ภาษาโปรแกรม (ภาษาซ)

2

ภาษาBCPL

ภาษา B

ภาษา C

1. ประวตความเปนมา

บนเครอง PDP-7 (UNIX)พ.ศ. 2513

พ.ศ. 2515โดย เดนนช รทช

Basic CombinedProgrammingLanguage

3

# header สวนท 1main( ){ /* เรมโปรแกรม */ declaration สวนท 2 ……… คำาสงตาง ๆ สวนท 3

}

2. โครงสรางพนฐานของภาษาซ

4

สวนท 1 เปนสวนทระบใหซคอมไพเลอรเตรยมการทำางานทกำาหนด ในสวนนไว โดยหนาคำาสงจะมเครองหมาย # เชน # include <stdio.h> เปนการระบใหนำาไฟล stdio.h มารวมกบไฟลน เพอทจะ สามารถใชคำาสงทอยในไฟลนมาใชงานได หรอ # define START 0 เปนการกำาหนดคาคงทใหกบตวแปร START โดยใหมคาเปน 0 หรอ # define temp 37 เปนการกำาหนดใหตวแปร temp มคาเทากบ 37

5

สวนท 2 declaration เปนการกำาหนดชนดขอมลทจะใชใน โปรแกรมซงตวแปรหรอขอมลตาง ๆ นนจะตองถก ประกาศ(declare) ในสวนนกอน จงจะสามารถนำาไปใช ในโปรแกรมได เชน int stdno; เปนการกำาหนดวาตวแปร stdno เปนขอมลชนดจำานวนเตม หรอ interger ซงอาจไดแกคา 0,4,-1,-3,…. เปนตน float score; เปนการกำาหนดวาตวแปร score เปนขอมลชนดเลขมจด ทศนยม (floating point) ซงอาจมคา0.23, 1.34, -21.002, เปนตน

6

สวนท 3 Body คอสวนของตวโปรแกรม โดยจะตองเรมตนดวยฟงกชน main ( ) แลวใสเครองหมายกำาหนดขอบเขตเรมตนของตว โปรแกรมคอ { หลงจากนนใสคำาสงหรอฟงกชนตาง ๆ โดยแต ละคำาสงหรอฟงกชนนน ๆ จะตองปดดวยเครองหมาย ; เมอตองการจบโปรแกรมใหใสเครองหมาย } ปดทาย เชน main ( ) { /* เรมตนโปรแกรม */ คำาสงตาง ๆ ; ฟงกชน; …………… …………... } /* จบโปรแกรม */

7

เครองหมายตาง ๆ

{ } - เปนตวกำาหนดขอบเขตหรอบลอกของฟงกชน ( ) - เปนการระบตวผานคาหรอ

อารกวเมนตใหกบฟงกชน ถาภายในวงเลบไมมขอความใด ๆแสดงวาไมมตวผาน คาทตองการระบสำาหรบฟงกชนนน ๆ/* */ - เปนการกำาหนด comment หรอ

ขอความ ทไม ตองการใหคอมไพเลอรปฏบตงานซงขอความทอย ภายในเครองหมายนจะถอวา ไมใชคำาสงปฏบตงาน

8

# include <stdio.h>int main (void ){ printf(“Hello, Good morning. \n”);}

ตวอยางโปรแกรม

โปรแกรมท 1

เปนโปรแกรมสงพมพขอความ Hello, Good morning.

9

โปรแกรมท 2

# include <stdio.h>main ( ){ float point; printf("\n\nPut your score in\n"); scanf("%f", &point); printf("Your score is %f point\n\n", point);}

เปนโปรแกรมรบคะแนนและเกบคาทตวแปร point หลงจากนนสงใหมการพมพคะแนนออกมา

10

ชนดของขอมลและตวแปรในภาษาซ

การกำาหนดชอตวแปร หลกการมดงน 1. ตองขนตนดวยตวอกษร 2. หามใชเครองหมายทางคณตศาสตรในชอตวแปร 3. สามารถใชเครองหมาย underline ‘_’ ได 4. หามใช reserved words เชนint, float, etc. Note: คอมไพเลอรในภาษาซสามารถเหนความ

แตกตางของชอตวแปรไดยาวไมเกน 8 ตวอกษรและชอตวแปรจะแตกตางกนถาใชรปแบบของตวอกษรตางกน

11

แบบขอมลหรอชนดของตวแปรตาง ๆ ทกำาหนดไวในภาษาซ char ชนดของตวอกษรหรออกขระ

int ชนดจำานวนเตมปกตshort ชนดจำานวนเตมปกตlong ชนดจำานวนเตมทมความ

ยาวเปน 2 เทาunsigned ชนดของเลขทไมคด

เครองหมายfloat ชนดเลขมจดทศนยมdouble ชนดเลขทมจดทศนยมความ

ยาวเปน 2 เทา

แบบขอมลและขนาด

12

ชนดขอมล ( )เนอทสำ�หรบเกบไบต ค�ตวเลขทเกบChar 1 เกบตวอกษรASCII 1 0 255ได ตวหรอจำ�นวนเตมระหว�ง ถงInt 2 –32768 32767ค�ตวเลขระหว�ง ถงShort 2 –32768 32767ค�ตวเลขระหว�ง ถงLong 4 ค�ตวเลขประม�ณ 2000 ล�นUnsigned Unsigned short = 2

Unsigned long = 4 0 65535ค�ตวเลขระหว�ง ถง 0 4000 ค�ตวเลขระหว�ง ถง ล�น

Float 4 10ไดค�ตวเลขยกกำ�ลง x โดย x –37 +38มค�ระหว�ง ถงDouble 8 คว�มถกตองของตวเลขจะมค�สงขน

ตารางแสดงเนอทในหนวยความจำาและคาตวเลขทเกบของขอมลแตละชนด

13

ในการเขยนโปรแกรม แบบขอมลทใชจะแบงออกเปน 4 กลมใหญ ดงน

ขอมลและตวแปรชนดอกขระ

ขอมลและตวแปรชนดจำานวนเตม

ขอมลและตวแปรชนดเลขมจดทศนยม

ขอมลและตวแปรแบบสตรง

14

ขอมลและตวแปรชนดอกขระ1 อกขระแทนดวย char ‘ ’ โดยอยภายในเครองหมาย เชน

# include <stdio.h>main ( ){ char reply;

reply = ‘y’; …………………}

15

การใหคาอกขระทเปนรหสพเศษหรอรหสควบคม อกขระเหลานไมสามารถใหคาโดยตรง แตจะ

ทำาไดโดยการใหคาเปนรหส ASCII ซงจะเขยนใน ‘รปของเลขฐานแปด โดยใชเครองหมาย \’ นำา

หนา หรอใชตวอกขระทกำาหนดใหกบรหสนน ๆ ‘เขยนตามเครองหมาย \’ สำาหรบรหสบางตว เชน

รหส BELL แทนดวย ASCII 007 ซงกำาหนดไดดงน beep = ‘\007’; หรอรหสควบคมการขนบรรทดใหม ตวอกขระท

กำาหนดใหกบรหส คอ n สามารถกำาหนดเปน newline = ‘\n’;

16

ตวอยางโปรแกรม

# include <stdio.h>main ( ){ char newline;

newline = ‘\n’; printf(“Hello, Good morning. %c”,newline);

printf(“Hello, Good morning.\n”);}

17

ขอมลและตวแปรชนดจำานวนเตม จำานวนเตมในภาษาซสามารถใชแทนได 4 รปแบบ

คอ int, short, long และ unsigned สำาหรบการกำาหนดตวแปรแบบ unsigned คอ

จำานวนเตมทไมคดเครองหมายนนจะตองใชควบค กบรปแบบขอมลจำานวนเตมชนดอน ๆ คอ int

หรอ short หรอ long ตวอยางเชน unsigned int plusnum;

unsigned long width; unsigned short absno; /* absolute number */

18

ขอมลและตวแปรชนดเลขมจดทศนยม สำาหรบเลขมจดทศนยมนนแทนได 2 แบบคอ float และdouble โดย double เกบคาไดเปน 2 เทาของ float สำาหรบงานทางวทยาศาสตรทตองการความละเอยดในการเกบคา

มกใชการเกบในรปแบบน คอเกบแบบเอกโพเนนซ ดงตวอยางตอไปน

ตวเลข แสดงแบบวทยาศาสตร แบบเอกโพเนนซ 9,000,000,000 9.0*109 9.0e9 345,000 3.45*105 3.45e5 0.00063 6.3*10-4 6.3e-4 0.00000924 9.24*10-6 9.24e-6

19

ขอมลและตวแปรแบบสตรง

สตรงหมายถงตวอกขระหลาย ๆ ตวมาประกอบกนเปนขอความ ซงการทนำาตวแปรหลาย ๆ ตวมาเกบรวมกนในภาษาซนเรยกวา อะเรย

(array) ดงนนขอมลแบบสตรงคอ อะเรยของตวอกขระ นนเอง เครองหมายของอะเรยคอ [ ] รปแบบการกำาหนดสตรงจงม

ลกษณะดงน char name[30];

หมายถง ตวแปร name เปนชนด char ทมความยาว 30 ตวอกษร โดยเกบเปน อะเรย การเกบนนจะเกบเรยงกนทละไบต และไบตสดทาย

เกบรหส null คอ \0 ดงนนจะเกบไดจรงเพยง 29 ตวอกษร

20

การกำาหนดคาใหตวแปรและการสงผลลพธการกำาหนดคาใหตวแปรอาจทำาไดโดยกำาหนดในโปรแกรม

หรอกำาหนดในขณะทมการกำาหนดชนดกได เชนmain ( ){ int age = 18; float height; height = 172.5; printf(“Mr. Surasak is %d years old”,age); printf(“ and tall %f cms.\n”,height);}

21

ตวอยางของโปรแกรมในการกำาหนดคาและสงคาผลลพธ# include <stdio.h>main ( ){ int sum,valuea; int count = 1; valuea = 4; sum = count + valuea; printf(“Total value is %d.\n”,sum);}ผลลพธจะปรากฏขอความ : Total value is 5.

22

ฟงกชน printf( ) และ scanf( )

รปแบบของ printf ( ) printf( สวนควบคมการพมพ, อารกวเมนต, อารกวเมนต,...)

สวนควบคมการพมพ เปนสตรงทมขอความและ “ รปแบบของการพมพโดยอยในเครองหมาย

”

อารกวเมนต เปนสวนทจะนำาขอมลมาพมพตามรปแบบทกำาหนดมาในสวนควบคมการพมพ

23

รปแบบทใชสำาหรบกำาหนดการพมพในฟงกชน printf %d พมพดวยเลขฐานสบ

%o ” ” เลขฐานแปด %x ” ” เลขฐานสบหก %u ” ” เลขฐานสบแบบไมคดเครองหมาย

%e ” ” ตวเลขแบบวทยาศาสตร เชน 2.13e45%f ” ” ตวเลขมจดทศนยม%g ” ” รปแบบ %e หรอ %f โดยเลอกแบบ

ทสนทสดสำาหรบสตรงมรปแบบการพมพดงน

%c พมพดวยตวอกษรตวเดยว%s ” ”ขอความ

24

เครองหมายสำาหรบปรบเปลยนรปแบบของขอมล

เครองหมายลบ ใหพมพขอมลชดขอบซาย (ปกตขอมลทงหมดจะพมพชดขวา) สตรงตวเลข ระบความกวางของฟลด จดทศนยม เปนการกำาหนดความกวางของจดทศนยม

Note การปรบเปลยนรปแบบของขอมลนทำาไดโดย การใส เครองหมายเหลานระหวางเครองหมาย % และเครองหมาย ทกำาหนดรปแบบการพมพ

25

รปแบบของ scanf ( )

scanf( สวนควบคมขอมล, อารกวเมนต, อารกวเมนต,...)

สวนควบคมขอมล เปนการกำาหนดรปแบบขอมลใน “ ”เครองหมาย

อารกวเมนต เปนสวนทจะนำาขอมลมาเกบ(ในตวแปร) ซงชนดของขอมลตองตรงตามรปแบบทกำาหนดในสวน

ควบคมขอมล การกำาหนดลกษณะอารกวเมนตมได 2 แบบดงน

ถาขอมลนนอาจจะนำาไปใชในการคำานวณ - จะใสเครองหมาย & หนาตวแปร ถาขอมลนนเปนขอความทจะนำาไปเกบไวในตวแปรเลย - ไมจำาเปนตองใสเครองหมาย & หนาตวแปร

26

โอเปอเรเตอรและนพจน

การแทนโอเปอเรเตอรทางคณตศาสตรสำาหรบภาษาซ+ การบวก- การลบ* การคณ/ การหาร% การหารเอาเศษ (โมดลส)

27

การเปลยนชนดของขอมล

ทำาไดโดยระบชนดทตองการเปลยนภายใน เครองหมาย ( )

แลววางหนาตวแปรหรอขอมลทตองการเปลยนแปลงชนด

float money; ตองการเปลยนตวแปร float ไปเปน

integer ทำาไดดงน (int) money;

int cost; cost = 2.7+4.5; cost = (int)2.7+(int)4.5;

28

การเพมคาและลดคาตวแปร ++n เพมคา n อก 1 - -n ลดคา n ลง 1

ความแตกตางระหวาง count++ และ ++count เชน count = 5; x = count++; จะไดคา x เทากบ5 แลวคา count

เทากบ 6 count = 5; x = ++count; จะไดคา x เทากบ6

29

นพจนกำาหนดคา (Assignment expression) เครองหมายทใชกำาหนดคาคอ =

โดยเปนการกำาหนดคาทางขวาของเครองหมายใหกบตวแปรทอย

ทางซาย เชน j = 7+2 หรอ k = k+4

3.4.6 เครองหมายและนพจนเปรยบเทยบ > หรอ >= มากกวา หรอมากกวาเทากบ < หรอ <= นอยกวา หรอนอยกวาเทากบ == เทากบ != ไมเทากบ

30

ความแตกตางของเครองหมาย = และ == เครองหมาย = เปนตวกำาหนดคา

ในขณะทเครองหมาย == เปนเครองหมายเปรยบเทยบ ตวอยางเชน

point = 44; หมายถง เปนการกำาหนดคาใหกบตวแปร point ใหมคาเทากบ 44

point == 44; หมายถง เปนการตรวจสอบวาคา point มคาเทากบ 44 หรอไม

31

เครองหมายและนพจนเปรยบเทยบแบบตรรกศาสตร && และ (and) | | หรอ (or) ! ไม (not)

คาของนพจนเปรยบเทยบเชงตรรก นพจนท 1 && นพจนท 2 เปนจรง เมอนพจนทงสองเปนจรง นพจนท 1 | | นพจนท 2 เปนจรง เมอนพจนใดนพจนหนง เปนจรงหรอ ทงสองนพจนนนเปนจรง ! นพจนเปรยบเทยบ เปนจรง เมอนพจนเปรยบเทยบเปนเทจ

32

คำาสง if รปแบบของคำาสง if (เงอนไข) คำาสงทตองทำา ถาเงอนไขนนเปนจรง; ตวอยางเชน if (score >= 80) grade = ‘A’; /* simple statement */ หรอ if (math >= 60 && eng >= 55) { grade = ‘S’; /* compound statement */ printf(“Your grade is %c\n”,grade); }

33

คำาสง if ….. else ….. รปแบบของคำาสง if (คำาสงหรอนพจนเงอนไข) คำาสงทตองทำาเมอเงอนไขนนเปนจรง else คำาสงทตองทำาเมอเงอนไขนนไมเปนจรง

ตวอยางเชน if (value1 > value2) min = value2; else min = value1;

34

เครองหมายพเศษทใชในการเปรยบเทยบเงอนไข ? : รปแบบทวไปของคำาสงเปรยบเทยบเงอนไข ? : มดงน นพจนท 1 ? นพจนท 2 : นพจนท 3

ความหมายคอ if นพจนท 1 เปนจรง ทำาตามคำาสงในนพจนท 2 else ทำาตามคำาสงในนพจนท 3 เชน x = (y< 0) ? -y : y;

35

คำาสงตรวจสอบเงอนไขหลาย ๆ ทาง : switch และ break

รปแบบคำาสง switch (นพจน) { case label1 : statement1; case label2 : statement2; …………….. …………….. default : statementn; }

36

ตวอยาง switch (ch) { case ‘1’ : printf(“Red\n”); case ‘2’ : printf(“Blue\n”); case ‘3’ : printf(“Yellow\n”); default : printf(“White\n”); }

37

ตวอยาง switch (ch) { case ‘1’ : printf(“Red\n”); break;

case ‘2’ : printf(“Blue\n”); break;

case ‘3’ : printf(“Yellow\n”); break;

default : printf(“White\n”); }

38

คำาสง loop หรอคำาสงวนซำา

คำาสงลป while รปแบบ while (นพจนเงอนไข) { คำาสงทวนลป; ………… compound statements …………. }

39

คำาสงลป for รปแบบ for ( นพจนท 1 ; นพจนท 2 ;

นพจนท 3 ) { คำาสงวนรอบ; ……. } เปนคำาสงทใชในการควบคมใหมการวนรอบคำา

สงหลาย ๆ รอบ โดยนพจนท 1 คอการกำาหนดคาเรมตนใหกบตวแปร

ทใชในการวนรอบ นพจนท 2 เปนการเปรยบเทยบ กอนทจะวนรอบถา

เงอนไขของนพจน เปนจรงจะมการทำางานตามคำาสงวนรอบ นพจนท 3

เปนคำาสงในการกำาหนดคาทจะเปลยนแปลงไปในแตละรอบ

40

คำาสงวนรอบแบบทตรวจสอบเงอนไขทหลง : do while รปแบบ do statement; while (นพจนเงอนไข); เชน num = 2; do { num++; printf(“Now no is %d\n”,num); } while (num == 10)

41

คำาสงควบคมอน ๆ break, continue, goto และ labels

คำาสง break ใชเมอตองการใหการทำางานสามารถหลดออกจากลปและกระโดด

ไปยงคำาสงทอยนอกลปทนท โดยไมตองตรวจสอบเงอนไขใด ๆ

คำาสง continue ใชเมอตองการใหการทำางานนน ยอนกลบไปวนรอบใหมอกครง

ซงมลกษณะทตรงขามกบคำาสง break

42

คำาสง goto และ labels คำาสง goto ประกอบดวย 2 สวน คอ

- ตวคำาสง goto เปนคำาสงใหกระโดดไปยงตำาแหนงทกำาหนด โดยจะกำาหนดเปนชอ เรยกวา label name - ชอ (label name) เปนตวกำาหนดตำาแหนงทคำาสงจะกระโดด ไปทำางาน

ขอควรระวง ! คำาสงนถอเปนคำาสงทควรหลกเลยงในการเขยนโปรแกรม แตถาจำาเปนหรอหลกเลยงไมไดเทานน จงจะใชคำาสงน

43

ตวอยางโปรแกรมทใชคำาสง goto#include<stdio.h> main(){ int sum,n;

for(n=1;n<10;n++)

if (n==5) goto part1; else printf(“%d\n”,n);

part1 : printf(“Interrupt with no. 5\n”);}

44

ฟงกชน ฟงกชน (Function)(Function)

45

ฟงกชน ฟงกชน(Functions)(Functions)

การออกแบบโปรแกรมในภาษาซจะอย บนพนฐานของการออกแบบโมดล

(Module Design) โดยการแบง โปรแกรมออกเปนงานยอย ๆ (หรอโมดล)

แตละงานยอยจะทำางานอยางใดอยางหนง เทานน และไมควรจะมขนาดใหญจนเกนไป

งานยอยเหลานเมอนำาไปเขยนโปรแกรมในภาษาซจะเปนการเขยนในลกษณะของฟงกชน

46

รบขอมล 2 จำานวนจากผใช บวกเลข 2 จำานวนแลวเกบผลลพธแสดงผลลพธของการทำางาน

โปรแกรมเพอบวกเลขสองจำานวนท รบจากผใช และแสดงผลการ

คำานวณ

ตวอยาง

สามารถแบงการทำางานเปนงานยอยไดดงน

47

ฟงกชนการรบขอมลฟงกชนในการบวกเลขฟงกชนแสดงผลลพธ

จะไดวาโปรแกรมประกอบดวยฟงกชน4 ฟงกชนคอฟงกชนหลก

ตวอยาง(ตอ)

48

Source filefunction

functionfunction

Source filefunction

functionfunction

Object file

Object file

Library file

Execute file

compile

compile

link

link

link

ขนตอนการสรางโปรแกรม ดวยภาษา C

49

4.1 รปแบบของฟงกชน

ชนดขอมลทคนคา ชอฟงกชน ( การ ประกาศตวแปร )

{ การประกาศตวแปรภายในฟงกชน;

คำาสง;return (คาขอมลทตองการ

สงคากลบ);}

int , char , float , double ฯลฯ

แบบท 1

50

รปแบบของฟงกชน (ตอ)

void ชอฟงกชน ( การประกาศ ตวแปร )

{การประกาศตวแปรภายใน

ฟงกชน;คำาสง;

}

แบบท 2

51

ตวอยาง4.1

แสดงการทำางานของโปรแกรมการบวกเลขจำานวน

จรง 2 จำานวนทรบจากผใช#include <stdio.h>double InputDouble ( ) {

double x; printf ( “\nInput real

value : “ ); scanf ( “%.2f ”, &x ); return ( x );

}

52

ตวอยาง 41.(ตอ)double SumDouble

( double x, double y ) {

return ( x + y );}void PrintOut ( double x ) {

printf ( “\n Result of sum is : %.2f”, x );}

53

ตวอยาง 41.(ตอ)void main ( )

{ double a1, a2,

sumVal; a1 =

InputDouble( ); a2 =

InputDouble( ); sumVal =

SumDouble ( a1, a2 ); PrintOut ( sumVal );

}

54

42 การประกาศโพรโทไทปของฟงกชน

การประกาศโปรโตไทปเปนสงจำาเปนในภาษาซเนองจากภาษาซเปนภาษาในลกษณะทตองมการประกาศ

ฟงกชนกอนจะเรยกใชฟงกชนนน(Predefined Function)

55

จากตวอยางท 4.1 จะเหนวาฟงกชนmain ( ) จะอยใตฟงกชนอน ๆ ทม

การเรยกใช เปนลกษณะทตองประกาศฟงกชนทตองการเรยกใชกอนจากเรยก

ใชฟงกชนนน แตหากตองการยาย ฟงกชน main ( ) ขนไปไวดานบน จะ

ตองมการประกาศโปรโตไทปของฟงกชนทตองการเรยกใชกอนเสมอ

56

#include <stdio.h>double InputDouble ( );double SumDouble ( double , double );void PrintOut ( double );

ตวอยาง4.2 แสดงการทำางานของ

โปรแกรมการบวกเลขจำานวนจรง 2 จำานวนทรบจากผใช ในลกษณะทมการประกาศโปรโตไทป

57

void main ( ) {

double a1, a2, sumVal;

a1 = InputDouble( );

a2 = InputDouble( );

sumVal = SumDouble ( a1, a2 );

PrintOut ( sumVal );}

ตวอยาง 4.2 (ตอ)

58

จะเหนวาในโปรโตไทปไมมการประกาศชอตวแปร มแตการเขยนประเภทของตวแปรไวภายใน เปนการชวยใหคอมไพเลอรสามารถตรวจสอบจำานวนของตวแปร ประเภทของตวแปร ประเภทของการคนคา ภายในโปรแกรมวามการเรยกใชงานสงตาง ๆ เกยวกบฟงกชนนนถกตองหรอไม นอกจากนเราอาจจะแยกสวนโปรโตไทปไปเขยนไวในอนคลชไฟลกไดเชนเดยวกน

59

4.3 การเรยกใชฟงกชน

การเรยกใชฟงกชนทมการคนคา จะใชรปแบบดงตอไปน

คาทรบ = ฟงกชน (อารกวเมนต)

60

a1 = a1 = InputDouble ( );InputDouble ( );

ใชคกบโปรโตไทปdouble double InputDouble InputDouble ( );( );

ตวอยาง a1 ตองมชนดเปน double เนองจากคาทจะสง

คนกลบมาจากฟงกชนมชนดเปน double

61

sumVal = sumVal = SumDouble (a1,a2 );SumDouble (a1,a2 );

ใชคกบโปรโตไทปdouble double InputDouble ( );InputDouble ( );

ตวอยาง a1 และ a2 ตองมชนดเปน double

เพอใหตรงกบชนดตวแปรของอารกวเมนททประกาศในโปรโตไทป

62

PrintOut( sumVaPrintOut( sumVal );l );

ใชคกบโปรโตไทปvoid PrintOut void PrintOut

( double );( double );

ตวอยาง

ประกาศใหรวาฟงกชนนไมมการคนคา

63

4.4 ขอบเขต( Scope)

การทำางานของโปรแกรมภาษาซจะ ทำางานทฟงกชน main ( ) กอนเสมอ

เมอฟงกชน main ( ) เรยกใชงาน ฟงกชนอน กจะมการสงคอนโทรล

(Control) ทควบคมการทำางานไปยง ฟงกชนนน ๆ จนกวาจะจบฟงกชน

หรอพบคำาสง return

64

เมอมการเรยกใชงานฟงกชนจะมการจองพนทหนวยความจำาสำาหรบ

ตวแปรทตองใชภายในฟงกชนนนและเมอสนสดการทำางานของฟงกชนกจะมการคนพนทหนวย

ความจำาสวนนนกลบสระบบ การใชงานตวแปรแตละตวจะมขอบเขตของการใชงานขนอยกบตำาแหนงท

ประกาศตวแปรนน

65

a1a2

sumVal

main ( )

xInputDouble ( )

a1 = a1 = InputDouble( )InputDouble( )

;;

ตวอยาง

step1step1

จากตวอยาง 4.1 และ 4.2 สามารถแสดงขอบเขตการทำางานไดดงน

66

a1a2

sumVal

main ( )

xInputDouble ( )

a2 = a2 = InputDouble( )InputDouble( )

;;

ตวอยาง(ตอ)

step2step2

67

a1a2

sumVal

main ( )

xsumDouble ( )

sumVal=SumDouble(a1,asumVal=SumDouble(a1,a2)2)

ตวอยาง(ตอ)

Step3Step3

y

68

a1a2

sumVal

main ( )

xPrintSum ( )

PrintSum(sumVal);PrintSum(sumVal);

ตวอยาง(ตอ)

step4step4

69

จะเหนวาตวแปร x ทประกาศในแตละขนตอนจะทำางานอยภายในฟงกชนทมการ

ประกาศคาเทานน และใชพนทในการเกบ ขอมลคนละสวนกน

ขอบเขตการทำางานของตวแปรแตละตวจะกำาหนดอยภายบลอกของคำาสงภายใน

เครองหมายปกกา ( { } ) หรอการ ประกาศในชวงของการประกาศฟงกชน

เรยกตวแปรเหลานวา ตวแปรโลคอล ตวแปรโลคอล(Local Variable)(Local Variable)

70

นอกจากนสามารถประกาศตวแปรไวทภายนอกฟงกชนบรเวณสวนเรมของ

โปรแกรมจะเรยกวา ตวแปรตวแปร โกลบอล โกลบอล (Global Variable)(Global Variable) ซง

เปนตวแปรทสามารถเรยกใชทตำาแหนง ใด ๆ ในโปรแกรมกได ยกเวนในกรณท

มการประกาศตวแปรทมชอเดยวกนตวแปรโกลบอลภายในบลอกหรอ

ฟงกชน

71

#include <stdio.h>int x;void func1 ( ) {

x = x + 10; printf ( “func1 ->

x : %d\n”, x );}

ตวอยาง4.3

แสดงการทำางานของโปรแกรมในลกษณะทมตวแปรโกลบอล แสดงขอบเขตการใชงานของตวแปรภายในโปรแกรม

72

void func2 ( int x ) {

x = x + 10; printf ( “func2 -> x :

%d\n”, x );}void func3 ( ) {

int x=0; x = x + 10; printf ( “func3 -> x :

%d\n”, x );}

ตวอยาง4.3 (ตอ)

73

void main ( ){

x = 10;printf ( “main (start) -> x :

%d\n”, x );func1 ( );

printf ( “main (after func1) -> x : %d\n”, x ); func2 ( x );

printf ( “main (after func2) -> x : %d\n”, x); func3 ( );

printf ( “main (after func3) -> x : %d\n”, x);}

ตวอยาง4.3 (ตอ)

74

main (start) -> x : 10func1 -> x : 20main (after func1) -> x : 20func2 -> x : 30main (after func2) -> x : 20func3 -> x : 10main (after func3) -> x : 20

ตวอยาง4.3 (ตอ) ผลการทำางาน

75

ขอมลแบบโครงสร�งและยเนยน

(Structures and Unions)

76

5.1 คว�มรทวไปเกยวกบโครงสร�ง

(0,0)

(4,3)

ห�กตองก�รเกบขอมลจดบนแกนโคออดเนท จะประกอบไปขอมลแกน x และ y เปนขอมล

จำ�นวนเตมประเภท int ประเภทขอมลทใชได แกประเภทขอมลแบบโครงสร�ง ส�ม�รถ

ประก�ศประเภทขอมลทใชดงน

77

struct point { int x;

int y;

};

การประกาศประเภทขอมลประเภทขอมลแบบโครงสราง

Member

หมายเหต การประกาศชอสมาชกภายในstruct จะใชชอใดกไดอาจจะซำากบชอตวแปรทอย

ภายนอก struct แตชอทอยภายใน struct เดยวกนหามประกาศชอซำากน

78

struct point { int x;

int y;

} x, y , z;

การประกาศตวแปรขอมลตวแปรขอมลแบบโครงสราง

หมายเหต จะเหนวาชอของ struct จะ ประกาศหรอไมกได หากไมมการประกาศจะไม

สามารถนำา struct นนกลบมาใชไดอก

แบบท 1

79

struct point { int x;

int y;

};

struct point x,y,z

แบบท 2 การประกาศ

แบบขอมล

โครงสรางการ

ประกาศ ตวแปร

ขอมลแบบ

โครงสราง

80

struct point pt = {320,200};

การกำาหนดคาเรมตนใหกบตวแปรขอมลแบบโครงสราง

struct_name.member

การอางถงสมาชกภายในตวแปรขอมลแบบโครงสราง

81

เมอตองการอางถงสมาชกภายในstruct

วาอยตรงกบจดใดบนแกนโคออดเนทจะใช

printf ( “%d, %d”, pt.x, pt.y );

หรอหากตองการคำานวณระยะทางจะวา หางจากจดเรมตน (0, 0) เทาใด

สามารถใช double dist, sqrt (double);

dist =sqrt ((double)pt.x * pt.x +(double)pt.y * pt.y );

ตวอยาง

82

หมายเหต สมาชกของขอมลประเภทstruct อาจจะเปนตวแปรประเภทใด

กได ทงขอมลพนฐาน และประเภท ขอมลอน ๆ เชน อาเรย และยง

ประกาศ ตวแปรของขอมลประเภทstruct ไดอกดวยตวอย

าง pt2pt

1

หากตองการเกบขอมลของ

สเหลยมดงรปสามารถทำาการประกาศตวแปร

ไดดงน

83

struct rect {

struct point pt1; struct point pt2; };struct rect screen;int co_x;co_x = screen.pt1.x

การประกาศ

แบบขอมล

โครงสราง

การ ประกาศ

ตวแปรขอมลแบบโครงสรางการอางถง

สมาชก

84

5.2 ก�รเกบขอมลแบบโครงสร�ง

การเกบขอมลแบบโครงสรางภายในหนวยความจำาจะเกบตามลำาดบทมการ

ประกาศสมาชกของขอมลนน โดยทวไปขอมลแบบโครงสรางจะประกอบ

ขนจากขอมลหลาย ๆ ชนด และขอมลแตละชนดมกจะมการจองพนทใชงาน

แตตางกน เนองจากการจองพนทหนวยความจำาในระบบสวนใหญจะจองท

แอดเดรสทหารดวย 2 หรอ 4 ลงตว

85

struct alignment { int num1; char ch; int num2;} example;

ตวอยาง

num1

ch

num2

member

0 2 3 4Byte Offset

จะเหนวา num2 จะไมสามารถใชพนททตดกบ ch ได

เนองจาก num2 เปนขอมลประเภทเลขจำานวนตองใชพนททม

แอดเดรสหารดวย 2 หรอ 4 ลงตว ทำาใหเกดทวางทไมสามารถ

นำามาใชประโยชนได เพราะฉะนนการประกาศสมาชกของโครงสรางจะมผลตอการใชพนทในหนวยความจำาดวย

86

5.3 ก�รใชขอมลแบบโครงสร�งกบ ฟงกชน

การทำางานของตวแปรทเปนประเภท โครงสรางสามารถทำางานตาง ๆ ไดเชน

เดยวกบตวแปรอน ๆ ยกเวนการเปรยบ เทยบตวแปร struct กบตวแปร struct

เนองจากขอมลของตวแปร struct จะเกบ อยในตวแปรทเปนสมาชกของ struct การ

เปรยบเทยบจงตองทำาผานตวแปรทเปน สมาชกของ struct เทานน การใชงาน

ตวแปร struct กบฟงกชนสามารถทำาได หลายลกษณะ ทงการใหฟงกชนคนคาเปน

struct การสงอากวเมนทใหฟงกชนเปน ตวแปร struct

87

ตวอยาง5.1 ฟงกชนใชในการกำาหนดคาใหกบ

ตวแปร structstruct point makepoint ( int x, int y ) { struct point temp; temp.x = x; temp.y = y; return temp;}

หมายเหต ตวอยางนแสดงฟงกชนททำาการสงคากลบเปนรปแบบโครงสราง

88

การเรยกใชงานฟงกชนstruct rect screen;struct point middle;struct point makepoint ( int, int );screen.pt1 = makepoint ( 0, 0 );screen.pt2 = makepoint ( XMAX, YMAX );middle = makepoint ((screen.pt1.x + screen.pt2.x) / 2, (screen.pt1.y + screen.pt2.y) / 2 );

89

ตวอยาง5.2

ฟงกชนการบวก x และ y ของจด2 จด และคนคาผลของการบวก

เปน structstruct point addpoint(struct point p1, struct point p2){ p1.x += p2.x; p1.y += p2.y; return p1;}

หมายเหต ตวอยางนแสดงการสงอารกวเมนทแบบstruct ใหกบฟงกชน

90

ตวอยาง5.3

ฟงกชนการหาวาจดอยในพนทสเหลยมหรอไม

int pinrect ( struct point p, struct rect r ) { return p.x >= r.pt1.x && p.x < r.pt2.x && p.y >= r.pt1.y && p.y < r.pt2.y;}หมายเหต ตวอยางนเปนการหาวาจดทระบอยในพนทสเหลยมหรอไม โดยสงคาจดและพนทสเหลยมเปนอากวเมนทใหกบฟงกชน หากจดอยในพนทสเหลยมจะคนคา1 แตหากจดอยนอกพนทสเหลยมจะคนคาเปน 0

91

ตวชและอ�รเรย(Pointer and Array)

92

รปท 61. ก�รแทนขอมลในหนวยคว�มจำ�ของตวแปรประเภทพนฐ�น

int i; i 40

0402404

i = 10; i 40

0402404

10

int i;i = 10;

6.1 ตวชกบแอดเดรส (Pointers and Address)

93

p

i

360400

40010

p

i10

p

i10

รปท 62 ก�รแทนขอมลในหนวยคว�มจำ�ของตวแปรประเภทตวช

94

6.2 ก�รประก�ศตวแปรประเภทตวช การประกาศตวแปรประเภทพอยนเตอรจะใช

Unary Operator * * ซงมชอเรยกวาIndirection หรอ Dereferencing Operator โดยจะตองประกาศประเภทของตวแปรพอยนเตอรใหสอดคลองกบ

ประเภทของตวแปรทเราตองการ (ยกเวน ตวแปรพอยนเตอรประเภท void ท

สามารถชไปยงตวแปรประเภทใดกได)

95

int *ip; เปนการประกาศตวแปร ip ใหเปนตว

แปรพอยนเตอรทชไปยงตวแปรประเภทint

double *dp, atof(char *);

เปนการประกาศตวแปร dp เปนตวแป รพอยนเตอรทชไปยงตวแปรประเภท

double และประกาศฟงกชน atof มพารามเตอรเปนตวแปรพอยนเตอร

ประเภท char

ตวอยาง

96

6.3 ก�รกำ�หนดค�และก�รอ�นค�ตว แปรประเภทตวช

การกำาหนดคาใหกบตวแปรพอยนเตอรจะเปนการกำาหนดแอดเดรสของตวแปรทมประเภทสอดคลองกบประเภทของ

ตวแปรพอยนเตอรเทานน โดยการใชUnary Operator && เปนโอเปอเรเตอรทอางถงแอดเดรสของออป

เจค (Object) ใด ๆ

97

int x = 1, y = 2;int *ip, *iq;ip = &x;y = *ip;*ip = 0;y = 5;ip = &y;*ip = 3;iq = ip;

รปท 63. ก�รกำ�หนดค�และก�รอ�นค�ตวแปรตวช

98

400

500

402

502

x

ip

y

iq

12 int x = 1, y

= 2;int *ip, *iq;

99

x

ip

400

500

y 402

502iq

12

400

ip = &x;

100

x

ip

400

500

y 402

502iq

11

400

y = *ip;

101

x

ip

400

500

y 402

502

iq

01

400

*ip = 0;

102

x

ip

400

500

y 402

502iq

05

400

y = 5;

103

x

ip

400

500

y 402

502iq

05

402

ip = &y;

104

x

ip

400

500

y 402

502iq

03

402

*ip = 3;

105

x

ip

400

500

y 402

402 502iq

03

402

iq = ip;

106

6.4 ตวชและอ�รกวเมนทของฟงกชน(Pointer and Function

Arguments) เนองจากภาษาซมการสงอากวเมนตให

กบฟงกชนแบบ By Value และ ฟงกชนสามารถคนคา (return) คาได

เพยงหนงคา หากตองการใหฟงกชนมการเปลยนแปลงคาและคนคากลบมายงฟงกชนทเรยกใชมากกวาหนงคาจะตองนำาพอยนเตอรเขามาชวย

107

ตวอยางเชน หากตองการเขยนฟงกชนเพอสลบคาของตวแปร 2 ตว ผลลพธทตองการไดจากฟงกชนนจะม 2คาของตวแปรททำาการสลบคา หากอารกวเมนตเปนตวแปรธรรมดาจะไมสามารถแกปญหานได จงตองใชพอยนเตอรเขามาชวย โดยการสงคาแอดเดรสของตวแปรทง 2 ใหกบฟงกชนทจะสลบคาของตวแปรทง 2 ผานทางตวแปรพอยนเตอรทเปนอารกวเมนตของฟงกชน

108

ตวอยาง6.1 โปรแกรมตวอยางการสลบคาตว

แปร 2 ตวโดยผานฟงกชน จะแสดงการสงอารกวเมนตในเปนพอยนเตอร#include

<stdio.h>void swap (int *, int *);

109

void main ( ) { int x = 5, y = 10; printf(“Before swap : x = %d”, x, “, y = %d\n”, y); swap ( &x, &y); printf(“After swap : x = %d”, x, “, y = %d\n”, y);}

ตวอยาง 6.1 (ตอ)

110

void swap (int *px, int *py) { int temp; temp = *px; *px = *py; *py = temp;}

ตวอยาง 6.1 (ตอ)

111

อารกวเมนททเปนประเภทพอยนเตอรจะชวยใหฟงกชนสามารถเปลยน

คาใหกบตวแปรทสงเขามาได เนองจากอารกวเมนทนนจะเกบแอดเดรส

ของตวแปรทสงเขามา เมอมการ เปลยนแปลงคาของอารกวเมนทผาน

Dereferencing Operator ( * ) คาของตวแปรทสงเขามาจะถก

เปลยนคาพรอมกนในทนท

112

รปท 64. แสดงคว�มสมพนธของก�รสงอ�รกวเมนทแบบพอยนเตอรกบฟงกชน

xy

in main ( )

pxpy

in swap ( )

113

6.5 ตวชกบอ�รเรย (Pointer and Arrays)

อารเรยเปนประเภทขอมลทเกบชดของขอมลประเภทเดยวกน มกใชกบการทำางานทตองทำางานกบตวแปรชนดเดยวกนหลายตวทมการทำางานเหมอนกน เชน คะแนนของนกศกษาภายในหอง 20 คน เปนตน อารเรยในภาษาซจะนำาหลกการของพอยนเตอรเขามาใช การทำางานใด ๆ ของอารเรยสามารถใชพอยนเตอรเขามาแทนท

114

int table[10]; เปนการกำาหนดอารเรยชอ table เปน

อารเรยประเภท int ทมสมาชกทงหมด10 ตว ตงแต table[0], table[1], table[2], ... , table[9] สมาชกภายในอารเรยจะ

เรมท 0 เสมอ และสมาชกตวสดทายจะอยทตำาแหนงของขนาดทประกาศไวลบ

ดวย 1

การประกาศการประกาศอารเรยอารเรย

115

รปท 6.5 แสดงภาพจำาลองของ อารเรยขนาดสมาชก 10 ตว

table[0]

table[1]

table[2]

table[9]

table

116

จะใชระบบดชนโดยผานเครองหมาย [ ] เชน

อางถงสมาชกตวท 3 ของอารเรยดวยtable[2] เปนตน การใชงานสมาชกของอารเรยสามารถใชงานไดเหมอนตวแปรพนฐานทวไป

การอางถงสมาชกในอารเรยการอางถงสมาชกในอารเรย

117

sumThird = table[0] + table[1] + table[2];table[0] = 5;if ( a[0] > a[9] )

printf (“First is greater than last\n” );

ตวอยาง

118

เราสามารถอางถงสมาชกทก ตวภายในอารเรยอยางอสระ

ภายในขอบเขตของขนาดทได ประกาศอารเรยไว แตการใช

อารเรยมกจะเปนการเขาถงสมาชกในลกษณะทวไปโดยใช

ตวแปรประเภท int มาชวย

119

สมมตให i, j, k เปนตวแปรประเภทint

for (int k = 0; k < 9; k++) printf (“Value at %d =

%d\n”, k+1, table[k]);table[i + j] = 0;table[7 – table[j]] = j;

ตวอยาง

120

ในภาษาซจะไมมการกำาหนดใหตรวจ สอบขอบเขตของอารเรย

โปรแกรมเมอรจะตองพยายามเขยนโปรแกรมทเกยวของกบสมาชกของอารเรยภายในขอบเขตทประกาศอารเรย

ไว หากมการอางองถงสมาชกอารเรย นอกขอบเขตทไดระบไว เชน

table[12] สงทไดคอการไปอานขอมลในพนทของหนวยความจำาทอาจจะ

เกบคาของตวแปรตวอน หรอคาอนใด ทไมอาจคาดเดาได

สงทตองระวง

121

ตวอยาง6.2

ใหอานคาของจำานวนเตม 5 จำานวนจากคยบอรด และ

แสดงผลในลำาดบทกลบกน# include <stdio.h>#define SIZE 5main ( ) { int k; int table[SIZE];

for (k = 0; k < SIZE; k++)

scanf (“%d”, &table[k]);

for (k = SIZE-1; k >= 0; k--)

printf (“%d\n”, table[k]);}

122

สมาชกของอารเรยอาจเปน ประเภทขอมลพนฐานใด ๆ กได หรอ

อาจเปนขอมลประเภทEnumeration เชน

#define TSIZE 10

#define NAMESIZE 20#define ADDRSIZE

30enum month { JAN,

FEB, MAR, APR, MAY, JUN, JUL, AUG,

SEP, OCT, NOV, DEC }

123

typedef enum month Month;

int age[TSIZE];float size[TSIZE+1];Month date[8];char name[NAMESIZE],

address[ADDRSIZE];

124

6.6 ก�รใชตวชกบอ�รเรย การทำางานใด ๆ ของอารเรยสามารถใชพอ

ยนเตอรเขามาชวย ซงจะทำาใหมความเรว ในการทำางานสงขน สมมตวามอารเรย a

และพอยนเตอร pa ดงนint a[10];int *pa;

กำาหนดใหพอยนเตอร pa ชไปยงอารเรยa ดวยคำาสง

pa = &a[0]; /* หรอ ใชคำาสง pa = a; */

pa จะเกบคาแอดเดรสเรมตนของ อารเรย a

125

รปท 6.6 แสดงตวชชไปยงแอดเดรสเรมตนของอารเรย

a[0]

a[1]

a[2]

a[9]

a

pa

126

การนำาไปใชงานจะสามารถอานคาอารเรยผานพอยนเตอรไดดงน

x = *pa; จะเปนการกำาหนดคาให x มคาเทากบ

a[0] การเลอนไปอานคาสมาชก ตำาแหนงตาง ๆ ของอารเรยผานทาง

พอยนเตอรสามารถทำาไดโดยการเพม คาพอยนเตอรขน 1 เพอเลอนไปยง

ตำาแหนงถดไป หรอเพมคาขน N เพอเลอนไป N ตำาแหนง หรอ

อาจจะลดคาเพอเลอนตำาแหนงลง

127

กรณท pa ชอยท a[0] คำาสง

pa+1; จะเปนการอางถงแอดเดรสของ

a[1] หากเปน pa+i เปนการ อางถงแอดเดรส a[i] หาก

ตองการอางถงขอมลภายในของ สมาชกของอารเรยตำาแหนงท

a[i] จะใช *(pa+i)

128

รปท 6.7 แสดงการอางถงตำาแหนงในอารเรยผานตวช

a[0]

a[1]

a[2]

a[9]

a

pa

pa+1

pa+2

129

การสงใหบวก 1 หรอบวก i หรอ ลบ i เปนเหมอนการเลอนไปยงสมาชกของ

อารเรยตำาแหนงทตองการ เนองจาก ประเภทของขอมลแตละประเภทของอารเรย

เชน int, float, double และอน ๆ ม ขนาดของขอมลทตางกน ทำาใหขนาดของ

สมาชกภายในอารเรยแตละประเภทมขนาด แตกตางกนดวย การสงใหบวกหรอลบดวย

จำานวนทตองการนนจะมกลไกททำาหนาท คำานวณตำาแหนงทตองการใหสอดคลอง

กบขอมลแตละประเภทโดยอตโนมต

130

นอกจากนยงสามารถใชพอยน เตอรแทนอารเรย การอางโดยใช a[i]

สามารถใช *(a+i) เนองจากทกครงท อางถง a[i] ภาษาซจะทำาหนาทแปลง

เปน *(a+i) เพราะฉะนนการเขยนในรปแบบใดกใหผลลพธในการทำางานเชน

เดยวกน และการอางถงแอดเดรส เชน &a[i] จะมผลเทากบการใช a+i

131

ในลกษณะเดยวกนการใชงานพอยน เตอรกสามารถใชคำาสงในลกษณะอารเรยกได

เชน การอางถง *(pa+i) สามารถเขยน ดวย pa[i] กไดผลเชนเดยวกนสงทแตกตางกนของอารเรยและพอยน เตอร คอ พอยนเตอรเปนตวแปร แต

อารเรยไมใชตวแปร สมมตให a เปน อารเรยและ pa เปนพอยนเตอร การอาง

ถง pa = a หรอ pa++ จะสามารถคอม ไพลได แตจะไมสามารถใชคำาสง a = pa

หรอ a++ ได

132

เมอมการสงชอของอารเรยใหแกฟงกชน จะเปนการสงตำาแหนงแอดเดรสของสมาชกตวแรกของอารเรยใหแกฟงกชน ดงนนพารามเตอรในฟงกชนนนจะเปนตวแปรประเภทพอยนเตอร

133

ตวอยาง6.3

ฟงกชนทรบพารามเตอรเปนพอยนเตอร โดยอารกวเมนททสงมาเปนอารเรยint strlen (char *s)

{ int n; for ( n = 0; *s != ‘\0’; s++ ) n++; return n;}

134

จะเหนวา s เปนพอยนเตอร ในฟงกชนจะ ‘มการตรวจสอบขอมลวามคาเทากบ \0’

หรอไม และมการเลอนตำาแหนงทละ 1 คา(นบวาขอมลมความยาวเพมขนทละ1)

โดยใช s++ การเรยกใชฟงกชนstrlen สามารถทำาไดหลายลกษณะ

strlen (“hello world”); /* string constant */

strlen (array); /* char array[10] */

strlen (ptr); /* char *ptr; */

135

นอกจากนยงอาจจะประกาศ พารามเตอรภายในฟงกชน strlen ได

ใน 2 ลกษณะ คอ char *s char *s แบบใน ตวอยาง หรออาจจะใช char s[ ] char s[ ]

กได โดยทวไปจะใชในลกษณะแรก เพราะชวยในรไดทนทวา s เปนตวแป

รพอยนเตอร และยงสามารถสงสวนใด สวนของอารเรยใหแกฟงกชนกได โดย

ไมจำาเปนตองสงสมาชกตวแรกกไดเชน กน

136

f (&a[2]) หรอ f (a+2)

เปนการสงแอดเดรสของสมาชก a[2] ใหกบฟงกชน f การ

ประกาศฟงกชน f สามารถทำาไดโดยการประกาศ

f (int arr[ ]) { ......... }

หรอ f (int *arr) { ............ }

ตวอยาง

137

6.7 ก �รคำ�นวณกบแอดเดรส

ให p เปนพอยนเตอรชไปยงอารเรยใด ๆ คำาสง p++ เปนการเลอน p ไปยง

สมาชกถดไป และคำาสง p += i เปนการเลอนพอยนเตอรไป i ตำาแหนง

จากตำาแหนงปจจบน นอกจากนยง สามารถใชเครองหมายความสมพนธ

(Relational Operator) เชน==, !=, <, >= และอน ๆ ทำางาน

รวมกบพอยนเตอรได สมมตให p และq ชไปยงสมาชกของอารเรยเดยวกน

138

p < q จะเปนจรงเมอ p ชไปทสมาชกทอย

กอนหนาสมาชกท q ชอย การเปรยบ เทยบในลกษณะจะใชไดตอเมอ p และ

q ชไปทอารเรยเดยวกนเทานนนอกจากนยงสามารถใชการลบ

หรอการบวกกบพอยนเตอรไดเชน เดยวกน แตสงทควรระวงคอ การทำา

เชนนนจะตองอยในขอบเขตขนาดของ อารเรยเทานน

139

ตวอยาง6.3

ฟงกชน strlen( ) ปรบปรงใหกระชบขน

int strlen (char *s) { char *p = s; while (*p != ‘\0’) p++; return p-s;}

140

เนองจาก s ชอยทตำาแหนง เรมตน โดยม p ชไปท s เชน เดยวกน แตจะมการเลอน p ไปท

ละหนงตำาแหนง จนกวาคาท ตำาแหนงท p ‘ชอยจะเทากบ \0’

เมอนำา p คาสดทายมาลบกบ s ทตำาแหนงเรมตนกจะไดความยาวของขอมลทสงเขามา

141

6.8 ตวชตวอกษรและฟงกชน(Character Pointer and

Function) การทำางานกบขอความหรอท

เรยกวา สตรง (String) เปนการ ใชขอมลตวอกษรหลาย ๆ ตว หรอ

อารเรยของขอมลประเภท char หรออาจจะใชพอยนเตอรชไปยง

ขอมลประเภท char การทำางานกบคาคงทสตรง (String Constant) สามารถเขยนภายใน

“ ” เครอง

142

“I am a string”เมอมการใชคาคงทสตรงจะมการพนทในหนวยความจำาเทากบความยาวของคา

คงทสตรงบวกดวย 1 เนองจากลกษณะการเกบขอมลประเภทขอความในหนวย

ความจำาจะมการปะตวอกษร null หรอ‘\0’ ตอทายเสมอเพอใหรวาเปนจดสน

สดของขอมล การจองพนทดงกลาวจะเหมอนการจองพนทของขอมลประเภท

อารเรย เปนอารเรยของ char

ตวอยาง

143

รปท 6.8 แสดงแบบจำาลองการเกบ ขอมลประเภท สตรงในหนวยความจำา

I a m a s t r i n g \0

144

คาคงทสตรงทพบเหนไดเสมอ ไดแกขอความทใชในฟงกชน printf

( ) เชนprintf ( “Hello,

world\n” ); ฟงกชน printf ( ) จะรบ

พารามเตอรเปนพอยนเตอรชไปยงแอดเดรสของขอมลทตำาแหนงเรม

ตนของอารเรย และนำาขอความนนแสดงออกทางอปกรณแสดงขอมล

มาตรฐาน

145

ในการเขยนโปรแกรมจะสามารถใชพอยนเตอรชไปคาคงท

สตรงใด ๆ กได เชนchar *pmessage =

“Hello, world”;pmessage จะเปนพอยน

เตอรประเภท char ชไปทอารเรย ของตวอกษร จะแตกตางจากการใช

อารเรยทวไปเชนchar amessage[ ] =

“Hello, world”;

146

ลกษณะของอารเรยเชนamessage จะมการจองพนทใช

กบอารเรยขนาด 13 ตวอกษรรวม ทง null สวนลกษณะของพอยน

เตอรทชไปยงคาคงทสตรง จะมการ จองพนทใหกบคาคงทสตรงขนาด

13 ตวอกษรเชนเดยวกน แตจะมการจองพนทใหกบพอยนเตอรและทำาการชพอยนเตอรนนไปยงพนท

ของคาคงทสตรงทจองเอาไว

147

รปท 69. การจองพนทใหกบอารเรยและตวชชไปยงคาคงทสตรง

H e l l o , w o r l d \0

H e l l o , w o r l d \0amessage

pmessage

148

void strcpy ( char *s, char *t ) {

int i=0; while ( ( s[i] = t[i] ) != ‘\0’ ) i++;}

ตวอยาง6.5 ฟงกชน strcpy ( ) ทำา

หนาทสำาเนาขอความจากตวแปรหนงไปยงอกตวแปรหนงเขยนในลกษณะอารเรย

149

void strcpy ( char *s, char *t ) { while ( ( *s = *t ) != ‘\0’ ) { s++; t++; }}

ตวอยาง6.6 ฟงกชน strcpy ( )

เขยนในลกษณะพอยนเตอร

150

void strcpy ( char *s, char *t ) { while ( ( *s++ = *t++ ) != ‘\0’ ) ;}

ตวอยาง6.7 ฟงกชน strcpy ( )

เขยนในลกษณะพอยนเตอรแบบสน

151

การประกาศตวแปรช (pointer) ช ไปยง struct กรณการสงอากวเมนทเปนตวแปร struct จะไม

เหมาะกบ struct ทมขนาดใหญ เนองจากทกครงทสงตวแปร

struct จะเปนการสำาเนา ตวแปรตวใหมขนมาในฟงกชน ซงจะทำาใหชาและ

เปลองพนทหนวย ความจำา เราจะใชพอยนเตอรเขามาชวยแกปญหาน

โดยสงแอดเดรสของตวแปร struct มายง

ฟงกชนซงรบอากวเมนท เปนพอยนเตอร อากวเมนทจะชไปยงแอดเดรสเรมตนของ

ตวแปร struct จะชวยใหการทำางานเรวขนและ เปลองหนวยความจำานอยลง แตสงทตองระวงคอ

หากมการเปลยนแปลงคาทอากวเมนทพอยนเตอรช อย คาในตวแปร struct ทสงมายงฟงกชนจะ

เปลยนตามโดยอตโนมต

152

ตวอยาง struct point origin, *pp;

pp = &original;printf ( “origin is (%d, %d)\n”, (*pp).x, (*pp).y );

จะไดตวแปร pp ชไปยงขอมลแบบ โครงสรางชอ struct point การ

เขยน *pp จะเปนการอางถงโครงสรางการอางถงสมาชกสามารถทำาไดการอางถงสมาชกสามารถทำาได

โดยอาง โดยอาง (*pp).x (*pp).x หรอ หรอ(*pp).y (*pp).y

153

หมายเหต สงทตองระวงคอ(*pp).x จะไมเหมอนกบ*pp.x เนองจาก

เครองหมาย . จะมลำาดบความ สำาคญสงกวา * ทำาจะการแปล

ความหมาย *pp.x จะเหมอน กบการอาง *(pp.x) ซงจะ

ทำาใหเกดความผดพลาดขน

154

การอางถงสมาชกอาจเขยนอก ลกษณะหนงโดยใชเครองหมาย ->

สมมต p เปนพอยนเตอร รปแบบการใชเปนดงน

p->member-of-structure

จะสามารถแปลงประโยคการใช พอยนเตอรอางสมาชกของ struct

จากตวอยางขางบนไดวาprintf ( “origin is (%d,

%d)\n”, pp->x, pp->y);

155

หากมพอยนเตอรชไปยง struct rect ดงน

struct rect r, *rp = r;การอางถงสมาชกตอไปนจะมผลเทากบ

การอางถงสมาชกตวเดยวกนr.pt1.xrp->pt1.x(r.pt1).x(rp->pt1).x

ตวอยาง

156

6.9 ตวช (pointer) ชไปยง โครงสร�ง

(pointer to structures) พอยนเตอรเปนตวแปรทเกบแอดเดรสของตวแปรอน สามารถใชชไปยงขอมลประเภทใด ๆ การใชพอยนเตอรชไปยงโครงสรางสามารถทำาไดดงน

157

typedef struct {

int day;

int month;

int year;

} Date;Date today;

Date *ptrdate;

การประกาศ

แบบขอมล

โครงสรางการ

ประกาศตวแปร

ขอมลแบบโครงสรางการประกาศ

ตวแปรpointer ช

ไปยงโครงสราง

แบบท 1

158

struct date { int

day; int

month; int

year;}

*ptrdate;

แบบท 2

159

typedef struct {

int day;

int month;

int year;

} Date;typedef Date *PtrDate;

PtrDate ptrdate;

การประกาศ

แบบขอมล

โครงสรางการประกาศ

ประเภท ตวแปร

pointer ชไปยงโครงสราง

การประกาศ ตวแปร

pointer ช ไปยง

โครงสราง

แบบท 3

160

การประกาศตวแปร ptrdate ทง 3 ลกษณะจะสามารถใชงานได

เหมอนกนทงหมด หากตองการให ptrdate ช

ไปยงตวแปรโครงสรางสามารถทำาไดดงน

ptrdate = &today;

161

การอางถงสมาชกของโครงสรางผานตวแปรพอยนเตอรptrdate->day = 7;if ( ptrdate->day == 31 && ptrdate->month == 12 ) .....

scanf ( “%d”, &ptrdate->year );

การอางถงสมาชกโครงสรางโดยใช เครองหมาย ->

(*ptrdate).day = 7;if ( (*ptrdate).day == 31 && (*ptrdate).month == 12 ) .....

scanf ( “%d”, &((*ptrdate).year) );

162

#include <stdio.h>struct date { /*date template */ int day; int month; int year;};typedef struct date Date;typedef Date *PtrDate;

ตวอยาง6.8

โปรแกรมตวอยางการใชตวช(pointer) ชไปยงโครงสราง

163

main ( ) { Date today; PtrDate ptrdate; ptrdate = &today; ptrdate->day = 27; ptrdate->month = 9; ptrdate->year = 1985; printf ( “Today\’s date is %2d/%2d/%4d\n”,

ptrdate->day, ptrdate->month, ptrdate->year );

}

ตวอยาง 6.8 (ตอ)

164

นอกจากนยงสามารถทำาการกำาหนด คาเรมตนใหกบตวแปรแบบโครงสราง

เชนDate xmas = { 25, 12,

1986 };และหากมการกำาหนดคาเรมตนใหกบ

สมาชกของโครงสรางไมครบทกตว หาก ตวแปรนนเปน external หรอ static

คาของสมาชกทขาดไปจะถกกำาหนดใหเปน0 แตหากเปนประเภท automatic จะไมสามารถคาดไดวาคาของสมาชกทไปจะเปนคาใด

165

6.10 อ�รเรยของโครงสร�งการใชงานโครงสรางนอกจากใชในลกษณะ

ของตวแปรแลว ยงสมารถใชงานใน ลกษณะของอาเรยไดอกดวย เชน การเกบ

ขอมลประวตของพนกงาน จะมโครงสรางท ใชเกบขอมลของพนกงานแตละคน หากใช

ในลกษณะของตวแปรปกตจะสามารถเกบ ขอมลของพนกงานไดเพยง 1 คน ซง

พนกงานทงบรษทอาจจะมหลายสบหรอ หลายรอยคน การเกบขอมลในลกษณะนจะ

ใชอาเรยเขามาชวย เชนPerson staff[STAFFSIZE];

166

การอางโดยใชคำาสงตาง ๆstaff อางถงอาเรยของโครงสรางstaff[i] อางถงสมาชกท i ในอาเรยstaff[i].forename อางถงชอหนาของ

สมาชกท I ของอาเรยstaff[i].surname[j] อางถงตว

อกษรตวท j ในนามสกล ของสมาชกท i ของอาเรย

167

การใชขอมลสมาชกแตละตวจะอางถงโดยการอางผานระบบดชนเหมอน

อารเรยทวไป เชน ฟงกชนทใชในการ พมพชอสมาชกคนทระบ จะเรยกใชโดย

print_person ( staff[k] );

รปแบบฟงกชนสามารถกำาหนดดวยvoid print_person

( Person employee )

การเรยกใชงานสมาชกบางตวในอารเรยของโครงสรางผานฟงกชน

168

หากตองการเรยกใชงานฟงกชนท ทำางานกบทงอารเรย เชน การเรยกใช

งานฟงกชนททำาการเรยงลำาดบอารเรย ตามชอหนา จะตองสงอารเรยและ

ขนาดของอารเรยไปยงฟงกชนนน เชนsort_forename ( staff,

STAFFSIZE );รปแบบฟงกชนสามารถกำาหนดดวย

void sort_forename ( Person staff[ ], int size )

การเรยกใชงานสมาชกทกตวในอารเรยของโครงสรางผานฟงกชน

169

การกำาหนดคาเรมตนใหกบอารเรยของโครงสรางสามารถทำาไดโดย Person staff[ ] = { { “Bloggs”, “Joe”, MALE, 21 },

{ “Smith”, “John”, MALE, 30 },

{ “Black”, “Mary”, FEMALE, 25 } };

การกำาหนดคาเรมตนใหกบอารเรยของโครงสราง

170

6.11 อ�รเรยแบบหล�ยมต(Multi-dimensional

Arrays) จากพนฐานทผานมาเรองอารเรยจะ

เปนลกษณะของอารเรยมตเดยว แต อารเรยอาจจะมมากกวา 1 มตกได เชน

ขอมลคะแนนสอบของนกศกษาแตละคนภายในชนซงแบงเปนคะแนนเกบหลาย

สวน จะพบวาหากตองการเกบขอมลคะแนนสอบของนกศกษาแตละคน

สามารถใชอารเรยมตเดยว ดงตวอยาง

171

#define NUMBER_OF_PAPERS 5

int student [ NUMBER_OF_PAPERS ]; /* int student[5]; */

5.6 8.5 12.6 24.1 16.0student[0]student[1]student[2]student[3]student[4]

172

แตหากเพมเตมวาใหเกบขอมลคะแนนสอบของ

นกศกษาทกคน จะตองใชอารเรย หลายมตเขามาเกยวของ

ตวอยางเชนการเกบขอมลคะแนน สอบของนกศกษา 2 คนโดยม

คะแนนสอบของการสอบทงสน 5 ครง

173

รปท 6.10 แสดงตวอยางการเกบขอมล คะแนนของ นกศกษา

ครงท 1 2 3 4 5 นาย ก นาย ข

5.68.512.624.116.06.07.215.025.018.0

174

การอางองถงขอมลในอารเรย 2 มต เราจะมองอารเรย 2 มตในลกษณะทประกอบดวยแถว(row) และคอลมน(column) โดยขอมลทอางองตว

แรกหมายถง แถว และขอมลถดมาคอ คอลมนmarks[row][column]

row

column

marks[0][0]

marks[0][1]

marks[0][2]

marks[0][8]

marks[1][0]

marks[1][8]

marks[2][0]

marks[2][8]

175

จากลกษณะความตองการเกบขอมลดงกลาวจะตองเตรยมอารเรยเพอเกบ

ขอมลในลกษณะ 2 มต สามารถประกาศอารเรยดงน #define NUMBER_OF_PAPERS 5 #define NUMBER_OF_STUDENTS 50 int marks[NUMBER_OF_STUDENTS][NUMBER_OF_PAPERS]; /* int marks[50][5]; */

176

โปรแกรมการรบคาอารเรย 2 มต#include<stdio.h>main(){ float score[10][3]; int i,j; printf(“Please put score\n”); for(i=0;i<10;i++) for(j=0;j<3;j++) scanf(“%f”,&score[i][j]);}

score[0][0]score[0][1]score[0][2]score[1][0]score[1][1]score[1][2]

score[9][0]score[9][1]score[9][2]

177

score[0][0]score[0][1]score[0][2]score[1][0]score[1][1]score[1][2]

score[9][0]score[9][1]score[9][2]

score[2][0]score[2][1]score[2][2]

ลกษณะขอมล หนวยความจำา

200202204206208210

210212214216218220

220222224226228230

[0][0][0][1][0][2][1][0][1][1][1][2]

[2][0][2][1][2][2][3][0][3][1][3][2]

[4][0][4][1][4][2][5][0][5][1][5][2]