگه یاند ئه وه شی ن��اوب��راو شێوه ی به هه مان تیپه كه یان كه تیپی تۆپی پێی هه ولێرو نه جه ف له پاڵه وانێتی له به شداریكردن ئه مه ب��ه ش��ب��ووه ، ب��ێ ئ��اس��ی��ا رابردوو ساڵی كه له كاتێكدایه راهێنانیان م��ه ش��ق و كامپێكی پاڵه وانێتیه ئ��ه و ب��ۆ له ئێران ك����رده وه و داه��ات��ێ��ك��ی زۆری���ان
به خه رجدا.
كشانه وه ی شه رمه زارانه
بڕیاری كشانه وه ی یانه كانی سلێمانی له خولی تۆپی
پێی نایابی عێراق، جگه له وه ی بووه مایه ی نیگه رانی و دروستبوونی
ده نگێكی ناڕه زایی زۆرێك له رۆژنامه نوسان و وه رزشدۆستانی شاره كه ،
كاریگه رییه كی خراپی له سه ر ره وشی وه رزشی
سلێمانی و هه رێمی كوردستان دروستكردو هێنده ی تر
وه رزشی له سلێمانی به ناخی زه ویدا برد.
پێویسته ئه وه بڵێین بڕیاری ده سته ی كارگێڕی هه ردوو یانه ی سلێمانی و
سیروانی نوێ له بایكۆتكردنی ئه و پاڵه وانێتیه گه وره یه
له سه ر ئاستی عێراق، جگه له وه ی بڕیارێكی هه ڵه و ناوه رزشی بوو، به زیانێكی
گه وره به سه ر وه رزشی شاره كه دا كه وته وه كه
ماوه ی چه ندین ساڵه هه وڵی گه شه كردنی ده درێت.
زۆر حه یفه یانه یه كی وه ك سلێمانی كه خۆی به یانه ی دایك ده زانێت و
شانازی به وه وه ده كات كه دێرینترین یانه ی سلێمانیه ،
به اڵم بڕیاری به شدارینه كردنی پاڵه وانێتیه ك بدات كه
جگه له وه ی په ره به ئاستی وه رزشی یاریزانان ده درێت، ده بێته مایه ی گه شه كردن و
به ره وپێشچوونی وه رزش له شاره كه دا.
ده بوو ئیداره ی یانه ی سلێمانی زۆر به وردی له بااڵو
توانای تیپی یانه كه یان بنواڕیایه ئه وجا بڕیاری له و جۆره یان بدایه ، له كاتێكدا
هێنده ئاستی به ره و الوازی رۆشتووه و وه رزشی به جۆرێك
به شداریكردنی ته پیوه ، له خولی نایابی كوردستاندا پێ ره وانه بینراوه ، كه چی
پاروی چه ور ده گرن و بڕیاری زل و گه وره ده ده ن.
ده بوو ئیداره ی یانه ی سلێمانی تێبینی ئه وه ی
به به شداریكردنی بكردایه و له خولی نایابی عێراقی ئه و پینه گه وره یه ی بدوریاته وه
كه له ئاستی وه رزشی تیپه كه یدا دروستبووه ، به اڵم
به داخه وه بێ گوێدانه ڕای جه ماوه رو وه رزشدۆستان و
ده زگا وه رزشیه كان بڕیارێكی له و چه شنه یان دا كه تا هه تایه وه رزشی سلێمانی
پێوه ی ده ناڵێنێت.به داخه وه ده بوو
ناوه رزش����ییه كه ی ئیداره هه ردوو یانه ی سلێمانی و
سیروانی نوێ له بیری شاره كه یان�����دا وه رزشی بوونایه و كوێرانه بڕیاری
ن�������ه دایه ، له و چه شنه یان له كاتێكدا ئاستی وه رزشی
تیپه كانیان زۆر الوازه و كش����انه وه كه یان����ی
هێنده ی تر ش�����ه رمه زار كردووه .
وهرزش 35سیروان عه بدوڵاڵ
شاور
No. 14, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]
له قۆناغی دووه می خولی تۆپی پێی نایابی یانه كانی كوردستان، تیپی یانه به شداره كانی خوله كه هه وڵی ده چنه وه و به خۆیاندا شیاو ئه نجامی به ده ستهێنانی
ده ده ن.پێنجشه ممه سبه ی بڕیاره هه فته ی كێبركێكانی كاروانی یه كه می قۆناغی دووه می خولی تۆپی پێی پله نایابی یانه كانی چه ند به ڕێبكه وێت و كوردستان
یارییه كی گرنگ به ڕێوه بچێت.كه ركوكی ی��ان��ه ی تیپی یه كه م، ق��ۆن��اغ��ی پ��اڵ��ه وان��ی رووبه ڕووی به هێزدا له یاریه كی پێشمه رگه ی ی��ان��ه ی تیپی ریزبه ندی چواره می سلێمانی له یاریگای یاریه كه ده بێته وه ، ك���ه رك���وك ب��ه ڕێ��وه ده چ��ێ��ت و له هه وڵی یانه یه ئ��ه و تیپی به ئه نجامه درێ��ژه ئ��ه وه دای��ه هه نگاوه كانی بدات و باشه كانی نازناوه كه به ده ستهێنانی بۆ له به رامبه ریشدا خێراتربكات، پێشمه رگه ی ی��ان��ه ی تیپی به و چۆك ده یه وێت سلێمانی ل���ه ده ره وه ی داب���دات و یانه یه یاریگای خۆی سێ خاڵی گرنگ
به ده ستبهێنێت.
راهێنه ری ره م���ه زان سلێمان تیپی تۆپی پێی یانه ی وه رزشی پێرسی شاری دهۆك هه ڕه شه ی له یاریزانانی توند س��زادان��ی
تیپه كه ی ده كات.رۆژی دووشه ممه ی رابردوو، راهێنه ری ره م���ه زان سلێمان پێرسی یانه ی پێی تۆپی تیپی شاری دهۆك كۆبوونه وه یه كی بۆ تیپه كه ی یاریزانانی سه رجه م ئاستنزمی و له سه ر رێكخست و له خولی خراپه كانیان ئه نجامه عێراقی ن��ای��اب��ی پێی ت��ۆپ��ی
سه رزه نشتی كردن.له میانی ناوبراو راهێنه ری
خولی تۆپی پێی نایابی یانه كانی چه ند پێشده خرێت و كوردستان له نێو ئ��ه وروپ��ی سستمێكی جێبه جێ كوردستان یاریگاكانی
ده كرێت.كه ك��ۆب��وون��ه وه ی��ه ی ل��ه و هه فته یه ئ����ه م س����ه ره ت����ای له نێوان ه��ه ول��ێ��ر ل���ه ش���اری پێی تۆپی ن��اوه ن��دی یه كێتی سه رپه رشتیارانی كوردستان و خولی یاریه كانی راگ��ه ی��ان��دن و ئه نجامدرا، كوردستان نایابی چه ندین بڕیارو راسپارده ی گرنگ خوله كه پێشخستنی له پێناوی
دران.
یانهكـانـیكوردستـانبهخۆیـانـدادهچـنـهوه
راهێنهریپێرسههڕهشهلهیاریزانهكــانیدهكــات
خولیكوردستاندهكرێتهخولیئهوروپی
هه ریه كه ت��ره وه له الیه كی ل���ه ی���ان���ه ك���ان���ی "ن�������ه ورۆزو سیروانی هه ولێرو پێشمه رگه ی هه ندرێن" ده����ۆك و ن����وێ و له هه وڵی ئه وه دان له م قۆناغه دا به ده ستبهێنن و باشتر ئه نجامی بۆ ب���ه خ���ۆداچ���وون���ه وه ی���ه ك یه كه م ق��ۆن��اغ��ی ی��اری��ه ك��ان��ی وه ك ئاستیان ك��ه بكه نه وه
هۆشداری كۆبوونه وه یه دا ئه و هه ڕه شه ی یاریزانه كانی و دایه گه ربێتوو ل��ێ��ك��ردن ئ����ه وه ی له یاریه كانی داهاتوو ئاستیان به و به رده وامبێت ئێستا شێوه یه ی
سزای توندیان ده دات.له مباره وه سلێمان ره مه زان راگ��ه ی��ان��د كه ب��ه ده س��ت��ووری له سێ ی��اری��زان��ان��ی ئ��اس��ت��ی عێراقی خولی راب���ردوو ی��اری له پێناوی ن���ه ب���ووه و ب���اش
هه ڵه كان و پێداچوونه وه ی خاڵی ده ستنیشانكردنی
هه ندێك الوازی ی����اری����زان ئ���ه و ك��ۆب��ون��ه وه ی��ه
سه فین ل��ه ك��ۆب��ون��ه وه ك��ه دا تۆپی یه كێتی سه رۆكی كانه بی جگه له وه ی ك��وردس��ت��ان پێی گوێبیستی پێشنیارو راسپارده ی ئ���ام���اده ب���ووان گ���رت، ئ���ه وه ی به مه به ستی ك��ه راگ��ه ی��ان��د چه ند خ��ول��ه ك��ه پێشخستنی ه��ه ن��گ��اوێ��ك��ی گ����ه وره ن����راوه كامێرای 8 دابینكردنی له وانه وێنه گرتنی ب��ۆ پێشكه وتوو یاریه كان و چه ندین ئامێری ده نگ گوێزه ره وه له نێوان ناوبژیوانان.
پێ تۆپی یه كێتی سه رۆكی ئامێره كه راگه یاند ئه وه شی له نێوان گوێزه ره وه كان ده ن��گ به كارده هێنرین و ناوبژیوانان هه مان ئه و ئامێرانانه كه له خوله
به كارده هێنرێن. ئه وروپیه كاندا
پێویست نه بوو.به مشێوه یه ی ی��اری��ه ك��ان
خواره وه ئه نجامده درێن:ش����ێ����روان����ه ×ده����ۆك، ب��������روس��������ك×ئ��������ارارات، ه���ه ول���ێ���ر×پ���ێ���ش���م���ه رگ���ه ی نه ورۆز×هه ندرێن، هه ولێر، پ���ێ���رس×س���ی���روان���ی ن���وێ،
خاك×سه وره .
ری���زب���ه ن���دی خ��ول��ه ك��ه قۆناغی به رله ده ستپێكردنی
دووه م:كه ركوك 29 خاڵ.
پێرس 24 خاڵ.بروسك 22 خاڵ.
21 سلێمانی پێشمه رگه ی خاڵ.
هه ولێر 21 خاڵ.
ئارارات 20 خاڵ.هه ندرێن 20 خاڵ.دهۆك 19 خاڵ.
سیروانی نوێ 17 خاڵ.پێشمه رگه ی هه ولێر 13 خاڵ.
نه ورۆز 12 خاڵ.خاك 9 خاڵ.
شێروانه 7 خاڵ.سه وره 6 خاڵ.
دیمه نێک له خولی نایابی کوردستان. فۆتۆگراف: دلێر عه بدوڵاڵ
ئه نجامدراوه .راگه یاند ئه وه شی هه روه ها زۆر تیپه كه ی پێكهاته ی كه باشه ، به اڵم به داخه وه له و سێ نه یانتوانی یاریزانان یاریه دا پێشكه ش گ��ون��ج��او ئ��اس��ت��ی
بكه ن.
دهستوور
بێكهـام گریانـی بـۆ مانچستـه ریونایتـد دێـت
ئینگلیزیو بێكهامی دێڤیدیانهی پ��ێ��ش��ووی ئ��هس��ت��ێ��رهیواڵتهكهیو مانچستهریونایتدیمیالنی ئهیسی یانهی ئێستایئیتاڵی،نیگهرانیرووبهڕووبونهوهیبڕیاره كه واڵتهكهیهتی یانهیلهمیانی داه��ات��ووداو لهمانگیكێبركێكانیقۆناغیدووهمیخولییانهپاڵهوانهكانیئهوروپالهنێوانمانچستهریونایتدو یانهی ههردوو
ئهیسیمیالندائهنجامبدرێت.گهورهیهی ئهستێره ئ��هوزۆر سااڵنێكی ك��ه ئینگلتهرالهریزهكانییانهیمانچستهریونایتدنازناوی چهندین ك��ردووهو یاریبهدهستهێناوه، ب��ۆ گ����هورهیئێستانزیكبووهتهوهلهوهیخۆیئاماده یانهیه ئ��هو جهنگی بۆبهرگری زۆر سااڵنێكی كه بكات
لهدرێسهكهیكردووه.ب���ێ���ك���ه���امل���هم���ی���ان���یرۆژنامهوانیدا چاوپێكهوتنێكیب����هوهدهك�����اتكه ئ���ام���اژهههیه ن��ام��ۆی زۆر ههستێكییانه لهرووبهڕووبونهوهی كاتێكخۆشهویستهكهینزیكدهبێتهوهوخ��ۆیب��ۆدژای��هت��ی��ك��ردن��یئهوچونكه دهك��ات، ئاماده یانهیهرووبهڕووبونهوهی ئهو بهووتهیههروا كارێكی مانچستهریونایتدبۆ بهتایبهت سادهنیه ئاسانویاریزانێككهپێشترلهریزهكانیدا
یاریكردبێت.ئ���هول��هگ��هڵئ����هوهیزۆرئێستا ك��ه ب���هوهی خۆشحاڵهلهریزییانهیهكیبههێزوگهورهیوهكئهیسیمیالندادهبینێتهوه،بهاڵملهههمانكاتیشدانیگهرانیجهنگێكی بۆ خۆی كه ئهوهیهنهخوازراوئامادهدهكات،ههروهكئ����هوهیدهڵ��ێ��ت"گ���هڕان���هوهمب��ۆم��ی��النم��ای��هیش��ان��ازیوپاش بهتایبهت خۆشحاڵیمهئاستێكی توانیم پێشتر ئ��هوهییانهیه ئ��هو لهریزهكانی ب��هرزئهوهی ب��هاڵم بكهم، پێشكهشنیگهرانمدهكاترووبهڕووبونهوهیمیالنومانچستهریونایتدهلهخولی
یانهپاڵهوانهكان."ب��ێ��ك��ه��امك��هگ���هڕان���هوهیمایهی به میالن بۆ ئهمجارهیدهزانێت، خ��ۆی ب��هخ��ت��هوهریدڵتهنگه كاتیشدا لهههمان بهاڵمئهستێرهی كۆمهڵێك كه بهوهی
ماڵدینیو كاكاو بهوێنهی یانهكهنیه، بونیان راهێنهر ئهنچیلۆتیئهولهوبارهوهدهڵێت"گهڕانهوهیتاڕادهیهكبێتامبوو، ئهمجارهمكاكاو نهبوونی بههۆی ئهویشئهنچیلۆتی رۆشتنی ماڵدینیوبووهته ئ��هوهی ب��هاڵم راهێنهر،بهگهوره خۆشحاڵیم م��ای��هیئاستبهزرییهتی یانهكهو مانهوهی
لهخولوپاڵهوانێتیهكان."ئاستی ل��هب��ارهی بێكهام"میالن دهڵێت یانهكهی ئێستایههرمیالنهوههمیشهبهگهورهییكاكاو رۆشتنی دهمێنێتهوه،ماڵدینی وازهێنانی ئهنچیلۆتیوهیچكاریگهرییهكلهسهرئاستیئهمهش جێناهێڵێت، یانهكهبههۆیسیفهتیگهورهییونهمرییانهكهكهههمیشهههیهتیولێی
جودانابێتهوه.كه ن����اوب����راو ی���اری���زان���یدهكات ئ��هوه رك��اب��هری ئێستاكاپیلۆی فابیۆ لهپێكهاتهكهیراه��ێ��ن��هریه��هڵ��ب��ژاردهیواڵتهكهیخۆیجێگیربكاتوبهشداریلهجامیجیهانیداچاوپێكهوتنهدا لهو بكات،ئ��ام��اژهب��هوهدهك��اتكهیانهی ل��هڕێ��ی دهی��هوێ��تخۆی میالنهوه ئهیسیجامی ب��گ��هی��هن��ێ��ت��هچوارهمین بۆ جیهانیوج����ارل���هس���هری���هكب������هش������داریئ���هوگهورهیه پاڵهوانێتیهبكات،ههروهكدهڵێتسهرهكیم "ئامانجیمیالن، بۆ لههاتنهوهم
كاپیلۆیه ن��اچ��ارك��ردن��یجامی ب��ۆ لهبانگێشتكرنم
ئهوهش دهبێت ب��هالم جیهانی،تهنها ئهمه كه نهكرێت لهبیرلهگهڕانهوهم، نهبوو مهبهستبهیانهیهكی میالن یانهی چونكهكه شانازییه دهبینمو گ���هورهلهیانهیهكیوههادایاریبكهیت."ئ���همی���اری���زان���هن�����اودارهئهوهش دی��دارهك��هدا ل��هدرێ��ژهیدهدركێنێتكهبهبیستنیئهنجامیدووهمی قۆناغی تیروپشكهكانیخولییانهپاڵهوانهكانیئهوروپاوبهریهككهوتنییانهكانیمیالنومانچستهریونایتد،نیگهرانییهكیبۆ ت��ێ��ك��ردووهو رووی زۆرماوهیهكیزۆرگریاوه،"كاتێكدی تیروپشكهكهم ئهنجامیماوهی بۆ بووم، نیگهران زۆر
ئهوههستهبهووتهدهرببڕم."ل������هب������ارهیئ����هگ����هریلهالیهنجهماوهری دژایهتیكردنیمانچستهریونایتدهوه، ی��ان��هیجهماوهری "دڵنیام وتی بێكهامخۆش منیان مانچستهریونایتدرهفتاری كاتێك هیچ دهوێ���توئهنجامنادهن، بهرامبهر ناشیاومبهگهرمی دهكهم ئهوه پێشبینیئهو ستایشی بكرێمو پێشوازیكه بكرێم ماندوبونانهم ه��هوڵو
لهیانهكهداداومه."دیدارهكهدا لهكۆتایی بێكهامبهباشی كه دهكات بهوه ئاماژهخۆیبۆرووبهڕووبونهوهییانهیمانچستهرئامادهدهكاتوههوڵیتۆماربكات، گۆڵ دهدات ئهوهشب����هاڵمه��هرگ��ی��زل��هب��هردهم��یپێشووی یانهكهی ه��هواداران��یههستیان دڵو ناگێڕێتو ئاههنگ
بریندارناكات.
34رووداوهکانی
هـهفتـه
No. 13, Wednesday 13/ 01/ 2010 First Year [email protected]رؤذنامةيةكى سياسى طشتيية،كؤمثانياى سولى تيليطراف هةفتانة دةريدةكات
وهرزش
ئامادهکردنیالوه
ههفتهی لهكێبڕكێكانینایابی خولی سێههمیتیپی عێراق، یانهكانییانهیههولێریپاڵهوانیسێوهرزیپێشووتوانیكهركوكی ی��ان��هی ل��هبباتهوهو هاونیشتمانیتوشیشكستیبكات.
لهواڵتی ئ���هوهی دوایهێرشێكی ئ��هن��گ��ۆالكرایهسهر، چهكداریانتۆگۆ ه���هڵ���ب���ژاردهییهكێتی ب��هب��ڕی��ارێ��ك��یواڵتهكهی پێی تۆپیلهجامی لهبهشداریكردنئهفریقا ن��هت��هوهك��ان��ی
كشایهوه.
نۆزدهههمی لهههفتهیئیتاڵی كاڵچۆی خولیمیالنی ئهیسی یانهیڕیزبهندی، دووهم����یتوانییانهییۆڤانتۆسیه���اون���ی���ش���ت���م���ان���یب������داتب�����هزهوی�����داوتر هێندهی برینهكانی
قوڵتربكاتهوه.
حهڤدهههمی لهههفتهیخولیاللیگایئیسپانی،بهرشهلۆنه ی���ان���هیلیۆنێل بهسهركردایهتیتوانیپێنچگۆڵ میسییهكهمین تۆماربكاتوبردنهوهلهمساڵدابكاتهدیاریبۆههوادارانی،كهمیسی لهگۆڵهكان سێ
تۆماریكرد.
خولی پاڵهوانێتی ل��هتێنسی ب���ۆ س��ی��دن��یس������هرزهوی،ه���هردووكارۆلین ی��اری��زان كچهدانیماركیو فۆزنیاكیسڕبی یانكۆفیچی یلیناله شكستهێنانیان دوایخولییهكهمماڵئاواییان
كرد.
كهركوكشكستیهێنا
تۆگۆگهڕایهوه
یۆڤیبرینهكانیكوالیهوه
میسیهاتریكیتۆماركرد
یانكۆفیچ ف��ۆزن��ی��اك��یوماڵئاواییانكرد
بهشێوهیهكی گریامو شهو یهكرووی دڵ��ت��هن��گ��ی ب�������هردهوامقورسه زۆر چونكه تێدهكردم،خۆشهویستهكهت یانه بهرامبهر
ئهوه ههوڵی بووهستیتهوهولهپاڵهوانێتیهكی بدهیتگهورهدووریبخهیتهوهكهلهپێناوی زۆر سااڵنێكیدروشمو بهرزكردنهوهیماندوییمان رهن��گ��ی��دا
چهشت."ب��ێ��ك��ه��امدرێ�����ژهدهداتو ب��هووت��هك��ان��یخۆم ئێستا " دهڵ��ێ��تب��ۆرووب���هڕووب���ون���هوهی
كه دهكهم ئاماده یانهیهكئهوهم خهونی لهمنداڵییهوهدهبینیرۆژێكیاریبۆبكهم،ئهمهههستێكیزۆرناخۆشه،
تهنهائهوانهدهیزاننكههی شێو و ها
بێ بڵێم ههرچییهك بۆیه منن،س�������ودهوناتوانم
تیپی ئهمریكی باسكهی لهخولیبووهو شكست دوچاری ئۆرلیانز نیوسهركهوتنهیهكلهدوایهكهكانیراگیرا.خولی كێبركێكانی لهچوارچێوهیبه ناسراوه كه ئهمریكی باسكهیNBA،تیپینیوئۆرلیانزدوچاریشكستێكیچاوهڕواننهكراوبوویهوهولهسهردهستیتیپیفالدلفیاكۆتاییبهزنجیرهسهركهوتنهكانیهێنرا.
نێوان رووب���هڕووب���ون���هوهیفالدلفیا گۆڕهپانی له ه���هردووالخاوهن تیپی تێیدا كه ئهنجامدرا،بهزهحمهتو زۆر ت��وان��ی یاریگاخاڵ 92 ب��ه 96 ب��هئ��هن��ج��ام��ی
سهركهوتنبهدهستبهێنێت.بهمهشنیوئۆرلیانزپاش)5(سهركهوتنییهكلهدوایهكدوچاریدۆڕانبووهوهوچانسیسهركهوتنیریزهكانیپێشهوهیگروپهكهی بۆ
لهدهستدا.
یانهی راهێنهری گواردیۆالی پیپخولی پێشهنگی بهرشهلۆنهیلهئیدارهی مان ئیسپانی اللیگایی��ان��هك��هیدهگ��رێ��توم���هرجبۆدرێژكردنهوهیبۆندهكهیدادهنێت.رۆژن���ام���هوهرزش��ی��هك��ان��یكه باڵوكردهوه ئهوهیان ئیسپانیایانهی راهێنهری گواردیۆالی پیپبهرشهلۆنهیواڵتهكهیانمهرجیبۆداناوهو بۆندهكهی درێژكردنهوهیمهرجه ئ��هو جێبهجێكردنی بێیانهكهیهوه، ئ��ی��دارهی ل��هالی��هنلهراهێنهرایهتیكردنی ئامادهنیه
یانهكهیبهردهوامبێت.ه����هروهه����ائ���هوهش���ی���انب����اڵوك����ردهوهك��هگ���واردی���ۆالسیسك پهلكێشكردنی بهمهرجییاریزانی ئیسپانیو فابریگاسیئینگلیزی، ئهرسناڵی ی��ان��هیلهگهڵ ب��ۆن��دهك��هی ئ��ام��ادهی��ه
گواردیۆال مانده گرێتنیو ئۆرلیانز لێی قه ومائیدارهییانهكهیدادرێژبكاتهوه.
ههمانكاتچهندسهرچاوهیهكیرۆژنامهوانیئهوهیانباڵوكردهوهكهگواردیۆالهۆشداریداوهتهئیدارهییانهكهیگهربێتوولهپهلكێشكردنیواز شكستبهێنن، یاریزانه ئ��هودههێنێت راهێنهرایهتی لهئهركیترهوه لهالیهكی لهبهرشهلۆنه.كهتهلۆنی سپۆرتی رۆژن��ام��هیلهههواڵێكیدائهوهیباڵوكردهوهكهئهرسناڵو یانهی ههردوو ئیدارهیگواستنهوهی لهسهر بهرشهلۆنهیانهی ریزهكانی بۆ فابریگاس
دووهمرێكکهوتوون.رۆژن����ام����هك����هئ���هوهش���ییانهكه ههردوو كه ئاشكراكردووهبهنهێنیرێكهوتوونلهسهرئهوهیبهبڕی فابریگاس داهاتوو وهرزیبۆ بگوازرێتهوه ی��ۆرۆ ملیۆن 45
ریزهكانیبهرشهلۆنه.
ویژدانتهنیانییهته ره ف رۆژن��ام��ه ی سه رنووسه ری ئاڵتان ئه حمه د الیپزیك )خه اڵتی له مه راسیمێ��������كدا له ئه ڵمانیا خه اڵته كه پێدرا. میدیا(ی ئاینده ی ئ���ازادی و بۆ له رۆبێرت�������ۆ ب��ه ه��ه ری��ه ك درا له ئاڵتان جگه میلیوس دوش��ان ئیتاڵی و رۆژنامه نووسی ساڤیانۆ وتارێكی ئاڵتان ئه حمه د كرواتی ، رۆژنامه نووسی
پێشكه شكردو ئه مه ش ده قه كه یه تی :بنیادنراوه ، دڕنده یی هاوسه نگی له سه ر سر وشت خۆیان به رژه وه ندی له پێناوی گیانله به ره كان هه موو ده كوژن و ده كه ن، پارچه پارچه دیكه گیانله به ره كانی هه یه ، به رائه تێك دڕنده ییه دا له م ده به ن، له ناویان درێژه دان له پێناوی غه ریزه كانه وه و له ڕێگه ی چونكه پێده كات فه رمانیان سروشت ده كه ن، ئه وه به ژیان دڕه نده ییه ل��ه م پشكیان مرۆڤه كانیش واب��ك��ه ن، به ركه وتووه ، وه ك هه موو گیانله به رانی دیكه ، ئه وانیش مرۆڤه كان كه هه یه تایبه تمه ندی دوو دڕن���ده ن، له گیانله به رانی دیكه جیاده كاته وه ، یه كه م، مرۆڤه كان دڕنده ییه وه و ئه م خزمه تی خستۆته هۆشیان عه قڵ و بۆ گ��ۆڕی��وه سروشتیان بێتاوانه كه ی دڕن��ده ی��ی��ه
خراپه یه كی گوناهبار.واتایه ك به هه موو تایبه تمه ندێتیش دووه م پاڵنه رێكی خاوه نی مرۆڤه كان ئه مه یه ، پێچه وانه ی دیكه ن كه دژی ئه وه یه الوازه كان و بێهێزه كان رووبه ڕووی ناوده به ین به ویژدان، له هه ر ببنه وه ، ئه مه ش ناحه قی ده بینن كاتێك كلتورێكبن ئاین و له هه ر ره گ��ه زو پیاوێك له منداڵێك ده دات دژی ده وه ستنه وه . داكۆكی له گه ڵ كه بكه ین تایبه تمه ندیانه له م له هه ریه كێك ژیان و كه سێتی و له دایكبوندا ده بینه خاوه نی ، هه موو
بونمان دیاریده كات. دڕنده ییان خ��راپ��ه ك��اری و بێسنور هه ندێكیان ژیانه باشتركردنی كه مێك له پێناوی به كاردێنن و ده وڵه مه ندبون و كه مێك له پێناوی كورته كه یان و كه مێك به هێزبوون، مرۆڤه كانی دیكه ده چه وسێننه وه و
سوكایه تیان پێده كه ن و ده یانكوژن.ناكه ن، خراپه كاریانه ئه م به شداری هه ندێكیان، یان كاره بكه ن، ئه و پێناده ن رێگه یان ویژدانیان جه ساره تیان نیه خراپبن، ئه وان خراپه كاری په سه ند
ناكه ن و دژیشی ناوه ستنه وه .هه ندێكیشیان ته نیا گوێ بۆ ویژدانیان راده گرن و بێهێزه كان ده بن و خۆیان به رژه وه ندی ده سبه رداری هۆكارێكی خراپه كاری دڕنده ی�������������ی و ده پارێزن، "مه نتقی " هه یه ، ئه وان له پێناوی به رژه وه ندی خۆیان هۆكارێكی چاكه وی��ژدان و به اڵم ده ك��ه ن، كاره ئه و له وانه شه هه رله به ر ئه وه بێت )كانت( نیه ، مه نتقیی وتویه تی " سه رم له ئه ست���������ێره و چاكه ده سوڕمێت"، چونكه س��ه رس��وڕم��ان��ه ، جێگه ی چاكه به ڕاستی كه دڕندایه ت��������یه یه خۆپه رستی و ئه و پێچه وانه ی گیانله به ره ك�������ان، ئه ستۆی خستویه تیه سروشت پێكدادانی شایه ت�������������ی مێژوو كاتێك هه موو ئه م بووه ، بێمه نتیق چاكه ی مه نتقی و خراپه كاری ئه وه ی له به ر هه یه ، درێ���������ژه ی هێشتا شه ڕه ده به خشرێت، ئه م خه اڵته هه یه ، درێژه ی ئه م شه ڕه ویژدان و كه لله ڕه قیی بوێری و سوربون و له كاتێكدا چه كی پاره و ده س��ه اڵت و گ��ه وره و هێزی دژی چاكه ویژدانه ئه م ده وه ستێته وه ، دڕنده یی خراپه كاری و خه اڵته ئه م ده كات، مس����������ۆگه ر گه وره دوژمنی ته نیا دوژمه نه كانمان له به رامبه ر كه ده دات نیشانی هه رشوێنێكی له خاوه نویژدانه ك�����������ان نین و ده نگیان ده كه ن و له یه ك پشتی����ووانی سه رزه مینبن به هێ�ز هاوك����اریه ك�������ی ده ك��ه ن��ه وه و ب��ه رز
له نێوانیاندا هه یه . نامه تیقیه كه مانه وه و به هه موو ئێواره یه ئه م ئێمه خراپه كاریه كانی ملمالنێی ویژدانمانه وه به هه موو جیهان ده كه ین، له گه ڵ ئه وانه ی وه ك میلی���������ۆس و ئه م شای����������ه نی زیاتر له من زۆر كه ساڤیۆال ئێمه نابینه وه ، پاشگه ز ئێمه ده ڵێین" خه اڵته ن شه ڕده كه ین، ئێمه رێگه ناده ین مرۆڤه كان خراپه كاری ئه وانه ی��ادی به ڕێ����������زه وه له كاتێكدا بكه ن"، وه رگرتوه و خه اڵته یان ئه م پێشتر كه ده كرێته وه ژیان������������یان بوێریانه وه چاكه و به هۆی ئه وانه شی خه اڵته كه یان ئه وه بوون شایه نی داوه و له ده ست وه ك منیشتان كه ده كه م سوپاستان زۆر بدرێتێ، له گه ڵ من یادك���������ردنه وه ی بینیوه ، له وان یه كێك ئه واندا جێگه ی شه ره ف و خۆشحاڵیه ، به اڵم دڵخۆشی رۆژێك ده ك��ه م هه ست لێره ئه مڕۆ ئه وه یه گ��ه وره م به م خه اڵته پێویست كه دروستبكه ین دنیایه ك دێت نه كات، خۆم به قه رزارتان ده زانم كه ئه م خۆشیه تان پێبه خشیم. و: كامه ران ئه حمه د
رۆژنامه ی ته ره ف
خاوه ن ئیمتیاز: كۆمپانیای سولی تێلیگرافسه رنوسه ر: خالید ئه حمه د شه ریف 0770 862 81 81
لێپرسراوی هونه ریی: شێرکۆ خانزادی رۆژنامه یه کی سیاسیی گشتییه ، هه فتانه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده ریده کات
ته الری سالم، شاڕێی ـ سلێمانی كوردستان، هه رێمی میران ـ نهۆمی پێنجه م ـ به رامبه ر په روه رده ی سلێمانی
0533187811 & 0533184771 www.destur.net [email protected]
No. 14,Wednesday 13.01.2010First Year
كۆمپانیای سولی تێلیگراف بۆ رۆژنامه وانی چـاپ و باڵوكردنه وه ، كۆمپانیایه كی خۆماڵی كه رتی تایبه ته و كاری وه به رهێنان له بواری میدیا ده كات. له ئێستادا سه رقاڵی دامه زراندنی كه ناڵێكی ئاسمانی هه واڵی و كلتوری و دۆكۆمێنتاریی كوردیه ، كه سه رمایه ی پرۆژه كه به شێوه ی پشك له الیه ن چه ند سه رمایه دارێكی كوردی و بیانیه وه
دابینكراوه و به شێوه یه كی بێالیه نانه و پیشه ییانه روماڵی روداو و پێشهاته كان ده كات، بۆیه پێویستی به ژماره یه ك كارمه ند و
رۆژنامه نوس هه یه بۆ چه ند پۆستێكی دیاریكراو:
پۆسته كان:1( به ڕێوه به ری كارگێری2( لێپرسراوی ژمێریاری
3( ژمێریار4( وردبین
5( خه زنه دار6( ئه ندازیاری كاره بایی
7( ئه ندازیاری ئه له كترۆنی8( ئه ندازیاری په یوه ندی و ئای تی
9( وێنه گر10( مۆنتێر11( په خش
12( ئه رشیف13( ته نسیق
14( هه واڵسازی سیاسی 15( هه واڵسازی وه رزشی16( هه واڵسازی ئابوری
17( ریپۆرتێر18( په یامنێر له شارو شارۆچكه كان
STC راگه یاندنێك له كۆمپانیای سولی تێلیگراف
19( به رهه مهێنه ری فیلمی دۆكیۆمێنتاری 20( ده رهێنه ر و پرۆدیوسه ر
21( بێژه ر له هه ردوو ره گه زی نێر و مێ 22( وه رگێڕی ئینگلیزی
23( وه رگێڕی عه ره بی24( وه رگێڕی توركی 25( وه رگێڕی فارسی26( وه رگێڕی ئه ڵمانی
27( گرافیك28( كارمه ندی ئیشپێكه ری موه لیده
29( كارمه ندی كارگوزار30( كارمه ندی به داله و وه رگرتنی
په یوه ندی 31( كارمه ندی كتێبخانه
32( كارمه ندی چێشتلێنه ر33( كارمه ندی كافتریا34( سه رتاش و ئارایشت
)cv( 2010/1/15 داواكار ده توانێت تاكوره وانه ی ئه م ناونیشانانه بكات:
ئۆفیسی سلێمانی: شاڕێی سالم- ته الری میران- نهۆمی پێنج- به رامبه ر به ڕێوه به رایه تی په روه رده ی سلێمانی.