diŞİŞlerİ bakani ahmet davutoĞlu’nun kerkÜk …...diŞİŞlerİ bakani ahmet...

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU’NUN KERKÜK ZİYARETİ

Rapor No: 132, Kasım 2012

ORSAMORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARATel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48

www.orsam.org.tr, [email protected]

FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOGLU’S VISIT TO KIRKUK

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİCENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

ISBN: 978-605-4615-30-8

ORSAM Rapor No: 132

Kasım 2012

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU’NUN

KERKÜK ZİYARETİ

FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOGLU’S

VISIT TO KIRKUK

�� !��"#��$��%��&'#��#(��%��(��!��(��)�*�)��+��*��)��'%�)��,��(��#�,��(�,��)��(-��(�,.��)��)� ��)�(��,��/��(#��&'�0*00��#��(�(��)��.

STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİORSAMORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

��

Tarihçe

��

�� !!"��-

��#��$��%�� &��'��(�)#%&*�� +�,��

�� .'� �� +

��

��/��/��+�%��

�� ' �� .'�� $�� +��

�� /�� 0�� 0��-

�� +�1. /��

�/�� /��/�� /�-

�� . �� '�� .��+��-

�� /��.'�� '�� ' ��2��-

�� #.'��. /�� 0��

�.�� +�3�� 4�� 2��

�� /�� ' ��

�� . /�� -

��0��+

�!��" "#$%��&� ��&��#'�&� (�&��

�)#%&�� /� ��/��

��/��'�� -

��'�� /� �� +� 5�� 6�� +� 7��

�.'��.�� 0�� /� �� -

�� +��)#%&8��. /�� /� �� -

��' �� /� � �� /�� +��)#%&��

9�� %�� '�� 7�� /� �� ' ��

�� . �� /� ��-

�� +�1. /��

��$�� /�'�� #�,��

�� /�� /��/��

�� +

www.orsam.org.tr

Bilgay Duman1983’te Ankara’da doğdu. 2011 yılı itibariyle Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Programında eğitimini sürdürüyor. Yüksek Lisans tezini “Sad-dam Sonrası Dönemde Türkmenler ve Kerkük” konusunda yazdı. Çeşitli medya kurum ve kuruluşlarında, ulusal ve uluslararası dergi ve gazetelerde makale ve röportajları yer aldı. Katıldığı çok sayıdaki konferansın yanı sıra, sıklıkla Ortadoğu coğrafyasında saha çalışmaları yapmakla birlikte, Birleşmiş Milletler gözlemcisi olarak Irak ve Afganistan seçimlerinde uluslararası gözlemci ekiplerinde yer aldı. Çalışmalarına ORSAM bünye-sinde Ortadoğu Uzmanı olarak devam ediyor.

4 ORSAM��

��

�� -��!��!�� "!�� "��#�� $�%��&�� #�� !�� '�(��-�� #��#�� $

)*��+�� *&� ��,��.�� /��'�01�� ,�� 2�� *�� +�� '� �� *&� �� $�*��+��3��4$�*�$�� *&� ��,�� '� �� 4��#��!"�� !�� $�

+�� ,�� "�� ,�� !�� !�� $�+"��#�� &�� '�� *&� ��,�� "�� -�� #�� $�% ��,��!�� !��#�� $��"�� !�� #��&��4��$

Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı

ORSAM �� 5

İçindekiler

Takdim ...........................................................................................................................................................4 Özet ................................................................................................................................................................. 7

Giriş ................................................................................................................................................................. 8

Kerkük’ün Kısa Tarihi .................................................................................................................................8

2003’ten 2012’ye Kerkük’te Siyasal Durum ............................................................................................10

Türkiye’nin Kerkük İlgisi ve Geçmişten Günümüze Kerkük Ziyaretleri ........................................16

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Ziyareti ...................................................................19

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Ziyareti’ninIrak İç ve Dış Politikasına Yansımaları ....................................................................................................29

Sonuç Yerine: Türkmen Stratejileri .........................................................................................................31

ORSAM �� 7

ORSAM Rapor No: 132, Kasım 2012

Hazırlayan: Bilgay Duman ORSAM Ortadoğu Uzmanı


ORSAMORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

Özet

8

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİORSAM

ORSAM��

Giriş

ABD’nin 2003’te Irak’ı işgali ile şiddet nere-deyse bu ülkenin simgesi haline gelmiştir. Irak’ta yaşanan savaşın ardından ABD ve Irak hükümetinin “terör operasyonları” adı altın-da Irak halkına verdiği zarar, mezhep çatış-maları, güç mücadelesi ve insanların yaşam savaşı halen devam etmektedir. Irak’a yapılan müdahalelerle ülkenin genleriyle oynanmış ve doğası bozulmuştur. Bu ortam içerisinde halk güven duygusunu kaybetmiştir. Bu du-rum Irak’taki bütün alanları etkilemiş durum-dadır. Özellikle siyasi platformda yaşananlar göz önünde bulundurulduğunda söz konusu durum daha net bir biçimde anlaşılmaktadır. Irak’taki ayrışma en net şekliyle Kerkük’te vü-cut bulmaktadır. 2005’te Irak’ta kabul edilen anayasada Kerkük için bir yol haritası ortaya konsa da Kerkük’te siyasi bir uzlaşma kültü-rünün oluşmaması, hem sosyal tabanı hem de Irak’ın genel politikasını içinden çıkılmaz bir sorunları yumağına sürüklemektedir. Bugün-kü Irak’taki siyasal süreç içerisinde tartışılan konular göz önünde bulundurulduğunda si-yasi düğümün zengin petrol yataklarına sahip Kerkük’te oluştuğu görülmektedir. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile merkezi hükü-met arasındaki iktidar mücadelesinde petrol gelirlerinin paylaşımı, peşmerge güçlerinin statüsünde federalizm uygulaması ve seçim-lere kadar hemen hemen bütün siyasi konular Kerkük üzerinde kilitlenmektedir. Buradan yola çıkarak klasik tabirle “Kerkük’ün Irak’ın bir minyatürü”, olarak ifade edilmesi anlam kazanmaktadır. Öte yandan Kerkük sadece Irak’taki gelişmeleri değil, bölgesel ve hatta uluslararası politikayı etkileyebilecek bir po-tansiyele sahiptir. Bu etki kapasitesinden en çok etkilenecek ülkelerden biri de Türkiye’dir. Nitekim Türkiye’nin Kerkük hakkındaki has-sasiyetleri üst seviyedir. Türkiye’nin Kerkük’e ilişkin hasiyetlerinden birini de Kerkük’teki Türkmen varlığı oluşturmaktadır. Bu nedenle Türkiye’nin yakın komşularına yönelik etkin bir politika üretemediği dönemlerde bile Ker-kük ve bölgedeki Türkmenlere yönelik ilgi üst seviyede olmuş, Türkmenler ve Kerkük unu-

tulmamıştır. Bu noktada Kerkük’ün geçmişi-ne ve Türk yetkililerin Kerkük’e ilişkin tarihi ziyaretlerine ışık tutmanın faydası olacağı dü-şünülmektedir.

Kerkük’ün Kısa Tarihi

Musul-Kerkük bölgesi, ilkçağların en önem-li medeniyetlerinden ikisi olan Asur ve Babil Devletlerinin kurulduğu bölge olarak bilin-mektedir. Kerkük’ün şehirleşmesinin Asurlu-lar döneminde tamamlandığı bilinmektedir. İlkçağ’dan itibaren önemli bir merkez olan Musul-Kerkük bölgesi, İslam devletleri döne-minde de önemini koruyarak Emevi ve Ab-basi Devletlerinin belli başlı şehirleri olarak ortaya çıkmıştır.1 Emeviler ve Abbasiler döne-minde küçük bir yerleşim yeri ve henüz önem kazanmadığı bir şehir olarak bilinen Kerkük, 16. yüzyılda bölgenin Osmanlı Devleti ege-menliğine geçmesiyle doğudan gelecek tehli-kelere karşı koyması bakımından önemli bir savunma merkezi haline gelmiştir. Yavuz Sul-tan Selim tarafından 1517’de Osmanlı Devleti topraklarına katılan Musul-Kerkük bölgesin-de, 5 Haziran 1926’da Türkiye ve Irak ara-sında imzalanan Ankara Anlaşması’na kadar süren bir Türk hakimiyeti egemen olmuştur. Musul-Kerkük bölgesi, 19. yüzyıl ortaların-da petrol kaynaklarının keşfinin ardından bir anda Avrupa devletlerinin ilgi odağı haline gelmiş, 1900’lü yılların başında İngilizler ve Almanlar bölgede kendi hakimiyetlerini ku-racak girişimlerde bulunmuşlardır. Almanya, Osmanlı Devleti yönetimindeki nüfuzunu ar-tırarak sürdürürken, İngiltere bölgedeki aşiret reislerini ayaklanmaya teşvik ederek Osmanlı yönetiminin halk üzerindeki etkisini zayıflat-maya çalışmıştır.2

Birinci Dünya Savaşı’yla birlikte birçok cep-hede mücadele eden Osmanlı Devleti, Irak’ta İngilizlerle savaşa girmiştir. İngiliz kuvvetleri yenilgiye uğratılsa da Irak’taki askerlerin daha zorlu mücadelenin olduğu diğer cephelere kaydırılması nedeniyle güçsüz kalan Osman-lı Ordusu karşısında kolayca ilerleyebilmiştir. 7 Mayıs 1918’de Kerkük İngiliz hakimiyeti-

ORSAM �� 9

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU’NUN KERKÜK ZİYARETİ ORSAM

ne girmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın ardın-dan Mondros Mütarekesi ve Türk Kurtuluş Savaşı’nın başlaması, Kerkük ve Musul’da-ki Osmanlı güçlerini zayıflatmıştır. Anado-lu topraklarında kazanılan büyük zaferlerin ardından 1922’de barış anlaşmasının imza-lanması amacıyla görüşmelere başlanmıştır. Ancak Türk temsilcilerin İngiltere ile anla-şamaması sonucu, Irak sınırı (Musul-Kerkük meselesi) tartışmaları askıya alınarak 24 Tem-muz 1923’te imzalanan Lozan Anlaşması’nın dışında bırakılmış ve konu Milletler Cemiyeti’nde tartışılmaya başlanmıştır. Mil-letler Cemiyeti’nde 1924 ve 1925’te Musul-Kerkük meselesi üzerine yapılan tartışmalar-da, iç problemlerini halletmeye ve sınırlarını korumaya çalışan Türkiye Cumhuriyeti etki-siz kalmıştır. Milletler Cemiyeti’ndeki İngi-lizlerin etkinliği neticesinde Türkiye’nin aley-hine karar çıkmıştır. Milletler Cemiyeti’nin kararları doğrultusunda Türkiye, İngilizlerle anlaşma yoluna gitmek zorunda kalmıştır. 5 Haziran 1926’da Türkiye, İngiltere ve Irak arasında imzalanan ve Ankara Anlaşması olarak tarihe geçen “Türk-Irak Sınırı ve İyi Komşuluk Anlaşması” sonucu Türkiye, Mu-sul Vilayetini Irak’a bırakmayı kabul etmiştir. 18 maddelik anlaşmanın 14. maddesine göre, Musul ve Kerkük’e ilişkin bütün haklarından feragat eden Türkiye’nin, sadece 25 yıl sürey-le Irak hükümetinin petrol gelirlerinin yüzde 10’unu alması öngörülmüştür.3

Irak’ta petrolün varlığı, 1902 yılında İngiliz-ler hesabına çalışan Yeni Zelandalı maden mühendisi William Knox tarafından Kerkük yakınlarında keşfedilen Baba Gürgür kuyusu petrol rezervinin bulunmasıyla anlaşılmış-tır. Ancak Irak’taki ilk petrol üretimi Baba Gürgür’de 1927 yılında açılan ilk kuyuyla başlamıştır. Çünkü üretilen petrolü Kerkük ve Musul çevresinden Lübnan’daki Trablus Limanı ve İsrail’deki Hayfa Limanı terminal-lerine ulaştıracak petrol boru hatları, 1927’de tamamlanmıştır.4 1931’de alınmaya başlanan petrol gelirlerinden yüzde 10’luk pay, 1951 yılına kadar alınmaya devam etmiştir. 1954’te bir ödeme daha yapılarak durdurulmuştur.

Ancak bu duruma ilişkin farklı görüşler bu-lunmaktadır. Genel kanı Türkiye’nin almış ol-duğu toplam 500 bin sterlinlik ödemeyle bü-tün alacağının silindiği yönündedir. Öte yan-dan Irak’tan gelecek petrol geliri 1987 yılına kadar bütçe kalemlerinde yer almıştır.5

Musul Vilayeti’nin Irak egemenliğine geç-mesinin ardından Kerkük vilayet statüsünde idari bir birim olmuştur. Irak’taki bütün yö-netimlerin Kerkük Vilayeti üzerinde uygula-dıkları farklı politikalar Kerkük’ün idari, sos-yal, toplumsal ve nüfus yapısını değiştirmiştir. 1919 ile 1968 yılları arasında göç nedeniyle Kerkük’ün nüfusu 5 kat artmıştır. 1947–1957 yılları arasında Kerkük’e 39 bine yakın Kürt göçmenin yerleştiği bilinmektedir.6

1968’de “sosyalist Arap milliyetçiliği” söyle-miyle ortaya çıkan Baas Partisi’nin Irak’ta ha-kim güç olmasıyla birlikte, ülkede Arap olma-yan unsurlara yönelik asimilasyon politikaları başlamıştır. Bu doğrultuda özellikle Irak’ın kuzey kesimini hedef alan Baas rejimi, 1970’te çıkarılan Tarım Reformu Yasası’yla Türkmen-lerin sahip olabilecekleri toprak büyüklüğü 300 dönümle sınırlandırılmıştır.7 Ancak Türk-menlere çeşitli kültürel haklar verilmişse de bazı Türkmen köy ve kasabaları yıkılmış, ba-zılarının isimleri değiştirilmiştir. Türkmenler zorunlu göçe tabi tutulmuştur. Yüz binlerce Arap, Türkmen bölgelerine yerleştirilmiştir. Ayrıca Türkmenlerin açık yerlerde Türkçe ko-nuşmaları yasaklanmış ve hatta Türkçe konu-şanlar cezalandırılmıştır.

Baas Partisi’nin “Araplaştırma” politikası kap-samında Kerkük için 1975 ve 2001 yılları ara-sında arazi ile mülklerin kamulaştırılması ve istimlak edilmesine yönelik kararlar alınmış-tır. Kerkük’te şahıs arazileri devlet tarafından, 1975 tarihli 336,369, 398 ve 1381 sayılı karar-lar, 1976 tarihli 53 sayılı karar, 1977 tarihli 222 sayılı karar, 1978 tarihli 974 sayılı karar, 1980 tarihli 1554 sayılı karar, 1981 tarihli 12, 126, 181, 1391 ve 183 sayılı kararlar, 1984 tarihli 730, 1081 sayılı kararlar, 2000 tarihli 117 sayılı ve 2001 tarihli 137 sayılı kararlar ile istimlâk

10


ORSAM��

edilmiş ve kamulaştırılmıştır. Bu kararlar çer-çevesinde bazı bölgelerde Türkmen ve Kürt yerleşimciler tahliye edilerek Irak’ın güney illerine göç ettirilmiştir. İstimlâk edilen yerle-re ise Arap nüfus yerleştirilmiş, devlet teşviki ile konutlar inşa edilmiş, yeniden parsellenen zirai araziler Kerkük’e yerleştiren Araplar arasında paylaştırılmıştır. Bazı arazi ve mülk-ler ise kamu yararına kullanılacağı gerekçesi ile istimlâk edilmiştir. Ayrıca 1975’ten 1988’e kadar Beşir, Yayçı, Türkalan, Bulova, Kümbet-ler, Leylan, Yahyava gibi Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı köyler ya tamamen boşaltıl-mış ya da zirai arazilerin çoğu devlet tarafın-dan istimlak edilmiştir.8 Saddam Hüseyin dö-neminde Türkmen ve Kürtlere gayrimenkul satın alama yasağı uygulanmıştır.

Öte yandan Irak Devrim Komuta Konseyi ta-rafından 29 Ocak 1976 tarihinde alınan karar-la Kerkük vilayetinin sınırları değiştirilerek, Kerkük’e bağlı Tuzhurmatu İlçesi yeni oluştu-rulan Selahattin, Altunköprü Nahiyesi Erbil, Çemçemal İlçesi Süleymaniye ve Kifri İlçesi Diyala Vilayeti’ne bağlanmıştır.

Baas rejimi ve Saddam Hüseyin dönemin-de Kerkük’te katliamlara varan uygulamalar yapılmıştır. 1970 yıllarında çok sayıda Türk-men nedensiz olarak hapse atılmış, sürgün edilmiş ve idam edilmiştir. Bunun en acı ör-neklerinden biri 1980’de yaşananlardır. 16 Ocak 1980’de Türkmenlerin önde gelenleri tutuklanarak, hapse atılmış ve idam edilmiş-tir. 1991’de yaşanan Altunköprü Katliamı da Saddam döneminin diktatör uygulamalından başka bir acı örnek olarak karşımızı çıkmak-tadır.

Tüm yaşananlara rağmen bölge halkı kimlikle-rini korumayı başarabilmiştir. Özellikle Türk-menlerin Türkiye sevgisi ve bağlığı da aynı düzeyde devam etmiştir. Hatta Türkmenler arasında ve Baas rejiminin de algıladığı şekil-de, Türklük, Türkiye’ye bağlılıkla eş tutulmuş-tur. Bu nedenle Türkmenler için Türkiye hep hayallerdeki “anavatan” olarak kalmıştır. Buna karşın Türk dış politikası da hem Soğuk Savaş

düzeninin ideolojik kamplaşmaları hem de bölgesel konjonktürün gerekleriyle şekillen-miştir. Bu nedenle çevre ülkelerdeki soydaş bağına sahip olduğu unsurlarla yeteri kadar ilgilenilememiştir. Ancak Baas rejiminin uy-gulamalarından korunmak amacıyla ekono-mik, sosyal ve siyasal sebeplerle Türkiye’ye göç edenlerin sayesinde Türkiye’nin bölgeyle ilişiği hiçbir dönemde kesilmemiştir.

1991’de Körfez Savaşının ardından Irak’ın kuzeyinde oluşturulan uçuşa yasak bölgeyle birlikte, Türkiye’nin Irak politikasında hızlı bir yükseliş görülmektedir. Türkiye’nin Irak’ın kuzeyinde barış sağlayıcı güç olarak bulun-ması, Türkiye’nin bu bölgeye hakim olmasını beraberinde getirmiş ve Irak’ın kuzeyindeki politikaya yön verebilmiştir. Bu bölge Saddam Hüseyin muhalifi unsurlara bir yaşam sahası açmış ve bölgede çok sayıda siyasi parti ve si-vil toplum kuruluşu faaliyet göstermeye baş-lamıştır.

2003’ten 2012’ye Kerkük’te Siyasal Durum

ABD, 2003’te Irak’a girmeden önce Ankara’da yapılan toplantılar sonucu Kerkük konusunda anlaşılmış ve ABD askerleri hariç hiçbir silah-lı kuvvetin Kerkük’e girmemesi kararlaştırıl-mıştır. Ancak ABD askerleri ile birlikte KDP ve KYB’ye bağlı peşmergerler, 9 Nisan 2003’te Bağdat’ın düşmesinin hemen ardından Kerkük’e girmiştir. Kerkük’e yerleşen peşmer-geler tapu ve nüfus dairelerini yakmış ve ev-raklara el koymuş, Kerkük Müzesini talan et-miş, Türkmen mezarlıklarını yıkmıştır.9 Türk makamları, Kürtlerin Kerkük’te daimi kalma-sında endişe edildiğini açıklamıştır. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, dönemin ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell’ı aramış ve Türkiye’nin çıkarlarının korunacağı konusunda verilen sözü hatırlatarak, Kürt grupların Kerkük’ten çıkarılmasına yönelik güvence istemiştir. Öte yandan Türkiye’nin, durumu yerinde incele-mek için Irak’a bir askeri gözlemci heyeti gön-derme kararı aldığı açıklanmıştır.10

ORSAM �� 11


�� !�"��#!$�%�&��$&��&��"�� '(%!)��

17 Mayıs 2003’te “Peşmerge Güçlerinin Yeni-den Konuşlandırılması” adı altında ABD ile KDP ve KYB arasında imzalanan ve peşmer-ge güçlerinin “Yeşil Hat” olarak tanımlanan ve IKBY sınırlarını belirten hattın dışarısına çıkmasına imkan tanıyan memorandum ih-tilafın fitilini ateşlemiştir. Bu memoranduma göre, peşmerge güçlerinin “teröristlerle mü-cadelede ABD birliklerine yardımcı olma-sı amacıyla” 2545 KYB, 3445 KDP üyesinin Musul, Kerkük, Selahattin ve Diyala’ya yer-leştirilmesi kararlaştırılmıştır. KDP ve KYB güçleri de ABD’nin yardımıyla, IKBY sınırları dışarısında kalan ve Kürt grupların kendile-rine ait olduklarını ileri sürdükleri bölgele-re konuşlanmıştır.12 ABD’nin yardımlarıyla peşmergelerin etkinliğini kullanarak Kerkük idaresini ele geçiren Kürtler, diğer bölgeler ve çevre ülkelerden (Suriye, İran ve Türkiye başta olmak üzere) Kürtleri Kerkük’e yer-leştirmiştir. Halbuki ABD, Irak’a girmeden önce Şubat 2003’te ABD Başkanı George W. Bush’un o dönemdeki özel elçisi Zalmay Ha-lilzad aracılığıyla Ankara’da Iraklı Kürt ve Türkmen liderleri bir araya getiren bir top-lantı düzenlemiş ve bu toplantı sonucunda bir mutabakat metni ortaya çıkmıştır. Toplantıda Türkiye Dışişleri Bakanlığı İkili Siyasi İşlerden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Ali Tuygan da yer almıştır. Bu toplantı sonucunda 7 madde-lik bir anlaşma imzalanmıştır. Bu anlaşma en temel biçimiyle Kerkük’e, her iki taraftan da (Türkmenler ve Kürtler) ne sivil ne de askeri

bir gücün girmemesini, sadece ABD askerinin şehre müdahale etmesini, Kerkük’e yönelik si-vil veya askeri bir hareket koalisyon güçleri tarafından engellenmesini ve Irak’ın toprak bütünlüğüne sadık kalınmasını öngörmüştür. Ancak Kürt gruplar bu anlaşmaya uymamış ve 9 Nisan 2003’te Bağdat’ın düşmesinin ar-dından Kerkük’e girmiştir. 2003 yılında 830 bin olan Kerkük nüfusu Kerkük’e yapılan göç-lerle birlikte 2012 yılı itibariyle 1,5 milyona yaklaşmıştır.

2003’ten sonra Kerkük’teki etkinliğini arttıran Kürtler, daha önce Türkmenlerin elinde olan Kerkük vilayet yönetimindeki 24 hizmet mü-dürlüğünden 23’ünü kontrol altına almış ve sadece Kerkük Eğitim Müdürlüğü Türkmen-lerin elinde kalmıştır.

Kerkük Vilayet Yönetimi, 2003 yılı başında ABD tarafından bir düzenlemeyle oluştu-rulmuştur. Kerkük’te yaşayan etnik gruplar arasında ortak yönetim paylaşımı öngörül-müştür. Bu durum fiiliyatta Kürtlerin üstün-lüğüne dönüşmüştür. Seçim, ABD’nin yanlı tavırları sonucunda sıkıntılı geçmiştir. Seçim için Kerkük’te yaşayan Türkmen, Arap, Kürt ve Asurîlerden altışar kişinin seçileceği, her gruptan otuz dokuzar kişilik aday listele-ri hazırlanmıştır. Böylece oluşan 156 kişilik listeden, Kerkük Vilayet Meclisi’nin 24 üyesi seçilmiştir. ABD’nin ‘bağımsız’ delege olarak Kerküklü işadamları ve aşiret liderleri ara-sından belirlediği 144 adaydan ise ABD’nin Irak’taki yönetiminin onayına sunulan 12 kişilik ‘bağımsız’ liste oluşturulmuştur. Ba-ğımsız olarak oluşturulan 12 aday arasından dönemin Irak’taki ABD güçleri Komutanı General Reymond Odierno, il yönetimindeki 6 kişilik bağımsız adayı tespit etmiştir. Ancak Türkmenler ve Araplar, ABD’nin bağımsız delegeleri belirleme biçimi ile seçilen 144 de-legenin büyük çoğunluğunun ve belirlenen 6 bağımsız temsilcinin de 5’inin Kürt olmasına itiraz etmiştir.13 İtirazlara rağmen Odierno, kararı onaylamıştır. Ardından belirlenen vila-yet yönetimi de vali, vali yardımcıları ve mec-lis başkanını seçilmiştir. Oluşturulan 30 kişi-

12


ORSAM��

lik vilayet yönetimi, Kürt asıllı Aburrahman Mustafa’yı vali olarak seçmiştir.14 Vali yardım-cılığı görevleri ise Türkmenler ve Araplara ve-rilmiş olsa da her iki taraf da ABD’nin yanlı tutumunu protesto etmiş ve bu görevi kabul etmemiştir.

15 Aralık 2005’te yapılan seçimler sonucu Kerkük Vilayet Yönetimi’ndeki Kürt ağırlığı artmıştır. Kerkük vilayetinin iç yönetimine ilişkin karar alma yetkisi olan 41 üyeli vilayet meclisindeki Kürt üye sayısı 26’ya yükselmiş-tir. Türkmenler 9, Araplar ise 6 üyeye sahip olabilmiştir.

15 Ekim 2005 yılında yapılan tartışmalı refe-randumla kabul edilen Irak Anayasası’nda yer alan 140. maddede Kerkük sorununa çözüm bulmak için bir süreç planlanmıştır. Gerekli düzenlemeler (normalleştirme ve nüfus sayı-mı) yapıldıktan sonra 31 Aralık 2007 tarihine kadar referandum yapılması öngörülmüştür. Burada “normalleştirme”den ne kastedildiği-nin ifade edilmesi gerektiği düşünülmektedir. Sürecin başlangıç noktası olan normalleştir-me, Saddam Hüseyin döneminde Kerkük’ten zorla göç ettirilenlerin eski yerlerine dönmesi ve haksızlıkların giderilmesini amaçlamakta-dır. Saddam Hüseyin döneminde Kerkük’ten yaklaşık 11.800 kişi göç ettirilmiştir. Göç et-tirilen kişilerin yerlerine de özellikle Irak’ın güneyinden getirilen Araplar yerleştirilmiştir. Normalleştirme ile birlikte Kerkük’ten zorla göç ettirilen ve Kerkük’e göç eden ailelerin yerlerine dönmeleri amaçlanmakta ve bu-nun için tazminat ödenmektedir. Ancak ha-len Kerkük’teki mülk anlaşmazlıkları devam etmektedir. Mülk anlaşmazlıklarının gideril-mesi amacıyla 2004’te bir yasa çıkarılmış ve bu yasa daha sonra 2006 ve 2009 yıllarında tadil edilmiştir. 2004’ten 2012 yılına kadar Kerkük’teki mülk anlaşmazlıklarına dair yak-laşık 46 bin dava açılmıştır. 2012 yılına kadar ancak 2006 yılında yapılan başvuru dosyaları incelenmiştir. Bu nedenle Kerkük’teki mülk anlaşmazlıklarına dair hukuki düzenlemele-rin uzun yıllar sürmesi beklenmektedir. Ay-rıca 2003 sonrasında Kerkük’e yerleştirilen

Kürt nüfusun da normalleştirme kapsamında Kerkük’ten çıkarılması ve Kerkük nüfusunun doğal seyrine kavuşturulması gerekmektedir. Ancak komisyon gerekli çalışmaları tamam-layamamış, bu nedenle Kerkük referandu-mu yapılamamıştır. 31 Aralık 2007’ye kadar Kerkük’te referandum yapılamaması sebebiy-le 140. maddenin süresi bitmiştir. Böylece or-tadan kalkmıştır.

Bu süreç içerisinde Kerkük Vilayet Mecli-si’ndeki Türkmen ve Arap üyeler Kerkük’ün “Kürtleştirildiği” ve haklarının çiğnendiği ge-rekçesiyle Kerkük Vilayet Meclisi’ni boykot etmiştir. Ayrıca 2003’te Irak’ı işgal etmesiyle birlikte ülkedeki sorumluluğu üzerine alan ABD, 2008 yılına gelene kadar Kerkük’teki probleme müdahale etmemiştir. Ancak aşağı-daki gibi sebepler ABD yönetiminin Kerkük sorununa müdahale etmesine yol açmıştır.

- Kürt grupların artan talepleri,- Kerkük sorununun Irak’taki her anlaşmaz-

lığın çıkış noktası olması,- Bölge ülkelerinin hassasiyetleri,- Terör örgütü PKK tarafından Türkiye’ye

yönelik Irak’ın kuzeyinden yapılan saldı-rıların artması ve Türkiye’nin bu tehdidi bertaraf etmedeki kararlılığı ile Türkiye Büyük Millet Meclisinden çıkarılan Irak’ın kuzeyine yönelik askeri müdahaleye im-kan veren tezkereyle yapılan operasyonlar,

- Türkiye’nin Kerkük’e ilişkin endişelerinde-ki haklılığın Irak yönetimi ve Irak’taki hem her siyasi grup tarafından görülmesi,

- Irak hükümeti ve Irak’taki tüm siyasi grup-ların Türkiye’ye duyduğu güvenin artması,

- Türkiye’nin Irak’ta siyasi süreçte ağırlığı-nın artması,

- ABD’nin Irak’ta politika değişikliğine gide-rek, proaktif politika üretme çabası

Ayrıca Birleşmiş Milletlerin de Kerkük’e iliş-kin bazı öneriler açıklayarak, soruna müda-hale olmasıyla Kerkük meselesini uluslararası boyuta taşınmıştır.

ORSAM �� 13


Kerkük’ün geleneksel başkentleri olduğu-nu iddia eden Kürtler, vilayetin kendi özerk bölgelerine katılması yönünde ısrar ederken, Arap ve Türkmenler Kerkük’ün merkezi hü-kümetin denetiminde olmasını istemektedir. Kerkük’ün bir Irak kenti olduğu ve Irak’ta ortak bir yönetim oluşturulması gerçeği, Irak’taki Kürt gruplar dışında hemen her si-yasi grup tarafından kabul edilmektedir. Baş-ta Türkiye olmak üzere bölge devletleri ile Birleşmiş Milletler ve ABD’nin de Kerkük’e ilişkin çözüm önerilerinde uzlaşıyı istemeleri Kerkük için yeni bir süreç başlatmıştır. Bir-leşmiş Milletler, Kerkük’te yaşayan gruplar (Kerkük’ün idaresinin Türkmenler, Araplar ve Kürtler arasından yüzde 32’şer oranda, Hı-ristiyanlara yüzde 4 oranında paylaştırılma-sı) arasından eşit yönetim paylaşımını içeren bir öneri sunmuştur. Aynı yöndeki bir karar da Irak Parlamentosu tarafından alınmıştır. Irak Parlamentosundaki 140 milletvekilinden 127’sinin onayıyla 22 Temmuz 2008’de çıkarı-lan Irak Meclisleri Seçim Yasasında yer alan 24. maddede de Kerkük’teki yönetimin üç ana oluşum arasında paylaşılması, üç ana oluşu-mun her birinin (Arap-Kürt-Türkmen) yüzde 32, Hıristiyanlara ise yüzde 4 oranında oto-riteden pay verilmesi öngörülmüştür. Otori-teden kastedilenin, bir bakanlığa bağlı olan ya da olmayan tüm güvenlik ve sivil daireler olduğu belirtilmiş, bu otoriteye 3 egemen makam (Meclis Başkanı-Vali-Vali Yardımcı-sı), Meclis komisyonları başkanlıkları ve her kademedeki kamu görevlerinin dahil olduğu ifade edilmiştir.

Kerkük için ortaya konan bu plan uygulana-mamıştır. 31 Ocak 2009’da Irak’ta yerel se-çimler yapılmasına rağmen, Kerkük dışarıda tutulmuştur. Ayrıca Kerkük’te bir nüfus sayı-mı yapılarak haksızlıkların giderilmesi, nüfus sayımına göre seçmen listelerinin oluşturul-ması ve Kerkük’te yerel seçimlerin yapılması planlanmıştır. Ancak Kerkük’te öngörülen sü-reç uygulanamayınca Kerkük’te yerel seçimler yapılamamış ve yönetim aynı şekilde devam etmiştir. Türkmen ve Arap üyeler, Kürtlerin Kerkük’teki haksız uygulamalarını gerekçe

göstererek, vilayet yönetimini protesto etmiş ve yönetimden çekilmiştir. Kerkük’teki özel-likle mülkiyet anlaşmazlıklarının çözülmesi ve demografik haksızlıkların giderilmesi ama-cıyla 2011’e kadar dört ayrı komisyon kurul-sa da Kerkük’teki sorunlar çözülmemiştir. Bu durum Kerkük’teki hassasiyeti arttırmıştır.

Öte yandan son birkaç yıla kadar devam eden Irak Türkmen Cephesi (ITC) ve Kürt siyasi partiler arasındaki gerginlik hem Türkiye’nin Irak Kürt Bölgesel Yönetim ile geliştirdiği ilişkiler, hem Kürt grupların tavırlarındaki yumuşama hem de Türkmenlerin siyaseten yükselir konuma gelmesi, bir kısım Türk-men ve Kürt siyasi partiler arasında ilişkiler kurulması ve yumuşamasına zemin hazırla-mıştır. Nitekim aşama aşama gelişen ilişkiler sonucunda Mayıs 2011 sonunda Kerkük Vila-yet Meclisi Başkanlığına Kürt kökenli Rizgar Ali’nin yerine Türkmenlerden Hasan Turan’ın getirilmesi, ilişkilerdeki buzları eritmiştir. Daha sonra ITC tarafından alınan kararın yanı sıra IKBY’nin de ITC’ye yeniden Erbil’de büro açmasına olanak tanıması, ilişkileri bir üst seviyeye daha taşımıştır. Bu dönemden sonra Türkmen ve Kürt siyasi gruplar ara-sındaki karşılıklı ziyaretler artmıştır. Ancak Türkmenler ve Kürtler arasında yakınlaşma-nın başlaması, 2003’ten itibaren siyasal olarak özellikle Kerkük Vilayet Meclisi’nde birlikte hareket eden Türkmen ve Arap üyeler arasın-da sorunların başlamasına yol açmıştır. Özel-likle Kerkük vilayet yönetimindeki dönüşüm, Arapların tepkisini beraberinde getirmiştir. Böylece Türkmenlerle Kürtler arasındaki Kerkük üzerinde anlaşma olduğu ön yargı-sını ortaya çıkarmıştır. Hatta bazı Arap siya-si çevreler, Türkiye’nin desteği ile Kerkük’ün IKBY’ye bağlanması karşılığında IKBY’de Türkmenlere daha fazla pay verilmesi konu-sunda Kürtler ve Türkmenler arasında anlaş-ma sağlandığını ileri sürmektedir. Bu durum 2011’e kadar Kerkük’te ortak bir hareket tarzı benimseyen Araplar ve Türkmenlerin ara-sını açmıştır. Türkmen yetkililerin Kürtlerle anlaşma yapılmadığına yönelik açıklamalara rağmen, Araplar Türkmenlere tepki göster-

14


ORSAM��

miştir. Kerkük’te yaşayan etnik ve dini grup-lar arasında çatışmaya varan sorunlar yaşan-maktadır. Özellikle mülk ve arazi anlaşmaz-lıkları ile ilgili sorunlar, Kerkük’teki gerginliği tetiklemektedir. Bununla birlikte Eylül 2012 itibariyle 140. Madde Komisyonu’nun Irak Parlamentosu kararıyla yeniden kurulduğu açıklanmıştır. Hatta Komisyon çalışmalarına başlamış ve normalleştirme politikaları hız kazanmıştır. Bu doğrultuda Kerkük’e Saddam Hüseyin döneminde yerleşen bir kısım Arap ailesi tazminatlarını alarak eski yerlerine dön-meye başlamıştır.

Öte yandan Kerkük üzerinde IKBY ve Irak merkezi hükümeti arasındaki çekişme bu kap-samda devam etmektedir. 2012 yılı içerisinde Erbil’de yapılan toplantılarla Irak Başbakanı Nuri El-Maliki karşıtı bloğa ev sahipliği yapan Kürtler, diğer taraftan da IKBY’nin iktidarını korumaya ve güçlendirmeye çalışmaktadır. Nitekim 2012 Mayıs’ının ikinci haftasında Kerkük’e yapılan ziyaretler, Irak merkezi hü-kümet ve IKBY arasındaki mücadeleyi göste-rir nitelikte olmuştur. 8 Mayıs 2012’de Kerkük’e sürpriz bir ziyaret yapan Nuri El-Maliki, bakanlar kurulu top-lantısını da burada yapmıştır. Toplantı sonra-sı Hükümet Sözcüsü Ali El-Dabbağ, Kerkük’le ilgili bazı kararlar alındığını açıklamıştır. Nuri El-Maliki’nin Irak Başbakanı olarak ülkesinin bir vilayetini ziyaret etmesi son derece doğal bir durumdur. Ancak hem ziyaret ettiği şeh-rin özelliği hem de ziyaretin zamanlaması ve şekli nedeniyle, bu ziyaret sıradan bir ziyare-tin ötesindedir. Kerkük, 2003’ten bu yana Kürt grupların şeh-re hakim olma çabasının bir neticesi olarak Irak merkezi hükümeti ve IKBY arasında bir sorun teşkil etmiştir. Kerkük, burada yaşayan Türkmen, Kürt ve Araplar arasında da bir çe-kişme noktası haline gelmiştir. 2003’ten sonra Kürtlerin Kerkük’e yönelik politikaları netice-sindeki haksız uygulamalar ve Kerkük’ün siya-sal ve sosyal dengesinin bozulması, Kerkük’ü bir düğüm haline getirmiştir. Irak’taki her si-

yasal süreçte Kerkük bir pazarlık aracı haline gelmiş ve bu süreçleri tıkamak isteyen taraf-lar Kerkük’ü öne sürmüştür. Böylece 2003’ten bu yana Kerkük’ün statüsünü belirlemek için ortaya konan hukuki ve siyasal çözüm öneri-lerinin neredeyse tamamı uygulanmamıştır. Bu durum, Kerkük’ü “patlamaya hazır bom-ba” haline getirmiştir. Nitekim özellikle 2012 yılı içerisinde Irak’ta Nuri El-Maliki’nin baş-bakanlığı üzerinden yürütülen tartışma ve kamplaşmalarda yeni oyun sahası Kerkük olmuştur. Nuri El-Maliki’nin Kerkük ziyare-ti sırasında güvenlik oluşturma gerekçesiyle kente helikopter ile ağır silahlı araç ve birlik-lerin getirilmesi dikkat çekmiştir. Kerkük’te-ki olağanüstü durum dikkate alındığında bir başbakan için normal bir tedbir olarak değer-lendirilebilecekken, Nuri El-Maliki’nin ziya-reti sonrasında da bu güçlerin kentte kalmaya devam etmesi akıllarda soru işaretleri bırak-mıştır. Kerkük halen merkezi hükümete bağlı bir vilayet olsa da Kerkük’teki peşmerge varlığı ile KDP ve KYB’ye bağlı asayiş güçleri, ken-tin güvenlik kontrolünü ele almış durumda-dır. Yaklaşık 15 bin kişilik Kerkük’teki Irak polisinin varlığının büyük kısmı Kürtlerden oluşmaktadır. Bu nedenle uzun süreden beri Kerkük’teki Kürt varlığı, diğer grupları ra-hatsız etmektedir. Diğer gruplar tarafından Irak merkezi hükümetinden bu konuda yar-dım talep edilmektedir. Geçtiğimiz aylarda merkezi hükümet Kerkük’e ek güvenlik güç-leri göndermesine rağmen, peşmergelerin bu güçlerin kente girişine izin vermemiştir. Nuri El-Maliki ile birlikte gelen güvenlik güçlerinin neden kentten çıkmadığı eleştiri konusu hali-ne gelmiştir. Bu durum itibariyle Kerkük üze-rinde yeni bir askeri gerginlik de oluşmuştur. Maliki’nin Kerkük ziyaretinde Kerkük’ün Kürt asıllı Valisi Necmettin Kerim, Arap asıllı Vali Yardımcısı Rakan Sait ve Türkmen asıllı Vilayet Meclisi Başkanı Hasan Turan, karşıla-ma töreninde yer alırken, 40’a yakın bakanın olduğu kabineden sadece 16 bakanın bu ziya-rette yer alması dikkat çekmiştir. Kabinenin

ORSAM �� 15


Kürt bakanları bu ziyareti protesto ederken, bazı Sünni Arap bakanların da ziyarete katıl-madığı bilinmektedir. ITC’den Vilayetlerden Sorumlu Devlet Bakanı ve İletişim Bakan Vekili Turhan Müftü, ziyarette yer almış ve Nuri El-Maliki’nin Kerkük Vilayet Meclisi’nde yaptığı toplantıda Maliki ile birlikte konuşma masasında yer alan tek bakan olmuştur. Ayrı-ca masada yer alan Nuri El-Maliki dışındaki iki kişiden birinin (Hasan Turan) daha Türk-men olması, Kerkük’teki Türkmen ağırlığının vurgulanmasıdır. Kürt bakanların bu ziyareti protesto etmeleri, özellikle KDP’nin tepkisini açıkça göstermiştir. Kerkük’ün KYB’li Valisi Necmettin Kerim’in Nuri El-Maliki’yi karşıla-maya gitmesi dikkat çekmiştir. KYB ve KDP arasında Kerkük üzerinde problemler yaşan-dığı, KYB’nin, KDP’nin Kerkük’teki etkinli-ğinden rahatsız olduğu, bu nedenle Maliki’yle yakınlık kurmaya başladığı bilinmektedir. Necmettin Kerim’in Nuri-Maliki’yi karşıla-ması, genel protokol kurallarının dışında de-ğerlendirilebilir. Nuri El-Maliki’nin ziyaretinin hemen ar-dından, 9 Mayıs 2012’de IKBY bakanları da Kerkük’e bir ziyarette bulunmuştur. Aynı gün IKBY İstihbarat Teşkilatı (Parastin) Başka-nı ve aynı zamanda da IKBY Başkanı Mesut Barzani’nin oğlu olan Mesrur Barzani de bir sosyal paylaşım sitesi üzerinden yaptığı açık-lamada, Nuri El-Maliki’nin Kerkük’e ağır si-lahlarla girmesinin Kerkük’ü “Kürdistan’dan” ayıramayacağı yönünde ifade de bulunarak, restleşmeyi söylem boyutuna da çıkartmıştır.

Kerkük’te, Türkmen yetkililerin ısrarla vur-guladığı biçimde, Türkmenleri koruyacak bir gücün olmaması ve mevcut hükümete bağ-lı güçlerin de yetersiz kalması, şiddetten en fazla zarar gören tarafın Türkmenler olması-na yol açmaktadır. Hedef belki de doğrudan Türkmenler olmasa bile Kerkük’te en koru-masız halk olan Türkmenleri etkilemektedir. Kerkük’te Irak merkezi hükümetine bağlı emniyet güçlerinin yanı sıra Kürt partilere

ait peşmerge ve asayiş güçleri de bulunmak-tadır. Bu güçler Kürt mahallelerini rahatça koruyabilmektedir. Sünni Arap aşiretlerin de silahlı gücü olduğu bilinmektedir. El-Kaide ile mücadele için kurulan yerel güçler olan Sahvaların büyük bölümü Sünni Araplardan oluşmaktadır. Kerkük’te 7 bin’e yakın Sahva mensubu olduğu bilinmektedir. Türkmen-lerin böyle bir gücü bulunmamaktadır. Irak hükümetine bağlı emniyet güçleri içerisinde Türkmenlerin oranı diğer gruplara nazaran daha azdır. Bu nedenle Türkmen bölgeleri-nin korunmasında problemler yaşanmakta ve şiddet eylemlerinin en fazla yaşandığı yerler Tisin, Bağdat Yolu gibi Türkmen bölgeleri ol-maktadır. Siyasi tansiyonun ve güvenlikle ilgili kaygıla-rın bu denli yükselmesi, Kerkük’teki gergin-liğin artmasına neden olmaktadır. Bu anlam-da belki en ılımlı ve rasyonel açıklamayı ITC Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi yapmıştır. Kerkük’ün Irak merkezi hükümeti ve IKBY arasında siyasi çekişmeye alet edil-memesi ve Kerkük’te yaşayan her kesimin eşit katılımını öngören siyasi bir uzlaşının oluşması gerektiğini dile getirmiştir. Kerkük sorununa çözümün artık hukuki düzenle-melerle çözülmesinin mümkün olmadığı, Kerkük halkını temsil eden siyasi taraflar arasında eşit paylaşımlı bir yönetimsel çözü-mün fayda sağlayabileceği düşünülmektedir. Kerkük’teki restleşmenin her kesime zarar verdiği/vereceği ortadayken, belki de bu du-rumdan en zararlı çıkacak halkın Türkmenler olduğu söylenebilir. Türkmenlerin dışındaki grupların kendilerini koruyacak silahlı güçleri bulunmaktadır. Kerkük’teki herhangi bir ça-tışma ortamında Türkmenler yalnız kalabilir ya da Araplar ve Kürtler arasında bölünebilir. Bu yüzde Kerkük’teki gerginlik en fazla Türk-menleri olumsuz etkileyecektir.

Buradan hareketle bir an önce Kerkük’teki çö-zümsüzlüğün giderilmelidir. Kerkük’teki süre-cin ilerletilmemesi, vilayeti patlama noktasına getirebilir. Kerkük Mülk Anlaşmazlıkları Ko-

16


ORSAM��

misyonu’ndaki yaklaşık 46 bin davanın sadece 5 bine yakın bir kısmı çözülebilmiştir. Bu ko-misyon 2006’da açılan davaları ancak çözüme ulaştırabilmiştir. Komisyonun önünde 6 yıllık dava dosyaları vardır. Ayrıca her geçen gün dava sayısı çoğalmaktadır. Bu nedenle işleyen bir mekanizmanın oluşturulmaması sorunlar yumağını arttıracak niteliktedir. Kerkük’te yerel seçimlerin eski yasa ve seçmen listele-riyle yapılması, Kerkük’teki durumun deva-mı anlamına gelecek ve Kerkük’teki gergin-lik devam edecektir. Bu gelişmeler Kerkük’e ilişkin hassasiyetin artmasına yol açmıştır. Kerkük’e yönelik tek taraflı müdahalelerin bir sonuç getirmeyeceği anlaşılmıştır. Bu durum Kerkük’e ilişkin uzlaşma çabalarını arttırmış-tır. Kerkük’ün özel durumu düşünüldüğünde bu vilayet için özel bir yasa çıkartılarak den-genin sağlanması gerekmektedir. Kerkük’teki sorunun çözümünün ortak bir yönetimden geçtiği artık gün yüzüne çıkmıştır. Kerkük’ün tek taraflı müdahalelerle çözülemeyeceği açıktır. Hem uluslar arası kamuoyu hem de Iraklı taraflar bu gerçeği kabul etmektedir. Bu gerçeği dikkate alarak davranılması gerektiği düşünülmektedir. Kerkük’teki çözüm Irak’ta-ki diğer düğümlerin çözülmesinde başat rolü oynayabilir.

Türkiye’nin Kerkük İlgisi ve Geçmişten Günümüze Kerkük Ziyaretleri

2003’te ABD askerlerinin Türkiye toprak-larından Irak’a girmesine izin veren ve 1 Mart (2003) Tezkeresi olarak literatüre ge-çen izin belgesinin Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından reddedilmesi, Türkiye’nin Irak politikasındaki etkinliği-ni azaltsa da Irak’taki gelişmeler ve bölgesel politik durum Türkiye’nin elini Irak’ta yeni-den güçlendirmiştir. 2007’den sonraki süreç, Türkiye’nin bölgede ve Irak siyasetinde yük-selişe geçtiği bir dönem olarak karşımıza çık-maktadır. Türkiye ile Irak arasındaki ziyaret trafiği son beş yılda en üst düzeye ulaşmış, 23-24 Mart 2009 tarihlerinde Cumhurbaş-kanı Abdullah Gül, 33 yıl sonra Irak’ı ziyaret eden ilk Türk Cumhurbaşkanı olmuştur.

Kerkük, Türkiye’nin Irak’a ilişkin hassasiyet-lerinde ilk noktalardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. 2003’ten sonra Kerkük üzerin-deki statü sorununda aktif rol oynayan Tür-kiye, Kerkük’teki dengenin gözetilmesi konu-sundaki görüşünü açıkça her platformda dile getirilmektedir. Türkiye’nin Kerkük’e ilgisi sadece günümüz politikalarıyla sınırlı değil-dir. Türk yetkililer, Kerkük ve bölge halkına karşı ilgisini politika ve diplomasinin el ver-diği ölçüde azami bir biçimde göstermeye ça-lışmıştır. Kamuoyunda çok net bilinmemekle birlikte, günümüze kadar birçok Türk devlet adamı Kerkük’ü ziyaret etmiştir. Bu noktada, Türkiye’nin Kerkük ve bölge halkına ilgisinin daha net anlaşılması amacıyla, Türk yetkilile-rin Kerkük’e yaptıkları ziyaretlere kısaca de-ğinilmiştir. Türk yetkililerin Irak kurulduğun-dan 2011’e kadar Kerkük’e yaptıkları ziyaret-ler aşağıdaki gibi özetlenebilir:

-ret, 1937’de Sadabat Paktı’nı imzalamak için İran’a giden ve önce Pakt’ın son hazır-lıkları çerçevesinde Tahran’dan önce Irak’ı ziyaret eden dönemin Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras ve Ekonomi Bakanı Ce-lal Bayar’ın da bulunduğu heyet tarafından yapılmıştır. Musul ve Kerkük üzerinden Bağdat’a gitmeye karar verilmiş ve 18 Ha-ziran 1937’de Irak’a gitmek üzere yola çı-kılmıştır. Aras ve Bayar, 21 Haziran 1937’de sınırdan geçerek araçlarla önce Musul son-ra Kerkük’e gitmiş ve Kerkük’ten özel bir trenle Bağdat’a geçmiştir. Aras ve Bayar, 22 Haziran 1937’de Bağdat’a vardıktan sonra yaptıkları görüşmelerin ardından döne-min Irak Dışişleri Bakanı Naci El-Asil ile birlikte Sadabat Paktı’nı imzalamak üzere Tahran’a gitmişlerdir.15

içerisinde Türk akademisyenlerden Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli, Prof. Dr. Tevfik Rem-zi Kazancıgül, Prof. Dr. Behçet Sabit Erdu-ran ve Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın da bulunduğu heyet, Bağdat’tan 23 Kasım 1954’te Kerkük’e geçmiştir.

ORSAM �� 17


��*�(��&�&��+,-��(��./.�0&(��-��& &��&��& &(��2�0��$&��!��

-min Başbakanı Adnan Menderes, Dışişle-ri Bakanı Fuat Köprülü, Ekonomi Bakanı Nedim Paçacı ve Bayındırlık Bakanı Kemal Zeytinoğlu’nun da bulunduğu heyet, 9 Ka-sım 1955 tarihinde Kerkük’e giderek, pet-rol tesislerini incelemiş ve bilgi almıştır.

�+,,��3��4��%��%��$�&��0&(��&��& &��&��& &(��2�0��$&��!��

Süleyman Demirel, Irak Başbakanı Gene-ral Tahir Yahya’nın daveti üzerine Irak’ı zi-yaret etmiştir. 22 Ekim 1967’de Kerkük’te incelemelerde bulunan Demirel, Irak ziya-reti sırasında Bağdat’ta Türkmen Kardeşlik Ocağı’ndan on kişilik Türkmen heyeti ile de görüşmüştür. Heyete başkanlık yapan Emekli Albay Abdullah Abdurrahman ile Dr. Necdet Koçak, Dr. Rıza Demirci ve Adil Şerif 16 Ocak 1980’de Saddam tara-fından idam edilmiştir.

3��4�� (�� 5��&�� &�� +67�%�� -��0&(��&��& &��&��& &(��2�0��$&��!��

Askeri Lisesi’nde eğitim gören 5. Cumhur-başkanı Cevdet Sunay ve Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ve beraberindeki heyet Irak Cumhurbaşkanı General Ab-dülselam Arif ’in daveti üzerine 27 Nisan-1 Mayıs 1968 tarihleri arasında Irak’ı ziya-ret etmiştir. Ziyaret sonrasında Türkiye ve Irak’ın 1 Mayıs 1968’de yayınladığı ortak bildiri metninde Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın Küfe, Kerbela, Necef, Kerkük ve Musul’u da ziyaret ettiği açıklanmıştır.

8!�*!�4��.�8�"%��!��(�.��+69�%��-��0&(��&��& &��&��& &(��2�0��$&��!��

18


ORSAM��

-kan İhsan Sabri Çağlayangil Irak’ı ziyaret etmiştir. Çağlayangil, Irak ziyareti kapsa-mında Kerkük’e de gitmiştir.16

Korutürk de Irak’a gidişinde Türk Kültür Bakanlığına bağlı Kerkük’teki Türk Kültür Merkezi’ni ziyaret etmiştir.

3��4�� (��5��&�� &��+77�%��0&(��&��& &��&��& &(��2�0��$&��!��

8!�*!�4��.�:�*�&��'�!��+76�%��0&(��&��& &��&��& &(��2�0��$&��!��

-mez ile CHP Tokat Milletvekili Orhan Ziya Diren’in de aralarında bulunduğu TBMM heyeti tarafından tarafından yapılan ve 25 Eylül 2006’da tarihinde başlayan üç günlük Irak ziyaretinde, Erbil ve Kerkük’te ince-lemelerde bulunulmuştur. Bu kapsamda heyet 26 Eylül 2006’da Kerkük’e geçmiş, burada iki günlük incelemeler yapmış ve yetkililerle görüşmüştür.

-da Kerkük-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması yapılmış, Başbakan Süleyman Demirel de 3 Ocak 1977 açılış töreni için Kerkük’e gitmiştir. Demirel’in bu ziyareti, Saddam Hüseyin rejimi yıkılana kadarki Türk yetkililer tarafından son ziyaret ol-muştur.

ORSAM �� 19


Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Ziyareti

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 1 Ağustos 2012’de Suriye’nin kuzeyinde yaşanan olayla-rı görüşmek üzere beraberindeki bir heyetle önce Erbil’e gitmiş ve IKBY Başkanı Mesut Barzani ile uzun bir görüşme yapmıştır. Aynı gün IKBY Sanayi ve Ticaret Bakanı Sinan Çe-lebi tarafından Erbil’deki Juhayna Otel’de Er-bil Türkmenleri adına verilen iftar yemeğine katılmıştır. Ardından ertesi gün 2 Ağustos 2012’de sürpriz bir şekilde beraberindeki he-yetle Kerkük’ü ziyaret etmiştir. Ahmet Davu-toğlu ile birlikte heyette;

− Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Si-nirlioğlu,

− Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Yunus De-mirer,

− Türkiye’nin Şam eski Büyükelçisi Ömer Önhon,

− Dışişleri Bakanı Danışmanı Ali Sarıkaya, − Dışişleri Bakanı Özel Müşaviri Gürcan Ba-

lık, Dışişleri Bakanı Özel Kalem Müdürü Ahmet Tuta,

− Irak ile İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Hakan Tekin,

− Türkiye’nin Erbil Başkonsolosu Aydın Sel-cen,

− Dışişleri Bakanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri Osman Sert,

− AK Parti Dış İlişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Milletvekili Ömer Çe-lik,

− SETA Başkanı Taha Özhan yer almıştır.

Ahmet Davutoğlu’nun bu ziyareti, 1976’da dönemin Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil’in ziyaretinin ardından Türk yet-kililer tarafından Kerkük’e yapılan ilk ziyaret olma özelliğini taşımasının yanında son dere-ce kritik bir dönemde yapılmış olması da öne-mini arttırmaktadır.

20


ORSAM��

5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !;�� #.�%��4�(��4&��$�"&�< ��. ��%.)

ORSAM �� 21


Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kerkük ziyaretinde, önce Kerkük Valiliği’ni ziya-ret etmiştir. Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Valiliği’ni ziyaretinde Kerkük Valisi Necmet-tin Kerim, Kerkük Vilayet Meclisi Başkanı Hasan Turan ve Kerkük Vali Yardımcısı Rakan

Sait’le birlikte, Kerkük Vilayet Meclisi üyele-ri de hazır bulunmuştur. Davutoğlu, Kerkük Valiliği’ni ziyaretinde Necmetttin Kerim ve Hasan Turan ile ortak bir basın toplantısı dü-zenlemiştir.

5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !�='��%�>�& ��?�$��!��=$' %�>�"��@�A��&��&��=$�/%�>

5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !�=$�/%�>�& ��?�$��!��=$' %�>

22


ORSAM��

5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !��!��='��%�>��B� &$&�@�A��&��&��=$' %�>�"��-

��B& �(��A &$&�3��.�?�$��!��=$�/%�>�& ��%�0�� %&/&�'��4�$.��'� ��.$.

Ayrıca Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kerkük Valiliği’ni ziyareti sırasında Kerkük Vilayet Meclisi üyeleri ile de görüşmüştür.

Kerkük’teki sorunlar, Kerkük halkının sıkıntı-ları hakkında bilgi almıştır.

�*��5�"!�'/ !�"��B& �(��A &$&��&��%.��(� ��&

ORSAM �� 23


5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !�& ��B& �(��A &$&��&��(� ��&

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kerkük Valiliği ve Vilayet Meclisi’ni ziyaretinin ardın-

dan Kerkük Camisi’nde öğle namazı kılmıştır.

�*��5�"!�'/ !;�?�$��!��"��8��&$&�A��&

24


ORSAM��

5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !��8�-�&$&�%�

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kerkük Camisinin ardından Kerkük’ün en önemli simgelerinden biri olan Kerkük Kalesi’ni zi-yaret etmiştir. Kerkük Kalesi, kentin önemli bir simgesinin olmasının yanında Türkmen-ler için önemli bir tarihi mekandır. Kerkük Kalesi’nde Türkmenler yaşamıştır. Ancak Ker-kük Kalesi’ndeki yerleşim yerleri yıkılmıştır. Kerkük Kalesi içerisinde Danyal Peygamber Türbesinin yanında bulunan Osmanlı Subay-ları Mezarlığı da tarihsel olarak hem Türkiye hem de Türkmenler için oldukça önemlidir. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da Kerkük ziyareti sırasında hem kaleyi hem de Osmanlı Subayları Mezarlığını ziyaret etmiştir. Kerkük Tarihi Eserler Müdürü Eyad Tarık’tan Kerkük Kalesi hakkında bilgi almıştır.

�*��5�"!�'/ !�=$' %�>;�?�$��!��='��%�>�"��&*&��$�� %��(�%��.��=$�/%�>

ORSAM �� 25


5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !��!�� $&�"�� <��&$&�%��&��$�� .��!4�( ��.�

��0�� ./.�.�C&(��&

Osmanlı Subayları Mezarlığı ziyaretinin ar-dından Türkmen Şehitleri Mezarlığı’nı da zi-yaret eden Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğ-lu, burada ITC Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi, ITC Eski Başkanı Sadettin Ergeç

ve Türkmen Adalet Partisi Başkanı Enver Bayraktar’dan bilgi almıştır. Davutoğlu, Baas rejimi tarafından 16 Ocak 1980’de idam edi-len Türkmen lider Necdet Koçak’ın mezarı başında uzun süre kalmıştır.

5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !;��D&%��@�A%��'<��.��0��.�3��.�%��=:'�'/��#��-

�& ��$' %��$�/�� &*&;��*��5�"!�'/ !�"��%��&��<>

26


ORSAM��

5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !;��D&%��@�A%��'<��.��0��.�3��.�%��=:'�'/��#��-

�& ��$' %��$�/�;��*��5�"!�'/ !;��"��3�(��"��%��&��<>

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, son olarak Irak Türkmenlerinin en etkili ve temsil kabi-liyetine sahip siyasi kuruluşu olan ITC Genel Merkezi’ni ziyaret etmiştir. Burada büyük bir kalabalık tarafından karşılanan Ahmet Da-vutoğlu, ITC Başkanı ve Kerkük Milletvekili

Erşat Salihi’nin yanı sıra, ITC Kerkük Millet-vekili Jale Neftçi, ITC Diyala Milletvekili Ha-san Özmen, ITC Musul Milletvekili Müdrike Ahmet ve ITC Başkan Yardımcısı Ali Haşim Muhtaroğlu ile birlikte bir basın toplantısı yapmıştır.

5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !;�E8�2�� 0&�%��D&%��@�A%��'<��.��#'-�'/��#.�� .�%��E8��& & ��&�& ��4�$.��'� ��.$.�%�0�� %&)�=:'�'/��#��& ��$' %��$�/�;�� &�?�-�&��!*��'/ !;�� &*&�"��*��5�"!�'/ !>

ORSAM �� 27


Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun söz konusu basın toplantısındaki konuşması aşa-ğıdadır:17

E8�3��.�� &*&�"��5.�&� ��&�3��.��*��5�"!�'/ !��3�$.��'� ��.$.�%�

28


ORSAM��

ORSAM �� 29


Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, ITC ziya-retinin ardından aynı gün 2 Ağustos 2012’de Kerkük’ten ayrılarak, Türkiye’ye dönmek üze-re Erbil’e gitmiştir.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Ziyareti’nin Irak İç ve Dış Politika-sına Yansımaları

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Ker-kük ziyareti Türkiye-Irak ilişkileri açısından değerlendirildiğinde, bu ziyaretin Türkiye’nin Irak merkezi hükümeti ile ilişkilerinde-ki gerginliği arttırmıştır. 17 Aralık 2011’de Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi’ye yönelik terör suçu işlediği gerek-çesiyle tutuklama kararı çıkmıştır. Kararın ardından bir süre IKBY’de kalan Tarık El-Haşimi, 9 Nisan 2012’de Türkiye’ye gelmiştir. Irak’ın INTERPOL’e yaptığı başvurunun ar-dında 7 Mayıs 2012’de Tarık El-Haşimi hak-kında “kırmızı bülten” çıkarılmıştır. Buna rağ-men Türkiye Tarık El-Haşimi’yi Irak’a iade et-meyeceğini açıklamış ve 30 Temmuz 2012’de Tarık El-Haşimi’ye Türkiye’de oturma izni vermiştir. Bu durum Irak hükümeti ile ilişki-lerdeki gerginlik seviyesi gittikçe yükselmiştir. 20 Nisan 2012’de Irak Başbakanlığı’ndan yapı-lan yazılı açıklamada, Türkiye’nin Irak’ın içiş-lerine karıştığı iddia edilerek, Türkiye’nin düş-man devlet haline gelmeye başladığı belirtil-miştir.18 Aynı gün 20 Nisan 2012’de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da yaptığı açıklamada Nuri El-Maliki’ye yönelik eleştirilerde bulun-muş ve Irak’ta yaşananların hayra alamet ol-madığını ifade etmiştir.19 Suriye’deki olayların ardından Türkiye’nin Suriye’deki muhalefeti desteklemesi ve Esad rejimine karşı çıkmasıy-la, Türkiye ve Irak bir kez daha karşı karşıya

gelmiştir. Irak hükümeti, Suriye’de olayların başladığı Mart 2011’den bu yana Esad rejimi-ni desteklediğini açıkça ifade etmiştir.20 Tür-kiye’deki bazı özel şirketlerin IKBY ile petrol anlaşması yapması Irak merkezi hükümetinin tepkisine yol açmıştır. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük ziyareti Türkiye-Irak ilişkilerini neredeyse kopma noktasına getir-miştir. Irak hükümeti Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük ziyaretinin ertesi günü 3 Ağustos 2012’de Türkiye’ye bir nota vermiş ve Türkiye ile ilişkilerin gözden geçirileceğini açıklamış-tır. Diplomatik açıdan bakıldığında Irak tara-fından oldukça ağır bir tavır alınmasına rağ-men Türkiye itidalli politikasını sürdürmüş-tür. IKBY ile yapılan petrol anlaşması sonucu elde edilecek gelirin Irak merkezi hükümetine yatırılacağı ifade edilmiş ve Irak’ın egemenli-ğine saygı duyulduğu vurgulanmıştır.21

Aynı şekilde Irak merkezi hükümetinden Dı-şişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük ziyareti sonrasında “Ahmet Davutoğlu’nu tu-tuklama hakkımız var”22 gibi “aşırı ve haddi aşan” bir dille, diplomatik olmayan bir tavır takınan Irak hükümetine karşı, Türkiye, Irak politikasının esaslarına uyduğunu gösterir nitelikte bir tutum sergilemiştir. Irak’ın Tür-kiye Büyükelçiliği’nden alınan vizeyle Irak’a gidildiği ve Kerkük’ün, Erbil gibi bir Irak şeh-ri olarak görüldüğü vurgulanmıştır. Ancak Kerkük’e IKBY’nin inisiyatifi ile gidilmesi, Kerkük ziyareti sırasında IKBY’ye bağlı bi-rimler tarafından lojistik destek verilmesi ve güvenliğin sağlanması, Irak merkezi hüküme-tinin tepkisine yol açmıştır. Bu ziyaret son de-rece doğru olmakla birlikte, ziyaretin yapılış yöntemi itibariyle, Türkiye’nin IKBY ile Irak merkezi hükümeti arasındaki mücadelede bir taraf olarak algılanmasına yol açmıştır.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Ker-kük ziyareti Irak iç politikası açısından de-ğerlendirildiğinde Irak’taki dengeleri etkile-yebilecek düzeyde bir ziyaret olmuştur. Ker-kük gibi etnik ve mezhepsel tansiyonun yanı sıra, IKBY ve Irak merkezi hükümeti arasın-daki idari çekişmenin üst düzeyde yaşandı-

30


ORSAM��

ğı Kerkük’e yapılan ziyaret, Kerkük’teki tar-tışmaları yeniden alevlendirmiştir. IKBY ve Irak merkezi hükümeti arasındaki problem-ler Irak iç siyasetine yön verir konuma gel-miştir. IKBY’nin yaptığı petrol anlaşmalarına Irak merkezi hükümetinden verilen tepkiler, IKBY Başkanı Mesut Barzani’nin, Irak Başba-kanı Nuri El-Maliki’yi devirme çabaları, Irak sınırlarını kontrol ve yönetme sorunu, tar-tışmalı bölgelerde yaşanan “askeri gerginlik” Kerkük’te de kendini göstermiştir.

8 Mayıs 2012’de Bakanlar Kurulunu Kerkük’te toplayan Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, güç gösterisi yaparak, Kerkük’ün bir Irak şehri olduğunu açıklamıştır. “Küçük Irak” benzet-mesinde bulunmuş ve Kerkük’teki sorunların güçle çözülemeyeceğini dile getirmiştir. Nuri El-Maliki’yi korumak için zırhlı ve ağır silah-lı araçlarla Kerkük’e giden yaklaşık bin kişilik ordu gücü Kerkük’te kalmıştır. Bunun üzerine IKBY’den de bir heyet Kerkük’e bir ziyarette bulunarak, Kürtlerin Kerkük’e ilişkin kararlı olduğunu vurgular nitelikte görüşme ve açık-lamalar yapılmıştır.23

Bu durum Kerkük’teki hem siyasi hem de güvenlik dengelerini bozmuş ve Kerkük’te şiddet eylemleri yeniden yükselişe geçmiş-tir. Kerkük’teki olaylardan en çok etkilenen Türkmenler de durumu yatıştırmaya yönelik girişimlerde bulunmuştur. Başta ITC olmak üzere Türkmen siyasetçiler cumhurbaşkanlığı gibi üst düzey kademelere başvuruda buluna-rak Kerkük’teki gerginliğin düşürülmesi için müdahale talebinde bulunmuştur. Kerkük’teki gerginlik sadece siyasi değildir. Kerkük’teki mülk sorunları, arazi problem-leri, petrol gelirlerinin paylaşımı, enerji yatı-rımları gibi konular da gerginlik noktalarıdır. Mukteda El-Sadr yaptığı açıklamalar bunun en net göstergesi olmuştur. Mukteda El-Sadr, IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani ile yaptığı görüşmeye işaret etmiş, Kürtlerin Kerkük’ün IKBY’ye katılması yönünde bir talepleri ol-madığını, sadece Kerkük’ün petrol gelirleri-ni istediklerini ifade ederek yeni bir gündem

yaratmıştır. Hatta bir adım öteye giden Sadr, “Kürdistan’daki kardeşlerime olan saygıma rağmen, Kerkük’ün Iraklı olduğunu ve her za-man Iraklı kalacağını söylüyorum. Başka her Irak şehri gibi, Kürtler, Araplar, Türkmenler, Sünniler ve Şiiler birlikte yaşayacak,” ifadesin-de bulunarak24, Kerkük konusunda 2003’ten bu yana takındığı tavrı yinelemiştir. Irak si-yasetindeki son gelişmeler ışığında bu açık-lamalar dikkate alındığında Kürt Listesi ve Irakiye Listesi ile birlikte Maliki karşıtı grupta yer alan Mukteda El-Sadr’ın Kerkük tavrı ne-deniyle, Maliki muhalefetinde çatlaklar oluşa-bilir.

Irakiye Listesi içerisinde de benzer bir du-rumun yaşanması muhtemeldir. Irakiye Lis-tesi içerisinde yer alan Kerküklü Sünni Arap gruplar, son dönemde Nuri El-Maliki’ye yakın bir tavır ortaya koymaktadır. Kerküklü Sünni Arap gruplar, Kerkük’ün IKBY’ye katılmaması yönünde Nuri El-Maliki’ye şartlı destek ver-diklerini açıklamışlardır. Nuri El-Maliki’nin Kerkük konusunda yaptığı çıkışlar bunun bir göstergesidir. Nuri El-Maliki, Kerkük’teki Sünni Araplara destek vermek amacıyla Ker-kük’teki Irak Ordusu’na bağlı 12. Tümenin ko-mutanını değiştirmiş ve Şii olan komutan ye-rine Sünni bir komutan atamıştır. Bu durum Irakiye Listesi’ni zayıflatabilecek niteliktedir. Bu süreç Türkmenlerin durumu önem kazan-maktadır. ITC ile Irakiye Listesi içerisinde yer alan Türkmenlerin bir kısmına karşılık, bir kı-sım Türkmen siyasi hareketi de Nuri El-Maliki ile birlikte hareket etmektedir. Kerkük’teki bir kısım Türkmen siyasi hareketler “Türkmen Koalisyonu” adı altında yeni bir oluşum kur-muşlardır. Bu oluşum içerisinde Türkmen İs-lami Birliği, Türkmen Vefa Hareketi Şii grup-lara yakın siyasi oluşumların yer almaktadır. Halkın tavrı da burada önem kazanmaktadır. Son dönemde Kerkük Türkmenlerinin “Kürt-lerin Kerkük’teki politikalarına karşı çıktığı” gerekçesiyle Nuri El-Maliki’ye destek ver-diği söylenmektedir. Bu noktada Kerkük’te-ki Türkmen siyasi hareketinin tavrının hem Kerkük’teki sorunların giderilmesinde hem

ORSAM �� 31


de Irak siyasetindeki kriz noktalarının aşılma-sında etkili olacağı düşünülmektedir. Ancak Kerkük’teki arazi ve mülk problemlerinin yanı sıra, Kerkük’teki güvenlik güçlerindeki denge-sizlik, Kürt güçlerin varlığı, Kerkük’ün petrol gelirleri, Kerkük’te 2009’da yapılmayan ve ya-pılması gereken yerel seçimler gibi sorunların giderilmeden Kerkük’te çözüm aranmasının bir sonuç vermeyeceği düşünülmektedir. Bu noktada en ideal çözümünün Kerkük’te eşit oranlı bir yönetim paylaşımı olduğunu söyle-mek mümkündür.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 7 Ağus-tos 2012’de Ankara’da ITC’den üst düzey bir heyeti ağırlamış ve iftar yemeği vermiştir. Heyette ITC Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi, Kerkük Vilayet Meclisi Başka-nı Hasan Turan, ITC Başkan Yardımcısı Ali Haşim Muhtaroğlu, ITC Resmi Sözcüsü Ali Mehdi, ITC Diyala Milletvekili Hasan Özmen ve ITC Türkiye Temsilcisi Hicran Kazancı yer almıştır. Kısa süre içerisindeki karşılıklı bu zi-yaretler Türkmen stratejilerini ön plana çıkar-maktadır. Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük ziya-retinde bir siyasi parti olarak sadece ITC’yi zi-yaret etmesi, hem diğer etnik ve dini gruplara hem de Türkmenlere verilen bir mesaj niteliği taşımaktadır. Daha açık bir ifade ile bu ziya-ret diğer etnik ve dini gruplara Türkmenle-rin Türkiye için ayrıcalıklı bir konuma sahip olduğunun işareti olarak değerlendirilebilir. Ahmet Davutoğlu, bir kısım Türkmenler tara-fından eleştirilse de ITC dışındaki diğer Türk-men partilerini ziyaret etmemesi, Türkiye’nin ITC’ye desteğini gösterir niteliktedir. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Ker-kük ziyareti, Irak’taki dengelerin yanı sıra özellikle Kerkük’teki siyasal yapıyı da ortaya çıkarmıştır. Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük ziyareti Türkmenler ve Kürtler tarafından olumlu karşılansa da Kerkük’teki Sünni Arap-lar tarafından oluşturulan Arap Siyasi Kitlesi tarafından çıkarılan bir bildiriyle eleştiril-miştir. Özellikle Haviceli Arapların yer aldığı Arap Siyasi Kitlesi, son dönemde Irak Başba-kanı Nuri El-Maliki ile yakınlaşmıştır. Nuri El-

Maliki’nin bu ziyareti ağır bir dille eleştirme-sinin ardından Arap Siyasi Kitlesi de bu yönde bir bildiri çıkarmıştır. Bu durum Kerkük’te bir kamplaşma olarak yorumlanmaktadır. Yak-laşık son bir yıllık dönemde Kerkük’te Arap-lar, Türkmenleri kendilerine karşı Kürtler-le ittifak yapmakla suçlamaktadır. Özellikle Mart 2011’de Hasan Turan’ın Kerkük Vilayet Meclisi Başkanı olarak seçilmesinin ardından Araplar, Kerkük Vilayet Meclisi’ni boykot et-miş ve Türkmenlere karşı bir duruş sergile-meye başlamıştır. 2003’ten sonra Kürt grupla-rın Kerkük’e yönelik baskısı karşısında Türk-menler ve Araplar ortak bir tavır sergilemiştir. Türkmenler ve Araplar uzun bir süre Kerkük vilayet yönetimini boykot etmiştir. Son birkaç yıl içerisinde hem Türkiye’nin Kürt gruplarla geliştirdiği ilişkiler, hem Kürt grupların yakla-şımındaki değişim hem de bir Türkmenlerden bir kısmının pragmatik politika üretme çabası Türkmen-Kürt yakınlaşmasını beraberinde getirmiştir. KDP’nin 11 Aralık 2010’da yaptığı kurultaya ITC davet edilmiştir. Ekim 2011’de ITC Erbil İl Başkanlığı’nı yeniden açılmıştır. Sonuç Yerine: Türkmen Stratejileri

2013’te yerel seçimlerin ve 2014’te de genel seçimlerin yapılması planlanan Irak’ta, Türk-menlerin nasıl bir strateji izleyebileceğine yönelik tartışmalar yavaş yavaş gün yüzüne çıkmaya başlamıştır. Özellikle Vefa Hareke-ti, Türkmen İslami Birliği gibi Şii Türkmen partileri bir araya gelerek seçim hazırlıkları yapmak üzere bir koalisyon oluşturmuştur. Ancak genel Türkmen stratejisi konusunda bir muğlaklık vardır. Irak’ta yerel ve genel seçimlerin yapısı ve sisteminin farklı olması dolayısıyla her seçime özgü stratejilerin ha-zırlanması uygun olacaktır. Bu yüzden prag-matik ve rasyonel bir siyasetin hazırlanması ve Türkmenlerin maksimum çıkarının korun-ması buradaki ilk hedef olarak karşımıza çık-maktadır. Türkmenler daha önceki seçimler-de farklı seçim stratejileri izleseler de ana ek-senin Kürt siyasi partilere karşıtlık olduğunu ifade etmek mümkündür. Burada önemli olan faktörün hedef üzerinde dönemsel değişiklik

32


ORSAM��

ve konjonktüre uygun politika stratejilerinin hazırlanması olduğu değerlendirilmektedir. 2010 seçimlerinden sonra Irak’taki siyasetin normalleşmeye başlamıştır. Etnik/dini siyase-tin bir nebze olsun ötesine geçilmiştir. Özel-likle bir dönem çatışma noktasına gelen Mu-sul’daki Nuceyfi grubu ile Kürtlerin anlaşması buna verilebilecek en iyi örneklerden biridir. Söz konusu bu siyasetin artık Türkmenler için de var olması gerektiği düşünülmektedir. Si-yaset bilimi açısından klasik bir söylem haline gelen “siyasette ne sürekli bir dost ne de düş-man vardır” cümlesi Irak için hayat bulmaya başlamıştır. Bu yüzden kazanımları maksi-mize etmek açısından değer ve önceliklerden ödün vermeden politika çizilmesi oldukça önemlidir. Örneğin Türkmenlerin Kerkük’te Kürtler ilişkilerindeki normalleşme dikkat çekmektedir. Bu normalleşmenin bir ileri aşamaya taşınıp taşınmayacağı Türkmenlerin Kerkük’teki kaderini belirleyebilir. Öncelikle Türkmenlerin Kerkük için ne istediğinin be-lirlenmesi, uygulanacak stratejiler açısından önemlidir. Kerkük’ün hiçbir bölgeye bağlan-maması, Türkmenlerin vilayet yönetiminden eşit pay alması, gasp edilmiş Türkmen mülk ve arazilerinin Türkmenlere geri verilmesi gibi kırmızı çizgiler korunarak yapılacak it-tifaklar Türkmenlerin çıkarlarını maksimize edecektir. Türkmenlerin çıkarlarını en üst seviyede koruyacağı ittifakı hesaplaması ye-rinde olacaktır. Tarihsel travmaların kalıpları içerisinde kalarak siyaset üretmek artık Türk-menlere fayda sağlamayacaktır. Türkmenlerin çıkarları en üst düzeyde sağlanacak ve koru-nacaksa, Kürt siyasi partilerle ittifak düşünü-lebilir. Türkmen siyasetçilerin Kürt gruplar-la müzakere yapmasını “Türkmen milletine ihanet” olarak lanse edecek taraflar olabilir. Amaç “Türkmen milletinin çıkarlarını en üst seviyeye taşımak”tır. Kürt gruplarla itti-fak yapmak Türkmenlere fayda sağlayacaksa, örneğin Kerkük’te yapılacak yerel seçimlerde Kürt gruplarla ittifak yapılabilir. Bozulan den-ge içerisinde, bunu haksız bir biçimde zorla gerçekleştirmiş olsalar bile Kerkük’teki Kürt-lerin ağırlığı aşikardır. Bu durum Kerkük’te yapılacak olası yerel seçimlerde Kürt siyasi partilerle, temel milli değer ve hassasiyetler-

den ödün vermeden, yapılacak ittifak Türk-menlere fayda sağlayabilir. Diğer bir seçenek olarak Araplarla yapılacak ittifakın da Türk-menlere ne getireceği iyi hesap edilmelidir. Arapların Kerkük vilayet yönetiminde (il hiz-met müdürlükleri dahil) hiçbir ağırlığı yok-tur. Bu nedenle Arapların elinde olan Türk-men arazileri konusunda pazarlığa gidilebilir. Türkmenler daha stratejik davranarak Kürt ve Arap grupların tamamı olmasa bile, en azından bir kısmıyla ortak bir liste çıkararak hareket edebilir. Böylece Arap ve Kürtlerin gücü kırılırken, Türkmenler bundan fayda sağlayabilir. Zira bunun olasılığı düşük olsa bile Irak’taki siyasi çekişme içerisinde özellik-le Kürt partiler arasında problemler yaşandığı bilinmektedir. IKBY ve Irak merkezi hüküme-ti çekişmesinde, KDP lider Mesut Barzani’nin çok fazla güçlenmesini istemeyen Kürt siya-si partilerin Nuri El-Maliki ile birlikte hare-ket ettiği söylenmektedir. Buradan hareketle Türkmenlerin de bunu avantaja dönüştüre-bileceği söylenebilir. Örneğin, ITC ’nin ön-cülüğünde Türkmenlerin Irak siyasetindeki istikrarsızlık ve boşluğu değerlendirerek par-lamentoda Türkmenler için sağladığı kaza-nımlar son derece önemlidir. Sonuç olarak Türkmenlerin hedefinin Türk-men ulusal çıkarlarının en üst seviyede elde edilmesi ve korunmasını sağlamak olduğu düşünülmektedir. Bu hedef hangi gruplarla işbirliği yaparak elde ediliyorsa o grubun se-çilmesi önemlidir. Burada tek taraflı cepheleş-melerin Türkmenlere fayda sağlamayacağını da belirtmek gerekmektedir. Bununla birlikte Kürtlerle olduğu gibi tarihsel sorunların arka-sından bakarak hareket edilmesi Türkmenlere fayda sağlamayacaktır. Burada ifade edilmek istenen Türkmenlerin tarihlerini ya da mil-li geçmişini unutması veya göz ardı etmesi değildir. Milletler tarihi ve milli bakiyeleri ile ayakta durur ve bunların ilelebet korunma-sı için mücadele ederler. Bunlar akılda tutu-larak, ilelebet milli kimliğin korunması için, duygusal siyasetin önüne geçilerek, rasyonel ve pragmatik stratejilerin Türkmenleri başa-rıya ulaştıracağı düşünülmektedir.

ORSAM �� 33


��@��F�

1� 2��#��!��$��0��0�$�#��3��4��566��#!.�!(#+%.%�(6�7#689:;99.�#��"�*(5�89�<�+��8:11.

8� �.&.(.9� ��&�=��,.�>�!�?�,�%��2@��A��!�#)��#��B1C8�D1C��E4��F��

3�,��G!��#��#��#��(��"#��0#0�3��+�(�F��8::;.�� @��.F�.�H��F� ��I�?�).F��.F�.��H��2J��*��%��K� ��L,��M��@��

?��4��566��7�+.��.�)�.��6��#��6��6��N8CC68CCN1C111.�)��"�*(5�8��<�+��8:11.

�� H�(��O�� +��2$��*��!�*�(�,��@��)��*�!��P00(0,��O,��0��@��4��566777.��&+��.%�(6+��&N��(��6Q�RC:��"�*(�8��<�+��8:11.

�� F�.� ��#�� S�� P��+�� T� "#��0#0� 3��)�� 1�� %�� 8::;�)�� )0,�� 2$��0��8::;�$��#�4�3��.�

;� H�#��?JU��S��2J��P,��P��&5�30��(��4��T��,�F��&#��.�9;��B��#�8::9E��#.8�.

�� +�&� ��+�,.�>�+��3��!��)��D��%��F� ��2$��0��0��*(�,��5��*��(�#��F��A��*(�4��>�5�9:��<�+��8:11.

C� ��566��#!.�!(#+%.%�(6�7#681:19�.�#��"�*(5�C�"�(�8:18.1:� ��566��(�.��.%�(.��6��#!�7#.�#�VQ)R19C9CC��"�*(5�81�"��0��8:18.11 ��566��#!.#�+��.%�(.��68::96:�6116#1;:�.��(��"�*(5�C�"�(�8:18.18� K�##�P��2J��Y��)�$��)#5�3��+��&�3��3�&&��U�4��))��"�#��>�5�

��3�((�,�8::C��#.�11.19� ��)��P�,��#��2$��0��(�$�!&�#�4��8��#�8::9.1�� )��P�,��#��2��F��F�) ��)�4��8C��#�8::;.1�� >.�<(*�� "��0��8::��#.�CCI1:1.1�� <(*��#.��:.1;� F�**�� (�� F�!�� $��*(�� 566777.��.%�(.��6��-

��681191�9C.�#��"�*(5�8�� #��#�8:18.1�� 566777.��.%�(.��6��68:9��C8�.�#��"�*(5�1:�"�(�8:18.1C� ��566777.��.%�(.��6&�)�(68:9�9��1.�#��"�*(5�1:�"�(�8:18.8:� ��566777.��.��&68:186:;68�61�;��::�6��I��(I#��I%��%�I��)#II��YI��+��

"�*(5�8�� #��#�8:18.81� ��566777.(��+��.��6��I��+��6&�%��6+��I��),I��I��TI�%#)�I�#��(,I

&��I#�!��6��"�*(5�8�� #��#�8:18.88� ��566777.��)��.%�(.��6��)��.�#�VQ�3��R��)��F��M9Z��%��JFR1:C�:8�ZK��&��

JFR�1��"�*(5�8�� #��#�8:18.89� L,)�(��H0�(0,�0��230��(��#�)��$��0��S��4��566777.+,��(�-

,.%�(6��6)�V.�#�Q��&�R��%��Z)R8�;�1��"�*(5�8�� #��#�8:18.8�� 566��7.%�(6��(�6)�V.��68:186:�6��I#�)�I��I��)�I��I#�I��I

��)#��I+�&��(�#I#��(��6��"�*(5�88�H�,��8:18.

34


ORSAM��

ORSAM Rapor No: 1Mart 2009�� (Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 2Nisan 2009��!�"#�#��$ ��(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 3�#%�&��'*��#�� $�� %#��+��(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 4��&��'&��'�,�.��/��-��5��.��(Tr)

ORSAM Rapor No: 57��% �%�&��'��8,�.��;��<��,�.��#��%��=�>%��?��>��#��7�@#��%#�(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 6�%#��&��'��=�� C��C<�#��%��(Tr - Eng - Ar)

ORSAM Rapor No: 7�%#��&��'F�� <��#��Diyala(Tr - Eng - Ar)

ORSAM Rapor No: 8 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 17��#��&��'��C� ��<��%��;/��7.=�(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 9L��&�P�"��CQ�@�%��<��U(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 10"��;/��<#��;� ��-��%�5�CQ�@�%��J ��;��<��(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 11V�. �&�P�F�� ,�.��W��#�#�X��Y�J�@�Y�7�Z

ORSAM Rapor No: 12 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 2V�. �&�P�K�%�[��%��C�#<#��*��[� Q��L� ��\�� %#��J ��%��(1990-2008)(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 13V�. �&�P�]�� &�P��*��/��%��V��Q��\� ��/-��\�� #<��#�#��Analizi(Tr)

ORSAM Rapor No: 14V�. �&�P��/��%��*�� %��-��/��;��<��C�� (Tr)

ORSAM Rapor No: 15Mart 2010L�%�� ]�� &�P��*��/��;��<��?Q��Raporu(Tr)

ORSAM Rapor No: 16Nisan 2010L�� #�#�7�>�"�#��%#��?��%�� 7�%#��C��^��(Tr)

ORSAM Rapor No: 17Nisan 2010]�� &�P��*��\��-�� /��/��#�#��"��%��%�(Tr)

ORSAM Rapor No: 18C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 3�#%�&�P��<�� _��;<.��8K�%�;��<��(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 19J��&�P��"Q��?Q/��W��#�#(Tr)

ORSAM Rapor No: 20C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 4J��&�P��#�@#��% �� 5�;� ��<��$��#%�W��@Q��(Tr)

ORSAM Rapor No: 21�%#��&�P�*�� *��&��`��%#�*�� <��^��"Q��?Q/��(Tr)

ORSAM Rapor No: 22L��&�PP��8"��;��<��"��7�@#%#X��Y�J�@�Y�7�Z

ORSAM Rapor No: 23L��&�PP� �8*��8��87��>��?��C�� #�\��_�%��U(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 24L��&�PP�� J��<��C�#<�7�%#��J��.=�;� ��#��;��<��(Tr)

ORSAM Rapor No: 25L��&�PP��%��"Q��?��%��;��7�-.�@�%�(Tr)

ORSAM Rapor No: 26C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 5V�. �&�PP�#�@#��% ��?��<��5�C�@��5�"�#�(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 27V�. �&�PP�#%#��7��%��C��U(Tr)

ORSAM Rapor No: 28C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 6V�. �&�PPF��%��%#��##�� ?��J��"� ��%��#�#��#��?��% ��#��-��?��J��%#(Tr)

ORSAM Rapor No: 29V�. �&�PP��%��(Tr)

ORSAM Rapor No: 30V�. �&�PP�� 7��<��#��#��=�7�< #��%#��#�C��b�#<�(Tr)

ORSAM Rapor No: 31C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 7Mart 20117+@��% ��\��% ��"<��?��<��F��%��%#�?��J ��(Tr)

ORSAM Rapor No: 32Mart 2011��7�.�% ��V��=��+� ��J ��(Tr)

ORSAM Rapor No: 33Mart 2011*�� W��#�#(Tr)

ORSAM Rapor No: 34Mart 2011*�� C%#�#X��Y�7�Z

ORSAM Rapor No: 35Mart 2011*�� %��%��?��<��(Tr)

ORSAM Rapor No: 36LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��P�Mart 2011J��%�c ��[��d�� *�>�� =��+ �$ ��*�>�� - ��\��(Eng)

ORSAM Rapor No: 37Mart 2011��%��%#(Tr)

ORSAM Rapor No: 38Mart 2011,�.��<#5�F��%��%#��-=��(Tr)

ORSAM Rapor No: 39Mart 2011��= ��?��,�.�(Tr)

ORSAM Rapor No: 40LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��&Mart 2011;��<��?��C��- ��L� ��J ��(Tr)

ORSAM Rapor No: 41Mart 2011�� *��#�7�-��8P(Tr)

ORSAM Rapor No: 42LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��`Nisan 2011$��$�=��%#�#��>�� =��?��<��(Tr)

ORSAM Rapor No: 43Nisan 2011��*��#��%�8��%��">#%#�� CQ�@�%��"Q�� ;��<��(Tr)

ORSAM Rapor No: 44LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��eNisan 2011��/�$�=��%#��"Q�� fF��%��%#�;<.��h�j��(Tr)

ORSAM Rapor No: 45Nisan 2011��%��;/��<��#U��>��%�8��%��">#5��<��#��J ��%�(Tr)

ORSAM Rapor No: 46�#%�&�PP��;� ��%�5�F��%��%#��>��>��%��(Tr)

��G��D��E

ORSAM �� 35


ORSAM Rapor No: 47LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��k�#%�&�PP��8��;��<��#�#�<��;<.��L��7%��% ��C�_#(Tr)

ORSAM Rapor No: 48�#%�&�PPL�%��Q��<��8�&*��#�7�>��5�7�#��#��7�-��%��8P(Tr)

ORSAM Rapor No: 49�#%�&�PPL�%��Q��<��8�&*��8P(Tr)

ORSAM Rapor No: 50�#%�&�PPL�%��Q��<��8�`*��#�� "� ��5�7��%-��?�� 8P(Tr)

ORSAM Rapor No: 51C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 8�#%�&�PP]k!�"#�#�� Q�C��Q��<��%��<��m��>�� b��/��%��(Tr)

ORSAM Rapor No: 52C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 9�#%�&�PP7+@��% ��CQ�@�%��?��XL� ��5�L� ��?��7%5�Rusya Federasyonu)(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 53�#%�&�PP��@%��C�#�%#��#�#��k�!�"#�#��#��5��/��[#�% ��;��<��(Tr)

ORSAM Rapor No: 54�#%�&�PP*��#�?��>��#��%��C�#<#��;��;��<��=�7�< #��%#��#�C��b�#<�(Tr)

ORSAM Rapor No: 55Haziran 2011��=��+� ��7� ��>�� #%#��/��5��C�#<��C�� (Tr)

ORSAM Rapor No: 56Haziran 2011��/��7��\� ��-��.�%�X��Y�7�Z

ORSAM Rapor No: 57Haziran 2011P&��&�PP��?��/��L� ��^��-��"�%#��#(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 58��&�PP�� P&��&�PP��?��/��L� ��"�%#��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 59��&�PP�� *��#�7�-��8�&(Tr)

ORSAM Rapor No: 60 LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��&�PP��@�$�=��#�^��;<.��;= ��+(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 61��&�PP7� ��P8&��&�PP��-�=��?��/��<��f��<��+��%#h��#��<�+��%�(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 627��% �%�&�PP�� *��#�7�-��8�`(Tr)

ORSAM Rapor No: 63 LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��]7��% �%�&�PP?Q�� _��#�#�<��"�� #��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 647��% �%�&�PP7��\� ��P&��&�PP�?��/��j+��X��Y�7�Z

ORSAM Rapor No: 657��% �%�&�PP�� 7�>�C=�#�8�P(Tr)

ORSAM Rapor No: 667��% �%�&�PP�� ,�.�;/�%�<#��F��%��%#��-hale - 1(Tr)

ORSAM Rapor No: 677��% �%�&�PP��C��F��%��"��L��<��;�%��"��#��?��<��(Tr)

ORSAM Rapor No: 68J��&�PP�� F%��C��,��L>��%��"��#��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 69J��&�PP�� *��#�7�-��8�e(Tr)

ORSAM Rapor No: 70C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 10J��&�PP||*!�"��#��K�%��;��\�� #(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 71J��&�PP?��;%��7.��%#5�F��%��%#��5�\��K>�-��"��<#�#(Tr)

ORSAM Rapor No: 72J��&�PPL� ��^��;% �% ��(Tr)

ORSAM Rapor No: 73C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 11J��&�PP7��J ��7��#(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 74C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 12 J��&�PPF��K�@��%%��=��%=-��(Eng)

ORSAM Rapor No: 75C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 13J��&�PP��% ��#��(Tr)

ORSAM Rapor No: 76C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 14J��&�PP; ��F�� <��W��#�#��(Tr - It)

ORSAM Rapor No: 77J��&�PP7C��b��%��7��#��*��\�� %#�#��CQ�@�%��5��%��J ��"�%#��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 78LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��~J��&�PP��;%��">��7��7 #�%��7�# #�#��7 #�%��7�/�#�L��#�#(Tr)

ORSAM Rapor No: 79J��&�PP"��<��/��%��%� ��%��(Tr)

ORSAM Rapor No: 80J��&�PP�� *��#�7�-��8�k(Tr)

ORSAM Rapor No: 81C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 15J��&�PPC��?�/��7+@��% ��\�� #(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 82C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 16J��&�PPCQ�@�� \��%>�� +��-��7+@��% �(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 83�%#��&�PP��<��L� �b#��#�#��>��-��(Tr)

ORSAM Rapor No: 84LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��'�%#��&�PP��7/�#��[�� f��%��#�h��#�"��%��7+� ��U(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 85�%#��&�PP��\�� =%��\�@� ��5�C�<��J%��Q��#<�\�� %#��8��;��<��(Tr)

ORSAM Rapor No: 86�%#��&�PP?�/��< ��?��*��-��I�>=�%��">#%#��;��(Tr)

ORSAM Report No: 87 �%#��&�PP��*��=��[��@= ��7��@�>=��% ��U�(Eng)

36


ORSAM��

ORSAM Rapor No: 88�%#��&�PP*�� C�� <��X��Y�V�.��Y��Z(Tr)

ORSAM Rapor No: 89�%#��&�PP��<��[%��<�%��J��U��U(Tr)

ORSAM Rapor No: 90�%#��&�PP7�>��%#�#��;% �%��#�#��"��7� Q��7�>8;%��F�<��#�#�b��/��%��^��#�#��#�� <��(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 917��#��&�PP��7�>�C��"> #�#��#��L�%#��/��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 92 7��#��&�PP*�� ;= ��+�#�CQ�@��(Tr)

ORSAM Report No: 93LK�7��c ��K�%��=�\��-@��K�>�� P��.��&�PP��c+�� 7�� 5�C� ��@��+�� \��%%(Eng)

ORSAM Rapor 94: 7��#��&�PP��8[��%��7�@#�#��K��[��%#��#��7�@#%#(Tr)

ORSAM Rapor No: 957��#��&�P&�� 7�>�C=�#�Y�&(Tr)

ORSAM Rapor No: 967��#��&�PP�� *��#�7�-��Y��(Tr)

ORSAM Rapor No: 97L��&�P&�� *��#�7�-��Y�]�(Tr)

ORSAM Rapor No: 98C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 17L��&�P&�#�@#��% ��I��=��.<��#�#��/��;��<��J ��%�(Tr)

ORSAM Rapor No: 99L��&�P&��%��\� �� #�#��#��%��7/#��#�� %��\� ��-%�� L��#��"��<#��#X�� 87��#��&�PPZ(Tr)

ORSAM Rapor No: 100L��&�P&*��;% �% ��(Tr)

ORSAM Rapor No: 101LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��PPL��&�P&J�� ;/�� -%��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 102L��&�P&*��@��V� ��5�$%#��\�-/��.��U��J��Q ��#��#��#�L��X��Y�J�@Z

ORSAM Rapor No: 103L��&�P&*�� \� ��%��b��F��%��V�� 5�F��%��%#�7��<��7�%�� #<��#��*<#�#��C��7��(Tr)

ORSAM Rapor No: 104 LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��P&V�. �&�P&�#�#�<��7��+��%��^��C��X��Y�J�@Z

ORSAM Rapor No: 105V�. �&�P&*�� #��7�#��#��#��%��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 106V�. �&�P&*�� #��7�#��#��#��%��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 107V�. �&�P&F��%��%#��*��7�%%#�7/#%#��7�#��#��#��;�%��#(Tr)

ORSAM Rapor No: 108V�. �&�P&J��;<.��<�� #��#��XJ;�Z�?��(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 109V�. �&�P&��"��%��<��fC��h�CQ�@�%�(It)

ORSAM Rapor No: 110 LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��P`Mart 2012;��#��"Q�� (Tr)

ORSAM Rapor No: 111Mart 2012�� =��+� ��J��< ��C��C�#<(Tr)

ORSAM Rapor No: 112Mart 2012;��;%��I��=�� 7�%��% ��%��\� ��(Tr)

ORSAM Rapor No: 113 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 18Nisan 2012��@��7��>��@��-��@�� +��@(Eng)

ORSAM Rapor No: 114Nisan 2012�� 7��8�~(Tr)

ORSAM Rapor No: 115Nisan 2012��?��CQ�@�� #<��#��7/#%#��K�%��5�[#�% ��(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 116 LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��PeNisan 2012[��\�<#�#��#5��7� >#%#��\� ��"�%#��#(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 117Nisan 2012��%��" #�#��?��" #�#�� (Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 118 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 19 �#%�&�P&�F��8��8�J��-��%�.� ��7��(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 119 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 20 �#%�&�P&�CQ�@�%��?��<��#�#��7�< #�#��%#��7�/��m��>�� (Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 120 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 21 �#%�&�P&��% ��%��% ��?��<��&�P&�\�� /��(Tr)

ORSAM Rapor No: 121�#%�&�P&��%��"��%� ��*��%� ��"��X�=�b�#<�%#Z(Tr - Eng - Ger)

ORSAM Rapor No: 122 LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��Pk�#%�&�P&*�� #�"Q�� (Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 123 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 22Haziran 2012��%��?Q/��7��>�C��?Q/�\�� #�#��?��<��(Tr)

ORSAM Rapor No: 124��&�P&��7+��J��\��#�#��F@��%#��L��C�<�"#��(Tr - Eng - Fr)

ORSAM Rapor No: 125 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 23 ��&�P&�K�%��#��L� ��\�� %#(Tr)

ORSAM Rapor No: 126 LK�7��7�< #��#�\��@��#�K>��$��P��&�P&"��b��/��%��#�^��$� ��(Tr)

ORSAM Rapor No: 1277��% �%�&�P&�� (Tr)

ORSAM Rapor No: 128 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 24 J��&�P&�?��V� ��#��8�C��%�J��%-�.� ��?��<��(Tr - Rus - Eng)

ORSAM Rapor No: 129 C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 25 J��&�P&�C��%8�� %#�;<.��\�� +��(Tr - Rus - Eng)

ORSAM Rapor No: 130��b��%��%#��&�P&(Tr)

ORSAM Rapor No: 131C,7I��J7�*$�JK$7�*L$7,�Rapor No: 26f�=��=��c��h��?��>�� %��+�\�% ��%��%#��&�P&(Eng)

ORSAM �� 37


��%��.�� LK�7��C<��#�\��+!��!��=�C��7� ��#<#�� L��^5��%��C��J�% � �%��/!��!��%��7��%�� LK�7��#<��#5��=��C��*� �� Q��8�C�� ^��%� �%��/!��!��#��L�� LK�7��#<��#5�L� ��8�F��%��%#�7� ��^��%� �%��/!��!�� LK�7��#<��#5�L� ��J��8�7+�� >��^��%� �%��/!��!��=�� V=�� LK�7��#<��#5�L� ��8�?��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��/!��!�� LK�7��#<��#5�L� ��8�L��^��/!��!�;�%��X��Z�� LK�7��#<��#5�7��%�.�.�� LK�7��#<��#5�L� ��"��!��/!��!��= �J�� LK�7��#<��#5�L� ��8�7=��J��^��%� �%��"��!��/!��!�C�� LK�7��#<��#5�L� ��8�"#��#�#��C��# �^��%� �%��F��%��%#�;��<��CQ��/!��!�I� �� LK�7��F��#5�7��%5�J��[�.��^��%� �%��!�7.��=�7�%=�� LK�7��#<��#5�L� ��8�LK�7��K��%��%��!�$�%��=��%��b�� LK�7��#<��#5�L� ��J��I=��%�� LK�7��L� ��#<��#5�� !�\� ��%.��@�^��%� �%��!��#<�� LK�7��#<��#5�L� ��8�?� %��^��%� �%�5��%��_��CQ��!�m��$��J�� LK�7��#<��#5��J�� ?��!�"<��#�� LK�7��#<��#5�7��%�8�LK�7��C�<��%��%�5��#�@#��% �8��%�^��!��@�� ^�%��!��"�� LK�7��#<��#5�7��%�7�!�7%�#=��J�.<�7/#�� LK�7��#<��#5�J��_��8��\#��7�#�� LK�7��#<��#5�L� ��8�L��^�F��%��%#�;��<��CQ��W��b�#�� LK�7��#<��#5�7+��8�LK�7��7� ��X��@%��Z��%��%��C��@�� LK�7��F��#5�L� ��$��?�� LK�7��;��%��%��<�� LK�7��J�.��X*��Z��%��%��L ��L�=�� LK�7��F��#5�L� �� LK�7��F��"��#��#%#5�L� ��$�.= �� LK�7��F��"��#��#%#5�L� ��F��b�� LK�7�5�L� ��,��/@�� LK�7�5�L� ��\��_��F+��Q�@�� LK�7�5�L� ��?Q��J�.<�� LK�7�5��7%�#�� LK�7�5�L� ��m�._��W�� LK�7�5�L� ��_��7�� LK�7�5�L� ��

��!��.�J�� LK�7��7�< #��#�\��@��#��>�� F��#��!��+��#�#/�� LK�7��7�< #��#�\��@��#��>�� F��#��J��?�� LK�7��7�< #��#�\��@��#�b��7�%�� LK�7��7�< #��#�\��@��#�

�� !��"�"#"��!�;%�� 7.�� *��#< #�J%��C<��#�\��+!��!�� 7� <�� LK�7��.��%��%�5��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#�\��+!��!�K�� K�%�C��7��%��b�#<��#�J�% � �%�5�� Q��"��#��#%#�\��+!��!�W� ��$�� K�%�C��7��%��b�#<��#�J�% � �%�� Q��!�7.��=�7�%=�� LK�7��#<��#5�L� ��8�LK�7��K��%��%��%��7�%�� C\��C�I��5�J��_��?��@�� Q��\��+!��!��=�C��7� ��#<#�� L��^5��%��C��J�% � �%��\��+!��!�7= �7�� J%��C��#5�;% �.��^��%� �%��\��+!��!��7!�$�� *��#��7��C��/�� % �<�#�"��#��#%#�\��+!��!��7�#�� F��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#�\��+!��!�7��7�%�� ;% �.��^��%� �%�5��=�CQ��C��/��=.�� 7�� F��%��%#�b�#<��J�% � �%��C<��7�� % ��;<��%#�?�� ,�� ?�� X��Z�\��+!��!��% +�7�#�� %�^��%� �%��K�� Q��/!��!�J�%��7�#��#�� C�� ^��%� �%��K�� Q��"��#��#%#��[��.��@= �?�� "<��"�#<�� C��/�5��#<�<��J%��C��#�\ �� L� ��F��#�\��+!��!��%��C��#�� L��^5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#�\��+!�7+ .��\%=�� % ��C #�7%�7�< #��#��C<��#�* #��C�� ;��J��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��7��>�C��CQ��\��+!��!�;��%�C�� C��&e!��Q�� "��!��/!��!�J�%��C<�� ^��%� �%�5��F�< #��;<�� =��%��CQ��C<��#��!��7�� L�� K�%��=�I�� C<��#��C� �#�� *��C%#��%��C<��#�C�.��%�C�� L� ��#<��#��+��+��=�� % ��I��=��.<��#�#�� _��7�< #��C<��"��#��#%#�

38


ORSAM��

\��+!��!�7��C�� \��%�7��%��/!��!��% +�C�� C<.��#�� 7�<��?��"��#��#%#��!��%��I�>�� ;/�<��C��#�#��% �<��"��#��#%#�J!��L�@��J�@��I��%�� &`!�� #�W��b�#�� LK�7��#<��#5�7+��/!��!�� b��>�� %�^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#�b� ��b� �� ?�� XL� ��Z�\��+!��!�?Q�=��b� ��%�� "��C<��#��!��#<�� LK�7��L� ��#<��#5�?� %��^��%� �%�5��%��_��CQ��\��+!��!�W��J��@�� ;��J��^��%� �%�5�J��CQ��\��+!��!�I��J�%�� C<.��#��7 ��7�< #��C<��#�\��+!��!�b��#�J�=�� 7��^��%� �%�5�7��>��>��#�7�< #��F@��"��!��/!��!��= �J�� LK�7��L� ��#<��#5�7=��J��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#��!�7��%��[�=�� C�� ^��%� �%�5��%� �C��[�� %��#��!�[�=��7=��$�� L�+��^��%� �%��;%��b�#<��"Q�� %��7�!�7%�#=��J�.<�7/#�� LK�7��#<��#5�J��_��8��I�� ?Q�� *��J��[#� ��W�� ?Q�� CL�7V�J%��?��L%��?Q�%�� C�I��$7CFIIL�� Q��?Q�%�� C�� 7��^��%� �%�� ^�%��\��+!��!��=��7�� *��#��7��C��/�� % �<�#�$�� J��C��/��.�.�� LK�7��#<��#5�L� ��/!��!�\#��;>�� C�� ^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��!��;%�� LCC�J��_��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��\��+!��!�7��<�� >�� /!��!�;�%��X��Z�� LK�7��#<��#5�7��%��/!��!��%��7��%�� LK�7��#<��#5��=��C��*� �� Q��8�C�� ^��%� �%��/!��!�V�� #�� #�#��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��/��/�� W��+��?��"��#��#%#��/!��!�$��+��%�� J��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��;%�� J�� C��C<��#��#<��#�\��+!��!��!�,� +��=�� [ �=�^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#�"��!��/!��!�V.��<�� LCC�J��_��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��/��!�J��+�� #�#/.�� b��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#�\��+!��!�7��%�� K�%8��^��%� �%��XC�<��Z�\��+!��!�J��.<�� #�#��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#�\��+!��!��>��/�� ^��%� �%�5�L� ��7�< #��#�J�% � �%��7�%�� \�?�5"��<��!��#�� *��I�>=�%��%��%��;�� W�+#�C<��#�\��+!��!��% +��.�� L��^��%� �%��F��%��%#�;��<��CQ��C<��#�7�!��#�#/�� J�� C��C<��#��!��?��@�� %��W�+#�\��_��XC�<��Z�\��+!��!��%�7��7��%d�� C�� ^��%� �%��K�� Q��\��+!��!��=��$��>�� J��%�^��%� �%��;;C[�� ^�%��/!��!��#��L�� LK�7��#<��#5�L� ��8�F��%��%#�7� ��^��%� �%��\��+!��!�b#�� 7��^��%� �%��%��C��@��[�� %��F��%��%#�;��<��CQ�� /�� ?��% �<�#��=��$�� C�� _��7�< #��C<��#��/!��!�� LK�7��L� ��#<��#5�7+�� >��^��%� �%��!�C=�#��\�=�� LCC�J��_��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��\��+!��!�W�� \�� \ �@��%��^��%� �%��X\ �@��%�5�K�%�[��%��Z��/!��!�[#� �\�� <�� ?��^��%� �%��F��%��%#�;��<��CQ��5��^K��L"�?�� "��#��#%#�\��+!��!��>=�� /�� W�+#�?�� !�"<��#�� LK�7��#<��#5�7��%�8�LK�7��C�<��%��%�5��#�@#��% �8��%�^��!��@�� ^�%��J�%��#�� W�X��5*��Z�"��!��/!��!�C�� LK�7��L� ��#<��#5�"#��#�#��C��# �^��%� �%��F��%��%#�;�<��CQ��/!��!�;.�=�� K�@�� %�I��@��X,��5�C��<��#�Z��!�7��%�� =�� !�\� ��%.��@�^��%� �%��XK�%�[��%��Z�j=�� ,�.��I�� C<��#��!�*��% �� K�%�� _��7�< #��#��5��8L� ��7�< #��#��%%#�F��#��/!��!��=�� V=�� LK�7��L� ��#<��#5?��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��\��+!��!��"#��V=�� ?��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��=�� V�� J��_��F��#��/!��!�L� ��#%�� L��^5�F��%��%#�;��<��CQ��\��+!��!�J�� L��^5��#.�#%��>�%��K�� Q��"��#��#%#�\��+!��!��.�� ;��^��%� �%�5�;� �%��;��C��[�� %��#��!�?Q�� J% �*�% � � ��b�#<��#�� Q��/!��!�� LK�7��L� ��#<��#5�L��^5�F��%��%#�;��<��CQ��!�K@#>�W�� &�&`��@�%��"#�� Q��!�J��W�%�� W��\�>�� Q��XK��5; �Z��!�F�� F�� ;% �.��^��%� �%�5�;�%��>��C��\��+!��!�W ��"@�� !�\� ��%.��@�V�=��\�� %�� 5�� !�\� ��%.��@�^��%� �%��XK�%�[��%��Z��!��"�� LK�7��7��%��#<��#�L%��?Q�%�� C�I��$7CFIIL�� Q��

ORSAM �� 39


��?Q�%�� C�� 7��^��%� �%�� ^�%�\��+!��!��=��7�� *��#��7��C��/�� % �<�#��.�.�� LK�7��L� ��#<��#��$�� J��C��/��/!��!�\#��;>�� C�� ^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��!��;%�� LCC�J��_��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��/!��!�;�%��X��Z�� LK�7��#<��#5�7��%��/!��!��%��7��%�� C�� ^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��/!��!�V�� #�� #�#��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��/��/�� W��+��?��"��#��#%#�X��Z��/!��!�$��+��%�� J��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��\��+!��!��!�,� +��=�� [ �=�^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#��"��!��/!��!�V.��<�� LCC�J��_��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��/��!�J��+�� #�#/.�� b��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#��\��+!��!�7��%�� K�%8��^��%� �%��XC�<��5��#�@#��% �Z��\��+!��!�J��.<�� #�#��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#��\��+!��!��>��/�� ^��%� �%�5�L� ��7�< #��#�J�% � �%��7�%�� \�?5�"��<��!��#� *��I�>=�%��%��%��;�� W�+#�C<��#��\��+!��!��% +��.�� L��^��%� �%��F��%��%#�;��<��CQ��C<��#\��+!��!��%�7��7��%d� C�� ^��%� �%��K�� Q��\��+!��!��=��$��>�� J��%�^��%� �%��;;C[�� ^�%��/!��!��#��L�� LK�7��#<��#5�L� ��8�C�� ^��%� �%��\��+!��!�b#�� 7��^��%� �%�5��C[�F��%��%#�;��<��CQ�� /�� I��=�� C�� C��/�%��/!��!�� LK�7��L� ��#<��#5�7+�� >��^��%� �%��;� �% �CQ��!�C=�#��\�=�� LCC�J��_��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��\��+!��!�W�� \�� \ �@��%��^��%� �%��X\ �@��%�5�K�%Z��/!��!�[#� �\�� <� ?��^��%� �%��F��%��%#�;��<��CQ��5��^K��L"�?�� "��#��#%#\��+!��!��>=�� /�� W�+#�?�� !�"<��#� LK�7��#<��#5�7��%�Y�LK�7��C�<��%��%�5��#�@#��% �8��%�^��!J�%��#�� W�8�X��5�*��Z��!�C�� LK�7��L� ��#<��#5�7 ��^��%� �%��/!��!�;.�=�� K�@�� %�I��@��X,��5�C��<��#�Z��!�7��%�� =�� !�\� ��%.��@�^��%� �%��XK�%�[��%��Z��j=�� ,�.��I�� C<��#��!�*��% �� K�%�� _��7�< #��#��5��8L� ��7�< #��#��%%#�F��#��/!��!��=�� V=�� LK�7��L� ��#<��#5�?��^��%� �%��F��%��%#�;��<��CQ��\��+!��!��"#��V=�� ?��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��=�� V�� J��_��F��#��/!��!�L� ��#%�� L��^5�F��%��%#�;��<��CQ��\��+!��!�J�� L��^5��#.�#%��>�%��K�� Q��"��#��#%#��X��IZ\��+!��!��.�� ;��^��%� �%�5�;� �%��;��C��[�� %��#��!�?Q�� J% �*�% � � ��b�#<��#�� Q��X7C�Z��/!��!�� LK�7��L� ��#<��#5�L��^�F��%��%#�;��<��CQ��!�K@#>�W�� &�&`��@�%��"#�� Q��!�J��W�%�� W��\�>�� Q��XK��8; �Z��!�F�� F�� ;% �.��^��%� �%�5�;�%��>��C��\��+!��!�W ��"@�� !�\� ��%.��@�V�=��\�� %�� 5�� !�\� ��%.��@�^��%� �%��XK�%�[��%��Z��!��"�� LK�7��7��%��#<��#�

��$��%"��$&$#��'�' ��"�"#"��=�C��7� ��#<#�� L��^��C�� 7�%�� #<�<��C��#�#�� _��7�< #��C<��#��7�#�� F��^��%� �%��;��7 �� C�� ^��%� �%��K��>�C�� L��^�� ,��J��^��%� �%��XC��<��#�Z�[!�?��@��?�%�� W�� ^��%� �%��X7C�Z�[d��?��@�%�� ,��J��^��%� �%��XC��<��#�Z�7=�� !�� %�^��%� �%��K��.�%�=�� !�7��d%�^��%� �%��XC��<��#�Z�K�%��%�� I� �^��%� �%��XC��<��#�Z�C=@ �� =��^��%� �%��XC��<��#�Z�\� �� ?��@��%��^��%� �%��X7C�Z�J��>=�� =��^��%� �%��XC��<��#�Z�

��$��%"��#�(�'�' ��"�"#"\��+!��!��=�C��7� ��#<#�� L��^��%��C��J�% � �%��%��.�� LK�7��C<��#��/!��!��%��7��%�� C�� ^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��"��!��/!��!��= �J�� LK�7��#<��#5�7=��J��^��%� �%�5�F��%��%#�;��<��CQ��C<��#



ORSAM

FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOGLU’S VISIT TO KIRKUK

Rapor No: 132, Nowember 2012


ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİCENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

ORSAMcenter for mıddle eastern strategıc studıes

ISBN: 978-605-4615-30-8

ORSAM Report No: 132

November 2012

FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOĞLU’S

VISIT TO KIRKUK

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU’NUN

KERKÜK ZİYARETİ

Ankara - TURKEY ORSAM © 2012Content of this report is copyrighted to ORSAM. Except reasonable and partial quotation and exploitation under the Act No. 5846, Law on Intellectual and Artistic Works, via proper citation, may not be used or re-published without prior permission by ORSAM. Assess-ments expressed in this report reflect only the opinions of its authors and do not represent the instiutional opinion of ORSAM.

Strategıc Informatıon Management and Indepentdent Thought ProductıonORSAM

center for mıddle eastern strategıc studıes

CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

HistoryIn Turkey, the shortage of research on the Middle East grew more conspicuous than ever during the early 90’s. Center for Middle Eastern Strategic Studies (ORSAM) was established in Janu-ary 1, 2009 in order to provide relevant information to the general public and to the foreign policy community. The institute underwent an intensive structuring process, beginning to con-centrate exclusively on Middle affairs.

Outlook on the Middle Eastern WorldIt is certain that the Middle East harbors a variety of interconnected problems. However, ne-ither the Middle East nor its people ought to be stigmatized by images with negative connota-tions. Given the strength of their populations, Middle Eastern states possess the potential to activate their inner dynamics in order to begen peaceful mobilizations for development. Respect for people’s willingness to live together, respect for the sovereign right of states and respect for basic human rights and individual freedoms are the prerequisities for assuring peace and tranquility, both domesticalhly and internationally. In this context, Turkey must continue to make constructive contributions to the establishment of regional stability and prosperity in its vicinity.

ORSAM’s Think-Tank ResearchORSAM, provides the general public and decision-making organizations with enlightening in-formation about international politics in order to promote a healtier understanding of interna-tional policy issues and to help them to adopt appropriate positions. In order to present effective solutions, ORSAM supports high quality research by intellectuals and researchers that are com-petent in a variety of disciplines. ORSAM’s strong publishing capacity türansmits meticulous analyses of regional developments and trends to the interested parties. With its web site, its books, reports, and periodicals, ORSAM supports the development of Middle Eastern literature on a national and international scale. ORSAM supports the development of Middle Eastern literature on a national and international scala. ORSAM facilitates the sharing of knowledge and ideas with the Turkish and international communities by inviting statesmen, bureaucrats, academics, strategicts, businessmen, journalists, and NGO representatives to Turkey.

www.orsam.org.tr

Bilgay DUMAN

He was born in 1983 in Ankara. He has been carrying on his doctoral study at Abant Iz-zet Baysal University, Department of International Relations Ph. D Program since 2011. He wrote his postgraduate thesis on “The Turkmen and Kirkuk in post-Saddam Period”. His articles and interviews have been published in various media agencies and organiza-tions, on national and international press. In addition to a great number of conferences he attended, he has frequently carried out field studies in the Middle East, and also he took part in international watchdog teams and served as UN electoral watchdog during the elections in Iraq and Afghanistan. He continues to serve as a Middle East Specialist in ORSAM.

4 ORSAMReport No: 132, November 2012

PRESENTATION

As ORSAM, we strive to handle the subjects, which are quite important both due to its being in the area of interest of Turkey in terms of its foreign policy, due to its capacity of affecting the region and also due to the internal political structure of the Middle East, in all seriousness through all studies we carry out on Middle East. We believe that the studies we carry out through the information we obtain on site and at first hand will help better understanding Iraq.

Our report entitled, “Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit To Kirkuk” aims at putting for-ward all details related to Ahmet Davutoğlu’s visit, as he has been the first Foreign Minister of the Republic of Turkey to visit Kirkuk after 36 years. This report, which is related to the Kirkuk visit of Foreign Minister Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, was also enriched by visual materials in order to commit the visit considered as a milestone to memories.

In addition to this, due to the importance of Kirkuk in Turkish foreign policy, the visits paid by Turkey to Kirkuk are presented also with the documents. Thus, it is thought that this report will help better understand the importance of Ahmet Davutoğlu’s visit to Kirkuk. On the other hand, a collective knowledge on Turkey’s interest in Kirkuk was also formed. We hope that this report will be a useful source for those who are interested in the subject.

Hasan KANBOLAT

ORSAM Director

ORSAM Report No: 132, November 2012 5

Contents

Presentation ..................................................................................................................................................4

Abstract..........................................................................................................................................................7

Introduction ..................................................................................................................................................8

Brief History of Kirkuk ...............................................................................................................................8

Political Situation in Kirkuk from 2003 to 2012 ...................................................................................10

Turkey’s Interest in Kirkuk and Kirkuk Visits From Past to Present ...............................................16

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit to Kirkuk .........................................................................19

The Repercussions of Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Kirkuk Visit on Domestic and Foreign Politics of Iraq ......................................................................29

In Lieu of Conclusion: Turkmen Strategies ...........................................................................................31

FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOĞLU’S

VISIT TO KIRKUK


ORSAM Report No: 132, November 2012

Prepared by: Bilgay Duman ORSAM Middle East Specialist

FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOĞLU’S VISIT TO KIRKUK

ORSAMCENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

Abstract

- It is known that urbanization of Kirkuk was completed during the Assyrian period.

- Turkish dominance prevailed in Mosul-Kirkuk region, which was included in the territo-ries of Ottoman Empire by Yavuz Sultan Selim in 1517, until the Ankara Agreement signed in 1926.

- After Mosul, an Ottoman province, entered into the Iraqi domination, Kirkuk became an administrative unit at provincial status. Different policies implemented on Kirkuk province by all the administrations in Iraq changed the structure of Kirkuk.

- After the Ba’ath Party, which appeared with the discourse of “socialist Arab nationalism” in 1968, became dominant power in Iraq; assimilation policies were launched towards the non-Arab components in the country. This situation directly affected Kirkuk.

- The Iraqi invasion of the U.S. brought up Kirkuk to the agenda again. Today, considering the issues discussed within the political process in Iraq, it is seen that the crucial point is Kirkuk which has rich oil field.

- Kirkuk has a potential which could affect not only the developments in Iraq, but also the regional and even international politics.

- Turkey shows great sensitivity towards Kirkuk. One of Turkey’s sensitivities towards Kir-kuk is due to the presence of Turkmen population in Kirkuk.

- Playing an active role in status problem of Kirkuk especially after 2003, Turkey clearly expresses its view on pursuing the balance in Kirkuk at every platform.

- However, Turkey’s interest in Kirkuk is not only limited with its current policies. Turkish officials have strived to show their interest in Kirkuk and the local community as much as possible within the bounds of its policy and diplomacy. Even though it is not clearly known in the public opinion, many Turkish statesmen have paid visits to Kirkuk from past to pre-sent.

- Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Kirkuk visit on 2 August 2012 is the first visit made by Turkish officials since the then-Foreign Minister İhsan Sabri Çağlayangil’s visit in 1976. In addition, the fact that Davutoğlu paid this visit in a very critical period increases its importance.

8

CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIESORSAM

ORSAMReport No: 132, November 2012

Introduction

The Iraqi invasion of the U.S. in 2003 and violence almost became the symbol of this country. Following the war that took place in Iraq, the damage caused by the U.S. and Iraqi government under the name of “terror op-erations”, sectarian violence, power struggle and people’s fight to survive still carry on. Through the interventions in Iraq, the genes of the country were manipulated and its na-ture was destroyed. In this environment, the people lost the sense of confidence. This situ-ation has affected every field in Iraq. Consid-ering especially what has been taking place in political platform, the aforesaid situation is understood more clearly. The separation in Iraq comes into being in Kirkuk in its clear-est form. Even though a road map for Kirkuk was suggested in the constitution adopted in Iraq in 2005, the lack of political consensus culture in Kirkuk drags both the social base and the general policy of Iraq into a deadlock. Today, considering the issues discussed with-in the political process in Iraq, it is seen that the crucial point is Kirkuk which has rich oil fields. Almost all political issues ranging from the sharing of oil incomes in power struggle between the Iraqi Kurdish Regional Govern-ment (KRG) and the central government, to federalism in the status of peshmerga forces and to elections are all locked on Kirkuk. From this point of view, Kirkuk’s being de-scribed as a “miniature of Iraq” in a classi-cal saying makes sense. On the other hand, Kirkuk has a potential which could affect not only the developments in Iraq, but also the regional and even international politics. One of the countries to be affected most by this capacity is Turkey. As a matter of fact, Tur-key has a great sensitivity towards Kirkuk. One of Turkey’s sensitivities towards Kirkuk is due to the presence of Turkmen population in Kirkuk. Therefore, even during the periods when Turkey could not develop an effective policy for its close neighbors, Turkey’s inter-est in Kirkuk and the Turkmen population in the area remained at high level, and Turk-

mens and Kirkuk has never been forgotten. At this point, it would be good to shed light on the history of Kirkuk and Turkish officials’ historical visits to Kirkuk.

Brief History of Kirkuk

Mosul-Kirkuk region is known as the area where Assyrian State and the State of Babel, which are the two most important civiliza-tions of the ancient times, were established. It is known that the urbanization of Kirkuk was completed during the Assyrian period. The Mosul-Kirkuk region, which has been an important center since the ancient times, ap-peared as major cities of the Umayyads and Abbasids by maintaining its importance dur-ing the period of Muslim Empires.1 Kirkuk, which was known as a small settlement and a city that hadn’t gained importance yet dur-ing the Umayyads and Abbasids, became an important center of defense in terms of resist-ing against the threats to come from the east after the Ottoman Empire took the control of the region in 16th century. Turkish dominance prevailed in Mosul-Kirkuk region, which was included in the territories of Ottoman Em-pire by Yavuz Sultan Selim in 1517, until the Ankara Agreement signed in 1926. Mosul-Kirkuk region suddenly became the center of attention for the European states after the discovery of oil resources in mid-19th cen-tury, and in early 1900s Britain and Germany made attempts to establish their dominance in the region. While Germany maintained its influence in the administration of the Otto-man Empire, Britain encouraged the leaders of tribes in the region to revolt and strived to decrease the authority of the Ottoman Em-pire on the people.2

The Ottoman Empire, which fought in many fronts in World War I, went to war against Britain in Iraq. Although British forces were defeated, they could easily advanced against the Ottoman Army which remained weak due to the fact that the forces in Iraq were sent to other fronts with more violent fights. Kirkuk


FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOĞLU’S VISIT TO KIRKUK ORSAM

came under the British domination on May 7th, 1918. Following the World War I, the start of Turkish War of Independence and the Ar-mistice of Mondros weakened the the Otto-man forces in Kirkuk and Mosul. After the great victories gained in Anatolian territories, negotiations were launched in order to sign the peace treaty in 1922. However, as a result of disagreement between Turkish representa-tives and Britain, the arguments on the Iraqi border (Mosul-Kirkuk issue) were suspended and excluded from the Treaty of Lausanne signed on July 24th, 1923 and the issue start-ed to be discussed in the League of Nations. Striving to solve the domestic problems and defend the borders, the Republic of Turkey remained ineffective in discussions made on Mosul-Kirkuk issue within the League of Na-tions in 1924 and 1925. Due to the efficiency of Britain in the League of Nations, the de-cision issued was to Turkey’s disadvantage. In accordance with decisions of the League of Nations, Turkey had to seek a settlement with Britain. As a result of the “Treaty of Friendship and Good Neighborly Relations between Iraq and Turkey” which is known as the Ankara Agreement and which was signed between Turkey, Britain and Iraq on 5 June 1926; Turkey accepted to leave the province of Mosul to Iraq. The Article 14 of 18-Article agreement envisaged that 10 percent of the oil revenues from the region were to be granted to Turkey, which renounced all its rights re-lated to Mosul and Kirkuk, only for 25 years.3

The existence of oil in Iraq was found out af-ter New Zealander Mining Engineer William Knox, who worked for Britain, discovered the Baba Gurgur oil field in the neighbor-hood of Kirkuk in 1902. However, the first oil production in Iraq was launched with the first oil well drilled in Baba Gurgur in 1927. Because the oil pipelines to carry the oil pro-duced from the neighborhood of Kirkuk and Mosul to the oil terminals in Port of Tripoli in Lebanon and the Haifa Port in Israel could be completed in 1927.4 The oil revenue of 10 per cent, which started to be received in 1931,

continued to be received until 1951. After an-other payment in 1954, it was cut. However, there are different views on this situation. The general view suggests that all credits of Turkey was written off with a total payment of 500 thousand sterling Turkey received. On the other hand, the oil revenue to be received from Iraq was recorded in budget items until 1987.5

After Mosul, an Ottoman province, entered into the Iraqi domination, Kirkuk became an administrative unit at provincial status. Different policies implemented on Kirkuk province by all the administrations in Iraq changed the administrative, social and demo-graphic structure of Kirkuk. The population of Kirkuk increased 5 times due to the immi-gration between the years 1919 and 1968. It is known that some 39 thousand Kurdish im-migrants settled in Kirkuk between 1947 and 1957.6

After the Ba’ath Party, which appeared with the discourse of “socialist Arab nationalism” in 1968, became dominant power in Iraq; as-similation policies were launched towards the non-Arab components in the country. Ac-cordingly the Ba’ath regime, which particular-ly targeted the northern Iraq, limited the size of territories that Turkmens can own with 300 decares through the Agrarian Reform Law enacted in 1970.7 Although various cul-tural rights were granted to Turkmens, some Turkmen villages and towns were destroyed and some of their names were changed. Turk-mens were forced to migrate. Hundreds of thousands of Arabs were settled in Turkmen areas. Besides, it was forbidden for the Turk-men to speak Turkish in public places, and even those who spoke in Turkish were pun-ished.

Within the scope of “Arabization” policy of the Ba’ath Party, it was decided to nationalize and disappropriate the lands and properties in Kirkuk between 1975 and 2001. The personal lands in Kirkuk were disappropriated and na-

10



tionalized in accordance with the decisions and numbered 336, 369, 398; decision dated 1976 and numbered 53; decision dated 1977 and numbered 222; decision dated 1978 and numbered 974; decision dated 1980 and num-bered 1554; decisions dated 1981 and num-bered 12, 126, 181, 1391 and 183; decisions numbered 730 and 1081; decision dated 2000 and numbered 117; and the decision dated 2001 and numbered 137. Within the frame-work of the aforesaid decisions, Turkmen and Kurdish settlers were evacuated from certain regions and they were forced to migrate to southern cities of Iraq. On the other hand, the Arab population was settled in the areas that were nationalized, and dwellings were built with the promotion of government, and the agricultural lands that were subdivided again were shared out amongst the Arab population settled in Kirkuk. Some lands and properties, on the other hand, were disappropriated on the ground that they would be used for the public weal. Besides, between 1975 and 1988 the villages where Turkmens were densely populated such as Beshir, Yaychi, Turkalan, Bulova, Kumbetler, Leylan, Yahyava were ei-ther completely evacuated or most of the ag-ricultural lands were nationalized.8 During the Saddam Hussein period, it was forbidden for Turkmens and Kurds to purchase real es-tate.

On the other hand, in accordance with the resolution of the Iraqi Revolutionary Com-mand Council, dated 29 January 1976; the area of Kirkuk province was reduced, and the administration of Tuz Khormato was annexed to Seladdin Province, Altunkopru sub-district was annexed to Erbil, Chemchemal District was annexed to Sulaimaniyah and Kifri was annexed to Diyala provinces.

During the Ba’ath regime and Saddam Hus-sein period, there were even massacres in Kirkuk. In 1970, lots of Turkmens were put in prison, exiled and executed with no reason. One of the worst examples are those which took place in 1980. On 16 January 1980, the

prominent Turkmen figures were arrested, put in prison and executed. The Altunkopru Massacre which took place in 1991 is another heartbreaking example of dictator practices of the Saddam period.

Despite all that happened, the people in the area could preserve their identities. Especially Turkmens’ love and commitment to Turkey continued at same level. In fact, as perceived by the Ba’ath regime and among Turkmens, being Turkic was equated with the commit-ment to Turkey. Therefore, Turkey has always been a dream “homeland” for Turkmens. On the other hand, Turkish foreign policy took shape both with the ideological polarizations of the Cold War order and also with the ne-cessities of regional conjuncture. Therefore, Turkey could not pay enough attention to the components with the same origin in neigh-boring countries. However, thanks to those who migrated to Turkey for economic, social and political reasons in order to protect them-selves from the practices of the Ba’ath regime, Turkey’s relations with the region have never been ended.

After the Gulf War in 1991, a rapid increase is observed in Turkey’s Iraq policy with the no-fly zone in northern Iraq. The presence of Turkey in northern Iraq as a peace-maker force brought along Turkey’s influence in this area and thus Turkey could shape the politics in northern Iraq. This region provided a liv-ing space for the opponents of Saddam Hus-sein and a large number of political parties and non-governmental organizations started to become active in the region.

Political Situation in Kirkuk from2003 to 2012

Before the U.S. entered in Iraq in 2003, an agreement was reached on Kirkuk as a result of the meetings held in Ankara, and it was decided not to let any armed force in Kirkuk other than the U.S. troops. However, right af-



ter the fall of Baghdad on 9 April 2003, pesh-margas of KDP and PUK entered in Kirkuk along with the U.S. troops. The peshmarga forces which settled in Kirkuk set land and register offices on fire, seized the records, plundered the Kirkuk Museum and destroyed the Turkmen cemeteries.9 Turkish authorities expressed their concern on the permanent stay of Kurds in Kirkuk. Then-Foreign Min-ister Abdullah Gül called the then-U.S. Sec-retary of State Colin Powell and demanded a guarantee on the removal of Kurdish groups from Kirkuk by reminding him of the promise that Turkey’s interests would be preserved. On the other hand, it was announced that Turkey decided to send a military observer mission to Iraq for a site survey.10

In 2003, Peshmarga forces seized the records of the land and register offices in Kirkuk.11

The memorandum, which was signed under the name of “Redeployment of Peshmarga Forces” on 17 May 2003 between the U.S., KDP and PUK, and which enabled the pesh-marga troops to exceed the line described as “Green Line” indicating the borders of KRG, ignited the wick of opposition. According to this memorandum, it was decided to settle 2545 PUK, 3445 KDP members in Mosul, Kirkuk, Seladdin and Diyala in order for pesh-marga forces to “help the U.S. troops in fight against terrorists”. The KDP and PUK forces, on the other hand, were deployed in the ar-eas which are located out of the KRG borders and put forward by the Kurdish groups of

their own with the help of the U.S.12 Kurds, who took the control of Kirkuk by using the efficiency of peshmergas through the help of the U.S., settled the Kurdish population from other regions and neighboring countries (especially from Syria, Iran and Turkey) in Kirkuk. However, before entering in Iraq on February 2003, the U.S. held a meeting with Iraqi, Kurdish and Turkmen leaders in An-kara through Zalmay Halilzad, ambassador at large of the U.S. President George W. Bush; and a memorandum of understanding was signed at the end of this meeting. Ali Tuygan, Undersecretary of the Turkish Ministry of Foreign Affairs, also attended the meeting. At the end of the meeting, a 7-article agreement was signed. This agreement envisaged to let neither civilian nor military forces from either sides (Turkmens and Kurds) in Kirkuk, to al-low only the intervention of the U.S. troops in the city, to prevent any civilian or military movement to Kirkuk by coalition forces, and to abide by the territorial integrity of Iraq. However, Kurdish groups did not adhere to the agreement and entered in Kirkuk right af-ter the fall of Baghdad on 9 April 2003. The population of Kirkuk which was 830 thou-sand people in 2003 almost reached 1,5 mil-lion in 2012 with the immigrations in Kirkuk.

Increasing their influence in Kirkuk after 2003, Kurds took the control of 23 of 24 Di-rectorates of Service under the administra-tion of Kirkuk provincial council which had been under the control of Turkmens before, and only Kirkuk Provincial Directorate of Education was left to the Turkmen adminis-tration.

The Kirkuk Provincial Council was cre-ated through an organization by the U.S. in early 2003. Among the ethnic groups living in Kirkuk was envisaged a joint administra-tion. This situation turned into the domina-tion of Kurds in action. The elections were troublesome due to the biased attitudes of the U.S. For the elections, thirty nine-person list of candidates was prepared for each group

12



in which six people would be elected each from Turkmens, Arabs, Kurds and Assyrians who live in Kirkuk. Then, 24 members of the Kirkuk Provincial Council were elected from the 156-person list created. 12-member ‘in-dependent’ list which was submitted to the approval of the U.S. administration in Iraq among the 144 candidates that the U.S. des-ignated as an ‘independent’ delegate among the leaders of tribes and businessmen from Kirkuk. The then-U.S. Commander General Reymond Odierno in Iraq designated 6-per-son independent candidates in provincial council among the 12 independent members. However, Turkmens and Arabs objected to the fact that the majority of 144 delegates, elected in a way that the U.S. designated the independent delegates, and the 5 out of 6 in-dependent representatives were composed of Kurds.13 Despite the objections, Odierno ap-proved the decision. The provincial council that was designated afterwards elected the governor, deputy governor, and the speaker. The 30-member provincial council elected Kurdish Abdurrahman Mustafa as governor.14 Although Turkmens and Arabs were elected as deputy governors, both groups protested the biased attitude of the U.S. and did not ac-cept this position.

As a result of the elections held on 15 Decem-ber 2005, the Kurdish dominance in Kirkuk Provincial Council increased. The number of Kurdish members in 41-member provincial council, which has the power to take decision related to the internal control of the Kirkuk province, increased to 26. Turkmens won 9 seats, while Arabs won 6 seats.

In the Article 140 of the Iraqi Constitution adopted with a controversial referendum car-ried out on 15 October 2005, a process was planned to find a solution to Kirkuk problem. After the necessary arrangements (normal-ization and census) were made, it was envis-aged to make a referendum by 31 December 2007. It is thought that what is meant by the “normalization” here should be explained.

Normalization, which is the starting point of the process, aims at the return of those who were forced to migrate from Kirkuk during the Saddam Hussein period, and at compen-sating the injustices. During the period of Saddam Hussein, approximately 11.800 peo-ple migrated from Kirkuk. Arabs, who were brought especially from southern Iraq, were settled in the places of those who were forced to migrate. The normalization aims at return-ing the families who were forced to migrate and those who immigrated to Kirkuk back to their places, and compensation is paid with this goal. However, the disputes on properties in Kirkuk still continue. A law was enacted in 2004 to solve the property conflicts, and then this law was amended in 2006 and 2009. Approximately 46 thousand lawsuits were filed regarding the disputes on properties in Kirkuk between 2004 to 2012. Only the files presented in 2006 were examined until 2012. Therefore, it expected that the legal arrange-ments related to the disputes on properties in Kirkuk will take years. Besides, within the scope of the normalization, the Kurdish pop-ulation settled in Kirkuk after 2003 should be removed from Kirkuk and the Kirkuk popu-lation should turn back to its natural order. However, the commission could not complete the mission required, and thus Kirkuk refer-endum could not be held. As any referendum had not been held in Kirkuk by 31 December 2007, the Article 140 lost its validity. So it was removed.

Within the process, Turkmen and Arab mem-bers in Kirkuk Provincial Council boycot-ted the Council on the ground that Kirkuk was “Kurdified” and that their rights were overridden. Besides, the U.S. which took the charge in the country after its invasion of Iraq in 2003, did not intervene in the problem in Kirkuk until 2008. However, the causes stat-ed below led to the U.S. intervention in the Kirkuk problem:

- Increasing demands of Kurdish groups,- The fact that Kirkuk problem is the origin

of all conflicts in Kirkuk,



- The sensitivities of the countries in the re-gion,

- The increase in the number of attacks car-ried out by the terrorist organization PKK against Turkey from the northern Iraq, and the operations carried out after the memo-randum allowing the military intervention in northern Iraq issued by the Grand Na-tional Assembly of Turkey with Turkey’s determination in getting rid of this threat,

- The fact that Iraqi government and almost all the political groups in Iraq see that Turkey is right about its concerns about Kirkuk,

- The increase of Iraqi government’s and all Iraqi political groups’ confidence in Tur-key,

- The rise of Turkey’s dominance in the Iraqi political process,

- The U.S.’ strive to develop proactive policy by changing its policy in Iraq.

In addition, the Kirkuk issue reached an inter-national dimension after the United Nations also intervened in the problem by making certain suggestions on Kirkuk.

While Kurds, claim that Kirkuk is their tradi-tional capital, insist on including the province in their autonomous region; Arabs and Turk-mens demand Kirkuk’s being under the con-trol of the central government. The fact that Kirkuk is an Iraqi province and the need for a joint administration in Iraq is accepted by almost all political groups in Iraq except for the Kurdish groups. The fact that especially Turkey and the countries in the region as well as the United Nations and the U.S. demand a consensus on solution offers related to Kirkuk launched a new process for Kirkuk. The United Nations offered a solution suggesting a shared governance among the groups liv-ing in Kirkuk (sharing the administration of Kirkuk among Turkmens, Arabs and Kurds at a rate of 32 per cent for each group, and 4 per cent for Christians). A similar decision was taken by the Iraqi Parliament. Also the Article 24 of the Provincial Council Election

Law, which was enacted on 22 July 2008 with the approval of 127 MPs among 140 MPs in the Iraqi Parliament, envisaged to share the administration in Kirkuk among three main groups and to give 32 per cent share for each group among these three main components (Arab-Kurd-Turkmen) and 4 per cent for Christians from the authority. What is meant by the authority was stated as the whole safety and civilian offices under a ministry or not, and it was also stated that this authority in-cluded three authorities (President of the Council -Governor- Deputy Governor), pres-idencies of the parliamentary commissions, and the public officials at each degree.

This plan which was suggested for Kirkuk could not be put into practice. Although local elections were held in Iraq on 31 January 2009, Kirkuk was excluded. Besides, it was planned to eliminate injustices by conducting a census in Kirkuk, to make voter lists according to the census, and to hold local elections in Kirkuk. Nevertheless, as the process envisaged in Kirkuk could not be put in practice, the local elections could not be held in Kirkuk and the administration carried on as it was. Turkmen and Arab members showed the unfair prac-tices of Kurds in Kirkuk as the reason, pro-tested the provincial council, and abdicated. Even though four separate commissions were formed until 2011 especially in order to solve the disputes on assets and to eliminate demo-graphic injustices in Kirkuk, the problems in Kirkuk could not be solved. This situation in-creased the sensitivity in Kirkuk.

On the other hand, after the tension between the Iraqi Turkmen Front (ITF) and Kurdish political parties that continued until some years ago, the relations Turkey developed with the Iraqi Kurdish Regional Government, the moderation in the attitudes of Kurdish groups, the rise of Turkmens in political field paved the way for the improvement and mod-eration of relations between some Turkmen and Kurdish political parties. As a matter of fact, Turkmen Hasan Turan’s taking over the

14



seat of Kurdish Rizgar Ali as the Chairman of Kirkuk Provincial Council on late May 2011 as a result of gradually developing rela-tions broke the ice in relations. Afterwards, in addition to the decision taken by the ITF, KRG’s enabling ITF to open an office in Erbil again carried the relations to a higher level. Following this period, the number of mutual visits between Turkmen and Kurdish political groups increased. However, the start of ap-proach between Turkmens and Kurds led to problems between Turkmen and Arab mem-bers who acted in unison especially in Kirkuk Provincial Council in political terms as of 2003. Particularly the transformation in the administration of Kirkuk province brought along the reaction of Arabs. This situation caused to the prejudice regarding that there is an agreement on Kirkuk between Turk-mens and Kurds. In fact, some political Arab circles put forward that Kurds and Turkmens reached an agreement on giving a bigger share to Turkmens in KRG in return for the annexation of Kirkuk to KRG with the sup-port of Turkey. This situation drove a wedge between Turkmens and Arabs who adopted a joint policy in Kirkuk until 2011. Despite the statements of Turkmen officials regarding no agreement was signed with Kurds, Arabs re-acted against Turkmens. Ethnic and religious groups in Kirkuk have been going through problems and even conflicts with each oth-er. The problems related to estate and land conflicts in particular trigger the tension in Kirkuk. On the other hand, it was stated that the Commission on Article 140 was formed again upon the decision of the Iraqi Parlia-ment as of September 2012. In fact, the Com-mission already started to carry out activities and the normalization policies gained mo-mentum. Accordingly, some Arab families who settled in Kirkuk during the Saddam Hussein period received their compensations and started to return to where they came from.

On the other hand, the conflict on Kirkuk between KRG and the Iraqi central govern-

ment still continues within this framework. Through the meetings held in Erbil in 2012, Kurds who have been hosting the anti-Iraqi Prime Minister Nouri Al-Maliki bloc also strive to maintain and reinforce the KRG gov-ernment. As a matter of fact, the visits paid to Kirkuk in the second week of May 2012 indi-cated the struggle between the Iraqi central government and KRG.

Paying a surprise visit to Kirkuk on 8 May 2012, Nouri Al-Maliki also held the Council of Ministers meeting here. After the meeting, the Government Spokesman Ali Al-Dabbagh stated that some decisions were taken related to Kirkuk. Nouri Al-Maliki’s paying a visit to a province of his country as an Iraqi Prime Minister is quite an ordinary situation. How-ever, both due to the characteristics of the city he visited and also due to the timing, it is more than an ordinary visit. Kirkuk constitutes a problem between the Iraqi central government and KRG as a result of Kurdish groups’ efforts to take the control of the city since 2003. Kirkuk has become a point of contention also between Turkmens, Kurds and Arabs living here. The unjust prac-tices and the disturbance of political and so-cial balance of Kirkuk caused by the Kurdish policies on Kirkuk after 2003 turned Kirkuk into a deadlock. In each political process in Iraq, Kirkuk has become a bargain and the parties that want to gridlock these processes have brought forward Kirkuk. Thus, almost none of the legal and political solution offers put forward to designate the status of Kirkuk since 2003 could not be put into practice. This situation turned Kirkuk into a “powder bar-rel”. As a matter of fact, especially in disputes and polarizations pursued over the prime ministry of Nouri Al-Maliki in Iraq in 2012, Kirkuk has become the new play field. During Nouri Al-Maliki’s visit to Kirkuk, the fact that helicopter and heavy armament vehicles and troops were brought to the city to provide the security grabbed the attention. Considering the extraordinary situation in Kirkuk; while



this situation could have been regarded as an ordinary precaution for a prime minister, the fact that these troops continued to minds.

Even though Kirkuk is still a province under the administration of the central govern-ment, the presence of peshmarga and the security forces of KDP and PUK in Kirkuk have took over the security control of the city. The majority of some 15 thousand-person Iraqi police force in Kirkuk is composed of Kurds. Therefore, the presence of Kurds in Kirkuk has been disturbing for other groups for a long time. The other groups have been demanding help from the Iraqi central gov-ernment on this issue. Although the central government sent additional security forces to Kirkuk in the past few months, peshmergas did not let these forces enter in the city. Why the security forces coming along with Nouri Al-Maliki have not still left the city is criti-cized. This situation caused to a new military tension on Kirkuk. While Kurdish Governor of Kirkuk Necmet-tin Karim, Arab Deputy Governor Rakan Sait and Turkmen Chairman of Provincial Council Hasan Turan took part in the welcoming cer-emony of Maliki’s visit to Kirkuk; the fact that only 16 ministers from the some 40-member cabinet participated in this ceremony grabbed the attention. While Kurdish ministers of the cabinet protested the aforesaid visit, it is known that some of the Sunni Arab ministers did not took part in the visit. Turhan Müftü, State Minister Responsible for Provinces and ITF member, participated in the visit and he was the only minister who sat at the same table with Maliki during the meeting Nouri Al-Maliki held in Kirkuk Provincial Council. In addition, the fact that one (Hasan Turan) of the other two people at the table other than Nouri Al-Maliki was also Turkmen is an emphasis on the Turkmen dominance in Kirkuk. The protest of Kurdish ministers to the aforesaid visit clearly showed the reaction of KDP in particular. The fact that Kirkuk Governor Necmettin Kerim, who is a PUK

member, went to welcome Nouri Al-Maliki grabbed the attention. It is known that PUK and KDP went through problems on Kirkuk, that PUK was not comfortable with the effi-ciency of KDP in Kirkuk, and that therefore PUK started to establish close relations with Maliki. The fact that Necmettin Kerim wel-comed Nouri Maliki might be considered as an exception to general rules of protocol.

Right after Nouri Al-Maliki’s visit, the min-isters of KRG also paid a visit to Kirkuk on 9 May 2012. The same day, in a statement made by Mesrur Barzani, who is the Head of KRG Intelligence Agency (Parastin) and also the son of KRG Leader Massoud Barzani, said that Nouri Al-Maliki’s entering in Kirkuk with heavy weapons would not split Kirkuk from “Kurdistan” and thus the showdown turned into a discourse. As insistently highlighted by Turkmen offi-cials, the lack of force to protect Turkmens in Kirkuk and the insufficiency of existing gov-ernmental forces lead Turkmens to be affect-ed most by violence. Even if Turkmens may not be directly targeted, Turkmens that are the most defenseless among others in Kirkuk are the most affected ones. In addition to se-curity forces of the Iraqi central government in Kirkuk, there are also peshmerga and secu-rity forces of the Kurdish parties. Those forc-es can easily protect Kurdish neighborhoods. It is known that Sunni Arab tribes also have armed forces of their own. Sunni Arabs con-stitute the majority of Sahwa forces, which are the local forces formed to fight against Al-Qaeda. It is known that there are approxi-mately 7 thousand Sahwa members in Kirkuk. Turkmens do not have such a force. The rate of Turkmens within the security forces of the Iraqi government is less than other groups. Therefore, some problems are observed in protecting the Turkmens districts; and the areas where the acts of violence are observed most might be listed as the Turkmen districts such as; Tisin, Baghdad Road.

16



The rise of political tension and concerns about the security also lead to the rise of ten-sion in Kirkuk. In this context, maybe the most moderate and rational statement came from Ershad Salihi, Head of ITF and Kirkuk MP. He stated that Kirkuk should not be the subject of political dispute between the Iraqi central government and KRG, and that there should be a political consensus envisaging equal access of all segments living in Kirkuk. It is believed that it is not possible to solve the Kirkuk problem through legal means anymore, and that an administrative solution equally shared among political parties repre-senting the Kirkuk population could be use-ful. While it is obvious that the showdown in Kirkuk has given damage to each segment in society, it might be suggested that maybe Turkmens are the ones that will be affected most. The groups other than Turkmens have their own armed forces to protect themselves. In any conflict to take place in Kirkuk, Turk-mens might be alone or divided between Arabs and Kurds. Therefore, the tension in Kirkuk will negatively affect Turkmens most. From this point of view, the deadlock in Kirkuk should be eliminated as soon as pos-sible. Kirkuk might reach the boiling point if the process in the province is not improved. In Kirkuk Property Claims Commission, only some 5 thousand of approximately 46 thou-sand cases could be solved. This Commis-sion could only come up with solution for the cases filed in 2006. Commission still has 6-year case files ahead. Besides, the number of cases accumulates with each passing day. Therefore, the lack of a running mechanism is such as to worsen the problems. Holding the local elections in Kirkuk with former law and voter lists will mean the continuance of the current situation in Kirkuk and thus the tension will go on. These developments led to the increase of sensitivity related to Kirkuk. It was understood that a unilateral interven-tion in Kirkuk would not be a solution. This situation increased the efforts of reconcilia-tion for Kirkuk. Considering the particular

situation of Kirkuk, it is necessary to estab-lish the balance by enacting a particular law for this province. It is now obvious that the problem in Kirkuk could only be solved by a joint administration. It is also obvious that the aforesaid problem in Kirkuk cannot be solved through unilateral interventions. Both world public opinion and the Iraqi parties acknowl-edge that. It is believed that this fact should be taken into consideration and it should be acted accordingly. Solution to the problem in Kirkuk might play a major role in solving other deadlocks in Iraq.

Turkey’s Interest in Kirkuk and Kirkuk Visits From Past to Present

Although the fact that the Grand National Assembly of Turkey (TBMM) vetoed the 1 March (2003) Memorandum of Understand-ing (MoU) which allowed the U.S. troops en-ter in Iraq through Turkish territories in 2003 decreased the efficiency of Turkey in Iraqi politics, the developments in Iraq and the regional political situation strengthened Tur-key’s hand in Iraq again. We see that Turkey started to be on the rise in the region and in Iraqi politics in the post-2007 process. The mutual visits between Turkey and Iraq have reached to the highest level in the last five years, and on 23-24 March 2009, President Abdullah Gül became the first Turkish Presi-dent paying a visit to Iraq after 33 years.

Kirkuk is one of the major points related to Turkey’s sensitivities towards Iraq. Playing an active role in the status problem related to Kirkuk in the post-2003, Turkey clearly expresses its view on pursuing the balance in Kirkuk at every platform. However, Turkey’s interest in Kirkuk is not only limited with its current policies. Turkish officials have strived to show their interest in Kirkuk and the lo-cal community as much as possible within the bounds of its policy and diplomacy. Even though it is not clearly known in the public opinion, many Turkish statesmen have paid visits to Kirkuk from past to present. At this



point, Turkish officials’ visits to Kirkuk are briefly mentioned in order to more clearly un-derstand Turkey’s interests in Kirkuk and the local community. The visits paid by Turkish officials to Kirkuk from the establishment of Iraq until 2011 might be outlined as follows:

• AfterIraqwasestablished,thefirstvisittoKirkuk was paid by the committee includ-ing the then-Minister of Economy Celal Bayar and the then-Foreign Minister Te-vfik Rüştü Aras who visited Iran in 1937 to sign the Sa’dabad Pact and firstly visited Iraq before Teheran within the framework of the final preparations of the Pact. It was decided to go to Baghdad through Mosul and Kirkuk, and the committee headed out on 18 June 1937 to go to Iraq. On 21 June 1937, Aras and Bayar crossed the border and firstly visited Mosul, then Kirkuk, and passed from Kirkuk to Baghdad by a spe-cial train. After Aras and Bayar held talks following their arrival in Baghdad on 22 June 1937, they went to Teheran to sign the Sa’dabad Pact along with Naci Al-Asil, then-Foreign Minister of Iraq.15

• Visiting Iraq on 17-28 November 1954,the committee including Turkish aca-demicians such as Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli, Prof. Dr. Tevfik Remzi Kazancıgül, Prof. Dr. Behçet Sabit Erduran and Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay paid a visit to Kirkuk on 23 November 1954 after their visit to Baghdad.

Milliyet Newspaper clipping on Turkish committee’s visit to Kirkuk in 1954

• Between 6 and 12 November 1955, thecommittee including the then-Prime Min-ister Adnan Menderes, then-Foreign Min-ister Fuat Köprülü, then-Minister of Econ-omy Nedim Paçacı and Minister of Public Works Kemal Zeytinoğlu went to Kirkuk on 9 November 1955, examined oil facili-ties and got information.

Milliyet Newspaper clipping on Prime Minister Adnan Menderes’ visit to Kirkuk in 1955

• On 20-24 October 1967, the then-PrimeMinister Süleyman Demirel paid a visit to Kirkuk upon the invitation of Iraqi Prime Minister General Tahir Yahya. Making ex-aminations in Kirkuk on 22 October 1967, Demirel talked to the 10-person Turkmen committee from the Turkmen Fraternity Hearth in Baghdad during his visit to Iraq. Head of the Committee Retired Colonel Abdullah Abdurrahman and Dr. Necdet Koçak, Dr. Rıza Demirci and Adil Şerif were executed by Saddam on 16 January 1980.

Milliyet Newspaper clipping on Prime Minister Süleyman Demirel’s visit to Kirkuk in 1967

18



• AfterDemirel,the5th President of Repub-lic of Turkey Cevdet Sunay who studied in Kirkuk Military High School in 1910 and then-Foreign Minister İhsan Sabri Çağlayangil and a committee along with them paid a visit to Iraq between 27 April and 1 May 1968 upon the invitation of Iraqi President General Abdülselam Arif. In a joint declaration issued by Turkey and Iraq on 1 May 1968 following the aforesaid visit; it was stated that President Cevdet Sunay also visited Kufe, Karbala, Nejef, Kirkuk and Mosul.

Milliyet Newspaper clipping on President Cev-det Sunay’s visit to Kirkuk in 1968

• Between4-8February1976,then-ForeignMinister İhsan Sabri Çağlayangil visited Iraq. Çağlayangil paid a visit to Kirkuk within the scope of his Iraq visit.16

• On 27 April 1976, President Fahri Ko-rutürk also visited the Turkish Cultural Center in Kirkuk affiliated to the Turkish Ministry of Culture.

Milliyet Newspaper clipping on President Fah-ri Korutürk’s visit to Kirkuk in 1976

• On 27 August 1973, Turkey and Iraqsigned the agreement for Kirkuk-Ceyhan Crude Oil Pipeline, and Prime Minister Süleyman Demirel came to Kirkuk for the opening ceremony on 3 January 1977. The aforesaid visit of Prime Minister Süleyman Demirel was the last visit paid by the Turk-ish officials until the collapse of the Sad-dam regime.

Milliyet Newspaper clipping on Prime Minister Süleyman Demirel’s visit to Kirkuk in 1977



• During the three-day Iraq visit, paid bya committee of GNAT (Grand National Assembly of Turkey), including AK Party Balıkesir Deputy Turhan Çömez and CHP Tokat Deputy Orhan Ziya Diren, which

started on 25 September 2006; examina-tions were carried out in Erbil and Kirkuk. Within this scope, the committee went to Kirkuk on 26 September 2006, made ex-aminations here, and talked to the officials.

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit to Kirkuk

On 1 August 2012, Foreign Minister Ahmet Davutoğlu firstly visited Erbil along with a committee to hold talks about the develop-ments taking place in northern Syria, and held a long talk with KRG Leader Massoud Barzani. The same day he attended the Iftar meal, given by Sinan Çelebi, KRG Minister of Industry and Trade, in honor of Erbil Turk-mens in Juhayna Hotel in Erbil. The following day, on 2 August 2012, along with the com-mittee, he paid a surprise visit to Kirkuk.

The committee, in which Ahmet Davutoğlu took part, included;

- Undersecretary of the Ministry of Foreign Affairs Feridun Sinirlioğlu,

- Turkish Ambassador in Baghdad Yunus Demirer,

- Turkey’s former ambassador to Damascus Ömer Önhon,

- Advisor to the Foreign Minister Ali Sarıkaya,

- Special Advisor to Turkish Minister of Foreign Affairs Gürcan Balık, Chief of the Cabinet of the Foreign Minister Ahmet Tuta,

- Deputy Director General of Relations with Iraq Hakan Tekin,

20



- Turkey’s Counsel General in Erbil Aydın Selcen,

- Press Counsellor of Foreign Ministry Os-man Sert,

- ViceChairmanofAKParty inChargeofForeign affairs, MP Ömer Çelik,

- Director-General of SETA Taha Özhan

The aforesaid visit of Ahmet Davutoğlu has been the first visit made by Turkish officials since the then-Foreign Minister İhsan Sabri Çağlayangil’s visit to Kirkuk in 1976, and also the fact that Davutoğlu paid this visit in a very critical period increases its importance.

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu was warmly welcomed by Turkmens in Kirkuk.



Foreign Minister Ahmet Davutoğlu firstly visited Kirkuk Governor’s Office within the scope of his Kirkuk visit. Kirkuk Governor Necmettin Kerim, Chairman of Kirkuk Pro-vincial Council Hasan Turan and Kirkuk Deputy Governor of Kirkuk Rakan Sait and

the members of Kirkuk Provincial Council were also present during Ahmet Davutoğlu’s visit to Kirkuk Governor’s Office. In his visit to Kirkuk Governor’s Office, Davutoğlu held a joint press conference with Necmetttin Ker-im and Hasan Turan.

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu (in the middle), Hasan Turan (on the left) and Necmettin Kerim (on the right)

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu (on the right) and Hasan Turan (on the left)

22



The Joint Press Conference held by Foreign Minister Ahmet Davutoğlu (in the middle), Kirkuk Governor Necmettin Kerim (on the left) and Chairman of Kirkuk Provincial Council Hasan Turan (on the right)

Besides, Foreign Minister Ahmet Davutoğlu also talked to the members of Kirkuk Provin-cial Council during his visit to Kirkuk Gov-

ernor’s Office. He got information about the problems in Kirkuk, as well as the problems of the people in Kirkuk.

Ahmet Davutoğlu and Female Members of the Kirkuk Provincial Council



Foreign Minister Ahmet Davutoğlu and Members of Kirkuk Provincial Council

Following his visit to Kirkuk Governor’s Of-fice and Provincial Council, Foreign Minister

Ahmet Davutoğlu performed midday prayer in Kirkuk Mosque.

Ahmet Davutoğlu, Hasan Turan and the crowd in Kirkuk Mosque

24



Foreign Minister Ahmet Davutoğlu in Kirkuk Mosque

Following his visit to Kirkuk Mosque, Foreign Minister Ahmet Davutoğlu visited Kirkuk Castle which is one of the most important symbols of Kirkuk. Besides being an impor-tant symbol of the city, Kirkuk Castle is also an important historical place for Turkmens. Turkmens lived in Kirkuk Castle. However, the settlements in Kirkuk Castle were destroyed. The Ottoman Officer Cemetery which is lo-cated next to the Tomb of Daniel within the Kirkuk Castle is also quite important both for Turkey and Turkmens. During his Kirkuk visit, Foreign Minister Ahmet Davutoğlu vis-ited both the Castle and the Ottoman Officer Cemetery. He was informed about the Kirkuk Castle by the Director of Kirkuk Historical Artifacts Eyad Tarık.

Ahmet Davutoğlu (on the left), Hasan Turan (in the middle) and Director of Kirkuk Historical Artifacts Eyad Tarık (on the right)



Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit To Kirkuk Castle and Ottoman Officer Cemetery within the Castle

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu, who also visited Turkmen Martyrs’ Cemetery after his visit to Ottoman Officer Cemetery, was informed by ITF Leader and Kirkuk deputy Ershad Salihi, former Leader of ITF Sadet-

tin Ergeç and Leader of Turkmen Justice Party Enver Bayraktar. Davutoğlu stood by the grave of Turkmen leader Necdet Koçak who was executed on 16 January 1980 by the Ba’ath regime for a long time.

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu Standing by the Grave of Turkmen Leader Necdet Koçak (On the picture from left to right Ershat Salihi, Ahmet Davutoğlu and Sadettin Ergeç)

26



Foreign Minister Ahmet Davutoğlu Standing by the Grave of Turkmen Leader Necdet Koçak (On the picture from left to right Ahmet Davutoğlu, Enver Bayraktar and Sadettin Ergeç)

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu lastly vis-ited ITF Headquarter which is the most ef-fective political organization with capacity for representation of Iraqi Turkmens. Ahmet Davutoğlu, who was welcomed by a great crowd here, held a press conference with the

Leader of ITF and Kirkuk Deputy Ershad Sa-lihi, ITF Kirkuk MP Jale Neftçi, ITF Diyala MP Hasan Özmen, ITF Mosul MP Müdrike Ahmet and ITFVice-ChairmanAliHashimMuhtaroğlu.

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu held a press conference with the ITF Officials under the picture of Turkmen Leader Necdet Koçak in the headquarter of ITF. (On the picture from left to right: Ali Hashim Muhtaroğlu, Ershat Salihi and Ahmet Davutoğlu)



The speech of the Foreign Minister Ahmet Davutoğlu in the aforesaid press conference is stated as follows: 17

“Mr. President, distinguished Turkmen broth-ers in Kirkuk; above all, May God bless you, Ramadan kareem.

Today is one of the happiest days of my life. Because I finally came to beautiful Kirkuk in

our hearts, minds we always dreamt of. It is the first time a Foreign Minister of Republic of Turkey has visited Kirkuk in 75 years, thus it is a historical day. It is also the first time a Turk-ish statesman, a representative of Turkey pays a visit to Kirkuk after 36 years. But you will not wait this long again. I promise you this. We will see each other, and be together more frequently.

ITF Leader Ershad Salihi and Foreign Minister Ahmet Davutoğlu in Joint Press Conference

We have just listened to a Kirkuk Hoyrat. I am glad to be here. Thank you for your hospital-ity. We have just listened to a hoyrat of grand master Abdülvahit Küzecioğlu. Now I would like to say it with a little difference: “Dağlar dağladı beni, gören ağladı beni. Demir zincir kar etmez, Kerkük’üm bağladı beni.” Kirkuk is as close and important for us as the importance of the lovelock a lover feels to-wards his love. May our friendship, fraternity and peace be eternal. For Turkey, Iraq is not a country that is out of minds. For Turkey, Iraq is the closest friend and neighboring country. We have fraternity with all groups in Iraq. For us, entire Iraq is a beloved and friendly coun-

try with its Turkmen, Arab, Kurd, Sunni, Shia, Christian components. When something hap-pens in Iraq, and when we hear anything bad happened in the country, we feel so sad. But es-pecially when we hear bad news from Kirkuk, when a terrorist attack takes place and our brothers in Kirkuk suffer, be sure that ember falls on our hearts and it never fades. If you live in peace here, in Turkey we are in peace as well. As our friend here said, if you are hurt even a little, 75 million Turkish population feel the pain in Anatolia. Everyone can be sure of that. Therefore, just like in the song, “bir gece ansızın gelebilirim” “(I might visit unex-pectedly)”, I said. I planned to visit for a num-ber of times, but somethings came up at the

28



last minute and I couldn’t come. Yesterday, we consulted with Prime Minister Erdoğan, made a snap decision, immediately let our friends know of the decision, and we came a night and a day. We arrived in Kirkuk on a beautiful autumn day. Hopefully, we are going to come here for several times...

Our President, Prime Minister, all members of our government, and entire Turkey sent their kindest regards. Kirkuk will always have a special and privileged place in our heart. I have just talked to our friend Hasan Turan, Dr. Necmettin Kerim, Deputy Governor Mr. Rakan and to all members of the Council in the Provincial Council. As I told them as well; Kirkuk is actually a model city of our entire region and our ancient culture. It is a city where Turkmen, Arab, Kurdish and Assyrian components have lived in peace for centu-ries. There might be those who want to create trouble here, and to break this fraternity. We will act in unison with this sense of fraternity against them, and we will preserve the peace in Kirkuk together. The primary component of this peaceful city is the Turkmen component that will never disappear. I greet them with re-spect and love. Kirkuk exists with all these components. None of them can be excluded. Turkmen culture, that beautiful refined Turkmen culture made great contributions not only to Kirkuk and Iraq, but also to Turkey. We all know Kirkuk hoyrats. I grew up with those. We all grew up by listening to those hoyrats. We always want-ed to come to Kirkuk. Today, we took many decisions in Provincial Council. Turkey will pull out all the stops for the development of Kirkuk and to bring pros-perity and peace in Kirkuk. Kirkuk is also the symbol of unity and solidarity of Iraq. When peace prevails in Kirkuk, it means Iraq is also in peace; and when there is peace in Iraq, there is peace in the Middle East. Therefore, Kirkuk is blessed by God, the richest natural sources were given to Kirkuk. With all these natural

sources, Kirkuk will get rid of this current situation that requires development as soon as possible, and will become one of the rich-est and most prosperous countries of not only the region but also the world; Kirkuk has all the potential to become so. And Turkey will always be at the service of Kirkuk, and the people in Kirkuk; be sure of that.

Turkmen will always exist, and Turkmens will always live in Kirkuk, they will never disap-pear. Kirkuk without Turkmen is unimagi-nable; believe it. We will pull out all the stops to make this contribution. Turkey will spare no effort in economic, cultural terms for the development of this region. Today, I told Mr. Hasan Turan, Mr. Kerim and Mr. Rakan that; we give you a plain paper. Turkey is ready to do whatever you write on it as long as Kirkuk is in peace.

Today, we took another decision that made me so happy. We said Konya and Kirkuk become sister cities. I am a Turkmen from Konya, from Taurus Turkmens. Therefore, I am one of those who would understand Kirkuk best and who would feel this fraternity best. We always pro-tected and will protect our Turkmen brothers wherever we see them. At the same time, State of the Republic of Turkey also watches over the whole humanity today. Wherever a person is in pain or the people suffer, we stand by them. I greet all my Turkmen friends here once again, celebrate their Ramadan Bairam. Hopefully, we will be together in peace for years to come. Before I end my speech due to our limited time, I would like to conclude my remarks with a Kirkuk hoyrat: “Kalasız, Kerkük olmaz kalasız, o adı men koydum gittim, siz sağlıkla kalasız.”

Take care of yourself, may God watch over you.

As I mentioned before, we will come back by making preparations. Look after Kirkuk, and I hope we all live in peace. May God watch over you.”



Following his visit to ITF, Foreign Minister Ahmet Davutoğlu left Kirkuk the same day on 2 August 2012, and he left for Erbil to go back to Turkey.

The Repercussions of Foreign Minister Ah-met Davutoğlu’s Kirkuk Visit on Domestic and Foreign Politics of Iraq

Considering the Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s visit to Kirkuk in terms of Tur-key-Iraq relations, it is seen that the afore-said visit increased the tension in relations between Turkey and Iraqi central govern-ment. On 17 December 2011, an arrest war-rantwasissuedforIraqiVicePresidentTariqAl-Hashimi for committing a terror crime. Tariq Al-Hashimi who stayed in KRG for a while after the warrant was issued, then came to Turkey on 9 April 2012. Following the ap-peal of Iraq to INTERPOL, a “red notice” was issued for Tariq Al-Hashimi on 7 May 2012. Despite this, Turkey stated not to extradite Tariq Al-Hashimi to Iraq, and on 30 July 2012, Tariq Al-Hashimi was granted permission to reside in Turkey. This situation further in-creased the tension in relations between the Iraqi government and Turkey. In the written statement made by the Iraqi Prime Ministry on 20 April 2012, Turkey was claimed to have intervened in the internal affairs of Iraq and it was stated that Turkey started to become a hostile country.18 In the statement made by the Prime Minister Recep Tayyip Erdoğan the same day on 20 April 2012, he criticized Nouri Al-Maliki and stated that what hap-pens in Iraq is not a good sign.19 The fact that Turkey supported the opposition in Syria and opposed to the Assad regime following the events in Syria, once more triggered the ten-sion between Turkey and Iraq. The Iraqi gov-ernment explicitly stated they have been sup-porting the Assad regime since March 2011 when the events broke out in Syria.20 The fact that some private companies in Turkey signed oil agreements with KRG led to the reaction of the Iraqi central government. Foreign Min-ister Ahmet Davutoğlu’s visit to Kirkuk was

almost the last straw in relations between Turkey and Iraq. The following day of Ahmet Davutoğlu’s Kirkuk visit, on 3 August 2012, the Iraqi government sent a diplomatic note to Turkey, and stated they the relations with Turkey would be revised. Considering in dip-lomatic terms, Turkey pursued its moderate policy despite the fact that Iraq adopted a strong attitude against Turkey. It was stated that the revenue to be obtained as a result of the oil agreement with KRG would be given to the Iraqi central government, and the respect to the sovereignty of Iraq was highlighted.21

Similarly, Turkey adopted an attitude such as to show that they act in accordance with its Iraqi policy towards the Iraqi govern-ment which adopted an undiplomatic atti-tude with their remarks “going way over the line” like; “We have the right to arrest Ahmet Davutoğlu”22 after Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s visit to Kirkuk. It was empha-sized that they went to Iraq through a visa taken by the Iraqi Embassy to Turkey and that Kirkuk is regarded as an Iraqi city just like Er-bil. Nevertheless, the fact that the aforesaid visit to Kirkuk was made through the initia-tive of KRG, that logistic support and security was provided by the units affiliated to KRG caused to the reaction of the Iraqi central government. It was a quite proper visit, and also in terms of the way the aforesaid visit was made, it led Turkey to be perceived as having taken sides in the rivalry between KRG and Iraqi central government.

Considering Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Kirkuk visit in terms of the Iraqi domestic politics, it was a visit that could af-fect the balances in Iraq. In addition to the ethnic and sectarian tension, the visit to Kirkuk where the administrative struggle between KRG and Iraqi central government takes place at high levels sparked the debates in Kirkuk again. The problems between KRG and Iraqi central government started to shape the domestic politics of Iraq. Reactions of the Iraqi central government to the oil agree-

30



ments signed by KRG, KRG Leader Massoud Barzani’s efforts to overthrow Iraqi Prime Minister Nouri Al-Maliki, the problem re-garding the control and management of Iraqi borders, “military tension” which takes place in disputed territories started to be observed also in Kirkuk.

Iraqi Prime Minister Nouri Al-Maliki, who convened the Council of Minister in Kirkuk on 8 May 2012, made an appearance and stated that Kirkuk is an Iraqi city. He drew an analogy like “little Iran” and suggested that the problems in Kirkuk could not be solved by force. The army forces composed of approxi-mately a thousand people, which entered in Kirkuk along with armored and heavy-armed vehicles to protect Nouri Al-Maliki, stayed there. Then a committee from KRG paid a visit to Kirkuk, and they held talks and made statements highlighting the determination of Kurds on Kirkuk.23

This situation disturbed both political and security balances in Kirkuk, and the acts of violence in Kirkuk started to rise again. Turk-mens, who are affected most by the events in Kirkuk, made attempts to settle the tension. Particularly ITF and Turkmen politicians ap-pealed to higher authorities like the presi-dency, and demanded for an intervention to decrease the tension in Kirkuk.

The tension in Kirkuk is not only a politi-cal tension. Other factors of tension might be listed as follows: disputes on properties, lands in Kirkuk, problem of sharing oil rev-enues, energy investments. The statements of Muqtada Al-Sadr have been the clearest indicator of this. Muqtada Al-Sadr pointed out the talk held with KRG Prime Minis-ter Nachirvan Barzani, and created a new agenda by stating that Kurds do not have any demands regarding Kirkuk’s annexation to KRG, that they only asked for the oil revenues of Kirkuk. Going a step further, Sadr reiter-ated his approach on Kirkuk adopted since 2003 by stating that; “Despite my respect to

my brothers in Kurdistan, I say that Kirkuk is an Iraqi city and it will always be a city of Iraq. Like any other Iraqi city; Kurds, Arabs, Turk-mens, Sunnis and Shias will live together.”24 Considering these statements in the light of the recent developments in the Iraqi politics, fractures might appear in Maliki opposition, just like in the Kurdish List and Iraqiya List, due to the Kirkuk approach of Muqtada Al-Sadr who is in anti-Maliki group.

It seems probable that the Iraqiya List will go through a similar situation. Sunni groups from Kirkuk within the Iraqiya List have re-cently adopted an attitude in favor of Nouri Al-Maliki. Sunni Arab groups in Kirkuk de-clared they gave a conditional support to Nouri Al-Maliki not to annex Kirkuk to KRG. The attitude of Nouri Al-Maliki on Kirkuk is the indicator to this. Nouri Al-Maliki substi-tuted the Shiite Commander of the 12th Divi-sion of the Iraqi Army in Kirkuk with a Sunni Commander in order to support Sunni Arabs in Kirkuk. This situation is such as to weaken the Iraqiya List.

In this process, the situation of Turkmens gains importance. While some of Turkmens take part in ITF and in Iraqiya List, some of the Turkmen political movements act in uni-son with Nouri Al-Maliki. Some Turkmen political movements in Kirkuk formed a new groups under the name of “Turkmen Coali-tion”. Islamic Union for Iraqi Turkmens Union and Turkmen Fidelity Movement within this group includes political groups close to Shias. Here, the attitude of the people gains impor-tance. In the recent period, it is suggested that Kirkuk Turkmens support Nouri Al-Maliki on the grounds that “he opposes to the Kurd-ish policies in Kirkuk”. At this point, it is be-lieved that the approach of Turkmen politi-cal movement in Kirkuk will be effective both in solving the problems in Kirkuk and also in overcoming the crisis points in Iraqi poli-tics. Nevertheless, it is thought that it would be in vain to try to find a solution in Kirkuk without solving the problems such as; land



and property problems in Kirkuk, instability in security forces of in Kirkuk, the presence of Kurdish forces, oil revenues of Kirkuk, the local elections which were not held in 2009 and are supposed to be held in Kirkuk. At this point, it could be suggested that the most ideal solution is possible through an equally-shared administration in Kirkuk. On 7 August 2012, Foreign Minister Ahmet Davutoğlu welcomed a senior committee from ITF in Ankara, and hosted a dinner. The aforesaid committee included; ITF Leader and Kirkuk MP Ershad Salihi, Chairman of Kirkuk Provincial Council Hasan Turan, ITF Depu-ty-Chariman Ali Hashim Muhtaroglu, ITF Official Speaker Ali Mahdi, ITF Diyala MP Hasan özmen and ITF Turkey Representative Hicran Kazancı. These mutual visits bring the Turkmen strategies into the forefront be-fore long. The fact that Ahmet Davutoğlu only visited ITF as a political party during his visit to Kirkuk might be considered as a mes-sage given both to other ethnic and religious groups and also to Turkmens. More clearly, the aforesaid visit might be considered as a message to other ethnic and religious groups that Turkmens are privileged for Turkey. Even though Ahmet Davutoğlu is criticized by cer-tain Turkmens, the fact that he did not visit other Turkmen parties except for ITF shows Turkey’s support for ITF.

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Kirkuk visit also revealed the political structure es-pecially in Kirkuk, as well as the balances in Iraq. Although Ahmet Davutoğlu’s visit to Kirkuk was warmly welcomed by Turkmens and Kurds, it was criticized through a notice issued by an Arab Political Group composed of Sunni Arabs in Kirkuk. The Arab Political Group, in which especially Arabs from Havice take part, has established closer relations with Iraqi Prime Minister Nouri Al-Maliki in the recent period. After Nouri Al-Maliki strongly criticized the aforesaid visit, the Arab Po-litical Group issued a notice from the same point of view. This situation is interpreted as a polarization in Kirkuk. In Kirkuk, Arabs have been accusing Turkmens for allying with

Kurds against themselves almost for a year. Especially after Hasan Turan was elected as the Chairman of Kirkuk Provincial Council on March 2011, Arabs boycotted the Kirkuk Provincial Council and they started to take a stand against Turkmens. In the post-2003 period, Turkmens and Arabs adopted a joint attitude against the pressure applied by Kurd-ish groups against Kirkuk. Turkmens and Arabs boycotted Kirkuk provincial adminis-tration for a long time. For the last couple of years, both the relations Turkey has devel-oped with Kurdish groups, and the change in Kurdish groups’ approach, and also some of Turkmens’ striving to produce a pragmatic policy brought along an approach between Turkmens and Kurds. ITF was invited to the meeting KDP held on 11 December 2010. On October 2011, ITF Erbil Provincial Council was reopened. In Lieu of Conclusion: Turkmen Strategies

The arguments regarding what kind of strat-egy Turkmens could pursue in Iraq, where lo-cal elections are expected to be held in 2013 and general elections are expected to be held in 2014, started to slowly come to light. Es-pecially Shia Turkmen Parties such as the Fidelity Movement and Islamic Union for Iraqi Turkmens joint their forces and formed a coalition to make preparations for elec-tions. However, there is an ambiguity about the general Turkmen strategy. It would be good to prepare strategies for each election as the structures and systems of local and gen-eral elections in Iraq are different from each other. Therefore, the primary objective here is to prepare a pragmatic and rational policy and to preserve the interest of Turkmens at maximum level. Even though Turkmens fol-lowed different electoral strategies in previ-ous elections, it is possible to suggest that the main axis is the opposition to Kurdish political parties. The important factor here is considered as preparing proper policy strate-gies in line with the conjuncture and the peri-odical change on the objective. Following the 2010 elections, the politics in Iraq started to become normalized. Ethnic/religious politics

32



could be overcome to some extent. Especially the agreement between the Nujeyfi group and Kurds, who were on the verge of conflict at a time in Mosul is one of the best examples to this situation.

It is thought that the aforesaid policy should also be applied for Turkmens. “There are no permanent friends or enemies in politics” ex-pression which became a classical discourse for the political science, started to go for Iraq. Therefore, it is quite important to produce a policy without making concessions in terms of values and priorities in order to maximize the gains. For instance, the normalization in the relations between Turkmens and Kurds in Kirkuk grabs the attention. Whether this normalization will be taken a step further or not might designate the future of Turkmens in Kirkuk. First of all, designating what Turk-mens want to for Kirkuk is important in terms of the strategies to be implemented. The al-liances to be formed by preserving red lines such as; not annexing Kirkuk to any region, Turkmens’ having an equal share in the pro-vincial administration, returning the Turk-men assets and lands seized from them back to Turkmens, would maximize the interests of Turkmens. It would be useful for Turkmens to assess the alliance which will preserve the interests of Turkmens at maximum level. Developing policy by remaining within the stereotypes of historical traumas would not do any good for Turkmens anymore. If the interests of Turkmens are protected at high-est level, an alliance with Kurdish political parties might be considered. There might be groups that will introduce the negotiation of Turkmens with Kurdish groups as a “betrayal to the Turkmen nation”. The goal is to maxi-mize the “interests of Turkmen nation to the highest level”. If allying with Kurdish groups be in favor of Turkmens, for instance, they could form an alliance with Kurdish groups in local elections to be held in Kirkuk. Even if they do it unjustly by force in this disturbed balance, the dominance of Kurdish popula-tion in Kirkuk is obvious. The alliance to be formed between Kurdish political parties and Turkmens without making any concession in

terms of basic national values and sensitivi-ties might be advantageous for Turkmens in potential local elections to be carried out in Kirkuk. Another option is that what Turk-mens will gain from the alliance to be formed with Arabs should be reckoned well. Arabs have no dominance in Kirkuk provincial ad-ministration (including the provincial direc-torates of service). Therefore, there might be a bargain on the Turkmen lands that Arabs own. Turkmens might act more strategical-ly and act in unison with Kurdish and Arab groups, if not all of them, by making a joint list. Thus, while Arabs and Kurds are weak-ened, Turkmens might take advantage of that. Because even though it is a slight possibility, it is known that there are problems especially among the Kurdish parties in the political rivalry in Iraq. In the conflict between KRG and Iraqi central government, it is said that Kurdish political parties which do not want KDP Leader Massoud Barzani to become any stronger have been acting in unison with Nouri Al-Maliki. Accordingly, it might be suggested that Turkmens might turn it into an advantage. For instance, Turkmens’ taking advantage of the instability and vacuum in the Iraqi politics under the leadership of ITF and the gains of the situation for Turkmens are quite important.

In conclusion, it is believed that Turkmens aim at maintaining and protecting the Turk-men national interests at maximum level. What matters is the election of the group, de-pending on which they cooperate with. It is necessary to state that a unilateral confronta-tion would not do any good for Turkmens. On the other hand, looking behind the historical problems and act accordingly, as with Kurds would do any good for Turkmens either. What is meant here is not Turkmens’ forget-ting or ignoring their past or national history. Nations do stand thanks to their history and national remainders, and they struggle to pre-serve them forever. With this in mind, it is be-lieved that in order to preserve national iden-tity forever, rational and pragmatic strategies, as well as avoiding emotional politics could bring success to Turkmens.



ENDNOTES

1 “Musul ve Kerkük’ün Kısa Tarihi”, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/230733.asp, Access: 23 February 2011.2 Ibid3 For detailed information See. Nevin Yazıcı, “Petrol Çerçevesinde Musul Sorunu (1926–1955)”, Doktora Tezi,

Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, 2007.4 Prof .Dr. Hayati Doğanay - Yrd.Doç.Dr. Selçuk Hayli, “Irak’ın Başlıca Coğrafi Özellikleri Ve Petrol Yatakları”,

http://perweb.firat.edu.tr/personel/yayinlar/fua_299/299_19111.pdf, Acces: 24 February 2011.5 Hikmet Uluğbay, “Kurtuluş Savaşımıza Petrol Boyutundan Bakış ve Günümüze Uzanan Süreçte Petropoli-

tik”, http://www.ulugbay.com/blog_hikmet/?p=90, Acces 24 February 2011.6 Dr. Mustafa Ziya, Global Strateji Enstitüsü Tarafından 15 Ocak 2007’de düzenlenen “Kerkük 2007

Konferansı” Tutunakları. 7 Hasan YILMAZ, “Irak’ın Gizlenen Gerçegi: Türkmenler”, Stratejik Analiz Dergisi, No. 37, (May 2003), p.24.8 Ayrıntılı bilgi için bkz. Nebahat Tanrıverdi O – Sercan Doğan, “Kerkük’te Mülk Anlaşmazlıkları: Saha

Araştırmasına Dayalı Bir Çalışma”, ORSAM Report No: 30, February 2011.9 http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/210134.asp, Acces: 9 October 2012.10 http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=139399, Acces: 21 September 2012.11 http://arsiv.sabah.com.tr/2003/04/11/s1705.html, Acces: 9 October 2012.12 Crisis Group Report, “Iraq and Kurds: Trouble Along The Trigger Line”, Middle East Report No: 88, 8 July

2009, p. 11.13 Radikal Gazetesi, “Kerkük’te Seçim Kavgası”, 25 May 2003.14 Radikal Gazetesi, “ABD’nin Dediği Oldu”, 29 May 2007.15 Bilal N. Şimşir, Türk-Irak İlişkilerinde Türkmenler, September 2004, p 99-101.16 Şimşir, Türk-Irak…, p. 580.17 Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Konuşma Metni http://www.hurriyet.com.tr/planet/21131639.asp,

Access: 26 August 2012.18 http://www.hurriyet.com.tr/planet/20388924.asp, Acces: 10 October 2012.19 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/20383881.asp, Acces: 10 October 2012.20 http://www.npr.org/2012/07/26/157444004/fallout-from-syrian-conflict-lands-in-iraq-lebanon, Acces: 26

August 2012.21 http://www.moralhaber.net/yerel-haber/guncel/bakan-yildiz-irakla-enerji-acisindan-iliskilerimiz-gayet-sevi-

yeli/, Acces: 26 August 2012.22 http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1096025&CategoryID=81,

Acces: 26 August 2012.23 Özdemir Hürmüzlü, “Türkmenlerin Açısından Maliki’nin Kerkük Ziyareti”, http://www.bizturkmeniz.com/tr/

index.asp?page=article&id=24761, Acces: 26 August 2012.24 http://kirkuknow.com/turkmen/index.php/2012/06/el-sedir-kerkuk-iraklidir-kurtleri-ise-onu-kurdistana-ba-

glamasini-istemiyor/ , Acces: 22 June 2012.

34



ORSAM Report No: 1March 2009The Struggle Against Piracy: The Somalia Case and Turkey’s Position (Tr - Eng)

ORSAM Report No: 2April 200960 Years of Alliance: NATO and Turkey(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 3May 2009Iraq’s Pivotal Point: Talafar(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 4July 20092009 Lübnan Seçimleri: Ka-zananlar, Kaybedenler ve Türkiye(Tr)

ORSAM Report No: 5August 2009Turkey-Lebanon Relations:Perceptions of Turkey Among the Religious and Sectarian Factions in Lebanon(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 6November 2009The Tuzhurmatu Turkmens: A Success Story (Tr - Eng - Ar)

ORSAM Report No: 7November 2009The Forgotten Turkmen Land: Diyala(Tr - Eng - Ar)

ORSAM Report No: 8 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 1December 2009Abkhazia for the Integration of the Black Sea(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 9January 2010The Yemen Issue: A Step Toward Regional War? (Tr - Eng)

ORSAM Report No: 10January 2010Civil War in Yemen: The Power Struggle, Regional Influences and Relations With Turkey(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 11February 2010The Forgotten Turks: Turkmens of Lebanon (Tr – Eng – Ar)

ORSAM Report No: 12 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 2February 2010Russian Perspective: The Influ-ence of the Factor of Iraq on Turkey’s Middle East Policies (1990-2008)(Tr - Rus)

ORSAM Report No: 13February 20107 March 2010 Irak Seçimleri Öncesi Şii Kökenli Parti ve Seç-menlerin Politik Davranışlarının Analizi(Tr)

ORSAM Report No: 14February 2010Seçim Öncesi Irak’ta Siyasal Du-rum ve Seçime İlişkin Beklentiler(Tr)

ORSAM Report No: 15March 2010Orsam Heyetinin 7 March 2010 Irak Seçimlerine İlişkin Gözlem Raporu(Tr)

ORSAM Report No: 16April 2010Sultanate of Oman: An Arab State Between Tradition and Modernity in the Arabian Peninsula(Tr)

ORSAM Report No: 17April 2010Evaluation of Iraqi Parliamentary Elections of March 7, 2010 and the New Political Equation(Tr)

ORSAM Report No: 18BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 3May 2010Turkish-Russian Relations: From Neighborhood to Strategic Co-operation(Tr - Rus)

ORSAM Report No: 19September 2010Turkmens’ Migration Towards Turkey and Turkmen Population in Turkey(Tr)

ORSAM Report No: 20BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 4October 2010Current Situation in Kyrgzstan, the Reasons of Change in Government and Short Term Foresights(Tr)

ORSAM Report No: 21November 2010Away From Iraq: Post 2003 Iraqi Migration to Neighboring Coun-tries and to Turkey(Tr – Eng)

ORSAM Report No: 22January 2011Turkey-Yemen Relations and the Perception of Turkey in Yemen(Tr – Eng – Ar)

ORSAM Report No: 23January 2011Is the Qatar-Iraq-Turkey-Europe Natural Gas Pipeline Project Feasible?(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 24January 2011The State of Kuwait: Relations with Turkey, War and Peace and the Al-SabahGovernment in Between(Tr)

ORSAM Report No: 25January 2011Embargo on Iran by the Security Council in Legal and Political Aspects(Tr)

ORSAM Report No: 26BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 5February 2011The Recent Developments in Kyrgyzstan: Past, Present and Future (Tr - Rus)

ORSAM Report No: 27February 2011The Steps of the Egyptian Revo-lution: Is That the End of an Era?(Tr)

ORSAM Report No: 28BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 6February 2011The Limits of Power in Distraining on Ships by a Coast State on theInternational Law of the Sea -Georgia’s Distraining on theShips Navigating Around the Black Sea-(Tr)

ORSAM Report No: 29February 2011Tunisia, Popular Revolution and Turkey’s Exprience(Tr)

ORSAM Report No: 30February 2011Property Disagreements in Kirkuk: A Study Based on the Field Search(Tr)

ORSAM Report No: 31BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 7March 2011The Developments in Afghanistan and Pakistan and Their Effects on International Security (Tr)

ORSAM Report No: 32March 2011Shiite Opposition Question in Saudi Arabia and Its Impacts(Tr)

ORSAM Report No: 33March 2011Turkmen Existence in Iraq(Tr)

ORSAM Report No: 34March 2011Turkmen Press in Iraq(Tr – Ar)

ORSAM Report No: 35March 2011Current Situation and Important Political Developments in Iraq(Tr)

ORSAM Report No: 36ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 1 March 2011Eu’s Water Framework Directive Implementation in Turkey: The Draft National Implementation Plan (Eng)

ORSAM Report No: 37March 2011Popular Revolt in Tunisia and Its Aftermath(Tr)

ORSAM Report No: 38March 2011Libyan War, International Inter-vention and Turkey (Tr)

ORSAM Report No: 39March 2011From Past to Present Libya (Tr)

ORSAM Report No: 40ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 2March 2011Climate Change From a Security Perspective and Its Effects on Middle East(Tr)

ORSAM Report No: 41March 2011Understanding Iraq Through Cartoons - 1 (Tr)

ORSAM Report No: 42ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 3April 2011Hydropolitical History of Nile River Basin and Recent Develop-ments(Tr)

ORSAM Report No: 43April 2011Social-Political Structure of the Northern Iraq and Kurdish RegionalGoverment’s Relations with Turkey(Tr)

ORSAM Report No: 44ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 4April 2011The Obligation of “International Cooperation” in Meriç (Maritza-Evros)Basin Water Management(Tr)

ORSAM REPORTS



ORSAM Report No: 45April 2011Syria Towards Democracy or Civil War?: Social and Political Structure, Prospects For Change and Its Impacts on Turkey(Tr)

ORSAM Report No: 46May 2011Power Struggle in Syria, Reaction of the International Community and Turkey’s Position (Tr)

ORSAM Report No: 47ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 5May 2011Turkey-Syria Relations: Asi (Orontes) Friendship Dam As An Example Of CooperationIn Transboundary Waters (Tr)

ORSAM Report No: 48May 2011Orsam Interviews - 1Iraqi Arabs, Minorities & Aca-demics - 1(Tr)

ORSAM Report No: 49May 2011Orsam Interviews - 2Iraqi Turkmens - 1 (Tr)

ORSAM Report No: 50May 2011ORSAM Interviews - 3Iraqi Kurdish Officials, Academics & Journalists - 1(Tr)

ORSAM Report No: 51BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 8May 2011The 75th Anniversary of Mon-treaux Convention Regarding the Regime of Turkish Straits(In the Framework of the Chang-ing Geopolitics of the Black Sea)(Tr)

ORSAM Report No: 52BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 9May 2011Afghanistan and Regional Se-curity(Middle East, Central and South Asia, Russian Federation)(Tr - Rus)

ORSAM Report No: 53May 2011Madagascar: Gains, Missing Opportunities, and Relations with Turkey in the 50th Year of Independence(Tr)

ORSAM Report No: 54May 2011Iraqi Groups’ Approach Towards Main Political Problems and Rela-tions With Turkey: A Study Based On Field Research(Tr)

ORSAM Report No: 55June 2011Antalya Conference of Syrian Opposition: Results, Outlook on Basic Problems and Expectations from Turkey(Tr)

ORSAM Report No: 56June 2011Elections and Experience of Jus-tice and Development Party(Tr – Ar)

ORSAM Report No: 57June 2011Reflections Of 12 June 2011 Tur-key Parliamentary Elections in the Middle Eastern Countries(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 58July 2011Reflections of 12 June 2011 Tur-key Parliamentary Elections in the Middle East Through Cartoons(Tr)

ORSAM Report No: 59July 2011Understanding Iraq Through Cartoons - 2(Tr)

ORSAM Report No: 60 ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 6July 2011Cooperation and Conflict on the Mekong River Waters(Tr-Eng)

ORSAM Report No: 61July 2011The Complete Decipher of the “Chance in Syria Conference”, Carried Out in Antalya Between June 1-2 2011(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 62August 2011Understanding Iraq Through Cartoons - 3(Tr)

ORSAM Report No: 63 ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 7August 2011The Invisible Strategic Resource: Transboundary Ground Waters(Tr)

ORSAM Report No: 64August 2011Victory of Justice and Develop-ment Party in 12 June 2011 Turkey’s General Elections(Tr – Ar)

ORSAM Report No: 65August 2011Arab Spring Through Cartoons – 1(Tr)

ORSAM Report No: 66August 2011Civil War in Libya and Inter-national Intervention Through Cartoons - 1(Tr)

ORSAM Report No: 67August 2011Somalia: A Nation’s Peril and Turkey’s Humanitarian Aid(Tr)

ORSAM Report No: 68September 2011The Operaton Against Osama Bin Laden and Its Reflections in Cartoons(Tr)

ORSAM Report No: 69September 2011Understanding Iraq Through Cartoons - 4(Tr)

ORSAM Report No: 70BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 10September 2011Russia’s and Turkey’s Iran Poli-cies in the XXI. Century(Tr - Rus)

ORSAM Report No: 71September 2011Gaza Problem: Israel’s Blocade, International Law, Palmer Report and Turkey’s Approach(Tr)

ORSAM Report No: 72September 2011Statistics of the Middle Eastern Countries(Tr)

ORSAM Report No: 73BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 11October 2011Anatolian Sphere of Influence(Tr-Eng)

ORSAM Report No: 74BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 12 October 2011Ukraine in Regress: The Tymosh-enko Trial(Eng)

ORSAM Report No: 75BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 13October 2011Kazaks and Kazakistanis(Tr - Rus)

ORSAM Report No: 76BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 14October 2011The Forgotten Turks in Italy: Moena Turks(Tr - It)

ORSAM Report No: 77October 2011The Regional and Global Effects of the Us Post-Withdrawal Policy Towards Iraq and Its Reflections on Turkey(Tr)

ORSAM Report No: 78ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 8October 2011Constructed Wetlands and Re-Use of Waste Water for the Irriga-tion in Turkey and Israel(Tr)

ORSAM Report No: 79October 2011The Political Balance in Pre-Election Period in Tunisia (Tr)

ORSAM Report No: 80October 2011Understanding Iraq Through Cartoons - 5(Tr)

ORSAM Report No: 81BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 15October 2011Great Power Politics on Afghani-stan(Tr-Eng)

ORSAM Report No: 82BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 16October 2011Afghanistan in the Perspective of Neighboring Countries(Tr-Eng)

ORSAM Report No: 83November 2011The Community Brought up to Agenda upon the Transition in Syria: The Turkmens of Syria (Tr)

ORSAM Report No: 84ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 9November 2011Somalia’s Catastrophic Famine: Political Drought or Natural One?(Tr-Eng)

ORSAM Report No: 85November 2011Historical Pragmatism in Syrian Political Culture, Syrian Foreign Policy Under Bashar Al-Assad and Turkish-Syrian Relations (Tr)

ORSAM Report No: 86November 2011From Past to Present: The Iraqi Turkmen Front’s Structure and Administration (Tr)

ORSAM Report No: 87 November 2011Turkmen in Iraq and Their Flight: A Demographic Question? (Eng)

ORSAM Report No: 88November 2011Bektashism in Iraq (Turkmens – Shabaks – Kakais) (Tr)

ORSAM Report No: 89November 2011Morocco Monarchy in Trans-formation Process: Evolution or Revolution?(Tr)

36



ORSAM Report No: 90November 2011The Efforts of Democratization in the Hashemite Kingdom of Jor-dan Within the Context of Local Actors and Regional Challenges(Tr-Eng)

ORSAM Report No: 91December 2011The Arab League’s and Turkey’s Decisions to Impose Sanction Against Syria, and Possible Con-sequences(Tr)

ORSAM Report No: 92 December 2011Current Situation of Disputed Areas in Iraq (Tr)

ORSAM Report No: 93ORSAM Water Research Pro-gramme Report: 10December 2011Turkey and Wfd Harmonization: A Silent, But Significant Process(Eng)

ORSAM Report No: 94December 2011The Role of Perception in Turkey-France Crisis: French Perception on Turkey(Tr)

ORSAM Report No: 95December 2012Arab Spring Through Cartoons – 2(Tr)

ORSAM Report No: 96December 2011Understanding Iraq Through Cartoons – 6 (Tr)

ORSAM Report No: 97January 2012Understanding Iraq Through Cartoons – 7(Tr)

ORSAM Report No: 98BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 17January 2012Presidential Election in Kyrgyz-stan and Its Effects on Kyrgyz-stan-Turkey Relations (Tr)

ORSAM Report No: 99January 2012Turkish Political Parties’ State-ments on Syrian Refugees in Ha-tay, and Approaches of Political Party Representatives and Move-ments in Hatay Towards Syrian Developments (March-December 2011)(Tr)

ORSAM Report No: 100January 2012Statistics of Iraq(Tr)

ORSAM Report No: 101ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 11January 2012Right to Safe Drinking Water and Sanitation(Tr)

ORSAM Report No: 102January 2012How and Under What Circum-stances Could Iraq Be Split Up? Being Ready for the Worst(Tr – Eng)

ORSAM Report No: 103January 2012The Struggle for Oil in Iraq: An Analysis in the Light of Multi-National Companies,International Contracts and Con-stitutional Debates(Tr)

ORSAM Report No: 104 ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 12February 2012An Evaluation on the Draft Ar-ticles on the Law of Transbound-ary Aquifers(Tr – Eng)

ORSAM Report No: 105February 2012Political Rights of Minorities in Iraqi Legislation(Tr)

ORSAM Report No: 106February 2012Social Rights of Minorities in Iraqi Legislation(Tr)

ORSAM Report No: 107February 2012Human Rights of Minorities in Terms of International Law And Iraqi Constitution(Tr)

ORSAM Report No: 108February 2012The Future of the Economic Co-operation Organization (ECO)(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 109February 2012The Missing Letter: The Rise of Turkey and the “Bric” Area(It)

ORSAM Report No: 110 ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 13March 2012Water Resources and Manage-ment in Iran(Tr)

ORSAM Report No: 111March 2012A Critical Look at the Syrian Kurdish Opposition(Tr)

ORSAM Report No: 112March 2012Constitutional System and Politi-cal Parties in Islamic Republic of Iran(Tr)

ORSAM Report No: 113 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 18April 2012Mongolia: A Developing Democ-racy and a Magnet for Mining(Eng)

ORSAM Report No: 114April 2012Understanding the Syrian Prob-lem Through Comics - 8(Tr)

ORSAM Report No: 115April 2012Arguments on Safe Havens in Syria: Risks, Opportunities and Scenarios for Turkey(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 116 ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 14April 2012The Concept of “Benefit-Shar-ing”, Its Theoretical Background and Practical Reflections(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 117April 2012Invest to Mosul Invest to Future (Tr - Eng)

ORSAM Report No: 118 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 19 May 2012 The Analysis of Trade-Economic RelationsBetween Ukraine and Turkey(Tr - Rus)

ORSAM Report No: 119 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 20 May 2012 Geopolitical Dynamics as an Instrument of Investigation of Trends and Scenariouse of Re-gional Development(Tr - Rus)

ORSAM Report No: 120 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 21 May 2012 Development of Political System in Kazakhstan: 2012 Parliamen-tary Elections (Tr)

ORSAM Report No: 121May 2012New Dynamics in Local and Iraqi Politics in Mosul (Field Study)(Tr - Eng - Ger)

ORSAM Bericht Nr. 121Mai 2012Kommunalpolitik in Mosul und Neue Dynamiken in Der Irakisch-en Politik (Feldarbeit)(Ger)

ORSAM Report No: 122 ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 15May 2012Water Resources Management in Iraq(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 123 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 22June 2012Global Migration and Develop-ment of Migration Policiesof Turkey and European Union(Tr)

ORSAM Report No: 124July 2012Turkey in Africa: The Implemen-tation of the Action Plan and an EvaluationAfter Fifteen Years(Tr - Eng - Fr)

ORSAM Rapport No 124Juillet 2012La Turquie en Afrique: Un Bilan de la Mise en Oeuvre du Plan D’actionQuinze Ans Apres(Tr - Eng - Fr)

ORSAM Report No: 125 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 23 July 2012 Middle East Policy of Russia(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 126 ORSAM Water Research Pro-gramme Report No: 16July 2012Towards the New Water Frame-work Directive: Notes on Water Draft Law(Tr)

ORSAM Report No: 127August 2012Kurdish Movements in Syria(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 128 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 24 September 2012 The Development of Belarus - Turkey Economic Cooperation in Modern Conditions(Tr - Rus - Eng)

ORSAM Report No: 129 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 25 September 2012 Belarus-Turkey: Positive Dy-namics of Intergovernmental Cooperation(Tr - Rus - Eng)

ORSAM Report No: 130 November 2012Syrian Circassians(Tr - Eng)

ORSAM Report No: 131 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 26November 2012“The Third Wave”: Geopolitics of Postmodernism (Tur - Eng)

ORSAM Report No: 132November 2012Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit to Kirkuk(Tr - Eng)



ORSAM AKADEMİC STAFFHasan Kanbolat ORSAM Director Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık METU, Director of Institute of Social Sciences Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Advisor, ORSAM Eurasian Strategies Coordinator - Bilkent University Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Advisor, Middle East - Antalya International University Assoc. Prof. Dr. Harun Öztürkler ORSAM Advisor, Middle East Economies - Afyon Kocatepe University, Department of Economics Assoc. Prof. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Advisor, Middle East - Gazi University, Department of IR Assoc. Prof. Dr. Özlem Tür ORSAM Advisor, Middle East - METU, Department of IR Habib Hürmüzlü ORSAM Advisor, Middle East Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Advisor, Middle East - Ahi Evran University, Department of IR Asst. Prof. Dr. Canat Mominkulov ORSAM Researcher, Eurasia, Al Farabi Kazakh National University Dr. Abdullah Alshamri ORSAM Advisor, Middle East - ORSAM Riyadh Represantative Dr. Neslihan Kevser Çevik ORSAM Advisor, Middle East Elmira Cheremisova ORSAM Advisor, Middle East - St. Petersburg University Dr. Didem Danış ORSAM Advisor, Middle East - Galatasaray University, Department of Sociology Dr. Jale Nur Ece ORSAM Advisor, Maritime Safety and Security Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Advisor, EurasiaDr. Yaşar Sarı ORSAM Advisor, Eurasia - ORSAM Bishkek Represantative, Kyrgyzstan-Turkey Manas University Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Advisor, Middle East - Yıldırım Beyazıt University Department of International Relations Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Advisor, Eurasia Att. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Advisor, Energy - Maritime Law Pınar Arıkan ORSAM Advisor, Middle East - METU Department of International Relations Fazıl Ahmet Burget ORSAM Advisor, Middle East - Afghanistan Volkan Çakır ORSAM Advisor, Africa - ORSAM Antananarivo (Madagascar) Representative Bilgay Duman ORSAM Researcher, Middle East Noyan Gürel ORSAM İzmir Represatative Selen Tonkuş Kareem ORSAM Erbil (Iraq) Represantative Oytun Orhan ORSAM Researcher, Middle East Sercan Doğan ORSAM Research Assistant, Middle East Nebahat Tanriverdi ORSAM Research Assistant, Middle East Uğur Çil ORSAM, Middle East Leyla Melike Koçgündüz ORSAM, Middle East & Projects Ufuk Döngel ORSAM, Ortadoğu Göknil Erbaş ORSAM, Black Sea Aslı Değirmenci ORSAM, Middle East Jubjana Vila ORSAM, Middle East Mavjuda Akramova ORSAM, Middle East

ORSAM Water Research ProgrammeDr. Tuğba Evrim Maden ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher Dr. Seyfi Kılıç ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher Kamil Erdem Güler ORSAM Water Research Programme Çağlayan Arslan ORSAM Water Research Programme

ORSAM ADVISORY BOARDDr. Ismet Abdulmecid Former President of Iraqi Council of State Prof. Dr. Hayati Aktaş Karadeniz Technical University, Head of Department of International Relations Prof. Dr. Ramazan Daurov Assistant Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies Dr. Abdullah Alshamri ORSAM Advisor, Middle East - ORSAM Riyadh Represantative Prof. Dr. Vitaly Naumkin Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies Hasan Alsancak İhlas Holding CEO Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ORSAM Advisor Middle East, METU Director of Institute of Social Sciences Prof. Dr. Ahat Andican Former Minister & Istanbul University Prof. Dorayd A. Noori Vice-Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ University, Head of Department of International Relations Prof. Dr. Ali Arslan Istanbul University, Department of History Dr. Farhan Ahmad Nizami The Director of Centre for İslamic Studies at Oxford University Başar Ay General Secretary, Turkish Textile Employers’ Association Prof. Aftab Kamal Pasha The Director of The Centre for West Asian Studies in India Prof. Dr. Mustafa Aydın President of Kadir Has University Ambassador Shaban Murati Albanian Institute for International Studies Dr. Ersel Aydınlı Vice-President of Bilkent University, Fulbright Executive Director Safarov Sayfullo Sadullaevich Strategic Research Center Under The President of Tajikistan Mohamed Noureddine Specialist in Turkish Affairs, Prof. at Lebanese University - History Prof. Dr. Hüseyin Bağcı METU, Head of Department of International Relations Itır Bağdadi İzmir Economy University, Department of International Relations and European Union Prof. Dr. İdris Bal Member of Parliament in the 24th Legislative Term of Grand National Assembly of Turkey Assist.Prof. Dr. Ersan Başar Karadeniz Techinical University, Maritime Transportation and Management Engineering Kemal Beyatlı Head of Iraqi Turkman Press Council

38



Yaşar Yakış Ambassador, Former Minister of Foreign Affairs Barbaros Binicioğlu ORSAM Advisor, Middle Eastern Economies Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Patrick Seale Well-Known Middle East and Syria Specialist Assoc. Prof. Dr. Mustafa Budak Deputy Director General in Prime Ministerial State Archives Assoc. Prof. Dr. Hasan Canpolat Turkish Ministry of Defense Advisor Ret. (Air) Gen. Ergin Celasin 23rd Commander of Air Forces Dr. Sami Al Taqi General Manager of Orient Research Center Assoc. Prof. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has University, Head of Deparment of International Relations Çetiner Çetin Journalist, Iraq Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya President of The Council of Higher Education Assoc. Prof. Dr Didem Danış ORSAM Advisor, Immigration Studies & Iraqi Refugees, Galatasaray University, Department of Sociology Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Economy University, Department of Economics Prof. Dr. Cezmi Eraslan President of Atatürk Research Center, Istanbul University, Department of History Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara University, Faculty of Political Science, Department of IR & Director ATAUM Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of the Department of International Relations Dr. Amer Hasan Fayyadh Baghdad University, Dean of Political Sciences Faculty (Iraq) Att. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law Cevat Gök Manager of Iraq El FIRAT TV - Turkey Mete Göknel Former Director of Petroleum Pipeline Corporation (BOTAŞ) Osman Göksel BTC & NABUCCO Coordinator Timur Göksel Beirut American University (Lebanon) Prof. Muhamad Al Hamdani Cultural Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara Numan Hazar Retired Ambassador Habib Hürmüzlü ORSAM Middle East Advisor Assoc. Prof. Dr. Pınar İpek Bilkent University, Department of International Relations Dr. Tuğrul İsmail TOBB University of Economics & Technology, Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Eurasia Advisor Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent University, Department of International Relations Assoc.Prof.Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale University, Department of International Relations Selçuk Karaçay Deputy Director, Vodafone (Turkey) Assoc. Prof. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül University, Department of International Relations Prof.Dr. M. Lütfullah Karaman Fatih University, Head of the Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. Şaban Kardaş TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova University, Head of the Department of International Relations Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Kyrgyz Slavic University (Bishkek) Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale University, Head of the Department of International Relations Prof. Dr. Talip Küçükcan Director of Marmara University, Institute of Middle East Studies Arslan Kaya KPMG, Sworn-in Certified Financial Accountant Dr. Hicran Kazancı Iraqi Turkman Front Turkey Representative İzzettin Kerküklü President of Kirkuk Foundation Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan University, Head of Department of International Relations Prof. Dr. Alexandr Koleşnikov Diplomat Dr. Max Georg Meier Hanns Seidel Foundation, Projects Director (Bishkek) Prof.Dr. Mosa Aziz Al-Mosawa President of Baghdad University (Iraq) Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes University, Faculty of Economic and Administrative Sciences Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Advisor,Middle East-Antalya International University Hediye levent Journalist, Syria Prof.Dr. Çınar Özen Ankara University, Faculty of Political Science, Department of International Relations Murat Özçelik Ambassador Assoc. Prof. Harun Öztürkler ORSAM Middle East Economies Advisor, Afyon Kocatepe University, Department of Economics Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk University (Pyatigorsk, Russian Federation) Assoc.Prof.Dr. Fırat Purtaş Gazi University Department of International Relations, Deputy Secretary General of TÜRKSOY Prof. Suphi Saatçi Secretary-General of Kirkuk Foundation Assoc. Prof. Dr. Yaşar Sarı ORSAM Advisor, Eurasia - Kyrgyzstan-Turkey Manas University Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kirkuk, Iraq) Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Middle East Advisor, Atatürk University Assoc.Prof.Dr. İbrahim Sirkeci Reader in Demography and Marketing Regent’s College, (London, UK) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg University (Russian Federation) Semir Yorulmaz Journalist, Egypt Zaher Sultan President of Lebanon Turkish Association Dr. Irina Svistunova Russia Strategic Research Center, Turkey-Middle East Studies Expert (Russian Federation) Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Advisor, Middle East, Gazi University, Department of International Relations Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi University, Department of International Relations Mehmet Şüküroğlu Energy Expert Assoc. Prof. Dr. Oktay Tanrısever METU, Department of International Relations Prof. Erol Taymaz Vice President of the METU North Cyprus Campus (TRNC) Prof. Sabri Tekir Dean of İzmir University, Faculty of Economics and Administrative Sciences Dr. Gönül Tol Director of Middle East Institute Turkish Studies (USA) Asst. Prof. Dr. Özlem Tür ORSAM Advisor, Middle East, METU, Department of International Relations M. Ragıp Vural General Coordinator of 2023 (Magazine) Dr. Ermanno Visintainer Director of Vox Populi (Rome,Italy) Dr. Umut Uzer Istanbul Technical University, Humanities and Social Sciences Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg City Council Member, St. Petersburg University (Russian Federation) Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Eurasia Advisor



EDITIORIAL BOARD OF MIDDLE EAST STUDIESMeliha Altunışık Middle East Technical University (Turkey) Bülent Aras Ministry of Turkish Foreign Affairs, Head of Center for Strategic Strategic Research Tayyar Arı Uludağ University (Turkey) İlker Aytürk Bilkent University (Turkey) Recep Boztemur Middle East Technical University (Turkey) Katerina Dalacoura London School of Economics (UK) F. Gregory Gause Vermont University (USA) Fawaz Gerges London School of Economics (UK) Ahmet K. Han Kadir Has University (Turkey) Raymond Hinnebusch St. Andrews University (UK) Rosemary Holiis City University (UK) Bahgat Korany Durham University (UK) Peter Mandaville George Mason University (USA) Emma Murphy Durham University (UK)

MIDDLE EAST ANALYSIS EDITORIAL BOARDProf. Dr. Meliha Altunışık Middle East Technical University , Director of Institute of Social Sciences Hasan Kanbolat ORSAM Director Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent University, Department of International Relations Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of Department of International Relations



ORSAM

diŞİŞlerİ bakani ahmet davutoĞlu’nun kerkÜk …...diŞİŞlerİ bakani ahmet...

Documents