dini konularda kendini kandırmanın 40 yolu emre dorman

E M R E D O R M A N

dini konularda kendini kandrmann

40 yolu

stanbul Yaynevi

Eser Ad: Dini Konularda Kendini Kandrmann 40 YoluYazar: Emre Dorman

letiim: www.emredorman.com

Kapak Tasarm: Gkhan KoSayfa Dzeni: Said Demirta

ISBN: 978-605-64417-1-4

Bask ve Cilt: Pasifik Ofset Ltd. ti.Cihangir Mah. Gvercin Cad. No:3/1 Baha Merkezi A Blok

34310 Haramidere / stanbul Tel: (0212) 412 17 00 Sertifika No: 12027

1. Bask: Kasm 2013

Genel Datmstanbul Yaynevi

Caalolu Yokuu Evren Han No:17 Kat:1 Daire:33SRKEC STANBUL

Tel: (0212) 519 62 [email protected]

E M R E D O R M A N

dini konularda kendini kandrmann

40 yolu

YAYIMLANMI ESERLER

nsanlar Uyurlar lnce Uyanrlar (stanbul Yaynevi, 2011)

Modern Bilim: Tanr Var (stanbul Yaynevi, 2011)

Kuran- Kerimdeki Temel Emirler ve Yasaklar (stanbul Yaynevi, 2011)

People Are Asleep They Wake Up When They Die (stanbul Yaynevi, 2012)

Duanz Olmasa Ne neminiz Var? (stanbul Yaynevi, 2013)

Yrd. Do. Dr. Emre Dorman, Acbadem niversitesinde retim yesidir. Marmara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Temel slam Bilimleri Kelm bilim dalnda hazrlad Tanrnn Varlnn Kantlanmasnda Kullanlan Modern Deliller: nsanc lke rnei balkl tezi ile yksek lisans (2004), Deizm ve Eletirisi: Tarihsel ve Teolojik Bir Yaklam balkl tezi ile de doktora almasn tamamlad (2009). Acbadem niversitesinde akademik hayatna devam eden Emre Dorman, Felsefeye Giri, Felsefe Tarihi ve Bilim Felsefesi dersleri vermekte, teoloji, felsefe ve din-bilim ilikisi alanlarnda almalarn srdrmektedir.

5indekiler

nsz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1. Benim kalbim temiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112. Dinlerin z iyiliktir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .153. leride nasl olsa yaparm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .194. Nasl olsa Allah affeder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .245. Nasl olsa affedilmem artk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .286. almak da ibadettir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .327. Nefsime sz geiremiyorum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .368. Emirlerine uyamyorum ama, Allah ok seviyorum . . . . . . . . . . . . . .409. Herkes byle yayor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4310. Ailemde ya da yetitiim evrede grmedim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4911. Hacdan hocadan korkacaksn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5212. Dindarlar samimi gelmiyorlar bana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5513. Bu kadar ktln ve ktnn olduu yerde

ben yine iyiyim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5914. eytana uyuyorum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63

d i n i k o n u l a r d a k e n d i n i k a n d r m a n n 4 0 y o l u

6

15. Peygamberler ve Allah dostlar gibi olamayz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6816. Dini yaayanlar genelde gelir seviyesi dk kimseler . . . . . . . . . . .7117. Bana dini anlatmasnn ardnda bir beklentisi var mutlaka . . . . .7618. Bu kadar hassas olma, ince dnme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8219. Elhamdlillah biz de Mslmanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8520. Artk devir deiti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8821. nce geleceimi garanti altna almalym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9122. Dnyaya bir kere geliyoruz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9423. Dndrmeyin beni! Hatrlatmayn bana! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10124. Gnah benim boynuma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10625. Dedikodu deil, ben dorular sylyorum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11026. Allah beni byle yaratm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11427. badetlere g yetiremiyor, vakit bulamyorum . . . . . . . . . . . . . . . . . 11728. Din yeterince ak ve anlalr deil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12429. Dinin srekli ceza vurgusunda bulunmas

rahatsz ediyor beni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12930. Dini konulara fazla dalmak akln kaybettirir insana . . . . . . . . . . 13231. Aman dinci demesinler bana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13532. Kimseye zararm yok kendi halinde bir insanm . . . . . . . . . . . . . . . 13833. Allah ile kul arasna girilmez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14034. Allah sevenleri affeder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14235. Ardmda kalc bir iz brakmalym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14436. Aklm ve mantm yeter bana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14737. Din ilerlemeye manidir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15438. Dinin yerini modern ada bilim ald . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15939. Din ile bilim arasnda atma vardr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16240. Dinler sava ve kargaaya sebep olmulardr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

Sonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

Anneme ve Babama...

9nsz

ANLALMAS zoR BR vARLKTR NSAN. Kendisini bir su damlacndan var eden, saysz nimet ve imkn ile onu g-zeten Rabbine kar nankrdr ou zaman. zorluk, sknt ve keder annda yakaran ama rahata erdiinde tm yakarlar-n unutan bir varlk. Daha tansiyonuna bile hkim olamazken kendini evrenin hkimi sayan, gelip geici dnya heveslerinin peinde koan, hi lmeyecekmi gibi dnya iin almaktan her an lecekmi gibi ahireti iin almaya frsat bulamayan...

Neden var oldum?, varlmn bir amac var m?, Be-ni var edene kar sorumluluklarm neler? ya da ldkten sonra bana ne olacak? gibi en temel sorular sormaya zaman bulamazken, nefsine ho gelen her trl eye bolca zaman bu-lan. Hak etmek iin bir ey yapmad halde kendisine veri-len saysz nimete ramen kendisinden yine kendi faydasna olan eyleri bekleyen Rabbinin buyruklarna kar aldrmazlk eden, trl bahaneler ileri sren ve en acs da Allahn var ol-duuna inanmasna ramen Allah yokmu gibi yaayan insan.


10

Dini ykmllklerini yerine getirmemek iin hem ken-dini, hem de evresini kandrmada her trl kurnazla akl eren ama Allahn apak emir ve delilleri karsnda kr, sar ve dilsiz kesilen insan. Allahn tm uyarlarna ramen eyta-nn admlarn izleyen, kendisini Allaha beendirmesi gere-kirken Allahtan baka herkese kendini beendirme derdine den insan.

Allahn buyruklarna gre yaamamak iin trl mazeret-ler ileri srerek en byk ktl kendisine yapan ve hesap gn imtihannn konusunun yaad hayat olacan bile bi-le gerektii gibi dersine almad iin derin bir znt ve pimanlk iinde kaacak bir yer arayacak olan insan:

Der ki insan o gn: Kalacak yer nerede? Hayr, sna-cak herhangi bir yer yok. O gn varp durulacak yer, sadece

Rabbinin huzurudur. O gn, nceden takdim ettikleri ve erte-ledikleri eyler insann nne getirilir. Dorusu, insan kendi

kendisine tanktr. Dkse de ortaya tm mazeretlerini.*

zaten bir gn kanlmaz olarak yzleeceimiz hatalar-mzla hemen yzlemek varken bunu ertelemek neden ve ne-reye kadar? Kar karya olduunuz tehlikenin farknda m-snz? Eer gereklerle yzlemek iin hl kendinizi hazr hissetmiyor ve Henz benim iin erken diyerek dini konu-larda kendinizi kandrmaya devam etmek ve eytan sevin-dirmek istiyorsanz bu kitab elinizden brakarak yaantnza kaldnz yerden devam edebilir ya da hatalarnzn farkna varmak iin kendinize byk bir iyilik yapabilirsiniz. Emin olun, bu kitab okumanz eytan ok kzdracak!

1

* 75 Kyamet Suresi 10-15.

11

Benim kalbim temiz

ETRAfMzDAK NSANLAR LE konutuumuzda Benim kalbim temiz ifadesi sklkla karlatmz bir cmle olarak kar karmza. Hatta bu durum yle boyutlardadr ki neredeyse kalbi temiz olmayan tek bir kiinin bile var ol-madn dnebilirsiniz. Bazen kt davranlar sergile-yen, rnein bir kimsenin arkasndan dedikodusunu yapan birinin de aslnda kalbinin temiz olduunu, sadece hakikatin bilinmesi iin bu konumalar yaptn iddia ettiine tank olursunuz. Ya da Benim kalbim temiz olduu iin bana n-ceden malum olur, Allah hep gnlme gre verir, Benim kalbim temiz nk kimseye zarar olmayan, etliye stlye karmayan kendi halinde bir insanmdr eklinde cmle-ler kurulur ou zaman. in zeti ise esasen insanlarn bir anlamda kendilerini aklayarak temize karmaya almala-rdr.

Ey iman edenler! eytann admlarn izlemeyin. Kim eyta-

1


12

nn admlarn izlerse, eytan ona irenlikleri ve ktl

emreder. Allahn ltuf ve rahmeti zerinizde olmasayd, ii-nizden tek kii bile temize kamazd.1

phesiz insan iin en tehlikeli olan, kalbinin temiz oldu-u iddiasyla dini buyruklar dikkate almamasdr. Bunun iin ileri srlen bahaneler genellikle Ben namaz klmam, oru tutmam, ama kalbim temiz eklindeki yaklamlarla ibadet-leri nemsizletirme ya da dinin tm emir ve yasaklarn Al-lahn insanlardan istedii temiz bir kalbe sahip olmalar deil mi? eklindeki kiisel anlay ve yorumlara dntrmekle gsterir kendini. phesiz kimsenin gerek anlamda kalbin-deki niyeti bilmek mmkn deildir, ama gerek manada kalp temizliini szler deil, eylemler gsterir. stelik kiinin kal-binin temiz olmas onu ayrcalkl klacak bir ey deil aksine zaten olmas gereken bir eydir. Kuran ayetleri, insann hem dnyas, hem de ahireti iin hayrl olan her konuda olduu gibi, bu konuda da ok anlaml tespitler yaparak, Allahn her-kesin gerek niyetini bildiini ve bu yzden kimsenin kendini temize karmaya almamas gerektiini vurgular:

yle kiilerdir ki onlar, gnahn byklerinden ve irenlik-lerden ekinip kanrlar. Baz kk srmeler hari. Hi

kukusuz, senin Rabbin aff geni olandr. Sizi en iyi bilen

Odur: Hem sizi topraktan oluturduu zaman, hem de anne-lerinizin karnlarnda ceninler halinde bulunduunuz zaman.

O halde kendi kendinizi temize karmayn; kimin sakndn

en iyi bilen Odur.2

Ayette de dikkat ekildii gibi kimse kendini temize kart-maya almamaldr. nk yine ayetlerde ifade edildii gibi phesiz Allah kalplerin iindekini hakkyla bilmektedir.3 nsan

1 24 Nur Suresi 212 53 Necm Suresi 323 3 l-i mran Suresi 119

b e n i m k a l b i m t e m i z

13

ou zaman yapt ilerde ya da syledii szlerde kendini hakl grerek temize kartmaya alr. Hatta hatal olduu-nu bilse bile yine de yaptklarn merulatrmak iin urar. Herkesin kendine gre belirledii kriterlere uygun bir iyilik ve kalp temizlii kabul olmas da kanlmazdr. nsan unu unutmamaldr: Gnllerin zn ve gerek niyetleri ancak Allah bilir. Bu sebeple hesap gn beklemediimiz eyler ile yzleebiliriz. Dolaysyla kiisel anlamda kalp temizlii inan ve iddiasnda bulunmak yeterli olmad gibi, asl olan kalp temizlii, Allahn raz olaca bir kalp temizlii olmaldr. Bu ise Allahn emir ve yasaklarna gerektii gibi itenlikle uyul-duu oranda sz konusu olabilir. Bu gerek Kuranda u ekil-de ifade edilir:

Onlar ki, Allah anld zaman kalpleri rperenler kendile rine

isabet eden musibetlere sabredenler, namaz dosdoru k-lanlar ve rzk olarak verdiklerimizden infak edenlerdir.4

Bunlar, iman edenler ve kalpleri Allahn zikriyle tatmin olan/

huzur bulanlardr. Haberiniz olsun; kalpler yalnzca Al lahn

zikriyle tatmin olur/huzur bulur.5

Bununla birlikte Kurann geneline baktmzda tm in-sanlarn hatalar yaptklarn gryoruz. Allah, sonsuz rahmeti gerei insanlar hemen cezalandrmayarak onlara frsat veri-yor. Allahn rahmet ve merhameti olmasa aslnda en iyi dedi-imiz insanlar bile mkfat hak edemezler. Yaptmz iyilik ve ibadetler sonsuz cennet nimetlerini hak ettiimiz anlamna gelmez. Biz ne yapsak da Allahn bize peinen vermi olduu saysz nimet ve imknn karln veremeyiz. stelik yapt-mz hatalarn hemen birebir cezas verilecek olsa yeryzn-de debelenen tek bir canlnn bile kalmayaca belirtilir ayet-lerde:

4 22 Hac Suresi 355 13 Rad Suresi 28


14

Eer Allah, insanlar zulmlerine kar cezalandrsayd, yer-yznde debelenen bir ey brakmazd. Ama yle yapmyor,

onlar belirli bir sreye kadar erteliyor. Sreleri geldiinde

ise ne bir saat geri kalrlar ne de ne geebilirler.6

1

6 16 Nahl Suresi 61

15

Dinlerin z iyiliktir

NSAN GAfLETE DREN vE kendini kandrmasna se-bep olan bir dier yanlg ise, kalp temizlii iddiasna ben-zer ekilde tarih boyunca gelen tm dini buyruklarn iyilie indirgenmesidir. Bu iddiada bulunan kiiler, kendilerini bu duruma o denli inandrmlardr ki, hani Kuran bilmeseniz, kurduklar cmleleri ayet sanrsnz. zaten tm dinlerin z iyi bir insan olmak deil mi?, Allahn kulundan bekledii ey iyi bir insan olmasdr eklinde cmleler ile dinin iyili-e eitlendiini grebilirsiniz. phesiz hayrl ve iyi birer kul olmak, Kuran ayetlerinde ifade edilir. Ancak burada da dik-kat edilmesi gereken ey, iyilik ya da iyi insan ieriinin kim tarafndan ve nasl doldurulduudur. Bu kelimelerin ie-rii Kuran esaslarna gre belirleniyorsa ayr, insanlarn kii-sel kabul ve anlaylar dorultusunda ekilleniyorsa apayr bir anlay kar ortaya.

yiliin ne olduu, tarihin bandan beri tartlan bir konu-dur. En yaygn ve kabul gren tanmlarndan birisi ise kendi-

2


16

mize yaplmasn istemediimiz eyleri bakasna yapma mak; yani znde yetitiimiz toplumun bize rettikleri nda, toplumun bizden beklentilerine uygun davranmaktr. Peki, sadece bize sosyal bir evre salayan toplumumuzun iyi de-diklerini dikkate alarak, bu kabulleri Allahn iyilerinden s-tn tutmak ya da bu iyileri belirlerken Allahn buyruklarn dikkate almamak ne kadar mantkldr? Gkleri, yeri ve in-sanlar yaratann bize tledii iyilere mi iyi demek gere-kir, yoksa toplumumuzun bize rettii geici sosyal kurallara m? Hayatmzdaki iyilik kavramnn hakemi etrafmzda gr-dmz aciz insanlar m olmaldr, yoksa onlarn da, bizim de yaratcmz olan Allah m?

Baz insanlar gerekten de iyilik yapmay seven, kimseye ktl dokunmayan, unu bunu arkasndan ekitirmeyen, hayr ilerinde sorumluluk alan kiiler olabilirler. Ancak in-san bilmelidir ki tm bu saylanlar ve benzerleri zaten Allaha inandn ifade eden kiilerde bulunmas gereken, dini buy-ruklara uygun olan doal davranlardr. Ancak din, sadece kalp temizlii ve iyiliklerden ibaret deildir. Siz kendi anlay-nz ile dini eitli paralara ayrr ve sadece yapmak istedii-niz ksmn esas alarak geri kalan yok sayarsanz koca bir b-tn, bir paradan ibaret klarsnz. Kimi kiilerin yaptklar kt davranlara ramen Aslnda znde iyi biriyim, ama nefsime, sinirime yeniliyorum dediklerini duyarsnz. Dola-ysyla kimse kolay kolay kendini kt biri olarak deerlen-dirmez.

Kuran ayetleri, iyiliin, ancak Allah tarafndan ortaya ko-nulan esaslara uygun olduu oranda geerli olacan ifade eder. yilik anlayn, Allahn dier emir ve yasaklarndan ba-mszlatrmak mmkn deildir. Ayetler, Allahn insanla eli olarak gnderdii peygamberlerine iyiliklerle birlikte em-rettii baz eyleri u ekilde ifade eder:

Onlar, bizim buyruumuzla yol alan nderler yaptk. Onla-

d i n l e r i n z i y i l i k t i r

17

ra iyilikler yapmay, namaz klmay, zekt vermeyi vahyettik.

Onlar, yalnz bize kulluk ediyorlard.7

Yeryznde yaayan ok eitli milletlerin bulunduu ve hemen hepsinin kendilerine gre geleneksel ve kltrel birta-km inan ve kabullere sahip olduklar bir gerektir. Tm bu milletler iin ortak noktada buluulacak evrensel iyilik kabul-lerinin bulunmas mmkndr. Ancak detaylara inildike ay-n zamanda birbirine taban tabana zt iyilik ve ktlk kabul-lerinin de grlmesi mmkndr. rnein aile ii bir evlilik ya da birliktelik genel olarak kt bir eylem olarak grlse de, kimi toplumlarda bu davrann iyi ve gayet doal bir ey ola-rak deerlendirildiini grebilirsiniz. Dolaysyla, gerek iyi-lik, gerekse ktlk anlaynn ilahi bildirime uygunluudur, gerek manada o anlay iyi ya da kt klacak olan. Yoksa Tm dinlerin z iyi insan olmaktr diyerek dini sorumlu-luklardan kurtulmak mmkn deildir. Dini sorumluluklar yerine getirilmeden yaplan bir iyilik varsa ve ayet bu iyilik gerekten Allah rzas gzetilerek yaplmsa onu takdir ede-cek olan Allahtr. Ancak kiinin bilmesi gereken, tek bana yaplan iyilik Allah katnda iyilik olarak deerlendirilse de, bu iyilik yapmas gerektii halde yapmad eylerin kefareti de-ildir. Kii yaptklarndan sevap, yapmadklarndan ise gnah kazanr. Yine ayetlerde ibadetsiz iyilik olmayaca yle ifade edilir:

yilik, yzlerinizi dou ve bat tarafna evirmeniz deildir.

Asl iyilik, o kimsenin yaptdr ki, Allaha, ahiret gnne,

meleklere, kitaplara, peygamberlere inanr. (Allahn rzasn

gzeterek) yaknlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmla-ra, dilenenlere ve klelere sevdii maldan harcar, namaz k-lar, zekt verir. Antlama yapt zaman szlerini yerine ge-tirir. Sknt, hastalk ve sava zamanlarnda sabreder. te

7 21 Enbiya Suresi 73


18

doru olanlar, bu vasflar tayanlardr. te bunlardr takva

sahipleri.8

Yine, tek bana inanmak ya da ibadet etmek de Kuranda dikkat ekilen inanan profili iin yeterli deildir. nananlar ibadetlerinde gnlden ve titiz olduklar gibi, ayn zamanda hayra ve bara ynelik iler de yaparlar. nanmak ve hayrl iler yapmak pek ok ayette bir arada geen ve vlerek ne-mine dikkat ekilen inanan zellikleridir.

Allah, inanp hayra ve bara ynelik iler yapanlara vaatte

bulunmutur: Onlar iin bir balanma ve byk bir dl

vardr.9

Bununla birlikte dinlerin iyilie indirgenmesi konusunda daha tehlikeli olan bir anlay vardr ki, bu da hak dinler ile baz Uzak Dou inanlarnn, ayn ekilde iyilii tledikleri inancndan hareketle bir grlmeleridir. Budizm, Hinduizm ya da benzeri baz retilerin de hedefini insann manevi ta-biatn gelitirmek, olgunlatrmak ve varl anlamlandrma-sna yardmc olmak eklinde yorumlayan kiiler, tasavvuf bal altnda, sevgi, kardelik, hogr ve karlkl anlay sylemleri iinde tm dinlerden oluan bir sentez yoluna git-meye almaktadrlar. Gerek din zaten insan yaratlna en uygun sistemdir. onu insan rn inan ve uygulamalar ile kartrmak, dini znden uzaklatrarak bir anlamda kural-larn sulandrmaktan baka bir ey deildir. Bu yzden insan bu konuda da kendini kandrmamal ve iyilii dini buyruklar-dan bamszlatrmamaldr.

1

8 2 Bakara Suresi 1779 5 Maide Suresi 9

19

leride nasl olsa yaparm

zELDE LKEMz, genelde ise dier Mslman lkeler dikkate alndnda, toplumun byk oranda Allaha inanan kiilerden olutuu grlr. Genel kabul grd ka-daryla lkemizdeki Mslman says nfusun yaklak yzde 98ini oluturur. Ancak dinin gnlk yaam iinde igal ettii yer soruturulduunda sz konusu orann ciddi anlamda ge-rilediini grrz. Bu tablo bize insanlarn inanlarnn ge-reini yeterince yerine getirmediklerini gstermektedir. Hatta bu bazen o denli hissedilir ki, bir an iin karnzdaki insann inansz biri olduunu dnebilirsiniz. phesiz insanlarn inanlarnn gereini yerine getirmemelerine neden olarak ileri srecekleri eyler eitlidir. Ancak her ne kadar eitli ne-denlere dayansa da temel nedenin yaplmas gereken kulluk vazifelerinin byk oranda ileriki zamanlara ertelenmesine dayal olduunu sylemek mmkndr.

Gerek okul, gerekse i ortamnda bir arada olduunuz in-sanlarla dini konularda konutuunuz zaman, genellikle o-

3


20

u kiinin inancnn gereini yerine getirmediinin farknda olduunu, bunun iin eitli bahaneler ne srmelerinin ya-nnda dini vazifelerini ileriki yllarna ertelediklerini grebi-lirsiniz. Sanki lmn ya varm ve her gn pek ok gen, gzlerimizin nnde lp gitmiyormu gibi, Henz yam gen; ileride nasl olsa yaparm diyerek kandrr insan ken-dini. eytan da bo durmaz, Acelesi yok; daha mrn ok gibi ssl szlerle destekler hemen kiiyi. phesiz bu yanlg ve gaflet eytann insana kurmu olduu tuzaklardan biridir. Hatta baz aileler bile ocuklarnn genken hovarda bir yaam srmesini gayet normal olarak karlarlar. Biz zamannda ne-ler yaptk, gentir yapacak tabi ya da Biz zamannda yapa-madk, bari o karsn hayatn tadn mant ile ocuklarnn gzlerinin nnde kayp gitmesine seyirci kalrlar.

ncelikle ifade etmek gerekir ki, insann Allaha olan kul-luu ana rahmine dt andan balayarak, son nefesini ve-recei ana kadar devam eder. Dolaysyla inanan bir insann mr iyi bir eitim iin yetime, dnya iin alp abalama ve inancnn gereklerini yerine getirme eklinde evrelere ay-rlamaz. nanan kii tm eylemlerinde inancnn gereini ye-rine getirmeyi ncelemelidir. Geri kalan tm ilerini bu ge-rekliliklere gre belirlemelidir. Kii kulluk vazifelerini ileride yapacan dnp kendince erteler, ama aslnda hatalarn-dan dnmesi iin insana frsat vererek belirli bir sreye kadar erteleyen Allahtr.

Allah, gnahlarnz affetsin ve sizi belirli bir sreye kadar

ertelesin. nk Allahn eceli geldiinde ertelenmez. Bir

bilebilseydiniz!10

Dier taraftan, insann ileride yapmay planlad kulluk vazifelerini yapabilmek iin yeterli bir mre sahip olacann da garantisi yoktur. Sahip olsa ve gerekten yapmaya alsa

10 71 Nuh Suresi 4

i l e r i d e n a s l o l s a y a p a r m

21

da, kaybettii yllarn telafi etme ans da bulunmamaktadr. Yani ksacas nereden bakarsanz bakn ya da ne niyette olur-sanz olun, bu anlaya sahip biri her zaman iin kayptadr. oysa bilmelidir insan sahip olduu eyler kendisinin deil, onu var edenindir; ama belli ki bunu anlamas iin var olmas yetmedi insann, bir de lmesi gerekir.11

Andolsun akp giden zamana ki insanlar zarardadr. Ancak

inanp iyi iler yapanlar, birbirlerine hakk tavsiye edenler ve

birbirlerine sabr tavsiye edenler baka.12

nsanlarn baz kiisel prensipleri vardr hayatta. Kimi t-sz kyafet ve boyasz ayakkabyla darya kmaz. Kimi za-manndan nce gider her randevusuna ya da salarn yap-trmadan katlamaz hibir toplantya. Yine yediine itiine, beden ve ruh salna ok dikkat eder rnein ou kii. Sev-diklerinin zel gnlerini daima hatrlar ve mutlu etmek iin onlar, eitli srprizler hazrlar. Ksacas kendince nem ve-rip zendii eyler vardr insanlarn hayatta. ncelikleri var-dr insanlarn ya da abalar vardr ulamak iin ama ve arzu-larna. Sevdii bir yemei zenle hazrlamak ya da ocuklarn gezdirmek iin saatleri, kiisel bakmlar iin yeterli vakitle-ri. Araylar vardr; kendini daha iyi hissedecei. Denemeleri vardr; ilerletmek iin kiisel geliimini. Kolar vardr; yaam daha iyi ynetebilecei. okumalar vardr; kltrn geliti-recei. Dizi ya da programlar vardr; karmadan her bl-mn izledii...

Grld gibi, kulluk vazifelerini mrnn son demleri-ne brakan kiilerin hayatlarnda ncelik verdikleri eyler kul-luk vazifelerinin yannda ok gln kalmaktadr. Bir gz ap kapama misali geen mrn bo ve gereksiz bir yn ey ile

11 Baknz: Emre Dorman, nsanlar Uyurlar lnce Uyanrlar, stanbul Yaynevi 2011; Nesil Yaynlar, 2012.

12 103 Asr Suresi


22

doldurur insan. Kendince yaplmas gerekli grd eyler iin katlanmad zorluk kalmaz. Konforlu bir evde oturmay ya da lks bir arabaya binmeyi ileriki yalarna ertelemez. He-men edinmek ister bunlar. Maann ykselmesi iin sabrla yllarn gemesini de beklemez. Hemen ve ksa yoldan zen-ginlemek ister. Sahip olduunda kendisini mutlu edeceine inand eyleri elde etmek iin rpnr. oysa farknda deil-dir insan; erteledii eyin var olma sebebi olduunun. Emek-liliinde rahat etmek iin tm hayat boyunca dedii, sigorta primlerine dndrr kulluk vazifelerini. Sigorta primini tm hayat boyunca demesi gerektiini bilen insan, kulluk vazife-lerini tm hayat boyunca demek istemez. Hayatnn sonlar-na doru deyerek, sonsuza kadar rahat etmek ister. Yapaca hac ya da nafile ibadetlerin gemite yapmadklarna kefaret olmasn ya da gemi gnahlarnn affedilmesini bekler. p-hesiz, gerekten piman olmu ve gnlden Allaha ynelmi-se kii Allah dilerse kulunu affeder, ama Allahn rzasna uy-gun yaanmayan yllar bir daha geri getirilemez. nsan yine kayptadr.

Hayr, hayr! Siz hemencecik geleni seversiniz. Ve sonradan

gelecei terk edersiniz.13

Bunlar, hemen gelecek olan seviyorlar da telerindeki zorlu

bir gn ihmal ediyorlar.14

Evet, insan peinen elde ettii eyi sevmekte, imtihan edil-mek zere geldii ve sonsuz yaamn belirleyecek olan m-rn ise bu pein eyler uruna tketmektedir. oysa farknda olmad bir gerek vardr; sahip olduu gerek deerler, ka-zanarak elde ettikleri deildir insann. stelik, hibir ey hak etmeden yaratcs tarafndan peinen verilmitir bu eyler kendisine. Gzn ya da karacierini satn alan ya da sahip

13 75 Kyamet Suresi 20-2114 76 nsan Suresi 27

i l e r i d e n a s l o l s a y a p a r m

23

olduu eyleri kendi becerisi ile doutan elde ettiini iddia edecek biri var m hayatta? nsan dnyaya gelmesiyle birlik-te peinen elde ettii gerek deerlerin bedelini mrnn son yllarnda demek isterken, dnya nimetlerini hemen elde et-mek ister. oysa farknda deildir ou insan; su misali boa akp giden mrn, faturas kabark olur.

eytann bu erteleme tuzana dmemek gerekir. Yal-lk dnemine gelip, baz gerekleri fark eden kiilerden ardn-da brakt boa geen yllarnn pimanln duymayan hi kimse yoktur. Yaprak misali bir o yana bir bu yana savrulmu ve sonunda derin bir pimanla kaplm bunca insann bo-a yitirilmi mrlerinin, henz kendini gen grerek kulluk vazifelerini erteleyen kiilere ibret olmas gerekir. nsanlarn hatalarn gz gre gre benzer ekilde tekrarlayarak tecrbe etmek, insan akl ve onuruna yakan bir tutum deildir. Bu konuda da eytann tuzana dmeyerek, dnya hayatnn ltsnn insann gzn alarak gerekleri grmesini engelle-yen bir k olduunu fark etmek gerekir. Bir anda tkeniverir mr sermayesi. Koca bir mr dedii ey o kadar bo ura-lar iinde geer ki insann, rnein 60 yl yaadn sanan bi-ri gnde 8 saatten 20 yl uyur. Kalan 40 ylda da ayakta uyur. mr dediin; ite budur!

1

24

Nasl olsa Allah affeder

NANAN AMA NEfSNE yenildii iin inancnn gerekleri-ni yerine getiremeyen insanlarn bir ksmnn yapamadk-lar eylerden dolay vicdan azab duyduklar grlr. Bir k-sm insanlar ise hatalar sebebiyle piman olmalarna ramen Al lahn affedici oluuna gvenerek hatalarn tekrar ederler. Allah Rahmandr; Merhametlidir. Rahimdir; efkatlidir. Ga-furdur, Afvvdr; hatalar ve gnahlar balayandr. Allahn tm emir ve yasaklarna tam anlamyla riayet etmeye alan bir kulun bile snaca tek ey Allahn rahmetidir. Allahn rzasnn dnda bir hayat yaayarak isim ve sfatlarna sn-mak ise riyakrlktr.

Neleri yaparsam Allah affeder ya da affetmez eklinde he-saplar yaparak iman edilmez Allaha. Bu ekilde hesapl, ki-tapl, planl teslimiyet olmaz. Peygamberler dahi affedilmeyi umarlarken, rnein Hz. Yusuf Allaha: Rabbim, sen bana mlk ve saltanattan bir nasip verdin. Olaylarn ve dlerin yorumundan

bana bir ilim rettin. Ey gkleri ve yeri yaratan! Benim dnyada da

4

n a s l o l s a a l l a h a f f e d e r

25

hirette de Velm sensin. Beni mslman/sana teslim olmu olarak

ldr ve beni barsever, hayrl kullar arasna kat diye dua edi-yorken, kimse nasl olsa mslmanz, bir ekilde kurtuluruz ya da Allah nasl olsa affeder zihniyeti ile gnahlara cesaretle dalamaz. Bu, eytann insan aldatma yollarndan bir dieri-dir. eytan, Sen yap Allah nasl olsa affeder, Baksana millet neler yapyor, Herkes iyi de bir sen mi ktsn, Bu frsat bir daha ele gemez, Yap sonra tvbe edersin, Sen yapmaz-san bir bakas nasl olsa yapacak, Sen de cennete girmeye-ceksen kim girecek cennete, Bu son eklinde vesveseler ile tuzaklar kurar insana. Kuran bu konuda da uyarr insanlar:

Ey insanlar, Allahn vadi gerektir; sakn dnya hayat sizi

aldatmasn, o aldatc, sizi Allah(n affna gvendirmek sure-ti) ile aldatmasn.15

O yaman aldatc, sizi Allah ile aldatt.16

Yeryznde eytan en fazla sevindirecek ey, insanlarn Allahn buyruklarndan uzak bir hayat srmesidir. nsan, Allahtan uzaklat oranda eytan insana yaklar. Mallarda, evlatlarda ortak olur onlara. Cimri, doyumsuz, tatminsiz klar onlar. nsan Allahn nasl olsa affedeceini dnrken far-knda olmadan eytann kskacnda yok olur gider.

Gerek u ki, eytan sizin dmannzdr, yleyse siz de onu

dman edinin. O, kendi grubunu, ancak lgnca yanan ate-in halkndan olmaya arr.17

Yine etrafmzdaki kimi insanlar da eytani hipnozun et-kisi altnda benzer bir ekilde Allahn affediciliini delil gs-tererek insanlarn hatalara girmesine sebep olurlar. Hatasz kul olmaz, Kul hata yapacak, Allah affedecek eklinde yak-

15 35 fatr Suresi 516 57 Hadid Suresi 1417 35 fatr Suresi 6


26

lamlar ile Allahn affedici oluunu arptarak anlamndan saptrrlar. Kimi kt niyetli kiiler ayetleri dahi kullanarak aslnda karsndakinin iyiliini istedikleri konusunda Allah da tank tutarlar. Kii ise farknda olmadan bu kiilerin szne itibar ederek Ne yapalm ben de insanm der. oysa, ayetler uyarr insan. Bu gibi kiiler dost grnml dmanlardr:

nsanlardan ylesi vardr ki, onun dnya hayatna ilikin s-z senin houna gider ve o, kalbindekine Allah tank tutar.

Oysaki o, dmanlarn en yamandr.18

Baz insanlarn dt bir baka hata ise Cehennemde biraz yandktan sonra nasl olsa cennete gireriz dncesidir. nsan iin herhangi bir garantisi olmayan ve ancak Allahn dilemesi halinde sz konusu olabilecek bu durumu kullanarak zihinlere vesveseler gnderir eytan. Nasl olsa Allah affeder anlaynn bir baka eklidir bu kandrmaca. Parmak ucuna deen ate sebebiyle gnlerce ac eken insanlar cehennemde yanmay oyun sanarak Ne olacak, ok ok biraz yanarz ek-linde yakksz szler ile dini gerekleri alaya alrlar.

nsanlarn byk ksm Nasl olsa dnyada bir ekilde ge-iniriz demez hep kendini garanti altna alp maddi adan glenmeye alr, ama i dnya hayatnn hesabn verecei ahiret gnne gelince Nasl olsa aklanrz, Nasl olsa bir e-kilde affediliriz diyerek iini Allaha brakr. Aslnda gnlk ilerinde ou zaman mantkl davranmaya alr insanlar. rnein yola kmadan nce internetten trafiin durumuna bakar. Bir yere gitmeden nce en ksa zamanda en az benzin harcayarak nasl gidebileceini aratrr. Bir gece ncesinden hava durumuna bakar ve havaya gre belirler ertesi gn gi-yecei eyleri, ama i sonsuz yaamn belirleyecek gereklere geldiinde mantksz bir varla dnverir bir anda. Bile bi-le kendini hatalara srkler. Hesap gnn dnmeden ya-

18 2 Bakara Suresi 204

n a s l o l s a a l l a h a f f e d e r

27

ar. Dnya iini Allaha brakmayarak arzu ettii eyleri elde etmek ve rahat etmek iin alp abalamas ve planl dav-ranmas gerektiini bilen insan, ahireti iin kayda deer bir ey yapmayarak Allahn affetmesini bekler. oysa insann ak-lndan hi karmamas gereken tartmasz bir gerek vardr hayatta: Nereye gidiyoruz? Hep birlikte lme! Peki, yaarken gittii her yere hazrlk yapan insan, neden hazrlk yapmaz lme? lme are yok madem, hazr olmak gerek her dem.

1

28

Nasl olsa affedilmem artk

EYTANN NSAN KANDRMA yollarndan birinin Allahn rahmeti ile aldatma olduu ifade edilmiti. Ancak bunun tam aksi ile de kandrmaya alr eytan insan. nsanlarn bir ksm iledikleri gnahlar sebebiyle ok kt bir insan olduk-larna ve artk gemite yaam olduklar hayattan pimanlk duysalar da affedilmelerinin mmkn olmadna inanrlar. Bu yanlglar ise hayatlarna ayn hatalaryla devam etmeleri-ne sebep olur. Sebep olur nk zaten ahiretimizi kaybettik bari bu dnyamz yaamaya devam edelim yanlgsna d-er insan. Yani bir manada Allahn rahmetinden mit kestirir eytan insana. oysa Kuran ayetleri bu konuda da uyarlarda bulunur:

De ki: Ey benlikleri aleyhine snr aan/ar giden kulla rm!

Allahn rahmetinden mit kesmeyin! Allah, gnahlar tm-den affeder. nk O, mutlak Gafur, mutlak Rahimdir.19

19 39 zmer Suresi 53

5

n a s l o l s a a f f e d i l m e m a r t k

29

Allahn rahmetinden mit kesmeyin; nk Allahn rah-metinden inkra sapanlar topluluundan bakas mit kes-mez.20

Baz insanlarn aslnda hatalarndan dnmek istedikleri-ni ve Allaha yaklamak iin vesileler aradklarn grrsnz ama bu aamada eytann insan tuzaa drmeye alt bir baka gereke girer hemen devreye. Allaha kar hatam ok olduundan dua ve ibadet etmeye yzm yok, rademe yenildiim iin hatalarmdan vazgeemiyorum eklinde sy-lemler ile farknda olmadan kii kendini daha da uzaklatrr Rabbinden. Bu da ok byk bir yanlgdr. Hata yapyor ol-mak kulluk vazifelerini yerine getirmeye engel olmamaldr. Kii ne yapp edip hatalarn tekrar etse de zerine vazife olan kulluk grevlerini yerine getirebildii oranda gerekletirme-ye azmetmeli ve bu sayede Allah ile olan ban sk tutmaldr. Aksi halde kii Allahtan uzaklatka daha da fazla gmle-cektir hatalara.

eytann bir dier tuzana derek evresindekiler tara-fndan Sen de mi namaza niyaza baladn, Akln yeni mi ba-na geldi, Senin gemiini de biliyoruz biz eklinde szlere muhatap olaca kaygsyla bazen dine ynelmekten dahi e-kinir kimi insanlar. nk gemiteki hatalarn kabullenmek herkesin harc deildir. Bazen insann en fazla zoruna giden ey ardnda brakt yllarn bo yere yaad gerei ile yz-lemesidir. oysa hesap gn geri dn mmkn olmayan yzleme ve pimanlktansa, hemen imdi piman olup ger-eklerle yzlemek ve eytann bu tuzana dmeden temiz bir kalp ile Allaha ynelmek gerekir.

Ayetlerden de grld gibi her ne hataya dmse d-sn insan, ayet gerekten piman olmu bir kalp ile ynelmi-se Rabbine, affedilmek iin mitli olmas gerekir. nsann bu

20 12 Yusuf Suresi 87


30

ikisi arasndaki dengeyi kurmas, Allahn hibir emrine uy-madan Allah nasl olsa affeder hatasna da, artk nasl olsa af-fedilmem yanlgsna da dmemesi gerekir. Ama muhteme-len bunun farknda olmayan pek ok insan Bir kere girdik gnahlara. Ha bir eksik, ha bir fazla gibi son derece yanl bir mantkla hareket etmekte ve farknda olmadan gnahlara gir-dike duymas muhtemel vicdan azab da git gide hafifleyerek zamanla tamamen ortadan kalkmakta ve kii, gnahlar iinde boulmaktadr. Bazen de Allahtan uzaklamasnn ve dnya hayatna bylesine dalmasnn ortaya kard tatminsizlik, ok ciddi ruhsal sorunlara sebep olabilmektedir. Yeter ki kii kendini kandrmadan hatalarndan vazgeerek temiz bir kalp ile Rabbine ynelmek istesin. nsan iin af ve tvbe kaps so-nuna kadar aktr.

Rabbiniz ilerinizdekini daha iyi bilir. Eer siz iyi kiiler olur-sanz phesiz O, tvbe edenleri balayandr.21

Bununla birlikte kii nce kendine samimi olmaldr. Na-sl olsa affedilmem artk diyen pek ok insan hata yapt ve affedilmeyi umduu kii bir sevdii olsa rnein onun gn-ln kazanmak ve kendini affettirmek iin elinden gelen her eyi yapar. ayet bu kii vazgeemeyecei biri ise yapaca ey-lerin sonu gelmez ve affedilmek uruna her yolu dener. Gn-lerce kendini ifade etmeye, aslnda kt bir niyeti olmad-na ikna etmeye alr karsndakini. oysa Allah, merhamet edenlerin en merhametlisi olmasna ramen i kendini Allaha affettirmek olunca kolayna kaverir kii. Hayatta en faz-la sevmesi gereken ve sahip olduu her eyi ona ikram eden Rabbinin rzasn kazanmak iin yormaz bile kendini. ten ie Affediversin ite ne olacak canm dercesine hani Affetse de olur affetmese de eklinde bir tavr taknr kendine. oy-sa bilmelidir kii; hibir kymeti yoktur insan iin tm dnya

21 17 sra Suresi 25

n a s l o l s a a f f e d i l m e m a r t k

31

kendisinden raz olsa da, Allah kulundan raz olmadka. Ki-i, Rabbinin rahmetinden mit kesmemeli ve gnlden unu bilip tekrar etmelidir: Ey Rabbimiz! Gnahlarmz boyumuzu asa da aamayaca tek ey senin rahmetindir. Sen bizi mer-hametinle kuat, rahmetinle sevindir.

Rabbinizden af dileyin! O, balamay ok sevendir.22

1

22 71 Nuh Suresi 10

32

almak da ibadettir

BAz NSANLARN EN oK sevdii ve bir anlamda dilleri-ne slogan edindikleri bir cmledir almann da ibadet olduu. Ancak anlamakta glk ekiyor insan. Bu nasl bir ibadettir ki dier tm ibadetlerin gz ard edilmesini hakl -karabilmektedir. phesiz insann almas ve helal yollardan para kazanmas son derece tabi bir eydir. Ancak ou insa-nn dikkatten kard bir nokta vardr ki, bu da almak da dhil dnyalk yaplan her trl faaliyetin kii iin ama deil ancak ara olabileceidir. Siz iinizi ve para kazanma sevdan-z hayatnzn merkezine yerletirir ve olmazsa olmaz bir ama haline getirirseniz zamanla para sizin deil siz parann klesi haline gelirsiniz.

te taraftan Hi lmeyecekmi gibi bu dnya iin, yarn lecekmi gibi de ahiret iin almal sznn de ayr bir slogan olarak karmza ktn grrz. Ancak her nedense insanlarn nemli bir ksm her an lebilecekleri gereini o-unlukla gz ard ederek hi lmeyecekmi gibi bu dnya iin

6

a l m a k d a i b a d e t t i r

33

alp abalarlar. Gnlk kouturmaca iinde her eye vakit bulur insan. Sosyal medyada gezinir, maillerini okur, bilgisa-yarda oyun oynar, telefon ap dostlar ile dakikalarca konuur ya da bir ey almak istiyorsa rnein saatlerce maaza maaza dolar, ama i ibadet etmeye gelince her nedense vakit bula-maz ibadete. Samimiyetsizdir ou insan. Yerine getirmesi ge-reken kulluk vazifelerinden syrlmak iin trl bahanelerin ardna snr.

Hem alp, hem de ibadet etmek isteyenlerin bana ise gelmeyen kalmaz. almak zere bir i bavurusunda bulun-duunuzda i grmesi srasnda sizinle mlakat yapan kii-ye gnn belirli vakitlerinde ibadet etmeniz gerektiini sy-lemi olun. Mslman bir lkede yaamamza ramen acaba nasl bir tepki ile karlarsnz? ounluk tarafndan ne ka-dar iyi bir i gemiiniz olursa olsun dikkate alnmayaca-nz kesin. Ya da biraz dini duyarll olan kiilerden Hepi-miz Mslmanz elhamdlillah, ama almak da ibadettir ya da zaman namaz klamazsn ama akam eve gidince kaza edersin eklinde yanl bir dini teblie maruz kalmanz ka-nlmaz olacaktr.

Benzer bir durumu bizzat kendim askerdeyken yaadm. Bulunduumuz bln 100 metre ilerisinde cami olmasna ramen herhalde sokaa kan kk bir ocuun kaybolma-sndan endie duyulduu gibi kaybolacamz dnldn-den acemi olan biz askerlerin camiye gitmeleri yasakt. Blk iinde de ibadet etmek iin yer tahsis edilmemiti. Koularda nelerin yaplamayacann maddelendii afilerde namaz kl-namayaca da yazyordu. Gidip blk komutanyla konutu-umda ise aldm cevaba armamtm: Namazlarn kaza-s var dinimizde askerden sonra klarsn! Buras peygamber oca deil miydi? eklindeki sorumu ise donuk bir yz ifa-desi ile cevapsz brakmt. Dier giriimlerimde ise imdi birinize izin versek herkes namaz klma bahanesi ile kaytara-


34

cak eklinde cevaplarla karlatm. onun da kolay vard ve teklif de etmitim stelik. Dinlenmek zere verilen dakika-larda dileyenin namazn klabileceini syleyin yeter. Nama-zn klacak kii dinlenmeyi dnmez namazna koar. Kay-taracak adam ise dinlenme zamanndan dn vermez namaz iin.

Benzerini i yerleri iin de yapmak mmkn. len vakti verilen yemek molasnn diledii kadarn ibadetine ayrabilir kii. nsann dini vazifelerini yerine getirmemek ve bakala-rna da getirtmemek iin bulaca bahanelerin snr yoktur phesiz. nsan edinecei mala mlke kendini malik sanr. oysa inananlar bilir; yerde de gkte de mlk ve ynetim yal-nz Allahndr. Kuran ayetleri bu konuya u ekilde dikkat e-kerken ayn zamanda rnek bir inanan profilini de ortaya koy-maktadr:

yle kiiler vardr ki ne ticaret, ne alveri onlar Allah ha-trlamaktan, namaz klmaktan, zekt vermekten alkoyamaz.

Onlar kalplerin ve gzlerin dnecei gnden korkarlar.23

phesiz hem kendimizin, hem de sorumluluumuz al-tndaki kiilerin rzkn temin etmek iin helal dairesi iinde dnyevi anlamda da almamz ve hatta zerimize vazife olan iimizi en iyi ekilde laykyla yapmamz gerekir. Dini adan bu noktada bir sknt bulunmamaktadr. Allah biz kullarna Kuranda Boalr boalmaz yeni bir ie koyulup yorul24 diye t vermekte ve yine kullarndan bir ksmnn yeryznde dolaarak kendi ltfundan bir eyler isteyeceklerini25 bildii iin onlara kolaylk getirdiini ifade etmektedir. Dolaysy-la kiinin aln teri ile almas helaldir. Ancak hibir alma ya da ura, Allahn emirlerinin nne geirilemez. Hayatn

23 24 Nur Suresi 3724 94 nirah Suresi 725 73 Mzzemmil Suresi 20

a l m a k d a i b a d e t t i r

35

amac haline getirilemez. badetleri yerine getirme gereklili-ini ortadan kaldramaz. eitli bahanelerin zerine klf ola-maz. lerin en gzeli; Allah honut etmek iin yaplandr.

Kendine bir iyilik yapmak istiyorsa insan unu unutmama-ldr tek bir an: Daima lmn lehine iler zaman. Dnya iin topladn yeter; biraz da ahiretin iin kazan!

De ki: Eer babalarnz, oullarnz, kardeleriniz, eleriniz,

hsm akrabanz, kazandnz mallar, az kr getireceinden

korktuunuz ticaret, holandnz evler size Allahtan, Eli-sinden ve Allah yolunda mcadele etmekten daha sevimli

ise, artk Allah emrini getirinceye kadar bekleyin. Allah, yol-dan km topluluu (doru) yola iletmez.26

Dini gereklerini yerine getirmeye alan hatta Mslman-lar tarafndan oluturulmu, cemaat, vakf, dernek ya da ben-zeri organizasyonlarn bir paras olarak Allahn rzasn ka-zanmay ve dine hizmet etmeyi hedefleyen insanlarn byk ounluunun da zaman zaman bu ekilde bir gaflete d-tkleri ve yapmaya altklar hayrl iler sebebiyle kimi kul-luk vazifelerini ihmal edebildikleri ya da dini hassasiyetlerde geveklik gsterdikleri grlr. eytan da bo durmaz ve Sen zaten hayrl bir i yapmaya alyor ve yoruluyorsun o ka-dardan bir ey olmaz eklinde vesveseler ile kiinin vicdanen rahatlamasna dolaysyla daha da gevemesine sebep olur. K-sacas, dini konularda ileri srlen bahaneler sadece Allaha ve dine gereken nemi vermeyen insanlar tarafndan deil, Allaha ve dine nem verdiine inanan ya da bunun iin al-an insanlar tarafndan da ileri srlmektedir. eytani tuzak-lardan korunmak iin srekli olarak Allaha snmak, uyank ve dikkatli olmak ve nefsimize ho gelen eyleri imanmzn nne bahane olarak getirmekten saknmak gerekir.

26 9 Tevbe Suresi 24

36

Nefsime sz geiremiyorum

ALLAH vE BUYRUKLARN dikkate almadan yaayan et-rafnzdaki kimi insanlara hatalarndan vazgemele-ri iin nasihat ederek onlara Allahn ayetlerinden rnekler verdiinizde zaman zaman Abi haklsn ama ne yapaym nefsime sz geiremiyorum, Dnya nimetleri tatl geliyor, badetlere eniyor, vakit bulamyorum eklinde bahanele-re sndklarn gryorsunuz. Sanki nefis adna her ne var-sa sadece bu insanlar sahipler ona. Yasak olan baz eyle rin kendi iinde bir ss, ekicilii olduu iindir ki bunlar ya-sak edilerek kii iin imtihan klnmtr. zaten yasak olmasa da kimsenin yapmak istemeyecei ya da yaptnda tiksine-cei bir eyin yasak edilmesinin bir anlam olmazd. Al lahn kullarndan bekledii eyler kul tarafndan yaplabilir ey-lerdir. Yaplabilir eyler olduklar iin Allah yaplmalar n is-temitir. Allah engin rahmeti gerei kullar iin zorluk deil kolaylk ister. Ama yerim dar diyen gelin misali nazlanr du-rur insan ve hem dnyas hem de ahireti iin kendisine fay-

7

n e f s i m e s z g e i r e m i y o r u m

37

dal olan eyleri yapmamak iin trl bahaneler sralar.Dnya hayat tatldr elbette. Tatl olduu iin imtihandr

zaten. Allaha olan teslimiyetin ve kulluktaki mertliin gerek gstergesi, Allahn yasak ettii bir ey kulun holand bir ey olsa da kulun o eyden Allahn rzas iin vazgemesiyle orta-ya kar. Yoksa Allahn deil de kendi yapp yapamadklarnn kulluunu yapan biri Allahn deil keyfinin kulu olur. Kuran ayetleri bu konuda da uyarda bulunur:

Nasiplendirildiiniz eyler u ireti hayatn yararndan ve

ssnden ibarettir. Allahn katndaki ise daha hayrl ve da-ha sreklidir. Hl aklnz iletmeyecek misiniz?27

Evet, insan eytann vesveselerine kaplarak nefsine yenik dyor ve sonsuz ahireti bir kenara brakarak geici dnya hayatnn kendi gibi geici nimetlerine tutku ile balanyor. Nefsini bahane ederek kendini kandrmasnn ise ahirette ve-recei hesap iin geerli bir gereke olmadn bilmiyor.

Kim nefsinin bencil tutkularndan korunursa; ite onlar, kur-tulua erenler olacaklardr.28

Aslnda samimi deildir ou insan. Nefsine yenik dt-n iddia ederek yapt pek ok hatadan paras ya da sal- uruna vazgeebilir. rnein, alkol ya da uyuturucu bir maddeyi brakmamas durumunda geri dn mmkn ol-mayacak ekilde kanserin tm hcrelerine yaylaca ve ksa zaman iinde de hayatnn son bulaca sylense bir insana ve stelik bunun eitli belirtileri de ksa ortaya kolay kolay srar edemez kimse hatasnda. Ya da parasn tmden kaybetme-mek uruna da hemen eki dzen vermeye alr hayatna. Sevdii kii onu beensin diye ya da mesela evlilik ncesi gs-terili bir gelinlik ya da damatln iinde gzel gzkmek u-

27 28 Kasas Suresi 6028 64 Teabn Suresi 16


38

runa gnler ncesinden rejime girer. almay ok istedii bir irkete kabul edilmesi, tiryakisi olduu sigaray brakmas-na bal olsa azna emzik edinerek vazgeilmezi kld siga-ray bile brakr iki gnde, ama i hem dnyas hem de ahireti iin hayrl bir ey yapmaya gelince g yetiremez, nefsine sz geiremez. oysa paras, sal ya da karizmatik grnts imanndan daha nemli deildir insann.

Nefsini temizleyip arndran, gerekten kurtulmutur. Ve onu

(isyanla, gnahla) rtp-saran da elbette ykma uram-tr.29

Hatalardan uzak durulamamasna gsterilen nefse sz ge-irememe bahanesi ayn ekilde ykml olunan kulluk va-zifeleri ve ibadetlerin yerine getirilememesinde de ileri sr-lr ou zaman. Sabah uykusunu blerek namaza kalkamayan ou insan yurtii ya da yurtd bir seyahate katlmak iin gne domadan yollara der, erkenden havaalan ya da oto-bs terminalinde alr soluu. Ya da gnn bir ksmnda ve-ya gece saatlerinde Allah iin ayakta dur veya Kuran oku de-sen kendine zor gelen ou kimse, gnlerini ve gecelerini feda edebilir, saatlerce telefonda konuabilir ya da onlarca mesaj atabilir; sevgilisinin krlan kalbini telafi edebilmek uruna. Yamur amur demeden bir stad nnde saatlerce yebi-lir; fanatii olduu takmnn akna. Ramazan ayn orulu geirmeyi ok gren ou kimse sonunda dl ya da hret olan bir oyunda gnlerce a susuz kalarak yaam mcadelesi verebilir. phesiz mmkndr oaltmak rnekleri ama nef-sini bahane eden pek ok insann ne denli samimiyetsiz ol-duunu anlamak iin sanrm bu kadar yeterlidir. Arkasna snlan bahaneler ancak u geici dnya hayatnda paravan vazifesi grebilir insana. Ahirette ise yoktur snlacak kimse; Al lahtan baka. Bununla birlikte esasen insan da kendi duru-

29 91 ems Suresi 9-10

n e f s i m e s z g e i r e m i y o r u m

39

muna ve ileri srm olduu bahanelere tanktr, ama dn-meyerek yaad iin, hesap gn dnyadayken ileri srd bahaneler bir fayda salamaz insana.

Der ki insan o gn: Kalacak yer nerede? Hayr, sna-cak herhangi bir yer yok. O gn varp durulacak yer, sadece

Rabbinin huzurudur. O gn, nceden takdim ettikleri ve erte-ledikleri eyler insann nne getirilir. Dorusu, insan kendi

kendisine tanktr. Dkse de ortaya tm mazeretle ri ni.30

Allaha inanan ama buyruklarn dikkate almayan biri ki-min kuludur? Allahn m nefsinin mi? Hesap gn ileri sre-ceimiz hibir mazeret kurtaramayacaksa bizi, u sorular ve gereklerle yzlemelidir insan, Sahip olduumuz her eyi bi-ze veren, zor zamanmzda yalvarp yakardmz Allah, ra-hatmz yerindeyken hayatmzn neresinde? Ey nefsim! Her defasnda mitsizlie dp aresiz kalnca m Allaha ynele-ceksin? Her an ona muhta olduunu ne zaman renecek-sin?

1

30 75 Kyamet Suresi 10-15

40

Emirlerine uyamyorum ama, Allah ok seviyorum

BAz NSANLARLA KoNUTUUNUzDA hayatlarnda dini pratiklere ynelik pek bir eyin bulunmad, ancak Al-lah ok sevdiklerini ifade ettikleri grlr. phesiz kulun Rabbini gnlden sevmesi ok nemlidir. Ancak bazen bu anlay insann kendini kandrmasna sebep olabilmektedir. Sevginin gstergesi nedir? Yalnz sylem mi? Peki ya eylem? Al lah gerekten ok sevdiinin hi mi belirtisi olmaz insann hayatnda? phesiz kimsenin iman ya da ibadet dnyasnn boyutunu bilemeyiz, zaten bunun derdinde de deiliz. Kim-seyi yarglamak da deil amacmz, ama sz konusu anlaya sahip insanlarn kendi beyanlar da hayatlarnda dini unsurla-rn bulunmad ynnde olabilmektedir. Yani pek ok insan bunu itiraf etmektedir. Ben Allah ok severim ama dini bil-mem, yaamam itirafnda bulunur kimi zaman insanlar. oy-sa kii bilmelidir ki Allah gerek manada sevmek olabildi-ince buyruklarna hassas olmakla mmkn olabilir. Allah

8

e m i r l e r i n e u y a m y o r u m a m a , a l l a h o k s e v i y o r u m

41

ok severken emir ve yasaklarn dikkate almamak mmkn mdr?

Genellikle tasavvufa eilimli kiilerde yaygn bir inantr, her eyi sevgi ve hogrye indirgeme. lgilerinin sebebi de esasen tasavvufun, buz dann grnen ksm kadar bilini-yor olmasndan kaynaklanr. Dinin ii ancak tm gerekleri ile doldurulabilir. Ne ibadetler, ne sevgi, ne de hogr tek ba-na yeterlidir. Din bir btndr ve kii Allahn dinini ken-di anlayna gre ekillendiremez. Arzu ettii kalplara soka-maz. Dinde sevgi de vardr, hogr de vardr, Allahn Kuran ayetleri ile belirlemi olduu emir ve yasaklar da vardr. Ben sadece Allah severim, bu da bana yeter anlaynda olmak Kuranda tarif edilen inanan profiline uygun deildir. Hi p-hesiz inananlar Allaha sevgide ok takndrlar:

nsanlar iinde yleleri vardr ki, Allah dnda bazlarn

Allaha e tutarlar da onlar Allah sevmi gibi severler. man

sahipleri ise Allaha sevgide ok kararl ve takndr.31

Ancak Allah ok seven ve ona gnlden teslim olan in-san, inancnn gereklerini yerine getirmesi gerektiini de bil-meli, eytann insanlar ibadetten uzaklatrmak iin kurduu tuzaklara dmemelidir. Kendisini kendinden kt durumda-ki rnekler ile karlatrmak da kiinin yine kendini kandr-masndan baka bir ey deildir.

Birini gerekten ok seviyor olsanz, bir dnn bunu ifa-de ve ispat etmek iin neler yaparsnz? Sevginizi sadece ku-ru szlerden ibaret mi klarsnz? Sevdiinize ilgisiz kalabilir misiniz? Bilirsiniz ki bu sizi de, sevdiinizi de tatmin etmez. Sevginizi gstermek iin trl jestler yapar, zel gnlerinizi hatrlar ve bu gnlerinize zel hediyeler alarak sevdiinizi se-vindirmek istersiniz. Bazen onu zmemek iin kendinizden geer, bazen de krgnlk annda gecelerinizi uykusuz geirir-



42

siniz. Ksacas emek ve vakit harcarsnz sevdiiniz iin.Peki, sevdii biri iin yapmayaca ey kalmayan insan ne-

den gerek manada sevilmeye layk tek varlk olan Rabbi ile arasna bu kadar mesafe koyar? rnein; neden vakit ayrmaz ona olan sevgisini ifade etmek adna ya da neden bir gece ol-sun uykusuz kalmaz onun iin. Nasl bir sevgidir ki bu her ey sadece kar taraftan beklenir? Allah gerekten sevmek, onun sevgi ve yceliine layk bir kul olmakla, onun iin ne-fes almak, onun iin yaamak ve yalnz ona teslim olmakla mmkn olabilir.

nananlar ancak, Allah anld zaman kalpleri titreyen, ken-dilerine Allahn ayetleri okunduunda imanlarn artran ve

yalnz Rablerine dayanp gvenen kimselerdir.32

Onlar yle insanlardr ki, Allah anldnda kalpleri titrer;

balarna gelene sabrederler, namaz gzetirler. Ve kendile-rine verdiimiz rzklardan infak ederler.33

Ayetlerden de grld gibi inanan insanlarn Allahn ayetlerine de Allaha olan kulluk vazifelerine de duyarsz kal-malar sz konusu deildir. Gerek sevgi, gerek bir teslimiyet yani teslimiyetin gnlden ve samimi bir ekilde ifade edilme-siyle mmkn olabilir.

1

32 8 Enfal Suresi 233 22 Hac Suresi 35

43

Herkes byle yayor

NANL oLDUUNU fADE eden insanlarn nemli bir ks-mnn kendilerini inansz insanlardan ayracak nitelikler tamadklarn grdnzde, ilk bata olduka arabiliyor-sunuz. Ardndan nedenini sorguladnzda ak bir gerei fark etmeniz uzun srmyor. nsanlarn Allah var demeleri-ne ramen, yokmu gibi yaamalarnn ardndaki en ncelikli nedenin etraflarndaki kalabalk ynlarn da benzer ekilde yaamalarndan kaynaklandn anlyorsunuz. oturduunuz apartmandaki komularnz, iyerindeki mesai arkadalarnz, okulunuzdaki hoca ve rencilerin byk ounluunun ha-yata baknn benzer ideallere ve byk oranda ortak dnye-vi hedeflere dayandn gryorsunuz. Ardndan nasl oluyor da bunca insan sanki hi lm yokmu, hesap yokmu gibi umursamaz bir hayat srerler diye soruyorsunuz kendinize. Sonra bir gerei daha anlyorsunuz. nsanlarn byk oun-luu ayn tornadan kp ekil almlar. Ayn eitim sistemi, ayn rutin yaamlar, ayn muhabbetler, benzer idealler...

9


44

Televizyon, radyo ya da internet gibi haber edinme kanal-larn takip ettiinizde, gn boyu birbirini tekrarlayan tart-ma programlar ile dizi ve filmleri izlediinizde tm bunlarn zihinleri tahrip edici etkisini gzlemliyorsunuz. Az birlii, fikir birlii etmiesine dnyalk zevk ve hrslarn propagan-das enjekte ediliyor insanlarn damarlarna sz konusu ileti-im aralaryla. Aile yapsn derinden sarsan yaantlar, ah-lakszl meru klan gsterimler, nl nsz halkn abuk tketilir trden gndelik olaylar, etkisi altna alyor insanla-rn hayatlarn. Sz konusu etki yle derinden ve hissettirme-den yaplyor ki siz televizyon izleyip aynz yudumladnz sanyorsunuz ama ayn anda hem sizin, hem de aile fertlerini-zin zihinleri ekilleniyor. Yabanclar girmesin diye kapmz, kimse evimizi grmesin diye perdemizi kapatyor ama izledi-imiz programlarla farknda olmadan nne geleni evimizin iine sokuyoruz. Bazen bir katil ya da usta bir soyguncu ayet izlemekte olduunuz dizi ya da filmin kahramanlarndan biri ise, iledii saysz sua ramen yakalanmamasn arzu ediyor ve filmin, ald paralar ile sevgilisini de yanna alarak gittii adalarda yaadklar mutlu anlar ile bitmesini arzular hale ge-lebiliyorsunuz.

nsanlarn zihinleri ayn etki altnda ekillenince artk ha-yattan beklentiler de, mutlu olunmas iin yaplmas gereken-ler de, lmeden nce gezilip grlmesi gereken meknlar da aynlayor. nsanlara lm hatrlatp bo ve anlamsz geen yaantlarna eki dzen vermelerini tlediinizde doal olarak bu tler pek ok kiiye anlamsz geliyor. ou insan nsan hayattan ne bekleyip, ne isteyebilir ki? sorusunu soru-yor kendine. Herkes byle yapmyor mu? diye iinde bulun-duu durumu savunuyor bir de. oysa Kurana gre ounlua uymak hakikat adna bir ey ifade etmez:

Yeryzndeki insanlarn ounluuna uyarsan seni Allah

h e r k e s b y l e y a y o r

45

yolundan saptrrlar. Sadece sanya uyarlar onlar ve sadece

samalarlar.34

Yine Kuran ayetleri dikkatli bir ekilde okunduunda o-unluun deer asndan hakikat karsnda bir ey ifade etmedii grlr. rnein ayetlerde insanlarn ounluu-nun gerei rten inkrclar olduu,35 ounluunun sahip olduklar tm rzklar kendilerine verenin Allah olduunu bilmedikleri,36 ounluun doru yoldan sapm olduu,37 ounun gerek manada iman etmedii,38 ounun Allahn ayetlerine kar umursamaz ve onlardan habersiz olduu,39 in-sanlarn ounluunun Allaha kretmedii,40 ounluun nankr olduu,41 yine ou insann zanna uyduu,42 ou nun yalanc olduu,43 insanlarn ounluunun gerekten ho-lan mad,44 ounluun akl edip dnmedikleri iin hay-vanlardan bile aa olduklar,45 insanlarn ounluunun Al lahn lleri dirilteceini bilmedikleri46 ve kyametin gele-ceine inanmadklar47 ifade edilir.

Dolaysyla insanlarn ounluunun ayn eyi yapyor ol-mas hakikat adna bir ey ifade etmez. Kuran ayetleri bu ko-nuda ak bir ekilde bizleri uyaryorken insanlarn, herkes

34 6 Enam Suresi 11635 16 Nahl Suresi 8336 34 Sebe Suresi 3637 5 Maide Suresi 4938 2 Bakara Suresi 10039 10 Yunus Suresi 9240 2 Bakara Suresi 24341 25 furkan Suresi 5042 10 Yunus Suresi 3643 26 uara Suresi 22344 43 zuhruf Suresi 7845 25 furkan Suresi 4446 16 Nahl Suresi 3847 40 Mmin Suresi 59


46

byle yapyor ya da bu ekilde yayor gibi samimiyetsiz bir bahanenin arkasna snmas kabul edilemez.

Kalabalk bir ortama girdiinizde ya da rnein toplu ula-m aralarn kullandnzda herkesin kafasnda ayr bir dnyalk hesap ayr bir dnce olduunu grrsnz. Git-tim, geldim, yattm, kalktm, aldm, sattm, ettim, kattm, kr ettim, zarar ettim, gnderdim, aldm, yatrdm, ektim, gez-dim, tozdum, yedim, itim, izledim, dinledim... gibi, ayn ka-lplam kelimeler etrafnda dnen ynla cmle vardr dil-lerde. nsanlarn byk ounluu dnyam nasl kurtarrm, yani nasl daha iyi artlarda yaarm derdinde. Daha hayret verici olan ise gayet iyi artlarda yaayanlarn da ayn dert-te olmalardr. Gn iindeki bitmek bilmez ura a yle bir sarm ki insanlar, acaba ahiretimi kurtarmak iin ne yapma-lym sorusunu sormaya frsat bile bulamaz olmu ou insan, tm yaam iinde.

Yine ileriye dnk hedefleri iin de genellikle etrafndaki insanlarla ortak eyleri paylar ou kimse. Modern dnya-nn ssl ve byl kavram ve sfatlar vardr insann tuzaa dmesine neden olan. Kariyer, karizma, stat, hret ve poplerlik gibi byl szler ile gelecek planlarn ekillendi-rir ou kimse. nsanlarn byk ounluunun peine dt- bu hedefler, hayatn amac haline dnrler. Bunlar elde etmek ve elde tutmak uruna tkenir mrler.

Esasen ok byk bir mantk hatas yapyor insanlar. o-unluun bir eyi yapyor olmas o eyi doru klmayaca gi-bi yaplan bir hatann da ok kii tarafndan yaplyor olmas kiiyi bu hatadan muaf tutmaz. nsan etrafndaki ounluk-tan g alarak kendini kandrsa da Allah kandramaz. Kand-ramayaca gibi g ald kalabalklar ahirette ona yardmc olamaz. Hkm srdnz hayat size verene hesap verilir ahirette ve hi phesiz Allahn hesab amaz, zerre arln-ca bir ey olsa dahi Allah onu insann nne getirir; unutmaz.

h e r k e s b y l e y a y o r

47

Bu yzden bir i yapmadan nce herkesi kandrsa da Allah kandramayacan hesap etmelidir insan. Hesap Gn hakla-rnda hkm verilip de cehenneme srklenenlere sizi buraya srkleyen neydi diye sorulduunda verecekleri cevaplardan birinin u olduunu haber verir Kuran ayetleri bize:

Bo i ve uralara dalanlarla birlikte dalar giderdik.48

nsanlarn genelinin yaptna bakarak benzer eyleri yap-mak, hayvanlar arasndaki sr psikolojisinden farkl deildir. zlediimiz belgesellerde sr halinde hareket eden hayvanla-rn nehir kenarna geldiklerinde toplu halde durduklarn g-rrsnz. Sonra en ndekilerden birinin suya doru yapt bir hamle ile bir anda tm sr ilk hamleyi yapann peine ta-klarak suya girer. oysa insanlarn hayvanlardan farkl olarak ncesi ve sonras ile yapaca eylemin sonularn hesap ede-rek yani akln kullanarak hareket etmesi gerekir. Buna ra-men insanlarn byk ounluu oltann ucuna taklan yeme ynelen balklar gibi dnya hayatnn deersiz nimetlerine y-nelirler. Gerekten de birok insann balk hafzasna sahip ol-duuna tanklk edersiniz. eytann sallad oltann ucunda ine olduunu bile bile yutarlar yemi yine de her seferinde. Drt bir yan eytann ve nefsinin tuzaklar ile sarldr ama yi-ne de insan hayatn gllk glistanlk sanr. Bir dman gizli ya da ak bir ekilde insann karsna gelecek olsa, almayaca- tedbir kalmaz zarar grmemek uruna. Ama sz konusu olan nefsini okayan tuzaklara kaplmaksa averir kollarn ve alabildiine sarp sarmalar gnahlar.

Kt/pis eylerin okluu seni hayrete drse de kt/pis

olanla iyi/temiz olan bir olmaz. O halde, ey akl ve gnl sa-

hip leri! Allahtan korkun ki kurtulua erebilesiniz.49

48 74 Mddesir Suresi 4549 5 Maide Suresi 100


48

Babo yaamayan, hayatnn merkezinde Allah olan ve dini gereklerini yerine getirmeye alan insanlar da vardr hayatta. Ama pek ok insan aldanr ve kendi gibi yaayan in-sanlarla birlikte hayatn akna brakr kendini. Aslnda insan kendini kandrarak eitli bahaneler ileri srse de Kuran ayet-lerinin ak bir ekilde dikkat ektii bir gerei unutur ou zaman:

(nsan) Kimsenin kendisini grmediini mi sanyor?50

1

50 90 Beled Suresi 7

49

Ailemde ya da yetitiim evrede grmedim

EvRENzDEK BAz NSANLARN yaantlarna bakt-nzda dini gereklilikleri yerine getirmek adna tek bir belirti dahi grmeniz mmkn deildir. Kendileri ile konu-tuunuzda size hak verdiklerini ama ailelerinde ya da yeti-tikleri evrede daha nce byle eylerle karlamadklarn, bu konularda hi dnmediklerini bahane ettiklerini grr-snz. phesiz bu durumdaki insanlarn bir ksm ksmen kendi ilerinde hakl ve samimidirler bu ifadelerinde. Ama yi-ne de gemiteki yoksunluk, imdi ve gelecek iin bahane de-ildir. nsann hem gemiini telafi etmesi, hem de geleceini dini gereklere gre ekillendirmesi iin harekete gemesi ge-rekir.

Hi bilmedii ama imdi iinde bulunduu artlar sebebiy-le renmek ve bizzat kendi bana yapmak durumunda kal-d saysz ey olur insann hayat boyunca. ve kii ne yapar eder renir bu eyleri. rnein toplum tarafndan grg ku-

10


50

ral olarak kabul edilen bir takm eyleri ailesinde grmedii bahanesiyle dikkate almazlk yapmaz insan. nsanlarn kna-masndan ekinerek toplum tarafndan benimsenecek ekilde dikkat eder hal ve hareketlerine. rnein ocukluunda kr-salda bym, ky hayat ve kltrne alkn biri okumak ya da almak zere byk bir ehre gittiinde zamanla ken-dini o ehrin yaam tarzna ayak uydurmak zere ekillendi-rir. Ben daha nce ailemde ya da yetitiim evrede grme-dim, beni byle kabul etsin herkes demez. Demek ki insan ne kadar zor olsa da deitirebilmektedir alkanlklarn. Bu-nunla birlikte ailesinde ya da evresinde grmemi olmas ve-ya gemiten beri atalarnn benzer bir yaant iinde olmas hakl kartamaz insan. nsanlar yaantlarn da bir anlamda din edinirler. Kuran ise atalarndan gelenlere ya da kendi uy-durduklar bu yaant dinine veya ayn hatalar tekrar etme-lerine deil, Allahn indirdiine uymalarn syler insanlara:

Onlara, Allahn indirdiine uyun! dendiinde: Hayr! Biz,

atalarmz zerinde bulduumuz eye uyarz derler. Peki,

atalar bir eye akl erdiremiyor, doruya ve gzele ulaam-yor idiyseler!..51

farkl bir din iinde ya da farkl bir corafyada dnyaya gelmesine ramen kendi aba ve tutkusuyla yapt aratrma-lar sonucu slam dinini benimsemi saysz rnek vardr. Ama bu insanlarn yapabildiklerinin onda birini yapamayan Ms-lman lkede doan ve en azndan yaad toplum iinde di-ne dair motifler bulunan kiilerin, ailelerinde ya da etraflarn-da dine dair unsurlar grmemi olmalarn bahane etmeleri kabul edilebilir deildir. Dinini renmek ve yaamak kiinin kendisine yapaca en byk iyiliktir. Belki insan her sorum-luluktan kaabilir ve bu yzden sknt ekmeyebilir. Ancak dini sorumluluk kalabilecek ya da yok saylabilecek trden


a i l e m d e y a d a y e t i t i i m e v r e d e g r m e d i m

51

deildir. nsanlarn bu konuda da kendilerini kandrmay b-rakmas ve bahanelerin ardna saklanmamas gerekir.

Ahirette hesap gn pimanlk duyanlarla ayn duruma dmemek iin henz vakit varken hatalardan dnerek ilahi buyruklar dikkate almak noktasnda harekete gemek gere-kir. nsana verilen mr sermayesi Rabbinin buyruklar do-rultusunda bir mr srerek imtihan edilmesi iindir. Bir anlamda frsat tanmaktadr Allah kullarna. Hibir bahane ardna snlamaz i iten geip de hesap grldkten son-ra. nk istedii takdirde akl erdirip gerei grebilecei bir sre verilmitir insana:

(Cehennem atei) inde onlar (yle) lk atarlar: Rabbi-miz, bizi kar, yaptklarmz yerine hayrl iler yapalm. Si-ze orada (dnyada), t alabilecek olann t alabilecei

kadar mr vermedik mi? Size uyaran da gelmiti. yleyse

(azab) tadn; artk zalimler iin bir yardmc yoktur.52

1

52 35 fatr Suresi 37

52

Hacdan hocadan korkacaksn

Sz KoNUSU BAHANENN zellikle halkn belirli bir kesimi tarafndan her frsatta dile getirildii ve mnferit hadise-lerin genelletirildii grlmektedir. nsanlarn byk oun-luunun eitli dnyevi hrs ve karlar sebebiyle dini kural-lara aykr davranlar sergilediklerini grmek mmkndr. Bu davranlardan herhangi birini sergileyen kii dindar ya da evresi tarafndan dindar alglanan biri de olabilmektedir. Ancak insanlarn ok basit bir eyi gzden kardklarn ya da gzden karmalarnn ilerine geldiini grmek zor deildir. Yaplan hata ya da ilenen su kendi bana hata ve sutur. Ki-min tarafndan yaplp yaplmad ancak ikinci nc dere-ceden nemli olabilir. Dindar olan ya da o ekilde alglanan bir kiinin iledii su da herkes gibi kendisini balar. nk bu suu ilemesinin sebebi dini inanc deil, kendisidir. nan-d pek ok eyi uygulamayan saysz insan vardr hayatta. rnein dini kabul etmeyen biri de yalan sylemenin, hrsz-lk yapmann kt olduunu kabul eder. Bunlardan birini yap-

11

h a c d a n h o c a d a n k o r k a c a k s n

53

mas ise kabulne aykr davrandnn gstergesidir. Ancak gerek, gerek olmaya devam eder. Yani kiilerin geree ayk-r davran gerei deitirmez.

Dindar insanlardan ahlk d davranlarn beklenmeme-si gayet doaldr. Ancak burada nemli olan kiilerin olaylar karsndaki alglarnda samimi olup olmadklardr. nsan-lar iledikleri bir su karsnda kendilerini temize karmak iin dindarlarn ya da dindar geinenlerin de benzer eyler yaptklarn syleyebilir. Ya da dine inanmak istemedii iin zellikle kt rnekleri seip bu rnekler zerinden dine ve tm dindarlara iftirada bulunmak da istiyor olabilir. Bu gibi kiilerin samimi ve vicdan sahibi olmadklar aktr. Bununla birlikte dindar kiilerin de hatalar yapyor olmalarn delil ge-tiren kiilerin bu durumun kendi zerlerindeki sorumluluu kaldrmayacan ya da yklerini hafifletmeyeceini bilmeleri gerekir.

zellikle lkemizde 70li ve 80li yllarda ekilen Trk filmlerinin nemli bir ksmnda en fazla ilenen temalardan biri kt hac hoca temasdr. Ne hikmetse sz konusu filmlerin hibirinde samimi bir Mslman karakter ile kar-lamanz mmkn deildir. Kt ve banaz dindar rnekle-rinden hareketle dinin ve dindarlarn aslnda ne kadar geri kafal ve a d olduu mesaj verilmeye allr. Nerede bir hile hurda, nerede bir ahlakszlk varsa altndan hep dindar grnml birini kartrlar. Neredeyse birka neslin dine kar nyarg ile yaklaarak dinden uzak durmasnn ardnda-ki nemli etkilerden biri de kastl olarak yaplan sz konusu bu zihin inasdr.

Din, daha ziyade insanlarn manevi dnyalarna hitap eden ynyle kt niyetli insanlarn elinde yanl yorumlanmaya maruz braklabilir. Kimi kiiler din zerinden siyaset yapabi-lir ya da ekonomik karlar gzeterek insanlar aldatabilirler. Ancak phesiz bu konularda paranoyak olmak deil; dikkat-


54

li olmak gerekir. nk bu gibi durumlar dinin kendisinden deil kt niyetli insanlardan kaynaklanr. Bu gibi olumsuz durumlar ile karlamamann en etkili yolu ise insanlarn dinlerini bizzat kaynandan renip gnlk yaamlarna yanstmalardr. Koulsuz gvenilip balanlacak tek sz yal-nzca il h kelm olan Kurandr. Bu yzden dini konulardaki iddia ve retiler kabul edilmeden nce mutlaka Kuran sz-gecinden geirilmelidir. Allaha iman, insann tm yaamn olumlu ynde etkilemelidir. Eer etkilemiyorsa ya kiide ya da kiinin imannda bir sorun var demektir. Din hacnn hoca-nn ya da herhangi baka bir kii ve kurumun tekelinde deil-dir. nsanlk iin indirilmitir. Dolaysyla bahanelerin ardna snmay brakarak kt rnekleri deil, iyi rnekleri dikkate almak ve herkesin kendi hesabna dinini doru bir ekilde -renerek yaamas gerekir.

1

55

Dindarlar samimi gelmiyorlar bana

NSANLARN BR KSMNN, dini gerektii gibi yaamama-sna neden olarak ileri srd gerekelerden muhtemelen en samimiyetsiz olan, dindar kiileri samimi bulmadklar ynndeki nyarglardr. Baz insanlarn dindar grnerek insanlar kandrmaya altklar doru olabilir. Ancak bu, tek bana tm dindarlara kar nyargl olunmas iin geerli bir sebep olamaz. nsanlarn bir ksm kendi karlar iin kulla-nabilecei her eyi kullanr. Buna din de dahildir. Dolaysyla samimiyetsizliin sebebi dindarlk ya da dindarlar deil sami-miyetsiz ve kendi karlar dorultusunda i yapmaya alan insanlardr.

Hayrl ilerin bir paras olmaya uraan inanl insan-larn hep bir menfaat peinde olduklarn dnmek aslnda bu dncedeki insanlarn kendi i dnyalarn yanstan bir itiraf olur ou zaman. Kii karsndakini kendisi gibi bilir-mi misali, baz kiilerin hep bir nyargs, hep bir kulp takma derdi vardr inanl insanlara. Baz kiiler Ben dindar dei-

12


56

lim ama en azndan dindarlar gibi samimiyetsiz de deilim eklinde ifadeler kullanmak suretiyle kendini aklamaya al-r. oysa farknda olmadan nyarglar sebebiyle eytann tu-zana der pek ok kimse. Bir kii dindar ve ayn zamanda gerekten samimiyetsiz biriyse bu samimiyetsizliinin sebebi din deildir hibir surette. Kiinin bireysel durumuyla alakal hibir konu inandn ifade ettii dine balanamaz. rnein matematiksel kurallar yanl uygulayarak her defasnda hatal sonulara ulaan biri yznden kimse matematii sulamaz. nk hata kuralda deil, o kural uygulayandadr. Ama i dindar olan ya da o ekilde kabul edilen birinin hatal bir uy-gulamasna gelince her ne hikmetse bu durumdan kiiden ok inand dini nasiplenir ve faturay dine kartarak bunu, di-ni sorumluluklarn yerine getirmiyor olmasna bahane eden kimse, farknda olmadan kendini kandrr her seferinde.

Bu durum zaman zaman hkmet ya da eitli kurumlar din dar olduklar iin insanlarn dindar gibi gzktkleri id-dialaryla da dillendirilir. Ya da nceden dininin gereklerini yerine getirmeyen ama artk gemi yaantsndan pimanlk duyarak yaamn dini buyruklar dorultusunda ekillendir-meye alan insanlara Sen de mi bunlar gibi oldun eklinde tepkilerin verildii grlr. Kii kendini samimi, kendi dn-da herkesi ise samimiyetsiz bulur. Hatta ou zaman bakala-rn eletirdii durumlara girmemek iin dinden olabildiince uzak grnmeye urar. nat ve kompleksleri sebebiyle ba-kalar ile ilgili kt zanlara girmesi yetmezmi gibi kendi ha-yatn da mahveder.

Bununla birlikte ayet gerekten de bir kii samimiyetsiz bir ekilde dindar grnmek istiyorsa bu o kiiyi balayan bir durumdur. Bu da ok acnas bir durumdur. Yani birileri-ne yaranmak iin dindar grnmek ak bir riyakrlktr. n-sann kendini aldatmasnn bir baka yoludur dindar grn-mek. Akas ben de ok merak ediyorum bu gibi insanlar

d i n d a r l a r s a m i m i g e l m i y o r l a r b a n a

57

Hesap Gn Allahn huzurunda ne syleyecek? Ancak bu gibi rneklerin olmas dindarlarn samimiyetsizliini gster-meyecei gibi, insann dindar olmasna da engel tekil etmez. Kuranda dikkat ekilir ve knanr dindar grnml sahtekr ikiyzller:

Gerek u ki, mnafklar (szde), Allah aldatmaktadrlar.

Oysa O, onlar aldatandr. Namaza kalktklar zaman, istek-sizce kalkarlar. nsanlara gsteri yaparlar ve Allah ancak

ok az anarlar.53

Aslnda kii yaants iinde dine yer vermek istemedii iin bu gibi klflar bulur kendine ama samimiyetsiz dindarla-ra inat ben samimi ve iten bir ekilde dinimi yaayarak gzel bir rnek olmalym demez nedense! Ben bu dindarlar gibi samimiyetsiz deilim en azndan zm szm bir eklinde szler ile eitli bahaneler uydurur kendine. Bu ise eytan en fazla sevindirecek tavrlardan biridir. Siz samimiyetsiz buldu-unuz dindarlara kzarken, bir de bakarsnz eytan yaant-nzda din adna bir ey brakmam. Samimiyetsiz insanlar bahane ederek dinden uzaklamak byk bir gaflettir. nsan-larn bu konuda da kendilerini kandrmay brakmalar gere-kir. Hi phesiz Allah kimin gsteri iinde ikiyzllk etti-ini en iyi ekilde bilmektedir:

Dini yalanlayan grdn m? te yetimi itip-kakan, yoksu-lu doyurmay tevik etmeyen odur. te (u) namaz klanla-rn vay haline ki onlar, namazlarnda yanlgdadrlar, gsteri

yapar, hayra da mni olurlar.54

Dini ykmllklerini yerine getirmemek iin kendine e-itli bahaneler uyduranlarn yannda, baz dindar kiilere k-zarak dine kar tavr alan insanlar da grmek mmkndr.

53 4 Nisa Suresi 14254 107 Maun Suresi


58

oysa din, kimsenin tekelinde ya da ailesinden kalan miras de-ildir. Srf kzd baz dindar kimseler holanmad davra-nlar sergiliyorlar diye, bir kimsenin hayatnda dine yer ver-memesi son derece anlamsz bir tavrdr. Din, Allahn dinidir. Dine ynelmek ve onu yaamak iin kiileri deil bizzat Al-lahn dinini esas almak gerekir.

1

59

Bu kadar ktln ve ktnn olduu yerde ben yine iyiyim

NSANN KENDN KANDRMA yollarndan ve iine dt- nde gelen yanlglardan bir dieri de, kendini kt r-nekler ile mukayese ederek aklamaya alma yanlgsdr. Bu yanlg dindar kabul edilen kiilerin oluturduu kt rnek-lerden farkl olarak dindar ya da dini uygulamalardan uzak ayrm gzetilmeksizin insanlarn geneline ynelik yaplan bir deerlendirmeye dayanr. Daha nceki balklarda da grd-mz gibi insan kendini aklamak ve kendince hakl gereke-ler ileri srmek iin her yolu kullanr. Kendi iyiliinin ya da ktlnn lsnn bakalarnn iyilik ya da ktlkleri-ne gre belirleneceini sanarak yanlr. Yeryzndeki insanla-rn tamam da kt olsa bu yine kiinin bireysel durumu iin bir ey ifade etmez. Etmez nk ahirette herkes kendi yaptk-larndan hesaba ekilir.

nsan dini konularda hep kendinden kt durumlarda olanlarla kyaslar kendini. Dnyevi konularda ise hep stn

13


60

durumda olanlarla. Bu da insann ayr bir samimiyetsizlii-dir. nk olmas gereken tam tersidir esasen. Dnyevi bir eksiklikten ikyet etmek yerine, sahip olduklarndan yoksun bulunan saysz insann varl, ikyet deil kr sebebi ol-maldr kii iin. Dini konularda ise alnabilecek en iyi rnek-leri almaktr insan iin esas olan. nsanlarn bir ksm yapt eyleri o denli merulatrr ve kendini temize karr ki bir an cennetin o kii iin yaratldn sanrsnz!

Bakmaz msn, u benliklerini ak-berrak gsterip du ran la-

ra!55

nsan kendi yaptn daima abartr. Kendine gre din-darlk belirtisi sayd bir takm eyleri yapyor olmay yeterli grr. Baz insanlar Evden besmelesiz kmam, Besmele-siz iyerimi amam, Ramazanda iki imem, Kadir gecesi camileri gezerim, Kandillerde namaz klp dua ederim ek-linde sylemler ile aslnda dine kar ilgisiz olmadn hat-ta biraz daha konusanz kendini olduka dindar birisi olarak kabul ettiklerini syleyebilirler size. phesiz belirli zamanlar-da bile olsa insanlarn hatalardan uzak durarak Allaha yakla-maya almalar sevindirici bir eydir. Ancak eytan insann gnahlardan uzak durmak iin yapt eyleri o denli bytr ki kiinin gznde, kii gnahlardan uzak durmad zaman-larda vicdanen rahat hisseder kendini. Canm benim yaptk-larm yapmayan bir sr insan var eklinde szler ile kendi yaptn yeterli grr ou kimse. Bununla birlikte bazen y-le szler duyarsnz ki, tam anlamyla dehete dmeniz ka-nlmaz olur. Kimi insanlarn Ben de cennete girmeyeceksem kim girecek Allah akna? eklinde mnasebetsiz ve yak-ksz ifadeler kullandklarna ahit olursunuz. eytan da bo durmaz tabi, iddetle destekler bu zanlar. Yahu baksana bir etrafna; millet ne kadar kt sen iyisin iyi, hem de ok iyi

55 4 Nisa Suresi 49

b u k a d a r k t l n v e k t n n o l d u u y e r d e b e n y i n e i y i y i m

61

vesvesesini drr insann aklna. nsan nasl olsa bir ekilde cennete girerim sanr. oysa ayetler uyarr:

Yoksa siz, Allah iinizden urap didinenleri semeden,

sabredenleri semeden cennete gireceinizi mi sandnz?56

phesiz Allah cennetlerini inanan ve ihlasl kullar iin yaratmtr, ama insan her daim, eytann Allahn huzurun-dan kovulma sebebinin kibirlenmek olduunu da hatrnda tutmaldr. Kuran ayetleri uyarda bulunur:

Benliklerine zulmedip durduklar bir srada, meleklerin ve-fat ettirdikleri kiiler yle diyerek teslim bayran ekerler:

Biz hibir ktlk yapmyorduk. hi de yle deil. Allah,

sizin yapmakta olduklarnz ok iyi bilmektedir.57

Yine baz insanlar dini birtakm emirleri yerine getiriyor olmalarn yeterli grerek iyi bir Mslman olarak tanmlar-lar kendilerini. phesiz herkesin ibadetinin deerini ancak Allah bilir. Namaz, oru, hac ya da zekt gibi ibadetlere in-dirgenmi bir Mslmanlk anlay yaygndr toplumun ge-ni bir kesiminde. Sz konusu ibadetlerden uzak saysz in-sann yaad yanlgsyla kii gnnn snrl bir zamanna sdrd Mslmanl ile kendini yeterli grme gafletine der. Durum byle olunca bu anlaytaki ou kii iin za-manla aradan kartlacak birer ritele dnr sz konusu ibadetler. nk eytann ayr bir tuzadr insan Allah iin ayraca vaktinde aceleye srklemek. imdi acele iin var ama namazn kl da aradan ksn diye vesvese verir eytan insana. eytan namaz kl diye vesvese verir mi? demeyin. Bu tarz bir namaz ancak eytan raz edecek ekilde aradan -karmaya ynelik aceleye getirilen bir ibadete dnr bir an-da. uursuz bir ekilde gerekletirdiimiz saysz ibadetimiz

56 3 Ali mran Suresi 14257 16 Nahl Suresi 28


62

vardr. Tm bunlardan bize kalan ise yapm, yerine getirmi olmaktr. Bir dnelim ne iin aceleye getiririz bir ibadetimi-zi? Yetimemiz gereken hangi ey yerine getirmemiz gereken bir ibadetten daha nemli olabilir? Kldmz namaz sonras son dakikalarmz yaayacamz bilsek neler yapmayz, bir dnelim o namazmz bitmesin diye? Aceleye getirdiimiz kulluk vazifelerimizin dnyamza ve ahiretimize bir katks var mdr? phesiz bu ancak Allahn bilgisindedir. Ancak ki-i kendini kandrmamal ve dnyevi eyler ne kadar ok olsa da yeterli grmyorken Allah rzas iin yapaca eyleri he-men yeterli grmemelidir.

Bununla birlikte baz insanlar ayn zamanda kendilerin-ce matematik hesab yaparak bu kadar ktnn olduu yer-de cehenneme girmek iin kendisine yer kalmayacan ya da kendine sra gelmeyeceini dnrler. Bu kadar inansz ve kt insan nereye sacak yahu bize yer kalmaz herhalde der kimileri. Ya da Cennette bize de bir yer olur herhalde eklin-de cennete girmeyi kolay yoldan keyi dnmek gibi deer-lendirir ou kii. oysa Kuran ayetleri tokat gibi vurur insa-nn yzne bu gerei:

O gn cehenneme: Doldun mu? deriz. O ise: Daha yok

mu? der.58

Allahn cennetleri de cehennemleri de alabildiine geni-tir. Herkese fazlasyla yer vardr. nsanlarn bu gibi acnas he-sap ve yorumlarla kendilerini kandrmay brakarak hesabn veremeyecekleri bir mr srmemek iin almalar gerekti-ini anlamalar gerekir. Bununla birlikte gnlden Allaha tes-lim olmu bir kula yakan, yapt hayr ve iyiliklerin hazz ile deil yapamadklarnn hzn ile yaamaktr.

158 50 Kaf Suresi 30

63

eytana uyuyorum

NSANLARN BR KSMNN tekrarladklar hatalar sebebiyle srekli olarak eytan bahane ettiklerini ve eytana uyu-yorum sz ile kendilerini savunmaya altklarn grebi-lirsiniz. oysa iin asl, insanlarn iradelerine yenik dmeleri sebebiyle eytan bahane etmeleridir. eytan, insan iin dost grnen bir dmandr. zihinlerimize atmaya alt eitli vesvese ve kuruntular ile yollarmza tuzaklar kurar. Pek ok insan da iradesine yenik derek kolayca kaplr bu tuzakla-ra. Baz insanlar eytan h Allaha rakip kt bir g sanr. Dikine kulaklar, krmz sureti ve elinde mzra ile ortalkta dolap etrafa ktlk saan bir canavar canlanr zihinlerde. oysa eytann insan zerinde zorlayc bir gc yoktur. Kendi eliyle kendini atee atan yine insann kendisidir. nsan ar-tan ve saptran herkes ve her ey eytann bir yansmasdr ha-yata. nsan eytann kendisi iin apak bir dman olduunu ve onun admlarn izlememesi gerektiini bilmelidir.

14


64

eytann admlarn izlemeyin. nk o, sizin iin apak bir

dmandr.59

eytann admlarn izlemeyin. Kim eytann admlarn izler-se eytan ona irenlikleri ve ktlkleri emreder.60

(eytan) onlara sz verir ve onlar mitlendirir; hlbuki ey-tann onlara sz vermesi aldatmacadan baka bir ey deil-dir.61

eytan gnahlar ssl ve ekici gsterir. Bo vaat ve ku-runtularla kandrr insan. eytana uyuyorum diyen insan aslnda farknda olmadan nefsini kabartr ve o an iin kendi-sine haz vereceine inand eye uyar. nsann gnaha girme-si en ok eytan sevindirir. oysa Kuran eytandan gelen ves-veselerden kurtulmann formln verir insanlara:

eytandan bir drt seni drtklediinde hemen Allaha

sn...62

Aslnda pek oumuz bir i yapmadan nce az ok bili-riz yapacamz bu iin doru olup olmadn ya da kimin rzasna uygun olacan. Ama sz geiremeyiz nefsimize ve trl bahaneler ile grmezden gelerek bu gerei bile bile g-naha srkleriz kendimizi. imdi sormak gerek insann uydu-u eytan m yoksa eytann vesveseleri ile kabaran nefsi mi? Peki, kendi eliyle bile bile gnaha giren birini hangi bahane kurtarabilir? eytann bo vaatlerine aldanan insan hesap g-n eytann tm vaatlerinin boa ktn grdnde iinde bulunduu durumdan kendini nasl kurtarabilir? nsann bu konuda da kendini kandrmay brakarak eytan bahane et-memesi gerekir. nk hesap gn eytan da, eytan bahane eden de kurtaramaz kendini.

59 2 Bakara Suresi 20860 24 Nur Suresi 2161 4 Nisa Suresi 12062 7 Araf Suresi 200

e y t a n a u y u y o r u m

65

bitirilince eytan onlara yle dedi: Allah size hak bir va-atle vaatte bulundu, ben ise vaat ettim ama vaadimden cay-dm. Benim sizin zerinizde bir sultam/hkimiyetim yoktu.

Sizi davet ettim, siz de bana uydunuz. Hepsi bu. imdi beni

knamay brakn da benliklerinizi knayn. Ne ben sizi kurta-rabilirim, ne de siz beni kurtarabilirsiniz. Aslnda ben sizin,

daha nceden beni irk arac yapmanza kar kmtm. Za-limler iin ackl bir azap ngrlmtr.63

eytann bizim apak bir dmanmz olduunu ve bizi ktlklere srklemek iin elinden gelen her eyi yapacan bilerek bizim de onu dman bilmemiz gerektii konusunda uyarda bulunur Kuran bize.

Gerek u ki, eytan sizin dmannzdr, yleyse siz de onu

dman edinin. O, kendi grubunu, ancak lgnca yanan ate-in halkndan olmaya arr.64

Size dmanlk eden biri olsa ve bu kii her frsatta sizin ayanz kaydrmak iin alsa ya da size maddi manevi zarar vermeye, belki de cannza kastetmeye yeltense herhalde bu kiiden korunmak iin gereken tm tedbirleri alr ve banza kt bir olay gelmemesi iin her yolu dener, tm artlar zor-lar ve daima tetikte beklersiniz. Peki eytann her birimiz iin son derece tehlikeli bir dman olduunu bildiimiz halde bu dmanmza kar gardmz dren nedir? Neden tedbir al-mamz gerektiinin farknda bile deiliz? Nasl olsa ben eyta-na uymam ya da tuzaklarna kanmam m diyoruz? Bu konuda bir garantimiz var m? Ya da bizi bu tuzaklara kar koruyacak bir imanmz?

eytan dman bilmek ve tuzaklarndan korunmak iin gerekli olan ilk ey eytandan uzaklamak istediimiz oranda Al laha yaklamaya vesile aramamzdr. nk her ne kadar

63 14 brahim Suresi 2264 35 fatr Suresi 6


66

eytan trl hile ve tuzaklaryla insanlar Allah yolundan sap-trmaya alacan syleyerek bunun iin abalasa da, ken-disinin de farknda olduu ak bir gerek vardr ki, o da in-sanlar zerinde bir sultas yani zorlayc gc bulunmad ve ihlas sahibi samimi kullara yaklaamayaca gereidir.

Dedi: Rabbim! Beni azdrmana yemin ederim ki, yeryzn-de onlar iin mutlaka sslemeler yapacam ve onlarn t-mn kesinlikle azdracam. lerinden riyaya sapma-m, samimi kullarn mstesna. Buyurdu: te bana varan

dosdoru yol budur. Benim kullarm aleyhine senin elinde

hibir g/kant olmayacak. Azgnlardan sana uyanlar ms-

tesna.65

Grld gibi eytana uyuyorum bahanesinin kiinin hatalarn aklamas mmkn deildir. eytani tuzaklar insa-nn dnya hayatndaki imtihannn bir parasdr.

eytan onlar etkisi altna ald da kendilerine Allah anmay

unutturdu. te onlar eytann yandalardr. yi bilin ki ey-tann yandalar hep kayptadrlar.66

Samimi ve gnlden gelen bir teslimiyetle Allaha sna-rak gerei grmesi ise kiinin kendi elindedir. nk Kuran ayetlerinin de ifade ettii gibi esasen eytann insanlar zerin-de zorlayc bir gc yoktur67 ve hi phesiz, eytann hileli-dzeni pek zayftr.68 Yani istedii takdirde eytana uymamak kiinin kendi elindedir. nsanlarn bu bahaneyi ileri srerek de kendilerini kandrmay brakmalar gerekir. nk her iinde olduu gibi kendini kandrmann en byk zarar ba-kasna deil bizzat kiinin kendisinedir.

65 15 Hicr Suresi 39-4266 58 Mcadele Suresi 1967 34 Sebe Suresi 2168 4 Nisa Suresi 76

e y t a n a u y u y o r u m

67

(Allahtan) Saknanlara eytandan bir vesvese eritiinde

(nce) iyice dnrler (Allah zikredip-anarlar), sonra he-men bakarsn ki grp bilirler.69

Kkken sessizce bir arkadamza yaklaarak ellerimizle gzlerini kapadmz ve kim olduumuzu bilmesini istedii-miz oyunlar geliyor aklma. te tam da bu oyundaki gibi gz-lerimizi kapatmaya alr eytan, kurmu olduu tuzaklarla. Gerei grmemize engel olmaktr emeli. stelik bizce apak bellidir gzlerimizi kapatann kimlii ama iimize yle geldii iin alsn istemeyiz gzlerimiz. Bir mr gzlerimizi kapata-nn kim olduunu bile bile bilmezden geliriz.

Safn belirlemelidir insan. Kimin tarafndasn? Yaratann m, aldatann m? eytann tuzaklarna dmekten saknarak safn belirlemeli ve bilmelidir insan: Hi phesiz galip gele-cek olan Allahn taraftarlardr.

Kim Allah, Resln ve iman edenleri dost (veli) edinirse,

hi phe yok, galip gelecek olanlar, Allahn taraftarla r dr.70

1

69 7 Araf Suresi 20170 5 Maide Suresi 56

68

Peygamberler ve Allah dostlar gibi olamayz

NSANLARLA DN KoNULARDA sohbet ettiinizde ve zel-likle tarih boyunca peygamberlerin ve gerek inananlarn Allah yolunda, onun rzasna uygun yaamalarnn bedeli olarak karlatklar zorluk ve skntlardan rnekler verdi-inizde, baz insanlarn Biz kimiz ki onlar gibi olalm ek-linde yorumlar yaptklarna ahit olursunuz. Anlatlanlar karsnda kimi zaman gzyalarna hkim olamayan ya da Allah! diye haykran insanlarn bir ksmndan, dini gerek-tii gibi yaamak uruna gze almas gereken basit bir fe da-krlk beklediinizde ou zaman hayal krklna urars-nz.

Kuran ayetleri, insanlar ibret ve rnek alsnlar diye gn-derilmiken ayetlerdeki hakikatleri sanki bakalarn muhatap alyor gibi okuyup dinlemek, insanlarn byle yanlglara d-melerinin sebeplerinden biri olsa gerek.

15

p e y g a m b e r l e r v e a l l a h d o s t l a r g i b i o l a m a y z

69

brahimle, beraberinde olanlarda sizin iin ok gzel bir r-nek vardr.71

Meryemin olu, kendisine nimet verdiimiz ve srailoullar-na rnek yaptmz bir kuldu.72

Yemin olsun, Allah resulnde sizin iin, Allah ve hiret g-nn arzu edenlerle Allah ok ananlara gzel bir rnek var-dr.73

Ayetlerden de grld gibi Allahn peygamberleri ve yanlarndaki inananlarda insanlar iin rnekler vardr. Pey-gamberler de, yanlarndaki inananlar da her birimiz gibi in-sandlar. stn insanlard, ama insanst deillerdi. nsa-nst olmadklar iin de yaptklar yaplabilir, gze aldklar fedakrlklar gze alnabilir, kendilerini adadklar gibi kii kendini Allaha adayabilir. zaten yaptklar yaplabilir eyler olduklar iin bizim iin rnek tekil etmektedirler. Bunu ifa-de etmek haa gerektiinde canlarn dahi feda etmekte bir an olsun tereddt etmemi olmalarn ya da saysz zorlua gs germelerini nemsizletirmek iin deil; bu stn meziyetlere sahip olmak isteyen biri iin bir engel bulunmadnn anla-lmas iindir. Eer kii peygamberler gibi teslim olup yalnz Allaha dayanp gvenirse gznde bytt dnyalk eyle-rin ancak bir pul kadar deeri olduunu grecektir; Allahn ltfu sayesinde. Sahip olduu can da mal da kendisine vere-nin Allah olduuna gnlden iman etmi biri iin Allahn r-zas, canndan da malndan da daha stn olacaktr.

Bununla birlikte baz kiiler peygamberimiz dneminde yaayan insanlarn ok ansl, kendilerinin ise bu nimetten mahrum olmalar sebebiyle anssz olduklarn ifade ederler. Hatta kimi zaman ayet peygamberimizin zamannda yaa-saydk Allah yolunda tereddt etmeden mcadele eder ve her

71 60 Mmtehine 472 43 zuhruf 5973 33 Ahzap Suresi 21


70

trl zorlua katlanrdk ama ne yazk ki peygamberimizle ay-n dnemde yaamadk eklinde bahaneler ileri srerler. Ba-haneler diyorum, nk ayn pek ok kiinin yaad dnem iinde karlat basit zorluk ve saknma konularnda dahi Mslmana yakmayacak tutum ve tavrlar sergilediklerine ve ufak bir dnyevi hesap uruna dini bir hakikati grmezden gelebildiklerine tank olursunuz. Her dnemin kendi iinde ayr bir zorluu, ayr bir imtihan vardr. Bu yzden bahane-lerin arkasna snmadan herkes iinde bulunduu dnemin ve artlarn gerektirdii meseleler noktasnda, Mslmanl-n ispat etmesi gerektiini bilmelidir.

Biz hi kimseyi gcnn yettiinden bakas ile ykml kl-mayz.74

Kuranda, dini emirleri dikkate almayan ve buna gereke olarak da trl bahaneler sralayan kiilerin kalplerinde olma-yan eyleri dilleri ile syledikleri ifade edilir:

Onlar, kalplerinde olmayan eyi dilleriyle sylyorlar.75

Dolaysyla insanlarn bu konularda da trl bahanelerin ardna snarak kendilerini kandrmay brakmalar gerekir. ayet bir kii gnlden bir samimiyetle Rabbine hayrl bir kul olmak istiyorsa, peygamberler gibi olamayacan deil aksine peygamberler gibi olmas gerektiini bilmesi gerekir. Yaarken herkesin kendine rnek ald kiiler vardr hayatta.

dini konularda kendini kandırmanın 40 yolu emre dorman

Documents