do an tot nghiep-duong quang ha
TRANSCRIPT
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 1
MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU..................................................................... Error! Bookmark not defined. TÓM TẮT ĐỒ ÁN.............................................................. Error! Bookmark not defined. DANH SÁCH HÌNH VẼ, BẢNG .........................................................................................3 DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT ..............................................................................................5 MỞ ĐẦU...............................................................................................................................8 Chương I : MẠNG FTTH (Fiber–to–the–Home)..................................................................9
1.1.Giới thiệu chung ..........................................................................................................9 1.1.1.Mạng FTTC và HFC ................................................................................................9
1.1.2.Giới thiệu về mạng FTTH ..................................................................................13 1.1.3.Ưu điểm của FTTH ............................................................................................15
1.2. Mạng FTTH..............................................................................................................16 1.2.1. Bước sóng sử dụng trong mạng FTTH..............................................................16 1.2.2. Mạng quang tích cực AON và mạng quang thụ động PON ..............................18
1.2.2.1. AON ...........................................................................................................18 1.2.2.2. Mạng PON..................................................................................................19
1.2.3.Các chuẩn trong mạng PON...............................................................................23 1.2.3.1.B-PON .........................................................................................................23 1.2.3.2. BPON và Gigabit PON...............................................................................24 1.2.3.3.WDM-PON .................................................................................................26 1.2.3.4.CDMA-PON................................................................................................28
1.2.4. Bộ tách/ghép quang và topo trong mạng PON..................................................29 1.2.4.1.Bộ tách/ghép quang .....................................................................................29 1.2.4.2.Topo hình cây..............................................................................................31 1.2.4.3.Topo dạng bus .............................................................................................33 1.2.4.4.Topo dạng vòng...........................................................................................33 1.2.4.5.Topo hình cây kết hợp topo dạng vòng hoặc đường tải phụ .......................34
1.2.5. PON MAC layer ................................................................................................36 1.2.5.1. Giao thức điều khiển đa điểm MPCP(Multi-Point Control Protocol) ........36 1.2.5.2. PON với kiến trúc IEEE 802 ......................................................................40
Chương II : KIẾN TRÚC BỘ THU-PHÁT TRONG MẠNG PON....................................44 2.1.Đặc điểm chung.........................................................................................................44
2.1.1.Yêu cầu đối với mạng PON................................................................................45 2.1.2.Lớp vật lý mạng PON.........................................................................................46 2.1.3.Định thời cho chế độ burst-mode trong mạng PON...........................................48
2.2. Kiến trúc bộ thu-phát trong mạng ............................................................................53 2.2.1. Sơ đồ khối của ONU/OLT ................................................................................54 2.2.2. Thiết bị thu và phát tín hiệu quang....................................................................56
2.2.2.1.Thiết bị phát quang......................................................................................56 2.2.2.1.1.LED (Light Emitting Diode) ................................................................57 2.2.2.1.2.Laser .....................................................................................................58
2.2.2.2.Thiết bị thu quang........................................................................................62 2.2.2.3.Bộ ghép WDM ............................................................................................66 2.2.2.4.Bộ khuếch đại truyền trở kháng TIA...........................................................67
2.2.3. Các module thu và phát quang ..........................................................................68 2.2.4. Bộ thu-phát chế độ burst-mode .........................................................................71
2.2.4.1. So sánh giữa chế độ thông thường và chế độ burst-mode..........................71 2.2.4.2. Bộ phát quang chế độ burst-mode ..............................................................72 2.2.4.2. Bộ thu quang chế độ burst-mode................................................................79
Chương III : MẠCH PHÁT VÀ LÀM SẮC XUNG CỰC NGẮN.....................................86
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 2
3.1. Step-recovery-time diode (SRD)..............................................................................86 3.1.1.Đặc tính lý tưởng của SRD.................................................................................86 3.1.2.Đặc tính thực tế của SRD ...................................................................................87 3.1.3.Thời gian chuyển tiếp của SRD..........................................................................89
3.2.Thiết kế mạch phát và làm sắc xung cực ngắn..........................................................90 3.2.1.Nguyên lý thiết kế ..............................................................................................90 3.2.2.Thiết kế mạch phát và làm sắc xung cực ngắn...................................................93 3.2.3.Kết quả thực nghiệm ..........................................................................................97
Chương IV : ỨNG DỤNG CỦA MẠCH PHÁT VÀ LÀM SẮC XUNG CỰC NGẮN ....99 4.1.Ứng dụng của máy phát xung cực ngắn ....................................................................99 4.2.Một số ứng dụng phát triển của mạch phát xung cực ngắn.......................................99
4.2.1.Ứng dụng trong hệ thống UWB .........................................................................99 4.2.2.Ứng dụng trong hệ thống radar định vị ............................................................100
KẾT LUẬN CHUNG........................................................................................................101 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................................102 BẢNG ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ ANH-VIỆT..............................................................104 PHỤ LỤC ..........................................................................................................................105
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 3
DANH SÁCH HÌNH VẼ, BẢNG Hình 1.1-Mô hình mạng FTTC điển hình ...........................................................................11 Hình 1.2-Mạng HFC............................................................................................................11 Hình 1.3–Mạng SDV...........................................................................................................13 Hình 1.4–Mạng FTTH.........................................................................................................14 Hình 1.5-Đặc tuyến suy hao trong sợi quang ......................................................................17 Hình 1.6-Mạng Active Ethernet (trên ) và mạng AON (dưới) ............................................19 Hình 1.7–Mạng PON...........................................................................................................21 Hình 1.8-Cấu trúc của WDM-PON.....................................................................................27 Hình 1.9-Cấu hình cơ bản bộ ghép/tách quang ...................................................................29 Hình 1.10-Coupler hình sao và phương pháp tạo 1x8 coupler từ Y coupler.......................30 Hình 1.11–Topo hình cây ....................................................................................................32 Hình 1.12–Topo dạng bus ...................................................................................................33 Hình 1.13-Topo dạng vòng .................................................................................................34 Hình 1.14–Topo hình cây với đường tải phụ ......................................................................34 Hình 1.15–Topo hình cây kết hợp topo dạng vòng .............................................................35 Hình 1.16–Topo dạng vòng kết hợp....................................................................................35 Hình 1.17-Thời gian Round-trip..........................................................................................37 Hình 1.18-Giao thức MPCP-hoạt động của bản tin Gate....................................................38 Hình 1.19-Giao thức MPCP-hoạt động của bản tin Report.................................................39 Hình 1.20-Hướng xuống trong PtPE ...................................................................................41 Hình 1.21-Hướng lên trong PtPE ........................................................................................41 Hình 1.22-Cầu giữa các ONU trong PtPE...........................................................................42 Hình 1.23-Hướng truyền xuống trong SME........................................................................42 Hình 1.24-Hướng truyền lên trong SME.............................................................................43 Hình 2.1-Định thời cho chế độ burst mode .........................................................................49 Hình 2.2–Một vài bộ thu-phát sử dụng trong mạng quang .................................................53 Hình 2.3–Sơ đồ khối kiến trúc thu-phát trong mạng PON..................................................55 Hình 2.4-Sơ đồ khối IC MAC Control ................................................................................56 Hình 2.5-Đặc tính của LED : a)Đường cong P-I của LED tại một dải nhiệt độ .................58 Hình 2.6-Cấu trúc của DFB laser ........................................................................................60 Hình 2.7-Hình ảnh của F-P laser .........................................................................................60 Hình 2.8–Đặc tuyến P-I của laser DFB (a) và F-P (b) ........................................................61 Hình 2.9-Hình ảnh cấu trúc của laser VCSEL ....................................................................62 Hình 2.10-Đặc tuyến hoạt động của laser VCSEL..............................................................62 Hình 2.11- Hình ảnh photodiode p-i-n ................................................................................63 Hình 2.12- Hình ảnh photodiode APD và phân bố điện trường trên nó..............................64 Hình 2.13-Đặc tuyến V-I của APD và hệ số nhân ..............................................................65 Hình 2.14-DFB và APD đóng gói theo cấu trúc TO-CAN .................................................66 Hình 2.15-Đặc điểm phổ của đường truyền và hình ảnh bộ lọc WDM ..............................67 Hình 2.16–Kiến trúc tầng tiền khuếch đại...........................................................................67 Hình 2.17-Module thu-phát 2 chiều dạng diplexer .............................................................70 Hình 2.18–Module thu phát 2 chiều dạng triplexer.............................................................70 Hình 2.19–Dạng dữ liệu truyền đi trong thông tin số..........................................................72 Hình 2.20–Đặc tuyến nhiệt độ của laser F-P.......................................................................74 Hình 2.21–Sơ đồ khối của IC điều khiển laser diode điển hình..........................................75
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 4
Hình 2.22–So sánh giữa mạch LDS trong 2 chế độ liên tục và burst-mode .......................76 Hình 2.23-Hai sơ đồ mạch APC điển hình..........................................................................76 Hình 2.24–Tín hiệu định thời và mẫu mắt của BM-Tx mạng EPON..................................78 Hình 2.25–Mẫu mắt đo được ở các nhiệt độ khác nhau......................................................79 Hình 2.26–Cấu trúc bộ thu tín hiệu chế độ burst-mode ......................................................81 Hình 2.27–Sơ đồ khối của một IC tiền khuếch đại chế độ burst-mode...............................83 Hình 2.28–So sánh giữa mạch AGC thông thường và mạch AGC burst-mode..................83 Hình 2.29–Sơ đồ khối và nguyên tắc hoạt động của tầng tiền khuếch đại AGC ................84 Hình 2.30–So sánh giữa đầu thu sử dụng mạch ghép AC và DC........................................85 Hình 3.1-Hình ảnh SRD diode ............................................................................................87 Hình 3.2-Đặc tuyến động lý tưởng và không lý tưởng của diode SRD ..............................88 Hình 3.3-Mạch tương đương của diode SRD......................................................................88 Hình 3.4-Mạch nguyên lý....................................................................................................90 Hình 3.5-Dạng xung tạo ra sau khi qua diode SRD ............................................................91 Hình 3.6-Hình ảnh tổng hợp của 2 xung tới tải...................................................................92 Hình 3.7-Mạch phát và làm sắc xung cực ngắn ..................................................................93 Hình 3.8-Đường truyền mạch vi dải....................................................................................95 Hình 3.9-Hình ảnh mạch phát xung cực ngắn.....................................................................96 Hình 3.10-Hình ảnh mạch in layout ....................................................................................97 Hình 3.11- Xung độ rộng 4ns, sườn xung 1ns.....................................................................97 Hình 3.12- Xung độ rộng 500ps, sườn xung 500ps.............................................................98 Bảng 1.1- So sánh các chuẩn công nghệ TDMA PON [5]..................................................26 Bảng 2.1-Dự trữ công suất [6].............................................................................................45 Bảng 2.2-Tính chất lớp vật lý của mạng BPON [7] ............................................................47 Bảng 2.3-Lớp vật lý mạng EPON và GPON [8] .................................................................48 Bảng 2.4-Định thời chế độ burst mode cho GPON và EPON [8,10] ..................................50 Bảng 2.5-Tham số cơ bản cho chuẩn GPON lớp B cho tầng PMD [8]...............................51 Bảng 2.6-Các tham số PMD chính trong mạng EPON [11]................................................52
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 5
DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT
ADSL Asymmetric Digital Subscriber Line
AGC Auto-gain Control
AON Active Optical Network
APC Auto Power Control
APD Avalanche Photodiode
ATC Automatic Threshold Control
ATM Automated Teller Machine
AWG Array Waveguide Grating
BLD Bottom Level Detector
BM-CDR Burst-mode Clock Data Recovery
BM-LDD Burst-mode Laser Diode Driver
BOSA Bidirectional Optical Sub-Assembly
BPON Broadband Passive Optical Network
CATV Cable Television
CDMA Code Division Multiple Access
CDMA-PON Code Division Multiple Access Passive Optical Network
CDR Clock Data Recovery
CO Central Office
CRC Cyclic Redundancy Check
DBA Dynamic Bandwidth Allocation
DFB Distributed Feedback Bragg
EFM Ethernet in First Mile
EPON Ethernet Passive Optical Network
FDMA Frequency Division Multiple Access
F-P Fabry Perot
FSAN Full Service Access Network
FTTC Fiber-to-the-Curb
FTTH Fiber-to-the-Home
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 6
GEM GPON Encapsulation Method
GPON Gigabit Passive Optical Network
GTC GPON Tranmission Conversion
HDTV High-definition Television
HFC Hybrid Fiber Coaxial
IPTV Internet Protocol Television
LDS Laser Driver Stage
LED Light Emitting Diode
LLID Link Logic ID
LVCMOS Low-Voltage CMOS
MAC Medium Access Control
MPCPDU Muli-Point Control Protocol Data Unit
MTBF Mean Time Between Failure
NE Network Element
NPA Network Power Assembly
NTT Nippon Telegraph and Telephone
OAM Operations Administration and Maintenance
ODN Optical Distribution Network
OLT Optical Line Terminal
ONT Optical Network Terminal
ONU Optical Network Unit
OSA Optical Sub-Assembly
PD Photodiode
PECL Positive Emitter-Coupler Logic
PLM Power Leveling Mechanism
PLOAM Physical Layer Operation Administration and Maintenance
PLP Packet Layer Preample
PMD Physical Media Dependant
PON Passive Optical Network
POTS Plain Old Telephone Service
PtPE Point to Point Emulation
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 7
QAM Quadrature Amplititude Modulation
ROSA Receive Optical Sub-Assembly
RTT Round Trip Time
SDH Synchronous Digital Hierarchy
SDV Switched Digital Video
SerDes Serializer/Deserializer
SFF Small Form Factor
SLA Service Level Agreement
SME Share Medium Emulation
SNR Signal-to-Noise Ratio
SRD Step Recovery-Time Diode
TDMA Time Division Multiple Access
TDMA-PON Time Division Multiple Access Passive Optical Network
TDP Transmit and Dispersion Penalty
TIA Transimpedance Amplifier
TOSA Transmit Optical Sub-Assembly
UWB Ultra-WideBand
VCI Virtual Circuit Identifier
VCSEL Vertical Cavity Surface Emitting Laser
VOD Voice on Demand
VoIP Voice over Internet Protocol
VPI Virtual Path Identifier
VPN Virtual Private Network
WDM-PON Wavelength Division Multiplexing Passive Optical Network
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 8
MỞ ĐẦU
Trong xu thế hội nhập toàn cầu, mạng Internet là công cụ hỗ trợ không thể thiếu
của mỗi người trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống. Cùng với sự phát triển của
công nghệ nano, công nghệ bán dẫn và công nghệ quang-điện tử, mạng FTTH đang
được triển khai trong thời gian hiện nay mà dẫn đầu là các nước có nền công nghiệp
điện tử phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc,…
Mạng FTTH là một kiến trúc mạng mới sử dụng sợi quang làm môi trường truyền
dẫn nên mạng cung cấp cho người sử dụng băng thông rộng, tốc độ truyền dữ liệu
cao với chất lượng dịch vụ khá tốt. Dựa trên công nghệ mạng quang thụ động cùng
với kiến trúc transceiver mới, mạng FTTH có khả năng cung cấp cho số lượng thuê
bao lớn hơn rất nhiều so với mạng Internet thông thường, dễ dàng mở rộng mạng và
cho phép người sử dụng dùng đồng thời nhiều dịch vụ truyền thông tốc độ cao.
Nội dung đồ án gồm 4 chương :
Chương I : Tìm hiểu mạng FTTH, kiến trúc mạng và các chuẩn sử dụng trong
mạng
Chương II : Tìm hiểu kiến trúc transceiver trong mạng FTTH, các linh kiện sử
dụng trong transceiver và phân tích sơ đồ khối sử dụng.
Chương III : Thiết kế mạch phát và làm sắc xung cực ngắn sử dụng diode SRD có
độ rộng xung điều chỉnh được, sườn xung khoảng vài chục tới vài trăm picosecond.
Chương IV : Trình bày hướng phát triển của đồ án và các ứng dụng của mạch
phát và làm sắc xung nói trên.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 9
Chương I : MẠNG FTTH (Fiber–to–the–Home)
1.1.Giới thiệu chung
Ngày nay, sự phát triển bùng nổ của mạng Internet trên toàn cầu gây ảnh hưởng
lớn tới các nhà cung cấp mạng trên toàn cầu trong vài chục năm gần đây. Sự phổ
biến của mạng Internet cùng với các yêu cầu ngày càng tăng lên về lĩnh vực
multimedia, truyền hình trực tuyến, … qua mạng Internet yêu cầu mạng phải phân
phối băng thông rộng cho nhiều người sử dụng với độ tin cậy cao. Với số lượng
người dùng ngày càng lớn và nhiều yêu cầu dịch vụ chất lượng cao, hiện tượng
thiếu băng thông sẽ là tương lai gần cho tất cả các nhà cung cấp mạng Internet nếu
nhà cung cấp vẫn sử dụng những thiết bị mạng và hình thức tổ chức mạng theo kiểu
truyền thống sử dụng cáp điện thông thường. Công nghệ cáp quang đã trở thành
một giải pháp không thể tránh khỏi cho vấn đề nan giải này. Cáp quang là môi
trường truyền dẫn cung cấp băng thông rộng, khả năng chống nhiễu điện từ cao và
ít chịu ảnh hưởng của môi trường cho phép truyền dẫn dữ liệu với suy hao thấp. Bởi
những đặc tính quan trọng này mà tất cả các mạng xương sống trong Internet hiện
nay đều được xây dựng bằng cáp quang. Tuy nhiên, việc kết nối trực tiếp từ người
dùng tới mạng Internet bằng cáp quang mới chỉ bắt đầu được thực hiện trong những
năm gần đây. Lý do chính giải thích cho vấn đề này là hệ thống dịch vụ multimedia
chưa phát triển đồng thời những yêu cầu về dịch vụ băng rộng chưa trở nên phổ
biến. Một lý do khác là việc lắp đặt cáp quang có chi phí rất cao chưa thỏa mãn
được yêu cầu cần thiết. Do đó, mạng cáp quang tới tận thuê bao FTTH (Fiber-to-
the-Home) là một bước tiến vượt bậc trong công nghiệp multimedia nhờ khả năng
cung cấp các dịch vụ multimedia chất lượng cao như truyền hình chất lượng cao
HDTV(High-definition Television), download các bản nhạc và video. Điều này gây
nên tác động rất lớn trong lĩnh vực kinh tế bởi FTTH là mạng đem tới nhiều lợi
nhuận do khả năng cung cấp tốc độ truyền dữ liệu cao và giá thành lắp đặt mạng.
1.1.1.Mạng FTTC và HFC
Vào những năm 1970, những công ty điện thoại và truyền hình cáp đã nhận thấy
tiềm năng phát triển của sợi quang thay thế hệ thống cáp lúc đó. Do sự phát triển
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 10
của công nghệ sợi quang thời điểm đó nên giá thành xây dựng hệ thống mạng
quang rất cao. Bởi vậy, giải pháp tạm thời để chuyển giao sang mạng cáp quang là
xây dựng những mạng có giá thành thấp hơn như FTTC, HFC mà những mạng này
sử dụng cáp quang làm đường truyền tải chính nhưng vẫn sử dụng phương thức kết
nối mạng truyền thống dùng cáp bằng kim loại để kết nối từ nhà cung cấp tới người
sử dụng.Bằng phương pháp này, nhà cung cấp đã chia giá thành xây dựng mạng sử
dụng sợi quang cho nhiều người sử dụng. Tại thời điểm này, giải pháp chuyển sang
mạng FTTH ( một mạng toàn bộ sử dụng sợi quang cung cấp cho người dùng ) là
một giải pháp không khả thi.
Trong kiến trúc mạng FTTC, đường cáp quang được kéo dài từ nhà cung cấp tới
các node gần khu vực người sử dụng. Điều này mang tới nhiều thuận lợi : (i) nó
khai thác được băng thông rộng của sợi quang bằng cách chia sẻ đường truyền cho
nhiều người sử dụng trong cùng mạng; (ii) bằng cách sử dụng nhiều sợi quang, kiến
trúc này cho phép hạ giá thành đầu tư cho các dịch vụ băng rộng cần thiết cho
tương lai. Tại chặng giữa người sử dụng và các node, FTTC sử dụng cáp xoắn đồng
và cáp đồng trục. Mặc dù FTTC được thiết kế để cung cấp các dịch vụ video, việc
sử dụng song song 2 loại cáp là cáp xoắn cho dịch vụ truyền thoại và cáp đồng trục
cho dịch vụ video sẽ hạ giá thành lắp đặt so với việc sử dụng các bộ ghép và tách
kênh dùng cho cáp xoắn đồng truyền cả 2 dịch vụ này. Trong mạng FTTC , các
thiết bị đầu cuối truyền tốc độ cao từ nhà cung cấp và được tách kênh trên sợi
quang phân phối cho các đường cáp quang có tốc độ thấp hơn tới người sử dụng.
Các thiết bị đầu cuối sử dụng khối nguồn NPA (Network Power Assembly) của các
host để cấp nguồn cho các thiết bị kết cuối quang ONU (Optical Network Unit)
phía người sử dụng. Khi nguồn được cấp cho NPA, các đường cáp quang phân phối
sẽ bao gồm cả đường cáp đồng cấp nguồn. Đường cáp quang mang nhiệm vụ chính
là cung cấp các chức năng truyền, nhận, và ghép kênh cho các liên kết quang tới các
khối ONU. ONU sẽ phân chia thành các kênh truyền tới các thiết bị giao tiếp mạng
dùng cáp đồng của người sử dụng. FTTC bao gồm nhiều cáp quang với dung lượng
khác nhau và các bộ chia quang, connector sẽ cung cấp băng thông cần thiết cho
người sử dụng. Thông thường, một sợi quang trong mạng FTTC được dùng cho 10-
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 11
100 người sử dụng và kết nối đầu cuối tới người dùng sử dụng cáp đồng có chiều
dài khoảng 30m.
Hình 1.1-Mô hình mạng FTTC điển hình
Đồng thời các công ty truyền hình cáp cũng sử dụng cáp quang để phân phối cho
người tiêu dùng sử dụng kiến trúc mạng lai giữa cáp điện và cáp quang
HFC(Hybrid Fiber Coaxial). HFC là kiến trúc mạng kết hợp giữa cáp quang và cáp
đồng trục dùng cho mạng băng rộng. Hình 1.2 dưới đây thể hiện kiến trúc mạng
HFC.
Hình 1.2-Mạng HFC
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 12
Kiến trúc mạng HFC có thành phần mạng xương sống dùng cáp quang được các
nhà cung cấp sử dụng để cung cấp cả dịch vụ thoại và video cho người sử dụng.
Mạng HFC có thể cung cấp 500 kênh truyền dẫn khác nhau và truyền dẫn đồng thời
2 dịch vụ VOD và thoại. Với truyền hình quảng bá, mạng HFC có thể cung cấp số
kênh video tương tự cho mỗi người sử dụng. Nhờ đó, HFC là mạng được dùng cho
1 nhóm lớn người sử dụng (từ 500 – 2000 thuê bao). Các trạm phát trong mạng
HFC nhận được tín hiệu từ trung tâm truyền quảng bá vào không gian qua hệ thống
viba hoặc vệ tinh sẽ được kết hợp và phát lại vào đường cáp quang trong mạng. Sau
đó, tín hiệu này được chia cho các đường fi-đơ tới người sử dụng. Bởi vì tín hiệu bị
suy hao rất lớn trong cáp đồng trục nên tại phía người dùng cần có một bộ khuếch
đại tín hiệu như mini-bridger hoặc line extender cho cả 2 chiều lên và xuống. Kiến
trúc mạng HFC sử dụng chung môi trường truyền tải, tín hiệu từ nhiều người sử
dụng sẽ tới 1 node xác định trong mạng. Điều đó dẫn đến việc phải dùng thêm mã
bảo mật để bảo đảm tính an toàn trong mạng. Tại tuyến lên từ người dùng tới các
trạm phát, HFC sử dụng các kỹ thuật đa truy nhập thông dụng như TDMA, FDMA
và CDMA cho phép nhiều người sử dụng cùng đưa yêu cầu tới mạng. Việc sử dụng
hệ thống cáp quang từ trạm phát tới các node sẽ giảm đi kích thước của node và
giảm suy hao trên đường truyền. Bởi vậy, HFC có thể cung cấp các dịch vụ băng
hẹp với tốc độ cao và nhiều dịch vụ video tương tác khác.
Sau khi kiến trúc mạng FTTC và HFC được kết hợp thì một kiến trúc mạng mới
đã được hình thành. Đó là mạng chuyển mạch video số SDV (Switched Digital
Video). Do mạng FTTC là mạng truyền dẫn tín hiệu quang nên nó không thể truyền
tín hiệu điện và phải được cấp nguồn bởi 1 mạng khác. Bằng cách sử dụng 1 mạng
HFC với cáp đồng trục chạy dọc theo mạng FTTC thì vấn đề cấp nguồn cho mạng
FTTC được giải quyết. Do đó, mạng cáp đồng trục có thể phân phối tín hiệu video 1
chiều đồng thời cấp nguồn cho mạng FTTC. Điều đó là lý do chính để nhà sản xuất
sử dụng mạng FTTC trong kiến trúc mạng SDV để phân phối dịch vụ thoại 2 chiều
và video số. Kiến trúc mạng SDV được sử dụng để cung cấp truyền hình số một
cách hiệu quả với băng thông rộng cho người sử dụng. Hình 1.3 dưới đây là kiến
trúc điển hình của mạng SDV dùng cho cả hệ thống truyền hình cáp sử dụng
phương pháp điều chế QAM và hệ thống truyền hình trực tuyến IPTV ( Internet
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 13
Protocol Television). Trong hệ thống SDV, mọi người dùng đều có khả năng tương
tác 2 chiều với hub để đưa ra yêu cầu của mình.
Hình 1.3–Mạng SDV
1.1.2.Giới thiệu về mạng FTTH
Một trong những nhà cung cấp lớn nhất dịch vụ mạng tại Nhật Bản là công ty
NTT đã triển khai những bước đi đầu tiên trong công nghệ FTTH. Dưới sự phát
triển của NTT, những công ty viễn thông khác như AT&T, Hitachi, Fujitsu, …
cũng tham gia vào quá trình phát triển của mạng FTTH.
FTTH là một công nghệ kết nối viễn thông sử dụng cáp quang từ nhà cung cấp
dịch vụ tới địa điểm của khách hàng (văn phòng, nhà…). Công nghệ của đường
truyền được thiết lập trên cơ sở dữ liệu được truyền qua tín hiệu quang (ánh sáng)
trong sợi cáp quang đến thiết bị đầu cuối của khách hàng, tín hiệu được biến đổi
thành tín hiệu điện, qua cáp mạng đi vào broadband-router. Nhờ đó, khách hàng có
thể truy cập internet bằng thiết bị này qua có dây hoặc không dây.
Tín hiệu quang được ghép kênh và đưa tới bộ chia dùng cho khu vực của 1 nhóm
người tiêu dùng. Trong mạng FTTH, có rất nhiều tỷ lệ chia dùng cho bộ chia nhưng
thông thường sử dụng bộ chia tỷ số 1: 16 cho người dùng hay nói cách khác, tín
hiệu quang được ghép kênh để đưa tới cho 1 nhóm 16 người sử dụng khác nhau.
Khi tín hiệu quang phải chuyển đổi thành tín hiệu điện tới người sử dụng, ONU cần
được đặt tại kết cuối của mạng. Do giá thành lắp đặt của một ONU khá cao nên nhà
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 14
phân phối thường sử dụng ONU cho nhiều người sử dụng để giảm chi phí lắp đặt
mạng. Hình 1.4 dưới đây thể hiện cấu trúc cơ bản của 1 mạng FTTH trong đó ONU
tương đương với 1 giao tiếp giữa mạng thông tin quang và người sử dụng.
Hình 1.4–Mạng FTTH
Việc cung cấp nguồn cho mạng FTTH là một trong những vấn đề chính cần được
giải quyết. Nó đóng vai trò quan trọng trong mạng FTTH tại hầu hết các quốc gia vì
yêu cầu cấp nguồn liên tục cho tất cả các dịch vụ viễn thông trong khi mạng FTTH
không thể truyền dẫn tín hiệu điện. Với trường hợp mạng FTTC dùng cáp đồng
trục, mạng FTTC được cung cấp nguồn thông qua một mạng cáp đồng trục chạy
song song với mạng. Với mạng FTTH, khả năng tiêu thụ với công suất rất thấp
chính là đặc điểm cạnh tranh lớn nhất của nó với các kiến trúc mạng khác. Vấn đề
này đã được giải quyết bởi sự phát triển của các nguồn pin hiện nay; nhờ đó, thiết bị
thông tin quang đầu cuối tại người sử dụng có thể được cấp nguồn và sạc bằng điện.
Các nguồn cấp điện dùng pin mặt trời cũng là giải pháp khả thi cho các thiết bị ở
khu vực xa với tiêu thụ công suất rất thấp. Khả năng cung cấp nguồn này của mạng
FTTH đã đẩy chi phi lắp đặt của toàn bộ mạng xuống từ 4 đến 8 lần so với các
mạng khác.
Hiện nay, sự phát triển vượt bậc trong công nghệ sợi quang cũng đẩy giá thành
của lắp đặt của mạng FTTH hạ xuống nhanh chóng mà sự phát triển này bắt nguồn
chính từ những tiến bộ mạnh mẽ trong công nghệ laser, các giải pháp mới trong
việc phân phối tín hiệu video và kiến trúc mạng thụ động. Bên cạnh những tiến bộ
về công nghệ , chúng ta cũng cần phải kể đến sức phát triển mạnh mẽ của mạng
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 15
Internet, các website và công nghệ video số đã hình thành những dịch vụ yêu cầu
tốc độ cao, băng thông rộng. Chính những yêu cầu không ngừng của người sử dụng
đã nhanh chóng cho nhà sản xuất thấy giới hạn của mạng và nhờ điều đó, mạng
FTTH là giải pháp tối ưu được đề xuất cho những khả năng truyền tải băng rộng với
suy hao thấp. FTTH đặc biệt hiệu quả với các dịch vụ: Private Hosting Server,
VPN, Truyền dữ liệu, Game Online, IPTV, VoD, Video Conferrence, IP
Camera…với ưu thế băng thông truyền tải dữ liệu cao, có thể nâng cấp lên băng
thông lên tới 1Gbps, an toàn dữ liệu, độ ổn định cao, không bị ảnh hưởng bởi nhiễu
điện, từ trường...
1.1.3.Ưu điểm của FTTH
Kiến trúc mạng FTTH sử dụng được xem xét với nhiều ưu điểm như số lượng các
bộ thu phát quang, thiết bị đầu cuối của tổng đài CO (Central Office) và sợi quang
khá thấp. FTTH là mạng quang điểm đa điểm với các linh kiện quang thụ động trên
đường dẫn tín hiệu từ nguồn đến thuê bao như là sợi quang, bộ nối và bộ chia
quang.
Dưới góc độ của nhà phân phối thì FTTH mở ra một thị trường và những cơ hội
mới về dịch vụ truyền thoại , dữ liệu tốc độ cao cùng các dịch vụ truyền hình,
multimedia tương tác khác. So sánh với mạng ADSL (Asymmetric Digital
Subscriber Line) hiện nay, tốc độ upload của FTTH vượt qua ngưỡng của chuẩn
ADSL2+ (1Mbps) hiện tại và có thể ngang bằng với tốc độ download. Vì vậy thích
hợp với việc truyền tải dữ liệu theo chiều từ trong mạng khách hàng ra ngoài
internet. Độ ổn định và tuổi thọ cao hơn dịch vụ ADSL do không bị ảnh hưởng bởi
nhiễu điện, từ trường; khả năng nâng cấp tốc độ (download/upload) dễ dàng. Ngoài
các ứng dụng như ADSL có thể cung cấp Triple Play Services (dữ liệu, truyền hình,
thoại), với ưu thế băng thông vượt trội, FTTH sẵn sàng cho các ứng dụng đòi hỏi
băng thông cao, đặc biệt là truyền hình độ phân giải cao yêu cầu băng thông lên đến
vài chục Mbps, trong khi ADSL không đáp ứng được. Ngày nay, các kênh truyền
hình số được nén tới tốc độ từ 1.5 – 6Mbit/s và tiến tới công nghệ truyền hình số
HDTV với tốc độ truyền tải 20Mbit/s. Mạng FTTH có thể cung cấp cho người dùng
đồng thời từ 5-10 kênh truyền hình HDTV với các dịch vụ khác. Vì thế , với sự
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 16
phát triển của truyền hình số thì FTTH là yêu cầu không thể thiếu cho các nhà cung
cấp dịch vụ truyền hình. Hơn nữa, độ ổn định của mạng FTTH ngang bằng như
dịch vụ internet kênh thuê riêng Leased-line nhưng chi phí thuê bao hàng tháng
thấp hơn vài chục lần. Đây sẽ là 1 gói dịch vụ thích hợp cho nhóm các khách hàng
có nhu cầu sử dụng cao hơn ADSL và kinh tế hơn leased-line.
Bên cạnh đó, mặt mạnh của mạng FTTH so với các mạng khác chính là FTTH có
giá thành bảo dưỡng và duy trì mạng thấp nhất. Thông thường, các công ty viễn
thông cần tiêu hao một chi phí lớn cho bảo trì và thay thế những cáp đồng cũ và
xuống cấp do sự phá hủy của môi trường hằng năm. Trong khi đó, việc sử dụng sợi
quang trong mạng FTTH đã giảm thiểu chi phí bảo trì hệ thống do sợi quang không
bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi môi trường, thời tiết như cáp đồng.
Chính bởi những lý do trên , FTTH là một bước tiến vững chắc cho công nghệ
Internet băng rộng đang được triển khai tại một số nước trên thế giới như Mỹ, Nhật
Bản, Hàn Quốc,… và bắt đầu được xây dựng tại Việt Nam.
1.2. Mạng FTTH
1.2.1. Bước sóng sử dụng trong mạng FTTH
Tổn hao truyền sóng trên sợi quang gây ảnh hưởng lớn tới dự trữ công suất,
khoảng cách vật lý, tỉ số chia trong mạng. Trong sợi quang, tồn tại rất nhiều nguyên
nhân gây ra suy hao tín hiệu nhưng chủ yếu bởi 4 nguyên nhân chính : suy hao do
hấp thụ vật liệu, suy hao do tán xạ, suy hao do uốn cong và suy hao do ghép và chia
sợi quang.
Tổng hợp các loại suy hao trong sợi và biểu diễn một tương quan theo bước sóng
người ta nhận được phổ suy hao của sợi quang. Mỗi loại sợi có đặc tính suy hao
riêng. Một đặc tuyến điển hình của loại sợi đơn mode như hình 1.5.
Nhìn vào hình 1.5 ta thấy có ba vùng bước sóng suy hao thấp nhất, còn gọi là ba
cửa sổ thông tin.
* Cửa sổ thứ nhất: Ở bước sóng 850nm. Trong vùng bước sóng từ 0.8μm tới
1μm, suy hao chủ yếu do tán xạ trong đó có một phần ảnh hưởng của suy hao hấp
thụ. Suy hao trung bình trong cửa sổ này ở mức từ (2-3)dB/Km.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 17
* Cửa sổ thứ hai : Ở bước sóng 1300nm. Ở bước sóng này độ tán sắc rất thấp,
suy hao chính do tiêu hao tán xạ Rayleigh. Suy hao tương đối thấp khoảng từ
(0,4÷0,5) dB/Km và tán sắc nên được dùng rộng rãi hiện nay.
* Cửa sổ thứ ba : Ở bước sóng 1550nm. Suy hao thấp nhất cho đến nay
khoảng 0,3 dB/Km, với sợi quang bình thường độ tán sắc ở bước sóng 1550nm lớn
so với bước sóng 1300nm. Tuy nhiên với một số loại sợi quang có dạng phân bố
chiết suất đặc biệt có thể giảm độ tán sắc ở bước sóng 1550nm như các sợi quang
DC, MC và sợi quang bù tán sắc. Lúc đó việc sử dụng cửa sổ thứ ba sẽ có nhiều
thuận lợi : suy hao thấp và tán sắc nhỏ.
Hình 1.5-Đặc tuyến suy hao trong sợi quang
Hình 1.5 ở trên chỉ ra phổ suy hao trong sợi quang silicat. Thông thường, tổn hao
lớn nhất trên sợi quang ở bước sóng 1,38 µm gây ra bởi hấp thụ của tạp chất trong
ion OH- do quá trình sản xuất cáp quang. Thông qua các tính chất suy hao của sợi
quang, mạng FTTH được triển khai dựa trên 3 vùng bước sóng chính là 1310nm,
1490nm và 1550nm. Vùng bước sóng 1310nm để truyền dữ liệu tuyến lên, vùng
bước sóng 1490nm được dùng cho tuyến truyền dẫn quang tuyến xuống còn vùng
bước sóng 1550nm được sử dụng cho việc truyền tín hiệu tương tự trên cáp truyền
hình CATV.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 18
1.2.2. Mạng quang tích cực AON và mạng quang thụ động PON
Như đã nói ở phần trên, FTTH được xem như là một giải pháp hoàn hảo thay thế
mạng cáp đồng hiện tại nhằm cung cấp các dịch vụ “triple play” (bao gồm thoại,
hình ảnh, truy nhập dữ liệu tốc độ cao) và các các ứng dụng đòi hỏi nhiều băng
thông (như là truy cập Internet băng rộng, chơi game trực tuyến và phân tán các
đoạn video). Tuy nhiên nhược điểm chính của FTTH đó là chi phí cho các linh
kiện và cáp quang tương đối cao dẫn tới giá thành lắp đặt những đường quang như
vậy là rất lớn. Có nhiều giải pháp để khắc phục nhược điểm này và một trong số
đó là triển khai FTTH trên nền mạng quang thụ động PON (Passive Optical
Network). Hầu hết trong các mạng quang hiện nay, mỗi đường cáp quang từ nhà
cung cấp sẽ được chia sẻ cho một số người sử dụng. Khi các đường cáp quang này
được kéo tới phía người sử dụng, cần có 1 bộ chia quang để tách tín hiệu tới các sợi
quang riêng biệt tới từng người sử dụng khác nhau. Bởi vậy, đã xuất hiện 2 kiến
trúc điển hình trong việc chia đường cáp quang là mạng quang tích cực AON
(Active Optical Network) và mạng quang thụ động PON. Để có cái nhìn rõ rệt hơn
về FTTH, ta sẽ tìm hiểu sơ lược 2 kiến trúc này.
1.2.2.1. AON
Mạng quang tích cực sử dụng một số thiết bị quang tích cực để phân chia tín hiệu
là : switch, router và multiplexer. Mỗi tín hiệu đi ra từ phía nhà cung cấp chỉ được
đưa trực tiếp tới khách hàng yêu cầu nó. Do đó, để tránh xung đột tín hiệu ở đoạn
phân chia từ nhà cung cấp tới người dùng, cần phải sử dụng một thiết bị điện có
tính chất “đệm” cho quá trình này. Từ năm 2007, một loại mạng cáp quang phổ
biến đã nảy sinh là Ethernet tích cực (Active Ethernet). Đó chính là bước đi đầu tiên
cho sự phát triển của chuẩn 802.3ah nằm trong hệ thống chuẩn 802.3 được gọi là
Ethernet in First Mile (EFM). Mạng Ethernet tích cực này sử dụng chuyển mạch
Ethernet quang để phân phối tín hiệu cho người sử dụng; nhờ đó, cả phía nhà cung
cấp và khách hàng đã tham gia vào một kiến trúc mạng chuyển mạch Ethernet
tương tự như mạng máy tính Ethernet sử dụng trong các trường học. Tuy nhiên, 2
mạng này cũng có sự khác biệt đó là Ethernet trong trường học mục đích chủ yếu là
liên kết giữa máy tính và máy in còn mạng chuyển mạch Ethernet tích cực này để
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 19
dùng cho kết nối từ phía nhà cung cấp tới khách hàng. Mỗi một khối chuyển mạch
trong mạng Ethernet tích cực có thể điều khiển lên tới 1000 khách hàng nhưng
thông thường trong thực tế, 1 chuyển mạch chỉ sử dụng cho từ 400 đến 500 khách
hàng.Các thiết bị chuyển mạch này thực hiện chuyển mạch và định tuyến dựa vào
lớp 2 và lớp 3. Chuẩn 802.3ah cũng cho phép nhà cung cấp dịch vụ cung cấp đường
truyền 100Mbps song công tới khách hàng và tiến tới cung cấp đường truyền
1Gbps song công. Hình 1.6 dưới đây là kiến trúc đơn giản của mạng AON.
Hình 1.6-Mạng Active Ethernet (trên ) và mạng AON (dưới)
Một nhược điểm rất lớn của mạng quang tích cực chính là ở thiết bị chuyển mạch.
Với công nghệ hiện tại, thiết bị chuyển mạch bắt buộc phải chuyển tín hiệu quang
thành tín hiệu điện để phân tích thông tin rồi tiếp tục chuyển ngược lại để truyền đi.
Điều này sẽ làm giảm tốc độ truyền dẫn tối đa có thể trong hệ thống FTTH. Ngoài
ra do đây là những chuyển mạch có tốc độ cao nên các thiết bị này rất đắt, không
phù hợp với việc triển khai đại trà cho mạng truy cập.
1.2.2.2. Mạng PON
Các mạng viễn thông ngày nay đều dựa trên các thiết bị chủ động, tại thiết bị
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 20
tổng đài của nhà cung cấp dịch vụ lẫn thiết bị đầu cuối của khách hàng cũng như
các trạm lặp, các thiết bị chuyển tiếp và một số các thiết bị khác trên đường
truyền. Các thiết bị chủ động là các thiết bị này cần phải cung cấp nguồn cho một
số thành phần, thường là bộ xử lý, các chíp nhớ… Với mạng PON, tất cả các
thành phần chủ động giữa tổng đài CO và người sử dụng sẽ không còn tồn tại mà
thay vào đó là các thiết bị quang thụ động, điều khiển lưu lượng trên mạng dựa
trên việc phân tách năng lượng của các bước sóng quang học tới các điểm đầu
cuối trên đường truyền. Việc thay thế các thiết bị chủ động sẽ tiết kiệm chi phí
cho các nhà cung cấp dịch vụ vì họ không còn cần đến năng lượng và các thiết bị
chủ động trên đường truyền nữa. Các bộ ghép / tách thụ động chỉ làm các công
việc đơn thuần như cho đi qua hoặc ngăn chặn ánh sáng… Vì thế, không cần
năng lượng hay các động tác xử lý tín hiệu nào và từ đó, gần như kéo dài vô hạn
khoảng thời gian trung bình giữa các lần lỗi truy cập MTBF (Mean Time
Between Failure), giảm chi phí bảo trì tổng thể cho các nhà cung cấp dịch vụ.
Mạng quang thụ động (PON) được xây dựng nhằm giảm số lượng các thiết bị
thu, phát và sợi quang trong mạng thông tin quang FTTH. PON là một mạng
điểm tới đa điểm, một kiến trúc PON bao gồm một thiết bị đầu cuối kênh
quang được đặt tại trạm trung tâm của nhà khai thác dịch vụ và các bộ kết cuối
mạng cáp quang ONU/ONT (Optical Network Unit /Optical Network
Terminal) đặt tại gần hoặc tại nhà thuê bao. Giữa chúng là hệ thống phân
phối mạng quan ODN (Optical Distribution Network) bao gồm cáp quang, các
thiết bị tách ghép thụ động. Kiến trúc của PON được mô tả như trong Hình 1.7.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 21
Hình 1.7–Mạng PON
Trong hệ thống PON, kết nối mạng quang ONT có khả năng hỗ trợ kết nối dịch
vụ điện thoại truyền thống qua giao diện POTS (Plain Old Telephone Service) và
các giao tiếp truyền dữ liệu tốc độ cao như Ethernet và DSL. Đầu cuối đường dây
quang OLT bao gồm các khối giao tiếp PON, một kết cấu chuyển mạch dữ liệu và
các phần tử điều khiển NE (Network Element). Thiết bị OLT (thiết bị kết cuối kênh
quang) được đặt ở phía nhà cung cấp dịch vụ, còn các thiết bị ONT (thiết bị kết
cuối mạng quang) được đặt phía nguời sử dụng. Thiết bị OLT cung cấp nhiều kênh
quang, mỗi kênh quang đuợc truyền trên một tuyến cáp quang trên đó có bộ chia.
Nhiệm vụ của bộ chia là thu và nhận các tín hiệu quang đuợc nhận và phát bởi
OLT.
Cáp sợi quang truyền từ OLT sẽ trải dài và kết nỗi tới mỗi ONT. Các bước sóng
truyền 1490 nm (hoặc 1550 nm tùy theo lựa chọn) đuợc dùng cho băng thông chiều
xuống từ OLT, trong đó các bước sóng 1310 nm sẽ đuợc truyền theo huớng lên bởi
mỗi thiết bị ONT. Hệ thống cung cấp địa chỉ, cung cấp băng thông một cách tự
động tự động cũng như việc mã hóa được sử dung để truy trì và phân tách lưu
lựợng giữa OLT và ONT.
Tại hướng xuống, OLT phát quảng bá dữ liệu tới tất cả các ONU. Tín hiệu hướng
xuống bao gồm dữ liệu cho các ONT, từ đầu Khai thác Quản lý và Bảo
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 22
dưỡng OAM (Operation Administration and Maintenance) và các tín hiệu đồng
bộ cho các ONT gửi dữ liệu hướng lên. Dựa vào các thông tin về khe thời
gian (kênh), địa chỉ gói/tế bào, bước sóng, mã CDMA mà các ONT tách dữ
liệu tương ứng với thuê bao của khách hàng.
Trong hướng lên, mỗi một ONU cần có giao thức điều khiển truy nhập
môi trường MAC (Medium Access Control) để chia sẻ PON. Giao thức MAC
thường được sử dụng trong PON là đa truy nhập phân chia theo thời gian TDMA,
khi đó mỗi ONT được cấp một khe thời gian (kênh) để gửi dữ liệu của mình tới
OLT. Ngoài ra trong hướng lên cần phải có khoảng thời gian bảo vệ giữa các nhóm
gói dữ liệu của các ONT, khoảng thời gian này phải đảm bảo sao cho tại bộ thu
OLT dữ liệu không bị trùm phủ lên nhau.
Thông thường các hệ thống TDMA-PON gán trước một tỷ lệ phân chia
cố định băng thông hướng lên cho các ONT mà không quan tâm có bao nhiêu dữ
liệu được gửi đi. Một giải pháp để phân bổ băng thông cho các ONT là sử dụng
giao thức phân bổ băng thông động DBA (Dynamic Bandwidth Allocation). DBA
là giao thức cho phép các ONT gửi yêu cầu về băng thông tới OLT nhằm sử dụng
hiệu quả băng thông hướng lên. Các thông tin yêu cầu có thể là các mức đầy hàng
đợi đầu vào cho các lớp dịch vụ khác nhau. OLT đánh giá các yêu cầu từ các ONT
và gán băng thông cho gửi dữ liệu hướng lên ở lần kế tiếp theo. OLT cũng có thể
tích hợp chức năng thỏa thuận mức dịch vụ SLA (Service Level Agreement) để kết
hợp với DBA trong việc phân bổ băng thông.
Thông thường các hệ thống PON truyền dữ liệu cả hướng xuống và hướng lên
trong cùng một sợi quang. Trên mỗi sợi mặc dù các bộ nối định hướng cho phép sử
dụng cùng một bước sóng cho cả 2 hướng, tuy nhiên đối với các hệ thống truyền tải
tốc độ cao để đảm bảo chất lượng thì thông thường mỗi hướng sử dụng một bước
sóng riêng. Trong các mạng PON các bước sóng được sử dụng là 1490nm hoặc
1550nm cho hướng xuống và 1310nm cho tín hiệu đường lên.
Ưu điểm của PON là nó sử dụng các bộ tách/ghép quang thụ động, có giá thành rẻ
và có thể đặt ở bất kì đâu, không phụ thuộc vào các điều kiện môi trường, không
cần phải cung cấp năng lượng cho các thiết bị giữa phòng máy trung tâm và phía
người dùng. Ngoài ra, ưu điểm này còn giúp các nhà khai thác giảm được chi phí
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 23
bảo dưỡng, vận hành. Nhờ đó mà kiến trúc PON cho phép giảm chi phí cáp sợi
quang và giảm chi phí cho thiết bị tại nhà cung cấp do nó cho phép nhiều người
dùng (thường là 32) chia sẻ chung một sợi quang.
1.2.3.Các chuẩn trong mạng PON
Các chuẩn mạng PON có thể chia thành 2 nhóm: nhóm 1 bao gồm các chuẩn theo
phương thức truy nhập TDMA-PON như là B-PON (Broadband PON), E-PON
(Ethernet PON), G-PON (Gigabit PON) (đặc tính các của chuẩn TDMA-PON được
so sánh trong Bảng 1.1); nhóm 2 bao gồm chuẩn theo các phương thức truy
nhập khác như WDM-PON (Wavelength Division Multiplexing PON) và CDMA-
PON (Code Division Multiple Access PON)
1.2.3.1.B-PON
Mạng quang thụ động băng rộng B-PON được chuẩn hóa trong chuỗi các khuyến
nghị G.938 của ITU-T. Các khuyến nghị này đưa ra các tiêu chuẩn về các khối chức
năng ONT và OLT, khuôn dạng và tốc độ khung của luồng dữ liệu hướng lên và
hướng xuống, giao thức truy nhập hướng lên TDMA, các giao tiếp vật lý, các giao
tiếp quản lý và điều khiển ONT và DBA.
Trong mạng B-PON, dữ liệu được đóng khung theo cấu trúc của các tế bào
ATM. Một khung hướng xuống có tốc độ 155Mbit/s (56 tế bào ATM có khích
thước 53byte), hoặc 622 Mbit/s (4*56 tế bào ATM) và một tế bào quản lý vận
hành bảo dưỡng lớp vật lý OAM (PLOAM – Physical Layer OAM) được chèn
vào cứ mỗi 28 tế bào trong kênh. PLOAM có một bít để nhận dạng các tế bào
PLOAM. Ngoài ra các tế bào PLOAM có khả năng lập trình được và chứa thông tin
như là băng thông hướng lên và các bản tin OAM.
Căn cứ vào các thông tin về mã số nhận dạng kênh ảo và nhận dạng đường ảo
(VPI/VCI) trong cấu trúc ATM, các ONT nhận biết và tách dữ liệu đường xuống
của mình.
Cấu trúc khung hướng lên bao gồm 56 tế bào ATM (53 byte). Mỗi một kênh
(time slot) gồm có một tế bào ATM/PLOAM và 24 bít từ mào đầu. Từ mào đầu
mang thông tin về khoảng thời gian bảo vệ (guard time), mào đầu cho phép đồng bộ
và khôi phục tín hiệu tại OLT, và thông tin nhận dạng điểm kết thúc của từ mào
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 24
đầu. Chiều dài của từ mào đầu và các thông tin chứa trong đó được lập trình bởi
OLT. Các ONT thực hiện gửi các tế bào PLOAM khi chúng nhận được
yêu cầu từ OLT.
B-PON sử dụng giao thức DBA để cho phép OLT nhận biết lượng băng thông cần
thiết cấp cho các ONT. OLT có thể giảm hoặc tăng băng thông cho các ONT dựa
vào gửi các tế báo ATM rỗi hoặc làm đầy tất cả hướng lên bởi dữ liệu của ONT.
OLT dừng định kỳ việc truyền hướng lên do vậy nó có khả năng mời bất kỳ ONT
mới nào tham gia vào hoạt động hệ thống. Các ONT mới phát một bản tin phúc hồi
trong cửa sổ này với thời gian trễ ngẫu nhiên để tránh xung đột khi mà có nhiều
ONT mới muốn tham gia. OLT xác định khoảng cách tới mỗi ONT mới bằng việc
gửi tới ONT một bản tin đo cự ly và xác định thời gian bao lâu để thu được bản tin
phúc hồi. Sau đó OLT gửi tới ONT một giá trị trễ, giá trị này được sử dụng để xác
định thời gian bảo vệ ứng với các ONT.
1.2.3.2. BPON và Gigabit PON
E-PON là giao thức mạng truy nhập đầy đủ dịch vụ FSAN (Full Service
Access Network) TDMA PON thứ nhất được phát triển dựa trên khai thác các ưu
điểm của công nghệ Ethernet ứng dụng trong thông tin quang. E-PON được chuẩn
hóa bởi IEEE 802.3.
Trong E-PON dữ liệu hướng xuống được đóng khung theo khuôn dạng Ethernet.
Các khung E- PON có cấu trúc tương tự như các liên kết Gigabit Ethernet điểm tới
điểm ngoại trừ từ mào đầu và thông tin xác định điểm bắt đầu của khung được thay
đổi để mang trường nhận dạng kênh logic LLID (Link logic ID) nhằm xác định duy
nhất một ONU MAC. Trong hướng lên, các ONU phát các khung Ethernet trong
các khe thời gian đã được phân bổ.
ONU sử dụng giao thức điều khiển đa điểm MPCPDU (Multipoint Control
Protocol Data Unit) để gửi các bản tin “Report” yêu cầu băng thông, trong khi đó
OLT gửi bản tin “Gate” cấp phát băng thông cho các ONU. Các bản tin “Gate” bao
gồm thông tin về thời gian bắt đầu và khoảng thời gian cho phép truyền dữ liệu
đối với ONU. OLT cũng định kỳ gửi các bản tin “Gate” tới các ONU hỏi xem
chúng có yêu cầu băng thông hay không. Các ONU cũng có thể gửi “Report” cùng
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 25
với dữ liệu được phát trong hướng lên. Ngoài ra, giao thức DBA cũng có thể được
sử dụng trong E-PON để thực hiện cơ chế điều khiển phân bổ băng thông.
Do không có cấu trúc khung thống nhất đối với hướng xuống và hướng lên, do
vậy trong cấu trúc của E-PON, các khe thời gian và giao thức xác định cự ly là khác
so với B-PON và G-PON. OLT và các ONU duy trì các bộ đếm cục bộ riêng
và tăng thêm 1 sau mỗi 16ns. Mỗi một MPCPDU mang theo một thời gian
mẫu, mẫu này là giá trị của bộ đệm cục bộ của ONU tương ứng. Tốc độ truyền dữ
liệu E-PON có thể đạt tới 1Gbit/s.
Một chuẩn khác cũng cùng họ với E-PON là chuẩn Gbit/s Ethernet PON (IEEE
802.3av – Gbit/s PON). Chuẩn này là phát triển của E-PON tại tốc độ 10Gbit/s và
được ứng dụng chủ yếu trong các mạng quảng bá video số. Gbit/s PON cho phép
phân phối nhiều dịch vụ đòi hỏi băng thông lớn, độ phân giải cao, đóng gói IP các
luồng dữ liệu video ngay cả khi hệ số chia OLT/ONT là 1:64 hoặc cao hơn. Tại thời
điểm hiện tại, tốc độ chiều xuống của GPON khoảng 2.5 Gbps, và chiều lên là 1.25
Gbps. Nếu 1 OLT phục vụ duy nhất một thuê bao thì thuê bao đó có thể đuợc khai
thác toàn bộ băng thông như trên, tuy nhiên thông thường trong các mạng đã triển
khai tại một số nuớc trên thế giới, nhà cung cấp thường thiết kế tốc độ cho một thuê
bao sử dụng PON vào khoảng 100 Mbps cho chiều xuống và 40 Mbps cho chiều
lên. Với tốc độ truy nhập như vậy, băng thông đã thỏa mãn cho hầu hết các ứng
dụng cao cấp như HDTV (khoảng 10 Mbps, chiều lên chiều xuống, chiều lên cho
peer-to-peer HDTV). Tuy nhiên, GPON cũng có nhược điểm chính là : thiếu tính
hội tụ IP; có một kết nối duy nhất giữa OLT và bộ chia, nếu kết nối này mất toàn bộ
ONT không được cung cấp dịch vụ.
G-PON là giao thức FSAN TDMA PON thứ 2 được định nghĩa trong chuỗi
khuyến nghị G.984 của ITU-T. G-PON được xây dựng trên trải nghiệm của B-PON
và E-PON. Mặc dù G-PON hỗ trợ truyền tải tin ATM, nhưng nó cũng đưa vào một
cơ chế thích nghi tải tin mới mà được tối ưu hóa cho truyền tải các khung Ethernet
được gọi là phương thức đóng gói G-PON (GEM – GPON Encapsulation Method).
GEM là phương thức dựa trên thủ tục đóng khung chung trong khuyến nghị G.701
ngoại trừ việc GEM tối ưu hóa từ mào đầu để phục vụ cho ứng dụng của PON, cho
phép sắp xếp các dữ liệu Ethernet vào tải tin GEM và hỗ trợ sắp xếp TDM. G-PON
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 26
sử dụng cấu trúc khung GTC cho cả hai hướng xuống và hướng lên. Khung
hướng xuống bắt đầu với một từ mào đầu PLOAM, tiếp sau đó là vùng tải tin GEM
và/hoặc các tế bào ATM. PLOAM gồm có thông tin cấu trúc khung và sắp đặt băng
thông cho ONT gửi dữ liệu trong khung hướng lên tiếp theo. Khung hướng lên bao
gồm các nhóm khung gửi từ các ONT. Mỗi một nhóm được bắt đầu với từ mào đầu
lớp vật lý mà có chức năng tương tự trong B-PON, nhưng cũng bao hàm tổng hợp
các yêu cầu băng thông của các ONT. Ngoài ra, các trước PLOAM và các yêu cầu
băng thông chi tiết hơn được gửi đi kèm với các nhóm hướng lên khi có yêu cầu từ
OLT. OLT gán các thời gian cho việc gửi dữ liệu hướng lên từ cho mỗi ONT.
Đặc tính B-PON G-PON E-PON
Tổ chức chuẩn hóa FSAN và ITU-T SG15 (G.983 series)
FSANvà ITU-T SG15 (G.984 series)
IEEE 802.3 (802.3ah) Tốc độ dữ liệu
155.52 Mbit/s hướng lên. 155.52 hoặc 622.08 Mbit/s hướng xuống
Lên tới 2.488 Gbit/s cả 2 hướng
1 Gbit/s cả 2 hướng
Tỷ lệ chia (ONUs/PON) 1:64 1:64 1:64 ** Mã đường truyền Scrambled NRZ Scrambled NRZ 8B/10B Số lượng sợi quang 1 hoặc 2 1 hoặc 2 1
Bước sóng
1310nm cả 2 hướng hoặc 1490nm xuống & 1310nm lên
1310nm cả 2 hướng hoặc 1490nm xuống & 1310nm lên
1490nm xuống & 1310nm lên
Cự ly tối đa OLT-ONU 20 km (10 – 20) km (10 – 20) km Chuyển mạch bảo vệ Có hỗ trợ Có hỗ trợ Không hỗ trợ
Khuôn dạng dữ liệu
ATM
GEM và/hoặc ATM
Không (sử dụng trực tiếp các khung Ethernet)
Hỗ trợ TDM
Qua ATM Trực tiếp (qua GEM hoặc ATM) hoặc CES
CES Hỗ trợ thoại Qua ATM Qua TDM hoặc VoIP VoIP QoS Có (DBA) Có (DBA) Có (ưu tiên 802.1Q) Sửa lỗi hướng tới trước FEC (Forward Error Correction)
Không
RS(255, 239)
RS(255, 239)
Mã hóa bảo mật AES – 128 AES - 128, 192, 256 Không
OAM
PLOAM và ATM GTC và ATM/GEM OAM
802.3ah Ethernet OAM
Bảng 1.1-So sánh các chuẩn công nghệ TDMA PON [5]
1.2.3.3.WDM-PON
WDM-PON là mạng quang thụ động sử dụng phương thức đa ghép kênh phân
chia theo bước sóng thay vì theo thời gian như trong phương thức TDMA. OLT sử
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 27
dụng một bước sóng riêng rẽ để thông tin với mỗi ONT theo dạng điểm-điểm. Mỗi
một ONU có một bộ lọc quang để lựa chọn bước sóng tương thích với nó, OLT
cũng có một bộ lọc cho mỗi ONU.
Nhiều phương thức khác đã được tìm hiểu để tạo ra các bước sóng ONU như là:
- Sử dụng các khối quang có thể lắp đặt tại chỗ lựa chọn các bước sóng ONU
- Dùng các laser điều chỉnh được.
- Cắt phổ tín hiệu.
- Các phương thức thụ động mà theo đó OLT cung cấp tín hiệu sóng mang tới
các ONU.
- Sử dụng tín hiệu hướng xuống để điều chỉnh bước sóng đầu ra của laser
ONU.
Cấu trúc của WDM-PON được mô tả như trong Hình 1.8. Trong đó WDM-PON
có thể được sử dụng cho nhiều ứng dụng khác nhau như là FTTH, các ứng dụng
VDSL và các điểm truy nhập vô tuyến từ xa. Các bộ thu WDM-PON sử dụng kỹ
thuật lọc quang mảng ống dẫn sóng AWG (Array Waveguide Grating). Một AWG
có thể được đặt ở môi trường trong nhà hoặc ngoài trời.
Hình 1.8-Cấu trúc của WDM-PON
Ưu điểm chính của WDM-PON là nó khả năng cung cấp các dịch vụ dữ liệu theo
các cấu trúc khác nhau (DS1/E1/DS3, 10/100/1000 Base Ethernet…) tùy theo
yêu cầu về băng thông của khách hàng. Tuy nhiên, nhược điểm chính của
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 28
WDM-PON là chi phí khá lớn cho các linh kiện quang để sản xuất bộ lọc ở những
bước sóng khác nhau. WDM-PON cũng được triển khai kết hợp với các giao thức
TDMA PON để cải thiện băng thông truyền tin.
1.2.3.4.CDMA-PON
Công nghệ đa truy nhập phân chia theo mã CDMA cũng có thể triển khai trong
các ứng dụng PON. Cũng giống như WDM-PON, CMDA-PON cho phép mỗi ONU
sử dụng khuôn dạng và tốc độ dữ liệu khác nhau tương ứng với các nhu cầu của
khách hàng. CDMA-PON cũng có thể kết hợp với WDM để tăng dung lượng băng
thông.
CDMA-PON truyền tải các tín hiệu khách hàng với nhiều phổ tần truyền dẫn trải
trên cùng một kênh thông tin. Các ký hiệu từ các tín hiệu khác nhau được mã hóa
và nhận dạng thông qua bộ giải mã. Phần lớn công nghệ ứng dụng trong CDMA-
PON tuân theo phương thức trải phổ chuỗi trực tiếp. Trong phương thức này mỗi ký
hiệu 0, 1 (tương ứng với mỗi tín hiệu) được mã hóa thành chuỗi ký tự dài hơn và có
tốc độ cao hơn.
Mỗi ONU sử dụng trị số chuỗi khác nhau cho kí tự của nó. Để khôi phục lại dữ
liệu, OLT chia nhỏ tín hiệu quang thu được sau đó gửi tới các bộ lọc nhiễu xạ để
tách lấy tín hiệu của mỗi OUN.
Ưu điểm chính của CDMA-PON là cho phép truyền tải lưu lượng cao và có tính
năng bảo mật nổi trội so các chuẩn PON khác. Tuy nhiên, một trở ngại lớn
trong CDMA-PON là các bộ khuếch đại quang đòi hỏi phải được thiết kế sao cho
đảm bảo tương ứng với tỷ số tín hiệu/tạp âm. Với hệ thống CDMA-PON không có
bộ khuếch đại quang thì tùy thuộc vào tổn hao bổ sung trong các bộ chia, bộ xoay
vòng, các bộ lọc mà hệ số tỷ chia ONU/OLT chỉ là 1:2 hoặc 1:8. Trong khi đó với
bộ khuyếch đại quang hệ số này có thể đạt 1:32 hoặc cao hơn. Bên cạnh đó các bộ
thu tín hiệu trong CDMA-PON là khá phức tạp và giá thành tương đối cao. Chính
vì những nhược điểm này nên hiện tại CDMA-PON chưa được phát triển rộng rãi.
Tổng kết:
Công nghệ PON ra đời mở ra một tiềm năng lớn cho triển khai các dịch vụ băng
rộng và thay thế dần các hệ thống mạng truy nhập cáp đồng băng thông hẹp và chất
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 29
a)
c)
b)
I
I
I
I
I
O2
O3
O2
O2
O3
lượng thấp. Các mạng PON sử dụng hệ thống thông tin quang có băng thông rộng
tỷ lệ lỗi bít thấp (BER: 10-10÷ 10-12) Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm là giá thành
xây dựng tương đối cao và không triển khai được tại những địa hình phức tạp. Có
nhiều chuẩn PON khác nhau, do vậy trong thực tế tùy vào yêu cầu thực tế mà một
nhà khai thác cần lựa chọn giải pháp cho phù hợp.
1.2.4. Bộ tách/ghép quang và topo trong mạng PON
1.2.4.1.Bộ tách/ghép quang
Một mạng quang thụ động sử dụng một thiết bị thụ động để tách một tín hiệu
quang từ một sợi quang sang một vài sợi quang và ngược lại. Thiết bị này là
Coupler quang. Để đơn giản, một Coupler quang gồm hai sợi nối với nhau. Tỷ số
tách của bộ tách có thể được điều khiển bằng chiều dài của tầng nối và vì thế nó là
hằng số.
Hình 1.9-Cấu hình cơ bản bộ ghép/tách quang
Hình 1.9a có chức năng tách tia vào thành 2 tia ở đầu ra, đây là Coupler Y.Hình
1.9b là Coupler ghép các tín hiệu quang tại hai đầu vào thành một tín hiệu tại đầu
ra. Hình 1.9c vừa ghép vừa tách quang và gọi là Coupler X hoặc Coupler phân
hướng 2x2. Coupler có nhiều hơn hai cổng vào và nhiều hơn hai cổng ra gọi là
Coupler hình sao. Coupler NxN được tạo ra từ nhiều Couper 2x2.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 30
Hình 1.10-Coupler hình sao và phương pháp tạo 1x8 coupler từ Y coupler
Coupler được đặc trưng bởi các thông số sau:
• Tổn hoa tách (split loss): Mức năng lượng ở đầu ra của Coupler so với
năng lượng đầu vào (db). Đối với Coupler 2x2 lý tưởng, giá trị này là 3dB. Hình
1.10 minh hoạ hai mô hình 8x8 Coupler dựa trên 2x2 Coupler. Trong mô hình 4
ngăn (hình a), chỉ 1/6 năng lượng đầu vào được chia ở mỗi đầu ra. Hình (b) đưa ra
mô hình hiệu quả hơn gọi là mạng liên kết mạng đa ngăn. Trong mô hình này mỗi
đầu ra nhận được 1/8 năng lượng đầu vào.
• Tổn hao chèn (insert loss): Năng lượng tổn hao do sự chưa hoàn hảo
của quá trình xử lý. Giá trị này nằm trong khoảng 0,1dB đến 1dB.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 31
• Hệ số định hướng (Directivity): Lượng năng lượng đầu vào bị rò rỉ
từ một cổng đầu vào đến các cổng đầu vào khác. Coupler là thiết bị định hướng cao
với thông số định hướng trong khoảng 40-50dB.
Thông thường, các Coupler được chế tạo chỉ có một cổng vào hoặc một bộ
kết hợp (Combiner). Đôi khi các Coupler 2x2 được chế tạo có tính không đối xứng
cao ( với tỷ số tách là 5/95 hoặc 10/90). Các Coupler loại này được sử dụng để tách
một phần năng lượng tín hiệu, ví dụ với mục đích định lượng. Các thiết bị như thế
này được gọi là “tap coupler”. Bộ tách/ghép quang được sử dụng rộng rãi trong
mạng PON để xây dựng thành 4 topo cơ bản nhất về mạng là : hình cây , vòng , bus
và hình cây & đường tải dự phòng.
1.2.4.2.Topo hình cây
Thông thường trong các mạng đều được xây dựng theo topo hình cây trong đó chỉ
sử dụng 1 đường cáp quang nối trực tiếp từ OLT tới bộ chia. Từ bộ chia, sẽ có một
đường cáp quang kết nối từ mỗi ONU tới mạng. Về nguyên tắc, các mạng đều sử
dụng topo hình cây với kiến trúc bộ chia ghép tầng và trong thực tế, trong một số
mạng chỉ có 1 bộ chia thường được gọi là topo hình sao.
Ưu điểm đầu tiên của kiến trúc mạng này là bộ chia được tập trung tại một điểm
nên dễ dàng xác định được những sự cố của mạng. Ưu điểm thứ hai chính là tất cả
các ONU trong cùng mạng sẽ có chung dự trữ công suất hay nói cách khác là chất
lượng tín hiệu tại các ONU sẽ gần tương tự như nhau. Kiến trúc này cho phép các
ONU được sử dụng chung OLT về cả khả năng xử lý và truyền tải một cách công
bằng đồng thời giúp nhà sản xuất hạ giá thành các thiết bị mạng. Hơn nữa, kết nối
điểm – đa điểm của mạng PON cũng giảm trạng thái tắc nghẽn ở phía OLT so với
kết nối điểm - điểm thông thường. Tuy nhiên, số lượng ONU trong mạng theo topo
này cũng bị giới hạn bởi suy hao của các bộ ghép hình sao và nhu cầu băng thông
của người sử dụng. Bởi vì dung lượng của người sử dụng phải phù hợp với khả
năng cung cấp của đường truyền sau bộ chia nên đó cũng là một lý do hạn chế số
lượng người sử dụng.
Topo hình sao với 1 bộ chia là kiểu topo thường gặp trong thực tế bởi khả năng có
thể chuyển đổi dễ dàng và hiệu quả từ công nghệ băng hẹp (2Mbps cho mỗi khách
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 32
hàng) lên tới mạng quang băng rộng (1Gbps cho mỗi khách hàng). Khi số khách
hàng yêu cầu dịch vụ tăng lên, mạng PON với topo hình sao sẽ được chia nhanh
chóng thành các mạng nhỏ hơn bằng cách thêm bộ chia và OLT trong mạng. Vì
vậy, topo dạng này rất dễ dàng triển khai mở rộng mạng cho nhà cung cấp. Thông
thường, PON hình sao thường sử dụng các bộ ghép/chia quang thụ động hình sao
mở rộng ( passive optical broadcast star coupler) do khả năng cung cấp số lượng
cổng vào hoặc ra một cách linh hoạt của bộ chia này. Nhà cung cấp có thể dễ dàng
phân phối một số lượng cổng phát hữu hạn cho số cổng ra thay đổi (và ngược lại)
hoặc có thể phân phối một số lượng cổng phát và thu thay đổi nếu sử dụng thêm kỹ
thuật WDM (cách này thường có giá thành cao trong thực tế) với bộ chia này.
Nhược điểm của topo hình cây là chỉ có thể sử dụng cho kỹ thuật đa truy nhập
TDMA trong đó các khe thời gian truyền nhận giữa OLT và các ONU được chỉ
định cho mỗi đường kết nối riêng biệt từ mỗi ONU tới mạng để tránh xảy ra xung
đột dữ liệu giữa các ONU khi phát lên OLT thông qua bộ chia. Thông thường, trong
mạng kiểu này việc chỉ định khe thời gian sẽ được cấp phát động cho mỗi ONU khi
liên kết vào mạng. Một điểm yếu khác của topo hình sao là độ tin cậy của mạng
không cao, mỗi khi tổng đài phía nhà cung cấp CO gặp sự cố sẽ gây sự cố cho toàn
mạng. Ngoài ra cần phải kể đến những sự cố khác trong mạng như lỗi tại bộ khuếch
đại, tại bộ truyền nhận, … tại node trong mạng cũng ảnh hưởng tới chất lượng của
toàn mạng. Một lý do dễ dàng nhận thấy nữa là do hạn chế tại các kết nối sau bộ
chia làm cho khách hàng luôn luôn bị hạn chế tốc độ bởi 1 giá trị hằng định dẫn đến
làm giảm tính tận dụng của mạng trong việc phân phối băng thông cho người dùng.
Hình 1.11–Topo hình cây
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 33
1.2.4.3.Topo dạng bus
Topo dạng bus cũng sử dụng 1 cáp quang từ OLT tới khách hàng nên cũng gặp
phải những vấn đề tương tự như topo hình cây ở trên. Mỗi người sử dụng được kết
nối vào mạng thông qua một bộ ghép dây nhánh (tap coupler) và bộ ghép này sẽ
đưa một phần công suất tín hiệu phát từ OLT đi tới người sử dụng. Ưu điểm của
phương pháp này là khả năng tối thiểu hóa số cáp quang cần được sử dụng (nếu
ONU được kết nối trực tiếp tới bộ ghép) và mở rộng mạng một cách linh hoạt, dễ
dàng (khi có thêm ONU mới tham gia vào mạng thì chỉ cần dùng thêm bộ ghép để
kết nối trực tiếp vào mạng). Tuy nhiên, topo này cũng có nhược điểm là : tín hiệu
quang suy hao dần qua mỗi bộ ghép nên ONU ở xa OLT có thể không thu được tín
hiệu do chất lượng tín hiệu quá tồi sau khi đi qua một số lượng nhất định bộ ghép
nhánh. Đồng thời, với topo này sẽ yêu cầu một đường cáp quang có độ dài rất lớn
khi mở rộng trong mạng 2 chiều.
Hình 1.12–Topo dạng bus
1.2.4.4.Topo dạng vòng
Topo dạng vòng được sử dụng chính trong các mạng thành phố lớn bởi khả năng
mềm dẻo trong việc tối ưu hóa các đường truyền. Trong topo dạng vòng, tồn tại 2
đường kết nối từ OLT tới mỗi ONU nên nó có khả năng rất linh hoạt trong việc
thiết lập và bảo trì mạng cáp quang kể cả trong trường hợp cáp quang bị đứt. Tuy
nhiên, nó cũng yêu cầu sử dụng 2 sợi quang tại OLT và những thiết bị phức tạp
khác có khả năng chuyển mạch và truyền nhận tín hiệu theo 2 hướng trong vòng tại
mỗi ONU. Do đó, topo dạng vòng cũng có những nhược điểm tương tự như topo
dạng bus về dự trữ công suất trên đường truyền. Khi tín hiệu quang được truyền qua
mỗi ONU, tín hiệu bị suy hao đáng kể; điều này đã gây ra giới hạn cho khả năng
truyền nhận và số lượng ONU trong topo dạng vòng. Dung lượng của mạng được
chia sẻ một cách mềm dẻo cho các ONU trong mạng nên việc sử dụng 2 cáp quang
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 34
trong mạng vòng cũng không cải thiện được dung lượng của mạng và tất nhiên, số
lượng ONU trong mạng topo dạng vòng cũng không hề lớn hơn trong mạng có topo
dạng bus và hình cây.
Hình 1.13-Topo dạng vòng
1.2.4.5.Topo hình cây kết hợp topo dạng vòng hoặc đường tải phụ
Topo dạng này được sử dụng như 1 loại topo chuẩn cho mạng hình cây nhưng
trong đó sử dụng 2 cáp quang cho OLT nhằm mục đích tăng sự mềm dẻo trong việc
khai thác mạng. Trong trường hợp 1 cáp quang bị đứt thì cáp còn lại vẫn có khả
năng hoạt động trong mạng. Tuy nhiên, trong quá trình thiết lập mạng này, 2 đường
cáp quang được sử dụng cho 2 đường tải khác nhau nhằm mục đích tránh khả năng
xảy ra 2 đường cáp quang bị đứt tại cùng một thời điểm. Các bộ ghép quang hình
sao cũng được sử dụng trong mạng để cung cấp khả năng chuyển mạch một cách
chủ động trong việc lựa chọn đường tải tới OLT cho mỗi ONU tham gia vào mạng
hoặc khả năng cung cấp dòng dữ liệu tăng lên gấp đôi khi sử dụng chuyển mạch tại
mỗi ONU. Như vậy, dung lượng cực đại trên mỗi đường tải trong mạng quang sẽ
được giảm một nửa và do đó, không còn giới hạn số ONU được sử dụng trong
mạng mà vẫn đảm bảo tốc độ truyền nhận ở mỗi cổng tại mỗi ONU tham gia vào
mạng.
Hình 1.14–Topo hình cây với đường tải phụ
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 35
Trong thực tế, việc kết hợp cả 3 topo cơ bản cho phép nhà cung cấp có thể cung
cấp một mạng có khả năng tập trung với mật độ cao nhưng vẫn đảm bảo chất lượng
dịch vụ trong các mạng 2 chiều. Sự kết hợp giữa topo dạng vòng cổ điển và topo
hình cây mang lại khả năng phân phối mềm dẻo và tối ưu trong việc thiết kế mạng
quang trên từng đoạn như trong hình vẽ 1.15. Một phương pháp tiếp cận khác là sự
kết hợp của 2 topo dạng vòng trên mỗi đoạn mạng cung cấp khả năng linh hoạt
trong việc phân phối mạng (hình 1.16). Tuy nhiên, phương pháp này sử dụng những
giao thức quản trị mạng phức tạp và nhiều cáp quang trong quá trình thiết lập mạng.
Hiện nay, có rất nhiều nghiên cứu trong việc thiết lập và xây dựng mạng này.
Hình 1.15–Topo hình cây kết hợp topo dạng vòng
Hình 1.16–Topo dạng vòng kết hợp
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 36
1.2.5. PON MAC layer
Ngoài kiến trúc MAC thông thường trong Ethernet, mạng PON sử dụng một số
giao thức khác trong việc điều khiển lưu lượng mạng và tránh xung đột.
1.2.5.1. Giao thức điều khiển đa điểm MPCP(Multi-Point Control Protocol)
Để hổ trợ việc định vị khe thời gian bởi OLT, giao thức MPCP đang được nhóm
IEEE 802.3ah phát triển. MPCP không xây dựng một cơ chế phân bổ băng tần cụ
thể, mà thay vào đó, nó là một cơ chế hổ trợ thiết lập các thuật toán phân bổ băng
tần khác nhau trong EPON. Giao thức này dựa vào hai bản tin Ethernet: Gate và
Report. Bản tin Gate được gởi từ OLT đến ONU để ấn định một khe thời gian
truyền. Bản tin Report được ONU sử dụng để truyền đạt các thông tin về trạng thái
hiện tại của nó (như mức chiếm dữ của bộ đệm) đến OLT, giúp OLT có thể phân bổ
khe thời gian một cách hợp lý. Cả hai bản tin Gate và Report đều là các khung điều
khiển MAC (loại 88-08) và được xử lý bởi lớp con điều khiển MAC.
Có hai mô hình hoạt động của MPCP: tự khởi tạo và hoạt động bình thường.
Trong mô hình tự khởi tạo được dùng để dò các kết nối ONU mới, nhận biết trễ
Round-trip và địa chỉ MAC của ONU đó. Trong mô hình bình thường được dùng để
phân bổ cơ hội truyền dẫn cho tất cả các ONU được khởi tạo.
Từ nhiều ONU có thể yêu cầu khởi tạo cùng một lúc, mô hình khởi tạo tự
động là một thủ tục dựa vào sự cạnh tranh. Ở lớp cao hơn nó làm việc như sau:
1. OLT chỉ định một khe khởi tạo, một khoảng thời gian mà không có ONU
khởi tạo trước nào được phép truyền. Chiều dài của khe khởi tạo này phải tối thiểu
là: <transmission size> + <maximum round-trip time> - <minimum round-trip
time>; với <transmission size> là chiều dài của cửa sổ truyền mà một ONU không
khởi tạo có thể dùng.
2. OLT gởi một bản tin khởi tạo Gate báo hiệu thời gian bắt đầu của khe
khởi tạo và chiều dài của nó. Trong khi chuyển tiếp bản tin này từ lớp cao hơn đến
lớp MAC, MPCP sẽ gán nhãn thời gian được lấy theo đồng hồ của nó.
3. Chỉ các ONU chưa khởi tạo mới đáp ứng bản tin khởi tạo Gate. Trong lúc
nhận bản tin khởi tạo Gate, một ONU sẽ thiết lập thời gian đồng hồ của nó theo
nhãn thời gian đến trong bản tin khởi tạo Gate.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 37
4. Khi đồng hồ trong ONU đến thời gian bắt đầu của khe thời gian khởi tạo
(cũng được phân phối trong bản tin Gate), ONU sẽ truyền bản tin của chính nó
(khởi tạo Report). Bản tin Report sẽ chứa địa chỉ nguồn của ONU và nhãn thời gian
tượng trưng cho thời gian bên trong của ONU khi bản tin Report được gởi.
5. Khi OLT nhận bản tin Report từ một ONU chưa khởi tạo, nó nhận biết
địa chỉ MAC của nó và thời gian Round-trip. Như được minh họa ở hình 1.17, thời
gian Round-trip của một ONU là thời gian sai biệt giữa thời gian bản tin Report
được nhận ở OLT và nhãn thời gian chứa trong bản tin Report.
Hình 1.17-Thời gian Round-trip
Từ nhiều ONU chưa khởi tạo, có thể đáp ứng cùng bản tin khởi tạo Gate, bản tin
Report có thể xung đột. Trong trường hợp đó, bản tin Report của ONU bị xung đột
sẽ không thiết lập bất kỳ khe nào cho hoạt động bình thường của nó. Nếu như ONU
không nhận được khe thời gian trong khoảng thời gian nào đó, nó sẽ kết luận rằng
sự xung đột đã xãy ra và nó sẽ thử khởi tạo lại sau khi bỏ qua một số bản tin khởi
tạo Gate ngẫu nhiên. Số bản tin bỏ được chọn ngẫu nhiên từ một khoảng thời gian
gấp đôi sau mỗi lần xung đột.
Dưới đây chúng ta mô tả hoạt động bình thường của MPCP:
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 38
1. Từ lớp cao hơn (MAC control client), MPCP trong OLT đưa ra yêu cầu
để truyền bản tin Gate đến một ONU cụ thể với các thông tin như sau: thời điểm
ONU bắt đầu truyền dẫn và thời gian của quá trình truyền dẫn (hình 1.18).
Hình 1.18-Giao thức MPCP-hoạt động của bản tin Gate
2 Trong lớp MPCP (của cả OLT và ONU) duy trì một đồng hồ. Trong khi
truyền bản tin Gate từ lớp cao hơn đến lớp MAC, MPCP sẽ gán vào bản tin này
nhãn thời gian được lấy theo đồng hồ của nó.
3. Trong khi tiếp nhận bản tin Gate có địa chỉ MAC phù hợp (địa chỉ của
các bản tin Gate đều là duy nhất), ONU sẽ ghi lên các thanh ghi trong nó thời gian
bắt đầu truyền và khoảng thời gian truyền. ONU sẽ cập nhật đồng hồ của nó theo
thời gian lưu trên nhãn của bản tin Gate nhận được. Nếu sự sai biệt đã vượt quá
ngưỡng đã được định trước thì ONU sẽ cho rằng, nó đã mất sự đồng bộ và sẽ tự
chuyển vào mode chưa khởi tạo. Ở mode này, ONU không được phép truyền. Nó sẽ
chờ đến bản tin Gate khởi tạo tiếp theo để khởi tạo lại.
4. Nếu thời gian của bản tin Gate được nhận gần giống với thời gian được
lưu trên nhãn của bản tin Gate, ONU sẽ cập nhật đồng hồ của nó theo nhãn thời
gian. Khi đồng hồ trong ONU chỉ đến thời điểm bắt đầu của khe thời gian truyền
dẫn, ONU sẽ bắt đầu phiên truyền dẫn. Quá trình truyền dẫn này có thể chứa nhiều
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 39
khung Ethernet. ONU sẽ đảm bảo rằng không có khung nào bị truyền gián đoạn.
Nếu phần còn lại của khe thời gian không đủ cho khung tiếp theo thì khung này sẽ
được để lại cho khe thời gian truyền dẫn tiếp theo và để trống một phần không sử
dụng trong khe thời gian hiện tại.
Bản tin Report sẽ được ONU gởi đi trong cửa sổ truyền dẫn gán cho nó cùng
với các khung dữ liệu. Các bản tin Report có thể được gởi một cách tự động hay
theo yêu cầu của OLT. Các bản tin Report được tạo ra ở lớp trên lớp điều khiển
MAC (MAC Control Client) và được gán nhãn thời gian tại lớp điều khiển MAC
(Hình 1.19). Thông thường Report sẽ chứa độ dài yêu cầu cho khe thời gian tiếp
theo dựa trên độ dài hàng đợi của ONU. Khi yêu cầu một khe thời gian, ONU cũng
có tính đến cả các phần mào đầu bản tin, đó là các khung mào đầu 64 bit và khung
mào đầu IFG 96 bit được ghép vào trong khung dữ liệu.
Hình 1.19-Giao thức MPCP-hoạt động của bản tin Report
Khi bản tin Report đã được gán nhãn thời gian đến OLT, nó sẽ đi qua lớp MAC
(lớp này chịu trách nhiệm phân bổ băng tần). Ngoài ra, OLT cũng sẽ tính lại chu
trình đi và về với mỗi nguồn ONU như trong hình 1.19. Sẽ có một số chênh lệch
nhỏ của RTT mới và RTT được tính từ trước bắt nguồn từ sự thay đổi trong chiết
suất của sợi quang do nhiệt độ thay đổi. Nếu sự chênh lệch này là lớn thì OLT sẽ
được cảnh báo ONU đã mất đồng bộ và OLT sẽ không cấp phiên truyền dẫn cho
ONU cho đến khi nó được khởi tạo lại.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 40
Hiện nay giao thức MPCP vẫn đang tiếp tục được xây dựng và phát triển bởi
nhóm 802.3ah của IEEE. Đây là nhóm có nhiệm vụ phát triển và đưa ra các giải
pháp Ethernet cho các thuê bao của mạng truy nhập.
1.2.5.2. PON với kiến trúc IEEE 802
Kiến trúc IEEE 802 định nghĩa hai phương thức: Share Medium và song công.
Trong phuơng thức chia sẽ trung gian (Share Medium), tất cả các trạm được kết nối
đến miền truy nhập đơn, ở đó phần lớn một trạm có thể phát tại một lúc và tất cả
các trạm có thể nhận bất cứ lúc nào. Trong phương thức song công, đó là sự kết nối
điểm-điểm kết nối hai trạm và cả hai trạm có thể phát và nhận đồng thời. Dựa vào
định nghĩa đó, các cầu không bao giờ chuyển tiếp khung quay trở lại cổng vào của
nó. Nói khác, nó cho rằng tất cả các trạm được kết nối đến cùng một cổng của cầu
và có thể truyền thông với nhau mà không cần thông qua cầu. Phương thức này đã
tạo ra khả năng các người dùng được kết nối đến các ONU khác nhau trong cùng
mạng PON và có thể truyền thông với nhau mà dữ liệu không cần xử lý ở lớp 3
hoặc lớp cao hơn.
Point to Point Emulation
Trong mô hình này, OLT phải có N cổng MAC, một cổng cho một ONU( hình
1.20). Khi một khung được gửi xuống (từ OLT đến ONU), lớp con PtPE trong OLT
sẽ chèn LinkID kết hợp với cổng MAC cụ thể vào khung dữ liệu. Các khung sẽ
được chia sẽ cho từng ONU nhưng chỉ một lớp MAC của nó. Ở lớp MAC của các
ONU còn lại sẽ không nhận được khung này. Trong khả năng này, nó sẽ xuất hiện
nếu chỉ khi khung được gửi theo kết nối PtP chỉ cho một ONU.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 41
Chèn LinkID kết hợp với cổng
MAC
Chấp nhận khung nếu LinkID phù
hợp
Từ chối khung nếu LinkID không phù
hợp
Tách khung theo cổng
trong LinkID
Chèn LinkID được ấn định
cho ONU
Hình 1.20-Hướng xuống trong PtPE
Ở hướng lên, ONU sẽ chèn LinkID được ấn định của nó vào mào đầu của mỗi
khung được chuyển. Lớp con PtPE trong OLT sẽ tách khung để nhận biết cổng
MAC chính xác dựa vào LinkID duy nhất cho mỗi ONU.(hình 1.21).
Hình 1.21-Hướng lên trong PtPE
Cấu hình PtPE thích hợp với cầu khi mỗi ONU được kết nối đến một cổng độc
lập của cầu. Cầu được đặt trong OLT sẽ chuyển tiếp lưu lượng vào trong ONU giữa
các cổng của nó.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 42
Hình 1.22-Cầu giữa các ONU trong PtPE
Share Medium Emulation
Trong SME, bất kỳ một Node nào (OLT hay ONU) sẽ chuyển khung dữ liệu và sẽ
được nhận ở tất cả các Node (OLT và ONU). Trong hướng xuống, OLT sẽ chèn
một LinkID quảng bá mà mọi ONU đều chấp nhận (hình 1.23). Để đảm bảo hoạt
động Share Medium cho hướng lên, lớp con SME trong OLT phải nhản ánh tất cả
các khung trở lại hướng xuống để tất cả các ONU nhận chính khung dữ liệu của nó
thì lớp con SME ở ONU chỉ thừa nhận khung nếu LinkID của khung đó khác với
LinkID của nó.
Hình 1.23-Hướng truyền xuống trong SME
Chèn LinkID quảng bá
Chấp nhận tất cả các khung ngoại trừ
khung của nó
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 43
Chấp nhận tất cả các khung và phản hồi lại
hướng xuống
Khi truyền khung, chèn LinkID
Khi nhận khung, từ chối LinkID của chính nó
Hình 1.24-Hướng truyền lên trong SME
SME chỉ yêu cầu một cổng MAC trong OLT. Chức năng vật lý của lớp này (lớp
con SME) là cung cấp truyền thông ONU đến ONU, không cần cầu liên kết.
Bằng sự kết hợp với chuẩn 802 cũ, mạng PON mở ra một hướng đi mới cho thế
hệ mạng quang thụ động. Mạng PON sẽ sử dụng kết hợp 2 mô hình mạng điểm-
điểm và điểm-đa điểm nhằm tối ưu hóa việc truyền tải dữ liệu và các dịch vụ video
trong thời gian thực với chất lượng cao.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 44
Chương II : KIẾN TRÚC BỘ THU-PHÁT TRONG MẠNG
PON
2.1.Đặc điểm chung
Bộ thu phát quang chiếm vai trò quan trọng nhất trong hệ thống thông tin quang
hiện nay bởi chúng thực hiện nhiệm vụ cơ bản nhất trong mạng quang là biến đổi
tín hiệu quang thành tín hiệu điện. Các bộ thu phát quang sử dụng laser bán dẫn và
thiết bị nhận được kết hợp trong một linh kiện tích hợp đã làm giảm giá thành thiết
bị mang lại ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc truyền nhận tín hiệu tương tự và
số thông qua sợi quang. Transceiver (là thuật ngữ kết hợp của transmitter và
receiver) được xem là thành phần chính làm giá thành của việc lắp đặt mạng quang
tăng lên khá cao. Chính vì vậy, trên thế giới có rất nhiều nghiên cứu để thiết kế bộ
thu-phát có giá thành rẻ, hiệu suất cao và gọn nhẹ, dễ dàng sử dụng trong thực tế.
Cáp quang đã được biết đến từ những năm 1990. Ban đầu, mạng sử dụng cáp
quang chỉ có tốc độ khoảng 100Mbps. Sau đó, mạng này được nâng cấp có thể đạt
tới tốc độ từ 150-600 Mbps dựa vào kiến trúc SDH. Sau đó, kiến trúc mạng sử dụng
các gói ATM đã được thay thế mạng Ethernet trước đó nhằm nâng cao tốc độ của
mạng. Từ đó, chuẩn đầu tiên cho mạng PON là G.893 được ITU-T đưa ra năm
1998. Đồng thời, hệ thống mạng PON tốc độ 100Mbps đã được phát triển và đưa
vào sử dụng trong thương mại nhưng chỉ trong một số vùng giới hạn và giá thành
khá cao. Trong khoảng thời gian 3-4 năm sau, tốc độ mạng PON được cải thiện lên
tới hơn 1Gbps và ủy ban IEEE đã đưa ra chuẩn 802.3 ah (chuẩn EPON) vào tháng 6
năm 2004. Một vài nhà cung cấp tại Nhật Bản như NTT đã đề xuất một hệ thống
với chuẩn GPON dành cho các ứng dụng thực tế. Cùng trong thời gian này, ITU-T
đưa ra chuẩn GPON với tốc độ luồng lên 1,244 Gbps và tốc độ luồng xuống lên
tới 2,488 Gbps. Các bộ thu phát quang tuân theo những chuẩn này được đưa ra
thành các chip và các module cùng với sự phát triển của các thiết bị truyền tín hiệu
quang đã nâng cao tốc độ của các ứng dụng trong mạng FTTH.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 45
2.1.1.Yêu cầu đối với mạng PON
Bảng 2.1 dưới đây đưa ra tỉ số chia và dự trữ công suất cho từng kiến trúc mạng
PON ở 3 chuẩn khác nhau. BPON có thể cung cấp từ 16 đến 32 ONU và khả năng
phân phối băng thông linh hoạt. Cả 2 mạng BPON và GPON đều tuân thủ theo 3
lớp A, B, C của chuẩn G.982 của ITU-T với dự trữ công suất lần lượt là 20, 25, 30
dB giữa OLT và ONU. GPON được nâng cấp từ BPON với tốc độ cao hơn có thể
sử dụng chung cho đến 128 node. Đồng thời, GPON cho phép tỉ số chia cao hơn
mang BPON khá nhiều tức là có thể phục vụ số lượng thuê bao cao hơn so với
BPON rất nhiều nhưng nó cũng bị hạn chế bởi dự trữ công suất.
Chuẩn 802.3 ah cũng xác định rõ khoảng cách truyền nhận chỉ từ 10-20 km. Lớp
vật lý cũng sử dụng chuẩn 1000BASE-TX10 hoặc 1000BASE-TX20. EPON có thể
cung cấp tối thiểu 16 bộ chia quang chỉ cần hiệu suất có thể vượt qua một giá trị
giới hạn chấp nhận được, tỉ số chia cũng không được xác định rõ ràng bởi nó phụ
thuộc chính vào suy hao của cáp quang và khả năng thiết bị lớp vật lý trong thực tế.
Trong thực tế, mạng EPON có thể cung cấp tỉ số chia 1:32 hoặc 1: 64 tùy thuộc vào
dự trữ công suất trong thực tế.
Bảng 2.1-Dự trữ công suất [6]
Dự trữ công suất quang trong từng được quyết định bởi các nhà cung cấp khác
nhau do chúng phụ thuộc trực tiếp vào các linh kiện tích cực của nhà sản xuất như
laser, bộ thu và PON chip. Thông thường các thiết bị trong mạng BPON sử dụng
theo chuẩn lớp B nhưng một vài tuyến truyền dẫn có độ dài 20km trong thực tế yêu
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 46
cầu dự trữ công suất cần thiết cao hơn. Chính điều đó làm cho một số thiết bị tích
cực trong thực tế phải có dự trữ công suất lên tới 26,5dB; nhờ vậy làm tăng khả
năng ghép với các thiết bị khác trong mạng, tăng tỉ số chia của mạng BPON đồng
thời cho phép mạng có khả năng chấp nhận dự trữ công suất là 28dB. Do đó, lớp B+
được đưa ra trong chuẩn G.982.
Với chuẩn G.982 lớp A thường được sử dụng cho các ứng dụng của mạng FTTC
thì chuẩn G.982 lớp B và B+ được sử dụng trong mạng FTTP ngày nay với chất
lượng và tỉ số chia tốt nhất. Hơn nữa, mặc dù chuẩn lớp B+ có chất lượng tốt hơn
nhưng nó không có giá thành cao như mạng tuân theo chuẩn lớp C (cung cấp chất
lượng mạng có dự trữ công suất cao hơn) nhờ các IC có độ nhạy cao và tạp âm nhỏ.
Trong thực tế các nhà cung cấp mạng thường sử dụng chuẩn B+ để cung cấp mạng
cho thuê bao sử dụng. Trong tương lai, các nhà cung cấp sẽ đưa tới những thiết bị
có thể sử dụng cho tuyến truyền dẫn khoảng cách xa hơn (từ 30-40km) với tỉ số
chia lên tới 1:128 như chuẩn lớp C.
2.1.2.Lớp vật lý mạng PON
Đặc điểm lớp vật lý trong mạng phụ thuộc trực tiếp vào tính chất vật lý của cơ sở
hạ tầng mạng mà cụ thể trong mạng PON là khả năng biến đổi tín hiệu quang-điện
và ngược lại, khả năng khôi phục định thời cho xung clock và dữ liệu được truyền
trong mạng. Lớp vật lý sẽ trực tiếp mang dòng dữ liệu nhận được truyền tải lên các
lớp trên và cũng chịu trách nhiệm biến đổi dữ liệu từ các lớp trên chuyển tới thành
các tín hiệu quang để truyền đi. Vì vậy, đặc điểm vật lý của mạng PON sẽ quyết
định bởi công suất phát, độ nhạy thu cho từng mạng với dự trữ công suất và tốc độ
truyền tải khác nhau. Bảng 2.2 dưới đây xác định đặc điểm của lớp vật lý trong
mạng BPON theo chuẩn G.982.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 47
Bảng 2.2-Tính chất lớp vật lý của mạng BPON [7]
Sau khi đưa ra chuẩn BPON, mạng GPON được đề xuất để thay thế BPON bởi
khả năng truyền tải tốc độ cao. Trong khi GPON được dùng để phục vụ tất cả các
dịch vụ khác nhau thì mục đích thiết kế mạng EPON chỉ dành để truyền tải các gói
dữ liệu trong mạng Ethernet. ITU-T đã cố gắng đưa ra một chuẩn chung cho lớp vật
lý mạng EPON nhưng bởi tính chất khác nhau giữa 2 mạng này nên đặc điểm lớp
vật lý của EPON và GPON có sự khác biệt theo bảng 2.3.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 48
Bảng 2.3-Lớp vật lý mạng EPON và GPON [8]
2.1.3.Định thời cho chế độ burst-mode trong mạng PON
Truyền tải chế độ burst-mode trong mạng PON theo hướng lên yêu cầu định thời
rất nghiêm ngặt giữa OLT và ONU. Hình 2.1 dưới đây minh họa định thời cho chế
độ burst-mode của lớp vật lý mạng PON với dòng dữ liệu tuyến lên phát ra từ ONU
tới OLT.
Kỹ thuật đa truy nhập và khả năng truyền nhận chế độ burst-mode yêu cầu phần
phát của ONU cần phải truyền đi tín hiệu định thời mở đầu trong khe thời gian
được chỉ định bởi lớp MAC; nói cách khác là công suất tín hiệu laser và tỉ số phân
biệt mức tín hiệu cần phải ổn định trong khoảng thời gian này đồng thời không thay
đổi trước khi khe thời gian hoàn thành công việc. Trong suốt các khe thời gian chỉ
định cho các ONU, phần phát của mỗi ONU phải được tắt hoặc không được truyền
đi tín hiệu quang; nếu không nó sẽ gây ra nhiễu xuyên kênh và ảnh hưởng tới dòng
tín hiệu tuyến lên. Điều này yêu cầu các chuyển mạch phía phát của ONU phải có
thời gian chuyển mạch nhanh (thông thường có thời gian lên và xuống của tín hiệu
trong khoảng dưới ns) sau khi bật hoặc tắt nguồn hay khi bắt đầu tiến hành kết nối
với mạng.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 49
Hình 2.1-Định thời cho chế độ burst mode [9]
Tóm lại, có 2 yêu cầu cơ bản cho phần phát của ONU là : có thời gian chuyển
mạch và khởi động nhanh bởi nó chiếm vai trò rất quan trọng đối với thiết bị có tỉ
số chia cao (khả năng nhanh chóng khôi phục lại kết nối sau khi có lỗi xảy ra trong
mạng chịu ảnh hưởng rất lớn của số lượng ONU có trong mạng), có khả năng
nhanh chóng phát hiện sự trôi của tín hiệu trong mạng (điều này rất quan trong khi
cần truyền tải những gói dữ liệu lớn chiếm khoảng thời gian khá dài ở trong mạng).
Phần thu của OLT phải có độ nhạy thu cao (phát hiện những lỗi trong mạng do sự
thay đổi nhỏ của công suất tín hiệu phát), dải động lớn và đáp ứng nhanh. Thông
thường, mỗi ONU có suy hao truyền dẫn khác nhau tới OLT do khoảng cách khác
nhau của các ONU tới OLT; bởi vậy, OLT cần phải nhận biết nhanh chóng các tín
hiệu burst có biến thiên về biên độ và pha rất lớn ở trong mạng. Trong trường hợp
xấu nhất xảy ra là khi một tín hiệu burst có biên độ rất thấp theo sau là tín hiệu burst
với biên độ lớn hơn rất nhiều thì OLT cần phải nhanh chóng xác định sự biến thiên
giữa biên độ 2 tín hiệu với thời gian xác lập rất ngắn.
Bảng 2.4 dưới đây tổng kết định thời trong mạng BPON, GPON và EPON. Như
bảng dưới đây, mạng BPON và GPON có yêu cầu định thời rất nghiêm ngặt. Trong
mạng BPON, các khung dữ liệu tuyến lên gồm 53 khe thời gian, mỗi khung gồm 3
byte PLP và 1 byte CRC đặt ở phần đầu mỗi khung. Khi 2 khe thời gian liên tục
được cấp phát cho ONU khác nhau thì trong thời gian truyền 4 byte này (chiếm
khoảng 205.8 ns) đủ thời gian để làm tắt laser phát ở ONU đầu tiên , bật laser phát
tại ONU thứ 2, thực hiện khuếch đại và đồng bộ xung clock ở OLT. GPON có các
tham số yêu cầu định thời chặt chẽ hơn. Ví dụ, trong mạng GPON với tốc độ
1,244Gbps chỉ cần dùng 32 bit trong khoảng thời gian bảo vệ để thực hiện quá trình
bật và tắt laser, 44 bit PLP được chỉ định cho việc điều khiển khuếch đại và đồng
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 50
bộ xung clock phía thu. Bảng 2.5 liệt kê các đặc trưng cơ bản của chuẩn GPON lớp
B dùng cho lớp vật lý PMD (Physical Medium Dependant) trong tuyến lên do ITU-
T đề xuất trong chuẩn G984.2.
Bảng 2.4-Định thời chế độ burst mode cho GPON và EPON [8,10]
Trong rất nhiều trường hợp, dải động của tín hiệu tới từ rất nhiều các ONU khác
nhau yêu cầu thời gian thiết lập khá dài so với khoảng thời gian bảo vệ được chỉ
định trước. Để giảm thời gian điều chỉnh dải khuếch đại cần thiết thì trong mạng
BPON và GPON thực hiện phương pháp PLM (Power Leveling Mechanism) mà
theo phương pháp này, OLT sẽ hướng dẫn các ONU khác nhau tự điều chỉnh công
suất phát của bản thân nó. Vì vậy, mức tín hiệu thu được tại OLT của các ONU
khác nhau sẽ gần giống nhau không cần phải điều chỉnh khuếch đại và thời gian
thiết lập.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 51
Bảng 2.5-Tham số cơ bản cho chuẩn GPON lớp B cho tầng PMD [8]
Bảng 2.6 liệt kê tất cả các tham số chính của giao tiếp quang PMD và đặc điểm
tín hiệu và định thời của tầng vật lý trong mạng EPON tuyến lên với khoảng cách
truyền dẫn là 20km :
1. Laser Fabry- Perot được giả thiết sử dụng trong mạng này. Giá trị của độ
rộng phổ cho phép được liệt kê trong chuẩn 802.3ah.
2. Mạng phân phối quang ODN : PX10 (0.5-10km, 5-20dB); PX20 (0.5-20km,
5-24dB)
3. Trong trường hợp tất cả các tham số trong mạng ở tình trạng xấu nhất thì tán
xạ đơn sắc trong mạng cần phải có giá trị dưới 1,5dB. Tán xạ đơn sắc của
mạng là một thành phần quan trọng của tham số TDP (Transmit and
Dispersion Penalty).
4. Dải động của phía thu được liệt kê theo giá trị ngưỡng trong từng trường hợp
Tuy nhiên, mạng EPON cũng có nhiều đặc điểm khác biệt so với 2 mạng trên tại
tầng vật lý. Ban đầu theo chuẩn 802.3, có rất nhiều các giải pháp khác nhau cho
việc định thời chế độ burst mode như việc sử dụng laser có khoảng thời gian thiết
lập ngắn, sử dụng mạch tự điều chỉnh khuếch đại AGC (Auto-gain Control) và
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 52
mạch khôi phục xung clock cùng dữ liệu CDR (Clock Data Recovery) tương tự như
trong mạng GPON. Sau khi phân tích và thử nghiệm, chuẩn 802.3 xác định các
tham số cố định về định thời như sau : thời gian bật laser là 512 ns, thờigian tắt
laser là 512 ns, thời gian thiết lập của phía thu dưới 400ns. Do các thiết bị ONU là
những thiết bị được sản xuất hàng loạt nên nó cần phải được thiết kế một cách đơn
giản và chi phí thấp nhất. Do đó, các thành phần của PMD phải được sản xuất với
số lượng lớn và không cần phải sử dụng bất cứ một giao tiếp số nào khác đồng thời
cần có thời gian bật/tắt laser ổn định. Ngược lại với ONU, OLT là thiết bị có giá
thành cao nên nó chỉ là thiết bị đơn nhất được sử dụng ở trong từng mạng cụ thể
nên nó không cần phải có các giá trị định thời xác định. Trong mạng thực tế, OLT
được phép tự điều chỉnh các đặc điểm phần thu của nó (giá trị thiết lập phía thu,…).
Bảng 2.6-Các tham số PMD chính trong mạng EPON [11]
Đặc điểm định thời là đặc tính kỹ thuật quan trọng quyết định khả năng khai thác
và mở rộng mạng EPON trong thực tế. Hiện nay có rất nhiều hãng cung cấp thiết bị
quang sử dụng trong mạng EPON nên hiệu suất và số lượng các bộ thu-phát trong
mạng EPON ngày càng cao với giá thành hạ thấp. Trong thời gian này, các nhà
cung cấp đang tiến hành xây dựng các thiết bị mạng GPON dựa trên các yêu cầu
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 53
theo chuẩn của ITU-T. Do đặc điểm định thời chặt chẽ và dải động rất rộng nên tính
chất kỹ thuật của mạng GPON chạy chế độ burst mode rất phức tạp so với mạng
BPON và EPON nên hiện nay mới chỉ có vài chip OLT dùng cho chuẩn GPON
1,244 Gbps được bán trên thị trường.
2.2. Kiến trúc bộ thu-phát trong mạng
Các bộ thu-phát trong mạng PON được phân chia thành các loại khác nhau theo
bước sóng, tốc độ truyền dữ liệu, giao tiếp quang-điện, dải nhiệt độ hoạt động,…
Các nhà sản xuất cung cấp các thiết bị này bắt đầu từ việc xây dựng các linh kiện
rời rạc cho tới việc tổ hợp chúng lại trên một chip bán dẫn hoặc chế tạo thành các
module. Hình 2.2 dưới đây minh họa một số các bộ thu-phát được sử dụng trong
thực tế các mạng thông tin quang hiện nay. Thông thường, kiến trúc các bộ thu-phát
đều dựa trên các chip quang điện tử rời rạc với các thành phần được đóng gói theo
chuẩn sử dụng trong công nghiệp. Bởi vì giá thành của các bộ thu-phát này khá cao
nên việc sản xuất hàng loạt vẫn là yêu cầu bức thiết cần được giải quyết.
Hình 2.2–Một vài bộ thu-phát sử dụng trong mạng quang
Bộ thu-phát trong mạng quang là các thiết bị truyền-nhận song công sử dụng
bước sóng khác nhau cho việc phát và thu tín hiệu quang giữa OLT tại phía nhà
cung cấp và ONU ở phía thuê bao sử dụng. Hiện nay, có 2 chuẩn chính cho bộ thu-
phát là : thiết bị diplexer và triplexer. Với bộ thu-phát kiểu diplexer, bước sóng sử
dụng theo chuẩn dùng trong công nghiệp với 1310nm cho dòng dữ liệu tuyến lên và
1490nm cho dòng dữ liệu tuyến xuống. Với thiết bị dạng triplexer, bước sóng
1550nm được chỉ định cho việc phát quảng bá tín hiệu video tương tự cho dòng dữ
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 54
liệu hướng xuống. Điều đó cũng có nghĩa là tín hiệu video số được truyền trên bước
sóng 1490nm ở tuyến xuống qua công nghệ IP.
Để nhanh chóng phát triển FTTH, giá thành của các bộ thu-phát quang cần phải
được giảm xuống một cách hợp lý; cụ thể là trong mạng FTTH thì giá thành của
mạng quyết định chủ yếu bởi giá thành của thiết bị ONU còn thiết bị OLT tuy có
giá thành cao nhưng nó được chia sẻ bởi rất nhiều người sử dụng ở trong mạng. Bởi
vậy, giá thành bộ thu-phát ở phía ONU chiếm vai trò quan trọng trong việc hạ chi
phí sử dụng mạng. Hiện nay, trong công nghệ mạng PON tồn tại rất nhiều thách
thức về mặt kỹ thuật cho việc thiết kế các bộ thu-phát bởi một số lý do chính sau :
1. OLT có công suất quang phát ra lớn và có độ nhạy cao để bù lại suy hao của
bộ chia và đường truyền cáp quang kết nối từ nhà cung cấp tới người sử
dụng.
2. Kỹ thuật truyền tín hiệu quang chế độ burst-mode dùng cho dòng dữ liệu lên.
3. Hạ giá thành đóng gói các thiết bị quang
4. Tích hợp các chức năng số và tương tự trên một IC.
2.2.1. Sơ đồ khối của ONU/OLT
Hình 2.3 dưới đây minh họa sơ đồ khối của bộ thu-phát sử dụng trong mạng PON
trong kiến trúc lớp vật lý trên một chip cho cả 2 chế độ burst-mode và chế độ truyền
nhận liên tục. Đây là những khối cơ bản nhất trong kiến trúc bộ thu, phát của mạng
PON. Trong sơ đồ khối, bên phía ONU gồm bộ thu dòng dữ liệu tuyến xuống (Rx)
và bộ phát dòng dữ liệu tuyến lên (Tx) còn bên phía OLT thì ngược lại Tx của dòng
dữ liệu tuyến xuống và Rx của dòng dữ liệu tuyến lên. Bộ phát dòng dữ liệu tuyến
lên gồm bộ điều khiển laser burst-mode và một laser Fabry- Perot trong khối phát
tín hiệu quang TOSA (Transmit Optical Sub-Assembly). Bộ thu dữ liệu tuyến
xuống gồm một diode PIN hoặc APD cùng bộ khuếch đại truyền trở kháng TIA
(Transimpedance Amplifier) trong khối nhận tín hiệu quang ROSA (Receive
Optical Sub-Assembly), một bộ khuếch đại giới hạn nhằm mục đích khuếch đại tín
hiệu điện sau khối TIA tới giá trị đủ lớn để khối khôi phục dữ liệu CDR có thể khôi
phục lại tín hiệu xung clock và dữ liệu được phát đi. Trong cả hai trường hợp của
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 55
ONU và OLT, bộ thu và phát cùng được kết hợp trên một đường truyền cáp quang
thông qua một bộ ghép WDM.
Hình 2.3–Sơ đồ khối kiến trúc thu-phát trong mạng PON
Có 3 loại chip chạy chế độ burst-mode chính được xem như là thiết bị chủ chốt
trong mạng PON để truyền tín hiệu quang tuyến lên theo chế độ burst-mode là :
BM-LDD (Burst-mode Laser Diode Driver) với khả năng điều khiển công suất
nhanh và chính xác; đầu thu PIN và APD/TIA có độ nhạy thu cao và dải thông rộng
kết hợp với bộ tiền khuếch đại bên phía đầu thu; BM-CDR (Burst-mode Clock and
Data Recovery) với khả năng nhanh chóng khôi phục lại dòng dữ liệu nhận được.
Những chipset này trong mạng PON là thành phần quan trọng quyết định hiệu suất
và chất lượng hoạt động của hệ thống.
Với kiến trúc bộ thu-phát như hình 2.3, các khối bộ thu-phát được nhóm lại thành
2 khối chính là khối xử lý tín hiệu quang và khối xử lý tín hiệu điện. Khối xử lý tín
hiệu quang gồm LD (Laser Diode) và PD (Photodiode) dạng TO-CAN (như hình
2.10), bộ lọc WDM được gọi là bộ xử lý tín hiệu quang 2 chiều BOSA (Bidirection
Optical Sub-Assembly). Bộ lọc WDM được đặt nghiêng 450 với ánh sáng tới để
tách hoặc ghép tín hiệu tuyến lên 1310 nm hoặc tín hiệu tuyến xuống 1490 nm
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 56
(1550 nm) như hình 2.12. Khối xử lý tín hiệu điện gồm các IC tương tự xử lý tín
hiệu đầu vào. Trong xu hướng hiện nay, các IC này được tích hợp trên cùng một
chip với bộ giới hạn khuếch đại và bộ điều khiển laser chế độ “burst mode”. Sự tích
hợp cao hơn với các khối CDR và khối chức năng truyền nhận tín hiệu dị bộ SerDes
(Serializer/Deserializer) với bộ vi xử lý PON MAC đang được thực hiện. Hình dưới
đây là sơ đồ khối của một IC điều khiển MAC tích hợp với SerDes.
Hình 2.4-Sơ đồ khối IC MAC Control
2.2.2. Thiết bị thu và phát tín hiệu quang
2.2.2.1.Thiết bị phát quang
Trong điều kiện thông thường, hầu hết các vật liệu đều hấp thụ ánh sáng hơn là
phát xạ ánh sáng. Quá trình hấp thụ liên quan tới việc chuyển đổi mức năng lượng
từ trạng thái nền tới trạng thái kích thích của điện tử. Khi photon tới, điện tử sẽ hấp
thụ năng lượng photon để chuyển mức năng lượng và quá trình hấp thụ xảy ra. Quá
trình phát xạ là quá trình xảy ra hoàn toàn ngược lại, điện tử từ trạng thái kích thích
chuyển về trạng thái nền sẽ phát xạ ra photon có năng lượng bằng hiệu 2 mức năng
lượng trên. Quá trình phát xạ gồm 2 loại : phát xạ kích thích và phát xạ tự phát.
Trong trường hợp phát xạ tự phát, điện tử chuyển mức năng lượng một cách ngẫu
nhiên từ trạng thái kích thích trở về trạng thái nền và các photon phát xạ một cách
ngẫu nhiên, không có một sự liên hệ về pha nào giữa chúng. Đối với quá trình phát
xạ kích thích, tất cả các photon phát xạ đều có tính chất (về năng lượng , tần số,
pha, hướng) tương tự như nhau. Hiện nay, 2 linh kiện phát quang chính được sử
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 57
dụng là LED và laser; trong đó, quá trình phát xạ của LED là phát xạ tự phát còn
laser là phát xạ kích thích.
2.2.2.1.1.LED (Light Emitting Diode)
Cấu trúc của LED là một tiếp xúc p-n đồng nhất trên một vật liệu. Quá trình phát
xạ tự phát xảy ra khi chuyển tiếp p-n được phân cực thuận, điện tử và lỗ trống được
tiêm vào vùng hoạt tính và tái hợp lại. Ngoài quá trình tái hợp phát xạ của cặp điện
tử-lỗ trống trong vùng hoạt tính tạo thành photon (ánh sáng), cặp điện tử- lỗ trống
có khả năng tái hợp không phát xạ. Quá trình tái hợp không phát xạ bao gồm sự tái
hợp xảy ra tại các bẫy điện tích (do những khiếm khuyết trong quá trình làm mẫu) ,
tái hợp trên bề mặt vật liệu và tái hợp Auger. Trong quá trình tái hợp Auger, năng
lượng sinh ra từ cặp điện tử-lỗ trống tạo thành động năng cho điện tử hoặc lỗ trống
khác mà không tạo thành photon. Quá trình tái hợp Auger đặc biệt xảy ra mạnh tại
vùng bước sóng từ 1,3μm tới 1,6μm do rào thế tại vùng hoạt tính khá nhỏ. Do LED
phát xạ tự phát nên nó có phổ phát xạ khá rộng (30-60 nm) và góc phát xạ khá lớn.
Với một dòng tiêm I cho trước, tại trạng thái cân bằng, tốc độ tái hợp (phát xạ và
không phát xạ) của cặp điện tử lỗ trống là I/q. Hiệu suất lượng tử nội được quyết
định bởi số lượng tái hợp phát xạ của cặp điện tử-lỗ trống tạo ra. Công suất quang
nội được cho bởi công thức :
[2.1]
Trong đó : là hiệu suất lượng tử nội, là năng lượng của photon phát xạ, q là
điện tích của điện tử.
Trong số photon phát xạ chỉ có một phần thoát ra từ linh kiện được ghép vào sợi
quang. Bởi vậy, hiệu suất lượng tử ngoại đặc trưng cho phần photon thoát ra
khỏi cấu trúc được ghép vào sợi quang. Công suất phát xạ thực là :
[2.2]
Do góc phát xạ của LED khá rộng nên thông thường công suất ghép vào sợi
quang của LED khá thấp (khoảng 100μW) mặc dù công suất quang nội có thể lên
tới 10mW.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 58
Hình 2.5-Đặc tính của LED : a)Đường cong P-I của LED tại một dải nhiệt độ
b) Phổ phát xạ của LED 1.3μm
Một thông số thường được sử dụng để đánh giá đặc tính của LED là đáp ứng của
LED RLED được xác định bởi tỉ số Pe/I.
[2.3]
Trong thông tin quang, phổ phát xạ của nguồn phát quang ảnh hưởng mạnh mẽ
tới hiệu suất của tuyến truyền dẫn thông qua tán xạ trong sợi quang. Do LED có bề
rộng phổ lớn (∆λ≈ 50-60nm tính theo FWHM) nên tích số BL của LED bị giới hạn.
Vì vậy, LED thường chỉ được sử dụng trong các đường truyền tốc độ thấp và
khoảng cách gần (vài km).
Hạn chế thứ hai của LED là tốc độ điều chế. Tốc độ điều chế của LED phụ thuộc
vào độ linh động hạt tải và giới hạn bởi thời gian sống của hạt tải τc. Băng thông
điều chế của LED được cho bởi công thức :
[2.4]
Thông thường, τc của InGaAs LED vào khoảng từ 2-5ns tương ứng với băng
thông điều chế vào khoảng 50-140MHz. Chính vì vậy, LED chỉ có thể sử dụng cho
những ứng dụng tốc độ thấp.
2.2.2.1.2.Laser
Laser bán dẫn phát xạ ánh sáng thông qua quá trình phát xạ kích thích. Sự khác
biệt giữa phát xạ kích thích với phát xạ tự phát không chỉ bởi công suất phát xạ cao
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 59
(~ 100nW) mà còn bởi khả năng ghép hiệu suất cao vào sợi quang. Laser có góc
phát xạ khá hẹp nên hiệu suất ghép vào sợi quang có thể cao hơn LED tới 50%;
đồng thời, laser có bề rộng phổ rất hẹp cho phép hoạt động ở tốc độ khá cao
(khoảng vài chục Gb/s). Hơn nữa, laser bán dẫn có thể điều chế trực tiếp tại tần số
rất cao (~ 25GHz) bởi thời gian sống của hạt tải khá ngắn do quá trình phát xạ kích
thích.
Quá trình phát xạ kích thích chỉ xảy ra trong điều kiện hình thành trạng thái đảo
về mật độ được thỏa mãn. Trong laser bán dẫn điều kiện này được xảy ra khi pha
tạp rất mạnh tại lớp p, n trong cấu trúc làm cho mức Fermi của 2 lớp này chênh lệch
cao hơn rào thế khi phân cực thuận cho chuyển tiếp p-n. Khi mật độ hạt tải tiêm vào
vùng hoạt tính vượt quá giá trị ngưỡng (lasing threshold) thì trạng thái đảo mật độ
được hình thành và vùng hoạt tính mang tính chất khuêch đại quang. Để có thể xảy
ra hiệu ứng laser, thành phần hồi tiếp quang cần phải được thêm vào để biến đổi
tính chất khuêch đại vùng hoạt tính thành một buồng cộng hưởng. Tùy theo cấu trúc
của phần hồi tiếp quang mà laser được chia thành các loại khác nhau : Fabry-Perot
laser, DFB laser, …Trong mạng FTTH, 2 nguồn laser được sử dụng chủ yếu là
DFB (Distributed Feedback Bragg Laser) và F-P laser (Fabry-Perot laser).
Điều kiện để xảy ra phát xạ laser trong cấu trúc buồng cộng hưởng :
[2.5]
Trong đó g là hệ số khuêch đại của vùng hoạt tính, αint là hệ số suy hao do tán xạ,
hấp thụ trong buồng cộng hưởng, αmir là hệ số suy hao do phản xạ và L là chiều dài
buồng cộng hưởng, m là chỉ số mode.
Trong cấu trúc của DFB laser, thành phần hồi tiếp không nằm trên bề mặt của
laser mà phân phối trong cấu trúc của buồng cộng hưởng. Điều này được thực hiện
thông qua một cấu trúc tuần hoàn biến thiên chiết suất. Sự hồi tiếp xảy ra qua hiện
tượng tán xạ Bragg do giao thoa của 2 sóng tới và sóng phản xạ. Hiện tượng lựa
chọn mode xảy ra trong DFB laser là kết quả của hiệu ứng Bragg. Bước sóng Bragg
trong cấu trúc thỏa mãn công thức :
[2.6]
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 60
Trong đó : Λ là chu kỳ biến thiên chiết suất, n là chỉ số chiết suất trung bình và m là
bậc của tán xạ Bragg. Sự giao thoa xảy ra giữa sóng tới và sóng phản xạ xảy ra
mạnh nhất tại tán xạ Bragg bậc 1. Các laser DFB thường hoạt động tại bước sóng
λB = 1.5μm. Do tính chất chọn lọc mode, DFB laser có khả năng phát ra tín hiệu
quang đơn mode. DFB laser có hiệu suất cao với dải nhiệt độ rất rộng nên thiết bị
này được sử dụng rộng rãi trong kiến trúc mạng PON đặc biệt là phía OLT. DFB
laser (không có bộ phận làm mát) thường có dòng ngưỡng thấp, dải nhiệt độ hoạt
động rất rộng, tỷ số nén mode cạnh cao (thông thường là 40 dB) và đáp ứng nhanh (
0.12 ns thời gian lên và xuống lấy trong khoảng biên độ từ 20-80%).
Hình 2.6-Cấu trúc của DFB laser
Khác với DFB laser, F-P laser sử dụng 2 gương phản xạ nằm tại 2 cạnh của
buồng cộng hưởng nhằm mục đích phản xạ ánh sáng tạo thành vòng hồi tiếp. Hệ số
phản xạ của 2 gương nằm trong cấu trúc được tính theo công thức :
[2.7]
Hình 2.7-Hình ảnh của F-P laser
F-P laser thường được sử dụng nhằm mục đích hạ giá thành của các module
quang đặc biệt được sử dụng bên phía ONU. Với hệ thống PON, công suất tín hiệu
quang phát đi từ phía ONU cũng yêu cầu phải đạt được công suất cao (nói cách
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 61
khác là phía OLT chỉ cần sử dụng bộ thu dùng diode PIN với giá thành và độ nhạy
thấp ) thì việc sử dụng laser F-P cho phép phát tín hiệu có công suất cao hơn so với
việc sử dụng laser DFB. Nhằm nâng cao công suất phát quang của laser phát cạnh,
thiết kế sử dụng F-P laser cần được tối ưu mà không cần sử dụng các bộ cách ly và
thường đạt được hiệu suất 0.45W/A với công suất phát quang 20mW dưới nhiệt độ
250C. Điện dung kí sinh trên thiết bị cần được tối ưu nhằm mục đích nâng cao tốc
độ điều chế tới khoảng 1,25Gbps. Hình 2.8 thể hiện đặc tuyến P-I của các laser
DFB và F-P điển hình.
Hình 2.8–Đặc tuyến P-I của laser DFB (a) và F-P (b)
Ngoài 2 loại laser truyền thống trên, laser VCSEL (Vertical Cavity Surface
Emitting Laser) là laser được sử dụng rộng rãi hiện nay với khả năng phát tín hiệu
quang có bề rộng phổ khá hẹp. Do chiều dài buồng cộng hưởng của laser VCSEL
khá ngắn (khoảng 2÷ 5 μm) nên laser VCSEL có khả năng tích hợp khá hoàn hảo
với sợi quang đơn mode. Hình 2.9 dưới đây là hình ảnh laser VCSEL có rất nhiều
những lớp bán dẫn mỏng được nuôi trên cùng một đế. Vùng hoạt tính của laser
VCSEL bao gồm vài giêng lượng tử nằm kẹp giữa 2 gương cách tử phản xạ có hệ
số phản xạ cao (> 99,5%) được tạo thành từ 10 ÷ 50 lớp bán dẫn với chỉ số chiết
suất khác nhau. Ánh sáng phát xạ từ laser VCSEL có hướng phù hợp với mặt phẳng
hoạt tính và có tia phát xạ hình tròn dễ dàng ghép với sợi quang đơn mode. VCSEL
có giá thành khá thấp so với các laser phát cạnh như DFB và DBR laser
(Distributed Bragg Reflector laser) do nó có giá thành sản xuất, đóng gói, hiệu
chỉnh và thử nghiệm khá thấp. VCSEL cũng được sản xuất thành các ma trận 1D
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 62
hoặc 2D để tối ưu hóa khả năng đóng gói và dải thông. Bởi vì thể tích buồng cộng
hưởng khá nhỏ, VCSEL có dòng ngưỡng khá thấp (dưới mA) ở nhiệt độ phòng.
Tiêu thụ công suất của laser này cũng khá thấp. Những laser VCSEL có bước sóng
dài (1310nm hoặc1550 nm) được sử dụng để phát xạ trực tiếp tín hiệu trong mạng
10Gb/s trong các mạng thông tin quang.
Hình 2.9-Hình ảnh cấu trúc của laser VCSEL
Trong mạng FTTH, laser VCSEL cũng thường được sử dụng làm thiết bị phát cho
ONU. Dưới đây là đặc tuyến hoạt động của 1 laser VCSEL
Hình 2.10-Đặc tuyến hoạt động của laser VCSEL
2.2.2.2.Thiết bị thu quang
Trong hầu hết các thiết bị thu quang, có 2 loại photodiode thường được sử dụng
nhất là photodiode cấu trúc p-i-n và APD. Photodiode p-i-n thường được sử dụng
nhất bởi độ tin cậy và hoạt động ổn định của nó. Photodiode APD có cấu trúc
khuếch đại dòng quang làm tăng độ nhạy của thiết bị thu.
Photodiode p-i-n thông thường có cấu trúc gồm 1 vùng p, 1 vùng n và xen giữa là
một vùng bán dẫn i không pha tạp. Trong chế độ hoạt động bình thường, thiên áp
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 63
ngược đủ lớn đặt vào thiết bị để đảm bảo hoàn toàn có thể trôi được hạt tải. Hình
2.11 là hình ảnh của photodiode p-i-n được đặt dưới trường ngược. Trong 3 vùng
p,i, n thì vùng i không pha tạp nên có điện trở cao nhất dẫn đến hầu hết thiên áp
ngược được đặt trên nó. Do vậy, trong lớp i tồn tại một trường điện ngược khá lớn.
Khi một photon mang năng lượng lớn hơn (hoặc bằng) độ rộng vùng cấm của vật
liệu bán dẫn thì nó sẽ kích thích một điện tử ở vùng hóa trị nhảy lên vùng dẫn tạo
thành một cặp điện tử-lỗ trống. Quá trình này xảy ra trong lớp i của bán dẫn; do
trường ngược đặt vào lớp i nên cặp điện tử-lỗ trống sẽ đi về 2 phía của 2 bản cực
tạo thành dòng quang.
Hình 2.11- Hình ảnh photodiode p-i-n
Bước sóng cắt của photodiode được định nghĩa bởi công thức :
1, 24c
gEλ = [2.8]
Trong đó, Eg là năng lượng vùng cấm của vật liệu, h là hằng số Planck. Với bước
sóng dài hơn bước sóng λc thì năng lượng photon không đủ kích thích tạo thành cặp
điện tử-lỗ trống. Ngoài thông số bước sóng cắt, một thông số khác rất quan trọng
của photodiode là đáp ứng R của nó. Đáp ửng R đặc trưng cho khả năng chuyển đổi
công suất quang thành dòng điện của photodiode.
eRhηυ
= [2.9]
Trong đó η là hiệu suất lượng tử của photodiode, e là điện tích electron, υ là tần
số của ánh sáng tới.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 64
Photodiode avalanche thêm 1 vật liệu loại p làm lớp epitaxy nền p+, 1 lớp n+ được
cấy khuếch tán so với cấu trúc p-i-n tạo thành cấu trúc p+ipn+ (hình 2.12). Khi đặt
điện áp phân cực ngược lên APD, hầu hết điện thế rơi trên vùng tiếp giáp pn+ tạo
thành vùng điện tích không gian giữa 2 lớp này với điện trường rất lớn (gần tới
vùng đánh thủng lớp i) đặt tại vùng này. Khi cặp điện tử-lỗ trống được tạo ra, điện
trường này tăng tốc cho điện tử, lỗ trống tới mức năng lượng đủ để ion hóa các điện
tử xung quanh do va chạm với chúng. Như vậy, cặp điện tử-lỗ trống sinh ra sẽ tạo
ra thêm các cặp điện tử-lỗ trống khác tạo thành hiệu ứng thác khuếch đại dòng
quang của photodiode.
Hình 2.12- Hình ảnh photodiode APD và phân bố điện trường trên nó
Trong photodiode APD, hệ số khuếch đại dòng quang được định nghĩa bởi hệ số
nhân M theo công thức :
M
p
IMI
= [2.10]
Trong đó IM là dòng trung bình tại đầu ra, Ip là giá trị dòng quang khi chưa được
khuếch đại được tính toán.
Photodiode avalanche APD với độ nhạy cao thường được sử dụng ở đầu thu tín
hiệu quang phía OLT bởi thiết bị ONU thường có công suất phát quang rất thấp
nhằm mục đích giảm giá thành. Khi APD được định thiên ở điện áp gần điện áp
đánh thủng, dòng quang được khuếch đại nên APD có độ nhạy quang rất cao so với
diode PIN. Thông thường, đầu thu InGaAs thường được sử dụng nhờ có độ nhạy
cao trong dải bước sóng từ 1µm tới 1,6µm trong vùng hấp thụ và cấu trúc InGaAs-
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 65
InP được sử dụng với InP dùng cho vùng avalanche. Các diode APD điển hình
dùng cho các ứng dụng GPON thường có đường kính vùng tích cực khoảng 35µm,
đáp ứng 0,9A/W ở bước sóng 1310 nm với dải thông khoảng 2.5GHz. Hình 2.13
thể hiện đặc tuyến V-I của diode APD này. Điện áp đánh thủng vào khoảng 60V
với hệ số nhân là 10 hoặc cao hơn ở công suất tín hiệu quang tới là 0,3µW.
Hình 2.13-Đặc tuyến V-I của APD và hệ số nhân
Hiện nay, các thiết bị thu và phát quang được tích hợp bằng 2 công nghệ đóng vỏ
là TO-CAN hoặc đóng gói dựa trên cáp đồng trục. Kỹ thuật đóng gói TO đang có
sự phát triển tích cực hiện nay cho các bộ thu và phát quang bởi nó có giá thành
thấp, chiếm diện tích nhỏ và dễ dàng sử dụng. Các module laser TO được sử dụng
rộng rãi trong các bộ thu, phát và phát-đáp tốc độ cao trong các module SFF (Small
Form Factor).
Hình 2.14a thể hiện một DFB laser được đóng gói theo công nghệ TO-CAN.
Thấu kính dạng giả cầu được sử dụng giúp nâng cao hệ số ghép quang lên khoảng
65%. Photodiode PD điều khiển được bốc bay lên bề mặt sau của laser DFB nhằm
mục đích xác định công suất phát của laser để điều khiển laser giúp cho laser có
công suất phát ổn định khi nhiệt độ thay đổi. Một bộ cách ly quang được sử dụng
nhằm mục đích giảm nhiễu do hồi tiếp quang gây ra. Kích thước và giá thành của
bộ cách ly quang được giảm bằng cách bốc bay nó tại phía sau đầu vào tín hiệu trên
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 66
cáp quang mà tại đó đường kính của tia sáng phát ra từ DFB laser được giảm tới
mức tối thiểu.
Hình 2.14b thể hiện cấu trúc TO-CAN của một diode APD với bộ tiền khuếch
đại được tích hợp trên cùng một IC. Bởi vì APD có đường kính vùng tích cực lớn
nên nó có hệ số ghép khá cao (có thể đạt tới 100%) và dễ dàng điều chỉnh hơn rất
nhiều so với laser diode.
Hình 2.14-DFB và APD đóng gói theo cấu trúc TO-CAN
2.2.2.3.Bộ ghép WDM
Một thiết bị quang rất quan trọng được sử dụng trong mạng PON là bộ ghép
WDM được thể hiện như trong sơ đồ khối. Vai trò chính của nó là tách dòng tín
hiệu lên và xuống trong hệ thống PON. Thông thường, các bộ lọc WDM được lắng
đọng lên trên một đế như phiến thủy tinh sau đó được cắt thành các chip hình vuông
với tiết diện khoảng vài mm và được bốc bay lên OSA (Optical Sub-Assembly).
Trong công nghệ mới này, bộ lọc WDM được lắng đọng lên trên bề mặt của sợi
quang đã được đánh bóng với góc nghiêng khoảng 300 nhằm mục đích giảm kích
thước của WDM. Theo cách này, WDM vốn chiếm vai trò chính trong giá thành
của OSA được tích hợp một cách đơn giản qua quá trình xử lý sợi quang trong việc
đóng gói. Việc ghép sợi quang với LD đã được thực hiện trong các rãnh hình
omega trên plastic. Hình 2.15 thể hiện đặc tính phổ của đường truyền và hình ảnh
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 67
bộ lọc WDM được tạo ra trên bề mặt sợi quang. Nó cho phép hệ số cách ly lên tới
20 dB giữa 2 vùng phổ tín hiệu tuyến lên và xuống với bước sóng lớn nhất tại tuyến
lên là 1360nm và bước sóng nhỏ nhất tại tuyến xuống là 1480nm. Hơn nữa, nhằm
mục đích giảm nhiễu xuyên kênh từ bộ phát với bước sóng 1310nm và đạt được hệ
số cách ly cao giữa tín hiệu số và tín hiệu video tuyến xuống ở bước sóng 1550nm (
yêu cầu thông thường là 40 dB hoặc cao hơn) thì bộ lọc thông dải với dải thông từ
bước sóng 1480nm tới 1550nm cần được đặt trước PD cùng bộ lọc ở phía cuối cáp
quang.
Hình 2.15-Đặc điểm phổ của đường truyền và hình ảnh bộ lọc WDM
2.2.2.4.Bộ khuếch đại truyền trở kháng TIA
Kiến trúc bộ thu quang được phân loại dựa vào thiết kế tầng tiền khuếch đại thành
3 loại : trở kháng thấp, trở kháng cao và truyền trở kháng. Hình 2.16 dưới đây là
hình ảnh của 3 kiến trúc thu trên.
Hình 2.16–Kiến trúc tầng tiền khuếch đại
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 68
Như đã nói ở trên, thông thường các bộ thu tín hiệu quang là các photo-diode PIN
hoặc APD đều có cấu trúc là tiếp giáp p-i-n. Để nhằm mục đích nâng cao tốc độ đáp
ứng và giảm tạp âm nhiễu, các photo-diode này thường được phân cực ngược. Vì
vậy, nhìn ở phía đầu vào, bộ thu được xem như một bộ lọc R-C có dải thông là :
[2.11]
Đối với mạch tiền khuếch đại hình 2.16a là mạch tiền khuếch đại trở kháng thấp.
Mạch này có điện trở R nối tiếp với photo-diode nhỏ nên có dải thông rộng nhưng
có độ nhạy thu thấp do điện áp đặt trên điện trở R thấp làm giảm độ nhạy thu.
Tương tự với mạch tiền khuếch đại trở kháng cao như hình 2.16c, mạch này có độ
nhạy thu khá cao nhưng lại có dải thông bị hạn chế bởi điện trở R nối tiếp lớn.
Trong 3 kiến trúc trên, kiến trúc bộ tiền khuếch đại truyền trở kháng hình 2.16b
được sử dụng nhiều nhất bởi nó cải thiện được cả 2 vấn đề trên. Nhìn từ phía đầu
vào, mạch TIA có điện trở Rin là điện trở vào của tầng khuếch đại nên có giá trị rất
lớn. Vì vậy, nó có độ nhạy thu khá cao đồng thời việc sử dụng vòng hồi tiếp âm
trên tầng khuếch đại làm nâng cao dải thông của mạch.
Do đó, trong hầu hết các kiến trúc transceiver của FTTH, khối thu ROSA đều sử
dụng kiến trúc tiền khuếch đại truyền trở kháng và được tích hợp on-chip dựa vào
công nghệ thiết kế mạch tổ hợp như bipolar, CMOS,…
2.2.3. Các module thu và phát quang
Hiện nay, thiết kế các bộ thu phát tín hiệu quang vẫn là lĩnh vực được quan tâm
bởi nhiều nhóm nghiên cứu do nhu cầu rất lớn của thị trường. Do đặc điểm của
mạng FTTH là mạng điểm-đa điểm nên các bộ thu phát quang chế độ burst mode
trong mạng PON phải có những đặc điểm riêng biệt để phù hợp với yêu cầu mong
muốn. Mặc dù được sử dụng rất rộng rãi nhưng hiện này vẫn chưa có một văn bản
liên quan tới thiết bị này xác định rõ những ứng dụng của chúng. Thông thường,
các nhà cung cấp module quang liên kết với các hãng cung cấp hệ thống PON để
xác định yêu cầu thiết kế cơ bản trong từng trường hợp cụ thể.
Nhằm mục đích tương thích với các mạng EPON và GPON cùng với khả năng sử
dụng lại, các module thu-phát được chia thành các khối : khối xử lý tín hiệu 2 chiều
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 69
BOSA, khối xử lý tín hiệu điện ESA (Electrical Sub-Assembly) và khối điều khiển
nhiệt độ. Trong đó, khối BOSA bảo đảm công suất phát tín hiệu và độ nhạy thu;
khối ESA chịu trách nhiệm về hiệu suất của PMD dưới chế độ burst-mode, bảo đảm
việc điều khiển tín hiệu và dải động của công suất thu chấp nhận được, độ nhạy thu
cao. Hiệu ứng nhiễu xuyên kênh giữa bộ thu và phát cần được bảo đảm chặt chẽ.
Hình 2.17 dưới đây là một ví dụ cơ bản gồm sơ đồ khối và hình ảnh của module
thu-phát dạng diplexer được sử dụng trong mạng PON thiết kế cho ONU. Module
này được cắm trên một đầu nối dạng 2x5 hoặc 2x7 chân nhằm mục đích kết nối với
mạch chủ và được cấp nguồn 3.3 V± 5%. Module bao gồm một đầu nối dạng LC
hoặc SC (tùy từng trường hợp), mạch in , OSA và mạch điều khiển. OSA là một
thiết bị quang được tổ hợp gồm một bộ lọc quang thông dải, đầu thu quang PD, IC
khuếch đại biến đổi trở kháng TIA ở phía thu hoặc một laser F-P cùng một đầu thu
PD điều khiển công suất ở phía phát. Bộ ghép WDM sẽ ghép tín hiệu quang đầu thu
và phát lên trên cùng một sợi quang. Ngoài ra, OSA có thể sử dụng IC gồm bộ tiến
khuếch đại biến đổi trở kháng và bộ khuếch đại giới hạn để giảm giá thành sản
phẩm và công suất tiêu thụ khoảng 0,8W.
Hình 2.18 là hình ảnh và sơ đồ khối của một module thu-phát dạng triplexer dùng
cho ONU. Tùy theo yêu cầu lắp đặt mà kích thước của module này được hạn chế
trong kích thước từ 8,5mm hoặc thấp hơn. Đầu nối LC hoặc SC được sử dụng phụ
thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 70
Hình 2.17-Module thu-phát 2 chiều dạng diplexer
Hình 2.18–Module thu phát 2 chiều dạng triplexer
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 71
2.2.4. Bộ thu-phát chế độ burst-mode
Hệ thống PON yêu cầu sử dụng chế độ truyền nhận đặc biệt là chế độ burst-mode
như là một cải tiến lớn về mặt kỹ thuật cho việc truyền dữ liệu tuyến lên (từ phía
người sử dụng tới trung tâm). Điều đó là rất cần thiết cho mạng PON bởi trong
mạng PON có rất nhiều người sử dụng chia sẻ một đường truyền cáp quang thông
qua kỹ thuật đa truy nhập TDMA nên tín hiệu nhận được của các gói dữ liệu trong
các khe thời gian từ nhiều người dùng khác nhau có sự biến thiên rất mạnh về biên
độ và pha. Nguyên nhân chủ yếu là khoảng cách từ mỗi ONU tới OLT là khác nhau
nên tín hiệu thu được tại OLT của các ONU khác nhau có thể có sự chênh lệch tới
20 dB về biên độ( cần phải chú ý rằng, điều này không xảy ra với tín hiệu phát từ
OLT tới ONU bởi tuyến truyền dẫn này là đường truyền điểm-điểm). Bởi vậy, nếu
sử dụng đầu thu và phát tín hiệu quang thông thường sẽ không thể thu được một
cách chính xác dữ liệu trong các gói được truyền đi do sự khác biệt về biên độ tín
hiệu này. Để khắc phục vấn đề này, mạng PON sử dụng bộ thu-phát chạy chế độ
burst-mode với đầu thu burst-mode ở phía OLT (có khả năng thay đổi ngưỡng xác
định mức logic theo tín hiệu đầu vào cùng việc tự động xác định pha dựa vào những
bit đầu tiên của gói tín hiệu burst nhận được) và đầu phát burst-mode ở phía ONU.
Các bộ thu-phát chế độ burst-mode này được tích hợp trên một IC sử dụng công
nghệ CMOS có giá thành và công suất tiêu thụ thấp.
2.2.4.1. So sánh giữa chế độ thông thường và chế độ burst-mode
Hình 2.19 minh họa 3 dạng tín hiệu được sử dụng trong thông tin số. Hình 2.19a
là tín hiệu truyền liên tục thông thường. Chuỗi bit dữ liệu nhị phân được truyền đi
một cách liên tục với tỉ số phân biệt giữa bit 0 và 1 cùng tần số xung nhịp nằm
trong giới hạn cho phép. Ví dụ dưới đây là mã đường truyền 8B10B và 64B66B
thường được sử dụng trong các ứng dụng truyền dữ liệu điểm-điểm như hệ thống
gigabit và 10-gigabit Ethernet. Hình 2.19b là tín hiệu burst-mode được truyền đi
mà trong đó tỉ số phân biệt và tốc độ truyền dữ liệu không bị giới hạn chặt chẽ.
Chuỗi bit này có biên độ giống nhau cho cùng một ký tự giống nhau được truyền đi.
Hình 2.19c thể hiện biên độ của tín hiệu có thể thay đổi giữa các gói tín hiệu burst
khác nhau và khoảng thời gian bảo vệ cũng thay đổi theo các gói này. Hai hình b và
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 72
c là hai dạng tín hiệu thường gặp trong mạng đa truy nhập chế độ burst-mode như
PON. Nhiệm vụ của bộ thu chế độ burst-mode là khôi phục lại mẫu tín hiệu b và c
một cách chính xác và nhanh nhất.
Các bộ phát và thu thông thường chỉ phù hợp cho những ứng dụng truyền dữ liệu
chế độ liên tục thường sử dụng các mạch ghép AC. Mạch ghép AC có thể cung cấp
độ nhạy cao và dễ sử dụng. Tuy nhiên, do thời gian tích tụ và xả đi điện tích của tụ
điện nối với đường tín hiệu trong mạch ghép AC nên tốc độ trung bình của luồng
dữ liệu nhận được thông thường bị giới hạn trong khoảng từ microsecond (µs) tới
milisecond (ms) và không thể phân biệt được sự thay đổi của biên độ tín hiệu với
tốc độ cao hơn.
Hình 2.19–Dạng dữ liệu truyền đi trong thông tin số
Hoạt động của bộ thu chế độ burst-mode có sự khác biệt so với các bộ thu thông
thường khác. Sự khác biệt cơ bản ở đây là bộ thu chế độ burst-mode được ghép DC
và ngưỡng xác định tín hiệu thay đổi tương thích với sự thay đổi của tín hiệu nhận
được trong khoảng thời gian rất ngắn. Sự thay đổi thứ hai trong bộ thu burst-mode
là mạch khôi phục dữ liệu và xung clock phải hoạt động ở tốc độ cao (trong khoảng
thời gian cỡ nanosecond) và thay đổi nhanh chóng chỉ trong khoảng thời gian của
một phần nhỏ gói dữ liệu được truyền đi.
2.2.4.2. Bộ phát quang chế độ burst-mode
Bộ phát tín hiệu chế độ burst-mode BM-Tx bao gồm 2 khối chính : laser diode
nằm trong khối TOSA hoặc BOSA như hình vẽ 2.3 ở trên và IC điều khiển laser
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 73
diode (LDD) cung cấp điện áp DC yêu cầu và dòng điều chế cho laser diode. IC
điều khiển laser diode này phải có công suất tiêu thụ rất thấp nên nó có thể được
cung cấp nguồn pin dự phòng trong trường hợp thiếu năng lượng cung cấp. Ngoài
ra, IC này phải có giá thành thấp và chạy ổn định trong khoảng nhiệt độ rộng do bộ
thu có thể được đặt ngoài trời.
Đặc điểm truyền dữ liệu tuyến lên theo chế độ burst-mode trong mạng PON đã
đặt ra nhiều yêu cầu mới cho mạch điều khiển laser diode. Trong sơ đồ ghép kênh
TDMA, BM-LDD phải phát ra dòng phân cực và dòng điều khiển biến thiển tối
thiểu trong khoảng từ 1mA tới 160mA với thời gian lên và xuống của tín hiệu dưới
nano-giây. Dòng phân cực trong thời gian mở cửa cung cấp cho BM-LDD ngăn
chặn việc laser diode phát xạ ảnh hưởng tới công suất phát của các nguồn tín hiệu
bên cạnh suốt khoảng thời gian nó không truyền đi tín hiệu. Nếu một vài nguồn tín
hiệu được phát ra từ những ONU không truyền dữ liệu sẽ tác động tới tín hiệu đầu
thu của OLT và dẫn đến việc thay đổi đáng kể dải động của tín hiệu. Vì vậy, công
suất laser phát xạ trong khoảng thời gian nó không truyền đi dữ liệu phải nhỏ hơn
từ 25-30 dB so với công suất laser phát xạ lúc nó truyền dữ liệu. Để có thể giảm
thời gian chuyển mạch giữa 2 trạng thái bật và tắt của laser diode, dòng điều chế
của laser không hoàn toàn bị tắt khi nó ở trạng thái “off” nhằm giảm thời gian trễ
khi chuyển sang trạng thái “on” và nhiễu trong chu kỳ tín hiệu được phát đi. Giải
pháp phổ biến hiện nay là giữ cho dòng phân cực laser diode ở rất gần với dòng
ngưỡng của nó và theo cách này, tỉ số phân biệt mức công suất giữa 2 trạng thái
“on” và “off”, thời gian trễ trong quá trình chuyển đổi giữa 2 trạng thái được bảo
đảm. Lựa chọn công suất phát của laser cũng là một vấn đề quan trọng bởi nếu công
suất phát cao sẽ làm giảm tỉ số phân biệt mức công suất mong muốn, ngược lại nếu
công suất phát thấp có thể đẩy laser vào chế độ phát xạ tự phát gây ra nhiễu trong
việc điều chế thông tin.
BM-LDD yêu cầu phải điều khiển dòng cung cấp cho laser diode một cách ổn
định nhằm đảm bảo công suất phát quang trung bình không đổi đồng thời có tỉ số
phân biệt mức công suất ổn định trong một dải nhiệt độ rộng (từ -400C tới 800C).
Hình 2.20 thể hiện đặc tính nhiệt độ của F-P laser bằng đường đặc tuyến P-I. Như
hình 2.20, công suất phát quang của laser phụ thuộc vào dòng điều khiển, ngưỡng
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 74
và hệ số nhiệt độ của laser; những tham số này phụ thuộc rất mạnh vào cấu trúc và
nhiệt độ hoạt động của laser. Để bù lại sự thay đổi công suất phát của laser và tỉ số
phân biệt mức công suất vào nhiệt độ, một mạch điều khiển công suất tốc độ cao
APC (Auto Power Control) cần phải được sử dụng. Mạch APC này dựa vào điện áp
tham chiếu thu được từ photodiode điều khiển của LD (thường đặt ở mặt sau của
laser) rồi thực hiện việc ổn định công suất cho laser khi phát tín hiệu mức cao và
thấp. Khi laser không phát ra các gói burst truyền đi trên đường truyền, một mạch
kiểm soát mức tín hiệu đỉnh sẽ điều khiển công suất phát của laser và một vòng hồi
tiếp sẽ giữ cho dòng phân cực ở trạng thái này ở gần dưới ngưỡng. Khi laser ở trạng
thái hoạt động để truyền đi các gói dữ liệu burst, mạch kiểm soát mức tín hiệu trên
sẽ chuyển sang điều khiển công suất phát xạ trung bình của laser thông qua
photodiode PD và vòng hồi tiếp sẽ giữ cho dòng phân cực và điều chế của laser
diode ổn định ở mức tín hiệu mong muốn. Nhờ vậy, công suất phát quang của laser
sẽ giữ ổn định một cách tin cậy ở mức cho phép.
Hình 2.20–Đặc tuyến nhiệt độ của laser F-P
Hình 2.21 thể hiện sơ đồ khối của một IC laser driver điển hình. Tín hiệu đầu vào
được sử dụng dưới dạng PECL (Positive Emitter-Coupler Logic) điện áp thấp hoặc
dạng tín hiệu dùng cho CMOS điện áp thấp (LVCMOS – Low-Voltage CMOS).
Trong thiết kế này, dòng dữ liệu đưa vào được bù nhiễu trong khối TODC trước khi
điều khiển laser diode ở tầng điều khiển laser LDS (Laser Driver Stage). Vì vậy, nó
có khả năng bù nhiễu do thời gian trễ khi chuyển sang trạng thái “on” của laser
diode và sau đó hoạt động không cần tới dòng phân cực. Tín hiệu từ photodiode
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 75
điều khiển được hồi tiếp về mạch so sánh đỉnh PC (Peak Comparator) để so sánh
giá trị điện áp hồi tiếp từ photodiode với giá trị điện áp tham chiếu. Khối xử lý số
DIG điều khiển dòng ở trạng thái “on” của tầng LDS và cung cấp tín hiệu báo hiệu
EOL (End of Alarm). Giao tiếp giữa mạch BM-LDD và mạch điều khiển laser
diode được ghép DC nhằm giảm thời gian đáp ứng của mạch so với mạch ghép AC
thông thường.
Hình 2.22 so sánh hoạt động của tầng LDS trong 2 trường hợp : hoạt động ở chế
độ liên tục và chế độ burst-mode . Mạch LDS hoạt động dưới chế độ liên tục được
thiết kế như hình 2.22a nhằm mục đích giữ cho dòng phân cực cho laser ổn định; từ
đó, công suất phát quang cũng giữ giá trị ổn định trong vùng hoạt động. Điều đó
cho thấy mạch LDS này không cần thiết phải thay đổi dòng phân cực một cách
nhanh chóng nên hầu hết các mạch điều khiển laser chế độ liên tục không có khả
năng điều khiển ở chế độ burst-mode . Tuy nhiên, LDS cũng có khả năng sử dụng
cho việc điều chế tín hiệu quang của laser diode dưới tốc độ dữ liệu mong muốn có
khả năng hoạt động nhanh với tốc độ điển hình lên tới Gbps. Các mạch tương tự có
thể được sử dụng để điều chế dòng phân cực với tốc độ tương tự. Như thấy được ở
hình 2.22, mạch điều khiển laser được thiết kế với thời gian Ton và Toff rất ngắn
(trong khoảng vài ns). Từ điểm này có thể thấy mạch điều khiển laser chế độ burst-
mode không cần thiết phải xây dựng mạch phức tạp hơn so với mạch điều khiển
laser chế độ liên tục.
Hình 2.21–Sơ đồ khối của IC điều khiển laser diode điển hình
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 76
Hình 2.22–So sánh giữa mạch LDS trong 2 chế độ liên tục và burst-mode
Hình 2.23 là 2 sơ đồ chuẩn dùng cho mạch chức năng điều khiển APC trong mạch
điều khiển laser diode chế độ burst-mode . Đặc điểm chính của mạch APC là dựa
vào vòng hồi tiếp từ photodiode điều khiển. Trong trường hợp đầu tiên (sơ đồ trên),
bộ biến đổi I/V dải rộng và mạch xác định đỉnh được sử dụng; chúng thường tiêu
thụ công suất khá cao. Do đó, mạch tương tự xác định đỉnh chỉ hoạt động trong một
khoảng thời gian giới hạn nên thường dẫn đến việc xác định sai mức công suất tín
hiệu tại thời điểm đầu của dòng tín hiệu burst.
Hình 2.23-Hai sơ đồ mạch APC điển hình
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 77
Trong hình 2.23, sơ đồ phía dưới là một giải pháp khác cho mạch APC với khả
năng tiêu thụ công suất ít hơn và giảm sai sót gây ra bởi thời gian hoạt động giới
hạn của mạch xác định đỉnh. Mạch APC này có thể hoạt động theo từng gói tín hiệu
burst hoặc theo từng bit dữ liệu và không cần thiết phải sử dụng những mạch có tốc
độ xử lý cao, tiêu thụ công suất lớn. Trong suốt chuỗi dữ liệu burst đầu tiên, điện
dung của photodiode Cpd được tích tụ tới giá trị xác định. Sau đó, trong suốt quá
trình truyền dữ liệu burst tụ điện này được tích tụ từ dòng điện của photodiode hoặc
xả bởi xung dòng phát ra từ chuỗi dữ liệu burst và nguồn dòng tham chiếu. Tại thời
điểm cuối của dòng dữ liệu burst, điện áp trên tụ điện sẽ được sẽ được so sánh với
điện áp tích tụ ban đầu bởi khối so sánh để phát ra xung clock. Tùy thuộc vào tín
hiệu đầu ra, một bộ đếm sẽ điều khiển công suất ra của laser lên cao hoặc xuống
thấp theo từng bước xác định. Do mức công suất của tín hiệu được lựa chọn bởi bộ
đếm lên hoặc xuống nên thời gian giữ của mạch này là vô hạn; nhờ đó đã khắc phục
nhược điểm thời gian giữ hữu hạn của mạch xác định đỉnh trước.
So sánh với phương pháp điều khiển công suất theo từng bit, phương pháp điều
khiển công suất theo từng burst có đáp ứng chậm hơn. Mặc dù thời gian đáp ứng
của phương pháp này chậm hơn nhưng nó chỉ chiếm khoảng thời gian vài ms nên
đáp ứng này vẫn rất nhanh khi so sánh với sự thay đổi của nhiệt độ và thời gian
sống của laser. Ngay sau khi hệ thống được bật lên, một vài gói dữ liệu sẽ được
truyền đi với mức công suất rất thấp bởi bộ đếm vẫn chưa tự điều chỉnh được tới
giá trị mong muốn. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra trong lần đầu tiên ONU được bật
lên và có thể khắc phục bằng cách phát đi một chuỗi ngắn các gói burst thăm dò
nhằm mục đích điều chỉnh giá trị của bộ đếm trong suốt thời gian ONU được bật
lên từ pin dự phòng và giá trị của bộ đếm vẫn còn tham gia vào hệ thống.
Hình ảnh của tín hiệu quang và định thời của BM-Tx cho mang EPON được thể
hiện như hình 2.24 trong đó là các mẫu mắt, gói dữ liệu burst, mẫu tín hiệu laser ở
chế độ burst “on” và “off”. Mẫu mắt được đo bằng cách truyền chuỗi dữ liệu bất kỳ
27 – 1 bit và công suất phát của laser khi không truyền dữ liệu < -47 dBm. Thời
gian laser burst-off dưới 2ns còn thời gian laser burst-on dưới 8ns.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 78
Hình 2.24–Tín hiệu định thời và mẫu mắt của BM-Tx mạng EPON
Hình 2.25 là một ví dụ mẫu mắt đo được trong dải nhiệt độ rộng từ -400C tới
800C. Do tác dụng của mạch APC, laser có công suất phát ổn định trong khoảng
25% cạnh mắt và tỉ số phân biệt mức công suất ổn định trên 10dB. Do tốc độ đáp
ứng nhanh của các IC điều khiển laser chế độ burst-mode có tốc độ từ 155Mbps
đến 1,25Gbps nên các IC này được sử dụng phổ biến trong các mạng EPON, GPON
và BPON. Các mạch điều khiển laser có thể điều khiển một cách độc lập dòng phân
cực và điều chế thông qua vòng lặp APC nhằm mục đích bù sự biến thiên công suất
phát của laser do sự thay đổi của nhiệt độ và điện áp đặt vào. Các IC điều khiển
laser F-P và DFB thường có dòng điều chế khoảng 100mA và dòng phân cực
khoảng 80mA. Để giảm giá thành của các module ONU, các bộ khuếch đại giới hạn
chế độ liên tục thường được tích hợp với mạch điều khiển laser chế độ burst-mode
trên 1 chip.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 79
Hình 2.25–Mẫu mắt đo được ở các nhiệt độ khác nhau
2.2.4.2. Bộ thu quang chế độ burst-mode
Đặc điểm chính của bộ thu chế độ burst-mode là có độ nhạy cao, dải động rộng
và đáp ứng nhanh. Độ nhạy của đầu thu liên quan chặt chẽ tới dự trữ công suất
trong mạng PON. Nếu độ nhạy được cải thiện 3 dB thì đồng nghĩa với việc tăng gấp
đôi tỉ số chia trong mạng PON tức là sẽ có gấp đôi số người dùng được chia sẻ
trong cùng một mạng. Dải động là tham số cần phải quan tâm vì nó ảnh hưởng tới
độ dài mạng được lắp đặt cho phép sử dụng chung giữa người dùng ở gần hoặc xa
bộ chia quang trong mạng.
Yêu cầu đặt ra cho bộ thu tín hiệu burst-mode là khả năng nhanh chóng khôi phục
lại mức logic của các chuỗi burst riêng biệt. Nguyên tắc cơ bản là sử dụng các mạch
ghép DC để nhanh chóng đo được mức tín hiệu tới từ dòng dữ liệu đến rồi nhanh
chóng điều chỉnh mức ngưỡng phù hợp. Bộ thu tín hiệu chế độ burst-mode được
chia thành 2 cấu trúc chính : cấu trúc hồi tiếp phía sau và hồi tiếp phía trước như
hình 2.26.
Trong cấu trúc hồi tiếp phía trước, mạch tiền khuếch đại ghép DC thường được sử
dụng. Tín hiệu nhận được sẽ được khuếch đại rồi chia thành 2 nhánh. Nhánh đầu
tiên từ đầu ra của bộ khuếch đại sẽ đi tới bộ khuếch đại vi sai được ghép trực tiếp.
Nhánh thứ hai được hồi tiếp về phía trước tới mạch xác định đỉnh để lấy lại thông
tin từ biên độ tín hiệu tới của các gói nhận được. Từ đầu ra của bộ xác định đỉnh,
mức ngưỡng thích hợp được lựa chọn thích nghi ở phía trước bộ khuếch đại vi sai.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 80
Tại đầu ra của bộ khuếch đại vi sai, biên độ tín hiệu thu được từ các gói dữ liệu
được khôi phục và xử lý tiếp tục.
Trong cấu trúc hồi tiếp phía sau, biên độ tín hiệu sẽ được khôi phục tại tầng tiền
khuếch đại. Bộ khuếch đại vi sai biến đổi trở kháng với mạch xác định đỉnh hình
thành một vòng lặp. Mạch xác định đỉnh quyết định mức ngưỡng tức thời cho tín
hiệu tới. Đầu ra của tầng tiền khuếch đại sẽ được ghép DC với các tầng khuếch đại
kế tiếp. Trên quan điểm thiết kế thì mạch hồi tiếp phía sau sẽ hoạt động ổn định hơn
mạch hồi tiếp phía trước bởi vòng hồi tiếp âm cho phép bộ thu hoạt động ổn định
hơn nhưng lại yêu cầu thêm một mạch tiền khuếch đại biến đổi trở kháng. Trong
cấu trúc hồi tiếp phía trước, mạch tiền khuếch đại ghép DC thông thường được sử
dụng nhưng cần được thiết kế một cách kỹ lưỡng để tránh xảy ra tự kích gây ra dao
động trong mạch.
Bộ thu quang còn có thể được phân loại dựa vào cách xác định ngưỡng của nó.
Cách đặt ngưỡng đầu tiên là đầu thu xác định ngưỡng thích nghi dựa vào tín hiệu
quang thu ở đầu vào. Do đó, phương pháp này gọi là phương pháp tự động điều
khiển ngưỡng ATC (Auto Threshold Control). Cách đặt ngưỡng thứ hai là đầu thu
xác định ngưỡng hoàn toàn dựa vào trường “preamble” trong gói dữ liệu thông qua
kỹ thuật tự động điều khiển hệ số khuếch đại AGC và giữ giá trị là hằng số trong
trường “payload”.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 81
Hình 2.26–Cấu trúc bộ thu tín hiệu chế độ burst-mode
Hình 2.27 thể hiện sơ đồ khối của một IC khuếch đại chế độ burst-mode bao gồm
bộ khuếch đại giới hạn, đệm tín hiệu đầu ra và mạch ATC. IC này hoạt động do 1
nguồn +3.3V cung cấp. Mạch ATC gồm có : mạch xác định ngưỡng, mạch hồi tiếp
DC, mạch chia đôi và mạch “reset”. Như đã thấy đáp ứng của mạch ATC trong
hình 2.27, mạch xác định ngưỡng khi nhận được mức logic “1” ở đầu vào tín hiệu
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 82
thì mạch hồi tiếp DC sẽ giữ mức logic “0”. Mạch chia đôi sẽ đặt mức ngưỡng ở
giữa 2 mức tín hiệu trên. Để xóa tín hiệu đầu ra của mạch xác định ngưỡng, mạch
“reset” nhanh chóng xả điện tích thông qua tụ điện giữ mức đỉnh cùng với tín hiệu
“reset” được gửi tới. Như vậy, rõ ràng mạch ATC là mạch xác định đỉnh có độ
chính xác cao với đáp ứng nhanh và độ nhạy cao.
Bộ thu chế độ burst-mode yêu cầu khả năng hoạt động dưới một dải động rất
rộng, đáp ứng nhanh bắt đầu từ bit tín hiệu đầu tiên của gói dữ liệu đưa tới và xác
định được tín hiệu với tỉ số phân biệt rất thấp. Để có thể hoạt động đạt được những
yêu cầu trên, mạch tiền khuếch đại cần phải tự điều chỉnh hệ số khuếch đại theo
từng burst tức là hệ số khuếch đại lớn cho tín hiệu nhỏ và hệ số khuếch đại nhỏ cho
tín hiệu lớn. Trong cùng một thời điểm, mạch tiền khuếch đại burst-mode phải có
thể phân biệt được mức tín hiệu có hệ số phân biệt thấp với độ nhạy cao.
Nếu đầu vào là tín hiệu lớn nhưng có hệ số phân biệt thấp tới mạch tiền khuếch
đại AGC thông thường, dạng tín hiệu đầu ra sẽ bị phân cực lớn như hình 2.28a.
Biên độ tín hiệu ra sẽ bị hạn chế làm cho đầu thu khó có thể phân biệt được mức
logic “0” và “1” một cách phù hợp. Nhằm giải quyết vấn đề về sự hạn chế của tỉ số
phân biệt mức tín hiệu đầu ra, một khối AGC có khả năng điều khiển khuếch đại
biến đổi trở kháng cần được thêm vào từng tầng trong mạch phụ thuộc vào biên độ
tín hiệu đầu vào. Hình 2.28b là đáp ứng của khối AGC này cho tín hiệu burst có tỉ
số phân biệt thấp. Đường G1 trên hình vẽ là đáp ứng của bộ khuếch đại biến đổi trở
kháng cho tín hiệu lớn, đường G2 là đáp ứng cho tín hiệu nhỏ với hệ số khuếch đại
cao hơn so với trường hợp tín hiệu lớn. Để bảo đảm khuếch đại trong cùng một
tầng, mức logic “0” không thể lớn bằng mức logic “0” trong các bộ tiền khuếch đại
thông thường. Nhờ vậy, mạch này có khả năng phân biệt mức logic “0” và “1” một
cách thích hợp, cho phép đầu thu khôi phục lại tín hiệu burst với tỉ số phân biệt
thấp.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 83
Hình 2.27–Sơ đồ khối của một IC tiền khuếch đại chế độ burst-mode
Hình 2.28–So sánh giữa mạch AGC thông thường và mạch AGC burst-mode
Hình 2.29a là hình dạng một bộ tiền khuếch đai AGC. Mạch này gồm một mạch
xác định mức nền BLD (Bottom Level Dectector), mạch điều khiển khuếch đại
GCC (Gain Control Circuit), mạch “reset” và một transistor FET nối song song với
điện trở hồi tiếp. Hình 2.29b là đáp ứng của từng khối với tín hiệu burst ở đầu vào.
BLD nhanh chóng xác định mức nền của tín hiệu sau tầng khuếch đại thứ ba và
mạch giữ trong BLD sẽ giữ lại mức tín hiệu này. Tùy theo mức tín hiệu này, mạch
GCC sẽ phát ra một điện áp không đổi trong suốt quá trình hoạt động của tầng này
để đưa tới điện áp cực cổng của FET (FET được nối song song với điện trở hồi tiếp
nhằm mục đích giảm trở kháng hồi tiếp). Khi dòng đầu vào IC tăng (do công suất
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 84
tín hiệu quang tới cao), điện áp cực cổng của FET tăng làm giảm biến đổi trở
kháng. Vì thế biến đổi trở kháng phụ thuộc vào dòng điện đầu vào. Khi tín hiệu
trong tầng thay đổi, một tín hiệu “reset” được phát ra tới BLD, đầu ra của mạch
GCC và mạch khuếch đại biến đổi trở kháng để chúng trở về trạng thái ban đầu. Kết
quả là tầng khuếch đại có dải động lớn mặc dù với tín hiệu có tỉ số phân biệt thấp.
Hình 2.29–Sơ đồ khối và nguyên tắc hoạt động của tầng tiền khuếch đại AGC
Tất cả các bộ thu được nói đến ở trên đều được ghép trực tiếp giữa các tầng giúp
cho chúng có đáp ứng nhanh và giảm sai sót với tín hiệu burst. Những thiết bị này
được xây dựng cho mạng BPON và GPON với đặc điểm định thời một cách chặt
chẽ. Có thể lấy ví dụ trong mạng GPON tốc độ dữ liệu 1,244Gbps với 32 bit bảo vệ
(25,6ns) được chỉ định cho thời gian laser bật và tắt, 44 bit trong trường “preamble”
(35,4ns) tại đầu mỗi gói burst chỉ định cho việc điều khiển khuếch đại và phục hồi
xung clock. Như đã biết trong mạng EPON, bộ thu có thời gian khởi động lên tới
400ns cho phép sử dụng mạch ghép AC cho những ứng dụng có thời gian đủ ngắn
cho phép. Khi mạch ghép AC được ứng dụng cho những mạch có hằng số thời gian
nhỏ làm cho mạch có đáp ứng rất nhanh với tín hiệu đầu vào. Hình 2.30 thể hiện sơ
đồ khối của 2 mạch thu quang chế độ burst-mode ghép AC và ghép DC. Trong
hình 2.30, mạch ghép AC gồm 1 tụ ngăn cách giữa 2 tầng liên tiếp, mạch tiền
khuếch đại tại đầu ra đã được phối hợp trở kháng và mạch khuếch đại giới hạn phối
hợp trở kháng đầu vào.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 85
Hình 2.30–So sánh giữa đầu thu sử dụng mạch ghép AC và DC
Tóm lại, kiến trúc transceiver của mạng FTTH sử dụng chế độ truyền burst-mode
đã đẩy nhanh tốc độ truyền nhận dữ liệu. Thông qua việc thiết kế chi tiết các mạch
điều khiển laser, sử dụng ghép tầng trực tiếp DC, mạch xác định tín hiệu thích
nghi,… ; mạng FTTH có thể có tốc độ truyền nhận dữ liệu gấp nhiều lần kiến trúc
transceiver thông thường. Công nghệ mạch tổ hợp sẽ tiếp tục giúp tăng tốc độ của
kiến trúc này.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 86
Chương III : MẠCH PHÁT VÀ LÀM SẮC XUNG CỰC NGẮN
Hiện nay, khi mạng FTTH đang ngày càng đẩy nhanh tốc độ truyền tải dữ liệu
(từ 1,25Gbps lên tới 10Gbps), việc tạo và làm sắc xung có sườn khoảng vài trăm ps
là vấn đề tất yếu xảy ra. Bên cạnh đó, hầu hết các linh kiện phát quang là LED và
laser đều bị hạn chế tốc độ bởi thời gian sống của hạt tải dẫn tới việc kéo dài sườn
xuống của xung quang. Điều này đã dẫn tới vấn đề cần phải thiết kế một máy phát
xung cực ngắn có sườn lên và xuống tầm cỡ từ vài chục tới vài trăm pico giây. Có
rất nhiều giải pháp được đưa ra giải quyết vấn đề này như sử dụng chuyển mạch
quang dẫn, sử dụng đường truyền phi tuyến NTLT hoặc sử dụng diode SRD,…
Trong đó, máy phát xung sử dụng diode SRD là một giải pháp đơn giản có giá
thành thấp nhất thỏa mãn được nhu cầu cần thiết này. Trong luận văn này, vấn đề
trên đã được giải quyết bằng cách sử dụng máy phát xung SRD với khả năng điều
chỉnh độ rộng xung dùng đường dây trễ ngắn mạch.
3.1. Step-recovery-time diode (SRD)
Diode SRD được tạo nên bằng cấu trúc gồm 2 chuyển tiếp p-i-n có đặc tính tương
tự như chuyển tiếp p-n thông thường. Tuy nhiên, đặc tính động của diode này rất
khác biệt nên tính chất này làm cho nó trở thành một ứng dụng rộng rãi trong các
chuyển mạch tốc độ cao.
3.1.1.Đặc tính lý tưởng của SRD
Tính chất độc đáo nhất của SRD là khả năng thay đổi một cách nhanh chóng trở
kháng của nó phụ thuộc vào lượng điện tích tích tụ trong nó. Quá trình tích tụ điện
tích xảy ra là kết quả của việc tái hợp những hạt tải thiểu số được tiêm vào thông
qua chuyển tiếp p-i-n dưới trường phân cực thuận. Dưới điều kiện phân cực thuận,
trở kháng của diode khá nhỏ (thường nhỏ hơn 1 Ohm). Ngay khi điện áp ngược đặt
vào diode, diode vẫn giữ nguyên giá trị trở kháng thấp cho tới khi điện tích tích tụ
tại tiếp giáp của nó được xả hết. Ngay tại thời điểm phóng hết điện tích, diode
chuyển trạng thái lập tức từ trở kháng thấp lên trở kháng cao và hoàn toàn chặn
dòng phân cực ngược đặt vào nó. Quá trình biến đổi trở kháng này xảy ra trong
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 87
khoảng thời gian ngắn hơn 1ns. Vì vậy, SRD được dùng trong những ứng dụng phát
xung có sườn cực ngắn (khoảng vài chục pico giây) hoặc sửa dạng những xung có
sườn biến đổi chậm.
Hình 3.1-Hình ảnh SRD diode
Điện tích tích tụ dưới điện áp phân cực thuận được tính toán bằng cách giải
phương trình phân bố điện tích :
( ) dQ Qi tdt τ
= + với Q>0 [3.1]
Trong đó i(t) là dòng điện tức thời chạy qua diode, Q là lượng điện tích tích tụ trong
chuyển tiếp và τ là thời gian sống của hạt tải thiểu số của diode. Trong trường hợp
dòng tích tụ không thay đổi, điện tích tích tụ được cho bởi công thức : /(1 )Ft
F FQ I e ττ −= − [3.2]
Trong đó QF là điện tích tích tụ tại chuyển tiếp, IF là dòng điện phân cực thuận và tF
là khoảng thời gian điện áp phân cực thuận đặt lên diode. Khi dòng phân cực ngược
chạy trên diode không đổi thì thời gian để diode xả hết điện tích là : /(1 )ln 1
FtS F
R
t I eI
τ
τ
−⎡ ⎤−= +⎢ ⎥⎣ ⎦
[3.3]
Trong đó : tS là khoảng thời gian cần thiết để xả hết điện tích tích tụ bởi dòng IF
bằng dòng phân cực ngược IR.
3.1.2.Đặc tính thực tế của SRD
Với diode SRD trong thực tế, cần phải kể tới sự xuất hiện của các thông số ký
sinh khi đóng vỏ. Điều đó được thể hiện thông qua sự khác biệt giữa dạng sóng tín
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 88
hiệu ra của diode lý tưởng và diode thực tế như hình 3.2. Để mô hình hóa đặc tính
động thực tế của diode SRD, mạch tương đương được thể hiện như hình 3.3.
Thông số ký sinh đầu tiên ảnh hưởng tới tín hiệu ra là điện trở động của diode gây
ra sự sụt đỉnh của tín hiệu ra trên diode dưới điều kiện phân cực thuận :
F F SV I Rφ= + [3.4]
Trong đó VF là điện áp sụt trên diode, φ là rào thế của chuyển tiếp (0,7÷0,8V) và
RS là điện trở động của diode. Điện áp sụt được thể hiện rõ trên hình 3.2 ở dạng tín
hiệu ra trước mạch sửa dạng xung.
Hình 3.2-Đặc tuyến động lý tưởng và không lý tưởng của diode SRD
Hình 3.3-Mạch tương đương của diode SRD
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 89
Thông số ký sinh thứ hai ảnh hưởng tới tín hiệu ra là điện cảm ký sinh của diode
(do quá trình đóng vỏ) tạo ra những đỉnh nhọn trên xung tín hiệu bởi sự thay đổi
nhanh của dòng phân cực ngược chạy qua điện cảm ký sinh. Điện áp gây ra bởi
điện cảm này được tính theo công thức :
ax
( ax) = L dL P
m
diV mdt
⎡ ⎤⎢ ⎥⎣ ⎦
[3.5]
Trong đó : VL là điện áp cực đại của các đỉnh xung nhọn, LP là điện cảm đóng vỏ.
Giá trị của các đỉnh xung nhọn này sẽ giảm đi bằng cách sử dụng những phương
pháp đóng vỏ có thông số ký sinh thấp hơn. Trong luận văn này sử dụng diode
SMMD840 có điện cảm đóng vỏ khoảng 2nH. Các thông số này được cho bởi
datasheet trong phần phụ lục.
Một hiện tượng khác quan sát được trên xung hình 3.2 là việc xung tín hiệu bị
dâng mức nền. Điện áp này xuất hiện do thành phần dòng phân cực ngược chạy qua
điện trở động RS của diode trong suốt quá trình tích tụ của diode. Điện áp này được
xác định bởi :
( )P F R SV I I R= + [3.6]
Trong đó VP là điện áp dâng mức nền. Thông thường, giá trị của điện áp này rất nhỏ
khoảng 0,16V. Hiện tượng này có thể bỏ qua đối với mạch chỉnh dạng xung có biên
độ lớn.
Thông số ký sinh cuối cùng gây ảnh hưởng tới tín hiệu ra là điện dung ký sinh CP
của quá trình đóng vỏ linh kiện. Điện cảm ký sinh LP và điện dung ký sinh CP này
gây ra hiện tượng dao động “damping” của SRD. Hiện tượng này có thể khắc phục
bằng cách chọn lựa SRD có thông số đóng vỏ thấp.
3.1.3.Thời gian chuyển tiếp của SRD
Thời gian chuyển trạng thái lên của SRD được xác định bằng thời gian diode thay
đổi trở kháng của nó trong mạch. Thông số này phụ thuộc vào việc thiết kế diode,
mạch ngoài và mật độ điện tích tích tụ trong diode. Thời gian lên của diode là sự
kết hợp của 2 thành phần xác định theo công thức : 2 2
r t RCt t t= + [3.7]
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 90
Trong đó tt là thời gian lên của diode do quá trinh nội tại trong nó (thông số này
được cho bởi nhà sản xuất; trong luận văn này sử dụng diode có tt là 70ps) và tRC là
thời gian lên của mạch điều khiển diode phụ thuộc vào điện dung phân cực ngược
của diode CVR ( gồm điện dung tiếp giáp Cj song song với điện dung đóng vỏ CP)
của SRD. Trong trường hợp sườn xung tính từ 10%-90% biên độ, tRC được tính
theo công thức :
tRC = 2,2ReqCVR [3.8]
còn nếu tính từ 20% tới 80% biên độ thì được tính theo công thức :
tRC = 1,4 ReqCVR [3.9]
Trong đó Req là điện trở tương đương của điện trở của nguồn mắc song song với
điện trở của tải.
3.2.Thiết kế mạch phát và làm sắc xung cực ngắn
3.2.1.Nguyên lý thiết kế
Mạch phát xung sử dụng SRD thông thường chỉ có thể sửa dạng xung hoặc phát
xung có một sườn nhanh mà không thể thay đổi độ rộng của xung. Để có thể tạo ra
xung có độ rộng thay đổi được, mạch sử dụng phương pháp như hình 3.4.
Hình 3.4-Mạch nguyên lý
Trong hình trên, mạch gồm nguồn phát tín hiệu có trở kháng 50Ω. Nguồn phát có
thể phát xung hình sin hoặc xung vuông. Mạch gồm diode SRD, đường dây trễ có
độ dài Ld và tải 50Ω.
Nguyên lý hoạt động của mạch :
Trên hình vẽ 3.5 dưới đây minh họa xung tín hiệu sau SRD sử dụng máy phát
xung 2 cực tính (hoặc có thể sử dụng máy phát tín hiệu hình sin). Tại nửa chu kỳ
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 91
đầu, SRD phân cực thuận, điện tích được tích tụ tại SRD và lúc này chưa có điện áp
ra trên tải. Dòng phân cực thuận IF sẽ tích tụ điện tích tại lớp I của chuyển tiếp p-i-n
trong khoảng thời gian tF. Tại nửa chu kỳ sau, điện áp đặt vào SRD chuyển xuống
âm, SRD phân cực ngược. Ngay tức thời, SRD xả hết điện tích tích tụ ra đường
truyền tạo ra xung có dạng như hình vẽ.
Hình 3.5-Dạng xung tạo ra sau khi qua diode SRD
Nhìn từ phía tải, xung này chia thành 2 xung tại điểm nối tiếp giữa đường truyền
và đường dây ngắn mạch Ld : một xung truyền dọc theo đường truyền chính nối tiếp
tải tới cửa ra, một xung truyền dọc theo đường truyền ngắn mạch.
Theo nguyên lý đường truyền siêu cao tần, hệ số phản xạ của một đường truyền
ngắn mạch là :
0
0
0 50= 10 50
L
L
Z ZZ Z
− −Γ = = −+ +
[3.10]
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 92
Từ công thức 3.10 có thể thấy được xung phản xạ từ đường truyền ngắn mạch có
cực tính ngược với xung phát ra và được truyền trở lại đường truyền chính sau một
khoảng thời gian rồi kết hợp với xung trên đường truyền chính tạo thành xung phát
ra trên tải. Lúc này, đường truyền ngắn mạch có vai trò như một đường trễ với
khoảng thời gian trễ giữa 2 xung truyền trên đường truyền chính là :
2 dd
p
Ltv
= [3.11]
Trong đó vp là vận tốc truyền sóng trên đường truyền ngắn mạch được tính theo
công thức 3.12
pcvε
= [3.12]
Trong đó ε là hằng số điện môi của môi trường truyền sóng.
Hình 3.6 là hình ảnh 2 xung truyền trên đường truyền chính kết hợp lại tạo thành
một xung có sườn lên và xuống bằng thời gian chuyển tiếp giữa 2 trạng thái của
diode SRD; độ rộng xung bằng chính thời gian trễ truyền sóng tdelay trên đường
truyền ngắn mạch (tại sau điểm nối giữa đường truyền chính và đường truyền ngắn
mạch). Xung phản xạ có cực tính ngược với xung phát ra và có biên độ thấp hơn
xung truyền thẳng do suy hao trên đường truyền ngắn mạch.
Hình 3.6-Hình ảnh tổng hợp của 2 xung tới tải
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 93
3.2.2.Thiết kế mạch phát và làm sắc xung cực ngắn
Để có thể tạo ra xung có độ rộng thay đổi được, đường dây trễ sử dụng trong
mạch thiết kế dùng cáp semi-rigid để tạo thành đường truyền phản xạ có thể thay
đổi được chiều dài.
Do xung yêu cầu thiết kế có độ rộng khoảng vài ns đồng thời có sườn dốc (vài
trăm ps) nên tất cả linh kiện sử dụng đều có dải thông rộng đồng thời sử dụng linh
kiện lắp ráp bề mặt. Mạch in thiết kế sử dụng đường truyền microstrip trên đế điện
môi CGP-500 BF-6012 có dải thông tới 18GHz (chi tiết xem phần phụ lục). Cáp
semi-rigid dùng làm đường truyền ngắn mạch cũng có dải thông khoảng 18GHz,
các đầu nối tới máy phát xung 2 cực tính (máy phát tín hiệu hình sin) và cổng ra
đều sử dụng connector SMA. Diode SRD sử dụng trong mạch SMMD840 (dạng 2
chân) có thời gian sống của hạt tải thiểu số là T = 10ns cho phép máy phát xung có
tần số nhịp lên tới 100MHz, sườn xung tạo ra có thời gian lên và xuống khoảng
70ps (thông số này thể hiện thời gian chuyển trạng thái của SRD thường được hãng
sản xuất cung cấp). Diode Schottky sử dụng trong mạch là diode HSMS8101 có
điện áp ngưỡng khoảng 0,35V (cần chọn điện áp ngưỡng của Schottky càng thấp
càng tốt ta sẽ được lợi về biên độ xung đầu ra do sụt áp trên Schottky).
Sơ đồ mạch thiết kế :
Hình 3.7-Mạch phát và làm sắc xung cực ngắn
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 94
Trong sơ đồ trên, connector SMA đầu vào được nối với máy phát xung 2 cực tính
hoặc máy phát xung hình sin có tần số nhịp dưới 100MHz. Điện trở R1 và R3 là 2
điện trở ổn định trở kháng vào và ra của mạch được chọn giá trị là 50Ω. Tụ C1 là
tụ ngăn tầng giữa tầng ra và tầng vào mạch. Diode Schottky được nối tiếp sau SRD
và đường dây trễ nhằm mục đích cắt đi những xung nhọn âm (do quá trình cộng 2
xung) tạo dạng cho xung ở ngõ ra trên tải. Điện áp Vbias được sử dụng sau tụ C1 để
tạo điện áp phân cực cho xung tín hiệu đầu ra. Như đã trình bày ở trên, khi phát
laser điện áp đặt trên nó phải vượt qua giá trị ngưỡng Vthreshold thì laser mới phát
xung quang. Vì vậy, tại đầu ra đặt Vbias gần tới Vthreshold nhằm mục đích giảm thời
gian trễ khi phát xung quang tại tầng driver phía sau. Tụ C2 được dùng để lọc tín
hiệu 1 chiều phân cực cho mạch, điện trở R1 và L1 mắc nối tiếp với Vbias tạo điện
áp phân cực. Điện cảm L1 được dùng để chặn tín hiệu cao tần dội ngược về phía
nguồn 1 chiều. Cổng ra sử dụng connector SMA để nối trực tiếp tới tầng điều khiển
laser.
Trong thiết kế mạch ta chọn ZL>> Z0 = 50Ω thì càng tốt giảm tín hiệu cao tần
phản xạ ngược về nguồn nên tại tần số 10GHz, ZL chọn khoảng vài chục kΩ trở lên
hay nói cách khác L ta chọn khoảng vài chục µH. Tụ C1 làm nhiệm vụ ngăn cách
tín hiệu một chiều giữa tầng vào và ra nằm nối tiếp trên đường truyền nên thường
chọn giá trị trở kháng khá nhỏ để giảm phản xạ do sự biến đổi trở kháng khi tụ C1
nối tiếp trên đường truyền (ZC1 nt Z0). Trong mạch thiết kế chọn giá trị tụ C1 có trở
kháng dưới mΩ tại tần số 10GHz đảm bảo tầng ra phối hợp trở kháng 50Ω.
Tính toán đường truyền mạch vi dải :
Đường truyền mạch vi dải là loại đường truyền sóng phẳng được dùng phổ biến
nhất hiện nay bởi nó dễ dàng thiết kế và thực hiện thông qua công nghệ làm mạch
in thông thường. Đồng thời, mạch vi dải dễ dàng tổ hợp với các linh kiện tích cực
và thụ động lắp ráp bề mặt. Đường truyền vi dải gồm 1 dải dẫn có độ rộng W được
in trên đế điện môi có độ dày h và hằng số điện môi εr.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 95
Hình 3.8-Đường truyền mạch vi dải
Do tính chất không đồng nhất của đường truyền vi dải (một mặt tiếp xúc với đế
điện môi, một mặt tiếp xúc với không khí) nên mode sóng truyền trên đường truyền
vi dải không phải là mode sóng TEM lý tưởng do một phần trường truyền trong môi
trường không khí. Do đó, sóng truyền trên đường truyền mạch vi dải là sóng quasi-
TEM và các thông số đường truyền được tính toán gần đúng bằng những công thức
thực nghiệm dưới đây.
Vận tốc pha của sóng :
pe
cvε
= [3.13]
Trong đó εe là hằng số điện môi tương đương của mạch vi dải được tính theo hằng
số điện môi của đế ε bởi công thức sau :
1 1 12 2 121
e Xh
W
ε εε + −= ++
[3.14]
Trở kháng của đường truyền vi dải được tính theo công thức :
060 8ln
4e
d WZW dε⎡ ⎤= +⎢ ⎥⎣ ⎦
với W/d ≤1 [3.15]
[ ]0120
/ 1.393 0.667 ln( / 1.444)e
ZW d W d
πε
=+ + +
với W/d ≥1 [3.16]
Trong trường hợp đã biết trở kháng đặc tính của đường truyền Z0 và hằng số điện
môi của đế ε thì tỉ số W/d được tính bởi công thức sau :
2
82
A
A
eWd e=
− với W/d< 2 [3.17]
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 96
2 1 0.611 ln(2 1) ln( 1) 0.392
W B B Bd
επ ε ε⎡ − ⎤⎧ ⎫= − − − + − + −⎨ ⎬⎢ ⎥⎩ ⎭⎣ ⎦
với W/d> 2 [3.18]
Trong đó :
0 1 1 0.11(0.23 )60 2 1ZA ε ε
ε ε+ −= + +
+ [3.19]
0
3772
BZ
πε
= [3.20]
Trong đường truyền siêu cao tần, trở kháng sóng của đường truyền thường là
Z0=50 Ohm. Dựa vào thông số đế điện môi và công thức 3.17 ÷ 3.20 ta tính được
độ rộng của đường truyền (thiết kế cho tần số 10GHz) là :
W = 1.323(mm)
Trong thiết kế, để giảm suy hao do trở kháng bề mặt của lớp dẫn , mạch thiết kế
phải thêm ma trận lỗ khoan như hình vẽ 3.10 đồng thời nhằm giảm suy hao truyền
sóng trong không khí của đường truyền mạch vi dải cần thiết kế các đường GND
sát với đường truyền tín hiệu gần nhất có thể được.
Dưới đây là hình ảnh máy phát xung và layout mạch thiết kế :
Hình 3.9-Hình ảnh mạch phát xung cực ngắn
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 97
Hình 3.10-Hình ảnh mạch in layout
3.2.3.Kết quả thực nghiệm
Dưới đây là kết quả thực nghiệm đo đạc xung tín hiệu tại đầu ra với độ rộng thay
đổi được từ 4ns tới 500ps được dùng dao động ký sampling 3S1 Tektronic tần số
1GHz.
Hình 3.11- Xung độ rộng 4ns, sườn xung 1ns
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 98
Hình 3.12- Xung độ rộng 500ps, sườn xung 500ps
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 99
Chương IV : ỨNG DỤNG CỦA MẠCH PHÁT VÀ LÀM SẮC XUNG CỰC NGẮN
4.1.Ứng dụng của máy phát xung cực ngắn
Máy phát xung cực ngắn được thiết kế để sử dụng trong mạch điều khiển laser
và LED nhờ khả năng thay đổi được độ rộng xung và xung có sườn lên và xuống
chỉ trong khoảng vài chục tới vài trăm ps. Mạch phát xung này được đặt trước tầng
driver cho LED và laser nhằm nâng tốc độ truyền dữ liệu lên tới 1,23Gbps sử dụng
2 IC driver MAX3966 dùng cho LED và MAX3996 dùng cho laser (chi tiết tại
phần phụ lục).
4.2.Một số ứng dụng phát triển của mạch phát xung cực ngắn
Ngoài những ứng dụng trong thông tin quang, mạch phát xung SRD còn được sử
dụng trong rất nhiều các lĩnh vực khác nhau.
4.2.1.Ứng dụng trong hệ thống UWB
Ngày nay, mạng thông tin không dây đang phát triển mạnh mẽ và liên kết không
dây cũng đang chiếm một vai trò quan trọng trong hầu hết các lĩnh vực thông tin.
Các mạng WLAN, WPAN và mạng ad-hoc được xây dựng ở khắp mọi nơi. Sự phát
triển của hệ thống mạng không dây dựa trên nền tảng của kỹ thuật UWB. Kỹ thuật
UWB là đưa ra những giải pháp sử dụng hiệu quả hơn vùng phổ vô tuyến có sẵn mà
không cần phải tìm kiếm một vùng phổ mới. Kỹ thuật UWB đã được tổ chức FCC
phát triển dành cho những liên kết vô tuyến.
Xuất phát từ công thức Shanon :
2log (1 )C B SNR= + [4.1]
Trong đó C là dung lượng của đường truyền, B là dải thông của đường truyền và
SNR là tỉ số tín hiệu/tạp âm. Rõ ràng là với dải thông của tín hiệu phát càng rộng
thì chỉ cần SNR nhỏ hay nói cách khác là công suất phát rất thấp mà vẫn đảm bảo
chất lượng của đường truyền. Vì vậy, hệ thống UWB được xây dựng với khả năng
cung cấp dải thông rất rộng (tối thiểu là 500MHz) mà công suất phát chỉ khoảng
-2dBm. Mạch phát xung UWB trở thành một đề tài rất hấp dẫn trong lĩnh vực radar
và truyền thông tốc độ cao. Hệ thống UWB yêu cầu dạng tín hiệu phát ra phải có
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 100
dạng bước xung hoặc các xung vuông có độ rộng cỡ từ 1÷ 10ns và sườn xung khá
dốc. Như vậy ta có thể thấy mạch phát xung SRD đóng vai trò quan trọng trong lĩnh
vực UWB với khả năng thay đổi độ rộng xung và cho phép sườn xung lên tới vài
chục ps.
4.2.2.Ứng dụng trong hệ thống radar định vị
Trong hệ thống radar định vị, nhằm mục đích xác định chính xác vị trị của
chướng ngại vật, radar phát ra một xung vào môi trường không gian. Thông qua
việc đo thời gian tín hiệu phản xạ và quay ngược lại trở về phía phát mà có thể xác
định chính xác khoảng cách của chướng ngại vật. Xung phát ra từ radar thường là
một xung đơn hình sin có chu kỳ rất ngắn. Xung phát ra càng ngắn càng nâng cao
độ chính xác của radar. Việc phát xung đơn hình sin có chu kỳ rất ngắn được tạo ra
dựa trên phương pháp sử dụng diode SRD và đường dây ngắn mạch [19].
Qua đó, ta có thể thấy trong lĩnh vực radar định vị, mạch phát xung cực ngắn
SRD là giải pháp rẻ tiền nhất thỏa mãn yêu cầu kỹ thuật được đặt ra.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 101
KẾT LUẬN CHUNG Sau thời gian thực tập và làm việc, đồ án “Hệ thống FTTH(Fiber-to-the-Home)
Gigabits/s” đã hoàn thành đúng tiến độ đặt ra. Mạch phát và làm sắc xung cực ngắn
là bước đi đầu tiên để phát triển mạch phát laser tốc độ cao ứng dụng trong mạng
FTTH. Mạch có khả năng phát xung có sườn từ 100 ÷ 500 ps với độ rộng xung có
thể điều chỉnh được theo yêu cầu sử dụng. Mạch phát và làm sắc xung này không
chỉ ứng dụng trong việc thiết kế transceiver cho modem quang trong mạng FTTH
mà còn có nhiều ứng dụng khác trong hệ thống UWB và radar.
Trong quá trình thực hiện đồ án, bản thân em đã thu nhận được một số kết quả
sau :
- Tìm hiểu về mạng FTTH và kiến trúc transceiver trong ONU và OLT
- Cấu trúc và công nghệ thiết kế các linh kiện quang điện tử
- Tìm hiểu diode SRD và ứng dụng của nó
- Tính toán và thiết kế mạch siêu cao tần dùng mạch vi dải
- Biết cách lựa chọn linh kiện siêu cao tần và đo đạc
- Tìm hiểu những vấn đề liên quan tới mạch làm sắc xung và phát xung cực
ngắn
Do thời gian có hạn và khối lượng công việc khá lớn cùng hạn chế bởi khả năng
của bản thân nên trong đồ án này chưa hoàn thành mạch phát laser tốc độ từ
1,25Gb/s tới 2,5Gb/s cùng thiết kế mẫu transceiver ứng dụng cho mạng FTTH. Hi
vọng trong thời gian tới em có thể tiếp tục hướng phát triển này cùng một số ý
tưởng ứng dụng khác tiếp tục kết quả của đồ án này.
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. http://www.infocellar.com/networks/new-tech/PON/PON-real.htm, truy cập
cuối cùng ngày 23/02/2009
[2]. http://www.cs.cmu.edu/afs/andrew.cmu.edu/usr9/sirbu/www/pubs/FITL/tprc
6.html , truy cập cuối cùng ngày 23/02/2009
[3]. http://vntelecom.org/diendan/, truy cập cuối cùng ngày 23/02/2009
[4]. Josep Prat, Next-Generation FTTH Passive Optical Network, Springer Press,
2008
[5]. Quang Minh, Công nghệ và chuẩn hóa mạng quang thụ động
[6]. IEEE Standard for Information Technology, IEEE 802.3ah Ethernet in the
First Miles Task Force, D3.3, April 19,2004
[7]. ITU-T Rec.G.983.1, Study Group 15, “Broadband optical access based on
passive optical network”, Oct.1998
[8]. ITU-T Rec.G.984.2, “Gigabit-capable passive optical network (GPON) :
physical media dependant (PMD) layer specification ”, Mar.2003
[9]. W.Huang, X.Li, C.Xu, X.Hong, C.Xu and W.Liang, “Optical transceivers
for fiber-to-the-premises application : System requirement and enabling
technologies”, J.Lightwave Technol, vol.25, pp.11-27, 2007
[10]. X.Z.Qui, P.Ossieur, J.Bauwelinck, Y.C.Yi, D.Verhulst, J.Vandewege, B.De
Vos and P.Solina, “Development of G-PON upstream physical media
dependent prototypes”, J.Lightwave Technol, vol.22, pp.2498-2508,
Nov.2007
[11]. Y.Chang and G.Noh, “1,25Gb/s uplink burst mode tranmissions : System
requirement and optical diagnostic challenges of EPON physical-layer
chipset for enabling broadband optical Ethernet access network”,
OFC/NFOEC’06 Paper JThB84
[12]. http://en.wikipedia.org/wiki/FTTH, truy cập cuối cùng ngày 23/02/2009
[13]. http://en.wikipedia.org/wiki/Hybrid_Fibre_Coaxial, truy cập cuối cùng ngày
23/02/2009
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 103
[14]. http://en.wikipedia.org/wiki/Switched_digital_video, truy cập cuối cùng
ngày 23/02/2009
[15]. Cedric F.Lam, Passive Optical Network: Principle and Practice, Academic
Press, 2007
[16]. Govind P.Agrawal, Fiber-Optics Communication System, Wiley Series in
Microwave and Optical Engineering, 2002
[17]. J.S.Lee, C.Nguyen, “Uniplanar picosecond pulse generator using step
recovery-time diode”, Electronic Letter, Vol.37, No.8, April 2001, pp.504-
506.
[18]. Hewlett Packard, “Pulse and Waveform Generation with Step Recovery
Diode”, Application Note 918, California/USA, October 1986.
[19]. Jeong Soo Lee, Cam Nguyen and Tom Scullion, “New Uniplanar
Subnanosecond Monocycle Pulse Generator and Transformer for Time-
Domain Microwave Application”, IEEE Transaction on Microwave Theory
and Technique, Vol.49, No.6, June 2001, pp.1126-1129
[20]. David M.Pozar, Microwave Engineering, John Wiley & Sons, 1998
[21]. Gerd Keiser, FTTX Concepts and Applications, John Wiley & Sons,
[22]. www.alldatasheet.com truy cập lần cuối cùng ngày 12/05/2009
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 104
BẢNG ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ ANH-VIỆT
Active component Thiết bị chủ động
Active Optical Network Mạng quang tích cực
Auto Power Control Tự động điều khiển công suất
Bragg grating Cách tử Bragg
Central Office Tổng đài
Coupler Bộ ghép
Dynamic Bandwidth Allocation Giao thức phân phối băng thông động
Falltime Sườn xuống
Guard time Khoảng thời gian bảo vệ
IP convergence Tính hội tụ IP
Lasing threshold Ngưỡng phát laser
Multipoint Control Protocol Data Unit Giao thức điều khiển truy nhập điểm-đa
điểm
Network Element Phần tử mạng
Operation Administration and
Maintenance
Bộ phận khai thác, quản lý và bảo dưỡng
Optical Line Terminal Thiết bị kết cuối kênh quang
Optical Network Terminal Kết nối mạng quang
Passive Optical Network Mạng quang thụ động
Point-to-Point Giao thức điểm-điểm
Risetime Sườn lên
Service Level Agreement Chức năng thỏa thuận mức dịch vụ
Splitter Bộ chia quang
Transceiver Bộ thu-phát
Transimpedance Amplifier Bộ khuếch đại truyền trở kháng
Đồ án tốt nghiệp http://www.ebook.edu.vn
Dương Quang Hà – KSTN-ĐTVT-K49 105
PHỤ LỤC
Dưới đây là các thông số kỹ thuật của đế mạch in, diode SRD, diode Schottky và
IC driver cho LED và laser