ХҮМҮҮНЛЭГИЙН УХААНЫ ИХ СУРГУУЛИЙН
ХАРЬЯА БИЛИГ ДЭЭД СУРГУУЛЬ
Олон Улсын Харилцааны тэнхим
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ОНОЛ ХИЧЭЭЛИЙН
СТАНДАРТ ХӨТӨЛБӨР
Батлав: ОУХ-ны тэнхимийн зөвлөх профессор,
Шинжлэх Ухааны доктор (Sc.D): . . . . . . . . . . . . . . . . . Б.
Мягмаржав
Хянасан: Сургалтын албаны эрхлэгч: . . . . . . . . . . . . . . .
Б. Өлзийсайхан
Боловсруулсан багш: . . . . . . . . . . . . . . . Т.
Асель
Улаанбаатар хот
Сургуулийн хаяг: Сүхбаатар дүүрэг, 8-р хороо, Залуучуудын өргөн чөлөө 7/4
Утас: 11-321942Факс: 976-11-321942
И-мэйл хаяг: [email protected]Вэб хаяг: - http://www.biliginstitute.mn
2013 он
Батлав: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Б. Мягмаржав /ХИС-ийн харъяа Билиг дээд сургуулийн ОУХ-ны тэнхимийн зөвлөх профессор, ШУ-ны доктор (Sc.D)/
I бүлэг: ХӨТӨЛБӨРИЙН СТАНДАРТ
Улирал ( хавар, намар )
Хичээлийн нэр
Хичээлийн код
Хэлбэр Кр Багш
Эдийн засгийн онол
SB109 2/2/0 3.0 Т. Асель
Хөтөлбөрийн кредит
тодорхойлолт
Энэ нь мэргэжлийн бус ангийн оюутнуудад эдийн засгийн ухааны үндсэн ойлголтуудыг өгөх, эдийн засгийн харилцааны мөн чанар, түүнд оролцогч субьектуудын үйл хөдлөлийн талаар микро болон макро түвшинд суурь мэдлэг олгох лекц, семинарын хэлбэрээр хэрэгжих хөтөлбөр юм.
Агуулгын стандарт
- Эдийн засгийн онолын үндсэн ойлголтууд- Эрэлт нийлүүлэлтийн онол, мэдрэмжийг тооцох
аргачлал- Хэрэглэгчийн зан төлөв, хэрэглэгчийн сонголт,
хэрэглэгчийн ханамж, таашаал, төсвийн хязгаарлалт, хэрэглэгчийн оновчтой сонголтын онол
- Пүүсийн онол, өрсөлдөөний хэлбэрүүд, төгс өрсөлдөөнт зах зээл, цэвэр монополь зах зээл, монополь өрсөлдөөнт зах зээл, олигополь зах зээл
- Ашгийг хамгийн их байлгах арга механизм, зардлыг хамгийн бага байлгах онол
- Үйлдвэрлэлийн нөөцүүд, ашиглалт ба үнэ бүрдэлт- Үндэсний тооцооны систем, нийт үйлдвэрлэлийг тооцох- Эдийн засгийн тогтворгүй байдал, эдийн засгийн
мөчлөг, ажилгүйдэл, инфляци- Нийт эрэлт, нийт нийлүүлэлт, эдийн засгийн
тэнцвэрийн Кейнсийн загвар- Улсын төсөв, сангийн бодлого- Мөнгө ба банкны систем, мөнгөний бодлого- Олон улсын худалдаа, худалдааны бодлогууд, хориг
саадууд- Төлбөрийн баланс, валютын ханш- Эдийн засгийн өсөлт
Зорилго
Энэ хичээлийг үзсэнээр оюутнууд микро болон макро түвшний эдийн засгийн харилцаа хэрхэн явагддагийг ойлгож, зах зээлийн эдийн засгийн тогтолцооны талаар тодорхой ойлголттой болно.
Өмнөх ба давхар
Үгүй
холбооСургалтын
орчинд тавигдах
шаардлага
Оюутнууд хичээлд бүрэн сууж багшийн өгсөн үүрэг даалгаврыг хугацаанд нь биелүүлэх, хичээлд шаардлагатай ном, сурах бичиг, материалыг бэлтгэж ирэх шаардлагатай.
Үнэлэх арга хэлбэр,
үнэлгээний индекаторуу
д
Хичээлийн явцад оюутан багшаас 70 оноог дараах байдлаар цуглуулна. Үүнд:
Ирц 30 удаа* 0,5 удаа =15 оноо Явцын шалгалт 2 удаа *10 оноо = 20 оноо Гэрийн даалгавар 15 удаа*1оноо = 15 оноо Шүүлэг 1 удаа*10 оноо = 10 оноо Бие даалт 1 удаа *10 оноо = 10 оноо
Хичээлийн явц: 70 оноо
Улирлын шалгалт (тестээр=батлах+нотлох+нөхөх) 30 оноо Улирлын нийт д ү н: 100 оноо
Долоо хоног бүрийн хичээлийн агуулга
1 Эдийн засгийн шинжлэх ухааны үндсэн ойлголтууд2 Эрэлт ба нийлүүлэлт, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс3 Зах зээлийн тэнцвэр4 Хэрэглэгчийн онол5 Үйлдвэрлэлийн зардал ба пүүсийн онол6 Зах зээлийн төрөл хэлбэрүүд7 Үйлдвэрийн хүчин зүйлсийн зах зээл8 Эдийн засгийн харилцаанд оролцогч талууд9 Макро эдийн засгийн үндсэн ойлголтууд, арга хэрэгсэл10 Үндэсний тооцооны систем11 Нийлмэл эрэлт ба нийлүүлэлт тэдгээрт нөлөөлөх хүчин зүйлс12 Ажилгүйдэл ба инфляци13 Улсын төсөв, сангийн бодлого, татварын тогтолцоо14 Мөнгө, мөнгөний бодлого, санхүүгийн зах зээл
15Эдийн засгийн хөгжлийн асуудал ба эдийн засгийн өсөлт, Олон Улсын худалдаа
Сургалтын материал
Монгол хэлээр:1. Эдийн засаг., Л. Анхныбаяр., УБ., 2012 он.
2. Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого, дасгал, тест., ШУТИС, УУИС., УБ.,2011 он.
3. Эдийн засгийн ухааны зарчимууд., Альфред Маршалл., Монсудар хэвлэлийн компани., УБ.,
2011 он.
4. Эдийн засгийн ухааны эдүгээчлэгдсэн замнал., Марк Скаузэн., Монсудар хэвлэлийн компани.,
УБ., 2010 он.
5. Микро эдийн засаг, бодлого, дасгал, тест., МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., УБ., 2007 он.
6. Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест, нөхцөл байдал., ХҮИС., УБ., 2007 он.
7. Макро экономикс., Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., УБ, 2006 он.
8. Микроэкономикс., Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., УБ., 2005 он.
9. Макро эдийн засгийн бодлого, дасгал, тест., МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,
УБ.,2005.
10. Эдийн засгийн онолын тест., ХУИС Болдбаатар., УБ., 2005 он.
11. Микро эдийн засаг., Б. Алтанцэцэг, Б. Отгонтөгс., УБ., 2002 он.
12. Экономикс., Б. Сувд., Б. Алтанцэцэг., УБ., 2000 он.
13. Эдийн засгийн ухаан., А. Бакей., Р. Оросоо., УБ., 2000 он.
14. Эдийн засгийн суурь ухаан., Р. Амаржаргал, Ж. Батхуяг, Д. Батжаргал., УБ., 2000 он.
15. Макро эдийн засаг., Д. Гэрэлмаа., УБ., 2000 он.
16. Эдийн засгийн онол., П. Жасрай., УБ., 2002 он.
17. Микро эдийн засаг., Ц. Даваадорж, Да. Ганболд., УБ., 2000 он.
18. Эдийн засгийн сэтгэлгээний товч түүх., Х.Цэвэлмаа, Б. Алтанцэцэг., УБ., 1997он.
19. Үндэсний тооцооны систем., Б. Батмөнх., Б. Машир., УБ., 1995 он.
20. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва., 2007 он.
21. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва., 2006 он.
22. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
23. Марк Скаузан., Эдийн засгийн эдүүгээчлэгдсэн замнал.,УБ., 2003 он.
24. Макконелл Р. К., Брю Л.С., Экономикс,, УБ., 2002 он.
25. Грегори Н.Менькю., Макро эдийн засаг., УБ., 1998 он.
Гадаад хэлээр:
26. Michael Parkin Economics, sixth edition, Addision Wesley Publishing Company
27. Gregory N. Mankiw Principles of Economics, American Samoa, Amerka, Dryden Press
28. Robert Frank, Ben Bernanke Principles of Economics, second edition, New-York, McGraw Hill
29. Gregory N. Mankiw Principles of Economics
30. Gregory N. Mankiw Macroeconomics, fifth edition. New-York, Worth Publishers
31. McConnel, Brue. Microeconomics, fifteenth edition
32. McConnel, Brue. Microeconomics: study guide, fifteenth edition
33. McConnel, S. Brue Macroeconomics, McGraw Hill
II бүлэг: ЭДИЙН ЗАСГИЙН ОНОЛ ХИЧЭЭЛИЙН
ХӨТӨЛБӨРИЙН АГУУЛГА
Лекц №1
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Эдийн засаг нь бие даасан шинжлэх ухаан
болсон түүх, хөгжлийн үе шатуудыг судлахаас гадна тухайн улсын
эдийн засаг нь зах зээлд тогтвотрой байхын тулд үндсэн гурван
асуултанд хариулт өгөх зорилгоор эдийн засгийн судалгааны ямар
аргыг ашиглаж байгааг судлах, эдийн засгийн тогтолцоо, түүний
хэлбэрийн талаар суурь мэдлэгтэй болох нь лекц №1 сэдвийн хүрээн
дахь гол зорилго юм.
Нэр томьёо
Эдийн засаг Economy Экономика
Эдийн засгийн нөөц Resources economy Ресурсы экономик
Хэрэгцээ Wants (need) Потребность
Капитал Capital Капитал
Хөдөлмөр Labor Труда
Зах зээл Market Рынок
Эдийн засгийн
сэтгэлгээEconomic thought
Экономическое
мышление
Төвлөрсөн эдийн засаг Centralized economyЦентрализованная
экономика
Шинэ сонгодог эдийн
засагNeoclassical economics
Неоклассическая
экономия
Сонгодог эдийн засаг Classical economicsКлассическая
экономия
Төвлөрсөн эдийн засаг Centralized economyЦентрализованная
экономика
Хичээлийн сэдэв: ЭДИЙН ЗАСГИЙН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ҮНДСЭН
ОЙЛГОЛТУУД
Хичээлийн сэдэв: ЭДИЙН ЗАСГИЙН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ҮНДСЭН
ОЙЛГОЛТУУД
Позитив эдийн засаг Positive economics Позитивная экономика
Норматив эдийн засаг Normative economicНормативная
экономика
Микро, макро эдийн
засаг
Micro and Macro
economics
Микро и макро
экономика
Сэдвийн агуулга:
- Эдийн засгийн хөгжлийн түүх
- Эдийнм засгийн шинжлэх ухааны судлах зүйлс
- Эдийн заасгийн нөөц, орчил эргэлтиййн загвар
- Эдийн засгийн тогтолцоо
- Эдийн засгийн судалгааны аргууд
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Эдийн засгийн хөгжлийн түүхийн талаарх мэдлэгтэй болно.
- Эдийн засгийн нөөц ба орчил эргэлтийг тайлбарлаж чаддаг
болно.
- Эдийн засгийн судалгааны аргуудыг эзэмшинэ.
- Эдийн засгийн тогтолцооны хэлбэрийг ялган дүгнэх чадвартай
болно.
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Н. Грегори Мэнкью., Экономиксын үндэсүүд., тэрггүн дэвтэр.,
Адмон, 2007 он, 3-51 тал.
7. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
8. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
9. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он, 3-13
тал
10. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн
засгийн бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
11. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
12. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
13. Б. Сувд, Б.Алтанцэцэг., Экономикс, УБ.,2000 он, 1-16 тал.
14. Р. Амаржаргал, Ж. Батхуяг, Д. Батжаргал., Эдийн засгийн
ухаан., УБ., 2000 он, 1-19 тал.
15. А. Бакей, Р. Оросоо., Эдийн засгийн ухаан., УБ., 1998 он, 7-
14 тал.
Лекц № 2
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Зах зээлийн үйл явцын гол механизм болох
эрэлт, нийлүүлэлт, тэдгээрийн харилцан үйлчлэл, мөн зах зээлийн
харилцаанд оролцогч талууд болох хэрэглэгч ба пүүсүүдийн үйл
хөдлөл тэдгээрт нөлөөлдөг бусад хүчин зүйлсийн талаар мэдлэгтэй
болж, бараа бүтээгдэхүүний болон пүүс, салбарын эрэлт,
нийлүүлэлтийг тодорхойлох чадварыг лекц №2 сэдвийн хүрээнд
эзэмших.
- Хэрэглэгч зах зээл дээр бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хэрхэн
худалдан авдаг, худалдан авах бүтээгдэхүүнийхээ хэмжээг яаж
тодорхойлж болох талааронолын мэдлэгтэй болж өөрийнхөө
болон гэр бүлийнхээ хэрэглээг тооцох чадвар эзэмштнэ.
- Бараа бүтээгдэхүүний зах зээлийн эрэлт ба пүүсийн эрэлтийг
тодорхойлох, эрэлт ба үнийн хоорондын хамаарлаас тэдгээрийн
шийдвэр гаргалтыг хэрхэн хийдэг, пүүс орлогоо
нэмэгдүүлэхийн тулд эрэлтийн хүчин зүйлсээ яаж өөрчлөх
зэргийн талаар мэдлэгтэй болж, эрэлт, эрэлтийн мэдрэмжийг тооцох
чадвар эзэмшинэ.
Нэр томьёо
Таашаал Tastes Склонность
Хичээлийн сэдэв: ЭРЭЛТ БА НИЙЛҮҮЛЭЛТ, ТҮҮНД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСХичээлийн сэдэв: ЭРЭЛТ БА НИЙЛҮҮЛЭЛТ, ТҮҮНД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛС
Үнэ бүрдэлт Pricing Ценообразовэние
Ахиу ашигт чанар Marginal utilityПредельная
полезность
Эрэлт Demand Спрос
Нийлүүлэлт Supply Предложение
Эрэлтийн хууль Law of demand Закон спрос
Нийлүүлэтийн хууль Law of supplyЗакон
предложение
Эрэлт ба нийлүүлэлтийн
муруй
Demand and supply
curve
Кривая спроса и
предложение
Ашиг Profit Прибыль
Эрэлтийн мэдрэмж Demand elasticityЭластичность
спроса
Таамаглал Hypothesis Гипотеза
Эрэлт нийлүүлэлтийг
тодорхойлогч хүчин зүйлс
Determinants factors
of demand and supply
Определяющие
факторы спроса и
предложение
Үнийн түвшин Price level Уровень цен
Калькуляц Pricing Калькуляция
Сэдвийн агуулга:
- Эрэлт, эрэлтийн хууль
- Эрэлтэнд нөлөөлөх үнийн ба үнийн бус хүчин зүйлс
- Нийлүүлэлт, нийлүүлэлтийн хууль
- Нийлүүлэлтэнд нөлөөлөх үний ба үнийн бус хүчин зүйлс
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Эдийн засгийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж буй зах зээлд эрэлт
нийлүүлэлтийн зохицуулах, эрэлт нийлүүлэлтийн үнийн ба
үнийн бус хүчин зүйлсийн нөлөөлөлийг судлах чадвар эзэмших
ба онолын мэдлэгээ нэмэгдүүлэн батлах.
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 3
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго:
- Зах зээлийн оролцогч болох пүүс нь үйлдвэрлэлийнхээ хэмжээг
хэрхэн тогтоодог талаар онолын мэдлэгтэй болох, зах зээлийн
тэнцвэр яагаад тогтдогийг тайлбарлах чадвар эзэмшин, зах
зээл дэх пүүсийн үйл хөдлөлийг зөв үнэлэх эрмэлзлэлтэй байна.
- Пүүсийн болон зах зээлийн нийлүүлэлтийн, бараа
бүтээгдэхүүний зах зээлийн тэнцвэрийн хэлбэрүүдийн талаар
мэдлэгтэй, олон тэнцвэр тогтоох нөхцөл болон тэнцвэр
тогтохгүй байх нөхцлүүдийг тайлбарлах чадвартай болж, эрэлт
нийлүүлэлт, тэдгээрийн тэнцвэрийг зөв үнэлэх эрмэлзлэлтэй болно.
Нэр томьёо
Ханамж Utility Полезность
Ашиг Profit Прибыль
Татвар Tax Налог
Татаас Subsidy Дотация
Үнийн дээд түвшин Price selling Максимальная цена
Хичээлийн сэдэв: ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТЭНЦВЭРХичээлийн сэдэв: ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТЭНЦВЭР
Үнийн доод
түвшинPrice floor Минимальная цена
Эдийн засгийн
өсөлтEconomic growth Экономический рост
Илүүдэл Surplus Излишек
Хомсдол Shortage Редкость
Хэрэглэгчийн
хожоо
Consumer’s
advantage Подребитель ......
Хэрэглэгчийн
хүлээлт
Consumer
expectations
Ожидание
потребителей
Зах зээлийн үнэ Market price Рыночная цена
Хэрэглээний
ханамж
Propensity to
consumer
Склонность
потребителя
Мөнгөний урсгал Money flows Денежный поток
Сэдвийн агуулга:
- Зах зээлийн тэнцвэр
- Зах зээлийн тэнцвэрт нөлөөлөх хүчин зүйлс
- Зах зээлийн тэнцвэрт төрийн зохицуулалтын үзүүлэх нөлөөлөл
- Зах зээл дахь илүүдэл ба хомсдол
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Зах зээлийн тэнцвэр тогтоох нөхцлийн талаарх ойлголт авч,
тэнцвэрийн график, дүрслэлийг тайлбарлах чадвартай болно.
- Зах зээлийн тэнцвэрт нөлөөлөх хүчин зүйлсийг тодорхойлж, зах
зээлийн тэнцвэрийн цэгийн шилжилтийг графикт дүрслэн
үзүүлэх
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 4
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Эдийн засгийн үйл ажиллагаанд оролцогч нэг
гол субьект болох өрх гэр нь өөрт байгаа эдийн засгийн нөөцүүд
буюу үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийг хүчин зүйлийн зах зээлд
нийлүүлэх замаар орлого олж, өөрийн хэрэгцээт бүтээгдэхүүн
үйлчилгээг бүтээгдэхүүн үйлчилгээний зах зээлээс худалдан авч
байдаг тул эдийн засгийн үндсэн асуудлуудыг (хэрэглэгч ямар
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг, ямар хэмжээтэй, яаж хэрэглэх вэ?)
хэрэглэгчийн хувьд тодорхойлон тооцоох, онолыг судлаж дүгнэлт
өгөх чадвар эзэмшүүлэх.
Нэр томьёо
Хэрэглэгч Consumer Покупатель
Орлого Income Доход
Төсөв Budget Бюджет
Хичээлийн сэдэв: ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ОНОЛХичээлийн сэдэв: ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ОНОЛ
Төсвийн шулуун Line of budget Линия бюджета
Таашаал Tastes Склонность
Ялгаагүйн муруй Indifferent curve Кривая безраз личий
Ханамж Propensity Склонность
Ахиуц ханамж Marginal utilityПредельная
полезность
Нийт ханамж Total utility Общие полезность
Сэдвийн агуулга:
- Хэрэглэгчийн онолын судлах зүйл
- Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт
- Хэрэглэгчийн таашаал
- Хэрэглэгчийн ханамж
- Хэрэглэгчийн оновчтой сонголт
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалтан дахь сонголт болон
оновчтой сонголт
- Бүтээгдэхүүн үйлчилгээг хэрэглэснээс авах хэрэглэгчийн
таашаал ханамжийг тодорхойлох
- Төсвийн шулуун, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс, төсвийн шулууны
өөрчлөлтийг тодорхойлох
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 5
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны зорилго болон
хэрэгжилтийн үйл явцад дүгнэлт өгөх, нийгмийн гишүүн болон
нийгэмд зайлашгүй хэрэгцээтэй материаллаг болон материаллаг бус
эд баялгийг бүтээх аргууд, зохицуулалт хийхэд ашиглаж буй орлого
зарлагын хувиарлалтыг таамаглан тооцох аргуудыг онолын хувьд
судлах нь лекц №5 гол зорилго юм.
Нэр томьёо
Үйлдвэрлэл Production Производство
Хичээлийн сэдэв: ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ЗАРДАЛХичээлийн сэдэв: ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ЗАРДАЛ
Зардал Cost Расходы
Тогтмол зардал Fixed cost Постоянные расходы
Хувьсах зардал Variable cost Переменные расходы
Нийт зардал Total cost Общие издержки
Ахиу зардал Ultimate cost Предельные расходы
Нийт орлого Total revenue Общие доход
Ахиу орлого Ultimate revenue Предельные доход
Эдийн засгийн ашиг Economics profitЭкономический
прибыль
Дундаж хувьцах зардалAverage variable
cost
Средные предельные
издержки
Нягтлан бодох бүртгэлийн
ашигAccount profit Бугалтерского доход
Сэдвийн агуулга:
- Үйлдвэрлэл, изоквант ба изокост
- Богино хугацааны үйлдвэрлэлийн зардал
- Урт хугацааны үйлдвэрлэлийн зардэл
- Пүүсийн ашиг
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Зардлын төрлүүд тэдгээрийг тооцоолох
- Зардал ба орлого, ашигийн график дүрслэл, тэдгээрийн уялдаа
холбоо
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 6
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Пүүсийн зах зээл дэх үйл ажиллагааны ашигт
ажиллагааг нэмэгдүүлэх зорилгоор зах зээлийн хэлбэрүүдийн
нөлөөлөл, бодлого, арга зам, онолын урсгал үр дүнгийн судлах нь
энэхүү сэдвийн гол зорилго нь юм.
Нэр томьёо
Зах зээл Market Рынок
Төгс өрсөлдөөнт Perfect Совершенная конкуренция
Хичээлийн сэдэв: ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТӨРӨЛ ХЭЛБЭРҮҮДХичээлийн сэдэв: ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТӨРӨЛ ХЭЛБЭРҮҮД
зах зээлcompetition
marketрынок
Төгс бус
өрсөлдөөнт зах
зээл
Imperfect
competition
market
Несовершенная конкуренция
рынок
Монополь зах зээл Monopoly market Монополия рынок
Монопольт
өрсөлдөөн
Monopolistic
competitionМонополитическая
Олигополь зах
зээлOligopoly market Олигополия рынок
Аж үйлдвэрийн Industral Промышленной
Төрийн санхүүгийн
бодлогоFiscal policy Фискальная политика
Сэдвийн агуулга:
- Зах зээлийн тухай ойлголт
- Төгс өрсөлдөөнт зах зээл
- Монополь зах зээл
- Монополист өрсөлдөөнт зах зээл
- Олигополь зах зээл
- Олигополийн үеийн үндсэн тэнцвэр
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Зах зээл, зах зээлийн төрөл хэлбэрүүд тэдгээрийн онцлогийг
таньж мэднэ.
- Зах зээл тус бүр дээрх ашиг хамгийн байх нөхцөл
- Зах зээл тус бүрийн эрэлт, орлого, зардлын муруйн график
дүрслэл
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 7
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж буй пүүс
компани, үйлдвэрүүд бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, үйлчилгээ явуулахад
Хичээлийн сэдэв: ҮЙЛДВЭРИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ЗАХ ЗЭЭЛХичээлийн сэдэв: ҮЙЛДВЭРИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ
тодорхой хэмжээний үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийг ашиглан үр
өгөөжийг нэмэдүүлэх зорилгоор үйл ажиллагаа явуулдаг. Тиймээс
үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн талаар онолын мэдлэгтэй болхоос
гадна практикт онолыг хэрэглээ болгох талаас нь судлах нь энэ
сэдвийн гол зорилго нь юм.
Нэр томьёо
Үр ашиг буурах Reduction efficient Снижение эффетивности
Нөөц Resources Ресурсы
Өртөг Value Стоимость
Хөдөлмөр Labor Труда
Капитал Capital Капитал
Рент Rent Рент
Цалин Wage Зарплата
Хөдөлмөрийн
эрэлт,
нийлүүлэлт
Labor supply and
demand
Трудовой спрос и
предложения
Бодит цалин Actual wage Реальная зарплата
Өртгийг
тодорхойлохEvaluation Опеределение стоимости
Үнэлгээ хийх Estimation Оценивание
Сэдвийн агуулга:
- Хүчин зүйлийн зах зээлийн тухай ойлголт
- Капиталын зах зээл
- Газрын зах зээл
- Хөдөлмөрийн зах зээл
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Хүчин зүйлийн ахиу бүтээгдэхүүний орлого ба зардал
- Хөдөлмөрийн зах зээл түүний тэнцвэр
- Капиталын ирээдүйн ба өнөөгийн үнэ цэнийг тодорхойлох
- Газрын рент ба үнийг тооцох
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 8
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Хичээлийн сэдэв: ЭДЙИН ЗАСГИЙН ХАРИЛЦААНД ОРОЛЦОГЧ ТАЛУУДХичээлийн сэдэв: ЭДЙИН ЗАСГИЙН ХАРИЛЦААНД ОРОЛЦОГЧ ТАЛУУД
Сэдвийн зорилго: Эдийн засгийн үйл ажиллагаанд оролцогч
талуудын эрх үүрэг, орлоцогчдын харилцан хамаарлын талаар суурь
мэдлэгтэй болж, тэдгээрийн үйл хөдлөлтэй холбоотой асуудлыг
эдийн засгийн үүднээс тайлбарлах, талуудын зорилго, үүрэг,
хариуцлага тэдгээрт учрах саад бэрхшээл болон давуу талуудын
талаарх онолыг судлан танилцаж, дүн шинжилгээ хийх.
Нэр томьёо
Үйлдвэрлэлийн
циклProduction cycle
Производственный
цикл
Эдийн засгийн
өсөлтийн хүчин
зүйлс
Factor of economic
growth
Факторы
экономического роста
Мөчлөг ба хямарлEconomic cycle and
crisis
Экономического цикл
и кризис
Эдийн засгийн
үндсэн асуудал
The fundamental
economic problem
Основные проблемы
экономики
Тэгш эрх Equalitarianism Равенство
Орлого Income Доход
Ажил эрхлэлт Employment Занятость
Үл үзэгдэгч гар Invisible hand Невидимая рука
Удирдлага Management Управление
Менежмент Management Менежмент
Маркетинг Marketing Маркетинг
Зорилго, зорилт Purpose, objective Цель, задача
Сэдвийн агуулга:
- Эдийн засгийн харилцаанд оролцогч талуудын үүрэг
- Бизнесийн нэгжүүд ба өрх гэрүүд
- Пүүс, пүүсийн ашиг алдагдал
- Менежмент ба маркетингийн оролцоо
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Эдийн засгийн онолд оролцогч талуудын үүрэг.
- Эдийн засгийн нөөц ба орчил эргэлтийг тайлбарлаж чаддаг
болно.
- Үр өгөөжийг нэмэгдүүлэхийн тулд менежментийн зохион
байгуулалтыг ашиглах нь
- Маркетингийн иж бүрдэл нь пүүсийн ашигт ажиллагаанд
хэрхэн нөлөөг судлан дүгнэх чадвартай болно.
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 9
Хичээлийн сэдэв: МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮНДСЭН ОЙЛГОЛТУУД, АРГА
ХЭРЭГСЭЛ
Хичээлийн сэдэв: МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮНДСЭН ОЙЛГОЛТУУД, АРГА
ХЭРЭГСЭЛ
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Улс орны хэмжээний эдийн засгийн байдал,
өсөлт, хөгжил, эдийн засгийн бодлого, арга хэрэгслүүдийн талаар
үндсэн мэдлэгтэй болж, ажилгүйдэл, инфляци мөнгө зэрэг эдийн
засгийн үзэгдлүүдийн мөн чанарыг ойлгон, тайлбарлах чадвар
эзэмшинэ, улс орны хөгжлийн зөв хандлагыг тодорхойлж эрмэлзлэл,
хандлагатай болгоход оршино.
Нэр томьёо
Макро эдийн засаг Macroeconomics Макроэкономика
Микро эдийн засаг Microeconomics Микроэкономика
Улсын өр Federal debtГасударственный
долг
Гүйлгээний шинэ зах Open new marketОткрыт новой
рынка
Сонгодог эдийн засгийн
онол
Theory of classical
economics
Теория
классическая
экономия
Эдийн засгийн өсөлт Economic growthЭкономического
роста
Ажилгүйдэл Unemployment Безработица
Инфляци Inflation Инфляция
Мөчлөгийн хямрал Crisis cycleЦиклический
кризис
Сэдвийн агуулга:
- Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн ойлголтууд
- Макро эдийн засгийн онолын урсгалууд
- Макро эдийн засгийн бодлого арга хэрэгслүүд
- Макро эдийн засгийн судалгааны аргууд
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Эдийн засгийг улс орны түвшинд судлах арга зүй
- Макро эдийн засгийн онолын урсгалуудын талаарх анхан
шатны мэдлэгтэй болно.
- Макро эдийн засгийн асуудлуудыг шийдвэрлэх арга замуудын
талаарх үндсэн ойлголтыг авна.
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 10
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Улс орны нийт эдийн засгийн байдлыг илтгэх
үзүүлэлтүүдийн талаар мэдлэг эзэмшин, тэдгээрийг тооцох, үнэлэх
чадвартай болж, эдийн засгийн бодит байдлыг зөв үнэлэх хандлага
тогтооно.
Нэр томьёо
Үндэсний тооцооны
систем
National accounts
system
Национальные счёта
система
Хэрэглээ ConsumptionДобавленная
стоимость
Үндэсний нийт
бүтээгдэхүүн
Cross national
product
Валовой
национальный
продукт
Нэмэгдсэн өртөг Value addedДобавленная
стоймость
Хөрөнгө оруулалт Investment Инвестиция
Цэвэр экспорт Net export Чыстый экспорт
Үндэсний цэвэр
бүтээгдэхүүнNet national product
Национальный
чистый продукт
Үндэсний орлого National income Национальный доход
Хувийн орлого Personal income Личный доход
Эцсийн бүтээгдэхүүн ба
үйлчилгээ
Final goods and
services
Конечный продукт и
услуг
Бүтээгдэхүүний гаргалт Output Выпуск продукции
Сэдвийн агуулга:
- Үндэсний тооцооны системийн тухай ерөнхий ойлголт
- Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, түүнийг тооцох арга зүй
- Үндэсний тооцооны бусад үзүүлэлтүүд
- Үнийн индекс ба дефлятор
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
Хичээлийн сэдэв: ҮНДЭСНИЙ ТООЦООНЫ СИСТЕМХичээлийн сэдэв: ҮНДЭСНИЙ ТООЦООНЫ СИСТЕМ
Улс орны эдийн засгийн өсөлт, бууралт тэдгээрийн шалтгааныг
тайлбарлах, бизнесийн байгууллагын үйл ажиллагаа, төлөвлөлт,
стратегийг зөв оновчтой шийдвэр гаргах арга замуудын үндсийг
эзэмшинэ.
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 11
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Нийлмэл эрэлт нийлмэл нийлүүлэлт хоёрын
нөлөөлөл нь макро эдийн засгийн тэнцвэрт хэрхэн нөлөөлж байгааг
онолын хувьд судлах нь лекц №11 гол зорилго нь юм.
Нэр томьёо
Нийлмэл эрэлт Aggregate demand Совокупного спрос
Хэрэглээний ханамж Propensity to consumerСклонность
потребителя
Хэрэглэгчийн ялгаагүйн
муруй
Consumer indifference
curve
Кривая безраз
личий потреб ителя
Үнийн оновчтой саналRetionaling incentive
Рациональное
мнение цен
Нийлмэл нийлүүлэлт
муруйAggregate supply curve
Кривая
совокупного
предложения
Дундаж хувьсах зардал Average variable cost
Средные
переменные
издержки
Сэдвийн агуулга:
- Нийлмэл эрэлт, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс
- Нийлмэл нийлүүлэлтэнд нөлөөлөх хүчин зүйлс
- Макро эдийн засгийн тэнцвэр
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
Хичээлийн сэдэв: НИЙЛМЭЛ ЭРЭЛТ БА НИЙЛҮҮЛЭЛТ, НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН
ЗҮЙЛС
Хичээлийн сэдэв: НИЙЛМЭЛ ЭРЭЛТ БА НИЙЛҮҮЛЭЛТ, НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН
ЗҮЙЛС
Засгийн газар, пүүс, өрх гэрийн худалдан авахад бэлэн байгаа
бараа үйлчилгээний бодит хэмжээг хэмжих үнэлэлт өгөх
чадвартай болох ба эдгээрт нөлөөлөх хүчин зүйлсийн нөлөөллийг
тооцон, график дүрслэлээр илэрхийлэх чадвар эзэмшинэ.
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 12
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Эдийн засгийн тогтворгүй байдлын талаар
онолын үндсэн мэдлэгтэй болох, энэхүү тогтворгүй байдлыг
илэрхийлэх үзүүлэлтүүдийг тодорхойлж, тайлбарлах чадвар
эзэмшинэ.
Нэр томьёо
Ажилгүйдэл Unemployment Безработица
Инфляци Inflation Инфляция
Цалин Wage Зарплата
Халамжийн төлбөр Transfer payments Трансфертные платёжи
Валютын ханш Exchange rate Валютный курс
Валютны ханшны
хөдөлгөөн
Floating exchange
rateДвижение валютного курса
Үнэ өртөг буурах Deprecation Снижение стоимости
Оукений хууль Okuns law Закон Окуня
Аж байдал ба
ядуурал
Welfare and
povertyБлагосостояние и бедность
Төлбөрийн чадвар
зогсох
Insiolvency of
poverty
Прекращение
платёжеспособности
Мөчлөгийн хямрал Crisis cycle Циклический кризис
Эдийн засгийн
мөчлөгEconomic cycle Экономический цикл
Сэдвийн агуулга:
Хичээлийн сэдэв: АЖИЛГҮЙДЭЛ БА ИНФЛЯЦИХичээлийн сэдэв: АЖИЛГҮЙДЭЛ БА ИНФЛЯЦИ
- Эдийн засгийн хэлбэлзэл, эдийн засгийн мөчлөг
- Хэвийн өсөлтийн түвшин
- Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний алдагдал
- Ажилгүйдэл, түүний хэлбэрүүд, шалтгаан үр дагавар
- Инфляци, түүний шалтгаан үр дагаврууд
- Дефляци, стагфляци
- Ажилгүйдэл ба инфляцийн харилцан хамаахал
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Ажилгүйдлийг хэмжих тодорхойлох аргачлал
- Ажилгүйдлийн нийгэм, эдийн засгийн үр дагавар
- Ханш уналт, ханш уналтын түвшинг тодорхойлох
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 13
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Эдийн засаг нь бие даасан шинжлэх ухаан
болсон түүх, хөгжлийн үе шатуудыг судлахаас гадна тухайн улсын
эдийн засаг нь зах зээлд тогтвотрой байхын тулд үндсэн гурван
асуултанд хариулт өгөх зорилгоор эдийн засгийн судалгааны ямар
аргыг ашиглаж байгааг судлах, эдийн засгийн тогтолцоо, түүний
хэлбэрийн талаар суурь мэдлэгтэй болох нь лекц №1 сэдвийн хүрээн
дахь гол зорилго юм.
Нэр томьёо
Төсөв Budget Бюджет
Улсын төсөв State budget Государственный бюджет
Татвар Tax Налог
Татварын дарамтBurden some
taxesНалоговая аминистия
Татварын хөнглөлт Tax relief Налоговые льготы
Өртгийн хэмжүүрA standard of
valueМерило стоимости
Улсын өр Federal debt Гасударственный долг
Алдагдал Deficit Дефицит
Улсын нөөцийн
норм
Federal funds
rate
Норма государственного
резерва
Мөнгөний эмиссMonetary
emissionДенежная эмиссия
Мөнгөний нэгж Monetary unit Денежная единицы
Хичээлийн сэдэв: УЛСЫН ТӨСӨВ, САНГИЙН БОДЛОГО, ТАТВАРЫН
ТОГТОЛЦОО
Хичээлийн сэдэв: УЛСЫН ТӨСӨВ, САНГИЙН БОДЛОГО, ТАТВАРЫН
ТОГТОЛЦОО
Мөнгөний бодлого Monetary policy Денежная политика
Сэдвийн агуулга:
- Улсын төсвийн ерөнхий ойлголт
- Улсын төсвийн орлого, зарлага
- Төсвийн алдагдал ба түүнийг бууруулах арга зам, мөнгөний
эмисс
- Татварын тогтолцоо, Лафферийн муруй
- Эдийн засгийн тогтворжуулах бодлого, сангийн бодлого
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Улсын төсвийн талаарх мэдлэгтэй болно.
- Төрийн сангийн бодлогуудыг удирдах аргуудыг эзэмшинэ.
- Татварын тогтолцоо ба ангилалын талаарх онолын мэдлэгтэй
болно.
- Төрийн сангийн бодлогын хэрэгжилтийн талаарх онолын
мэдлэгтэй болно.
- Татварын тогтолцоонуудын үр ашигтай байдал
- Татварын эдий засгийн болон нийгмийн үр дагаврууд
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 14
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Мөнгө, мөнгөний бодлогын зорилго, мөнгөний
бодлогын хэрэгжилтийн талаар үндсэн мэдлэгтэй болж, мөнгөний
бодлогын арга хэрэгслийг тодорхойлох чадвар эзэмшихээс гадна
санхүүгийн тогтолцоо, санхүүгийн зах зээлийн талаар мэдлэгтэй
болж, эдийн засаг дахь мөнгөний үүрэг, зохицуулалт, мөнгөний
эрэлт, нийлүүлэлтийг тодорхойлж тайлбарлах чадвар эзэмшинэ.
Нэр томьёо
Хүүгийн норм Interest rate Норма процента
Хадгаламжийн
хэрэгсэлMedium of saving
Средество
сбережения
Банк Bank Банк
Мөнгө ба санхүүгийн
эмисс
Monetary and fiscal
issues
Денежный и
фискальный
Үнэт цаас Security Ценные бумаги
Хөрвөх үнэт цаас Convertible securitiesКонвертирумые
ценные
Мөнгө Money Деньги
Хичээлийн сэдэв: МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ БОДЛОГО, САНХҮҮГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛХичээлийн сэдэв: МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ БОДЛОГО, САНХҮҮГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ
Тооцооны мөнгө Token money Счетные деньги
Бэлэн мөнгө Effective money Наличные деньги
Бараг мөнгө Near money Почти денег
Өртгийн хэмжүүр A standard of valueМерило
стоимости
Сэдвийн агуулга:
- Мөнгөний мөн чанар, мөнгөний гүйцэтгэх үүрэг
- Мөнгөний агрегатууд
- Мөнгөний нийлүүлэлт ба эрэлт
- Банкны, банкны тогтолцоо
- Мөнгөний бодлогын арга хэрэгслүүд, шууд ба шууд бус арга
хэрэгсэл
- Санхүүгийн хөрөнгийн зах зээл, түүний төрлүүд, тэдгээрийн
ялгаа ба онцлогууд
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Эдийн засгийн мөнгөний гүйцэтгэх үүрэг, түүний мөн чанар юу
болох талаарх мэдлэг эзэмших
- Банкны тогтолцоо, банкны гүйцэтгэх үүрэг зорилгууд
- Мөнгөний бодлогын арга хэрэгсэлийн талаарх ойлголт авна.
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.
Лекц № 15
Хичээлийн хэлбэр: Лекц
Сэдвийн зорилго: Эдийн засгийн өсөлт, хөгжилтэй холбоотой
орчин үеийн эдийн засгийн асуудлуудын талаар мэдлэгтэй болох,
эдгээр үзүүлэлтүүд нь манай улсын хувьд ямар түвшинтэй байдгийг
тодорхойлох чадвар эзэмшинэ, дэлхийн эдийн засагт гарч буй
шинэчлэлт, өөрчлөлт, Монгол улсын байр суурийг тодорхойлох
эрмэлзлэл төлөвшинө. Гадаад худалдаа явагдах нөхцлийн талаар
мэдлэгтэй болж, гадаад худалдааны ашиг, алдагдлыг тодорхойлож,
улс хоорондын худалдаа, эдийн засгийн харилцаанд хэрэглэгдэж буй
мөнгөн тооцооны мөн чанар, валютын ханш, валютын ханшны
системүүдийн тухай мэдлэгтэй болж, ханшны системүүдийн сул
болон давуу талын тухай болон валютын ханшны бодлогуудын
талаар өрийн үнэлэлтийг өгөх чадвар эзэмшинэ.
Нэр томьёо
Дотоодын нийт
бүтээгдэхүүн
Cross domestic
product
Валовой национальный
продукт
Эдийн засгийн Economic growth Экономический рост
Хичээлийн сэдэв: ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖЛИЙН АСУУДАЛ БА ЭДИЙН ЗАСГИЙН
ӨСӨЛТ, ОЛОН УЛСЫН ХУДАЛДАА
Хичээлийн сэдэв: ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖЛИЙН АСУУДАЛ БА ЭДИЙН ЗАСГИЙН
ӨСӨЛТ, ОЛОН УЛСЫН ХУДАЛДАА
өсөлт
Олон улсын
худалдааInternational trade Международная торговля
Хөрөнгө оруулалт Investment Инвестиция
Нэмэгдсэн өртөг Value added Добавленная стоимость
Харьцангуй давуу
тал
Comparative
advantage
Относительное
преимущество
Валютын ханш Exchange rate Валютны курс
Квот Quota Квот
Хаалтын ханш Closing price Курс закрытия
Алтан стандарт Gold standard Золотой стандарт
Бреттон Будсын
систем
Bretton-Woods
system
Бреттон – Будсская
система
Сэдвийн агуулга:
- Эдийн засгийн өсөлт, түүнийг тодорхойлох арга зүй
- Эдийн засгийн өсөлтийн хүчин зүйлс
- Эдийн засгийн өсөлтийн Солоугийн загвар
Оюутанд эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар:
- Эдийн засгийн өсөлт, түүнийг тодорхойлох аргууд
- Эдийн засгийн өсөлтийн загваруудтай танилцана.
Лекцийн хүрээнд ашиглах материал:
1. Л. Анхныбаяр., Эдийн засаг., УБ., 2012 он.
2. ШУТИС, УУИС., Эдийн засгийн онолын үндэс: онол, бодлого,
дасгал, тест., УБ.,2011 он.
3. МУИС-ийн ЭЗС-ийн ЭЗО-ын тэнхим., Микро эдийн засаг: бодлого,
дасгал, тест,УБ., 2007 он.
4. ХҮИС., Микро ба макро эдийн засаг дадлага, бодлого, тест,
нөхцөл байдал., УБ., 2007 он.
5. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-2., Москва.,
2007 он.
6. Б. Баярдаваа., Д. Гансүлд., Макро экономикс., УБ, 2006 он.
7. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Экономикс-1., Москва.,
2006 он.
8. Б.Баярдаваа., Д.Гансүлд., Микроэкономикс., УБ., 2005 он.
9. МУИС ЭЗС Эдийн засгийн онолын тэнхим.,Макро эдийн засгийн
бодлого, дасгал, тест., УБ.,2005.
10. ХУИС Болдбаатар., Эдийн засгийн онолын тест., УБ., 2005
он.
11. Р. Кэмбелл, Макконнель, Стэнли Л. Брю., Микро макро
эдийн засгийн хөтөч.,УБ., 2005 он.