Download - ภาษาโปรแกรม (ภาษาซี)
ภาษาโปรแกรม (ภาษาซ)
2
ภาษาBCPL
ภาษา B
ภาษา C
1. ประวตความเปนมา
บนเครอง PDP-7 (UNIX)พ.ศ. 2513
พ.ศ. 2515โดย เดนนช รทช
Basic CombinedProgrammingLanguage
3
# header สวนท 1main( ){ /* เรมโปรแกรม */ declaration สวนท 2 ……… คำาสงตาง ๆ สวนท 3
}
2. โครงสรางพนฐานของภาษาซ
4
สวนท 1 เปนสวนทระบใหซคอมไพเลอรเตรยมการทำางานทกำาหนด ในสวนนไว โดยหนาคำาสงจะมเครองหมาย # เชน # include <stdio.h> เปนการระบใหนำาไฟล stdio.h มารวมกบไฟลน เพอทจะ สามารถใชคำาสงทอยในไฟลนมาใชงานได หรอ # define START 0 เปนการกำาหนดคาคงทใหกบตวแปร START โดยใหมคาเปน 0 หรอ # define temp 37 เปนการกำาหนดใหตวแปร temp มคาเทากบ 37
5
สวนท 2 declaration เปนการกำาหนดชนดขอมลทจะใชใน โปรแกรมซงตวแปรหรอขอมลตาง ๆ นนจะตองถก ประกาศ(declare) ในสวนนกอน จงจะสามารถนำาไปใช ในโปรแกรมได เชน int stdno; เปนการกำาหนดวาตวแปร stdno เปนขอมลชนดจำานวนเตม หรอ interger ซงอาจไดแกคา 0,4,-1,-3,…. เปนตน float score; เปนการกำาหนดวาตวแปร score เปนขอมลชนดเลขมจด ทศนยม (floating point) ซงอาจมคา0.23, 1.34, -21.002, เปนตน
6
สวนท 3 Body คอสวนของตวโปรแกรม โดยจะตองเรมตนดวยฟงกชน main ( ) แลวใสเครองหมายกำาหนดขอบเขตเรมตนของตว โปรแกรมคอ { หลงจากนนใสคำาสงหรอฟงกชนตาง ๆ โดยแต ละคำาสงหรอฟงกชนนน ๆ จะตองปดดวยเครองหมาย ; เมอตองการจบโปรแกรมใหใสเครองหมาย } ปดทาย เชน main ( ) { /* เรมตนโปรแกรม */ คำาสงตาง ๆ ; ฟงกชน; …………… …………... } /* จบโปรแกรม */
7
เครองหมายตาง ๆ
{ } - เปนตวกำาหนดขอบเขตหรอบลอกของฟงกชน ( ) - เปนการระบตวผานคาหรอ
อารกวเมนตใหกบฟงกชน ถาภายในวงเลบไมมขอความใด ๆแสดงวาไมมตวผาน คาทตองการระบสำาหรบฟงกชนนน ๆ/* */ - เปนการกำาหนด comment หรอ
ขอความ ทไม ตองการใหคอมไพเลอรปฏบตงานซงขอความทอย ภายในเครองหมายนจะถอวา ไมใชคำาสงปฏบตงาน
8
# include <stdio.h>int main (void ){ printf(“Hello, Good morning. \n”);}
ตวอยางโปรแกรม
โปรแกรมท 1
เปนโปรแกรมสงพมพขอความ Hello, Good morning.
9
โปรแกรมท 2
# include <stdio.h>main ( ){ float point; printf("\n\nPut your score in\n"); scanf("%f", &point); printf("Your score is %f point\n\n", point);}
เปนโปรแกรมรบคะแนนและเกบคาทตวแปร point หลงจากนนสงใหมการพมพคะแนนออกมา
10
ชนดของขอมลและตวแปรในภาษาซ
การกำาหนดชอตวแปร หลกการมดงน 1. ตองขนตนดวยตวอกษร 2. หามใชเครองหมายทางคณตศาสตรในชอตวแปร 3. สามารถใชเครองหมาย underline ‘_’ ได 4. หามใช reserved words เชนint, float, etc. Note: คอมไพเลอรในภาษาซสามารถเหนความ
แตกตางของชอตวแปรไดยาวไมเกน 8 ตวอกษรและชอตวแปรจะแตกตางกนถาใชรปแบบของตวอกษรตางกน
11
แบบขอมลหรอชนดของตวแปรตาง ๆ ทกำาหนดไวในภาษาซ char ชนดของตวอกษรหรออกขระ
int ชนดจำานวนเตมปกตshort ชนดจำานวนเตมปกตlong ชนดจำานวนเตมทมความ
ยาวเปน 2 เทาunsigned ชนดของเลขทไมคด
เครองหมายfloat ชนดเลขมจดทศนยมdouble ชนดเลขทมจดทศนยมความ
ยาวเปน 2 เทา
แบบขอมลและขนาด
12
ชนดขอมล ( )เนอทสำ�หรบเกบไบต ค�ตวเลขทเกบChar 1 เกบตวอกษรASCII 1 0 255ได ตวหรอจำ�นวนเตมระหว�ง ถงInt 2 –32768 32767ค�ตวเลขระหว�ง ถงShort 2 –32768 32767ค�ตวเลขระหว�ง ถงLong 4 ค�ตวเลขประม�ณ 2000 ล�นUnsigned Unsigned short = 2
Unsigned long = 4 0 65535ค�ตวเลขระหว�ง ถง 0 4000 ค�ตวเลขระหว�ง ถง ล�น
Float 4 10ไดค�ตวเลขยกกำ�ลง x โดย x –37 +38มค�ระหว�ง ถงDouble 8 คว�มถกตองของตวเลขจะมค�สงขน
ตารางแสดงเนอทในหนวยความจำาและคาตวเลขทเกบของขอมลแตละชนด
13
ในการเขยนโปรแกรม แบบขอมลทใชจะแบงออกเปน 4 กลมใหญ ดงน
ขอมลและตวแปรชนดอกขระ
ขอมลและตวแปรชนดจำานวนเตม
ขอมลและตวแปรชนดเลขมจดทศนยม
ขอมลและตวแปรแบบสตรง
14
ขอมลและตวแปรชนดอกขระ1 อกขระแทนดวย char ‘ ’ โดยอยภายในเครองหมาย เชน
# include <stdio.h>main ( ){ char reply;
reply = ‘y’; …………………}
15
การใหคาอกขระทเปนรหสพเศษหรอรหสควบคม อกขระเหลานไมสามารถใหคาโดยตรง แตจะ
ทำาไดโดยการใหคาเปนรหส ASCII ซงจะเขยนใน ‘รปของเลขฐานแปด โดยใชเครองหมาย \’ นำา
หนา หรอใชตวอกขระทกำาหนดใหกบรหสนน ๆ ‘เขยนตามเครองหมาย \’ สำาหรบรหสบางตว เชน
รหส BELL แทนดวย ASCII 007 ซงกำาหนดไดดงน beep = ‘\007’; หรอรหสควบคมการขนบรรทดใหม ตวอกขระท
กำาหนดใหกบรหส คอ n สามารถกำาหนดเปน newline = ‘\n’;
16
ตวอยางโปรแกรม
# include <stdio.h>main ( ){ char newline;
newline = ‘\n’; printf(“Hello, Good morning. %c”,newline);
printf(“Hello, Good morning.\n”);}
17
ขอมลและตวแปรชนดจำานวนเตม จำานวนเตมในภาษาซสามารถใชแทนได 4 รปแบบ
คอ int, short, long และ unsigned สำาหรบการกำาหนดตวแปรแบบ unsigned คอ
จำานวนเตมทไมคดเครองหมายนนจะตองใชควบค กบรปแบบขอมลจำานวนเตมชนดอน ๆ คอ int
หรอ short หรอ long ตวอยางเชน unsigned int plusnum;
unsigned long width; unsigned short absno; /* absolute number */
18
ขอมลและตวแปรชนดเลขมจดทศนยม สำาหรบเลขมจดทศนยมนนแทนได 2 แบบคอ float และdouble โดย double เกบคาไดเปน 2 เทาของ float สำาหรบงานทางวทยาศาสตรทตองการความละเอยดในการเกบคา
มกใชการเกบในรปแบบน คอเกบแบบเอกโพเนนซ ดงตวอยางตอไปน
ตวเลข แสดงแบบวทยาศาสตร แบบเอกโพเนนซ 9,000,000,000 9.0*109 9.0e9 345,000 3.45*105 3.45e5 0.00063 6.3*10-4 6.3e-4 0.00000924 9.24*10-6 9.24e-6
19
ขอมลและตวแปรแบบสตรง
สตรงหมายถงตวอกขระหลาย ๆ ตวมาประกอบกนเปนขอความ ซงการทนำาตวแปรหลาย ๆ ตวมาเกบรวมกนในภาษาซนเรยกวา อะเรย
(array) ดงนนขอมลแบบสตรงคอ อะเรยของตวอกขระ นนเอง เครองหมายของอะเรยคอ [ ] รปแบบการกำาหนดสตรงจงม
ลกษณะดงน char name[30];
หมายถง ตวแปร name เปนชนด char ทมความยาว 30 ตวอกษร โดยเกบเปน อะเรย การเกบนนจะเกบเรยงกนทละไบต และไบตสดทาย
เกบรหส null คอ \0 ดงนนจะเกบไดจรงเพยง 29 ตวอกษร
20
การกำาหนดคาใหตวแปรและการสงผลลพธการกำาหนดคาใหตวแปรอาจทำาไดโดยกำาหนดในโปรแกรม
หรอกำาหนดในขณะทมการกำาหนดชนดกได เชนmain ( ){ int age = 18; float height; height = 172.5; printf(“Mr. Surasak is %d years old”,age); printf(“ and tall %f cms.\n”,height);}
21
ตวอยางของโปรแกรมในการกำาหนดคาและสงคาผลลพธ# include <stdio.h>main ( ){ int sum,valuea; int count = 1; valuea = 4; sum = count + valuea; printf(“Total value is %d.\n”,sum);}ผลลพธจะปรากฏขอความ : Total value is 5.
22
ฟงกชน printf( ) และ scanf( )
รปแบบของ printf ( ) printf( สวนควบคมการพมพ, อารกวเมนต, อารกวเมนต,...)
สวนควบคมการพมพ เปนสตรงทมขอความและ “ รปแบบของการพมพโดยอยในเครองหมาย
”
อารกวเมนต เปนสวนทจะนำาขอมลมาพมพตามรปแบบทกำาหนดมาในสวนควบคมการพมพ
23
รปแบบทใชสำาหรบกำาหนดการพมพในฟงกชน printf %d พมพดวยเลขฐานสบ
%o ” ” เลขฐานแปด %x ” ” เลขฐานสบหก %u ” ” เลขฐานสบแบบไมคดเครองหมาย
%e ” ” ตวเลขแบบวทยาศาสตร เชน 2.13e45%f ” ” ตวเลขมจดทศนยม%g ” ” รปแบบ %e หรอ %f โดยเลอกแบบ
ทสนทสดสำาหรบสตรงมรปแบบการพมพดงน
%c พมพดวยตวอกษรตวเดยว%s ” ”ขอความ
24
เครองหมายสำาหรบปรบเปลยนรปแบบของขอมล
เครองหมายลบ ใหพมพขอมลชดขอบซาย (ปกตขอมลทงหมดจะพมพชดขวา) สตรงตวเลข ระบความกวางของฟลด จดทศนยม เปนการกำาหนดความกวางของจดทศนยม
Note การปรบเปลยนรปแบบของขอมลนทำาไดโดย การใส เครองหมายเหลานระหวางเครองหมาย % และเครองหมาย ทกำาหนดรปแบบการพมพ
25
รปแบบของ scanf ( )
scanf( สวนควบคมขอมล, อารกวเมนต, อารกวเมนต,...)
สวนควบคมขอมล เปนการกำาหนดรปแบบขอมลใน “ ”เครองหมาย
อารกวเมนต เปนสวนทจะนำาขอมลมาเกบ(ในตวแปร) ซงชนดของขอมลตองตรงตามรปแบบทกำาหนดในสวน
ควบคมขอมล การกำาหนดลกษณะอารกวเมนตมได 2 แบบดงน
ถาขอมลนนอาจจะนำาไปใชในการคำานวณ - จะใสเครองหมาย & หนาตวแปร ถาขอมลนนเปนขอความทจะนำาไปเกบไวในตวแปรเลย - ไมจำาเปนตองใสเครองหมาย & หนาตวแปร
26
โอเปอเรเตอรและนพจน
การแทนโอเปอเรเตอรทางคณตศาสตรสำาหรบภาษาซ+ การบวก- การลบ* การคณ/ การหาร% การหารเอาเศษ (โมดลส)
27
การเปลยนชนดของขอมล
ทำาไดโดยระบชนดทตองการเปลยนภายใน เครองหมาย ( )
แลววางหนาตวแปรหรอขอมลทตองการเปลยนแปลงชนด
float money; ตองการเปลยนตวแปร float ไปเปน
integer ทำาไดดงน (int) money;
int cost; cost = 2.7+4.5; cost = (int)2.7+(int)4.5;
28
การเพมคาและลดคาตวแปร ++n เพมคา n อก 1 - -n ลดคา n ลง 1
ความแตกตางระหวาง count++ และ ++count เชน count = 5; x = count++; จะไดคา x เทากบ5 แลวคา count
เทากบ 6 count = 5; x = ++count; จะไดคา x เทากบ6
29
นพจนกำาหนดคา (Assignment expression) เครองหมายทใชกำาหนดคาคอ =
โดยเปนการกำาหนดคาทางขวาของเครองหมายใหกบตวแปรทอย
ทางซาย เชน j = 7+2 หรอ k = k+4
3.4.6 เครองหมายและนพจนเปรยบเทยบ > หรอ >= มากกวา หรอมากกวาเทากบ < หรอ <= นอยกวา หรอนอยกวาเทากบ == เทากบ != ไมเทากบ
30
ความแตกตางของเครองหมาย = และ == เครองหมาย = เปนตวกำาหนดคา
ในขณะทเครองหมาย == เปนเครองหมายเปรยบเทยบ ตวอยางเชน
point = 44; หมายถง เปนการกำาหนดคาใหกบตวแปร point ใหมคาเทากบ 44
point == 44; หมายถง เปนการตรวจสอบวาคา point มคาเทากบ 44 หรอไม
31
เครองหมายและนพจนเปรยบเทยบแบบตรรกศาสตร && และ (and) | | หรอ (or) ! ไม (not)
คาของนพจนเปรยบเทยบเชงตรรก นพจนท 1 && นพจนท 2 เปนจรง เมอนพจนทงสองเปนจรง นพจนท 1 | | นพจนท 2 เปนจรง เมอนพจนใดนพจนหนง เปนจรงหรอ ทงสองนพจนนนเปนจรง ! นพจนเปรยบเทยบ เปนจรง เมอนพจนเปรยบเทยบเปนเทจ
32
คำาสง if รปแบบของคำาสง if (เงอนไข) คำาสงทตองทำา ถาเงอนไขนนเปนจรง; ตวอยางเชน if (score >= 80) grade = ‘A’; /* simple statement */ หรอ if (math >= 60 && eng >= 55) { grade = ‘S’; /* compound statement */ printf(“Your grade is %c\n”,grade); }
33
คำาสง if ….. else ….. รปแบบของคำาสง if (คำาสงหรอนพจนเงอนไข) คำาสงทตองทำาเมอเงอนไขนนเปนจรง else คำาสงทตองทำาเมอเงอนไขนนไมเปนจรง
ตวอยางเชน if (value1 > value2) min = value2; else min = value1;
34
เครองหมายพเศษทใชในการเปรยบเทยบเงอนไข ? : รปแบบทวไปของคำาสงเปรยบเทยบเงอนไข ? : มดงน นพจนท 1 ? นพจนท 2 : นพจนท 3
ความหมายคอ if นพจนท 1 เปนจรง ทำาตามคำาสงในนพจนท 2 else ทำาตามคำาสงในนพจนท 3 เชน x = (y< 0) ? -y : y;
35
คำาสงตรวจสอบเงอนไขหลาย ๆ ทาง : switch และ break
รปแบบคำาสง switch (นพจน) { case label1 : statement1; case label2 : statement2; …………….. …………….. default : statementn; }
36
ตวอยาง switch (ch) { case ‘1’ : printf(“Red\n”); case ‘2’ : printf(“Blue\n”); case ‘3’ : printf(“Yellow\n”); default : printf(“White\n”); }
37
ตวอยาง switch (ch) { case ‘1’ : printf(“Red\n”); break;
case ‘2’ : printf(“Blue\n”); break;
case ‘3’ : printf(“Yellow\n”); break;
default : printf(“White\n”); }
38
คำาสง loop หรอคำาสงวนซำา
คำาสงลป while รปแบบ while (นพจนเงอนไข) { คำาสงทวนลป; ………… compound statements …………. }
39
คำาสงลป for รปแบบ for ( นพจนท 1 ; นพจนท 2 ;
นพจนท 3 ) { คำาสงวนรอบ; ……. } เปนคำาสงทใชในการควบคมใหมการวนรอบคำา
สงหลาย ๆ รอบ โดยนพจนท 1 คอการกำาหนดคาเรมตนใหกบตวแปร
ทใชในการวนรอบ นพจนท 2 เปนการเปรยบเทยบ กอนทจะวนรอบถา
เงอนไขของนพจน เปนจรงจะมการทำางานตามคำาสงวนรอบ นพจนท 3
เปนคำาสงในการกำาหนดคาทจะเปลยนแปลงไปในแตละรอบ
40
คำาสงวนรอบแบบทตรวจสอบเงอนไขทหลง : do while รปแบบ do statement; while (นพจนเงอนไข); เชน num = 2; do { num++; printf(“Now no is %d\n”,num); } while (num == 10)
41
คำาสงควบคมอน ๆ break, continue, goto และ labels
คำาสง break ใชเมอตองการใหการทำางานสามารถหลดออกจากลปและกระโดด
ไปยงคำาสงทอยนอกลปทนท โดยไมตองตรวจสอบเงอนไขใด ๆ
คำาสง continue ใชเมอตองการใหการทำางานนน ยอนกลบไปวนรอบใหมอกครง
ซงมลกษณะทตรงขามกบคำาสง break
42
คำาสง goto และ labels คำาสง goto ประกอบดวย 2 สวน คอ
- ตวคำาสง goto เปนคำาสงใหกระโดดไปยงตำาแหนงทกำาหนด โดยจะกำาหนดเปนชอ เรยกวา label name - ชอ (label name) เปนตวกำาหนดตำาแหนงทคำาสงจะกระโดด ไปทำางาน
ขอควรระวง ! คำาสงนถอเปนคำาสงทควรหลกเลยงในการเขยนโปรแกรม แตถาจำาเปนหรอหลกเลยงไมไดเทานน จงจะใชคำาสงน
43
ตวอยางโปรแกรมทใชคำาสง goto#include<stdio.h> main(){ int sum,n;
for(n=1;n<10;n++)
if (n==5) goto part1; else printf(“%d\n”,n);
part1 : printf(“Interrupt with no. 5\n”);}
44
ฟงกชน ฟงกชน (Function)(Function)
45
ฟงกชน ฟงกชน(Functions)(Functions)
การออกแบบโปรแกรมในภาษาซจะอย บนพนฐานของการออกแบบโมดล
(Module Design) โดยการแบง โปรแกรมออกเปนงานยอย ๆ (หรอโมดล)
แตละงานยอยจะทำางานอยางใดอยางหนง เทานน และไมควรจะมขนาดใหญจนเกนไป
งานยอยเหลานเมอนำาไปเขยนโปรแกรมในภาษาซจะเปนการเขยนในลกษณะของฟงกชน
46
รบขอมล 2 จำานวนจากผใช บวกเลข 2 จำานวนแลวเกบผลลพธแสดงผลลพธของการทำางาน
โปรแกรมเพอบวกเลขสองจำานวนท รบจากผใช และแสดงผลการ
คำานวณ
ตวอยาง
สามารถแบงการทำางานเปนงานยอยไดดงน
47
ฟงกชนการรบขอมลฟงกชนในการบวกเลขฟงกชนแสดงผลลพธ
จะไดวาโปรแกรมประกอบดวยฟงกชน4 ฟงกชนคอฟงกชนหลก
ตวอยาง(ตอ)
48
Source filefunction
functionfunction
Source filefunction
functionfunction
Object file
Object file
Library file
Execute file
compile
compile
link
link
link
ขนตอนการสรางโปรแกรม ดวยภาษา C
49
4.1 รปแบบของฟงกชน
ชนดขอมลทคนคา ชอฟงกชน ( การ ประกาศตวแปร )
{ การประกาศตวแปรภายในฟงกชน;
คำาสง;return (คาขอมลทตองการ
สงคากลบ);}
int , char , float , double ฯลฯ
แบบท 1
50
รปแบบของฟงกชน (ตอ)
void ชอฟงกชน ( การประกาศ ตวแปร )
{การประกาศตวแปรภายใน
ฟงกชน;คำาสง;
}
แบบท 2
51
ตวอยาง4.1
แสดงการทำางานของโปรแกรมการบวกเลขจำานวน
จรง 2 จำานวนทรบจากผใช#include <stdio.h>double InputDouble ( ) {
double x; printf ( “\nInput real
value : “ ); scanf ( “%.2f ”, &x ); return ( x );
}
52
ตวอยาง 41.(ตอ)double SumDouble
( double x, double y ) {
return ( x + y );}void PrintOut ( double x ) {
printf ( “\n Result of sum is : %.2f”, x );}
53
ตวอยาง 41.(ตอ)void main ( )
{ double a1, a2,
sumVal; a1 =
InputDouble( ); a2 =
InputDouble( ); sumVal =
SumDouble ( a1, a2 ); PrintOut ( sumVal );
}
54
42 การประกาศโพรโทไทปของฟงกชน
การประกาศโปรโตไทปเปนสงจำาเปนในภาษาซเนองจากภาษาซเปนภาษาในลกษณะทตองมการประกาศ
ฟงกชนกอนจะเรยกใชฟงกชนนน(Predefined Function)
55
จากตวอยางท 4.1 จะเหนวาฟงกชนmain ( ) จะอยใตฟงกชนอน ๆ ทม
การเรยกใช เปนลกษณะทตองประกาศฟงกชนทตองการเรยกใชกอนจากเรยก
ใชฟงกชนนน แตหากตองการยาย ฟงกชน main ( ) ขนไปไวดานบน จะ
ตองมการประกาศโปรโตไทปของฟงกชนทตองการเรยกใชกอนเสมอ
56
#include <stdio.h>double InputDouble ( );double SumDouble ( double , double );void PrintOut ( double );
ตวอยาง4.2 แสดงการทำางานของ
โปรแกรมการบวกเลขจำานวนจรง 2 จำานวนทรบจากผใช ในลกษณะทมการประกาศโปรโตไทป
57
void main ( ) {
double a1, a2, sumVal;
a1 = InputDouble( );
a2 = InputDouble( );
sumVal = SumDouble ( a1, a2 );
PrintOut ( sumVal );}
ตวอยาง 4.2 (ตอ)
58
จะเหนวาในโปรโตไทปไมมการประกาศชอตวแปร มแตการเขยนประเภทของตวแปรไวภายใน เปนการชวยใหคอมไพเลอรสามารถตรวจสอบจำานวนของตวแปร ประเภทของตวแปร ประเภทของการคนคา ภายในโปรแกรมวามการเรยกใชงานสงตาง ๆ เกยวกบฟงกชนนนถกตองหรอไม นอกจากนเราอาจจะแยกสวนโปรโตไทปไปเขยนไวในอนคลชไฟลกไดเชนเดยวกน
59
4.3 การเรยกใชฟงกชน
การเรยกใชฟงกชนทมการคนคา จะใชรปแบบดงตอไปน
คาทรบ = ฟงกชน (อารกวเมนต)
60
a1 = a1 = InputDouble ( );InputDouble ( );
ใชคกบโปรโตไทปdouble double InputDouble InputDouble ( );( );
ตวอยาง a1 ตองมชนดเปน double เนองจากคาทจะสง
คนกลบมาจากฟงกชนมชนดเปน double
61
sumVal = sumVal = SumDouble (a1,a2 );SumDouble (a1,a2 );
ใชคกบโปรโตไทปdouble double InputDouble ( );InputDouble ( );
ตวอยาง a1 และ a2 ตองมชนดเปน double
เพอใหตรงกบชนดตวแปรของอารกวเมนททประกาศในโปรโตไทป
62
PrintOut( sumVaPrintOut( sumVal );l );
ใชคกบโปรโตไทปvoid PrintOut void PrintOut
( double );( double );
ตวอยาง
ประกาศใหรวาฟงกชนนไมมการคนคา
63
4.4 ขอบเขต( Scope)
การทำางานของโปรแกรมภาษาซจะ ทำางานทฟงกชน main ( ) กอนเสมอ
เมอฟงกชน main ( ) เรยกใชงาน ฟงกชนอน กจะมการสงคอนโทรล
(Control) ทควบคมการทำางานไปยง ฟงกชนนน ๆ จนกวาจะจบฟงกชน
หรอพบคำาสง return
64
เมอมการเรยกใชงานฟงกชนจะมการจองพนทหนวยความจำาสำาหรบ
ตวแปรทตองใชภายในฟงกชนนนและเมอสนสดการทำางานของฟงกชนกจะมการคนพนทหนวย
ความจำาสวนนนกลบสระบบ การใชงานตวแปรแตละตวจะมขอบเขตของการใชงานขนอยกบตำาแหนงท
ประกาศตวแปรนน
65
a1a2
sumVal
main ( )
xInputDouble ( )
a1 = a1 = InputDouble( )InputDouble( )
;;
ตวอยาง
step1step1
จากตวอยาง 4.1 และ 4.2 สามารถแสดงขอบเขตการทำางานไดดงน
66
a1a2
sumVal
main ( )
xInputDouble ( )
a2 = a2 = InputDouble( )InputDouble( )
;;
ตวอยาง(ตอ)
step2step2
67
a1a2
sumVal
main ( )
xsumDouble ( )
sumVal=SumDouble(a1,asumVal=SumDouble(a1,a2)2)
ตวอยาง(ตอ)
Step3Step3
y
68
a1a2
sumVal
main ( )
xPrintSum ( )
PrintSum(sumVal);PrintSum(sumVal);
ตวอยาง(ตอ)
step4step4
69
จะเหนวาตวแปร x ทประกาศในแตละขนตอนจะทำางานอยภายในฟงกชนทมการ
ประกาศคาเทานน และใชพนทในการเกบ ขอมลคนละสวนกน
ขอบเขตการทำางานของตวแปรแตละตวจะกำาหนดอยภายบลอกของคำาสงภายใน
เครองหมายปกกา ( { } ) หรอการ ประกาศในชวงของการประกาศฟงกชน
เรยกตวแปรเหลานวา ตวแปรโลคอล ตวแปรโลคอล(Local Variable)(Local Variable)
70
นอกจากนสามารถประกาศตวแปรไวทภายนอกฟงกชนบรเวณสวนเรมของ
โปรแกรมจะเรยกวา ตวแปรตวแปร โกลบอล โกลบอล (Global Variable)(Global Variable) ซง
เปนตวแปรทสามารถเรยกใชทตำาแหนง ใด ๆ ในโปรแกรมกได ยกเวนในกรณท
มการประกาศตวแปรทมชอเดยวกนตวแปรโกลบอลภายในบลอกหรอ
ฟงกชน
71
#include <stdio.h>int x;void func1 ( ) {
x = x + 10; printf ( “func1 ->
x : %d\n”, x );}
ตวอยาง4.3
แสดงการทำางานของโปรแกรมในลกษณะทมตวแปรโกลบอล แสดงขอบเขตการใชงานของตวแปรภายในโปรแกรม
72
void func2 ( int x ) {
x = x + 10; printf ( “func2 -> x :
%d\n”, x );}void func3 ( ) {
int x=0; x = x + 10; printf ( “func3 -> x :
%d\n”, x );}
ตวอยาง4.3 (ตอ)
73
void main ( ){
x = 10;printf ( “main (start) -> x :
%d\n”, x );func1 ( );
printf ( “main (after func1) -> x : %d\n”, x ); func2 ( x );
printf ( “main (after func2) -> x : %d\n”, x); func3 ( );
printf ( “main (after func3) -> x : %d\n”, x);}
ตวอยาง4.3 (ตอ)
74
main (start) -> x : 10func1 -> x : 20main (after func1) -> x : 20func2 -> x : 30main (after func2) -> x : 20func3 -> x : 10main (after func3) -> x : 20
ตวอยาง4.3 (ตอ) ผลการทำางาน
75
ขอมลแบบโครงสร�งและยเนยน
(Structures and Unions)
76
5.1 คว�มรทวไปเกยวกบโครงสร�ง
(0,0)
(4,3)
ห�กตองก�รเกบขอมลจดบนแกนโคออดเนท จะประกอบไปขอมลแกน x และ y เปนขอมล
จำ�นวนเตมประเภท int ประเภทขอมลทใชได แกประเภทขอมลแบบโครงสร�ง ส�ม�รถ
ประก�ศประเภทขอมลทใชดงน
77
struct point { int x;
int y;
};
การประกาศประเภทขอมลประเภทขอมลแบบโครงสราง
Member
หมายเหต การประกาศชอสมาชกภายในstruct จะใชชอใดกไดอาจจะซำากบชอตวแปรทอย
ภายนอก struct แตชอทอยภายใน struct เดยวกนหามประกาศชอซำากน
78
struct point { int x;
int y;
} x, y , z;
การประกาศตวแปรขอมลตวแปรขอมลแบบโครงสราง
หมายเหต จะเหนวาชอของ struct จะ ประกาศหรอไมกได หากไมมการประกาศจะไม
สามารถนำา struct นนกลบมาใชไดอก
แบบท 1
79
struct point { int x;
int y;
};
struct point x,y,z
แบบท 2 การประกาศ
แบบขอมล
โครงสรางการ
ประกาศ ตวแปร
ขอมลแบบ
โครงสราง
80
struct point pt = {320,200};
การกำาหนดคาเรมตนใหกบตวแปรขอมลแบบโครงสราง
struct_name.member
การอางถงสมาชกภายในตวแปรขอมลแบบโครงสราง
81
เมอตองการอางถงสมาชกภายในstruct
วาอยตรงกบจดใดบนแกนโคออดเนทจะใช
printf ( “%d, %d”, pt.x, pt.y );
หรอหากตองการคำานวณระยะทางจะวา หางจากจดเรมตน (0, 0) เทาใด
สามารถใช double dist, sqrt (double);
dist =sqrt ((double)pt.x * pt.x +(double)pt.y * pt.y );
ตวอยาง
82
หมายเหต สมาชกของขอมลประเภทstruct อาจจะเปนตวแปรประเภทใด
กได ทงขอมลพนฐาน และประเภท ขอมลอน ๆ เชน อาเรย และยง
ประกาศ ตวแปรของขอมลประเภทstruct ไดอกดวยตวอย
าง pt2pt
1
หากตองการเกบขอมลของ
สเหลยมดงรปสามารถทำาการประกาศตวแปร
ไดดงน
83
struct rect {
struct point pt1; struct point pt2; };struct rect screen;int co_x;co_x = screen.pt1.x
การประกาศ
แบบขอมล
โครงสราง
การ ประกาศ
ตวแปรขอมลแบบโครงสรางการอางถง
สมาชก
84
5.2 ก�รเกบขอมลแบบโครงสร�ง
การเกบขอมลแบบโครงสรางภายในหนวยความจำาจะเกบตามลำาดบทมการ
ประกาศสมาชกของขอมลนน โดยทวไปขอมลแบบโครงสรางจะประกอบ
ขนจากขอมลหลาย ๆ ชนด และขอมลแตละชนดมกจะมการจองพนทใชงาน
แตตางกน เนองจากการจองพนทหนวยความจำาในระบบสวนใหญจะจองท
แอดเดรสทหารดวย 2 หรอ 4 ลงตว
85
struct alignment { int num1; char ch; int num2;} example;
ตวอยาง
num1
ch
num2
member
0 2 3 4Byte Offset
จะเหนวา num2 จะไมสามารถใชพนททตดกบ ch ได
เนองจาก num2 เปนขอมลประเภทเลขจำานวนตองใชพนททม
แอดเดรสหารดวย 2 หรอ 4 ลงตว ทำาใหเกดทวางทไมสามารถ
นำามาใชประโยชนได เพราะฉะนนการประกาศสมาชกของโครงสรางจะมผลตอการใชพนทในหนวยความจำาดวย
86
5.3 ก�รใชขอมลแบบโครงสร�งกบ ฟงกชน
การทำางานของตวแปรทเปนประเภท โครงสรางสามารถทำางานตาง ๆ ไดเชน
เดยวกบตวแปรอน ๆ ยกเวนการเปรยบ เทยบตวแปร struct กบตวแปร struct
เนองจากขอมลของตวแปร struct จะเกบ อยในตวแปรทเปนสมาชกของ struct การ
เปรยบเทยบจงตองทำาผานตวแปรทเปน สมาชกของ struct เทานน การใชงาน
ตวแปร struct กบฟงกชนสามารถทำาได หลายลกษณะ ทงการใหฟงกชนคนคาเปน
struct การสงอากวเมนทใหฟงกชนเปน ตวแปร struct
87
ตวอยาง5.1 ฟงกชนใชในการกำาหนดคาใหกบ
ตวแปร structstruct point makepoint ( int x, int y ) { struct point temp; temp.x = x; temp.y = y; return temp;}
หมายเหต ตวอยางนแสดงฟงกชนททำาการสงคากลบเปนรปแบบโครงสราง
88
การเรยกใชงานฟงกชนstruct rect screen;struct point middle;struct point makepoint ( int, int );screen.pt1 = makepoint ( 0, 0 );screen.pt2 = makepoint ( XMAX, YMAX );middle = makepoint ((screen.pt1.x + screen.pt2.x) / 2, (screen.pt1.y + screen.pt2.y) / 2 );
89
ตวอยาง5.2
ฟงกชนการบวก x และ y ของจด2 จด และคนคาผลของการบวก
เปน structstruct point addpoint(struct point p1, struct point p2){ p1.x += p2.x; p1.y += p2.y; return p1;}
หมายเหต ตวอยางนแสดงการสงอารกวเมนทแบบstruct ใหกบฟงกชน
90
ตวอยาง5.3
ฟงกชนการหาวาจดอยในพนทสเหลยมหรอไม
int pinrect ( struct point p, struct rect r ) { return p.x >= r.pt1.x && p.x < r.pt2.x && p.y >= r.pt1.y && p.y < r.pt2.y;}หมายเหต ตวอยางนเปนการหาวาจดทระบอยในพนทสเหลยมหรอไม โดยสงคาจดและพนทสเหลยมเปนอากวเมนทใหกบฟงกชน หากจดอยในพนทสเหลยมจะคนคา1 แตหากจดอยนอกพนทสเหลยมจะคนคาเปน 0
91
ตวชและอ�รเรย(Pointer and Array)
92
รปท 61. ก�รแทนขอมลในหนวยคว�มจำ�ของตวแปรประเภทพนฐ�น
int i; i 40
0402404
i = 10; i 40
0402404
10
int i;i = 10;
6.1 ตวชกบแอดเดรส (Pointers and Address)
93
p
i
360400
40010
p
i10
p
i10
รปท 62 ก�รแทนขอมลในหนวยคว�มจำ�ของตวแปรประเภทตวช
94
6.2 ก�รประก�ศตวแปรประเภทตวช การประกาศตวแปรประเภทพอยนเตอรจะใช
Unary Operator * * ซงมชอเรยกวาIndirection หรอ Dereferencing Operator โดยจะตองประกาศประเภทของตวแปรพอยนเตอรใหสอดคลองกบ
ประเภทของตวแปรทเราตองการ (ยกเวน ตวแปรพอยนเตอรประเภท void ท
สามารถชไปยงตวแปรประเภทใดกได)
95
int *ip; เปนการประกาศตวแปร ip ใหเปนตว
แปรพอยนเตอรทชไปยงตวแปรประเภทint
double *dp, atof(char *);
เปนการประกาศตวแปร dp เปนตวแป รพอยนเตอรทชไปยงตวแปรประเภท
double และประกาศฟงกชน atof มพารามเตอรเปนตวแปรพอยนเตอร
ประเภท char
ตวอยาง
96
6.3 ก�รกำ�หนดค�และก�รอ�นค�ตว แปรประเภทตวช
การกำาหนดคาใหกบตวแปรพอยนเตอรจะเปนการกำาหนดแอดเดรสของตวแปรทมประเภทสอดคลองกบประเภทของ
ตวแปรพอยนเตอรเทานน โดยการใชUnary Operator && เปนโอเปอเรเตอรทอางถงแอดเดรสของออป
เจค (Object) ใด ๆ
97
int x = 1, y = 2;int *ip, *iq;ip = &x;y = *ip;*ip = 0;y = 5;ip = &y;*ip = 3;iq = ip;
รปท 63. ก�รกำ�หนดค�และก�รอ�นค�ตวแปรตวช
98
400
500
402
502
x
ip
y
iq
12 int x = 1, y
= 2;int *ip, *iq;
99
x
ip
400
500
y 402
502iq
12
400
ip = &x;
100
x
ip
400
500
y 402
502iq
11
400
y = *ip;
101
x
ip
400
500
y 402
502
iq
01
400
*ip = 0;
102
x
ip
400
500
y 402
502iq
05
400
y = 5;
103
x
ip
400
500
y 402
502iq
05
402
ip = &y;
104
x
ip
400
500
y 402
502iq
03
402
*ip = 3;
105
x
ip
400
500
y 402
402 502iq
03
402
iq = ip;
106
6.4 ตวชและอ�รกวเมนทของฟงกชน(Pointer and Function
Arguments) เนองจากภาษาซมการสงอากวเมนตให
กบฟงกชนแบบ By Value และ ฟงกชนสามารถคนคา (return) คาได
เพยงหนงคา หากตองการใหฟงกชนมการเปลยนแปลงคาและคนคากลบมายงฟงกชนทเรยกใชมากกวาหนงคาจะตองนำาพอยนเตอรเขามาชวย
107
ตวอยางเชน หากตองการเขยนฟงกชนเพอสลบคาของตวแปร 2 ตว ผลลพธทตองการไดจากฟงกชนนจะม 2คาของตวแปรททำาการสลบคา หากอารกวเมนตเปนตวแปรธรรมดาจะไมสามารถแกปญหานได จงตองใชพอยนเตอรเขามาชวย โดยการสงคาแอดเดรสของตวแปรทง 2 ใหกบฟงกชนทจะสลบคาของตวแปรทง 2 ผานทางตวแปรพอยนเตอรทเปนอารกวเมนตของฟงกชน
108
ตวอยาง6.1 โปรแกรมตวอยางการสลบคาตว
แปร 2 ตวโดยผานฟงกชน จะแสดงการสงอารกวเมนตในเปนพอยนเตอร#include
<stdio.h>void swap (int *, int *);
109
void main ( ) { int x = 5, y = 10; printf(“Before swap : x = %d”, x, “, y = %d\n”, y); swap ( &x, &y); printf(“After swap : x = %d”, x, “, y = %d\n”, y);}
ตวอยาง 6.1 (ตอ)
110
void swap (int *px, int *py) { int temp; temp = *px; *px = *py; *py = temp;}
ตวอยาง 6.1 (ตอ)
111
อารกวเมนททเปนประเภทพอยนเตอรจะชวยใหฟงกชนสามารถเปลยน
คาใหกบตวแปรทสงเขามาได เนองจากอารกวเมนทนนจะเกบแอดเดรส
ของตวแปรทสงเขามา เมอมการ เปลยนแปลงคาของอารกวเมนทผาน
Dereferencing Operator ( * ) คาของตวแปรทสงเขามาจะถก
เปลยนคาพรอมกนในทนท
112
รปท 64. แสดงคว�มสมพนธของก�รสงอ�รกวเมนทแบบพอยนเตอรกบฟงกชน
xy
in main ( )
pxpy
in swap ( )
113
6.5 ตวชกบอ�รเรย (Pointer and Arrays)
อารเรยเปนประเภทขอมลทเกบชดของขอมลประเภทเดยวกน มกใชกบการทำางานทตองทำางานกบตวแปรชนดเดยวกนหลายตวทมการทำางานเหมอนกน เชน คะแนนของนกศกษาภายในหอง 20 คน เปนตน อารเรยในภาษาซจะนำาหลกการของพอยนเตอรเขามาใช การทำางานใด ๆ ของอารเรยสามารถใชพอยนเตอรเขามาแทนท
114
int table[10]; เปนการกำาหนดอารเรยชอ table เปน
อารเรยประเภท int ทมสมาชกทงหมด10 ตว ตงแต table[0], table[1], table[2], ... , table[9] สมาชกภายในอารเรยจะ
เรมท 0 เสมอ และสมาชกตวสดทายจะอยทตำาแหนงของขนาดทประกาศไวลบ
ดวย 1
การประกาศการประกาศอารเรยอารเรย
115
รปท 6.5 แสดงภาพจำาลองของ อารเรยขนาดสมาชก 10 ตว
table[0]
table[1]
table[2]
table[9]
table
116
จะใชระบบดชนโดยผานเครองหมาย [ ] เชน
อางถงสมาชกตวท 3 ของอารเรยดวยtable[2] เปนตน การใชงานสมาชกของอารเรยสามารถใชงานไดเหมอนตวแปรพนฐานทวไป
การอางถงสมาชกในอารเรยการอางถงสมาชกในอารเรย
117
sumThird = table[0] + table[1] + table[2];table[0] = 5;if ( a[0] > a[9] )
printf (“First is greater than last\n” );
ตวอยาง
118
เราสามารถอางถงสมาชกทก ตวภายในอารเรยอยางอสระ
ภายในขอบเขตของขนาดทได ประกาศอารเรยไว แตการใช
อารเรยมกจะเปนการเขาถงสมาชกในลกษณะทวไปโดยใช
ตวแปรประเภท int มาชวย
119
สมมตให i, j, k เปนตวแปรประเภทint
for (int k = 0; k < 9; k++) printf (“Value at %d =
%d\n”, k+1, table[k]);table[i + j] = 0;table[7 – table[j]] = j;
ตวอยาง
120
ในภาษาซจะไมมการกำาหนดใหตรวจ สอบขอบเขตของอารเรย
โปรแกรมเมอรจะตองพยายามเขยนโปรแกรมทเกยวของกบสมาชกของอารเรยภายในขอบเขตทประกาศอารเรย
ไว หากมการอางองถงสมาชกอารเรย นอกขอบเขตทไดระบไว เชน
table[12] สงทไดคอการไปอานขอมลในพนทของหนวยความจำาทอาจจะ
เกบคาของตวแปรตวอน หรอคาอนใด ทไมอาจคาดเดาได
สงทตองระวง
121
ตวอยาง6.2
ใหอานคาของจำานวนเตม 5 จำานวนจากคยบอรด และ
แสดงผลในลำาดบทกลบกน# include <stdio.h>#define SIZE 5main ( ) { int k; int table[SIZE];
for (k = 0; k < SIZE; k++)
scanf (“%d”, &table[k]);
for (k = SIZE-1; k >= 0; k--)
printf (“%d\n”, table[k]);}
122
สมาชกของอารเรยอาจเปน ประเภทขอมลพนฐานใด ๆ กได หรอ
อาจเปนขอมลประเภทEnumeration เชน
#define TSIZE 10
#define NAMESIZE 20#define ADDRSIZE
30enum month { JAN,
FEB, MAR, APR, MAY, JUN, JUL, AUG,
SEP, OCT, NOV, DEC }
123
typedef enum month Month;
int age[TSIZE];float size[TSIZE+1];Month date[8];char name[NAMESIZE],
address[ADDRSIZE];
124
6.6 ก�รใชตวชกบอ�รเรย การทำางานใด ๆ ของอารเรยสามารถใชพอ
ยนเตอรเขามาชวย ซงจะทำาใหมความเรว ในการทำางานสงขน สมมตวามอารเรย a
และพอยนเตอร pa ดงนint a[10];int *pa;
กำาหนดใหพอยนเตอร pa ชไปยงอารเรยa ดวยคำาสง
pa = &a[0]; /* หรอ ใชคำาสง pa = a; */
pa จะเกบคาแอดเดรสเรมตนของ อารเรย a
125
รปท 6.6 แสดงตวชชไปยงแอดเดรสเรมตนของอารเรย
a[0]
a[1]
a[2]
a[9]
a
pa
126
การนำาไปใชงานจะสามารถอานคาอารเรยผานพอยนเตอรไดดงน
x = *pa; จะเปนการกำาหนดคาให x มคาเทากบ
a[0] การเลอนไปอานคาสมาชก ตำาแหนงตาง ๆ ของอารเรยผานทาง
พอยนเตอรสามารถทำาไดโดยการเพม คาพอยนเตอรขน 1 เพอเลอนไปยง
ตำาแหนงถดไป หรอเพมคาขน N เพอเลอนไป N ตำาแหนง หรอ
อาจจะลดคาเพอเลอนตำาแหนงลง
127
กรณท pa ชอยท a[0] คำาสง
pa+1; จะเปนการอางถงแอดเดรสของ
a[1] หากเปน pa+i เปนการ อางถงแอดเดรส a[i] หาก
ตองการอางถงขอมลภายในของ สมาชกของอารเรยตำาแหนงท
a[i] จะใช *(pa+i)
128
รปท 6.7 แสดงการอางถงตำาแหนงในอารเรยผานตวช
a[0]
a[1]
a[2]
a[9]
a
pa
pa+1
pa+2
129
การสงใหบวก 1 หรอบวก i หรอ ลบ i เปนเหมอนการเลอนไปยงสมาชกของ
อารเรยตำาแหนงทตองการ เนองจาก ประเภทของขอมลแตละประเภทของอารเรย
เชน int, float, double และอน ๆ ม ขนาดของขอมลทตางกน ทำาใหขนาดของ
สมาชกภายในอารเรยแตละประเภทมขนาด แตกตางกนดวย การสงใหบวกหรอลบดวย
จำานวนทตองการนนจะมกลไกททำาหนาท คำานวณตำาแหนงทตองการใหสอดคลอง
กบขอมลแตละประเภทโดยอตโนมต
130
นอกจากนยงสามารถใชพอยน เตอรแทนอารเรย การอางโดยใช a[i]
สามารถใช *(a+i) เนองจากทกครงท อางถง a[i] ภาษาซจะทำาหนาทแปลง
เปน *(a+i) เพราะฉะนนการเขยนในรปแบบใดกใหผลลพธในการทำางานเชน
เดยวกน และการอางถงแอดเดรส เชน &a[i] จะมผลเทากบการใช a+i
131
ในลกษณะเดยวกนการใชงานพอยน เตอรกสามารถใชคำาสงในลกษณะอารเรยกได
เชน การอางถง *(pa+i) สามารถเขยน ดวย pa[i] กไดผลเชนเดยวกนสงทแตกตางกนของอารเรยและพอยน เตอร คอ พอยนเตอรเปนตวแปร แต
อารเรยไมใชตวแปร สมมตให a เปน อารเรยและ pa เปนพอยนเตอร การอาง
ถง pa = a หรอ pa++ จะสามารถคอม ไพลได แตจะไมสามารถใชคำาสง a = pa
หรอ a++ ได
132
เมอมการสงชอของอารเรยใหแกฟงกชน จะเปนการสงตำาแหนงแอดเดรสของสมาชกตวแรกของอารเรยใหแกฟงกชน ดงนนพารามเตอรในฟงกชนนนจะเปนตวแปรประเภทพอยนเตอร
133
ตวอยาง6.3
ฟงกชนทรบพารามเตอรเปนพอยนเตอร โดยอารกวเมนททสงมาเปนอารเรยint strlen (char *s)
{ int n; for ( n = 0; *s != ‘\0’; s++ ) n++; return n;}
134
จะเหนวา s เปนพอยนเตอร ในฟงกชนจะ ‘มการตรวจสอบขอมลวามคาเทากบ \0’
หรอไม และมการเลอนตำาแหนงทละ 1 คา(นบวาขอมลมความยาวเพมขนทละ1)
โดยใช s++ การเรยกใชฟงกชนstrlen สามารถทำาไดหลายลกษณะ
strlen (“hello world”); /* string constant */
strlen (array); /* char array[10] */
strlen (ptr); /* char *ptr; */
135
นอกจากนยงอาจจะประกาศ พารามเตอรภายในฟงกชน strlen ได
ใน 2 ลกษณะ คอ char *s char *s แบบใน ตวอยาง หรออาจจะใช char s[ ] char s[ ]
กได โดยทวไปจะใชในลกษณะแรก เพราะชวยในรไดทนทวา s เปนตวแป
รพอยนเตอร และยงสามารถสงสวนใด สวนของอารเรยใหแกฟงกชนกได โดย
ไมจำาเปนตองสงสมาชกตวแรกกไดเชน กน
136
f (&a[2]) หรอ f (a+2)
เปนการสงแอดเดรสของสมาชก a[2] ใหกบฟงกชน f การ
ประกาศฟงกชน f สามารถทำาไดโดยการประกาศ
f (int arr[ ]) { ......... }
หรอ f (int *arr) { ............ }
ตวอยาง
137
6.7 ก �รคำ�นวณกบแอดเดรส
ให p เปนพอยนเตอรชไปยงอารเรยใด ๆ คำาสง p++ เปนการเลอน p ไปยง
สมาชกถดไป และคำาสง p += i เปนการเลอนพอยนเตอรไป i ตำาแหนง
จากตำาแหนงปจจบน นอกจากนยง สามารถใชเครองหมายความสมพนธ
(Relational Operator) เชน==, !=, <, >= และอน ๆ ทำางาน
รวมกบพอยนเตอรได สมมตให p และq ชไปยงสมาชกของอารเรยเดยวกน
138
p < q จะเปนจรงเมอ p ชไปทสมาชกทอย
กอนหนาสมาชกท q ชอย การเปรยบ เทยบในลกษณะจะใชไดตอเมอ p และ
q ชไปทอารเรยเดยวกนเทานนนอกจากนยงสามารถใชการลบ
หรอการบวกกบพอยนเตอรไดเชน เดยวกน แตสงทควรระวงคอ การทำา
เชนนนจะตองอยในขอบเขตขนาดของ อารเรยเทานน
139
ตวอยาง6.3
ฟงกชน strlen( ) ปรบปรงใหกระชบขน
int strlen (char *s) { char *p = s; while (*p != ‘\0’) p++; return p-s;}
140
เนองจาก s ชอยทตำาแหนง เรมตน โดยม p ชไปท s เชน เดยวกน แตจะมการเลอน p ไปท
ละหนงตำาแหนง จนกวาคาท ตำาแหนงท p ‘ชอยจะเทากบ \0’
เมอนำา p คาสดทายมาลบกบ s ทตำาแหนงเรมตนกจะไดความยาวของขอมลทสงเขามา
141
6.8 ตวชตวอกษรและฟงกชน(Character Pointer and
Function) การทำางานกบขอความหรอท
เรยกวา สตรง (String) เปนการ ใชขอมลตวอกษรหลาย ๆ ตว หรอ
อารเรยของขอมลประเภท char หรออาจจะใชพอยนเตอรชไปยง
ขอมลประเภท char การทำางานกบคาคงทสตรง (String Constant) สามารถเขยนภายใน
“ ” เครอง
142
“I am a string”เมอมการใชคาคงทสตรงจะมการพนทในหนวยความจำาเทากบความยาวของคา
คงทสตรงบวกดวย 1 เนองจากลกษณะการเกบขอมลประเภทขอความในหนวย
ความจำาจะมการปะตวอกษร null หรอ‘\0’ ตอทายเสมอเพอใหรวาเปนจดสน
สดของขอมล การจองพนทดงกลาวจะเหมอนการจองพนทของขอมลประเภท
อารเรย เปนอารเรยของ char
ตวอยาง
143
รปท 6.8 แสดงแบบจำาลองการเกบ ขอมลประเภท สตรงในหนวยความจำา
I a m a s t r i n g \0
144
คาคงทสตรงทพบเหนไดเสมอ ไดแกขอความทใชในฟงกชน printf
( ) เชนprintf ( “Hello,
world\n” ); ฟงกชน printf ( ) จะรบ
พารามเตอรเปนพอยนเตอรชไปยงแอดเดรสของขอมลทตำาแหนงเรม
ตนของอารเรย และนำาขอความนนแสดงออกทางอปกรณแสดงขอมล
มาตรฐาน
145
ในการเขยนโปรแกรมจะสามารถใชพอยนเตอรชไปคาคงท
สตรงใด ๆ กได เชนchar *pmessage =
“Hello, world”;pmessage จะเปนพอยน
เตอรประเภท char ชไปทอารเรย ของตวอกษร จะแตกตางจากการใช
อารเรยทวไปเชนchar amessage[ ] =
“Hello, world”;
146
ลกษณะของอารเรยเชนamessage จะมการจองพนทใช
กบอารเรยขนาด 13 ตวอกษรรวม ทง null สวนลกษณะของพอยน
เตอรทชไปยงคาคงทสตรง จะมการ จองพนทใหกบคาคงทสตรงขนาด
13 ตวอกษรเชนเดยวกน แตจะมการจองพนทใหกบพอยนเตอรและทำาการชพอยนเตอรนนไปยงพนท
ของคาคงทสตรงทจองเอาไว
147
รปท 69. การจองพนทใหกบอารเรยและตวชชไปยงคาคงทสตรง
H e l l o , w o r l d \0
H e l l o , w o r l d \0amessage
pmessage
148
void strcpy ( char *s, char *t ) {
int i=0; while ( ( s[i] = t[i] ) != ‘\0’ ) i++;}
ตวอยาง6.5 ฟงกชน strcpy ( ) ทำา
หนาทสำาเนาขอความจากตวแปรหนงไปยงอกตวแปรหนงเขยนในลกษณะอารเรย
149
void strcpy ( char *s, char *t ) { while ( ( *s = *t ) != ‘\0’ ) { s++; t++; }}
ตวอยาง6.6 ฟงกชน strcpy ( )
เขยนในลกษณะพอยนเตอร
150
void strcpy ( char *s, char *t ) { while ( ( *s++ = *t++ ) != ‘\0’ ) ;}
ตวอยาง6.7 ฟงกชน strcpy ( )
เขยนในลกษณะพอยนเตอรแบบสน
151
การประกาศตวแปรช (pointer) ช ไปยง struct กรณการสงอากวเมนทเปนตวแปร struct จะไม
เหมาะกบ struct ทมขนาดใหญ เนองจากทกครงทสงตวแปร
struct จะเปนการสำาเนา ตวแปรตวใหมขนมาในฟงกชน ซงจะทำาใหชาและ
เปลองพนทหนวย ความจำา เราจะใชพอยนเตอรเขามาชวยแกปญหาน
โดยสงแอดเดรสของตวแปร struct มายง
ฟงกชนซงรบอากวเมนท เปนพอยนเตอร อากวเมนทจะชไปยงแอดเดรสเรมตนของ
ตวแปร struct จะชวยใหการทำางานเรวขนและ เปลองหนวยความจำานอยลง แตสงทตองระวงคอ
หากมการเปลยนแปลงคาทอากวเมนทพอยนเตอรช อย คาในตวแปร struct ทสงมายงฟงกชนจะ
เปลยนตามโดยอตโนมต
152
ตวอยาง struct point origin, *pp;
pp = &original;printf ( “origin is (%d, %d)\n”, (*pp).x, (*pp).y );
จะไดตวแปร pp ชไปยงขอมลแบบ โครงสรางชอ struct point การ
เขยน *pp จะเปนการอางถงโครงสรางการอางถงสมาชกสามารถทำาไดการอางถงสมาชกสามารถทำาได
โดยอาง โดยอาง (*pp).x (*pp).x หรอ หรอ(*pp).y (*pp).y
153
หมายเหต สงทตองระวงคอ(*pp).x จะไมเหมอนกบ*pp.x เนองจาก
เครองหมาย . จะมลำาดบความ สำาคญสงกวา * ทำาจะการแปล
ความหมาย *pp.x จะเหมอน กบการอาง *(pp.x) ซงจะ
ทำาใหเกดความผดพลาดขน
154
การอางถงสมาชกอาจเขยนอก ลกษณะหนงโดยใชเครองหมาย ->
สมมต p เปนพอยนเตอร รปแบบการใชเปนดงน
p->member-of-structure
จะสามารถแปลงประโยคการใช พอยนเตอรอางสมาชกของ struct
จากตวอยางขางบนไดวาprintf ( “origin is (%d,
%d)\n”, pp->x, pp->y);
155
หากมพอยนเตอรชไปยง struct rect ดงน
struct rect r, *rp = r;การอางถงสมาชกตอไปนจะมผลเทากบ
การอางถงสมาชกตวเดยวกนr.pt1.xrp->pt1.x(r.pt1).x(rp->pt1).x
ตวอยาง
156
6.9 ตวช (pointer) ชไปยง โครงสร�ง
(pointer to structures) พอยนเตอรเปนตวแปรทเกบแอดเดรสของตวแปรอน สามารถใชชไปยงขอมลประเภทใด ๆ การใชพอยนเตอรชไปยงโครงสรางสามารถทำาไดดงน
157
typedef struct {
int day;
int month;
int year;
} Date;Date today;
Date *ptrdate;
การประกาศ
แบบขอมล
โครงสรางการ
ประกาศตวแปร
ขอมลแบบโครงสรางการประกาศ
ตวแปรpointer ช
ไปยงโครงสราง
แบบท 1
158
struct date { int
day; int
month; int
year;}
*ptrdate;
แบบท 2
159
typedef struct {
int day;
int month;
int year;
} Date;typedef Date *PtrDate;
PtrDate ptrdate;
การประกาศ
แบบขอมล
โครงสรางการประกาศ
ประเภท ตวแปร
pointer ชไปยงโครงสราง
การประกาศ ตวแปร
pointer ช ไปยง
โครงสราง
แบบท 3
160
การประกาศตวแปร ptrdate ทง 3 ลกษณะจะสามารถใชงานได
เหมอนกนทงหมด หากตองการให ptrdate ช
ไปยงตวแปรโครงสรางสามารถทำาไดดงน
ptrdate = &today;
161
การอางถงสมาชกของโครงสรางผานตวแปรพอยนเตอรptrdate->day = 7;if ( ptrdate->day == 31 && ptrdate->month == 12 ) .....
scanf ( “%d”, &ptrdate->year );
การอางถงสมาชกโครงสรางโดยใช เครองหมาย ->
(*ptrdate).day = 7;if ( (*ptrdate).day == 31 && (*ptrdate).month == 12 ) .....
scanf ( “%d”, &((*ptrdate).year) );
162
#include <stdio.h>struct date { /*date template */ int day; int month; int year;};typedef struct date Date;typedef Date *PtrDate;
ตวอยาง6.8
โปรแกรมตวอยางการใชตวช(pointer) ชไปยงโครงสราง
163
main ( ) { Date today; PtrDate ptrdate; ptrdate = &today; ptrdate->day = 27; ptrdate->month = 9; ptrdate->year = 1985; printf ( “Today\’s date is %2d/%2d/%4d\n”,
ptrdate->day, ptrdate->month, ptrdate->year );
}
ตวอยาง 6.8 (ตอ)
164
นอกจากนยงสามารถทำาการกำาหนด คาเรมตนใหกบตวแปรแบบโครงสราง
เชนDate xmas = { 25, 12,
1986 };และหากมการกำาหนดคาเรมตนใหกบ
สมาชกของโครงสรางไมครบทกตว หาก ตวแปรนนเปน external หรอ static
คาของสมาชกทขาดไปจะถกกำาหนดใหเปน0 แตหากเปนประเภท automatic จะไมสามารถคาดไดวาคาของสมาชกทไปจะเปนคาใด
165
6.10 อ�รเรยของโครงสร�งการใชงานโครงสรางนอกจากใชในลกษณะ
ของตวแปรแลว ยงสมารถใชงานใน ลกษณะของอาเรยไดอกดวย เชน การเกบ
ขอมลประวตของพนกงาน จะมโครงสรางท ใชเกบขอมลของพนกงานแตละคน หากใช
ในลกษณะของตวแปรปกตจะสามารถเกบ ขอมลของพนกงานไดเพยง 1 คน ซง
พนกงานทงบรษทอาจจะมหลายสบหรอ หลายรอยคน การเกบขอมลในลกษณะนจะ
ใชอาเรยเขามาชวย เชนPerson staff[STAFFSIZE];
166
การอางโดยใชคำาสงตาง ๆstaff อางถงอาเรยของโครงสรางstaff[i] อางถงสมาชกท i ในอาเรยstaff[i].forename อางถงชอหนาของ
สมาชกท I ของอาเรยstaff[i].surname[j] อางถงตว
อกษรตวท j ในนามสกล ของสมาชกท i ของอาเรย
167
การใชขอมลสมาชกแตละตวจะอางถงโดยการอางผานระบบดชนเหมอน
อารเรยทวไป เชน ฟงกชนทใชในการ พมพชอสมาชกคนทระบ จะเรยกใชโดย
print_person ( staff[k] );
รปแบบฟงกชนสามารถกำาหนดดวยvoid print_person
( Person employee )
การเรยกใชงานสมาชกบางตวในอารเรยของโครงสรางผานฟงกชน
168
หากตองการเรยกใชงานฟงกชนท ทำางานกบทงอารเรย เชน การเรยกใช
งานฟงกชนททำาการเรยงลำาดบอารเรย ตามชอหนา จะตองสงอารเรยและ
ขนาดของอารเรยไปยงฟงกชนนน เชนsort_forename ( staff,
STAFFSIZE );รปแบบฟงกชนสามารถกำาหนดดวย
void sort_forename ( Person staff[ ], int size )
การเรยกใชงานสมาชกทกตวในอารเรยของโครงสรางผานฟงกชน
169
การกำาหนดคาเรมตนใหกบอารเรยของโครงสรางสามารถทำาไดโดย Person staff[ ] = { { “Bloggs”, “Joe”, MALE, 21 },
{ “Smith”, “John”, MALE, 30 },
{ “Black”, “Mary”, FEMALE, 25 } };
การกำาหนดคาเรมตนใหกบอารเรยของโครงสราง
170
6.11 อ�รเรยแบบหล�ยมต(Multi-dimensional
Arrays) จากพนฐานทผานมาเรองอารเรยจะ
เปนลกษณะของอารเรยมตเดยว แต อารเรยอาจจะมมากกวา 1 มตกได เชน
ขอมลคะแนนสอบของนกศกษาแตละคนภายในชนซงแบงเปนคะแนนเกบหลาย
สวน จะพบวาหากตองการเกบขอมลคะแนนสอบของนกศกษาแตละคน
สามารถใชอารเรยมตเดยว ดงตวอยาง
171
#define NUMBER_OF_PAPERS 5
int student [ NUMBER_OF_PAPERS ]; /* int student[5]; */
5.6 8.5 12.6 24.1 16.0student[0]student[1]student[2]student[3]student[4]
172
แตหากเพมเตมวาใหเกบขอมลคะแนนสอบของ
นกศกษาทกคน จะตองใชอารเรย หลายมตเขามาเกยวของ
ตวอยางเชนการเกบขอมลคะแนน สอบของนกศกษา 2 คนโดยม
คะแนนสอบของการสอบทงสน 5 ครง
173
รปท 6.10 แสดงตวอยางการเกบขอมล คะแนนของ นกศกษา
ครงท 1 2 3 4 5 นาย ก นาย ข
5.68.512.624.116.06.07.215.025.018.0
174
การอางองถงขอมลในอารเรย 2 มต เราจะมองอารเรย 2 มตในลกษณะทประกอบดวยแถว(row) และคอลมน(column) โดยขอมลทอางองตว
แรกหมายถง แถว และขอมลถดมาคอ คอลมนmarks[row][column]
row
column
marks[0][0]
marks[0][1]
marks[0][2]
marks[0][8]
marks[1][0]
marks[1][8]
marks[2][0]
marks[2][8]
175
จากลกษณะความตองการเกบขอมลดงกลาวจะตองเตรยมอารเรยเพอเกบ
ขอมลในลกษณะ 2 มต สามารถประกาศอารเรยดงน #define NUMBER_OF_PAPERS 5 #define NUMBER_OF_STUDENTS 50 int marks[NUMBER_OF_STUDENTS][NUMBER_OF_PAPERS]; /* int marks[50][5]; */
176
โปรแกรมการรบคาอารเรย 2 มต#include<stdio.h>main(){ float score[10][3]; int i,j; printf(“Please put score\n”); for(i=0;i<10;i++) for(j=0;j<3;j++) scanf(“%f”,&score[i][j]);}
score[0][0]score[0][1]score[0][2]score[1][0]score[1][1]score[1][2]
score[9][0]score[9][1]score[9][2]
177
score[0][0]score[0][1]score[0][2]score[1][0]score[1][1]score[1][2]
score[9][0]score[9][1]score[9][2]
score[2][0]score[2][1]score[2][2]
ลกษณะขอมล หนวยความจำา
200202204206208210
210212214216218220
220222224226228230
[0][0][0][1][0][2][1][0][1][1][1][2]
[2][0][2][1][2][2][3][0][3][1][3][2]
[4][0][4][1][4][2][5][0][5][1][5][2]