คมอการใชโปรแกรม Quantum GIS

1. Quantum GIS คออะไร

Quantum GIS หรอ QGIS เปนโปรแกรม Desktop GIS ประเภทหนงทมประสทธภาพในการน ามาใชจดการขอมลปรภม จดอยในกลมซอฟตแวรรหสเปด (Free and Open Source Software: FOSS) ทใชงานงาย ลกษณะการใช งานเปนแบบ Graphic User Interface ซงสะดวกตอการใชงาน ไมวาจะเปนการเรยกใชขอมลภาพ ขอมลตาราง การแสดงผลตาราง การแสดงผลกราฟ ตลอดจนสามารถสบคนขอมล วเคราะหขอมลและน าเสนอขอมลไดในรปแบบแผนททสวยงาม ในป คศ. 2002 กลมนกพฒนาจากประเทศเยอรมน ไดพฒนา Desktop GIS ชอวา Quantum GIS ท สามารถเรยกใชขอมลเวกเตอร แรสเตอร ในรปแบบทเปนมาตรฐานแพรหลาย เชน Shapefile และ GeoTIFF QGIS สามารถแกไข Shape File format ไดซงเปนทตองการมากในเวลาน QGIS พฒนาบนพนฐานของ Qt ทเปนไลบรารส าหรบ Graphical User Interface (GUI) ทใชงานไดทง UNIX, Window และ Mac การพฒนาใชภาษา C++ เปนหลกนอกจากนน QGIS ยงเชอมตอกบ Geospatial RDBMS เชน PostGIS/PostgreSQL สามารถอานและเขยนฟเจอรทจดเกบใน PostGIS ไดโดยตรง สามารถเชอมตอกบ GRASS ไดท าใหสามารถเรยกดขอมลทจดเกบใน GRASS โดยตรง และสามารถเรยกใชฟงกชนตางๆของ GRASS ได สนบสนนการวเคราะหเชงพนท (Spatial Analysis) ในเบองตน และการแสดงผลขอมลเชงต าแหนงในรปแบบของแผนท การสรางและการแกไขขอมล เชงต าแหนง (Spatial Data) และขอมลตาราง (Attribute Data) สามารถจดการขอมลไดงายโดยใชเครองมอตาม GUI ทก าหนด รปท 1 หนาจอการท างานของโปรแกรม Quantum GIS

2. Graphical User Interface

GUI ประกอบดวย Menu Bar, Tools Bar, Legend, Overview, Map Display, Map Coordinate, Map Scale และ Project Properties ซงทกรายการนสามารถเคลอนยาย เปลยนขนาดตามความเหมาะสมตอการใชงานเพออ านวยความสะดวกของผใช

3. การตดตงโปรแกรม Quantum GIS

1. ท าการ Download โปรแกรม Quantum GIS จาก URL http://qgis.org/ 2. Double click ไฟล QGIS-1.0.0preview2-Setup.exe เพอท าการตดตงโปรแกรม ซงลกษณะขนตอน

การตดตงนนไมยงยากซบซอน คอสามารถกดปม Next เพอตดตงไดตามปกตคลายกบการตดตงซอฟตแวรฟรทวๆไป

3. ทดลองรนโปรแกรม Quantum GIS โดยเขาไปท Start -> Program -> Quantum GIS

รปท 2 การเรยกใชงานโปรแกรม Quantum GIS

Menu Bar

Overview

Legend Map Display

Project Properties

Tools Bar

Map Coordinate at mouse cursor position Current Map Scale

4. การใชงานโปรแกรม (Menu bar)

การเรยกดชนขอมลปรภม

Menu Bar Description

5. เครองมอการท างาน (Toolbars)

6. การน าเขาขอมล Shape file

กดปม บนเครองมอ Toolbars เพอเลอกชนขอมลทตองการ มาแสดงผลบน Map Display ซงชอของชนขอมลทตองการจะปรากฏในชอง File Name จากนนกดปม Open เพอยนยนการเลอกขอมลทตองการน าเขา

รปท 3 แสดง Open an OGR Supported Vector Layer

สราง New Project เพมชนขอมลปรภมในรปแบบตางๆ

เปด Project ทบนทกไว เพมชนขอมลในรปแบบ Vector Data

ปมเครองมอทใชในการจดการขอมล Vector

ปมเครองมอในการแสดงผล

เครองมอในการค านวณ

รปแบบขอมลทโปรแกรม Quantum GIS รองรบ

รปท 4 แสดงหนาจอแสดงผลขอมล Shape File

เมอมชนขอมล (Layer) อยใน Legend ผใชสามารถทจะสงใหแสดงผลหรอซอน Layer เหลานนหรอสงให Layer ใดๆ แสดงผลเพอทจะท าการจดการขอมลและสามารถเปลยนล าดบการแสดงผลของแตละ Layer ในการสงใหแสดงผลของแตละ Layer ใน Map Display นนสามารถท าไดโดยการคลกบน Check Box ขางหนาของแตละ Layer และสามารถคลกอกครงเพอ เอาเครองหมายกากบาทออก เปนการยกเลกการแสดงผลของ Layer นนๆบน Map Display

7. การสรางขอมล Shape file

กดปม บนเครองมอ Toolbars เพอสรางชนขอมลใหมในรปแบบของ

Vector (Point, Line, Polygon)

รปท 5 แสดง New Vector Layer

Check Box เครองหมายกากบาท

- เลอกประเภทขอมล Vector ทตองการ(Format Type)

- ตงชอชนขอมล (Layer Name)

- ก าหนดรายละเอยดของขอมลอรรถาธบาย (Attribute Data) และชนดของชนขอมล (Data

Type) ในแตละ Columns

- ท าการบนทกชนขอมลดงกลาวภายใน Folder ทตองการ จากการกดปม Save

รปท 6 แสดงหนาจอการบนทกขอมล

- กดปม เพอเรมสรางชนขอมล หรอผใชบางทานจะรจกเครองมอนในชอ

วา Start Editing และ Stop Editing

- เลอกรปแบบการสรางขอมล Vector ซงจะสอดคลองกบประเภทขอมลทก าหนดไวใน New

Vector Layer

- เมอท าการระบต าแหนงของขอมลไดแลว โปรแกรมจะใหกรอกขอมลอรรถาธบายตาม

โครงสรางทไดก าหนดไวแลวใน New Vector Layer

รปท 7 แสดงการบนทกขอมลอรรถาธบาย (Enter Attribute Value)

- หลงจากสนสดการท างานแลวกดปม เพอยนยนการแกไขขอมลกอนทจะ

บนทกลงใน Folder ทไดก าหนดไว

รปท 8 แสดงการยนยนเพอบนทกการแกไขขอมล

8. การน าเขาชนขอมลจากระบบฐานขอมล PostgreSQL

กดปม เพอก าหนดการเชอมตอกบฐานขอมลโดยระบเงอนไข (Creating

a stored Connection)

รปท 9 แสดงการเรมตนเชอมตอกบระบบฐานขอมลปรภม

รปท 10 แสดงเงอนไขการเชอมตอระบบฐานขอมล PostgreSQL

รปท 11 แสดงรายละเอยดการเชอมตอกบระบบฐานขอมล

- เมอท าการเชอมตอกบระบบฐานขอมลเรยบรอยแลว กดปม Connect เพอเรยกชนขอมลตางๆท

ถกจดเกบในระบบฐานขอมลมาแสดงผลในรปแบบของแผนทบน Map Display

รปท 12 แสดงรายการชนขอมลภายในระบบฐานขอมล PostgreSQL

- ผใชสามารถท าการปรบแกขอมลปรภมตางๆในรปแบบของ Vector Data บนระบบฐานขอมล

ไดซงจะแสดงผล Map Display โดยกดปม

รปท 13 แสดงตวอยางขอมลสายทางและขอมลหลกกโลเมตร

- เมอกดปม Toggle editing แลวโปรแกรมจะแสดงจด (Node) ทมคาพกดอางองบนพนผวโลก

สามารถใชเครองมอ Tools Bar

เหลานในการจดการขอมล

รปท 14 แสดงจดบนขอมลสายทางเมอมการปรบแกขอมล

Node

- เครองมอทชวยสนบสนนการน าเขาขอมลปรภมโดยการ Digitizing สามารถใชการ Snap เพอ

ใชการปรบแกขอมลสะดวกและงายยงขน

รปท 15 แสดงการก าหนดระยะ Tolerance เพอใชในการ Snap

- ท าการทดสอบการน าเขาขอมลปรภมโดยการ Digitizing เพอบนทกขอมลลงสระบบฐานขอ มล

เรมจากท าการเปด Toggle editing แลวใชเครองมอ Capture Line เพอใชในการ Digitize ขอมล

สายทาง เมอเสรจสนการ Digitize แลวคลกขวา จากนนกรอกขอมลอรรถาธบาย (Attribute

Data) ในหนาตาง Enter Attribute Value

รปท 16 แสดงการน าเขาขอมลปรภมโดยการ Digitizing

ระยะ Tolerance ม

หนวยตาม Map Unit

รปท 17 แสดงหนาตางของ Enter Attribute Value

9. ค าอธบายเครองมอทใชในการปรบแกขอมลปรภม

เปนปมทใชเมอเรมแกไขและสนสดการแกไขขอมล

เปนปมสรางขอมลประเภทจด (Point)

เปนปมสรางขอมลประเภทเสน (Line)

เปนปมสรางขอมลประเภทพนทรปปด (Polygon)

เปนปมสรางขอมลประเภทพนทรปปดแบบกรวง (Ring)

เปนปมสรางขอมลประเภทพนทรปปดแบบ (Multi Polygon)

เปนปมเครองมอทใชในการตดหรอแบงขอมลเสน

เปนปมเครองมอทใชในการเคลอนยาย Feature ทตองการ

เปนปมเครองมอทใชในการเคลอนยาย Node ทตองการ

เปนปมเครองมอทใชในการเพม Node

เปนปมเครองมอทใชในการลบ Node

เปนปมเครองมอทใชในการลบขอมล feature ทท าการเลอกไว (Selection)

เปนปมเครองมอทใชในการตดขอมล feature

เปนปมเครองมอทใชในการคดลอกขอมล feature

เปนปมเครองมอทใชในการวางขอมล feature

10. การรองขอใชบรการขอมล WMS ผานระบบเครอขาย

กดปม เพอเรยกเครองมอ WMS Server ผานระบบเครอขาย Internet โดย

เรมตนกด New Connection

รปท 18 แสดง Add Layers from server

รปท 19 แสดงการก าหนดคาพารามเตอรในการเชอมตอเพอขอใชบรการขอมล WMS

รปท 20 แสดงรายละเอยดการเชอมตอกบ WMS service

11. ตวอยาง URL ทเปดใหบรการขอมล WMS

1. http://onearth.jpl.nasa.gov/wms.cgi

2. http://dt.gistda.or.th/wms/spot5

รปท 21 แสดงผลการเชอมตอ http://onearth.jpl.nasa.gov/wms.cgi

รปท 22 แสดงผลการเชอมตอ http://dt.gistda.or.th/wms/spot5

12. การรองขอใชบรการขอมล WFS ผานระบบเครอขาย (Web Feature Service)

กดปม เพอเรยกเครองมอ WFS Server ผานระบบเครอขาย Internet โดย

เรมตนกด New Connection

รปท 23 แสดง Add WFS Layer from Server

รปท 24 แสดงการก าหนดคาพารามเตอรในการเชอมตอเพอขอใชบรการขอมล WFS

13. ตวอยาง URL ทเปดใหบรการขอมล WFS

http://sigma.openplans.org:8080/geoserver/wfs?service=WFS&request=GetFeature&typename=roa

ds&CQL_FILTER=INTERSECT(gen_full,%20POINT%20(-89.397024%2031.065245))

14. การก าหนดคณลกษณะตางๆของชนขอมล (Layer Property)

ท าการคลกขวาทชนขอมลทตองการก าหนดคณลกษณะทแสดงผลบน Legend

รปท 25 แสดงการก าหนด Layer Property

รปท 26 แสดงการใชงาน Layer Property

ใน Layer Properties ประกอบดวย Tab ตางๆ ดงน General, Symbology, Metadata, Labels, Action,

Attribute เปนตน

ฃ

รปท 27 แสดง Symbolizing-options