Download - 40-1
-
40 1 2011 10Public LawKorean Public Law AssociationVol. 40, No. 1, Oct. 2011
*
1)
**
() () () . .
, , .
, , , ,
. , , , . , . .
: (), , , , ,
* 2011. 6. 24. 163 .
** .
-
40 12
.
.
.
.
.
.
()
. , ,
.
.
(canon) .
.
.
, , , , ,
. ,
,
,
.1)
. ,
1) 2009.4.23. 200681035 .
-
/ 3
(Hermeneutik2)) ,
,
,
. (Wissenschaft, science) ,
, 3)
.
. (, ) (, )
, ,
.
,
,
,
.
, () ()
, .4)
, ,
.
(Praxis)
, ,
5) ,
,6)
.
() ()
(Rechtsdogmatik) -
2) M. Senn/B. Fritschi(Hrsg.), Rechtswissenschaft und Hermeneutik, ARSP Beiheft Nr. 117, Stuttgart 2009 .
3) , , 9 1, 2006, 11-13 . 4) , , ,
2010.10. . 5) , , ?, 2 , 2011.
6) , , 6 1, 2003, 243 .
-
40 14
7) - .
.
,
.
,
.
.
,
( .),
( .),
(.).
.
1. (Rechtsdogmatik, )
1)
(1) Rechtsdogmatik()
, 8)
.
,
7) . 1. . 8) R. Alexy, Theorie der juristischen Argumentation, 2. Aufl. 1991(/
/ , , 2007), 353( ) ; , , 2005, 3-6, 71-72, 82-85, , , , 1999, 278-302( 299 ) . H.-J. Koch/H. Rmann, Juristische Begrndungslehre, 1982, S. 184-188; K. Schmidt(Hrsg.), Rechtsdogmatik und Rechtpolitik, Berlin 1990; H. Hoffmann, Rechtsdogmatik, Rechtsphilosophie und Rechtstheorie, Recht und Recht(FS fr G. Roellecke), 1997; W. Erbguth(Hrsg.), Rechtstheorie und Rechtsdogmatik im Austausch, Berlin 1999; R. Schrder, Verwaltungsrechtsdogmatik im Wandel, Tbingen 2006 .
-
/ 5
. ,
.
, ,
. ,
.
,
(doctrin9), Dogmatik) .
.
(2) ,
.10)
,
,11) .
.
.12)
.
.13)
9) (Dogma) (R. Alexy, , 369 137 ). , (R. Alexy, , 361).
10) R. Alexy, , 370-379 .11) W. Brohm, Die Dogmatik des Verwaltungsrechts vor den Gegenwartsaufgaben der
Verwaltung, VVDStRL 30(1972), S. 248. 12) , N. Luhmann . G. Struck, Dogmatische Diskussion ber Dogmatik, JZ 1972, S. 86 .
.13) , .
, . 2
-
40 16
14) ,
.
2)
. .
.
(1) . 1
.15) ,
, ,
, ,
, ,
,
.
.
16),
.
(2) ,
( ), 2011. . 14) (: heuristische Funktion). 15) . , .
( 1999. 9. 17. 9653413 ) .
16) W. Meyer-Hesemann, Methodenwandel in der Verwaltungsrechtswissenschaft, 1981; R. Schmidt- De Caluwe, Der Verwaltungsakt in der Lehre Otto Mayers, Tbingen 1999 .
-
/ 7
17).
.
. ,
(Kodifikationsidee) ,
,
,
. 1977
18),
.
( ) (
, , )
.
(3) , .
, 19)
. ,
,
.
.
2.
1)
(1) ,
17) . , , , 2010 .
18) , //, , 1996, 68 . 19) //, (), , 785 .
-
40 18
.20)
21),
,
.22)
(2) ,
.
(Topik) ,
(Folgenbercksichtigung)23) ,
, ()
.
, ( )
,
24) .25)
(3) ,
, ,
26) .27)
20) , , (2008. 3. 21. , ? ,
) .21) , , 4, 2003, 247 .
22) , , , 41, 1991, 149-200 .
23) , , 2, 2010, 681 .24) .25) . .
26) , , 250-251.
-
/ 9
,
. (
) ,
(Kasuistik, casuistry)
.
(4)
. (stndige Rechts- sprechung)
(Richterrecht) .
28)
, ,
,
.
.29)
.
,
. ,
30)
27) . Karl Llewellyn, "Remarks on the Theory of Appellate Decision and the Rule of Cannons about How Statues are to be Construed", 3 Vand. L. Rev. 395 (1950), , (), 1999, 40 .
28) , , , 2010. 11., 8 . 29) R. Dworkin, Taking Rights Seriously, 1978( , , 2010) .
.30) , , 6, 1993, 210 .
-
40 110
,
.31) ,
( 7
1 3) ,
,
,
.
(distinguishing) (overruling)
.
(5) ,
.
.
32) ,
, .
(Hard Case)
.
.33)
(6) , ,
.
.
,
34)
31) , (2010. 11.), 7 . 32) 2009. 5. 21. 200917417 .33) . , , 9, 2009, 3-58; , , , 2010, 527-548; , , , 2011().
-
/ 11
35) .
4)
36)
(1)
,
.
,
, .
.
. ,
( ) ,
.
.
,
.
.
.
,
,
, .
,37) ,
34) . 35) . 36) . , : , 7, 2001, 203-221; , - , , 12 2, 2002, 113-134 , , 135-142; , , , 2006. 4.; , , , 2003; ; , , , , 2010, 1; , , , 2010. 10. .
-
40 112
.
.38)
, , , ,
, ,
,
. , , ,
,
. ,
.
,
.
(
, ), ( ,
), ( )
( ,
) .
(2)
.
37) , , . . , , 36 1, 1998, 201.; , , , 419; , , , 117 , 2010; , , 9, 2011, 98 . , - , 2000, V .
38) . , , 11, 2006, 2-39; , , 11, 2006, 50-90. , .
-
/ 13
,
,
(: ) . ()
.39)
.
. (Rechtstheorie) ,
,
,
.40)
.
(3) 41)
.
,
. (Handlungsformenlehre)
,
.42) , ,
.43)
,
,
,
.
.
39) R. Strner(Hrsg.), Die Bedeutung der Rechtsdogmatik fr die Rechtsentwickung, Tbingen 2009.
40) , , , 2005, 84 . 41) A. Funke/J. Ldemann, ffentliches Recht und
Wissenschaftstheorie, Tbingen 2009 .42) E. Schmidt-Amann, Das allgemeine Verwaltungsrecht als Ordnungsidee, 1998, 6 . 43) , , , 2011, 107-108; , , , 2002, 194-236 .
-
40 114
,
. ,
,
.
.44)
. (
, , ) 45)
.46) ,
,
.47)
(4)
,
48) .
44) . , , 3, 1998, 137 .
45) , , 2007, 222 .46) , 2011. 6. 30. 201023859 .
47) , .
48) , 306, 54 R. Pound, A Comparison of Ideas of Law.
-
/ 15
,
, , ,
.49)50)
.
, ,
51)
,
.52)
,
53)
,
,
.
,
54) ,
,
.
.
,
.
. 35
49) , , 285, 34, 2006, 292-294 .
50) U. Kischel, Vorsicht, Rechtsvergleichung! ZVglRWiss 104, 2005, 10-30. 51) , ( ), 1996 .52) .
. , , , 89-107.
53) 46 . 54) 79 2.
-
40 116
55)
.
.
, . ,
. , , .
, .
.
.
.56)
61 2,
.
,
. ( ).
61 2 , 66 1
, 66 2
55) 2008. 3. 20. 20076342 . 56) 2009.10.29, 20098, 21 2 , 14, 84 .
-
/ 17
. 67 1 (
).
.
57),
, ,58)
.59)
.
.
,
.
.
,
. , ,
.60)
1.
57) , , , ?, 2011, 479-502 . Ch. Mllers, Methoden, in: W. Hoffmann-Riem/E. Schmidt-Amann/A. Vokuhle(Hrsg.), GVwR I, 2006. .
58) , (2011), 489. 59) , , (2011), 490.60) , . .
-
40 118
1)
(1)
.
,
( )
. ,
, ( ) (
) 61)
.
.
,
.
,
, (
)
.
,
.62)
.
.63)
61) , , , 2009, 187-193 . , , 2010 .
62) , , , 1999.11, 30 ; , , 8, 2003.12, 63 .
63) 2010.11.18. 2008167
-
/ 19
2)
(1)
.64)
,
. ,
. ( )() ( ) () .
.
,
,
. ()
,
.
(: ).
, .64) 2011.1.20. 201014954 .
-
40 120
( )
(),()
, ( )
. , . ,
, ,
. ,
. () (), 15() ,
, .
. ,
( )
.
3)
(1)
.
,
,
.
-
/ 21
(2)
?
, .
.
(3)
,
.65)
,
,
.
66)
.
(4)
.
, ,
,
.
67),
65) . , (), 2011.
66) , (), 625 ; , , , 2002. 2.; , , 38 2, 2009, 89 .
67) ,
-
40 122
68),
.
,
69)
.
.
.
40
.
,
,
.
.
,
. , (), 111, 116 . . ,
. 68) , , 2011, 121-122; , , 2011, 196. 69)
, . . 2009.6.18. 200810997 .
-
/ 23
,
.
.
2.
1) ?
(1)
70) .
.
,
.
,
.
27 .
(2)
,71) .72)
70) , , 2005, 208, 14 . 71) 1963.8.31. 63111 ( ).72) , , , (I), 2008,
561.
-
40 124
,
.(:
).
,
.
.73)
,
,
.
.
(3) ?
, .
, ,
,
.74)
73) , , , , ,
,
, , , .( 2001.2.9. 9817593 ).
74) , I, 259-260; , , 2011, 204-205.
-
/ 25
.75) .76)
,
.
.
,
.77)
.
( ),
,
.78)
2) ?
(1) 79)
.
75) , , 2009, 297. 76) , , , , 15 , 2001.12, 47; , , , 2011(, 2011. ).
77) .
78)
. 79) 1995.6.13. 9456883 .
-
40 126
.
.80)
?
(2)
,81) ,
.
(over-inclusion),
(under-inclusion)82)
.
3) ?
(1)
,
.
,
,
,
,
.
(2) ( )
,
80) , , 3, 1998, 168 ; , , V, 2000, 30 ; , , 16 1, 2002, 201 ; , , 5 2, 2004, 413-440; , , , , 2005( , 448 ).
81) , , 2009, 142( ). 82) , , 142.
-
/ 27
.
, ,
83) .
.
,
84)
.
,
.
3.
, ,
.85)
,86)
87)
.
,
83) (, , 2011), , .
84) .
85) , (), 2011, 232-241 . 86) /, 205; /, I, 428 .87) , (), 247; , I, 164.
-
40 128
.
,
. ,
.
,
.88)
.
1)
.
,
.
.89)
(Fiktion) ,
.
2)
.
90)
, .
91)
88) .
89) , , , 2, 1998.4. 143-158.
90) //, , , 2006. 11.
91)
-
/ 29
,
.
3)
.
.92)
,
.93)
. .
.
,
.
.
.
,
.94)
4) ,
.
,
,
.95)
.
.92) , (), 4, 1993, 185.93) , , 186.94) , .
95) , , , 2009 .
-
40 130
. (Abwgung) .
.
()
.
.
,
() ,
. ,
,
,
.
, ,
, ,
.
, , .
, .
.
-
/ 31
1.
/, , ( ), , 2010.
,
, 285, 34, 2006.
, , 6 1, 2003.
, ,
, , 2010.
, , ?, 2
, 2011.
, , , 2010, 527-548.
, , 2005., , 11, 2006, 50-90.
//, () (), 2008.
, ,
, 2010.10.
, , , ?,
2011.
, , 9 1, 2006.
, , 4, 2003, 247 .
, , 41, 1991, 149-200.
, ,
(2008. 3. 21. , ? , )
, , 9, 2009, 3-58
, , 11, 2006, 2-39
, ,
6, 1993.
2.
Alexy, R., Theorie der juristischen Argumentation, 2. 1991(//
, , 2007).
Brohm, W., Die Dogmatik des Verwaltungsrechts vor den Gegenwartsaufgaben der
-
40 132
Verwaltung, Verffentlichungen der Vereinigung der Deutschen
Staatsrechtslehrer (VVDStRL) 30, 1972.
Dworkin, R., Taking Rights Seriously, 1978( , , 2010).
Erbguth, W.(), Rechtstheorie und Rechtsdogmatik im Austausch, Berlin 1999
Funke, A.,/Ldemann, J., ffentliches Recht und Wissenschaftstheorie, Tbingen 2009
Hoffmann, H., Rechtsdogmatik, Rechtsphilosophie und Rechtstheorie, Recht und
Recht(FS fr G. Roellecke), 1997.
Kischel, U., Vorsicht, Rechtsvergleichung! Zeitschrift fr Vergleichende
Rechtswissenschaft(ZVglRWiss) 104, 2005, 10-30.
Koch, H.-J./Rmann, H., Juristische Begrndungslehre, 1982.
Meyer-Hesemann, W., Methodenwandel in der Verwaltungsrechtswissenschaft, 1981.
Mllers, Ch., Methoden, in: W. Hoffmann-Riem/E. Schmidt-Amann/A.
Vokuhle(Hrsg.), Grundlagen des Verwaltungsrechts, Band I, 2006.
Schmidt-Amann, E., Das allgemeine Verwaltungsrecht als Ordnungsidee, 1998.
Schmidt-De Caluwe R., Der Verwaltungsakt in der Lehre Otto Mayers, Tbingen 1999
Schrder, R., Verwaltungsrechtsdogmatik im Wandel, Tbingen 2006.
Senn, M./Fritschi, B.(), Rechtswissenschaft und Hermeneutik, Archiv fr Rechts und
Sozialphilosophie(ARSP) Beiheft 117, Stuttgart 2009.
Strner(), R., Die Bedeutung der Rechtsdogmatik fr die Rechtsentwickung, Tbingen
2009.
-
/ 33
W issenschaftliche Meinung und Rechtssprechung im V erw altungsrecht in B ezug auf neueste Entw icklung der Rechtsdogmatik
96)
KIM, TAE HO*
In diesem Beitrag geht es darum, wie sich rechtswissenschaftliche Meinung(unter
anderen die herrschende Meinung) und Rechtssprechung(besonders die stndige
Rechtssprechung) im Verwaltungsrecht wechelseitig miteinander funktionieren, um die
Rechtsdogmatik im Verwaltungsrecht zu entwickeln. Da die gesetzliche Regelung im
Verwaltungsrecht unterschiedliche Inhalte und Formen hat, ist es im Verwaltungsrecht
besonders bedeutsam, allgemeines Verwaltungsrecht als Rechtsdogmatik durch
Kooperation zwischen Rechtswissenschaft und Rechtspraxis zu grnden. Die Grndung
setzt voraus, dass Rechtswissenschaft und Rechtspraxis in der Anwendung der
Rechtsbegriffe, Rechtssystem und Methoden die gemeinsame Konsensus herausnehmen
knnen. Dieser Beitrag analysiert daher die bisherige Unstimmigkeit zwischen
Wissenschaft und Rechtspraxis und versucht Lsungsbeispiele in ausgewhlten Themen
im Verwaltungsrecht, darum es in neuesten hchstricherlichen Rechtssprechung geht: die
Dogmatik der Anzeige und Anzeigeannahme, sog. verbundene Ermessen,
Verwaltungsvorschrift als Rechtssatz und Verfgungskonzept als Statthaftigkeit.
Schlsselwrter: Rechtsdogmatik, Funktion der wissenschaftlichen Meinung und
Rechtssprechung, Wissenschaft und Rechtspraxis, Allgemeines
Verwaltungsrecht, Rechtsvergleichung als Methoden, Neueste
hchstrichterliche Rechtssprechung.
* Research Fellow, Supreme Court of Korea