doç. dr. süleyman sadi seferoĞlu hacettepe Üniversitesi, eğitim fakültesi

Yeterlikler, Standartlar ve Biliim Teknolojilerindeki Gelimeler Inda retmenlerin Srekli Mesleki EitimiDo. Dr. Sleyman Sadi SEFEROLUHacettepe niversitesi, Eitim FakltesiBilgisayar ve retim Teknolojileri Eitimi Blm06532, Beytepe ANKARAEitimde Yansmalar IX: Trkiyenin retmen Yetitirme kmaz Ulusal SempozyumuBakent niversitesi Eitim Fakltesi Tekk Eitim Aratrma Gelitirme Vakf12-13 Kasm 2009, Bakent niversitesi Balca Kamps / ANKARA

Eitimde Yansmalar IX: Trkiyenin retmen Yetitirme kmaz Ulusal Sempozyumu / 12-13 Kasm 2009

Deien-Gelien Toplum ve EitimDeien ve gelien dnyada toplum olarak ilerleyebilmek iin okullarda iyi bir eitimin veriliyor olmas gerekir.Okullarda iyi bir eitimin verilebilmesi, yani rencilerin baarl olabilmeleri iin okuldaki retimin niteliinin ykseltilmesi gerekir.


Deien-Gelien Toplum ve EitimOkullardaki baar grafii de, nitelikli retmenler olmadan nemli dzeyde ykseltilemez. iyi rencilere sahip olunabilmesi iin iyi retmenlere ihtiya vardr


Reformlar ve retmenlik Mesleiretmenler, gerekletirilen ve gerekletirilmesi planlanan reformlarn merkezinde bulunmaktadrlar. Eitimi gelitirme almalar byk lde retmenlerin niteliklerine ve yaptklar ite nasl etkili olabileceklerine odaklanmaktadr retmen yetitiren kurumlara byk sorumluluklar dmektedir. retmenlerin istenilen nitelikte olabilmeleri bir takm standartlarn olmasna baldr. Bu standard salayacak yollardan birisi retmen yeterlikleridir


retmenlerin Yeterlik DurumlarYeterlik: bir meslek alanna zg grevlerin yaplabilmesi iin gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve tutumlara sahip olma durumu.retmen Yeterlikleriretmenlik mesleini etkili ve verimli biimde yerine getirebilmek iin sahip olunmas gereken genel bilgi, beceri ve tutumlar.


retmenlik Meslei YeterlikleriMilli Eitim Bakanlnn almalarretmenlik meslei genel yeterlikleri6 ana yeterlik alan, bu yeterlikleri yerine getirebilmek iin gerekli bilgi, beceri ve tutumlar 31 alt yeterlik alanyeterliklerin gerekleip gereklemediinin delili olabilecek gzlemlenebilir-llebilir davranlar233 performans gstergesi zel alan yeterlikleri


Yeterlik Alanlar ve Alt Yeterlikler (1)A- Kiisel ve Mesleki Deerler-Mesleki GeliimA1- rencilere Deer Verme, Anlama ve Sayg GstermeA2- rencilerin renebileceine ve Baaracana nanmaA3- Ulusal ve Evrensel Deerlere nem VermeA4- z Deerlendirme YapmaA5- Kiisel Geliimi SalamaA6- Mesleki Gelimeleri zleme ve Katk SalamaA7- Okulun yiletirilmesine ve Gelitirilmesine Katk SalamaA8- Mesleki Yasalar zleme, Grev ve Sorumluluklar Yerine GetirmeB- renciyi TanmaB1- Geliim zelliklerini B2- lgi ve htiyalar Dikkate AlmaB3- renciye Deer VermeB4- renciye Rehberlik EtmekC- renme ve retme SreciC1- Dersi PlanlamaC2- Materyal HazrlamaC3- renme Ortamlarn DzenlemeC4- Ders D Etkinlikleri C5- Bireysel Farkllklar Dikkate Alarak retimi eitlendirmeC6- Zaman YnetimiC7- Davran Ynetimi


Yeterlik Alanlar ve Alt Yeterlikler (2)D- renmeyi, Geliimi zleme ve DeerlendirmeD1- lme ve Deerlendirme Yntem ve Tekniklerini BelirlemeD2- Deiik lme Tekniklerini Kullanarak rencinin renmelerini lmeD3- Verileri Analiz Ederek Yorumlama, Geri Bildirim SalamaD4- Sonulara Gre retme-renme Srecini Gzden GeirmeE- Okul-Aile ve Toplum likileriE1- evreyi TanmaE2- evre Olanaklarndan YararlanmaE3- Okulu Kltr Merkezi Durumuna GetirmeE4- Aileyi Tanma ve Ailelerle likilerde TarafszlkE5- Aile Katlm ve birlii SalamaF- Program ve erik BilgisiF1- Trk Milli Eitimin Ama ve lkeleriF2- zel Alan retim Program Bilgisi ve Uygulama BecerisiF3- zel Alan retim Programn zleme, Deerlendirme ve Gelitirme.


retmen Yeterlikleri ve Yaplmas Gerekenlerretmen yeterlikleri erevesiHizmet-ncesinde eitimHizmet iinde uzun sreli mesleki geliimretmen yetitirme ve atamalarda yaanan farkl uygulamalarEitim Fakltelerinden mezun retmenlerEF dnda bir kurumdan mezun olduu halde retmen olarak atananlarEF dnda bir kurumdan mezun olup bir sertifika programn tamamlayarak retmenlie atananlar


retmen Yeterlikleri ve Alan Yaznretmen yeterlikleri konusunda zellikle batl lkelerdeki alan yazn (literatr) incelendiinde teknoloji yeterliklerinin retmen yeterliklerinin ayrlmaz bir paras olduu lkemizde yaplan aratrmalarretmenlerin ve retmen adaylarnn teknoloji okur-yazar olmay bir retmenin nemli bir nitelii olarak grdkleri anlalmaktadr.


ISTE StandartlarUluslararas Eitim Teknolojileri (Dernei) Birlii (The International Society for Technology in Education-ISTE)Teknolojinin eitimde kullanlmasyla ilgili almalar yapyorISTEye gre retmen standartlar, teknoloji okuryazar olmay, derslerinde teknolojiyi kullanabilmeyi, rencilerini teknolojiyi kullanmaya yneltebilmeyi, renme evresini rencilerin teknolojiyi kullanabilecekleri biimde dzenleyebilmeyi, meslektalar ile nternet zerinden i birlii yapabilmeyi kapsamaktadr.


ISTE Standartlar ve YKISTE standartlarna gre retmen adaylarnn retmenlik sertifikasna sahip olabilmeleri iin bu standartlar karlam olma koulu aranmaktadr. Bunun anlam:Btn retmen adaylarnn teknoloji standartlarn ve teknoloji performans gstergelerini karlayabilmeleri iin hizmet-ncesinde yetitirilmeleri gerekmektedir. YK ve Eitim Fakltesi ProgramlarBilgisayar derslerinin programlara eklenmesi


Bilim ve Teknolojilerde Deiim ve DourgularISTE Standartlar (2002)ISTE standartlar (2008)Deiimlerin mesleki yaama yansmalarYeni durumlara uyum almalarMesleki geliim


Neden Mesleki Geliim?Mesleki geliim btn meslek gruplarnda alanlarn etkili ve verimli olmalarn salamak iin gereklidir. nsan yetitirme sorumluluu olan retmen ve yneticiler iin mesleki eitim etkinlikleri zellikle gereklidir.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (1)Bilim ve teknolojideki gelimeler toplumsal yaam deitiriyor. Bunun i yaamn etkilemesi kanlmazdr. IKEAya Bavurusu


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (2)niversitelerde verilen meslek bilgisi eitimleri retmenler adaylar iin yeterli deildir. Eitim kurumlarnda kazandrlan becerilerin, verilen bilgilerin gncellenmesi ve bylece alanlarn verimliliklerinin artrlmas iin meslek iinde eitilmeleri gerekmektedir. Yetikinler ihtiyac hissettike o ihtiyac karlamaya ynelik renme etkinliklerine kar daha fazla gdlenmektedirler.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (3)Baz bilgi ve beceriler ancak uygulama yaparak ve i hayatnda kazanlabilmektedir. Uygulanmas beklenen yeni retim programlarnn tantlmas ve programlarn uygulanmasyla ilgili olarak yaanan sorunlara zm bulunabilmesi iin eitimler verilmelidir.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (4)retmenlerin snfta daha etkili olabilmeleri iin retimde kullanlabilecekleri yeni yaklam, yntem ve teknikler konusunda bilgilendirilmeleri gerekir.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (5)Tkenmilik duygusu yaayan retmenlerin gdlenmesi asndan mesleki geliim etkinliklerinin sunulmas nemlidir.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (6)Bireylerin zamann etkili kullanm, proje ynetimi ve toplam kalite ynetimi gibi farkl konu alanlarnda eitilmeleri ilerinde verimli olabilmeleri iin nemlidir. retmenler farkl ya gruplaryla almak durumunda kalmaktadrlar. Her ya grubunun (ve farkl SES ortamlarnda yaanan) sorunlar farkl olabilmektedir.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (7)retmenlere, retim ortamlarnda ortaya kan yeni durumlarda gerekli olan zm retebilme becerileri kazandrlmaldr.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (8)Bireylerin kiisel geliimleri ile mesleki geliimleri arasnda kuvvetli bir ba vardr.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (9)niversiteden mezun olduktan sonra veya greve yeni balayan bireyler uyum sorunlar yaayabilirler. Okul yneticilerinin rollerinde deimeler olmaktadr. Ayrca her okul kltr iinde geerli bir takm ilke, inan ve deerlere uyum salanmas iin eitimler gereklidir.


Mesleki Geliim Gereklidir. nk: (10)Mesleki baar genellikle daha fazla baary beraberinde getirmektedir. Eer retmen baary tadarsa kendine gven kazanr ve dolaysyla daha fazla etkili ve verimli olmann yollarn aramaya koyulur. Son olarak, meslek iinde renme rastlantsal olmaktan karlp dzenli ve sistematik hale getirilmelidir.


Mesleki Eitimin Sonular (1)Yaplan eitim yatrmlar uzun vadede kuruma olumlu ekilde yansr. Ayrca, eitimler iin yaplan harcamalarn maliyeti uzun dnemde dmektedir.Verilen eitimlerle retmenin kendine olan zgveni artar, kendine daha fazla deer verir. Bylece mesleinden tatmin olma dzeyi ykselir ve iini de daha iyi yapar.


Mesleki Eitimin Sonular (2)retmen, etkinliklerde rendii sosyal beceriler ile (sorun zme, paylama) okul iinde daha iyi bir rol stlenebilir, dier retmenler arasnda lider rol oynayabilir.


Mesleki Eitimin Sonular (3)alanlarn zihnine yaam boyu eitim ve kendini gelitirme kavramlar yerleir. alanlarda verimlilik ve meslekte ilerleme bilinci oluur. Meslek ii eitim etkinliklerinin benimsenmesi, bu etkinliklerinin srekliliini ve tekrarn da beraberinde getirecektir.


Mesleki Eitimin Sonular (4)Bireyin dnyaya, sorunlara ve zm nerilerine ynelik bak as geniler.


Mesleki Geliim Etkinliklerinin Baarl Olmasnn Koullarretmenlerde kendilerini gelitirmeleri gerektii konusunda bir farkndaln olumasYeni fikirleri uygulamalar ve sonularn deerlendirmeleriMeslektalarnn derslerine girerek gzlem yapmalar ve gzlem sonularn analiz etmeleri


Mesleki Geliim Etkinliklerinin Baarl Olmasnn Koullar (2)inde bulunduklar meslekta grubunda hem baarlarn hem de baarszlklarn paylayor olmalarSnflarnda dersleriyle veya rencilerle ilgili olarak yaadklar sorunlar ve bunlara ynelik olarak gelitirdikleri zmleri meslektalaryla paylayor olmalarKullanabilecekleri deiik yaklam, yntem ve teknikler konusunda gzlemler ve konuyla ilgili videolar izleyerek eletiriler yapyor olmalar


Aratrmalara Gre Baarl/Baarsz Mesleki Geliim Etkinlikleri


Mesleki Geliime Olan nanretmenlerin kiisel ve mesleki geliimleri iin ayrlan kaynaklarn yetersiz olduu bilinmektedir. Mesleki geliim iin daha fazla kaynak ayrlmas, sonucun daha iyi olacann garantisini de vermemektedir. Burada asl nemli olan retmenlerin bu etkinliklerin nemine inandrlmalar gerektiidir.


Mesleki Geliimle lgili Koullar (1)Mesleki geliim almalaryla ilgili olarak ele alnmas gereken ilk konu etkinliklerin srekli olmas gerekliliidir. Eitim alanndaki uygulamalarn sonucu olan nemli saylabilecek dzeydeki deiikliklerin ancak uzun srede gzlenebildii ve bunun da uzun sreli mesleki geliim etkinliklerine bal olduu sylenebilir.


Mesleki Geliimle lgili Koullar (2)Belli bir konu alanna odaklanan, katlmclarn etkin katlmn salayan ve okuldaki gnlk yaamla btnletirilen etkinlikler kazanlan bilgi ve becerilerin uygulanma ansn artrmaktadr.


Mesleki Geliimle lgili Koullar (3)Ayn okuldan, ayn brantan veya ayn dzeyden retmenlerin ibirliki katlmlaryla gerekletirilen mesleki geliim etkinlikleri hem retmenleri bilgi ve beceri asndan gelitirmekte hem de onlarn snf uygulamalarn olumlu ynden etkilemektedir.


Mesleki Geliimle lgili Koullar (4)Bir okulda deiim almalarnn baarya ulaabilmesi iin o okulda, iletiim kanallarnn etkili bir ekilde iledii, ilikilerin birbirine gven temeline dayand ve akran desteinin olduu olumlu bir havann varl nemlidir.


Okur-Yazar retmenlerBilim ve teknolojide hzl gelimeler yaanmaktaBilginin kapsam, bilgiye eriim ekli ve hz deimekte, bilgiye eriimde yeni kanallar ortaya kmaktadrGnmz okullarndan beklenenBireylere (rencilere) bir takm beceriler kazandrmakbilgiye ulaan ve onu etkili bir ekilde kullanma teknolojiyi kullanabilmeBu bireyleri yetitirecek olan retmenlerin durumuretmenlerin de bu tr becerilere sahip olmalar beklenmektedir.


MEB ve Mesleki Geliim almalarMilli Eitim Bakanlnn hizmet-ii eitim konusunda retmen ve yneticilere yeterli destei salayamad bilinmektedir. Ocak-Ekim 2008 dneminde merkezi planlama ile dzenlenen 656 etkinlie yalnzca 42.728 personel katlmtr. Bakanln merkez ve tara tekilatnda yaklak 750.000 personel bulunduu dnldnde bu rakamlarn durumu daha iyi anlalabilir.


MEB ve Mesleki Geliim almalar (2)MEB 2009 Yl Hizmet-ii Eitim Faaliyetleri Uygulama Esaslarna gre Bir personel, yl iinde en ok 5 faaliyet iin bavuru yapabilecektir. Personel; projeli faaliyetler, birbirinin devam niteliinde olan veya grev deiiklii nedeniyle katlma zorunluluu olan faaliyetler ile bir gnlk faaliyetler dnda ylda en fazla bir hizmet-ii eitim faaliyetine katlabilecektir.


MEB ve Okul Temelli Mesleki Geliim (OTMG) almalarte yandan nitelikli retmen ve nitelikli retim iin retmenlere salanm srekli bir mesleki geliim desteinin varl ok byk nem tamaktadr. Ancak eer bu srekli destek merkezi ynetimlerce karlanamyorsa baka yollar aranmaldr.


MEB ve Okul Temelli Mesleki Geliim (OTMG) almalar (2)Bu yollardan birisi okul temelli programlar dzenlenerek kurum iinde var olan kaynaklarn kullanlmas olabilir.


MEB ve OTMG almalar (1)Okuldaki insan ve materyal kaynaklar etkin biimde kullanlarak retmenlerin mesleki geliim ihtiyalarnn okul ortamnda karlanmas, retmenlerin deneyimlerini paylamalar ve daha az deneyimli meslektalarna rehberlik etmeleri,


MEB ve OTMG almalar (2)retmenlerin retme-renme stratejileri ile ilgili yeni yaklamlar konusunda daha bilinli duruma gelmeleri, Okullarn geliim planlar dorultusunda retmenlerin deneyim ve uzmanlndan yararlanlmas,


MEB ve OTMG almalar (3)Okul alma kltr ve deerler sisteminin geliimine bal olarak okulun evre ile btnlemesi ve evre olanaklarnn okul sorunlarnn zmnde daha fazla ie koulmas beklenilmektedir.


OTMG almalarOTMG almalarnn anlam: Btn eitim etkinlikleri okul iinde gerekletirilmi olmaldr (acaba?)Mesleki geliim almalar okul temelli olabilir, ancak buna karn etkinlikler okul dnda sunuluyor olabilir. Burada nemli olan etkinliin sunulduu yer deil, mesleki geliim etkinliinin doas ve amalardr.


Milli Eitim uralar ve Hizmet-ii Eitim (1)1999 ylnda gerekletirilen XVI. Milli Eitim urasnn eitimde nitelii artrmaya ynelik abalar blm:Hizmet ii eitim faaliyetlerinin planlanmas, Bakanlka belirlenecek genel amalar, ilkeler ve standartlar dorultusunda yaplmaldr.Ayrnt yok!Hizmet ii eitim ihtiyalar uygun yntem ve tekniklerle belirlenmeli, eitime katlacak ynetici, eitimci ve eitilecekler bu ihtiyalar dikkate alnarak seilmelidir.Hizmet-ii eitim verilmesi gereken retmen ve yneticilerin seiminde snrlamalar var.


Milli Eitim uralar ve Hizmet-ii Eitim (2)1999 ylnda gerekletirilen XVI. Milli Eitim urasYneticilerin ve retmenlerin katldklar hizmet ii eitimler zlk haklarna yanstlmal ve kredilendirilerek yksek lisans reniminde dikkate alnmaldr. Yneticilerin hizmet ncesi ve hizmet ii eitimleri niversiteler ve dier kurulularla da i birlii yaplarak planl ve srekli hle getirilmelidir. hizmet-ii eitime katlan yneticilerin bu abalarnn dllendirilmesi, eitli kurulularla ibirlii yaplmas ve planl etkinliklerin srekli hale getirilmesinin nerilmesi.


Milli Eitim uralar ve Hizmet-ii Eitim (3)2006 ylnda gerekletirilen XVII. Milli Eitim uras:Hizmet ncesinde retmenlik meslek eitimi gerek yaama yaklatrlmal, srecin bu ynde zenginletirilmesi salanmaldr. Aday retmenlerin, meslee uyum ve oryantasyon sreleri ynetmelikte ngrld ekilde (yeterli kadro ve donanma sahip merkezi okullarda) deerlendirilmeli ve bu srete niversitelerle i birlii yaplmaldr. Hizmet ii eitim faaliyetleri, meslein tm yeterlik alanlarn ve alanlarn kapsayacak ekilde dzenlenmelidir. 3797 sayl Kanunun 55 inci maddesinde ngrlen Milli Eitim Akademisi ne ilerlik kazandrlmaldr.


Milli Eitim uralar ve Hizmet-ii Eitim (4)2006 ylnda gerekletirilen XVII. Milli Eitim uras:Tm ilkretim okullarnda grev yapmakta olan retmenler, zel gereksinimli ocuklar ve zel eitim retim stratejileri konusunda en az 180 saat hizmet ii eitimden geirilmelidir. Eitim verilmesi gereken kitlenin bykl, Verilecek eitimin sresi ve Hizmet-ii eitim srecinin etkinliklerden sonra tamamlayc almalarla desteklenmeleri gerekliliiKarar ne kadar gereki?


Sonular-nerilerEtkili okullara sahip olmak iin zellikle insana yaplan yatrm ok nemlidir. retmen ve yneticilere hem hizmet ncesinde hem de hizmet iinde mesleki geliim etkinliklerinin sunulmas ve bu etkinliklerin srekli olmasnn salanmas byk nem tamaktadr.


Sonular-neriler (2)Okullarmzn baarl olmasn salamann yollarndan birisi mesleki adan yeterli retmenlere sahip olmaktan gemektedir. retmenlik meslei genel yeterlikleri bu konuda bir temel oluturmaktadr. retmenlere bu yeterlikleri kazandrabilmek iin de srekli meslei eitim etkinlikleri hayata geirilmelidir. MEBna genel bteden ayrlan pay gereki bir dzeye karlmaldr.


Sonular-neriler (4)Mesleki geliim etkinliklerinin sunulmu olmalar sonuca ulama asndan tek bana yeterli deildir. Sunulan etkinliklerin planlanmasndan deerlendirilmesine kadar geen aamalarda retmenlerin ibirliki katlmlarnn salanmasna zen gsterilmelidir. Etkinliklerin ksa sreler yerine uzun sreleri kapsamaldr. Mesleki geliim almalarnda baarya ulalabilmesi iin etkinliklerin bir kez sunulmas yerine srekliliinin salanmas gereklidir.


Sonular-neriler (5)Nitelikli retmen ve nitelikli retim iin retmenlere salanm srekli bir mesleki geliim desteinin varl ok byk nem tamaktadr. Bu tr uygulamalarda baarnn byk lde okulda olumlu bir havann yaratlm olmasna ve ynetim ve retmenler arasnda etkili bir ibirliinin salanm olmasna bal olduu unutulmamaldr.


Sonular-neriler (6)retmenlerin kiisel ve mesleki geliimleri ve etkili retmenlik iin sanal ortamda yeterince kaynak mevcuttur. Ancak bu ortamdan gerei gibi yararlanlabilmesi iin bireylerin ncelikle bilgi okur-yazar olmalar gerekmektedir.


Sonular-neriler (7)retmenlerin bilgisayar kullanmna ynelik tutum ve davranlarn olumlu ynde etkilemenin yollarndan birisi onlar bilgi teknolojileriyle ili dl olmaya ynelterek bu teknolojilerle tanklklarn st dzeylere ykseltmektir. BDde yeni ve etkili olabilecek yntemlerin aray iinde olan retmenler bu konuda desteklenmelidir.


Son SzTeknolojinin renme-retme srelerindeki potansiyeli ve gc Eitimcilerin teknoloji yeterlikleri onlarn sunacaklar hizmeti dorudan etkileyecektirncelikle retmenlerin teknoloji okur-yazar olmalar yolunda aba harcanmal ve bu abalarn boa gitmemesi iin yani kazandrlan becerilerin kullanlmayarak unutulmamas iin becerileri kullanabilecekleri ortamlarn da sunulmas gereklidir. retmene her ynden destek olunmal ki, retmen kendisini hem kiisel olarak hem de mesleki adan gelitirebilsin.


Teekkrler! Do. Dr. S. Sadi SEFEROLUHacettepe niversitesi, Eitim FakltesiBilgisayar ve retim Teknolojileri Eitimi Blm06532, Beytepe ANKARA

e-Posta: sadi_at_hacettepe.edu.trWeb: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/


doç. dr. süleyman sadi seferoĞlu hacettepe Üniversitesi, eğitim fakültesi

Documents