differen si al
DESCRIPTION
AdaaTRANSCRIPT
DIFFERENSIAL
Persamaan Differensial : Suatu persamaan yang melibatkansuatu fungsi yang dicari dari turunannya.
Ex :
1.dydx
= 5x + 3
PD Biasa
2. e y d2 ydx2
+ 2 ( dydx
¿2 = 1
3.d2 ydt 2
- 4 d2 ydx2
= 0 PD Parsial
Bentuk umum : y¹ = f ( X, T )
Dimana f(x,y) selalu dituliskan pembagian dua fungsi lain nya M(x,y) dan –N(x,y)
Sehingga dydx
= M (x , y)
−N (x , y )M(x,y)dx = -N(x,y)dy, equivalen dengan
M(x,y)dx + N(x,y)dy = 0
Ex:1. Tuliskan PD xy¹-y2 = 0 dalam bentuk standar
xy1 = y2
y 1= y2
x f(x,y) = y
2
x
2. ex . y¹ + e2xy = sin xex . y¹ = sin x - e2xy
y¹ = sin x−e2 x y
ex
= (sin x - e2xy) e-x
= e-x sin x – exy f(x,y) = e-x sin - exy
3. y(y . y¹ – 1) = x y2 . y¹ – y = x
y2 . y¹ = x + y
y¹ = x+ y
y2
f(x,y) = x+ y
y2
4. (xy + 3)dx + (2x – y2 + 1)dy = 0
(2x – y2 + 1)dx = -(xy + 3)dx
dydx
= −(xy+3)
(2 xy− y2+1)
f(x,y) = −(xy+3)
(2 xy− y2+1)
Persamaan Differensial Orde Pertama yang dapat dipisahkan.
A(x)dx + B(y)dy = 0 ..........................(1)
∫ A(x)dx + ∫B(y)dy = C ..................(2)
Ex:1. 5x dx + 7y dy = 0
∫5x dx + ∫7y dy = C52
x2 + 72
y2 = C
72
y2 = C - 52
x2
y2 = (C - 52
x2) 27
y = (27
C - 1014
x2)1/2
y = (k - 57
x2)1/2 dimana k = 27
C
f(x,y) = (k - 57
x2)1/2
2. Y¹ = y2 x3
dydx
= y2 x3
dy = y2 x3 dx1
y2 dy = x3 dx
x3 dx - 1
y2 dy = 0
∫x3 dx - ∫1
y2 dy = C
14
x4 + 1y
= C
1y
= C - 14
x4 y = (1
C−14x 4
)
y = (C - 14
x4)-1
3.dydx
= x2+2y
y dy = (x2 + 2)dx(x2 + 2)dx – y dy = 0∫(x2 + 2)dx - ∫y dy = C13
x3 + 2x - 12y2 = C
12
y2 = 13
x3 + 2x – C
y2 = 23
x3 + 4x - 2C
y = (23
x3 + 4x - k)1/2 k = 2C
y = ± (23
x3 + 4x - k)1/2 k = 2C
PERSAMAAN DIFFERENSIAL HOMOGEN
Ciri-ciri Persamaan Differensial Homogen
f(tx, ty) = f(x, y)
Ex:Tentukan apakah PD dibawah ini homogen
a. y¹ = y+ xx
c. y¹ = 2 x ye x/ y
x2+ y2 sinxy
b. y¹ = y2
xd. y¹ =
x2+ yx3
Penyelesaian;
a. y¹ = y+ xx
f(x, y) = y+ xx
f(tx, ty) = ty+txtx
= t( y)+t (x)
t (x )( Berarti Homogen )
b. y¹ = y2
x
f(x, y) = y2
x
f(tx, ty) = (ty)2
tx
= t2 y2
tx
= ty2
x f(tx, ty) ≠ f(x, y) ( Bukan Homogen )
c. y¹ = 2 x ye
xy
x2+ y2 sinxy
f(x, y) = 2 x ye
xy
x2+ y2 sinxy
f(tx, ty) = 2 t x t y .e
txty
(tx)2 .(ty)2sintxty
= 2 . x . y . e
xy
t(x¿¿2 . y2sinxy)¿
= 2 . x . y . e
xy
x2 . y2sinxy
f(tx, ty) ≠ f(x, y) (Berarti Bukan
Homogen)
Pada homogen dapat di pisahkan dengan memasukkan y = x v
bersama dengan turunan nyadydx
= υ + x dvdx
Ex:
1. Selesaikan y¹ = y+ xx
Penyelesaian:dydx
= y+ xx
υ + x dvdx
= xv+ xx
= x(v+1)
x
υ + x dvdx
= υ + 1
x dvdx
= 1
x dυ = dx
dυ = 1xx
1xdx – dv = C
∫1xdx – ∫ dv = C
ln |x| - v = C
ln |x| - yx
= C
yx
= ln |x| - C
y = x ln |x| - xC
2. y¹ = x2+ y2
xy
Penyelesaian : dydx
= x2+ y2
xy
υ + x dvdx
= x2+xv2
x . xv
= x2+x2 v2
x2 v
= x2+(1+v2)
x2 . v
= 1+v2
v
x dvdx
= 1+v2
v – v
= 1+v2
v - v
2
v
= 1+v2−v2
v
= 1v
x dvdx
= 1v
x dv = dxv
vdv = 1x
dx
1x
dx - vdv = C
∫1x
dx - ∫ v dv = C
ln |x| - 12v2 = C
ln |x| - 12¿ yx∨¿2¿ = C
ln |x| - 12. y2
x2 = C
ln |x| - C = 12. y2
x2
2x2 ln |x| - 2x2C = y2
Y = ± (2x2 ln |x| - 2x2C)1/2
PERSAMAAN DIFFERENSIAL ORDO PERTAMA EKSAK
M(x,y)dx + N(x,y)dy = 0 .... (1)
δM (x , y)
δy=
δN (x , y )δx
...............(2)
Ex:
Tentukan apakah PD berikut adalah eksak !1. 2xy dx + (1+x2) dy = 0
M = 2xy δMδy
=2 x
δMδy
=¿ δNδx
→PD Eksak
N = 1+x2 δNδx
=2x
2. y dx – x dy = 0
M = y δMδy
=1
δMδy
≠ δ Nδx
→PDTidak Eksak
N = -x δNδx
=−1
3. Y¹ = −(x+Siny)
(x cos y−2 y )
dydx
= −(x+Siny)
(x Cosy−2 y)
(x cos y – 2y)dy = -(x + sin y)dx (x+ Sin y)dx + (x cos y -2y)dy = 0
M = x+sin y δMδy
=cos y
δMδy
=¿ δNδx
→PD Eksak
N = x cos y – 2y δNδx
=cos y
4. Y¹ = 2+ yexy
2 y−xexy
dydx
= 2+ yexy
2 y−xexy
(2 y−xexy)dy = (2 + yexy ¿dx(2 + yexy)dx – (2y - xexy)dy = 0
M = 2 + yexy δMδy
=e xy+ x . y .e xy
δMδy
=¿ δNδx
→PD Eksak
N = x cos y – 2y δNδx
=exy+x . y . exy
Metode Solusi :
1.δg(x , y )
δy = M(x,y) ....................................... (3)
δg(x , y )δx
= N(x,y) ....................................... (4)
g(x , y)= C ....................................... (5) Penyelesain secara Implisit
2. Faktor pengintegrasi I(x,y) [M(x,y)dx + N(x,y)dy] = 0 ... (6)
Jika, IN
(δMδy
- δNδx
) = g(x), Suatu fungsi dari x saja, maka;
I(x,y)= e ∫ g ( x )dx ........................... (7)
Jika1m
( ∂m∂ y
- ∂n∂ x
) = h (y) , suatu fungsi dari λsaja, maka :
Ι (x,y) = e−5h ( y )dy ............... (8)Jika M = y f (x,y) dan N = x g (x,y), maka :
Ι (x,y) = 1
xm− yn............... (9)
Ex:
1. 2x Y dx + (1 +x2) dy = 0m = (2xy), N = (1 +x2)- Memasukkan m (x, y) ke pers (3)
∂ y∂ x
= 2 xy
- Lingkaran Kedua Sisi Terhadap X
∫ 2g2x
dx = 2xy dx, maka :
= 2 y ∫ x dx
g (x,y) = x2y + h (y)
- Menentukan h (y) menurunkan g (x,y) FND Y∂ g∂ y
= x2+h1 (y)
karena N (x,y) + 1 + x2 ke pers (4) didapat :x2 + h1 (y) = 1 +x2
h1 (y) = 1- Integralkan h1 (y) = 1 terhadap Y
∫ h1 (y) dy = ∫1 dy h (y) = Y + c1
- Pers (5) g (x,y) = cg (x,y) = x2 y + Y + c1
karena g (x,y) = c1 ,maka : x2 y + Y = c2 dimana (c2 = c-c1 ¿
Y (+ 1) = c2
Y = c2¿¿
2. y¹ = −¿¿Bentuk lain :( x + sin y ) dx + ( x cos y – 2 y ) dy = 0
M = x + sin yN = x cos y – 2 y∂m∂ y
= ∂n∂ x
Eksak
Penyelesaian- Memasukkan N (x,y) ke pers (4) diperoleh :
∂g∂ x
= x + sin y
- Integralkan kedua sisinya:
∫∂ g∂ x
dx = ∫ (x2+sin y) dx
g(x,y) = 12
x2 + x sin y + h (y) ....... ( i )
- Menentukan h ( y ) mendiferensialkan persamaan ( i ) terhadap ( y )
∂ g∂ y
= x cos y + h1 ( y )
- Memasukan N kepersamaaan ( 4 ) N (x,y) = x cos y – 2 y
x cos y + h¹ ( y ) = x cos y – 2y h¹ ( y ) = -2y
∫h¹ (y) dy = -∫2y dy h(y) = -y2 + c g(x,y) = ½ x2 + sin y – y2 + c
c = ½ x2 + x sin y – y2 + c1
c2 = ½ x2 + siny y – y2 dengan c2 = c - 4
3. y¹ = 2+ yexy
2 y−xexy
(2 + y exy)dx + (x exy – 2y)dy = 0M = 2 + y exy
N = x exy – 2y
∂M∂ N
= ∂N∂ X
P.D EKSAK
Masuk M (x,y) kepersamaan (4)∂g∂ x
= 2 + y exy
Integralkan kedua sisinya
∫ ∂g∂ x
dx = ∫ ( 2 + y exy ) dx
g (x,y) = 2x + exy + h (y) ......... (i)
- Tentukan h(y)∂ g∂ y
= x cxy + h1 (y)
X exy + h¹ (y) = x exy - 2yh¹ (y) = -2y∫h1 (y) = -∫ ∫2y dyh (y) = - y2 + c1
g (x,y) = 2x + exy – y2 + c1
c = 2x + exy – y2 + c1
c2 = 2x + exy – y2 c2 = c – c1
4. y 2 dt + (2yt+1)dy = 0
M = y 2 dtδM (t , y)
δy = 2y
δM (t , y)
δy=
δN (t , y )δt
PD
Eksak
N = (2yt+1)dyδN ( t , y)
δt = 2y
- Masukan M(t,y) kedalam Persamaan 4δgδy
= y2 dt
- Integral kedua Sisinya
∫ δgδy
= y 2 ∫ t dt
g ( x , y )= y 2t + h(y) ... (i)- Tentukan Turunan h(y) men-DF terhadap y
δgδy
=¿2y + h’(y)
- Masukan N kepersamaan 4 N(x,y) = 2y+1 2y + h’(y) = 2y+1
h’( y) = 1 ∫ h’ ( y ) = ∫1dy h( y) =y+C1
g ( x , y ) = y 2t + y C2 = C-C1
PD ORDE PERTAMA LINEAR
Bentuk PD ORDE pertama Lineary '+ p(x) y = q(x) ... (1)
Faktor PengintegrasinyaI (x) = e ∫ p(x) dx ...(2)
Jika Persamaan (1)Kedua Sisinya Dikalikan I (x)y '+ p(x)I (x) y = I ( x )q(x) ... (3)
Persamaan (3) Disederhanakan Sebagaid ( y ' I )
dx=I ( x )q…(3a)
Mengintegrasikan Kedua Sisi Pers (3a) terhadap x dan Kemudian Menyelesaikanya Dengan Memperoleh Per Dalam Bentuk y = ...
Ex:a. Carilah Faktor Pengintegrasian Untuk y ' – 3y = 6
I (x)= - 3 , q(x) = 6∫p(x)d x = ∫-3 d x = -3x + cSehingga Persamaan Menjadi I (x) = e ∫ p(x) dx = e -3x
b. Carilah Faktor Pengintegrasi Untuk y ' - 2xy= x
p (x) = -2x, q (x) = x∫p (x)d x = ∫-2 d x = -x2+ c Persamaan Menjadi I (x) = e –x2
c. y ' - (4x) y= x4
p (x) = 4x
, q (x) = x4
∫p (x)d x = ∫4xd x = 4⌡nx + c = ⌡nx4
I (x) = e⌡nx4 = x4
d. Carilah Faktor Pengintegrasinya Dari y ' - 2xy= sin 3x
x2
p (x) = 2x
, q (x) =sin 3x
x2
∫p (x)d x = ∫2xd x = 2⌡nx + c = ⌡nx2
I (x) = e⌡nx2 = x2
e.dydx
−3 y=x .e3x
p (x) = −3, q (x) =x .e3x
∫p (x)d x = ∫-3 d x = -3xI (x) = e -3x
Penyelesaian:a. y ' – 3y = 6
I (x) = e ∫ p(x) dx = e -3x
y ' .e−3 x−3 y . e−3x−3 y . e−3x=6 .e−3 x
d ( y . e−3 x)dx
=6.e−3x
∫ d ( y . e−3x )dx
dx=∫6.e−3x
y . e−3x=−2 x−3x+c
Membuat Dalam Persamaan yy=(−2x−3 x+c )e3 x
y=c . e3x−2
b. y ' - 2xy= xI (x) = e− x2 ,
y ' .e− x2−e−x22xy=e−x2
d ( y . e−x2)dx
=e− x2x
∫ y . e−x2
dxdx=∫ e− x2 x dx
y . e−x2=−12
e− x2+c
Persamaan = y=[c−12 e− x2]ex2
y=c . ex2−12
c. y ' - (4x) y= x4
I (x) = x4
y ' x4−4x. x 4 y=x8
y ' x4−4 x3 y=x8
d (x4 y)dx
dx=∫ x8dx
x4 y=19x9+c
y=( 19x9+c )x−4
19x5+ c
x 4
d. y ' - 2xy= sin 3x
x2
I (x) = e⌡nx2 = x2
x2 y '+ 2xx2= sin 3 x
x2x2
x2 y '+2 x=sin 3 xd (x2 y )
dxdx=∫ sin3 x
x2 y=−13cos3 x+c
y=(−13 cos3 x+c )x−2
e.dydx
−3 y=x .e3x
I (x) = e -3x
e−3 x . y '−3 y . e−3x=x . e3x . e−3x
d (e−3 y y)dx
=x
∫ d (e−3 xy)dx
dx=∫ x dx
e−3 x y=12x2+c
y=( 12 x2+c)e3x
PD BERNOULI
Bentuk y '+p (x ) y=q ( x ) yn
n = Bil.RealDengan Subtitusi z= y1−n
Ex:a. Selesaikan y '+xy=x y2
p ( x )=x ,q (x )=xn = 2
Memasukan y kedalambentuk zz= y1−n
¿ y1−2
¿ 1y
z= 1y
y=1z
y '=−z−2 . z1
[−1z2 . z1+x .1z=x .
1
z2 ] . z2[−z1+xz=x ] . (−1 )z1−xz=−x
p ( x )=−x ,q (x )=−x
∫ p ( x )dx=∫−x dx=12x2
I ( x )=e∫ p (x )dx=e−12
x2
e−12
x2
z1−e12x2
xz=−x . e−12
x2
d (e−12
x2
z1)dx
=−x . e−12
x2
∫ d (e−12
x2
)dx
dx=∫−x . e−12
x2
dx
e−12
x2
z=e−12
x2
z=(e−12
x2
+z )e12x2
b. Selesaikan y1−3xy=x4 y
13
n = 13
z= y1− 13
z= y23 y=z
32
y1=32z12 . z1
32z12 . z1−3
x. z32=x4 (z 32)
13
z=c . e12x2
+1
32z12 . z1−3
x. z32=x4 . z
12
23.32z12 . z1−3
x.23. z32=23x4 . z
12
[ z12 . z1− 2x . z32=23x4 . z
12 ]
z1−2xz=23x4
p ( x )=−2x
,q ( x )=23x4
∫ p ( x )dx=∫−2x
dx
¿−2|n x=−|n x−2
± ( x )=e−|nx−2
=x−2
z x−2− zx. x−2=2
3x4 . x−2
z x−2−2x−3=23x2
d (2 . x−2)dx
=23x2
∫ d (2 . x−2)dx
dx=∫ 23x2dx
z
x2=29x3+c
z=29x5+c x2
PD HOMOGEN LINIER ORDE KEDUA DENGAN KOEFISIEN KONSTAN
Jika Yn + a1y1 + a0y = 0 … (1)
Dimana a1 & a0 adalah konstantaDigantikan dengan 2, 1, 0 maka pers(1) menjadi + a1 + a0 = 0 …(2)Pers(2) disebut persamaan karakteristik dari pers(1)Pers karakteristik dapat difaktorkan menjadi( - 1) ( - 2) = 0 …(3)Solusi UmumJika 1 & 2 dua-duanya real dan jelas, dua solusi independen yang linier adalah
dan Solusi Umum
1. …(4)
Dalam kasus pers(4) menjadi
2. , bil kompleks
Dua solusi independennya dan Solusi umumnya
…(5)Yang secara aljabar ekuivalen dengan
…(6)
Jika
Dua solusi independennya dan
Solusi umumnya Solusi-solusi tersebut tidak berlaku jika PD-nya tidak linier atau tidak memiliki koefisien konstan.!
Contoh !
1. Selesaikan
real
Solusi independennya dan
Solusi umum
2. Selesaikan Pers Karakteristik
Solusi independennya
dan
Solusi umum
3. Selesaikan Pers karakteristik
Solusi independennya
danSolusi umum
Diperoleh
Dimana :
PD HOMOGEN LINIER ORDE KE-N DENGAN KOEFISIEN KONSTAN
Jika Pers Karakteristik
Solusi Umum
Contoh !
1. Selesaikan
PK :
Solusi Umumnya
2. Selesaikan
PK :
Solusi Umumnya
3. Selesaikan
PK :
Solusi Umumnya Karena dan
Maka
4. Selesaikan
PK :
Solusi Umumnya
TRANSFORMASI LAPLACE
Misal F(t) adalah fungsi yang ditentukan untuk semua t positif, maka
Dirumuskan transformasi Laplace dan F(t)
dan ditulis Beberapa Rumus Transformasi Laplace :
1. F(t)
2. tn dengan T(n+1) = n!
3. eat
4. cos at
5. sin at
6. cosh at
7. sinh atSifat-sifat Transformasi Laplace
1.
Jika maka
2.
3.
4.5. Laplace dan Turunan
6. Laplace dan Integral
Contoh !1) Tentukan Transformasi dari F(t) = 1+ sin at
2) Tentukan Transformasi Laplace dari
3) Tentukan Transformasi Laplace dari - Menurut Rumus 3
- Menurut Sifat 3
- Sifat 2 dengan f(t) = t
4)