MAANDBLAD N' l l - 1 8 NOVEMBER 1945

M A A N D E L IJK S C H t i j d s c h r i f t , v e r s c h i j n t d e n d e r d e n d o n d e r d a g v a nIE D E R E M A A N D . O R G A A N VA N D E N S E C T O R « H A N D E L E N D IS T R IB U T IE !» B I J D E N .L .V .C . G E R IC H T T O T D E V IS C H H A N D E L A A R S , G R O S S IE R S IN V IS C H EN V IS S C H E R IJP R O D U C T E N , D E R E E D E R S , R E E O E R S -V IS S C H E R S , L E D E N E N O N D E R - H O O R 1 G E N VA N D E N A T IO N A L E L A N D B O U W - E N V O E D IN G S C O R P O R A T IE . D I S T R I B U T I E

D IR E C T IE : D* W IL L E M M E L IS E N D r IV AN D E N IS . B E H E E R EN R ED A C TIO NH O P S T R A A T , 4 7 , B R U S S E L . P O S T R E K E N IN G : N A T IO N A L E L A N D B O U W - E NV O E D IN G S C O R P O R A T IE , P E R S - E N P R O PA G A N D ADI EN S T , N ' 9 1 1 .9 1 . .A B O N N E M E N T S P R IJS T O T E IN D E 1 9 4 3 : 31 F R . D R U K K E R . IM 1F I, H O P S T R A A T , 4 7 ,B R U S S E L . C L IC H E E R D E R - H U Y G H E N S , O N D E R W IJS S T R A A T , 5 7 , A N D E R L E C H T .

AA N DEN LEZERVoor de eerste m aal sedert h e t verschijnen van d it blad, ontvangen de reeders en reeders-visschers « De Vischhandel », een tijd sch rif t voor de visscherij en den vischhandel. T o t nog toe bevatte d it blad b ijd ra gen die m eer speciaal to t de h an delaars w aren gericht. V an n u a f zal h e t blad eveneens bestem d zijn voor de reeders en reeders-visschers. Op die wijze w ordt « De Vischhandel » de weerspiegeling van de activ ite it van producent eñ handelaar.De re. en reeders-visschers voeren vise;: itan, die dan door de

: handeli .u's overgenomen wordt, om ■ aldus a ,ri den bewerker of aan den

verbruiker afgezet te worden. D aaru it volgt dae deze verschillende beroepen van elkander afhangen en ais h e t w are elk een schakel u itm a l - . . v a n een ketting.Voorspoed in een ta k van h e t bed rijf b rengt m eestal voorspoed in andere takken. Ons vakblad moet dus zoowel de toestanden belichten die zich in de visscherij ais in den handel voordoen. H et m oet zich dus n ie t a l’’ ?n rich ten to t de handel a a r " ' ‘ ook to t de reeders en reed t. .-e th e rs . Door h u n afzondering aan de kust bestaa t e r weinig voeling tusschen h en en de hoofdgroepeering. Door d it vakblad eveneens te rich ten to t de visschers, denken w ij;aldus de noodige toenadering te 'k u n t ié ï ï" bêvtórkstóligen. Om dezelfde reden zal de hoofdgroepeering steeds nauw in voeling blijven m et de Vakgroepeering « R eeders en Reeders-Visschers ». De hoofdgroepeering v raag t n ie t beter d a n bij de uitvoering van h a a r ta ak geholpen, te worden door vakm enschen zelf. Zij zal dan ook, door de Vakgroepeering ingelicht, gezonde beslissingen kunnen nemen. H et spreekt van zelf d a t de gansche organisatie d á á r baa t zal bij vinden.Aangezien een nieuwe groep onder- hoorigen van de hoofdgroepeering h e t blad zal ontvangen, moest den ínhoud worden gewijzigd, ten einde; deze aan te passen aan de behoeften van dezen nieuw en lezerskring. H et lig t d an ook in onze bedoeling h e t blad zoodanig op te va tten d a t h e t de reeders en reeders-visschers zal interesseeren.In de vogende num m ers zulleno. m. beroepsaangelegenheden der reeders en reeders-visschers, fiscale quaesties die hen aanbelangen, nieuws over de vergunningen, mededeelingen der hoofdgroepeering « Visch en Visscherij- producten » bestemd voor den vis- soher, allerlei inlichtingen van rechtstreeksch belajjg in verband m et zijn dagelijksche activ ite it behandeld worden.De hoofdgroepeering « Visch en Visscherijproducten » die de nauw ste sam enwerking m et de Vakgroepeering « R eeders en Ree- ders-Visschers » wenscht, zal zich regelm atig m et deze vakgroepeering in betrekking stellen om kennis te nem en van de inlichtingen welke de

. reeders en reeders-visschers graag van de hoofdgroepeering zouden ontvangen en om hen in de m ate van h e t mogelijke voor te lichten. W etenschappelijke artikels welke de visscherij zoowel ais den handel om vatten, nl. de beschrijving van de eigenschappen, den1 aard , de grondige kennis van de verschillende vischsoorten, zullen insgelijks verschijnen.Wij zijn er trouw ens-van overtuigd d á t h e t b lad gunstig door u zal worden onthaald . R. BAUWENS.

ÿ Voorzitter der hoofdgroepeering « Visch en Visscherijproducten »

M E D E D E E L I N G E N

De radio in dienst der handelaars en verbruikersSedert enkelen ti jd reeds hee ft Zender B russel geregeld, op bepaalde dagen en uren, mededeelingen uitgezonden, die onze bevoorrading aanbelangen en welke hem door de d iensten van de C orporatie werden overgem aakt.

Op den luister !

H et zal onze lezers voorzeker genoegen doen te vernem en d a t deze mededeelingen worden uitgezonden, op de Vlaarnsche golflengte1 eiken D insdag en Donderdag te 13.15 u. en op de F ransche golflengte dagelijks te 7.55 u. ’s morgens.H et gaa t h ie r om berichten, die om onderscheidene redenen, zoowel de handelaars ais de verbruikers zullen aanbelangen. H et spreekt echter van zelf d a t onze lezers diezelfde mededeelingen ook verder in hu n vakbladen zullen te lezen krijgen. M aar h e t kan gebeuren d a t er a i eens dringend nieuws valt mede te deelen, d a t n ie t kan w achten op h e t verschijnen van h e t eerstvolgend num m er van h e t vakblad.D at gebeurt herhaaldelijk voor onze viseh- handeilaars. Mem zal gereedelijk inzien d a t deze snelle m anier van in lichting groote diensten k an bewijzen aan dé verbruikers en m en denke hierb ij slechts aan de mogelijkheden, zoodra h e t haringseizoen zal begonnen zijn.

Vergunningen van de groothandelaars-verzenders

Op 5 November 11. werden de laa tste vergunningen en erkenningen aan de groothandelaars-verzenders uitgereikt. Het gaat h ier om 65 groot-hamdelaars-verzenders en 16 kleinverzenders.

Vergunningen en erkenningen der kleinhandelaars

Al de kleinhandelaars van de kust hebben reeds hu n vergunning, ontvangen. M en is reeds begonnen m et Brugge, Maldegem en Tieilt. K om en d aa rn a aan de beurt K ortrijk , Roeselare, enz. E erst wil m en h e t m arktgebied van Brugge afw erken (h e t marktgebied Brugge bevat de provincie West-Vlaamderen

en M aldegem). D aarna zullen vólgen : £e m arktgebieden .Gent, Antwerpen, Brussel r n de W aalsche provincies.Heel w aarschijn lijk zullen tegen 1 December h e t m eerendeel der vergunningen en erkenningen aan de kleinhandelaars uitgereikt worden.

Vischpastei voor Luik en Antwerpen

A ntwerpen en Luik zijn ook aan de beurt gekomen voor de bedeeling van de lekkere doozem Hoilandsche vischpastei. Te Antwer pen werden e r 16 à 18,000 kartons van 100 doozen verdeeld. Te Luik werden er 1,000 kartons aan de verschillende kleinhandelaars afgeleverd. Zooails m en weet, bevat elk karton 100 blikken. De prijs aan verbruiker b lijf t fr. 7.25.

De invoer van oestersIn ons num m er van October hebben wij medegedeeld d a t H ólland ons een contingen t van 375,OOO oesters heeft toegezegd. Tot op 5 November werden er reeds 146,700 stuks ingevoerd. H et b lijk t d a t de. invoerders den vastgestelden p rijs n ie t zouden navolgem. In geval d it ju ist is, zal de hoofdgroepeering m aatregelen treffen . D aarbij zullen in h e t vervolg de m arktleiders de vischhandelaars aan duiden, die van de verdeeling geniet m. .

Versehe zalm voor Antwerpen en Brussel

Te Brussel en A ntwerpen werd een partij zalm verkocht. Spijtig genoeg ging h e t h ier m aar over een kleine hoeveelheid, 100 kgr per stad. Te Brussel gebeurde dè verdeeling door bemiddeling van zes vischhandelaars, één vischhandelaar per district. De zalm moest verkocht worden tegen afgifte van zegel D l welke rech t gaf op 100 gram per persoon. Inschrijvingen kw am en n ie t in

Een fi jn hapje !

aanm erking: De w inst werd a a n al de kleinhandelaars van h e t d is tric t op basis van h e t getal inschrijvingen verdeeld.

MosselpasteiNa de vischpastei u it H olland ingevoerd, w aarover wij in ons vorig num m er schreven d a t zij zeer goed onthaald was geworden,

Een vvschbereiding u it D enemarken...

werd er een nieuw product, nl. de mosselpastei ingevoerd. U it D enem arken kwamen ons 120,000 blikjes m et een netto-gewicht ván 100 gram toe. Aangezien h e t klein aan ta l en de onmogelijkheid ze onder al de verbruikers te verdieelen, werden deze doosjes a a n instellingen verkocht.

Een h arin g k aart zal in zwang gebracht worden gedurende h e t aanstaande haring- seizoen. De gem eenten, van 10 à 25,000 inwoners zullen deze' k a a rt ontvangen. H et gaat dus h ie r om de gemeenten welke n ie t van de zomer- m aar wel van de w interbe- dieeling genieten. De bevoegde m arktleideïs hebben reeds schikkingen getroffen in oyerr leg m et de respectievelijke gem eentebesturen.Voor de gemoehten van 5 à 10,000 inwoners, welke eventueel in aanm erking zouden kunnen komen worden gelijkaardige schikkingen getroffen. De haringskaart zal vers trek t ‘ worden m its betaling van 15 cm.W at betreft de w interbedeeling in de gem eenten van m eer dan 25,000 inwoners w aar geen vischboekje in omloop is, heeft do hoofdgroepeering Visch en VisscherijprodUc-’ ten reeds contac t genomen m et deze gemeen- , tebesturen ten einde a ldaar ook h e t door de hoofdgroepeering uitgegeven vischboekje aan de bevolking te verstrekken m its betaling van 35 cm.

Een belangrijke uitgave over de N. L V, C.

O nder den tite l : « Twee ja a r geleide landbouw- en voedingsœconomie » publiceert de N. L. V. C. een belangrijk werk over de C orporatie van 1940 à 1942.H et gaat om een boek van 250 blz., groot form aat, overvloedig geïllustreerd en zeer verzorgd aangeboden.Het boek heeft to t doei aan te toonen, d a t de om standigheden noopten to t oprichting van een organisme ais de N. L. V. C. en d a t de N. L. V. C België toeüet een b ijna wan- hopigen toestand te boven te komen. H et boek s ta a t vol inlichtingen en is alzoo een belangrijke dom um entatieOp blz 8' verm elden wij hierover uitvoeri- "er.

BLADZ. 2. N ' 11. DE VISCHHANDEL 18 NOVEMBER 1943.

Be zee eisGht nieuwe slachtoffers

Alweer hebben wij h e t vergaan van twee visschersvaartuigen te betreuren . H et gaa t h ier om de 0.117 en de N.141, beide w aartu igen zijn op een m ijn geloopen.De 0.117 was h e t eigendom van reeder, den heer A lbert Huys. Ziehier de nam en van de verdwenen bem anning : de hh . Jozef Huys, J . Delahaye, Dequick, Van Houcke, Collyn.De N.141 behoorde to t de reederij W eerbrouck en Fontignies.O nder de verongelukte visschers be- vm den zich de hh . K arel Maes, M are Vilain, Lodewijke Tahon, Alfons Calcoen.A an de zw aar beproefde families bied t de « V ischhandel » zijn innige

. deelnem ing aan.

Da aanvoer en de «erdeeling van visch gedurende O c ta e r

DE AANVOER

I K ust: De to tale aanvoer is gedurende de af geloopen m aand m et, 65 t,h. gestegen, d it dank zij de groóte aanvoer van kustvisoh. Inuerdaad de totale kustaanvoer is ru im verdubde d m veigelijking m et vorige m aand, n iettegensiaanue ae garuaalvangst, van 5,500 kg. op- 1,300 kg. teruggeloopen ís en de mosselen van 20 op 10 ton daalden. De visch ech te r is van 234 op 542 gestegen, w at de grootste m aande-

* lijxsche opbrengst van zeevisch be- i! teekent ’sinds h e t begin van den '"oorlog.. W at de geringe garnaálvansg t be

fre it, ..bit is u ii te . leggen door het feit d a t de garnaal vangst dit .iaar omzeggens onbeduidend was en d a t

- de opbrengst van garnaal ieder ja a r in October gevoelig daalt.I I Schelde: De Scheldeproductie is in . danng. Voor A ntwerpen is de productie zelfs m et 1/3 verminderd, n.ectegenstaande de vischopbrengst van 240 kg, op 440 kg. gestegen ís. G arnaal en krabben ziin echter m inder ta lrijk dan vorige m aand, w at norm aal is, gezien de daling van de tem peratuur.I I I Boekhoute: Ook de totale aan-

i voer voor Boukhoute is van 165 op142 to n terug gegaan; d it is uitsluitend i te w ijte n 'a a h de verm indering

■ van h e t quantum aangevoerde h aan tje s (van 88 op 59 ton),

. A nderzijds, verhoogt. de opbrengst vau spuitv.sch van 1,500 tot 9 500 kg.

-te rw ijl de aanvoer van garnaal, mosselen en krabben om zeggehs gelijk blijft m et dezen van vorige m aand. ;

DE VERDEELING

W at de verdeeling betreft werden d e garnaal en de mosselen van de kust. b ijn a u itslu itend in de kuststreek verdeeld. Alleen Moeskroen kreeg 168 kg. garnaal. De zeevisch

. g ing ech ter n a a r alle streken van h e t land, vooral n a a r Brussel en Antwerpen. V an de Scheldeproduc-

: tie genoot de provincie Oost-Vlaan- deren eri de steden A ntw erpen en Brussel; ook St-Truiden kreeg enkele honderden kilo’s garnaal en krabben, afkom stig u it Antwerpen, terw ijl b ijna al de h aan tjes n aa r de bewerkers gingen.

DE INVOER

Holland heeft ons 39,000 kg. vischpastei geleverd welke, in ,d e groote cen tra verdeeld werd. Oesters werden insgelijks ingevoerd.U it D enem arken kwamen er ons 500 kg. paling en 31,000 kg. zoetwater- visch toe. Daarenboven .8,064 kg.

- m osseipastei welke a a n gestichten, enz., verkocht werd.

Bs Spaansslie vlsscberijDe Spaansohe zeevisscherij onderv ind t ais de m eejte landen, groote m oeilijkheden omwille van den oorlog.Pas enkele ja ren voor he t uitbreken van den oorlog werd in Spanje een

aanvang gem aakt. De reorganisatie van de visschersvloot werd m et steun van de regeering doorgevoerd.V an de Spaansche visscherij gebieden is de Noordwestkust van de m onding van de rivier de Mino to t de hoogte van Bibadeo m et de voornaam ste visschershaven Frigo, h e t belangrijkste. Op de tweede p laa ts kom t de C antabrische K ust m et Pasajes ais voornaam ste visschershaven. Op de derde p laa ts kom t de Zuidelijke M iddellandsche zeekuist m et de havens M alaga en Alicante.

Bovendien is nog de Z uidkust gelegen aan den A tlantische O ceaan m et C adiz 'van betëekenis. De visch- yangst van de overige gebieden s ta a t zoowel quan tita tie f ais qualitatief sterk ten achter bij deze vier hoofdgebieden.W at nu de tq tale vangstresultaten be treft door de Spaansche visschers, zijn deze ais volgt voor de laa tste jaren

In 1927 : 230,646 tonnen voor een w aarde van 223 millioen pesetas;In 1930 ; 286,000 tonnen voor een w aarde van 296 m illioen pesetas;In 1939 ; 370,000 tonnen voor een w aarde van, 564 millioen pesetas.In 194Ó : 440,000 tonnen voor een w aarde van 733 millioen pesetas;In 1941 : 431,000 .tonnen voor een w aarde van 980 millioen pesetas.

De oorzaak voor den kleinen teruggang in h e t ja a r 1941 is te w ijten aan h e t fe it d a t de Spaansche vis- scherijvloot zeer te lijden had van gebrek aan kolen en benzine en verschillende diepzeegebieden door den zee-oorlog niet onderzocht konden worden. Toch is h e t vangst- resu ltaa t m et 430,000 ton toch gunstig te noemen.

Voor h e t ja a r 1942, liggen nog geen globale sta tistieken voor, m aar gedeeltelijke resu lta ten wijzen er op d a t h e t c ijfer van 1941 benaderd of overschreden werd.De stijg ing van de w aarde i s . he.t gevolg vari de algemëene tendenz van h e t duurder worden der goederen. Aangezien de visscherij voor de volksvoeding van de grootste be- teekenis is, zijn door de regeering bijzondere regelingen getroffen voor de uitbreiding van den scheepsbouw en de visschersvloot. Dè diep- zeevisecherij kon zich in de j-arën n a den Spaansche burgeroorlog zeer u itbreiden en b rach t veel nieuwe opdi ach ten voor den scheepsbouw op d it gebied, ' 29 diepzeevisscherij- stoomers, die vooral voor de IJs- landsche en G roenlandsche vangst u itgerust zijn (Bacaladeros ) werden sedert dezen tijd op Spaansche werven gebouwd. De regeering heeft in h e t a f geloopen ja a r den bouw van 40 Visscherssohepen van meer dan 70 brutoregisferton aanbesteed. Bovendien werd de bouw van 27 andere schepen m et een toninhoud van 40 to t 70 brutoregisterton aan besteed, zoodat bij een norm alen gang van zaken de visschersvloot jaa rlijk s m et 96 'eenheden toeneem t.

Volgens de laa ts te sta tistische gegevens is de visschersvloot over de verschillende gebieden a is volgt- Verdeeld :

De visschervloot om vat 30,005 schepen van een b ru to -tonnenm aat van 159,889 en vertegenwoordigt een w aarde van 255 millioenen pesetas.

H et to tale a a n ta l yan 30,005 vis- scherssehepen is over 1,080 vissche- rijstoam ers, 4,821 visseherijm otor- booten, 9,338 zeilschepen en 14,766 roeibooten verdeeld. Op deze schepen hebben volgens de laa tste am btelijke gegevens in to taa l 143,006 m enschen h u n werk. T elt men de vertegenwoordigers van an dere beroepen'' d ie direct of indirect m et de visscherij sam enhangen (scheepswerven, n e tten repa- ratiein rich tingén , vischconserven- industrie, enz.) nog daarb ij, dan k rijg t m en een to taa l a a n ta l van 234,673 personnen, d it beteekent d a t 1 t. h . van de to tale bevolking van de visscherij leeft. H ierbij zijn de bij den visschandel en bij h e t tr a n sport betrokken personen nog n ie t eens inbegrepen.

De kabeljauw vangst te Zeebrugge

Op 28-10-43 w erd er te Zeebrugge een merkwaardige kabeljauw vangst binnengebracht. E r w erd d ien dag 2,940 kg. groote en 2,546 middelslag kabejauw, aangevoerd.D i t ré su lta t is des te m eer opvallend daar verleden ja a r de aan voer op d it tijd s tip slechts een honderdta l kilo’s p e r dag beliep.

Mfnisiium v isG ta g s tv e rp lic titin g

in EstlandTen einde de bevoorrading van h e t leger en de burgerlijke bevolking in visch en visseherijproducten te verkeren, heeft de Commissaris- G eneraal in Reval een verordening uitgevaardigd, waarbij aan de visseherijbedrijven m i n i m u m vangstverplichtingen worden opgelegd. De Estlandsche Visscherscen- trale is verantw oordelijk voor he t uitvoeren van deze m i n i m u m vangstverplichting. D aartoe kan zij m aatregelen tréffen tegen de niet doelm atig ingerichte visschersvaartuigen.

Vischeonserven niet m eer gerantsoeneerd

in ZwellenDe algem eene bevoorradingstoe- stan d op de Zweedsche V ischm arkt is gedurende den laa tsten tijd veel verbeterd. Luidens berichten u it H ärnösand ís de vangst van kleine haring a a n , de Zweedsche oostkust zeer groot geweest. Deze haringen hebben daarenboven een hooge voedingswaarde. De navraag was nochtans n ie t a l te groot, d aar de vleeschrantsoenen gedurende de laa tste weken eveneens verm eerderd zijn.In verband m et den beteren bevoor- radingstoestand „zijn van 1 Ju n i af, de viseonserven in Zweden n ie t m eer gerantsoeneerd.

Buitengewone m akreelvangst in Zweden

U it Zweden w ordt een buitengewone m akreelvangst gemeld. In de ta lrijke havens worden dagelijks zulke groote hoeveelheden m akreel aangevoerd d a t de bedrijven die de m akreel inzouten, de visch n ie t regelm atig kunnen bewerken. M en is algem een van m eening d a t de viseh- bevoorrading gedurende de volgende m aanden veel gunstiger zal zijn dan gedurende den. vorigen w inter.

Voordrachtenreeks voor v isschers en reeders

Op in itia tief van h e t B eheer van Zeewezen worden d it ja a r nogm aals in verschillende cen tra der kust, twee spreekbeurten gehouden, w aarin h e t vooral gaat over de exploita tie der. visseherijproducten.I n de eerste causerie handelde de heer Gilis, V isscherij-technicus bij h e t Behefir van Zeewezen, over de vernielende werking van den zeevisseher en ' de naoorlogsche reglem enteering van h e t visscherij- bedrijf, volgens de overeenkomst, die te Londen in 1937, door de aan de Noordzee palende landen. (F rankrijk uitgezondoerd) werd ondertee- kend.W at 'd e verarm ing van d e visch- gronden van de Noordzee betreft, w ist spreker te zeggen, d a t reeds m eer dan v ijftig ja a r geleden, de wetenschapsm ensch de geleidelijke afnam e van den vischstapsl voorspelde èn er op wees, d a t h e t vis-

scherijbedrijf diende gereglementeerd te worden.Reeders en visschers wilden echter van geen reglem enteering hoorem w an t voor hen beteekehde zulks u its lu itend beperking yan vrijheid en verm indering van winst. Door m id del van enkele statistische gegevens werd duidelijk gem aakt, d a t de verarm ing, ind ien n ie t totaal, dan toch overwegend aan overbevissching te w ijten was. Een sprekend voorbeeld; n a den eersten wereldoorlog, tijdens denwelken de krijgsverrichtingen op zee grootendeels de visscherij in. de Noordzee onderbroken hadden, was de vischstand zoodanig toege- nomen, d a t m en op korten afstand van de kust in een rekordtijd de ne tten propensvol sleepte. Die gulden tijd was: echter van korten d u u r / w ant n iets werd gedaan om den verworven vischrijkdom in stand te houden. N a v ijf ja a r hernem ing van h e t bedrijf was h e t m et den v ischtand der Noordzee reeds slechter dan vóór 1914 gesteld.Ook h e t huidige jarenlange stilleggen van dg visscherij in de Noordzee m oet nogm aals een kolossalen aangroei van den vischstapel in de open zee, voor gevolg hebben.Op de vraag : hoelang de verworven vischrijkdom ditm aal zal strekken en of h ij nogm aals in enkele ja ren zal verslonden worden, an twoordde spreker, d a t zulks zal a fhangen van de m anier w aarop hij. n a den oorlog zal u itgebaat worden. H ij d ruk te de hoop u it d a t men, zoodra de vrede terug in treed t de u itbating n ie t m eer onvoorwaardelijk zou vrij laten, doch wel volgens h e t accoord van Londen zou rege

Bij h e t uitbreken van den oorlog h ad de Ijselm eerfauna nog steeds geen evenw icht bereikt w ant de zoetwatervisch breid t zich nog voortdurend uit, te rw ijl de overige faluna nog in een wordingsproces is. Hoewel dus de omvorming van h e t Ijselm eer to t binnenw ater nog n ie t voltooid is, komen wij toch voor de eigenaardigheid te -s taan , d a t er een b innenw ater gevormd is, groo- te r d an alle overige Nederlandsche binnenw ateren bij elkaar, w aar bovendien vischtuigën worden gebruikt, welke in die binnenw ateren verboden of n ie t gebruikelijk zijn. Aangezien produotiegegevems van de andere binnenw ateren on tbreken, is vergelijking van den visch- aanvoer onmogelijk. Ook de aan- voercijfers over 1940 en 1941 zijn n iet gepubliceerd, zoodat wij ons to t enkele algem ëene opm erkingen zullen m oeten bepalen.De stijging van den aanvoer van snoekbaars heeft zich n íe t voortgezet, is integendeel zelfs s te rk achte ru it gegaan in verband m et de intensieve visscherij er op, en h e t in groote hoeveelheden wegvisschen vari ondenriaatsche visch, zoodat de aal en paling weer vrijwel h e t eenige hoofdbestanddeel van de hjuidigei aanvoeren zijn geworden. Voorts zijn de vangsten van groote spiering bedroevSnd klein geworden. Inm iddels is de inpoldering van den Noord-Oost-polder een fe it geworden, waardoor de belangrijke voortplantingsgebieden van witvisch van h e t Ijselm eer zijn afgesloten. De Ijselm eervisscherij is weer toegenomen, zoowel iii omvang ais in in tensiteit, ook al om dat ip. 1940 een tijd lang m et den uii is gevischt door schepen m et zw aardere motoreü en he t gebied, w aar n ie t moCht worden gevischt, speciaal aan den zuidwal belangrijk is ingekrompen. H et ja a r 1941 is voor de Ijselm eer- visschers een gosd ja a r geweest, om dat de palingvangsten behoorlijk waren. D oordat inm iddels een schaarschtetoestand w as ingetreden, liepen de prijzen voortdurend op. T o t dan toe w aren de prijzen

Onze lezers zullen zich herinneren d a t wij reeds breedvoerig hebben uitgeweid over deze quaestie nL in onze num m ers van 11 Februari en 9 Septem ber 1943.Zich to t de reeders en visschers richtende voegde de heer Gilis e r a a n toe : gij s ta a t heden op den vooravond van eene nieuwe periode in de geschiedenis van de visscherij, die onm iddellijk n a den oorlog moet aanvangen; zonder drálen d ien t er overgegaan to t de nieuwe ordening van h e t visscherijbedrijf. De opgelegde beperking is n ie t tegen den visscher gericht m aar alleen tegen een irrationeele exploitatie, en wel om te voorkomen d a t de verworven vischrijkdom nogm aals b innen af- zienbaren ti jd zou. vernietigd worden.I n deze voorwaarden alleen Zal; de u itba ting der zee rendeérend blijven en de bestendige w elvaart van den NoordzeeVisscher kunnen verzekerd wordenN a de spreekbeurt werd de film « D e visscherij op Ijs lan d » a f gerold, m et com m entaar door den E. H. Chielens, D irecteur van de P aster Pypeschool.H et hoeft n ie t gezegd, d a t caüsèrie en film een onverhoopte belangstelling genoten en overal w aren de reeders, visschers en beschespte visschersjongen ta lrijk opgekomen. Ook ontbrak h e t overal aan jrlaai * en te Oostende, w aar m en over de G em eenteraadzaal m et ru im 200 zitp laatsen beschikte, m oest een aan ta l toehoorders blijven rech tstaan .In een laa tste causerie w ordt gehandeld over de «Ijle haringkam pagne in den w in ter 1942-43 » en over gevolgtrekkingen in verband m et h e t kom ende haringseizoeri. N a de causerie zal de film « De visch van

, voortbrenger to t verbruiker » wonden afgerold.

sterk afhankelijk van de grooi e •van den aanvoer, getuige .de daling van den p rijs van snoekbaars, die van fr. 0.35 per kg. in 1938 daalde to t fr. 0.19 per kg. in 1939. D it wa s nu n iet m eer h e t geval, w an t sinds op 28 April 1941 maximum-prijzen. voor zoetwatervisch z ijn vastgesteld, aijn deze ook a ltijd bere ik t D aardoor k an de p rijs ais h e t warc- als een vaste p rijs worden beschouwd en is de hoogte van de besom ming van den visscher ai.een afhankelijk" geworden van de grootte v a n de vangst.De prijzen voor aa l en paling zija sterk gestegen.Deze sterke prijsstijging h oud t v .r- band m et de sterk opgeloop, u kusten, den toestand van de. po.dir- visscherij, d ie eenzelfden p n js ais de Ijselm eerpaling m oet hebben, eu ' n ie t in h e t m inst m et h e t zeer to i te ju ichen streven den Visscher een ¡ behoorlijk levensonderhoud te veiv schaffen.Er. k an h ie r nog gewezen worden; op h e t feit, d a t inm iddels de pos, welke in D uitschiand, vooral in de Qostelijkg gebieden, reeds lang ais consum ptievisch bekend was, ook in N ederland consum ptievisch j geworden, w aardoor de visscher, die vroeger fr. 0,0135 per kg. onfcvin-, thans fr. 0.10 per kg. ontvangt, zoo d a t zijn besomming aanm erkelijk w ordt verhoogd.T hans is ook een verplichte le v ■- ring van visch over de afslagen rond h e t Ijselm eer voorgeschreven; aan gezien de m axim um -prijs vari-: alle vischsoorten vrijwel zonder uitzondering w ordt behaald, v ind t een verdeeling van visch over de h an delaars p laa ts op basis van hun aankoopen in de periode 1939-40.

ADRESWIJZIGINGDe D ienst voor Çers en propaganda van de N ationale Landbouw- en Voedingscorporatiè is thans gevestigd op h é t adres ; N ieuw straat 151, Brussel. - Telefoon n* 17.78.27 en 17.78.49.

len.

De liselm eervisscfierij in oorlogstijdVoor de ta lrijke visschers van de Zuiderzee,, eertijds een groote zee-inham m et zout water, speelde de haringvangst een zeer belangrijke rol. N a 1918, w erd de;. Zuiderzee:; afgedam d en werd ze door grootsche inpolderingswer- ken nog enkel een binnenzee, « h e t IJselm eer » genoemd.

«

:'-V

18 NOVEMBER 1943. DE VISCHHANDEL N* 11. BLADZ. 3 .

LIJST VAN DE VISSCHENdie door onze visschers in de havens

worden aangevoerdWíj zellen h ieronder de beknopte beschrijving voort van de verschillende visseheii die, in gewone tijden, door de v isschers in on e havens w orden aangevoerd. Af deze visschen worden ni< t ood/akclijk bij onze kusten nangctrofïcn, m aa r-d e meeste w e r te n door onze visschcrslocpcn u ít verschillende deelen van de o man aangebracht en kom en voor het m eerendcei bij onze handelaars terecht. (Zie de num m ers 6, 7, 8 en 10 van ons blad.)

De ZalmW etenschappelijke naam : Salmo salar L. — I n h e t F ransch : Le Saum on.Zeevisch die h e t grootste deel van z ijn leven in zee -doorbrengt, m aar zich voortplant in zoet water, w aarheen h ij zich lang vóór den paai- tijd begeeft. De jonge zalm en leven tw ee ja a r in de rivieren vóór zij n a a r de zee afzakken. N adat zij in •zee to t een zekere ontwikkeling zijn gekomen, trekken zij n a a r de rivieren en gaan zij h ú n ; eieren in de kleine waterloopen leggen.- T ijdens deze reis, nem en zij n ie t h e t m inste voedsel, en zij zakken u ite rs t verm agerd terug n a a r de zee af.De zalm gelijkt op de zeeforel, vooral ais h ij jong is. De volwassen visch kan een lengte van 1 m eter bereiken., Z ijn u itz ich t verschilt n a a r gelang z ijn leeftijd , p recies ais zijn voeding die n ie t dezelfde is in de verschillende stad ia van zijn leven.I n h e t zoet watër, voedt h e t zalmp- je zich m et kleine ééncellige wezens, en la te r m et kleine schaaldieren. W anneer h e t in: de zee is te ruggekeerd, bestaa t zijn voedsel uit allerlei vischsoorten die h e t ontmoet. Z ijn vleesch is m in of m eer roodachtig, n a a r gelang h e t geh a lte van zijn weefsels aan een soort olie, w aarin een roodachtige sto f is opgelost die m en in h e t lichaam van de schaaldieren aan treft. De aanwezegheid van deze stof bew ijst d a t de zalm zich m et schaald ieren voedt.De zalm , die een visch u it de noordelijke streken is, zak t nooit beneden 40 graden breedte af. Onze visschers voeren hem zelden aan. Onze m ark t wprdt door H olland en de Skandinaafsche landen van 'zalm voorzien.H et vleesch van dezen laatste, d a t zeer op p rijs wordt gesteld, verliest veel van zijn hoedanigheden bij de bew aring in ijs. H et d ient zoo versch mogelijk gegeten. H et wordt veel gerookt of in blikjes verkocht. De gezouten eieren van den zalm worden, evenals deze van den steur, onder den naam van kaviaar verkocht.

De SpieringW etenschappelijke naam : Osmerus eperlanus L . — I n h e t F ransch : LE perlan.De spiering is een kleine zalm achtige visch, die een lengte van ten hoogste een v ijftien ta l centim eter bereikt. H ij is grijsgroenachtig m et een zilverachtige streep op de zijkanten . Z ijn lichaam is m in of

; m eer doorschijnend. Z ijn onderste k aak is ietw at langer dan de bovenste; daardoor kan m en hem onderscheiden van de ansjovis, evenals trouwens door de tweede rugvin, die een bijzonder kenm erk van de zalm achtigen is.Deze zeevisch, wélke zich in de waterloopen begeeft om te paaien, wa sëm t een ..bijzonderen reuk uit. Men

'v ischt hem in de pensden-Schelde, to t bij D endermonde, ep in den Rüpel, m aar h ij wordt steeds m inder aàngetroffën tengevolge van de scheepvaart en de bevuiling van he t w ater door de fabrieken. M en vischt een ■ klein aan ta l spieringen in de haven van Oostende, bij . middel van h e t vierkantig n e t en de lijn

w aarb ij garnaaltjes a is aas worden gebruikt.Deze zeer gewaardeerde visch wordt in groote hoeveelheden door onze Hoilandsche buren gevangen. Men vischt hem ook in h e t K anaal, de Noordzee eh de B altische Zee. to t in de Finsche Golf.

De Paling of AalW etenschappelijke naam ; Anguilla vulgaris L. — I n h e t F ransch : L’anguille.H et is onnoodig over te gaan to t de beschrijving van de paling, w aarom tren t een studie is verschenen in ons blad van 10 Septem ber 1942. Zooals werd bewezen door den bio

logist Schm idt, p lan t de paling zich voort in de Sargassoaee, op een diepte van ongeveer 1,000 meter. De jonge pasgeboren paling heeft den vorm van een lin t, d a t doorschijnend ais glas is. N a enkele m aan

den^, verandert deze larve, die leptocephalus wordt genaam d, in éen tweeden larvevorm : h e t glasaaltje, d a t op de paling gelijkt, m aa r nog geheel doorschijnend is. H e t zijn deze glasaaltjes welke de reis van de Sargassozee n a a r .de Europeesche kusten ondernem en, w aar zij to t in de w aterloopen doordringen en de kleinste rivieren en vijvers bevolken. D it verschijnsel- wordt h e t «opzwemmen der palingen » geheeten. N adat zij vele ja rén in onze vijvers en waterloopen hebben geleefd, ondergaan de palingen groote wijzigingen zooals een groote ontwikkeling van de oogen, h e t kleuren van de huid, op den rug en op de zijden, terw ijl de buik een metaad- achtige k leur krijgt.Deze volwassen palingen zwemmen van de waterloopen n a a r de zee, w aar zij op een groote diepte de paaip laats opzoeken en n a het paaien verdwijnen. H et volwassen wijfje van de paling kan 1, m eter lang worden, terw ijl/ h e t m annetje slechts 60 cm. bereikt. E r bestaan verschillende variëteiten palingen. Deze visch is zeer verspreid in heel West- en Midden-Europa, en m aakt h e t voorwerp u it van belangrijke vangsten in D enem arken en in D uitschland.De paling, die zeer op p rijs wordt gesteld, w ordt versch, ingelegd of gerookt gegeten

De Konger of ZeepalingW etenschappelijke naam : Conger vulgaris. — In h e t F ransch : Le Congre ou anguille de mer.De konger, die op de paling gelijkt, kan er door de volgende kenm erken. gem akkelijk v an onderschei-. den worden : de onderkaak is n iet langer dan de bovenkaak, terwijl d it wel h e t geval is voor de paling. Daarenboven strek t de rugvin- zich zeer ver n a a r den kop uit, zoodat zij zélfs he t ach te rste u iterste van de borstvin kan bereiken. Het lichaam is zw aarder d a n bij de paling. De (konger, die zeer verspreid is, bereikt vaak een lengte van ^ m eter. Deze zeef vraatzuchtige visch, w aarvan de muil van krachtige tan den is voorzien, verslindt alles wat

leeft : krabben, zeekreeften, visschen, enz: Onze visschers voeren hem zeer dikwijls aan, w anneer zij langs de ro tsachtige kuststreken visschen. Men tre ft er soms bij het staketsel te Oostende aan. Z ijn vleesch verschilt in groote m ate van d a t van de paling. H et wordt gewoonlijk op p rijs gssteld en duur verkocht.

De GeepW etenschappelijke naam : Belone vulgaris. — In he t F ra n s c h . ; L'Orphie ou la belone.Zij wordt ook soms zeepaling genoemd. Zij kan gemakkelijk worden herkend aan den zeer lang- w erpigen vorm van h a a r lichaam en vooral aan h a a r langen en dunnen bek, die herinnert aan dezen van dg' snip, m aar van zeer puntige tand jes is voorzien; De onderkaak is langer dan de bovenkaak. H aar kleur is m eestal zeegroen of groenblauw op den rug. Aan de zijden wordt zij bonter blauw en purper. De buik is zilverwit. De zijde vertoont ook in h e t midden vaak een zilveren streep. Enkel van de grootste soorten bereiken anderhalven m eter, en zelfs meer. M en ken t °en v ijftig ta l soorten, verspreid in de w arm e zeeën. Soms zwemmen zij de rivieren op.De gemeene geep is langs a l de kusten van Europa, van S k an d in a

vië to t de MiddellaendscJae Zee verspreid, en m en tre ft h a a r in betrekkelijk groot a an ta l langs d e zuidelijke kusten van de B ritsche E ilanden aan.H et zijn zeer bedrijvige visschen, die. zich m eest a ltijd aan de oppervlakte op in de bovenlagen van de zee ophouden. Zij ¿.zwemmen gewoonlijk in golvende bewegingen van hu n lang lichaam , m aar ais zij opgeschrikt worden, glijden zij m et : een ¿buitengewone snelheid langs de oppervlakte van h e t wate r heen. Men tre f t ze m eestal in soms uitgestrekte banken aan,/ en gedurende de warme m aanden leven zij bij de kusten, om zich bij h e t naderen van den w inter m de diepere w ateren terug te trekken. Zij zijn zeer vraatzuchtig. Zij voeden zich b ijna uitsluitend m et visschen.Het paaien heeft van April tot Ju n i in de ondiepe w ateren plaats. Dg visschers vangen de geèp in de

lente, vooral vóór de Schelde en in den stroom zeïf. D aar zij eetbaar is, tre f t m en ze in vrij groote hoeveelheden op onze m ark ien aan. L aten wij een zeer m erkw aardig feit verm elden : de g ra ten zijn groenachtig, en blijven h . t n a heít koken. D aarom weigeren zekere personen deze visch te v trbruiken. W aimeer de geep gevangen wordt, wasemt zij een s t-rken en bijzonderen reuk uit, die bij h e t in treden van den dood verdwijnt.

Kleine GeepW etenschappelijke naam : Scomberesox saurus. — In h e t F ransen : Orphie maquereau.Zij is kleiner dan de gewone -geep, en bereikt slechts een grootte vah 25 à 40 cm. Zij onderscheidt er zich verder van door h a a r blauwer kleur en door de losse lobben van de rug- en buikvinnen. Zij volgt de sardijnenbanksn. Onze visschers treffen ze zelden aan. Eetbaar.

DE HOO FDG RO EPEER IN Gen de Aars koop vereen ¡giri g

H et valt voor d a t reeders en reeders-visschers de « Aankoop- vereeniging » verw arren m et de Corporatie of de hoofdgroepeering:, ín feite is de Aankospvereetnging — ingesehakeid tusschen .de productie en de üisirtóntie — een organisme d a t ressortisseerd onder de hoofdgroepeering ten zelf .e n tite l ais de visschers, de be- en verwerkers, de t l h ib i i eu en. De rol en de activ iteit van de Aankoopvereeniging w ordt in onderstaand artikel, d a t zich voornamelijk to t de visschers rich t, onderlijnd. M isverstanden worden alzoo opgeruimd.

De oorlogsomstandigheden hebben ons land gedwongen in ruim e m ate zelf in zijn behoeften te voorzien. Van de 4 m illiard kg. voedingsproducten welke jaarlijk s onze havens binnenstroom den, kwam van 10 Mei .1040 af niets m eer in h e t land. Teneinde ons volk van den honger te redden, moesten alle voedingsbronnen ten u iterste uitgebaat, de .productie volledig gemobiliseerd en rechtvaardig aan al onze medeburgers verdeeld worden.Te dien einde w erd de C orporatie m et h a a r hoofdgroepeeringen, enz., opgericht.Om h a a r opdracht, mobilisatie en verdeeling van alle voedingsmiddelen doeltreffend te kunnen Uitvoeren, m oest h a a r zetel te Brussel, hoofstad en m iddelpunt van h e t land, gevestigd zijn. D it was insgelijks h e t geval voor de hoofdgroepeeringen, dus ook voor de hoofdgroepeering « Visch en Visscherij- producten ».M aar w anneer d it voor de andere voortbrengers d.w.z. in de eerste plaats voor de landbouwers, over gansch h e t land verspreid heel natuu rlijk voorkomt, brengt d it voor onze visschers zekere moeilijkheden mee.Onze gansche visscherij, m ét u itzondering van de weinig be'angrijke Scheldevischvangst, is aan de Noordzeekust gelocaliseerd. Het on ts taan van een « spergebied » d a t de verbinding tus'schen kust en binnen land to t een minim um herleidt, is bovendien n ie t van aard om de betrekkingen tusschen hoofdgroepeering en visschers nauw er toe te halen. H et is verstaanbaar da t in dergelijke om standigheden zekere organisaties, zooals de « Aankoop- vereeniging», welke doodgewoon on- derhoorigén van de hoofdgroepeering zíjn, door de visschers ten onrech te m et de Corporatie of de hoofdgroepeering worden vereenzelvigd.Teneinde alle m isverstand daarom tre n t u it den weg te ruim en ware h e t misschien nu ttig h e t mécanisme van de vischverdeeling eens bondig uiteen te zetten. De visschers díe in. h e t bezit ziin van een vergunn ing of een erkenning hen door de hoofdgroepeering afgeleverd, zijn in de mogelijkheid u it te varen W anneer zij hun vangst aan wal brengen, wordt deze onm iddellijk gesorteerd en gewogen. H et wegen ên sorteeren gebeurt in tegenwoordigheid van m arktleider en vischaf- slager. De waar wordt dan tegen den vastgestelden prijs aan de « Aankoopvereeniging » verkocht, conta n t aan den visscher betaald, en n aa r Brugge gevoerd. Te Brugge duidt h e t D istributiebureau van de hoofdgroepeering een bestemming aan voor de w aar terw ijl de facturen aan den bestemm eling door de « Aankoopvereeniging » opgemaakt worden. In de verschillende centra wordt dan de waar, onder toezicht v a n den m arktleider, door de ver-

deeiers in ontvangst genomen. D aarna wordt de visch tusschen d e kleinhandelaars verdeeld om ver-, der, tegen afgifte van zegels. aan den verbruiker verkocht: te worden. Zooals m en ziet, houdt de hoofd- groepeeruig van h e t begin a f toezicht op .de visch en de visch . on tg aat dit toezicht n íe t gedurende alle fazen, to tda t zij den verbruiker bereikt heeft. De achtereenvolgende schakels van productie en verdeeling d.w.z. reeders of reeders- visschers « Aankoopvereeniging », bewerkers, verdeelers én k leinhandelaars, zijn allen ohderhoorigen , van de hoofdgroepeering; zij s taan allen oip denzelfden voet, en moeten zich allen in deze' feu: m ate aan de voorschriften van de hoofdgroepeering onderworpen.Men kan zich afvragen hoe h é t kom t d a t de hoofdgroepeering wanneer h e t een reeder of reeder-vis- scher, een bewerker of een kleinhande laar geldt m et dezen afzonderlijk handeit, terw ijl wanneer h e t de verzenaers betreft, zij u itsluitend m et de « Aankoopvereeniging » in voeling treedt. Een 'woordje* uitieg w are h ie r misschien wènsclKiijk. Zooals hooger gezegd duidt h e t D istributiebureau van de hoofdgroepeering de bestemming aan. n e t ware practised Ónmogelijk h e t dis- tributieplan te doen uitvoeren door een zeventigtal afzonderlijk optredende verzenders. Daarenboven mögt m en thans een zuinig gebruik m aken van de ter beschikking staande vervoermiddelen. Om hetzelfde werk te. doen, zou m en veel m eer wagons en camions m oeten gebruiken,. indien iedere verzender afzonderlijk optrad , dan 'w e l h e t geval is w ann-er de Vërzending geschiedt d o o r, een vereeniging die alle verzenders groepeert..D aarom was het d a t de hoofdgroepeering om h a a r marktrege¿ende taak te vervullen beroep moest doen op de « Aaankoopvereeniging ». De hoofdgroepeering controleert alle verhandelingen en duid t de bestem m ing aan van de w aar, m adr alle commercieele operaties’ nl. h e t verzenden en h e t factureeren, blijven vanzelfsprekend in handen van den verzende9r, d. w. z. der « Aankoopvereeniging ».H et is dus verkeerd de Aankoopvereeniging te verw arren m et de hoofdgroepeering. Alle m aatregelen en alle beslissingen worden enkel en alleen door de hoofdgroepeering; getroffen. De Aankoopvereeniging doet n iets anders dan deze m aatregelen uitvoeren, w anneer h aa r h iertoe door de hoofdgroepeering opd rach t gegeven wordt. Verder gaat h a a r bevoegdheid n ie t en zal zij ook nooit gaan.W ij m eenen d a t deze korte uiteenzetting gebeurlijke m isverstanden welke zouden k-unen oprijzen, bij onze reeders en reeders-visschers definitief zal hebben u it den weg geruim d,.

ZALM .

SPIERING .

PALING KOP.

KONG ERKOP.

GEEP.

GEEPKOP.

8 LADZ. 4. N ' 11.DE VISCHHANDEL 18 NOVEMBER'. 1943.'

Types van visschersbooten in onze havens in gebruik

van ele XVI’ eeuw af tot op heden

©

i : '

DE VISCHHANDEL V F i *rv s.

GESCHIEDENIS VAN O NZE

VISSCHERSVLOOTZiehier een stud ie gew ijd aan de verschillende visschersbooten aan de Vlánmsch kust ingebru ik van de XVle to t op heden. Op de p laat ziet men de getrouw e w eérgave dor booten w aarvan h ier sprake. Hét b e tre ft h ie r nochtans, wij -leggen e r nadruk op, slechts een vluchtige studie. In onze volgende num m ers zullen w ij elk boottype zoo breedvoerig m ogelijk behandelen.

« F iat dehvoiFde v ischeri w ederkeerde ». Deze bezw ering in oud Vlaamsch, welke kan w orden u itgelègd a i s : « Dat het den Hemel behage dat ons den voorspoed onze v isscherij w orde te ru g gegeven », w erd vele achtereenvolgende jaren in het reg is te r d e r stad Oostende ingeschreven tijdens het t i jd p e rk van verslagenheid na de oorlogen van 4560 to t 1604, oorlogen gevolgd door onlusten w elke onze zoo Voorspoedige v isscherijen ten gronde rich tten .

Onze vloot telde in ’t ja a r 140Ô to t 000 eenheden. W at w aren deze vis - schersbóoten, hun bem anningen, tipe groot w aren ze, hoé w as huil takelage ?

De docum enten w elke ons zouden k u n nen inlichten zijn vaag of n iet voorhanden. Nochtans m eenen w ij te w eten dat e r een of tw ee veralgem eende types bestonden van belangrijke tonnenm aat m et dek en getuigd m et d rie m asten : de « h a rin g b u is» (XVIIe eeuw , fig. 1), en de « hoeker » m et tw ee m asten (XVle eeuw , fig. 2). Benevens deze m oesten e r nog lich tere vaartu igen bestaan, u itslu itend voor de kustvaart, m aar wij bezitten geen gegevens nopens him vorm , takelage en afm etingen. W ij denken dat deze kleine vaartu igen behoorden to t het type dor ' Hejstsche schuit', (X lv-X Ie ,eeuw, fig. 3). : ; .

T erugkeerend naar he t vööroörlogsch tijd p erk 1914-18 en onze k u st opgaande van zuid-w est naar noord-oost, ís de eerste visschersplaats De Panne. De Panne bezat een belangrijke flotielje w àarvan een veertig tal eenheden in haar w ater strandden, de andere kozen N ieuw poort ais ontschepingsbaven en niet haven w aar de vaartuigen thuis- hooren, daar allen de le tte r « p » d roegen en hun eigenaars en bem anning de dorpen De Panne en Adipkerke b e woonden en zelfs de kleine stad Veurne. /

De reede van De Panne is inderdaad een gezochte v isschersgelegenheid ;. zij. : is gevorm d door de verlenging d er reede van Duinkerken, goed beschut . door .o n diepten, de banken van Hills en Trae- pegëer in volle zee ëh Bröe'rsbank en Den Oever tén noordoosten. Men kan

,e r voor anker gaan, zelfs h ij zeer ongunstig w eder. Het is verm oedelijk deze reede welke aan de plaats de b e nam ing De Panne gaf.

De booten van De Panne w aren de « loggers » (fig. 4), allen eenvorm ig van hetzelfde type : zw are rom p, rechte steven en v ierkan t gat; lengte versch illend vari 8 m. 50 à 10 en 11 m ., getuigd n iet d rie m asten m et logger- of em m erzeilen; de groote m ast m et groot-zei} en fok op boegspriet en de bezaan, m et driehoekig zeiltje.

Het u itvaren ¿ ij hoogtij bood een on vergetelijk schouw spel. De booten, op hun ankers vertu id , z ijn gelijnd iri.de. diepte d er lange plassen, evenw ijdig

.van de krist. De v isschers kom en van het dorp , dé rugkorf, geladen m et k leederen en voorraad op den ru g ; anderen duw en stoo tkarren m et takelw erk en v isschers gerief. E r zijn ook k arren m et d rie w ielen, door ezels

■ voortgetrokken.

Iedere groep begeeft zich naar een boot, m anden en w erk tu igen w orden aan boord gêheschen. De vloed heeft de plas bere ik t en de golven breken en overspoelen de zandbank; de schuiten rich ten zich op en k rijgen w eld ra le ven. Na enkele : golfslagen w elke ze doen trillen to t iii hun tu ig , ¿ tam pen en slingeren ze v rij, alleen w éerhou- den door hun buitenanker. ;

Op d it oogenbjik h eersc h t e r eén groo- te d ruk te op het strand ; andere vis» schers, v isschersvrouw en, k arren ezels, netten , enz... verschijnen. De bem anningen aarzelen n iet zich in h e t w ater te begeven om hun boot te vervoegen; m anden en k leederen op h e t hoofd,

hij sehen ze zich aan boord en m aken hun vaartu ig zeilklaar. E ers t w orden hét grootzèil en het topzeil gehescheh; het geknars d er blokken m engt zich m et he t geroep d er m atrozen, dan, w anneer e r genoeg diepgang is, hoort men bet geratel der w indassen die het bu itenanker opbàlen, het w alanker w ord t gelicht, m et een nieuw geknars d er w indassen w ord t het voorzeil ge- heschen, dé ; scriooten w erden aangehaald en dobberend op de golven Verw ijderen zich de schuiten afzonderlijk of in groepen.Van, 1918 to t 1940 bevonden zich op het strand vari De Panne eenige schuiten (fig. 5), van 4 to t 5, en van 6 to t 7 m. lengte, m et half dek, zonder de m inste S tijl,. g rof gebouw d en in kö tter getu igd ; takelage bestaande u it g roo tzeil, stagfok en fok op boegspriet gaffeltopzeil. Het w aren garnaalv isschers w elke opereerden in het zicht d er kust. N1EUWPOOBT is een natuu rlijke haven in de uitm onding van den Ijzer; de vaargeul is heel lang, de ingang bij onw eder onbruikbaar.Tot in 1914 w erd zij voornam elijk bezocht door de loggers van De Panne, zooals reedS hooger w erd gezegd. S tilaan zijn eenige grootere schuiten opgetu igd in k its of dundee, het flotielje kom en V ersterken; ze vischten in volle zee en w aren voorzien van een kaapstander m et m otor d 'e in he t bovenste ' déél irigebóuwd was. (fig. 6). Ze haddéri een lengte van 15 tot 18 m. en w aren getuigd m ét een groeten m ast, een bë» zaan, vóórzien van brigantijnzeilen , stagfok, fok op boegspriet en gaffeltopzeil. De groote m ast w as gevorm d u it een m ast m et topm ast; eén b ijzonderheid van deze bem asting is dat ze zeer é rg naar voren is aangebaald.

De laatste ja ren w elke 1914 voorafgingen w erden té N ieuw poort evenals in De Panne eenige loggersrem pen opgetuigd in ko tter énkel m et groote m ast en .bezaan (fig. 7). Deze takelage ,gaf 'miSschien erikele voordeelen van gemak; van hanteering , doch ging het k a rak ter, e t bij verloren. N ieuw poort was ook , dè , toevlucht van de schuiten van De .Panne w anneer voor een orkaan of tem peest w erd gevreesd.Gedurendë b e t tijd p erk 1918-40 w erd de vischvangst gem otoriseerd en w erden de schuitentypes vereenvorm d. De ta- kelagen zijn w eggevallen en dragen slechts hulpzeilen w elke m eer zijn b e stem d om het slingeren te verm inderen . De groote m ast draagt he t sei- nenstelsel voorgeschreven door het r e glem ent voor de zich op eigen k rach t bew egende booten.

4OOSTENDE is eén goede haven m et, k orte en breede vaargeul. VOOr 1914 eü zelfs nog nadien w aren e r d rie goed gekenm erkte types visscherschuiten : :1) de groóte dundee of k its. (Fig. 8) m ét rond gat y an 15 to t 18 m . lengte m et ietw at voilé vorm en, voor vischvangst in volle zeë to t Ijsland. E r w as ook de dundee (fig. 9) m et overhang en sp iegel zooals deze van N ieuw poort én w élke m en insgelijks in de Fransché havens aantrof, evenals de Engelsche dundee (fig. 10), m aar deze beide laat- sté kunnen Biet ais typisch ,van de Oostendsche haven w orden beschouw d;2) de k o tte r m ét schuin spiegelgat « schiptje (fig. 11) genoemd, diepe en breede schuit, hoog vooraan, 10 à ,14 m. lang, getuigd m et een m ast en topm ast m et ste rke w ant en stag, m eesta l n aar voren aangehaald. Zij d roegen brigan tijnen-groo tzeil, stagfok en zeer groote fok op boegspriet, een d rie hoekig topzeil en gaffei-tepzeii. Deze eerste typen w aren geheel ovérbrugd m et kleine luikgaten. Het w aren mooie schepen, flink zeéhoudend ; eri sne lle loopers;

3) De garnaalschu it (fig. 12) van ongeveer 7 m . 50 lengte, voorzien van vier p aar riem en en m et loggerzell opgetuigd.

Gewoonlijk ging de. patroon, enkel v ergezeld van eén helper, te r vischvangst. Zij aarzelden n ie t van het zeii gebruik te m aken bij hooge zee; deze schuiten w aren u itstekende loopers.’s Zondags b leef gansch het flotielje, goed gelijnd, in de haven en het viel op hoe elke eenheid zich in goeden staat van onderhoud bevond; de dek ken geschuurd , de zeilen goed gespannen, alles in órde. De takelage was opvallend door de zorgen en de kerinis w aarm ede zij w as vervaardigd en onderhouden.Oostende kende ; de stoom vischvangst van 1884 en 85 af, ja ren w aarin de drie eerste stoom traw lers « de Prim a », de « Secunda » eri de « T ertia » uitge- ru s t w erden. Het w aren schepen van circa 40 ton m et m achines van 27 à 30 HP (fig 13). In 1888 w aren de nieuw e types van 24 to t 27 m. lang m et scheeps- ru im te van 50 a 70 ton. Rond 1900 komen wij op 120 ton m et m achines van 300 à 500 HP. Deze gradueele verm eedering van ru im te en d rijfk rach t der traw lers is een gevolg der noodzakelijkheid de vischvangst in verder afgelegen w aters te zoeken, w at de verplichting m eeb reng t m eer ijs, kolen, m ondvoorraad, enz» mee te voeren.

. : -.::4Na, den oorlog 1914-18 w erden de zeilers m eer eu m eer voorzien van hulpm oto- ren , h aa ien w erden .¡nieuwe typen geschapen; -m otorbooten, . deze m aal van hulpzeilen voorzien (fig, 14) De m otoren zijn gewoonlijk vari he t type Diesel, van 75 a 150 HP. "

De groote traw le rs m et D ieselm otor w erden in deze laatste ja ren gebouw d; ze zijn van een gansch m odern type en hebben de beste uitslagen opgeleverd. Het zijn w erkelijk prachtige booten, sterk en goed zeehoudend, tevens zw ierig , derw ijze dat de « John » (fig. 15) gebouwd door ingenieur d er m arine W. N. Childsky, toebehborende aan dé ree- derij B runet w elke gelast w erd in 1936 de Engelsche challenger « Endeavour » óver den Antlantisclien Oceaan te slee- pen, te New-York de bew ondering afdw ong der Amerikanen welke nochtans op gebied van scheepsbouw zeer knap zijn. ■ ; '•

BLANKENBERGE bezit een kleine, goed geschutte toevluchtshaven. Zij had in 1940 een groote hoeveelheid visscher- bocten van het zelfde type ais deze gedurende hetzelfde tijdperk in gebruik te N ieupoort; alle m otorbooten m et hulpzeilen.

Vóór 1914 kon m en e r nog de befaam de H eystsche schu iten zien w aarover w ij v e rd e r spreken,

4ZEEBRUGGE. Deze reede, beschu t door den bavendam gebouw d in de XXe eeuw , om vat een dok voor visschersbooten. im m er hetzelfde ; type van m otorboot m et hulpzeilen. :

Gedurende de ja ren w elke de tw ee oorlogen scheiden, kon m en e r enkele ty pes van Holiandsche visschersschepen zien : blazers, bo tters, hengsten en hoogaarsen. Maar d it w aren slechts enkele « ex tras », aangekocht in Holland en m in of m eer vreem d in onze havéns van de Noordzee.

4HEYST is allëeri nog een badplaats sinds dé haven vari Zeebrugge w erd gebouw d, ipaar to t m de XXe eeuw ankerden e r nog visschersbooten ju is t lijk in De Panne. Nochtans w as het type d e r boo.ten geheei verschillend, m per verouderd en -w ij kunnen e r b ijvoegen dai de benam ing « notendoppen » door de leken gebru ik t om het even w elk vaartu ig aan te duiden, volkomen overeenkom t m et onze H eystsche schuiten. Kort, b reed , hoog van boord en m et afgeronde vorm en, getuigd m et

tw ee 'w m n m hei i w m m m ie* sm al, b ijna tteb ü m tU tg «erw t# M voorzeil b ijn a v ierkan t w as. De iM f$e vau deze schuiten was circa 12 m. op 4 m. 50 b reed te ; zij w area vtA -m ea van zijzw aarden (fig. 16).L ater zagen de visschers af vas deze schildërachtige takelages en w erden deze vervangen door het kottertu ig .

W ij betw ijfelen o f zij e r iets b ij w onnen m et he t oog op het loopen of he t zee- houden; w ij verm oeden, evenals de visschers van De Panne, da t zij o fferden aan dé mode en ‘aan hun vaartu ig den vorm van een Engelsch yacht w ilden geven (fig. 17). Dit liep op een m isval u it en de folkloristische bekoring w as gebroken,

Voórtgaaride ten Oosten kom en w ij In Holland en in ‘de Schelde w elke w ij op- vareri en w aar w ij, vreem d toeval, een Belgische haven in de Holiandsche w ateren ontm oeten; de kleine vissehershaven Boekhoute. Hét dorp raak t de grens en de haven bevindt zich eeri p aar honderd m eter m eer ten Noorden, in de diepte van de « Slee », kleine baai van de Oosterschëlde en, naar ons verm oeden, oude ; uitm onding van het «Zwin » in de Schelde.De booten, een dertig ta l, zijn allen « H oogaards », voornam elijk in zw ang op de Schelde, m et hun rech te en lig gende voorsteven en hun breed naar binnen vallend berghout. Zij hebben eén platten bodem en smalle zijzw aarden. E r w aren tw ee1 types, hoogaars (fig. 18); deze m et sp rie ttu ig en de m eer n ieuw e, getuigd (fig. 19) m et het hoog b rig an - tijnenzeil m et gebogen gaffeltje.

Deze booten w aren n iet voorzien van bunnen én vischten op garnaal. Thans zijn d é ‘ m eeste gem otoriseerd; m en heeft vari achteren lm vrijboord verhoogd, de m ast ingekort, een deel van het zeii weggenom en, kortom , m en heeft e r eén soort m onster van ge-, m aakt (fig. 20).H et grensdorp K ieldrecht-' bézit insgelijks zijn '¡haven of schuilp laa ts, op d e Schelde m et een tiental hoogaarsen en hengsten. ¡‘¡Dit laatste type ik ' gansch verschillend' van d e hoogaars, m in sie rlijk eri m eer verouderd m aar n ie t m inder karak teris tiek . De voorsteven, m inder schuins dan deze van d e hoogaars, is vertikaal afgesneden ia de hoogte (fig. 21). De flanken z ijn b innengaande van af de w aterlijn ; de sch u u rlijs t is n iet goed geslaagd, z ii bevindt zich van voren in de hoogte en is gesneden vóór het zw aard om te hernem en dichtbij de w aterlijn to t b ij de achtersteven w aar ze n iet is verlengd. De achtersteven, rech t van p ro fiel, is gezien op vóórgrond, tam elijk puntig ; platte bodem . Zooals m eeren- deels ‘d e Hollantjsche booten, droeg d e hengst oorspronkelijk b e t sp rie ttu ig welke w erd vervangen door het goedt gekende ze iltu ig m et gebogen gaffeltje. Garnaal- eü m osselschuiten. De tw ee voórnoem de booten w arén mé* VOOrdek en soms met ach terdek onder vorni van een kléine, lage k a ju it. De kleine Holiandsche haven B ath voorbijgaande, kom en w ij te ru g in België en treffen e r de schu ilp laa t» zantv liet, de kleine haven Doei en d o haven van Antwerpen.

4DE HAVEN VAN ANTWERPEN bezaB verschillende types visschersbooten. T o t evei» iri het ‘laatste k w art van de XIX» eeuw bestond een reeks tam elijk groote booten, m et ko tte rtu ig « Arit- werps.che sloèp » (fig. 22) genoemd. W ij verm eènen dat m et 's loep n ie t « sloop » w erd bedoeld; deze laa ts te 15 een vaartu ig m et slechts één stag fok (ais . w anner de ko tter e r tw éé heeft) m aar : een in ; ;.dën zin yan « schuit ». Zij haddèn inderdaad dén vorm van een schuit m et v ierkan t gat. Deze booten gingen in zee v isschen, , op de Doggerbaank en to t in I js lan d ; zij w aren voorzien van een bun en liepen binnen, geladen m et levende visch.De « knots » (fig. 23) w as een boot met; Holiandsche vorm en, platte bodem , flanken en u iteinden afgerond) voorzien van zijzw aarden en oorspronkelijk getuigd m et groot-zeil m et lozen broek, op een grooten staanden gaffel bevestigd, m et stagfok, fok op boegsprie t en m ét topzeil. De knots w as m et bun. gebouwd.

De stroom m eer opvarend ontm oeten w ij ‘ de M ariakerksche jo i ' (fig. 24), schuit van 5 m . 50 lengte, !m èt ronde vorm en en voorzien van bu n ; van voordek voorzien v ischte zij in de riv ieren ,, voornam elijk op paling w elke zij n aa r den vroëgm arkt van A ntw erpen b rach ten .

1BLADZ. S. Nr l í . DE VISCHHANDEL 18 NOVEMBER 1943.Altijd m eer stroom opw aarts, te Baasrod e , g e ien d om zijn scheepsw erven, bevond zich to t vóór den oorlog 14-18 •een flotielje van: groote B otters (fig. 25), 'typehoóten yan de Zuiderzee en ’t w as in deze zee dat de bo tters van Baasro d e paling gingen vangen. Zij w aren 'gebouw d m et b u n en sleepten tevens m anden , gevuld m et paling. De visch iw a m alzoo levend en goed uitgespuw d to t op de m ark ten van M ariakerke en Baasrode. Het was in 1896 dat Baasrode

teen vijftien tal echte Zuiderzeesche b o tt e r s aankocht; la te r w erden zij te r p la a ts gebouwd.'De B otter b ee rt een p la tte bodem m a a r bezit afgeronde flanken en u it-

; einde, booge voorsteven en lage ach te rsteven, m ast in het m idden d er lengte, d raag t een smal groot-zeil en een on- m ete lijke fok w elke aan het achterste . van den m ast zit. De zw aarden zijn sm al.■Vóór 1914 kon m en overal in Holland en in de Belgische scheldew ateren de «schouw» (fig. 26) ontm oeten, boot welke een bodem bezit w elke voor- en ach teraan is verheven en door d it feit van •voorsteven is ontbloot. Zij had de m ast ie l naar voren geplaatst; deze w elke w ij hebben gekend droegen de k lassieke Holiandsche takelage m et be t gebogen gaffe ltje; m aar de schouw is zee r oud en zij w erd vernoem d in het

, zeevaartreglem ent van het « Zwin ».Gezien het gaat om visschersbooten, m ogen w ij de eenvoudige vaartu igen n ie t vergeten w elke w ij in alle hoeken van onze havens, k an a len -en riv ieren a a n tre d e n : he t pu n t m et vierkantig net.E n om te eindigen, een m elding aan de

. palingvissehers w aarvan het drijvend m ate riaa l alleen bestaa t u it een reg en scherm . Het tu ig is open én ru s t in w ate r; de visscher, gezeten dicht bij het

. w ater, houdt een stok vast w aaraan een k o o rd is gehecht. Aan het einde der koord is een kluw en aardw orm b e

v estigd wellte in het w ater wordt, gedom peld. D e 'p a lin g haakt zich m et de tanden in het kluw en, w ord t v lug u it he t w ate r geheschèn en in den open

, regenscherm gew orpen. DeZe methode v an visschen w ord t s nachts tosgepast en w ord t « peuren » genoemd.

L ater geven w ij m eer bijzonderheden ’ e n teekeningen van de voornaam ste vis-

schersbóot-types w aarvan m elding in o nderhav ig artikel..

AFBAKENING DER MARKTGEBIEDENTeneinde aan de k leinhandelaars en aan a l de belanghebbenden toe te la ten zich to t de bevoegde instan ties te wenden geven wij hieronder een volledige lijst van de verschillende m arktgebieden m et naam en adres van den m arktlieder.

'I-.'.MARKTGEBIED : KUST

M arkteiders :te Oostende: Schreiber A., K erkstr., 22, Oostende; ’ .te Nieuwpoort:, Borrey Ed., Oosten- destraat, 12, Nieuwpoort; te Blankenberge : A saert P., de Sm et de Nayerlaan, 23. te Zeebrugge: R aes Al., Kustlaan,16. Gem eenten : De Panne, Koksijde, Oostduinkerke, Nieuwpoort, Lom- bardsijde, W estende, Middelkerke, Oostende, Breedene, W enduyne, U it- kerke,Blankenberghe, Heist, Knokke.

IIMARKTGEBIED : BRUGGE

M arktleider: Dubois Joris, R idderstraa t, 22, Brugge A fbakening: Provincie W est-Vlaaii- deren: a) pilus de gemeente M aldegem; b) m in de gemeenten van h e t kustgebied. -

U IT W AT BESTAAT HET VLEESCH VAN VISCH?

H e t vleesch van den visch, o n tdaan ? H , zl4n 30 à 50 % afval, bevat 15 à ;20 % stikstofhoudende stoffen; naaide tabel van Algnier, bevat de kabeljauw e r 16 %, de haring 17, de m akreel 19, de sa rd ijn 22.Voor h e t vet zijn de verschillen zeer groot. De m agere visschen, zooals de

- snoek, dë pollak, de w ijting, de tong,, bevatten m inder d an 1 % vet- onder de vette visschen, bevat de ma-

. kreel 8 % vetstoffen, de zalm 10 %, .de rivierpaling 27 %.•Hinard deed opm erken d a t h e t vetgehalte in groote m ate verschilt ■voor eenzelfde soort vette visschen.Ü jo heeft h ij de cijfers 8,84 en 18.78 % gevonden in h e t vleesch van haringen die op hetzelfde tijd s t ip werden gevischt (w inter 1921)..O ver h e t algem een b lijk t h e t da t, b ij de zeevissehen, h e t vetgehalte groo ter is in den zomer. . ,Evenals voor h e t vleesch van de zoogdieren, bestaa t e r een Soort evenw icht tusschen de verhouding ■vet en. deze van h e t sam enstellende ■water. H et w ater vertegenwoordigt gemiddeld 80 % van h e t gewicht ván n e t vleesch van den visch, m aar voor een vetten visch ais de m akreel

; b ed raag t h e t w atèrgehaite slechts " 1 terw ijl de tong, die een m agere visch is, 82 % w ater bevat. Legendre en P arge hebben erkend dat

'd e sard ijn in d e Lente 75 % w ater bevatte, en slechts 65 % bij het e inde van den Zomer.D e stikstofhoudende bestanddeelen sch ijnen m inder overvloedig te zijn b ij de visschen d a n bij h e t slach tvee.D e koolw aterstoffen ontbreken.D e asch schom m elt rond 1,2 %.H et vleesch van d en visch bevat A- en B-vitam inen in zeer veranderlijke verhoudingen. De.A-vitam inen kom t -overvloedig vóór in de vetstoffen, vooral in de oliën ván de organen .(lever). '

IIIMARKTGEBIED : GENT

M arktleider: Borrey Robert, Augusti jnenkaai, 5, G ent.Afbakening: Provincie Oost-Vlaanderen i a ) pius de gem eenten: Lessen, A th; b) m in de gem eenten: Lo- keren, W aasm unster, Zele, Hamme, St-Niklaas, Temsohe, Beveren, S t- Gillis-Waas, Melsele, Kruisbeke.

IVMARKTGEBIED : ANTW ERPEN

M arktleider : De Lathouw er Henri, St-Miohielskaai, 4, Antwerpen. A fbakening: Provincie Antw erpen: pius de Lim burgsche gem eenten: Lommel, Overpelt, Neerpelt, Leo- poldsburg, Koersel, Heusden, Tes- senderloo; pius de Oost-Vlaamsche gëm eenten: Lokeren, W aasm unster, Zele, Hamme, St-Niklaas, Temsche, Beveren, St-Gililis-Waas, Melsele, Kruifoeke.

VMARKTGEBIED : LUIK

M arktleider: Faniel, adres nog n ie t vastgesteld.Afbakening : Provincie Luik, pius provincie Luxem burg; pius de Limburgsche gem eenten Bree, Maeseik,

Eisden, Lanaken, Genk, Zonhoven; Hasselt, Diepenbeek, Alken, St-Trui- den, Tongeren; m in de gemeente:; Seilles.

VIMARKTGEBIED : CHARLEROI

M arktleider: M. Jeitz, 20, rue du Collége, Charleroi.A fbakening: Provincie Namen, pius de Henegouwsche gem eenten: Zin- nik, ’s Gravenbrakel, Ecaussinnes d ’Enghien, 'Ecaussinnes - Lalaing; groot La 'Louviére, groot Charleroi, T huin, Ariderlues, Leval-Trahegnies, Binche, Carnières, Chapelle - lez - H erlaim ont; ' plus de Luiksche gem eente Seilles.

VIIMARKTGEBIED : BRUSSEL

M arktleider: Arys Joz., Visohmarkt, Brussel.Afbakening: Porvincie B rabant.

VIIIMARKTGEBIED : BERGEN

M arktleider: B aekaert Roger, 20,rue des Compagnons, B ergen. Afbakening: Provincie Henegouwen, m in de gem eenten: Zinnik, ’s G ravenbrakel, Ecaussinnes d ’Enghien, Eeaussinnes-Lalaing, groot La Louviére, groot Charleroi, Thuin, An- derlües, Leval-Trahegnies, Binche, Carnières, Chapelle-lez-Herlaimont, Lessen, Ath.

R E C E P T E Nvoor de bereiding van haring

Zooals w ij op de eerste bladzijde vermelden, zullen, de verbruikers d it já á r een « H aringkaart », geldig voor h e t seizoen 1943-1944, ontvangen. D rie bladzijden der k a a rt bevatten raadgevingen aan de huisvrouwen in zake de wijze w aarop haring m oet geledigd, gereinigd, in gelegd en bereid worden, w ij publiceerèn ze hieronder.

I. Bewaren van haringDe h a ring kelen en de ingew anden wegnemen.Mén kán eveneens den haring volledig kuischen d.w.z. den kop a fsnijden, den buik openm aken en de ingew anden wegnemen.

Z onder ze te w asschen, legt m en de h a rin g en goed d ich t op elkaar in een vat m et afwisseling van een laag zout en een laag haring. Goed zorgen d a t de haringen volledig en genoèg m et zout bedekt zijn. Goed afsluiten. N a een zekeren ti jd zal- h e t zout zich om zetten in eene bruine vloeistof (pekel). V an ti jd to t ti jd nazien of de pekel de haringen goed bedekt, zooniet zal m en zout bijyoegen.De aldus opgelegde haring houd t verschillende " m aanden goed,

II. Reinigen van verseheof ingelegde haring

De versehe of ingelegde harin g zal op volgende wijze gereinigd worden : .1. kop afsnijden;2. de schubben verw ijderen door

den haring te krabben m et den

scherpen k a n t v an een m es (in de rich ting van den s ta a r t n a a r d en kop). W annéér h e t gaa t om mgelegden h aring , kan m en hém ook villen in p laa ts van te ont- schubben;

3. de haring opensnijden eu van b innen volledig kuischen;

4. de harin g goed wasschen.

III. BereidingA . V ersehe Haring

1. Gebakken. 'De h a rin g goed gekuisoht, gewas- schen en gedroogd in een p a n leggen, n a er een weinig vetstof in gesmolten te hebben en op een heet vuur bakken.

2. G ekookt.Ind ien m en over geen vetstof beschikt, kan m en den gekuischten h arin g in kokend w ater leggen w aaraan m en h e t volgende heeft .toegevoegd : een w einig .azijn , peper, zout, thym , laurier; gedurende v ijf m inu ten zach tjes la ten koken. M en d ien t w arm op m et een m ostaardsaus.

en tw intig u ren in koud w ater te la ten liggen.M én kan ze bereiden volgens recepten 4 e u 5.

3. Geroosterd.Langs beide zijden van den rug van den h a ring een kerf m aken eri roosteren.

4. Ingelegd o f gestoofd.M en bereid t een pekelsaus sam engesteld u it de h e lft w ater, de helft azijn, aju in , thym , laurier, peper- bollen, citroen (of citroenpoeder) ; den gekuischten. h a ring in een vat of een po t leggen, de pekel er overgieten, h e t v a t slu iten (om den geur te bew aren), ten m inste vier en tw intig u ren la ten liggen. De harin g bew aart a c h t dagen.

5. Esoavêdhe.M en k a n ook h e t hierboven vermeide m engsel la ten koken m its de hoeveelheid azijn te verm inderen en er enkele schijfjes w ortelen en gelatinebláden bij te voegen; de kökendé saus g iet m en op den h a ring. T en m inste vier en tw intig u ren la ten liggen. B ew aart drie à vier dagen.

B. G ezouten HaringDe h a rin g d ien t eerst ontzouteri te worden dooi’ hém gedurende vier

Men k an h a rin g ook bereiden volgens de recepten 1, 2 en 3 m áár de sm aak zal n ie t zoo f i jn zijn ais bij versehen haring.

Zoete drooge haring.De h a ring slechts gedurende tw aalf uren ontzouten, hem vervolgens in een overdekte m aar goed verluchte p laa ts leggen (in d e n . tocht) ; n a een of twee dagen w anneer deze goed droog is, kan m en hem gebruiken ais droge zoete haring.

C. G ekookte HaringDeze h a rin g kan m en op volgende wijze bereiden.1. H et eenvoudigste is den haring

te fiïèeren eri deze op te dienen op sneden geroosterd brood;

2. Roosteren is een andere wijze van bereiden die nogal veel geb ru ik t wordt;

3. Oorlogscaviar : M en fileert den haring, m en sn ijd t de filéts in h ee l kleine stuk jes,.m en verbrijzelt ze of be ter m en m aa lt ze dóór een molen, m en voegt er

DE VERSCHILLENDE SOORTEN

GEROOKTE HARINGEr sch ijn t n a a r aanleiding van den gerookten , harin g een m isverstand te zijn opgerezen onder de kleinhandelaars in visch van elke cen tra van h e t land.

Inderdaad, in zekere gewesten b lijf t m en vasthouden aan de reeds zeer oude m eening d a t de blanke gerookte haring doorgaans m inder gezouten is dan de goudgele zoet* haring die, in de jongste jaren , bij den aanvang en in den loop van h e t harm gseizoen werd verkocht.De voorafgaande bewerkingen zijn nochtans dezelfde voor beide soorten. H et eenige verschil tusschen deze laa ts te is te zoeken: in h e t fe it d a t de goudgele zoete haring enkele uren m eer aan de werking v an den rook (het roeken) w ordt blootgesteld.M et h e t doei elke verw arring te vér m ijden, h ee ft de X V III’ Hoofdgroepeering zoo pas schikkingen geno-; m en opdat voortaan, en to t nader bevel, alleen de goudgele gerookte haringen op de m ark t zouden worden gebracht.E r d ien t noch tans in aanm erking genomen d a t er twee soorten goudgele geroókté haringen bestaan, die n ie t op dezelfde m anier dienen verb ru ik t : h e t zijn de goudgele, zoete gerookte haringen die gedurende den vischtijd Worden verkocht, en de goudgele half-gezouten, die. slechts ; bij h e t einde of n a h e t visçhseizoen op de m ark t verschijnen.De goudgele zoet gerookte haring : deze w ordt verkregen bij den aan vang en tijdens, h e t seizoen, hij wordt bereid m e t versehe haring die zeer lich t gezouten en voldoende gerookt w ordt om n a h e t verlaten van de rookerij ongeveer vier d a gen te worden bew aard. .....Hij is bijzonder geschikt om' Warm bereid te worden, hetzij geroosterd, gebraden of in den oven gebakken, en vergt n ie t absoluut de toevoeging : van vetstoffen voor de bereiding. D aar h ij evenwel slechts zeer licht , gezouten w ordt en d an ook m inder lan g k an worden bereid, is he t raadzaam hem dadelijk te verbruiken.

een weinig boter, a ju in en pe- tersilie bij en m en d ien t op ais vischpastij.

De goudgele half-gezouten haring : w ordt op de m ark t gebrach t bij hei einde of n a den vischtijd , en w ordt ; bereid m et in h e t zout bew aarden haring , die ontzouten w ordt vóór h ij in de rookerij te rech t komt.In tegenstelling m e t de voorgaande soort (de goudgele zoet gerookte h aring ), is h ij bijzonder geschikt : om rauw te w orden gegeten.’Hij kom t n ie t voor w arm e bereidingen in aanm erking, door h ij heel w at m ëer is gezouten d an de hoo- ; gergenoemde soort.Hij k an ongeveer a c h t dagen na he t rooken goed worden bewaard. Feitelijk kan tusschen de .twee soorten slechts een Onderscheid worden ¡ gem aakt op grond van h e t zouten, daar de goudgele, zoet gerookte h a ring slechts heel lich t gezouten w ordt e n ais zoodanig onmiddellijk;y wordt behandeld, terw ijl de. g o u d -, gele h a lf gezouten h a ring vóór h e t : rooken wordt geweekt, m aar nochtans heel w at zouter b lijf t d an de eerste, d aa r h ij m in of m eer lang in h e t zout b lijf t liggen.Om den verbruiker in s ta a t te stellen zich rekenschap, te geven, van de te koop aangeboden soort, zullen kleine aanplakbilje tten m e t n u ttig e aanw ijzingen in verband m et de | bereiding, te r beschikking van dfl j k leinhandelaars in visch worden ge- ; steld. Zij dienen op een goed zichtbare p laa ts in h u n winkels aangebracht.De kleinhandelaars zullen wor- ; den verzocht den verbruiker 1 >1- ! keus op de hoogte te houden v jn ¡ de te koop aangeboden soort. ¡

18 NOVEMBER 1943. DE VISCHHANDEL N ' I I . b l a d z . t ,

R E G L E M E N T E E R I N GUit bet « S taatsb lad »

Van 22 Oc». tot 17 Nov. 1943Staatsblad van 22 October 1943 :n a tio n a le Landbouw - en Voedingscfirpo- ra tie . H oofdgroepeering « Tuinbouw producten ». Bekendmaking n r 15 te r w ijziging van bekendm aking n r 13 genom en te r uitvoering van artikel 4 van h e t beslu it d.d. 15 Ju n i 1942, b e tre ffende de ordening d er m ark t van. g roen ten en f ru it .

S laaisb lad van 23 October 1943 : Rondzendbrief aan de gem eentediensten

' vóprravitailleering en rantsoeneering . V erlenging to t 15 November 1943, van .den geldigheidsduur der b ijzondere zegels n r 3 van type G. — Nationale Landbouw - en V oedingscorporatie. Be-

, r ich i betreffende de speciale verdeeling van bereide vleeschw aren (November 1943).

S taatsb lad van 28 October :B eslu it d.d. 18 October 1943, houdende V aststelling van de m axim um prijzen van fcm dijsu iker en kandijstroop. E rratum .

Staatsblad van 29 October 1943 : O m zendbrief aan de heeren b u rg e m eesters , betreffei»ie de u itvoering van het beslu it d.d. 1 October 1942, in v erh and m et de m obilisatie van voederb ie ten en halfsu ikerbieten .

S taatsblad van 1, 2, 3 November 1943 : Mobilisatie van den oogst 1943. Uitvoe- ringsm aatreglen . Aanvullend berich t betreffende de conditionneering der granen van den oogst. Nationale Landbouw - en V oedingscorporatie. Hoofdgroepeering « Aardappelen ». W ijzigingen aan de lijsten d er koopers en

g rossie rs .*

Staatsblad van 6 Novem ber 1943 :Besluit houdende vaststelling der m axim um prijzen van haring en spro t van h e t seizoen 1943-1944.

S taatsb lad van 8-9 November 1943 : B eslu it houdende w ijziging van art. 6 van de w et van 4 Aug. 1890 betreffende d e vervalsching van levensm iddèlen.

S taatsb lad van 10 November :B esluit betreffende d e . verdeeling van zèfepkaarten voor de periode van 1 Nov. to t 29 Febr. 1944.

*Staatsblad van 13 Novem ber :B esluit betreffende de rantsoeneering dei’ zeep.

★Staatsblad van 17 Novem ber :L ijs t van afw ijkingen en p rijsv asts te llingen toegestaan door h e t Commissar ia a t voor Prijzen en Loonen.

Bericht aan de reeders en schippers der visscherij

i l e W aterschout d e r kust te Oostende deelt ons mede, d a t de heeren reeders en /of schippers worden verzocht zich op h e t bureau van h e t W atersehoutam bt te willen aanbieden ten einde bezit te nem en van h u n reisbladen voor de ja ren 1941

i en 1942. Zij zijn verplicht deze reiisbladen te bew aren gedurende een term ijn van 5 jaren , ten einde ze te kunnen vertoonen op ieder verzoek v an h e t B estuur van Zeewezen.

Benoemingen in den Raad der Centrale « Visch en

Visseherijproducten »B ij verordening dd. 4 Augustus 1943 v an de C oiporatieleider, goedgekeurd door den Secr’etaris-G eneraal,

r worden benoemd to t leden van den B aad der C entrale « Visch en Vis- scherijproducten » :De heeren : •Willems, Paul, directeur a. i. d er hoofdgroepeering « Visch- e h Vis- scherijproducten », w oonachtig to Brussel;Morel, Georges, beheerder van de

Conserverie N. V. G stendia, woonachtig te Brugge ;Van den Abeele, Antoon, rooker en inlegger, woonachtig te Brugge; Van den Bernden,, Maurice, invoerder, woonachtig te Antw erpen; K rijn , H ubert, a f gevaardigde-be- heerder der Anc. Et. Jo h n K rijn , té Antwerpen, woonachtig te Antwerpen;Cornells, Pierre, beheerder van de N. V. Conserverie Globus, woonachtig te Denderleeuw.V erder lezen wij in h e t « Belgisch S taatsb lad » van 28 October H.:Bij verordening van 23 Ju li 1943 van den leider der Nationale Landbouw- en Voedingscorporatie, die van k rach t is geworden op 1 Augustus 1943 en goedgekeurd werd door-den H eer Secretaris-G eneraal van h e t M inisterie van Landbouw en Voedselvoorziening, werd de H. Coppie- ters ’t W allant Y.-F.-P., aangesteld to t D i.ecteur van de C entrale «Visch en V isscherijproduten ».

Aanstelling van nieuwe marktleiders

Van 1 November af is de Heer Georges Faniel, benoemd to t m ark tleider a.i., te Luik, tijdelijk adres: 18, Quai sur Meuse,De' Heer Roger B ackaert werd ais m arktleider te Bergen benoemd. Adres : 20, rue des Compagnons.

AdfesverainderingV an 1 November af is h e t D istributiebureau Brugge, gevestigd in de R idderstraa t, 22, gelijkvloers. Telefoonnum m er 316.08. De eerste verdieping is aan h e t m arktbureau voorbehouden, Telefoonnum m er: 319.06.

Aanvraagmodaliteiten voor motorbrandstoffen

H et stadsbestuur van Oostende, d ienst voor brandstofbedeeling, deelt mede:V an 1 November af zal de motor- brandstofdistributie ten behoeve van m otorvisschersvaartuigen a is vojgt geschieden: .Oostende: De visschers of reedersbieden zich persoonlijk, voorzien van h u n toekenningstooekje, bij onzen dienst voor-m otorbrandstoffen aan en teekenen voor ontvangst. Nieuwpoort, Zeebrugge, B lanken- berghe en gebeuriijk D uinkerken: de vertegenwoordigers der hoofdgroepeering « Visch en Visscherij- producten » bieden zich m et de toe- kenningsboekjes, der respectievelijk u it h u n ambstgebied varende vis- schersvaartuigen, bij onzen bevoegden dienst aan , en leggen a ldaa r « in duplo » en behoorlijk ingevulde aanvraag om m otorbrandstoffen (model U I) voor. De keerzijde van bedoelde aanvraag zal verm elden:1) de door ieder vaartu ig afzonderlijk aangevraagde hoeveelheid motorbrandstoffen;2) de overeenstem m ende door onzen distributiedienst, voor ieder vaartuig afzonderlijk, uitgereikte moibo- num m ers in te vullen door onze diensten.Terw ijl één der exem plaren van h e t model I I I door den vertegenwoordiger der hoofdgroepeering onder- teekend wordt voor ontvangst, neem t h ij h e t ander exem plaar mee, ten einde de belanghebbende visschers of reeders bij h e t hu il overhandigen der hoekjes m et motoo’s, n a a s t de vermelding der toegekende hoeveelheden, eveneens te la ten teekenen vom ontvangst. Ook d it exem plaar van h e t model I I I zal zoo spoedig mogelijk bij onzen distributiedienst terug m oeten ingeleverd worden. Aan bovenstaande onderrichtingen zal streng de hand worden gehouden.

Nieuwe basisdocumentenMet ingang van h e t volgend haring- seizoen zullen er door de hoofdgroepeering nieuwe basisdocumenten gebruikt worden. H et z ijn :1) De ontvangst- en afleveringsbe-

wijzen.2) 4 nieuwe types vervoerdocumen- : ten .Deze docum enten zullen m echanisch behandeld worden door den C e n t r a l e n M echanographischen Dienet, De Hoofdgroepeering zal tijdig, de noodige instructies, geven a a n de personen en d iensten die deze docum enten m oeten invullen.

Lóssen van de schepen gedurende het sprotseizoenWij vestigen de aandach t van de belanghebbenden op h e t feit d a t m en gedurende h e t sprotseizoen voor het lossen de orde bij h e t binnenkom en der schepen zal handhaven.

Klasseeren van sprotDe sprot w ordt geklasseerd door den m arktleider der hoofdgroepeering « Visch en Visscher. jproducten ». De m arktieiaei zal bijgestaan worden door een keurings-commissie en bes ta a l u it vertegenwoordigers Van de visschers en groothandeiaar-verzen- deis.De vertegenwoordigers van de visschers werden door de hoofdgroepeering « Visch en Visscherijproduc- ten » aangeduid op voorstel van de Vakgroepeering « Reeders en Reeders- Visschers ».

De maxoutbedeelfngOnze visschers hebben ondervonden d a t voor, November de mazoutbe- deeling verlaagd is geworden.Heel w aarschijn lijk g aa t h e t h ier om een tijdelijken m aatregel en zal de bedeeling van m azout gedurende h e t haringseizoen vèrhoogd worden.

Besluit d. d. 4 November 1943 houdende vaststelling der má- ximaprijzen van haring en sprot van het seizoen 1943-44A rtikel één. — Het is eenieder verboden navolgende producten aan te b ie den, te verkoopen of te koopen tegen hoogere p rijzen dan deze vastgesteld bij onderhavig beslu it.Art. 2. — De m axim um prijzen van harin g en spro t van het seizoen 1943-1944 w orden vastgesteld ais volgt :A. — H aring :I. V ersehe h aring :

p er kg.a) af visscher, op kaai ............. fr. 5.25b) af groothandelaar-verzender op

w agon of wagen ................... 6.15e) franco m agazijn k leinhandelaar

bu iten het kustgebied ................. 7.65d) aan verb ru ik er in be t k u stg e

b ied ................................. 8.50e) aan v e rb ru ik er bu iten het k u s t

gebied ................................................... 10.—II.. Gerookte haring :

p e r kga) af rookerij, op w agen of w agen 13.—b) franco m agazijn k leinhandelaar 15.50 e) aan verb ru ik er .................. 18.50III. Ingelegde haring : ,

p e r bokaal van netto 250 g. netto 500g.

a> af In leggerij, op w agon of wagen 5.95 11.05

b) franco magazijn kleinhandelaar .. 7.50 13.50

e) aan v erb ru ik er 9.— 16.—

IV. Haring in tom atensaus :per doos van 850 gr. netto -(over

eenkom ende m et m inim. 1 k. 200 versehe haring ), af fabriek , op w agon of w agen ,....fr. 22.85

B. Sprot :I. V ersehe sp ro t :

p e r kga) af visscher, op kaal :

voor sp ro t van eerste klasse... 7.— voor sprot van tw eede k lasse ... 6.— voqr sp ro t van derde klasse ... 4.50 voor n iet geklasseerde spro t ... ,1.—

b) af groothandelaar-verzender, op wagon of w agen :voor spro t van eerste k lasse ... 8.25voor sp ro t van tw eede k lasse ... 7.10voor sp ro t ván derde klasse ... 5.45voor n iet geklasseerde' sp ro t ...... 1,25

c) 'franco m agazijn k leinhandelaar bu iten het kustgebied :voor spro t van eerste k lasse... 10.— voor sp ro t van tw eede klasse ... 8.75voor sp ro t van derde k lasse ... 6.90

d) aan v e rb ru ik er in he t k u stg ebied :voor sprot van eerste klasse;.. 11.— voor spro t van tw eede klasse... 9,50 voor sp ro t van derde klasse... 7.50

e) aan v erb ru ik e r bu iten het k u s tgebied :

■ voor spro t van eerste klasse... 13.— voor spro t van tw eede klasse... 11.50 voor sp ro t van derde k lasse 9.—

Sprot van eerste k lasse is deze die m axim um 15 t.h. n iet gangbare sprot bevat.Sprot van tw eede klasse is deze die m eer dan 15 t.h. en m axim um 30 t.h. n iet gangbare sp ro t bevat.S prot van derde k lasse is deze die m eer dan 30 t.h . en m axim um 40 -t.h. n iet gangbare sp ro t bevat.

Het k lasseeren van de sp ro t w ord t gedaan bij het afleveren aan de groothan- delaars-verzenders, door den p laatselij- ken m ark tle ider der hoofdgroepeering :« Visch eh V isseherijproducten », d aartoe b ijgestaan door vertegenw oordigers van de v isschers en van de groothan delaars-verzenders, die ais dusdanig door voornoemde hoofdgroepeering. er kend zijn.Sprot van m inder dan 8 centim eter lengte w ord t n iet ais gangbare sprot aangezién. Voor ' de sp ro t van eerste en tw eede klasse w orden daarenboven ook dikkoppen en paljassen n ie t ais gangbare sp ro t aangezien.

II. Gerookte spro t :p e r kg

a) af -rookerij, op wagon of w agen 16.45,b) franco magazijn k leinhandelaar 19.30e) aan verb ru ik er ...........................23.

III. Sprot in tom atensaus :p e r k is t van 100 doozen 1/4 club, af

fabriek , op wagon of w agen... 394. p er k is t van 100 doozen 1/8 club, af

fabriek , op wagon of w agen ... 304.—

IV. Rookerijafval (gezouten).:p er kilogram , af rookerij, op wagon

of w agen .......................................... 0.50

Art. 3. — Alle in artike l 2 verm elde p r i jzen gelden voor w aar van goede kw alite it, overeenkom stig de terzake door de hoofdgroepeering « Visch en Vissche- rijp roducten » gegeven richtlijnen . Voor m inder goede kw aliteit zal, op advies van den m ark tle ider, een aangepaste verm indering op de prijzen w orden toe gepast. Bij eventueelen aankoop onder den vastgestelden m axim um prijs moet de voortverkooper eveneens onder den vastgestelden m axim um prijs blijven, zoodanig dat zijn w instm arge hoogstens het verschil tusschen de voor de twee betrokken handelstrappen vastgestelde m axim um prijzen bedrage.De vastgestelde p rijzen voor haring gelden slechts ten beloope van een aanvoer van m axim um 20 m illioen kilogr. Bij hoogeren aanvoer zullen de prijzen voor deze hoeveelheden bij speciale b e slissing vastgesteld w orden.A r t 4. — §1. De visscher is ertoe v erp licht b ij aflevering aan de afnem ers een overgew icht te geven van 4 t.h .

§ 2. De groo thandelaar-verzender is e r toe verp lich t he t door den visscher overeenkom stig § 1 afgeleverde gew icht door te zenden naar de groot- handelaars-verdeelers of de verw erkers. Hij is e r tevens toe verp lich t te zorgen voor een degelijke aangepaste verzending der w aar en deze, desgevallend, op advies van den m ark tle ider, van het noodige ijs te voorzien. ,

§ 3. Voor w at de leveringen aan de kleinhandelaars aangaat, gelden de volgende bepalingen :

W anneer het m agazijn van den k lein handelaar gelegen Is binnen een straal van lo kilom eter van de v e rje e lirg s - p laats van den groothandelaar-verdet- ler, kan de k leinhandelaar door den m ark tle ider verplicht w orden de w aren bij den groothandelaar-verdeeler af te halen. In d it geval dient hem echter door den groo thandelaar-verdeeler een vergoeding ' uitgekeerd te w orden ten bedrage van 10 centiem p e r kilogram of per bokaal van 250 gram en van 15. centiem p er bokaal van 500 gram , indien de afstand .van zijn m agazijn tot de verdeelingsplaats ten hoogste 5 k ilom eter bedraag t; ís deze afstand groo- te r dan 5 kilom eter, dan w ord t de ver-, goeding bepaald op 15 centiem p er k ilo gram of p e r bokaal van 250 gram en 25 centiem p e r bokaal van k)0 gram...

Art. 5. — § 1. E r w ord t een egalisatiefonds opgericht, dat gespijsd zal w orden door de sommen en volgens de bepalin gen h ieronder verm eld. De hoofdgroepeering « Visch en V isscherijproduc- ten » is belast m et de o rganisatie en de adm inistratie van d it fonds.

Bij de liquidatie van dit laatste zal debestem m ing van het eventueel saldo, b íj onderling accoord, bepaald w orden door het M inisterie van Landbouw en Voedselvoorziening en het Commissariaa t voor ; Prijzen en Loonen, op voorstel van de voornoem de hoofdgroepee- ring . Het saldo van het egalisatiefonds opgerich t b ij a rtike l 3 § 3, van b e t beslu it dd. 15 F eb ruari ,1943 houdende,; vaststelling der m axim um prijzen van -, haring w ord t gesto rt in he t b ij onderhavig artike l ongerichte egalisatiefonds.

§ 2. a) De vervoerkosten voor het v erzenden van de w aar van den groothan- delaar-verzender naar de verdeelingsplaats of het m agazijn van den g roo thandelaar-verdeeler of den v erw erker, alsmede de voor dit vervoer betaalde verzekeringskosten, w orden p er kilo- gram gelijkm atig verdeeld onder al de groo thandelaars-verdeelers en v e rw e rk e rs van h e t land, en d it door de hoofdgroepeering « Visch en V isscherijpro- ducten ».

b) De bepaling onder litte ra a) geld t ook voor de vervoerkosten voor het verzenden van gerookte producten van den verw erker naar den groothandelaar- verdeeler en voor het tferugzenden d er ledige verpakkingen.

e) De bepaling onder lit