Download - สถานการณ์ภาคเกษตรการปรับตัวของเกษตรกร 1
โดยโดยนายเอ็�นน ซื่� อ็สุ�วรรณนายเอ็�นน ซื่� อ็สุ�วรรณ
อ็ด�ตรอ็งผู้�จั�ดการธนาคารเพื่� อ็การเกษตรและสุหกรณ#การเกษตรอ็ด�ตรอ็งผู้�จั�ดการธนาคารเพื่� อ็การเกษตรและสุหกรณ#การเกษตรประธานสุถาบั�นเพื่� อ็พื่�ฒนาการเกษตรและชนบัทจั*าเน�ยร สุาระนาคประธานสุถาบั�นเพื่� อ็พื่�ฒนาการเกษตรและชนบัทจั*าเน�ยร สุาระนาค
25 25 เมษายน เมษายน 25525577 1
สถานการณ์�และแนวโน�มภาคการเกษตรสถานการณ์�และแนวโน�มภาคการเกษตร::การปร�บต�วของเกษตรกรไทยการปร�บต�วของเกษตรกรไทย
1
7
การเร�ยนร��การเร�ยนร��
นโยบายนโยบาย ส�งคมส�งคม
• เกษตรกรม�ส าน!กพอเพ�ยงเกษตรกรม�ส าน!กพอเพ�ยง• ม#$งม�%นแก�ป&ญหาด้�วยตนเองม#$งม�%นแก�ป&ญหาด้�วยตนเอง• ว*เคราะห�เข�าใจว*เคราะห�เข�าใจ//เท$าท�นท#นน*ยมเท$าท�นท#นน*ยม
• ” ”ค$าน*ยม เกษตรม�ก*น ม�เก�ยรต*” ”ค$าน*ยม เกษตรม�ก*น ม�เก�ยรต*• น�กว*ชาการน�กว*ชาการ//ส.%อมวลชนส.%อมวลชน
• กฎหมายกฎหมาย//แผนพ�ฒนาเกษตรแผนพ�ฒนาเกษตร• แผนพ�ฒนาจ�งหว�ด้แผนพ�ฒนาจ�งหว�ด้//ท�องถ*%นท�องถ*%น
ป&จจ�ยส าค�ญ ป&จจ�ยส าค�ญพ�ฒนาภาคเกษตรพ�ฒนาภาคเกษตร
เกษตรกเกษตรกรร
เกษตเกษตรร
กรรมกรรม
เกษตเกษตรร
ช#มชนช#มชน
การปฏิ*ร�ปการปฏิ*ร�ปเพ.%อค#ณ์ภาพช�ว*ตเพ.%อค#ณ์ภาพช�ว*ต
เกษตรกรเกษตรกร
ส าน!กพอเพ�ยงส าน!กพอเพ�ยง
การเร�ยนร��การเร�ยนร�� การจ�ด้การอาช�พการจ�ด้การอาช�พ
แผนช�ว*ตแผนช�ว*ตแผนครอบคร�วแผนครอบคร�ว
เกษตรทฤษฎ�ใหม$เกษตรทฤษฎ�ใหม$
เกษตรอ*นทร�ย�เกษตรอ*นทร�ย�
เกษตรธรรมชาต*เกษตรธรรมชาต*เกษตรปลอด้ภ�ยเกษตรปลอด้ภ�ย
วนเกษตรวนเกษตร แผนช#มชนแผนช#มชน
แผนจ�ด้สรรทร�พยากรแผนจ�ด้สรรทร�พยากร
ป5าช#มชนป5าช#มชนธนาคารต�นไม�ธนาคารต�นไม�
สว�สด้*การเกษตรสว�สด้*การเกษตรว*สาหก*จช#มชนว*สาหก*จช#มชนพล�งงานช#มชนพล�งงานช#มชน
การปร�บต�วเพ.%อสร�างโอกาสและลด้ข�อเส�ยเปร�ยบของเกษตรรายย$อย
เกษตรกเกษตรกร รายร รายย$อยย$อย
เกษตรกเกษตรกร รายร รายย$อยย$อย
ระบบระบบเกษตรกเกษตรก
รรมรรม
ระบบระบบเกษตรกเกษตรก
รรมรรม
ว*สาหก*จว*สาหก*จสหกรณ์�สหกรณ์�ว*สาหก*จว*สาหก*จสหกรณ์�สหกรณ์�
ภาคร�ฐภาคร�ฐภาคร�ฐภาคร�ฐ
ภาคภาคเอกชนเอกชน
ภาคภาคเอกชนเอกชน
ภาคภาคว*ชาการว*ชาการ
ภาคภาคว*ชาการว*ชาการ
นว�ตกรรมเพ*%มค#ณ์ค$า
เทคโนโลย�
ท�%เหมาะสม
นโยบายการพ�ฒนา
ข�อม�ล ข$าวสาร
การค�าท�%เป8นธรรม
งานว*จ�ยนว�ตกรรม
รวมกล#$มยกระด้�บ
พระปฐมบรมราชโองการพระปฐมบรมราชโองการ
““เราจะครองแผ$นด้*นโด้ยธรรมเพ.%อประโยชน�ส#ขเราจะครองแผ$นด้*นโด้ยธรรมเพ.%อประโยชน�ส#ขแห$งมหาชนชาวสยามแห$งมหาชนชาวสยาม””
พระปฐมบรมราชโองการพระปฐมบรมราชโองการ
““เราจะครองแผ$นด้*นโด้ยธรรมเพ.%อประโยชน�ส#ขเราจะครองแผ$นด้*นโด้ยธรรมเพ.%อประโยชน�ส#ขแห$งมหาชนชาวสยามแห$งมหาชนชาวสยาม””
12
โครงการอ�นเน.%องมาจากพระราชด้ าร* สร�างสมด้#ลการพ�ฒนาคนและธรรมชาต*
13
การพ�ฒนาท�%สมด้#ลระหว$าง ด้*น น 9า ป5า ป,า
14
ศู�นย�ศู!กษาการพ�ฒนาอ�นเน.%องมาจากพระราชด้ าร*
15
1616
““........ เศูรษฐก*จพอเพ�ยง เป8น เศูรษฐก*จพอเพ�ยง เป8น เสม.อนรากฐานของช�ว*ต เสม.อนรากฐานของช�ว*ต
รากฐานความม�%นคงของ แผ$น รากฐานความม�%นคงของ แผ$นด้*นเปร�ยบเสม.อนเสาเข;มท�%ถ�กด้*นเปร�ยบเสม.อนเสาเข;มท�%ถ�ก
ตอกรองร�บบ�านเร.อน ต�ว ตอกรองร�บบ�านเร.อน ต�ว อาคารไว�น�%นเอง ส*%ง อาคารไว�น�%นเอง ส*%ง
ก$อสร�างจะม�%นคงได้�ก;อย�$ท�%เสาก$อสร�างจะม�%นคงได้�ก;อย�$ท�%เสา เข;ม แต$คนส$วนมากมองไม$เห;น เข;ม แต$คนส$วนมากมองไม$เห;น
เสาเข;มและล.มเสาเข;มเส�ยด้�วยเสาเข;มและล.มเสาเข;มเส�ยด้�วยซ้ำ 9าไปซ้ำ 9าไป......””
พระราชด้ าร�สพระบาทสมเด้;จพระเจ�าอย�$ห�วจากวารสารช�ยพ�ฒนาพระราชด้ าร�สพระบาทสมเด้;จพระเจ�าอย�$ห�วจากวารสารช�ยพ�ฒนา
17
““......กส*กรรมและเกษตรกรรมเป8นกส*กรรมและเกษตรกรรมเป8น เร.%องส าค�ญมาก ท$านท�9งหลายจะต�อง เร.%องส าค�ญมาก ท$านท�9งหลายจะต�อง
ช$วยก�นค�นคว�าหาความร��และความช$วยก�นค�นคว�าหาความร��และความ ช านาญให�กว�างขวางย*%งข!9นเสมอ และ ช านาญให�กว�างขวางย*%งข!9นเสมอ และ
พยายามส$งเสร*มเผยแพร$ความร��ท�%ได้�พยายามส$งเสร*มเผยแพร$ความร��ท�%ได้�ศู!กษามาแก$พ�%น�องกส*กรและศู!กษามาแก$พ�%น�องกส*กรและ
เกษตรกรให�ได้�ทราบถ!งว*ธ�ปฏิ*บ�ต*อ�นเกษตรกรให�ได้�ทราบถ!งว*ธ�ปฏิ*บ�ต*อ�น ถ�กต�องตามหล�กว*ชาอ�กด้�วย จ!งจะ ถ�กต�องตามหล�กว*ชาอ�กด้�วย จ!งจะ
เก*ด้ประโยชน�แก$ส�งคมในด้�านน�9 และ เก*ด้ประโยชน�แก$ส�งคมในด้�านน�9 และเป8นผลด้�แก$ประเทศูชาต*ส.บไปเป8นผลด้�แก$ประเทศูชาต*ส.บไป.....”.....”
พระบรมราโชวาทในพ*ธ�พระราชทานปร*ญญาของมหาว*ทยาล�ยเกษตรศูาสตร� ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๐๕ พระบรมราโชวาทในพ*ธ�พระราชทานปร*ญญาของมหาว*ทยาล�ยเกษตรศูาสตร� ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๐๕
1818
““......ขอให�ท#กคนม�ความปรารถนาท�%จะให�ขอให�ท#กคนม�ความปรารถนาท�%จะให� เม.องไทยพออย�$พอก*น ม�ความสงบและท างาน เม.องไทยพออย�$พอก*น ม�ความสงบและท างาน
ต�9งอธ*ษฐาน ต�9งปณ์*ธานในทางน�9ท�%จะให�เม.องไทย ต�9งอธ*ษฐาน ต�9งปณ์*ธานในทางน�9ท�%จะให�เม.องไทย อย�$แบบพออย�$พอก*นไม$ใช$ว$าจะร#$งเร.องอย$าง อย�$แบบพออย�$พอก*นไม$ใช$ว$าจะร#$งเร.องอย$าง
ยอด้ แต$ว$าม�ความพออย�$พอก*น ม�ความสงบ ยอด้ แต$ว$าม�ความพออย�$พอก*น ม�ความสงบ เปร�ยบเท�ยบก�บประเทศู อ.%น ๆ ถ�าเราร�กษา เปร�ยบเท�ยบก�บประเทศู อ.%น ๆ ถ�าเราร�กษา
ความพออย�$พอก*นน�9ได้� เราก;จะยอด้ย*%งยวด้ได้� ความพออย�$พอก*นน�9ได้� เราก;จะยอด้ย*%งยวด้ได้�......
ฉะน�9น ถ�าท#กท$านซ้ำ!%งถ.อว$าเป8นผ��ท�%ม�ความค*ด้ ฉะน�9น ถ�าท#กท$านซ้ำ!%งถ.อว$าเป8นผ��ท�%ม�ความค*ด้ และม�อ*ทธ*พล ม�พล�งท�%จะท าให�ผ��อ.%นซ้ำ!%งม�ความค*ด้ และม�อ*ทธ*พล ม�พล�งท�%จะท าให�ผ��อ.%นซ้ำ!%งม�ความค*ด้
เหม.อนก�น ช$วยก�นร�กษาส$วนรวมให�อย�$ด้�ก*นด้� เหม.อนก�น ช$วยก�นร�กษาส$วนรวมให�อย�$ด้�ก*นด้� พอสมควร ขอย 9าพอควร พออย�$ พอก*น ม�ความ พอสมควร ขอย 9าพอควร พออย�$ พอก*น ม�ความ
สงบไม$ให�คนอ.%นมาแย$งค#ณ์สมบ�ต*น�9จากเราไปได้� สงบไม$ให�คนอ.%นมาแย$งค#ณ์สมบ�ต*น�9จากเราไปได้� ก;จะเป8นของขว�ญว�นเก*ด้ท�%ถาวร ท�%จะม�ค#ณ์ค$าอย�$ ก;จะเป8นของขว�ญว�นเก*ด้ท�%ถาวร ท�%จะม�ค#ณ์ค$าอย�$
ตลอด้กาลตลอด้กาล””
พระราชด้ าร�สเน.%องในโอกาสว�นเฉล*มพระชนมพรรษา ๒๓ ธ�นวาคม ๒๕๔๒ พระราชด้ าร�สเน.%องในโอกาสว�นเฉล*มพระชนมพรรษา ๒๓ ธ�นวาคม ๒๕๔๒
1919
““...... ในการพ�ฒนาประเทศูน�9น จ าเป8น ในการพ�ฒนาประเทศูน�9น จ าเป8น ต�องท าตามล าด้�บข�9น เร*%มด้�วยการ ต�องท าตามล าด้�บข�9น เร*%มด้�วยการ
สร�างพ.9นฐาน ค.อความม�ก*นม�ใช�ของ สร�างพ.9นฐาน ค.อความม�ก*นม�ใช�ของ ประชาชนก$อน ด้�วยว*ธ�การท�%ประหย�ด้ ประชาชนก$อน ด้�วยว*ธ�การท�%ประหย�ด้
ระม�ด้ระว�ง แต$ถ�กต�องตามหล�กว*ชา ระม�ด้ระว�ง แต$ถ�กต�องตามหล�กว*ชา เม.%อ พ.9นฐานเก*ด้ข!9นม�%นคงพอควรแล�ว เม.%อ พ.9นฐานเก*ด้ข!9นม�%นคงพอควรแล�ว
จ!งค$อยสร�างเสร*มความเจร*ญข�9นท�%ส�งข!9นจ!งค$อยสร�างเสร*มความเจร*ญข�9นท�%ส�งข!9นตามล าด้�บต$อไปตามล าด้�บต$อไป......””
““...... การถ.อหล�กท�%จะส$งเสร*มความเจร*ญ ให� การถ.อหล�กท�%จะส$งเสร*มความเจร*ญ ให� ค$อยเป8นค$อยไปตามล าด้�บ ด้�วยความ ค$อยเป8นค$อยไปตามล าด้�บ ด้�วยความ
รอบคอบระม�ด้ระว�งและประหย�ด้น�9นก;เพ.%อรอบคอบระม�ด้ระว�งและประหย�ด้น�9นก;เพ.%อ ปFองก�นความผ*ด้พลาด้ล�มเหลว และเพ.%อ ปFองก�นความผ*ด้พลาด้ล�มเหลว และเพ.%อ
ให�บรรล#ผลส าเร;จได้� แน$นอน ให�บรรล#ผลส าเร;จได้� แน$นอนบร*บ�รณ์�บร*บ�รณ์�......””
พระบรมราโชวาทในพ*ธ�พระราชทานปร*ญญาบ�ตรของมหาว*ทยาล�ยเกษตรศูาสตร� ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๗ พระบรมราโชวาทในพ*ธ�พระราชทานปร*ญญาบ�ตรของมหาว*ทยาล�ยเกษตรศูาสตร� ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๗
การพ�ฒนาชนบทแบบเศูรษฐก*จท#นน*ยมการพ�ฒนาชนบทแบบเศูรษฐก*จท#นน*ยม• เปFาหมายเปFาหมาย เง*นและการเต*บโตด้�านว�ตถ#เง*นและการเต*บโตด้�านว�ตถ#
• ว*ธ�การว*ธ�การ เกษตรกรรมเช*งเด้�%ยว เน�นเพ*%มรายได้�เกษตรกรรมเช*งเด้�%ยว เน�นเพ*%มรายได้�อ#ตสาหกรรมท�%ใช�ทร�พยากรธรรมชาต*มากอ#ตสาหกรรมท�%ใช�ทร�พยากรธรรมชาต*มากบร*การท�%เน�นแรงงานราคาถ�กบร*การท�%เน�นแรงงานราคาถ�ก
ว�ฒนธรรมว�ฒนธรรม เศูรษฐก*จเศูรษฐก*จ ส*%งแวด้ล�อมส*%งแวด้ล�อม
• บร*โภคน*ยมบร*โภคน*ยม• พ!%งพาเง*นพ!%งพาเง*น• พ!%งพาตลาด้พ!%งพาตลาด้• พ!%งพาผ��อ.%นพ!%งพาผ��อ.%น
• รายจ$ายส�งรายจ$ายส�ง• รายได้�ต %ารายได้�ต %า• หน�9ส*นมากหน�9ส*นมาก• เง*นออมไม$ม�เง*นออมไม$ม�
• ป5าไม�ลด้ลงป5าไม�ลด้ลง• น 9าท$วมน 9าท$วม//ฝนแล�งฝนแล�ง• ด้*นเส.%อมด้*นเส.%อม• มลภาวะมากมลภาวะมาก
ส�งคมอ$อนแอส�งคมอ$อนแอ ครอบคร�วแตกแยกครอบคร�วแตกแยก ช#มชนล$มสลายช#มชนล$มสลาย
• ส#ขภาพอ$อนแอส#ขภาพอ$อนแอ• ค#ณ์ภาพช�ว*ตตกต %าค#ณ์ภาพช�ว*ตตกต %า• ส*%งแวด้ล�อมเส.%อมโทรมส*%งแวด้ล�อมเส.%อมโทรม
การพ�ฒนาชนบทแบบเศูรษฐก*จพอเพ�ยงการพ�ฒนาชนบทแบบเศูรษฐก*จพอเพ�ยง• เปFาหมายเปFาหมาย ความส#ขมวลรวมประชาชาต*ความส#ขมวลรวมประชาชาต*((ประโยชน�ส#ขมหาชนประโยชน�ส#ขมหาชน))
• ว*ธ�การว*ธ�การ เกษตรผสมผสานเน�นพออย�$พอก*นเกษตรผสมผสานเน�นพออย�$พอก*นอ#ตสาหกรรมเกษตรท�%ด้�แลทร�พยากรธรรมชาต*อ#ตสาหกรรมเกษตรท�%ด้�แลทร�พยากรธรรมชาต*บร*การท�%เน�นแรงงานค#ณ์ภาพบร*การท�%เน�นแรงงานค#ณ์ภาพ//ความพ!งพอใจความพ!งพอใจ
ว�ฒนธรรมว�ฒนธรรม เศูรษฐก*จเศูรษฐก*จ ส*%งแวด้ล�อมส*%งแวด้ล�อม
• พ!%งตนเองได้�พ!%งตนเองได้�• พ!%งพาก�นเองพ!%งพาก�นเอง• ม�ค#ณ์ธรรมม�ค#ณ์ธรรม• ร�กมน#ษย�ร�กมน#ษย�//ส*%งแวด้ล�อมส*%งแวด้ล�อม
• รายจ$ายลด้รายจ$ายลด้• รายร�บเพ*%มรายร�บเพ*%ม• หน�9ส*นลด้หน�9ส*นลด้• เง*นออมเพ*%มเง*นออมเพ*%ม
• ป5าไม�เพ*%มข!9นป5าไม�เพ*%มข!9น• น 9าอ#ด้มสมบ�รณ์�น 9าอ#ด้มสมบ�รณ์�• ด้*นด้�ด้*นด้�• มลภาวะลด้ลงมลภาวะลด้ลง
ส�งคมค#ณ์ธรรมส�งคมค#ณ์ธรรม ครอบคร�วอบอ# $นครอบคร�วอบอ# $น ช#มชนเข�มแข;งช#มชนเข�มแข;ง
• ส#ขภาพเข�มแข;งส#ขภาพเข�มแข;ง• ค#ณ์ภาพช�ว*ตด้�ค#ณ์ภาพช�ว*ตด้�• ส*%งแวด้ล�อมย�%งย.นส*%งแวด้ล�อมย�%งย.น
การพ�ฒนาท�%สมด้#ลและย�%งย.นการพ�ฒนาท�%สมด้#ลและย�%งย.น
เศูรษฐก*จพอเพ�ยงเศูรษฐก*จพอเพ�ยง
ความความพอพอประประมาณ์มาณ์
ความความม�ม�
เหต#เหต#ผลผล
ระบบระบบภ�ม*ภ�ม*ค#�มค#�มก�นก�น
เร�ยนร��รอบร��เร�ยนร��รอบร�� รอบคอบรอบคอบ ระม�ด้ระว�งระม�ด้ระว�ง
ซ้ำ.%อส�ตย�ซ้ำ.%อส�ตย� ประหย�ด้อด้ทนประหย�ด้อด้ทน ความเพ�ยรความเพ�ยร สต*ป&ญญาสต*ป&ญญาค#ณ์ธรรมค#ณ์ธรรมความร��ความร��
23
ทฤษฎ�ใหม$ : บ�นได้ 3 ข�9นแห$งการพ�ฒนาท�%ย�%งย.น
อย�$ยาก(SUFFER)
อย�$รอด้อย�$รอด้((SURVIVE)SURVIVE)
อย�$ด้� อย�$ด้� ((SUSTAIN)SUSTAIN)
อย�$ได้�อย�$ได้�((SURPLUS) SURPLUS)
ขยายโอกาสขยายโอกาส((Opportunity)Opportunity)
เพ*%มรายได้�เพ*%มรายได้�((Income)Income)
ลด้รายจ$ายลด้รายจ$าย((Cost)Cost)
“อย�$เย;นเป8นส#ข”
“อย�$ร�อน นอนท#กข�”
เกษตรผสมผสานเกษตรผสมผสาน(INTEGRATED)(INTEGRATED)
เกษตรแปรร�ปเกษตรแปรร�ป(PROCESSING)(PROCESSING)
เกษตรธ#รก*จเกษตรธ#รก*จ(BUSINESS)(BUSINESS)
เกษตรเช*งเด้�%ยวเกษตรเช*งเด้�%ยว (MONOCULTURE)(MONOCULTURE)
ม�%นคงม�%นคง
ย�%งย.นย�%งย.น
แลกแลกเปล�%ยนเปล�%ยนแบ$งป&นแบ$งป&น
พออย�$พออย�$
พอพอก*นก*น
พ�ฒนพ�ฒนาา
พ!%งพาพ!%งพาก�นก�น
พ!%งตนเองพ!%งตนเอง
((แผนธ#รก*จแผนธ#รก*จ))
((แผนช#มชนแผนช#มชน))
((แผนช�ว*ตแผนช�ว*ต))
ร$วมม.อก�บแหล$งท#นร$วมม.อก�บแหล$งท#นภายนอกภายนอก
- - สหกรณ์�สหกรณ์�- - ว*สาหก*จช#มชนว*สาหก*จช#มชนก�าวหน�าก�าวหน�า- - ธ#รก*จช#มชนธ#รก*จช#มชน
พ!%งพาก�นและก�นพ!%งพาก�นและก�น- - ขยายความร$วมม.อขยายความร$วมม.อระด้�บช#มชนระด้�บช#มชน- - ภ�ม*ป&ญญาช#มชนภ�ม*ป&ญญาช#มชน- - แผนพ�ฒนาช#มชนแผนพ�ฒนาช#มชน- - ว*สาหก*จช#มชนพ.9นว*สาหก*จช#มชนพ.9นฐานฐานพ!%งพาพ!%งพา
ตนเองตนเอง
- - ลด้รายจ$าย เพ*%มรายได้�ลด้รายจ$าย เพ*%มรายได้�-เง*นออมจากบ�ญช�คร�วเง*นออมจากบ�ญช�คร�วเร.อนเร.อน- - ลด้ใช�จ$ายท�%ไม$จ าเป8นลด้ใช�จ$ายท�%ไม$จ าเป8น//เล*กเล*กอบายม#ขอบายม#ข- - ความร$วมม.อในคร�วเร.อนความร$วมม.อในคร�วเร.อน
บ�นได้ บ�นได้ 3 3 ข�9นของทฤษฏิ�ใหม$ข�9นของทฤษฏิ�ใหม$
ข�9นท�% 1 พ!%งตนเอง - * ลดค-าใช�จั-าย - * เพื่/ มรายได� -* ม�เง/นอ็อ็ม
ข�9นท�% 2 พ!%งพาซ้ำ!%งก�นและก�น - * รวมกล�-มก/จักรรม - * ท าแผนช#มชน
ข�9นท�% 3 สร�างเคร.อข$ายช#มชน - * ธ#รก*จช#มชน -* ว/สุาหก/จัช�มชน -* ระบบสหกรณ์�
1 หล�กส�ตรบร*หารจ�ด้การองค�กรช#มชน 2. หล�กส�ตรบร*หารจ�ด้การว*สาหก*จช#มชน 3.หล�กส�ตรอ.%น ๆ ตามสภาพช#มชน
1. หล�กส�ตรสร�างช�ว*ต 2. หล�กส�ตรสร�างผ��น า 3. หล�กส�ตรอ.%น ๆ ตามสภาพช#มชน
1. หล�กส�ตรส�จธรรมช�ว*ต 2. หล�กส�ตรสร�างกล#$มและช#มชนเข�มแข;ง 3. หล�กส�ตรอ.%น ๆ ตามสภาพช#มชน
ช#มชนเข�มแข;งช#มชนเข�มแข;ง
เศูรษฐก*จพอเพ�ยงด้�านล�กค�าเร*%มต�นท�%บ�นได้ 3 ข�9น
ข�9นตอนการพ�ฒนาครอบคร�วและช#มชนข�9นตอนการพ�ฒนาครอบคร�วและช#มชน
ช#มชน ช#มชน
ผ��ประกอบผ��ประกอบการการ
((พ�ฒนาพ�ฒนาอาช�พอาช�พ))กล#$มอาช�พกล#$มอาช�พ
((แลกเปล�%ยนแลกเปล�%ยนเร�ยนร��เร�ยนร��))
บ�ญช�คร�วบ�ญช�คร�วเร.อนเร.อน
((ลด้ ละ เล*ก ลด้ ละ เล*ก อบายม#ขอบายม#ข)) รายคน รายคน
แผนช
�ว*ตคร
อบคร
�ว
แผนช
�ว*ตคร
อบคร
�ว แผนช�ว*ตช#มชน
แผนช�ว*ตช#มชน
ป&จจ�ยพ.9นฐานป&จจ�ยพ.9นฐาน((กองท#นกองท#น
สว�สด้*การสว�สด้*การ))
เคร.อข$ายเคร.อข$ายช#มชนช#มชน((เช.%อมเช.%อมโยงธ#รก*จโยงธ#รก*จ))
ว*สาหก*จว*สาหก*จช#มชนช#มชน
((พ�ฒนาพ�ฒนาผล*ตภ�ณ์ฑ์�ผล*ตภ�ณ์ฑ์�))
ขยายขยายโอกาสโอกาส
เพ*%มรายเพ*%มรายได้�ได้�
ลด้รายลด้รายจ$ายจ$าย
ร�บสมาช*กร�บสมาช*ก
- - สร�างความเข�าใจร$วมก�น สร�างความเข�าใจร$วมก�น ((เน�นศู�กยภาพ เน�นศู�กยภาพ >>ป&ญหาป&ญหา))- - พ�ด้ค#ยหาร.อ พ�ด้ค#ยหาร.อ ((ม�ข�อม�ลครอบคร�วม�ข�อม�ลครอบคร�ว//ช#มชนช#มชน))- - สร�างความเข�าใจร$วมก�น สร�างความเข�าใจร$วมก�น ((เน�นศู�กยภาพ เน�นศู�กยภาพ >>ป&ญหาป&ญหา))- - พ�ด้ค#ยหาร.อ พ�ด้ค#ยหาร.อ ((ม�ข�อม�ลครอบคร�วม�ข�อม�ลครอบคร�ว//ช#มชนช#มชน))
--ร$วมค*ด้ร$วมค*ด้//ร$วมท าร$วมท า//ร$วมต�ด้ส*นใจร$วมต�ด้ส*นใจ//ร$วมร�บผลประโยชน�ร$วมร�บผลประโยชน� ((ความเป8นเจ�าของความเป8นเจ�าของ//ม�สว�สด้*การม�สว�สด้*การ))--ร$วมค*ด้ร$วมค*ด้//ร$วมท าร$วมท า//ร$วมต�ด้ส*นใจร$วมต�ด้ส*นใจ//ร$วมร�บผลประโยชน�ร$วมร�บผลประโยชน� ((ความเป8นเจ�าของความเป8นเจ�าของ//ม�สว�สด้*การม�สว�สด้*การ))
--เช.%อมโยงภาคร�ฐเช.%อมโยงภาคร�ฐ//ท�องถ*%นท�องถ*%น//เอกชนเอกชน ((แหล$งท#นแหล$งท#น//ความร��ความร��//ตลาด้ตลาด้))--เช.%อมโยงภาคร�ฐเช.%อมโยงภาคร�ฐ//ท�องถ*%นท�องถ*%น//เอกชนเอกชน ((แหล$งท#นแหล$งท#น//ความร��ความร��//ตลาด้ตลาด้))
--พ�ฒนาผ��น าและสมาช*กอย$างต$อเน.%องพ�ฒนาผ��น าและสมาช*กอย$างต$อเน.%อง ((เพ*%มการม�ส$วนร$วมเพ*%มการม�ส$วนร$วม//ร��ร�กสาม�คค�ร��ร�กสาม�คค�))
ข�9นตอนการพ�ฒนาความเข�มแข;งของช#มชนในชนบทข�9นตอนการพ�ฒนาความเข�มแข;งของช#มชนในชนบท
ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านถ$อนนาล�บ อ.บ�านด้#ง จ.อ#ด้รธาน�
ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านหน$วยประคอง อ.หนองม$วง จ.ลพบ#ร�
ศู�นย�เร�ยนร��ฯ บ�านหนองกองเหน.อ อ.เม.อง จ.ก าแพงเพชร
ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านป5ายาง อ.แม$จ�น จ.เช�ยงราย
ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านด้อนศูาลเจ�า อ.สองพ�%น�อง จ.ส#พรรณ์บ#ร�
ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านด้อนหม� อ.ตระการพ.ชผล จ.อ#บลราชธาน�
ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านล าส*นธ#� อ.ศูร�นคร*นทร� จ.พ�ทล#ง
ศู�นย�เร�ยนร��ฯ บ�านต�นเป8ด้ อ.ท�ายเหม.อง จ.พ�งงา
ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านหนองน 9าข#$น อ.แกลง จ.ระยอง
ว*น�ยของน�กพ�ฒนา
“.......การพ�ฒนาชนบทเป8นงานท�%ส าค�ญ เป8นงานท�%ยาก เป8นงานท�%จะต�องท าให�ได้�ด้�วยความสามารถ ด้�วยความเฉล�ยวฉลาด้ ค.อ ท�9งเฉล�ยว ท�9งฉลาด้ ต�องท าด้�วยความบร*ส#ทธ*Lใจ ม*ใช$ม#$งท�%จะหาก*นด้�วยว*ธ�ใด้ๆ ใครอยากหาก*น ขอให�ลาออกจากต าแหน$งไปท าการค�าด้�กว$า เพราะว$าถ�าท าผ*ด้พลาด้ไปแล�ว บ�านเม.องเราล$มจม...”
พื่ระบัรมราโชวาท 13 ม/ถ�นายน 2512
หล�กการทรงงาน1 .เร*%มต�นจาก ... พื่1 งตนเอ็ง.....ระเบั/ดจัาก
ข้�างใน.......ท*าให�ง-ายและ
ประหย�ด......ศึ1กษาข้�อ็มล เป4นระบับั......แก�ป5ญหาจัาก จั�ดเล�ก....
ท*าตามล*าด�บัข้�7น2. ย!ด้หล�กการ...... ความเพื่�ยร....ซื่� อ็สุ�ตย#
สุ�จัร/ต....ท*างานแบับัอ็งค#รวม......ข้าดท�นค�อ็ก*าไร....ค*าน1งถ1งภูม/สุ�งคม.......ย1ดประโยชน#สุ-วนรวม.....ไม-ต/ดต*ารา
• ก$อให�เก*ด้..... ท*างานอ็ย-างม�ความ
สุ�ข้.....การม�สุ-วนร-วม....ร �ร �กสุาม�คค�
41
ผลประโยชน�ของ AEC ท�%ประเทศูไทยจะได้�ร�บ
AECAECAECAEC
ประชาชนประชาชน((ผ��บร*โภค ผ��บร*โภค
ส*นค�าส*นค�า//บร*การบร*การ))
ประชาชนประชาชน((ผ��บร*โภค ผ��บร*โภค
ส*นค�าส*นค�า//บร*การบร*การ))
เกษตรกรเกษตรกร((ผ��ผล*ตผ��ผล*ต//ผ��ส$งออกส*นค�าผ��ส$งออกส*นค�า
เกษตรเกษตร))
เกษตรกรเกษตรกร((ผ��ผล*ตผ��ผล*ต//ผ��ส$งออกส*นค�าผ��ส$งออกส*นค�า
เกษตรเกษตร))
ปร�บโครงสร�างการผล*ตประโยชน�จาก supply chain
ประโยชน�จาก Logisticsลงท#นธ#รก*จในประเทศูอ.%นขยายการค�าและบร*การ
เล.อกซ้ำ.9อ/ใช�ส*นค�าและบร*การท�%ม�ค#ณ์ภาพหลากหลายในราคาท�%เป8นธรรมได้�ร�บความค#�มครองจากการบร*โภค
ส$งออกส*นค�าเกษตรได้�มากข!9นสร�างเคร.อข$ายการผล*ตได้�ร�บถ$ายทอด้เทคโนโลย�
น�กธ#รก*จน�กธ#รก*จ((ผ��ผล*ต ผ��ส$งผ��ผล*ต ผ��ส$งออกออก//น าเข�าน าเข�า
ผ��ลงท#น บ#คลากรผ��ลงท#น บ#คลากรว*ชาช�พว*ชาช�พ))
น�กธ#รก*จน�กธ#รก*จ((ผ��ผล*ต ผ��ส$งผ��ผล*ต ผ��ส$งออกออก//น าเข�าน าเข�า
ผ��ลงท#น บ#คลากรผ��ลงท#น บ#คลากรว*ชาช�พว*ชาช�พ))
พ.ชเศูรษฐก*จท�%จะได้�ร�บผลกระทบจาก AEC
1 . พ.ชท�%ย�งคงม�ศู�กยภาพการแข$งข�น อ�อยและยางพารา
2. พ.ชท�%ได้�เปร�ยบในป&จจ#บ�นแต$ขาด้ศู�กยภาพ ข�าวและม�นส าปะหล�ง
3. พ.ชท�%เส�ยเปร�ยบในการแข$งข�น ข�าวโพด้เล�9ยงส�ตว�และปาล�มน 9าม�น
ท�%มา : ศู�นย�ว*จ�ย ธนาคารเพ.%อการเกษตรและสหกรณ์�การเกษตร
ผลกระทบของ AEC ต$อภาคธ#รก*จเกษตร
กลากลางน 9างน 9ากลากลางน 9างน 9า
ต�นต�นน 9าน 9าต�นต�นน 9าน 9า ปลายปลาย
น 9าน 9าปลายปลาย
น 9าน 9า
ขายผลผล*ตได้�น�อยลงราคาผลผล*ตลด้ต %าลง
ม�ว�ตถ#ด้*บท�%ต�นท#นต %าม�เทคโนโลย�ท�%ด้�ข!9น
ม�ตลาด้ขยายต�วมากข!9นม�ระบบ Logistics ท�%ด้�ข!9น
เกษตรกรเกษตรกรรายย$อยรายย$อย
เกษตรกรเกษตรกรรายย$อยรายย$อย
โรงงานโรงงานแปรร�ปแปรร�ปโรงงานโรงงานแปรร�ปแปรร�ป ผ��ส$งออกผ��ส$งออกผ��ส$งออกผ��ส$งออก
ป&ญหาของเกษตรกรรายย$อย1 .ภาคเกษตรในประเทศูขาด้การพ�ฒนาและนว�ตกรรม
ประส*ทธ*ภาพการผล*ตต %ากว$าประเทศูอ.%น ขาด้การยกระด้�บองค�ความร��อย$างต$อเน.%อง เกษตรกรส�งว�ยและขาด้ผ��ส.บทอด้
2. นโยบายภาคร�ฐขาด้ความแน$นอนและต$อเน.%อง ต�นท#นการผล*ตส�ง แรงงาน ขนส$งแพง นโยบายแทรกแซ้ำงระบบตลาด้ ขาด้การปFองก�นความเส�%ยงภ�ยธรรมชาต*
3. น�กลงท#นภายนอกเข�ามาแสวงประโยชน� กว�านซ้ำ.9อท�%ด้*นและจ�างท าการเกษตร ท าส�ญญาจ�างผล*ตส*นค�าเกษตร ท าธ#รก*จแบบ Joint Venture และ Nominee
ผลกระทบของภาคเกษตรจาก AEC
•เกษตรอ#ตสาหกรรม•เกษตรพ�นธะส�ญญา
ระบบผล*ตใหม$
ระบบผล*ตเด้*ม•ไม$หลากหลาย•พ!%งป&จจ�ยภายนอก•พ!%งตลาด้
•หลากหลาย•พ!%งตนเองด้�านป&จจ�ยผล*ต•พ!%งตลาด้ท�องถ*%น
•เกษตรประณ์�ต•ม�นว�ตกรรม•หลากหลาย•ค#ณ์ค$าเพ*%ม
ระบบผล*ตท�%ด้�
ระบบผล*ตใหม$
• ต�นท#นการผล*ตส�ง แต$ผลผล*ตต$อไร$ต %า• ระบบชลประทานในพ.9นท�%ปล�กข�าวม�จ าก�ด้• การว*จ�ยและพ�ฒนาเร.%องข�าวน�อยเก*นไป• ชาวนาและแรงงานผล*ตข�าวลด้ลง• ระบบและต�นท#นขนส$งส�ง• ขาด้นโยบายและย#ทธศูาสตร�ท�%ช�ด้เจนภาย
ใต� AEC
ป&ญหาของข�าวไทยในตลาด้ ASEAN
1. ต�9งศู�นย�ว*เคราะห�และเต.อนภ�ยข�าวส าหร�บ AEC
2. ต�9งองค�กรอ*สระเพ.%อด้�แลข�าวไทยท�9งระบบ3. สร�างรายได้�ของชาวนาอย$างย�%งย.น
ข�อเสนอและทางรอด้ของข�าวไทยใน ASEAN
ลด้ต�นท#น/เพ*%มประส*ทธ*ภาพและค#ณ์ภาพ ปฏิ*ร�ปนโยบายราคาข�าวในประเทศู (ลด้การแทรกแซ้ำงของภาคร�ฐ)4. เสร*มศู�กยภาพในการแข$งข�น เพ*%มผลผล*ตต$อไร$ (ว*จ�ยพ�ฒนาและชลประทาน) ลด้ต�นท#น (ใช�ป#Mยช�วภาพ) ส$งเสร*มปล�กข�าวในพ.9นท�%เหมาะสม ส$งเสร*มตลาด้ส$งออก โด้ยเน�นค#ณ์ภาพข�าวท�%แตกต$างท�%มา : ศู�นย�ศู!กษาการค�าระหว$างประเทศู มหาว*ทยล�ยหอการค�าไทย
การเป9ดเสุร�สุ/นค�า
โครงการ 3 ลด้ 3 เพ*%ม เพ.%อชาวนาของประเทศูเว�ยตนาม
3 ลด้ ค.อ1 .ลด้การใช�เมล;ด้พ�นธ#�2. ลด้การใช�ป#Mยเคม�
3. ลด้การใช�สารเคม�ก าจ�ด้ศู�ตร�ข�าว
3 เพ*%ม ค.อ1 .เพ*%มผลผล*ต2 .เพ*%มค#ณ์ภาพ
3 .เพ*%มก าไร