devlet ve devlet bicimleri

8/12/2019 Devlet Ve Devlet Bicimleri

http://slidepdf.com/reader/full/devlet-ve-devlet-bicimleri 1/35

www.femakademi.net 1

DEVLETVE

DEVLET

BİÇİMLERİ



DEVLETSınırları belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan ve üstün birotoriteye bağlı insan topluluklarının oluşturduğu siyasal ve hukuksalbütünlüğe devlet denir.

DEVLETİN V RLIK KOŞULL RI

1. MİLLET ( HALK – TOPLULUK )

2. ÜLKE (TOPRAK)3. EGEMENLİK (İKTİDAR)

DEVLETİN ÖZELLİKLERİ

Toplumda otorite ve düzeni sağlayan tek ve en büyük kurumdur. Bireylerin bir devlete tabi olması elzemdir. Toplumu dış tehdit ve iç tehditlere karşı korur. Egemenliği yasama, yürütme ve yargı organları ile gerçekleştirir. Barış ve istikrarı sağlamak için gerekirse kuvvet kullanır. Kendine bağlı halkın her alanda kalkınması için uğraşır.www.femakademi.net 2



DEVLET ŞEKİLLERİ1. EGEMENLİĞİN KAYNAĞINA GÖRE DEVLETLER

A. MONARŞİ Mutlak Monarşi Meşruti MonarşiB. CUMHURİYET

2. HUKUKİ YAPILARINA GÖRE DEVLETLERA. ÜNİTER DEVLET Merkezi Üniter Devlet

Ademi Merkezi(Bölgeli) Üniter Devlet

B. BİRLEŞİK (KARMA) DEVLET Konfederasyon

Federal Devletwww.femakademi.net 3




EGEMENLİĞİN KAYNAĞINA GÖREDEVLETLER

II.

CUMHURİYETI.

MONARŞİ

A. MUTLAK MONARŞİTüm iktidar tek kişinin elindedir.

Bu kişi toplumda her şeyin ve herkesinefendisidir.

B. MEŞRUTİ MONARŞİHükümdarın yetkilerinin yazılı bir anayasa

ile sınırlandırıldığı yönetim şeklidir.Hükümdarın yanında bir de parlamento

vardır.

Bu devlet şeklinde egemenlik tekkişiye değil millete aittir.

Egemenliğin halka ait olduğu veyönetimin halkı temsil ettiği

devlet şeklidir.



III. Otokratik Devlet: Yasama – yürütme – yargı yetkileri tek organda

toplanır. Tek kişinin egemenliğe dayanıyorsa “monarşi”, zümreninegemenliğine dayanıyorsa “oligarşi” adını alır.

IV. AristokratikDevlet:Soyluların egemenliği

V. Teokratik Devlet: Devlet yönetiminde din kuralları etkilidir. (İran)

VI. Laik Devlet: Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrı olduğu yönetimşeklidir. (Fransa, Türkiye)

VII. Kapitalist Devlet: Üretim araçlarının halka ait olmasıbenimsenmiştir. (ABD)

VIII.Sosyalist Devlet: Üretim araçlarında devlet mülkiyetibenimsenmiştir. Ekonomik eşitliği temel alır.

UYARI: Bir devlet aynı anda birden fazla devlet şeklini bünyesindebarındırabilir.




HUKUKİ YAPILARINA GÖRE DEVLETLER


1. ÜNİTER DEVLETDevletin ülke, millet ve egemenlik unsurları ile yasama, yürütme ve yargı organları

bakımından teklik özelliği gösterdiği devlet şeklidir.Örn: Türkiye, Norveç,Fransa, japonya , Portekiz, İngiltere , Yunanistan, Danimarka,

İrlanda, İspanya, İsrail

A. MERKEZİÜNİTERDEVLET

B. ADEM-İMERKEZİÜNİTER

DEVLET

Devletin dışında başka kamu tüzel kişiliğinin bulunmadığı ve bütündevlet faaliyetlerinin merkezden yürütüldüğü bir devlettir. Örn:

Türkiye

Bazı devlet faaliyetlerinin kamu tüzel kişileritarafından yürütüldüğü devlettir.

Örn: Norveç, Danimarka



2. BİRLEŞİK (KARMA) DEVLETBirden çok devlerin bir araya gelmesi ile oluşturulan

devlettir.

A.

KONFEDERAYON

• İki veya daha çok devletin uluslar arası hukukikişiliklerini korumak amacı ile özellikle ortak bir

savunma sağlamak amacı ile kurduklarıdevlettir.

• İç ve dış ilişkilerinde özerktirler. Örn: Şuan ABKonfederasyona doğru gitmektedir.

•İç işlerinde serbest dış işlerinde birbirine bağlıdevletlerdir.

•Federasyonu oluşturan devletlere “FedereDevlet (Eyalet)” , bunları oluşturan devlete

“Federal Devlet” denir.• Federal Devlet, Federe Devletin üstündedir.•

Örn: ABD, ALMANYA,KANADA, AVUSTURYA,RUSYA AVUSTRALYA

B. FEDERRASYON




Konfederasyon İle FederasyonDevletlerinin Karşılaştırılması

KONFEDERASYON

• Uluslar arası antlaşma ilekurulur.

• Devletler dış işlerindebağımsızdır.

• Konfederasyonu oluşturandevletlerin ayrılma haklarıvardır.

• Konfederasyonda altvatandaşlık anlayışı yoktur. Üyedevletlerin vatandaşlığı vardır.

FEDERASYON

• Anayasa ile kurulur.

• Federe devletler, dış işlerinde,Federal Devlete bağlıdır.

• Federe devletlerin, Federal

Devletten ayrılma hakkı yoktur

• Federal Devlette iki türvatandaşlık vardır. Federe veFederal vatandaşlık.





HÜKÜMETSİSTEMLERİ



HÜKÜMETDevlet adına otoriteyi yürüten organa hükümet

denir. Devletin yasama, yürütme ve yargıyetkisinden sadece Yürütme yetkisi Hükümete

aittir.

Hükümetin görevi devlet biçimine, halkın duygu,düşünce ve çıkarlarına uygun olarak hizmet

vermektir.




HÜKÜMET SİSTEMLERİ1. MONARŞİ HÜKÜMETİ:

• Yasama,yürütme ve yargı kuvvetleri hükümdardatoplanır.

2. MEŞRUTİ MONARŞİ HÜKÜMETİ

• Yasama ve yürütme, yürütmede toplanmıştır.

• Devletin tek otoritesi hükümdardır.

• Hükümdarın yanında bir de meclis vardır.

• 1876 Kanun – i Esasi’de görülmüştür. (Osm. Dev.)


İ Ü Ü İ



3. MECLİS HÜKÜMETİ• Kuvvetler birliği ve meclisin üstünlüğü ilkesine dayanır.

• Yasama ve Yürütme kuvvetleri Yasamada (Mecliste) toplanmıştır.

•

Meclis ancak kendi kendini feshedebilir.• Meclis Başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır.

Not: Günümüzde İsviçre bu sistemi uygulamaktadır. Türkiye bu sistemi1921 anayasasında kabul etmiş ve uygulamıştır.

4. BAŞKANLIK SİSTEMİ• Sert kuvvetler ayrılığı ilkesine dayanır.

• Yasama ve yürütme organları birbirinden ayrılmıştır.

• Yürütme organı tek kişiliktir.

•

Yürütme yetkisi halkın seçtiği başkana aittir.• Yasama yetkisi ise parlamentoya aittir.

• Başkan parlamentoyu, parlamento da Başkanı feshedip görevdenuzaklaştıramaz.

• Başkan, yasama organında kabul edilen kanunları veto edebilir.

• Örn: ABD www.femakademi.net 12

İ



5. PARLAMENTER SİSTEM• Kuvvetlerin işbirliğine dayanır. Yani kuvvetler yumuşak bir şekilde ayrılmıştır.

• Yasama ve Yürütme organları birbirinden bağımsız olmakla beraberaralarında işbirliği ve etkileşim söz konusudur.

• Yürütme yetkisi devlet başkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından kullanılır.

• Yasama organı yürütmeyi güvensizlik oylarıyla düşürebilir.

Örnek: Türkiye, Almanya, Danimarka, İtalya

6. YARI BAŞKANLIK SİSTEMİ• Başkanlık sistemi ile parlamenter sistemin karışımıdır.

• Cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından seçilir ve önemli anayasalyetkilere sahiptir (Başkanlık Sistemi).

• Yürütme iki başlıdır. Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu (Parlamenter

Sistem).• Başbakan ve Bakanlar kurulu yasamaya karşı sorumludur(Parlamenter

Sistem).

• Cumhurbaşkanı dilediği zaman parlamentoyu feshedebilir.

Örn: Fransa, Portekiz, Finlandiya.www.femakademi.net 13

B k l k b k l k



• G N L NOT Başkanlık ve yarı başkanlıksistemlerinde devlet başkanı (yürütme organının başı)kesinlikle halk tarafından seçilir. Parlamentersistemlerde ise devlet başkanı (Cumhurbaşkanı) meclis

(Parlamento) tarafından seçilir.• GENEL UYARI: 21 Ekim 2007 tarihinde yapılan halk

oylamasıyla Cumhurbaşkanının (Devlet Başkanının) halktarafından seçilmesi kabul edilmiş olduğundan bu

durum Türkiye’de uygulanan parlamenter sistemaçısından ayrık bir özellik oluşturmuştur. Çünkü;Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi tipikparlamenter sistem özelliğiyle bağdaşmayan bir

durumdur.7. Karma Hükümet Sistemi: Meclis Hükümetive Parlamenter Sistemin beraber görülmesidir. 1924Anayasası’nda görülmüştür.




Kabine Sistemi

Cumhurbaşkanı tarafından milletvekilleri arasından atanan bir

başbakan tarafından oluşturulan ve meclisten güvenoyu almasıylagöreve başlayan hükümet modelidir.

zınlı ükümeti

Milletvekili sayısı bakımından mecliste çoğunluğu sağlayamamasına

rağmen bir partinin hükümeti kurması ve meclisten güvenoyualmasıyla oluşturulan hükümet modelidir.

Koalisyon ükümeti

Birden fazla partinin işbirliği ile iktidarı belirlenmiş oranlarda

paylaşmaları sonucunda oluşan hükümettir.


A ğ d kil d h i i l t i t i bi ö lliğidi ?



Aşağıdakilerden hangisi parlamenter sistemin ayırıcı bir özelliğidir?

A) Devlet başkanının çok geniş yetkilere sahip olması

B) Yasama organının iki meclisten oluşması

C) Yürütme organının yasama organından kaynaklanması ve ona karşı sorumluolması

D) Devletin federal bir yapıda olması

E) Parlamentonun yaptığı kanunların Anayasa Mahkemesi’nce denetlenmesi

Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de uygulanmakta olanparlamenter hükümet sisteminin özelliklerinden biri değildir?

A) Doğrudan halk tarafından seçilen bir parlamento bulunması

B) Hükümetin, parlamentodan güvenoyu almak zorunda olması

C) Belli koşullar altında, Cumhurbaşkanı’nın parlamento seçimlerini yenilemeimkânının olması

D) Parlamentonun, çeşitli hukuki araçlarla hükümeti denetleyebilmesi vedüşürebilmesi

E) Parlamentonun iki türlü bir seçim sistemiyle oluşmasıwww.femakademi.net 16

A ğ d kil d h i i l t i t i bi ö lliğidi ?



Aşağıdakilerden hangisi parlamenter sistemin ayırıcı bir özelliğidir?

A) Devlet başkanının çok geniş yetkilere sahip olması

B) Yasama organının iki meclisten oluşması

C) Yürütme organının yasama organından kaynaklanması ve ona karşısorumlu olması

D) Devletin federal bir yapıda olması

E) Parlamentonun yaptığı kanunların Anayasa Mahkemesi’nce denetlenmesi

Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de uygulanmakta olanparlamenter hükümet sisteminin özelliklerinden biri değildir?

A) Doğrudan halk tarafından seçilen bir parlamento bulunması

B) Hükümetin, parlamentodan güvenoyu almak zorunda olması

C) Belli koşullar altında, Cumhurbaşkanı’nın parlamento seçimlerini yenilemeimkânının olması

D) Parlamentonun, çeşitli hukuki araçlarla hükümeti denetleyebilmesi vedüşürebilmesi

E) Parlamentonun iki türlü bir seçim sistemiyle oluşmasıwww.femakademi.net 17



ÖRNEK SORU

Aşağıdakilerden hangisi parlementer sistemin özelliklerinden birideğildir?

A) Halk desteğini yitirmiş bir hükümet için dört

beş yıl beklemek gerekli değildir.

B) Devlet başkanının ılımlaştırıcı ve uzlaştırıcıetkisi vardır.

C) Parlementer sistem istikrarsız hükümetlere

yol açabilir.

D) Parlementer sistemlerde tıkanıklıklar halkdesteği ile çözülür.

E) Yürütme organı tek kişiden oluşur.




ÖRNEK SORU

Yasama ve yürütme kuvvetlerinin yasamaorganında birleştiği sistem aşağıdakilerdenhangisidir?

A) Başkanlık sistemi

B) Kabine sistemi

C) Meclis hükümeti sistemi

D) Yarı başkanlık sistemi

E) Monarşik sistem




ÖRNEK SORU

I.Dünya Savaşı sonucu ortaya çıkan ‘’Selfdeterminasyon hakkı’’ aşağıdakilerden hangisini

İfade eder?

A) Milletlerin kendi kaderini tayin hakkıB) Sömürge topraklarına sahip olma

C) Bir devletin egemenliği altındaki su kaynakları

D) Anayasanın devamlılığı ilkesiE) Suçluları cezalandırma hakkı




TÜRKİYE’DE UYGULANAN HÜKÜMETSİSTEMLERİ

1876

MEŞRUTİ

MONARŞİ

1921

MECLİS

HÜKÜMETİ

1924

KARMA

SİSTEM

1961

PARLA-

MENTER

SİSTEM

1982

PARLA-

MENTER

SİSTEM





DEMOKRASİ



DEMOKRASİHalkın doğrudan yada temsilcileri aracılığı ile kendi

kendisini yönetmensine demokrasi denir.Özellikleri:

– SİYASAL MAKAMLAR SEÇİMLE GELMELİ ve ŞEFFAF OLMALI

– SEÇİMLER DÜZENLİ ARALIKLARLA TEKRARLANMALI

– SEÇİMLER SERBEST OLMALI

– BİRDEN ÇOK SİYASİ PARTİ OLMALI

– MUHALEFETİN İKTİDAR OLMA ŞANSI OLMALI

– DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ OLMALI

– TEMEL KAMU HAKLARI TANINMIŞ VE GÜVENCE ALTINDA OLMALIwww.femakademi.net 26

Ç ğ l Ç ğ l k D k i A l l



ÇOĞULCU ANLAYIŞ ÇOĞUNLUKÇU ANLAYIŞ

Azınlık hakları vardır. Azınlık hakları yoktur.

Yönetime katılım yüksektir. Yönetime katılım hakkı çoğunluktadır.

Sivil toplum örgütleri vardır. Sivil toplum örgütleri yeterince gelişmemiştir.

Yönetim üzerinde bir denetim vardır. Yönetim üzerinde denetim azdır.

Çoğulcu ve Çoğunlukçu Demokrasi Anlayışları




UYGULAMA ŞEKİLLERİNE GÖREDEMOKRASİ

Uygulama Şekillerine Göre Demokrasi üç kısmaayrılır;

1. DOĞRUDAN DEMOKRASİ

Milletin egemenlik hakkını doğrudan kullandığısistemdir. Devletin yasama, yürütme ve yargıgörevleri bizzat vatandaşlar tarafından yerine

getirilir. Uygulanması çok zordur.UYARI: Günümüzde İsviçre’nin Kantonları ile ABD

Eyaletleri’nde uygulanmaktadır.


2 YARI DOĞRUDAN DEMOKRASİ



2. YARI DOĞRUDAN DEMOKRASİ• Bu demokrasilerde yöneticileri halk seçer.• Yöneticilerin yetkileri sınırlı olduğu için kendi başlarına

karar veremezler.• Alınan kararlar, hazırlanan yasalar halkın oyuna sunulur.Yarı Doğrudan Demokrasinin Araçları Şunlardır: Referandum: Parlamento tarafından kabul edilen veya

edilecek olan bir kanun metninin halkın onayınasunulmasıdır. Halk Vetosu: Referandum yapılması için halkın

girişimde bulunmasıdır. Halkın isteği ile yapılan oylama

ya kabul edilir yada reddedilir. Halk Teşebbüsü: Halktan kişilerin yasa teklifinde

bulunmasına denir.Temsilcilerin Azledilmesi: Halkın performansından

memnun olmadığı temsilcileri görevden almasıdır.www.femakademi.net 29

3) Temsili Demokrasi



3) Temsili Demokrasi

Milletin egemenlik hakkını doğrudan değil deseçtiği, parlamentoya gönderdiği temsilciler(milletvekilleri) aracılığıyla kullandığı demokrasişeklidir. (Türkiye vb.)

Temsili Demokrasinin Kontrol Mekanizmaları:

• Parlamentonun (Meclisin) feshi

• Dilekçe hakkı


Genel Oy Prensibi: Cinsiyet, ırk, servet, vergi ve öğrenim durumu gibi sınırlamalara tâbi




y y , ırk, , g öğrenim g sınırlamalara tâbiolmaksızın bütün vatandaşların oy hakkına sahip olmasıdır.

Serbest Oy Prensibi: Seçmenin oyunu kullanırken baskı altında kalmadan hür iradesinikullanmasının güvence altına alınmasıdır.

Eşit Oy Prensibi: Dil, din, cins farkı olmaksızın herkesin 1 oy hakkına sahip olmasıdır.

Gizli Oy Prensibi: Seçmenlerin, oylarını gizli olarak kullanmasıdır. (ilk kez 1950seçimlerinde uygulanmıştır.)

Açık Sayım - Döküm: Oy kullanımı tamamlandıktan sonra sandıkların kamuoyu

huzurunda açılıp sayılmasıdır. (ilk kez 1950 yılında uygulanmıştır.)

Seçimlerin Yargı Organlarının Denetiminde Yapılması: 1961 Anayasası’ndan öncemilletvekillerinin seçim tutanaklarını kabul etme görevi TBMM’ye aitti. 1961 ve 1982Anayasaları’nda ise seçimlerin yönetim ve denetimi tarafsız yargı organlarınabırakılmıştır.

Tek Dereceli Seçim: Seçmenlerin temsilcileri aracısız yani doğrudan seçmesidir. (1946yılında ilk defa uygulanmıştır.)

Çoğulculuk Prensibi : Seçimlere birden çok siyasi parti ve adayın katılmasıdır.

Çoğunluk Prensibi: Seçimlerde en çok oy alanın milleti temsil etme hakkıdır. ÇoğunlukSistemi; Basit, Salt ve Nitelikli olmak üzere 3 şekilde uygulanmaktadır;

Basit Çoğunluk (Nisbi Çoğunluk) Sistemi: Seçime katılan adaylar



Basit Çoğunluk (Nisbi Çoğunluk) Sistemi: Seçime katılan adaylar

içinde en çok oyu alan kişi seçilmiş sayılır.

Salt Çoğunluk (Mutlak Çoğunluk) Sistemi: Bir adayın seçilebilmesi için

kullanılan oyların en az yarıdan bir fazlasını alması gerekir.

Nitelikli Çoğunluk Sistemi Seçilebilmek için seçimlerde kullanılanoyların belli bir kısmını almak gereklidir. (beşte üç, üçte iki, dörtte üç vb. gibi.)

Nisbi Temsil Sistemi: Seçimlere katılan her partinin aldığı oy oranına göremecliste temsil edilmesidir.

UYARI: Her görüşün parlamentoda temsil edilmesine fırsat tanıdığı için en iyi

seçim yöntemidir. Ancak; parlamentoda çok sayıda partinin bulunmasına imkan

tanıdığı için de hükümetin kurulmasını ve işlemesini güçleştirmektedir.





DEMOKRASİNİN UNSURLARI

EşitlikHalk EgemenliğiÖzgürlükGüçlerin Ayrılığı İlkesiSiyasal Partiler

Baskı Gurupları (sendika, dernekler, odalar veçeşitli sivil toplum kuruluşları)Parlamento

Seçim



KPSS SORUSU

Egemenliğin tek bir merkezde toplandığıdevlet türüne ne ad verilir?

a. Feodal Devlet

b. Sosyal Devlet

c. Üniter Devlet

d. Özerk Devlete. Konfederasyon

www femakademi net 35

devlet ve devlet bicimleri

Documents