Download - E-ders Örneği [1]
Mart, 2015
VERİTABANI I
Ünite 1. Temel KavramlarDers 1.1. Veritabanı Kavramları
Hazırlayan: Gülay EKREN
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüUzaktan Eğitim Anabilim Dalı
Ünite 1. Temel Kavramlar
Bu ders sonunda aşağıdaki hedeflere ulaşmak amaçlanmaktadır: Veritabanı kavramlarını
tanımak Veritabanının temel yapısını
anlamak
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Öğrenme Hedefleri
Ünite 1. Temel Kavramlar
Veritabanı, herhangi birbiriyle ilişkili ve düzenli bilgiler topluluğudur.Örneğin; Öğrenci Bilgi Sistemi Hastane Otomasyon Sistemi Müşteri Takip Sistemi Stok Kontrol Sistemi Kütüphane Otomasyon Sistemi Alışveriş Sitelerigibi sistemlerde veritabanları kullanılmaktadır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Giriş
Ünite 1. Temel Kavramlar
Veritabanı kavramı günümüzde hemen hemen tüm alanlarda kullanılmaktadır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Giriş
Ünite 1. Temel Kavramlar
Aşağıda bir kütüphaneye ait veritabanı modeli örneği verilmiştir.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Giriş
Ünite 1. Temel Kavramlar
Veritabanı oluşturma ve kullanım sürecinde çeşitli kavramlarla karşılaşılmaktadır. Bunlardan bazıları: Tablo Satır ve sütun Veri tipleri Anahtar
Birincil Anahtar (Primary key) Yabancı Anahtar (Foreign key) Tekil Anahtar (Unique key)
Null değer
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Veritabanı Kavramları
Ünite 1. Temel Kavramlar
Veritabanı içinde barındırmış olduğu verileri tablolar halinde tutmaktadır. Tablolar veritabanlarında verilerin depolandığı veritabanı elemanlarıdır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Tablo
Ünite 1. Temel Kavramlar
Yukarıdaki öğrenci tablosunda öğrencilerin kayıtları ogrencino, ogrenci_adi, ogrenci_soyad, ogrenci_tel alanlarında tutulmaktadır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Tablo
Ünite 1. Temel KavramlarDers 1.1. Veritabanı Kavramları
Değerlendirme Sorusu
Bu tabloda sence kaç tane alan ve kaç tane kayıt var?
Ünite 1. Temel Kavramlar
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Cevap
9 Ka
yıt
4 Kayıt
Yanda görüldüğü gibi tabloda 9 kayıt, 4 alan var.
Ünite 1. Temel Kavramlar
Bir veritabanı içinde birden fazla tablo bulunabilir.
Yukarıdaki örnek tablolar bir hastane sisteminin veritabanından alınmıştır. Bu tablolar genellikle birbiri ile ilişkili tablolardır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Tablo
Ünite 1. Temel Kavramlar
Örneğin yukarıdaki tablolar arasında ilişki olmazsa veritabanı üzerinde hangi doktorun hangi hastaları nasıl muayene ettiğine dair detaylara ulaşamayız.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Tablo
!!!!! Tablolar arasında nasıl ilişki kurulacağı konusu ilerleyen derslerde anlatılacaktır.
Ünite 1. Temel Kavramlar
Tabloları oluşturan temel kavramlardır. Bir tablo satır ve sütunlardan oluşmaktadır. Sütun, tablo içinde tutulan her bir veri türüne verilen isimdir. Bir tablo içinde birden fazla kullanılmaktadır.
Tablo içinde her sütun alanları gösterir. Yukarıdaki tabloda No, Ad, Soyad, Sınıf adı, Eğitmen adında 5 alanımız vardır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Satır ve sütun
Ünite 1. Temel KavramlarDers 1.1. Veritabanı Kavramları
Değerlendirme Sorusu
Yandaki belgeye girilecek veriler bir veritabanı içinde bir tabloda tutulmak isteniyor. Bu verileri bu tabloda tutmak için sence kaç sütun oluşturulması gerekir?
Ünite 1. Temel KavramlarDers 1.1. Veritabanı Kavramları
Cevap
Başlangıçta 7 sütun (TC kimlik, adı, soyadı, baba adı, anne adı, doğum tarihi, doğum yeri) yeterli gibi gözüküyor ancak 1 sütunda resim için gerekebilir. Bu nedenle toplam 8 sütuna ihtiyacımız var.
Ünite 1. Temel Kavramlar
Satır, tablo içinde sütuna ait veri grubudur.
Yukarıdaki tabloda birinci kişinin no, ad, soyad, sınıf adı, ve eğitmen bilgisinin tamamı satırı ifade etmektedir. Satır, çoğunlukla kayıt olarak ifade edilmektedir. Tablo içinde her satır bir kaydı temsil etmektedir.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Satır ve sütun
Ünite 1. Temel Kavramlar
Bir veritabanı oluşturulurken önce tablolar sonra tablolardaki alanların veri türlerinin ne olacağı tanımlanmak zorundadır.
Yukarıdaki tablo oluşturulmadan önce veri türleri tanımlanmış ve bu veri türlerine uygun veriler girilmiştir.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Veri Tipleri
Ünite 1. Temel Kavramlar
Yukarıda MS SQL Server programında müsteriler tablosunun her bir sütunu (musterino, tcno, isim, soyisim, yas, telefon, adres, kayittarihi) için farklı veri tipleri tanımlanmaktadır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Veri Tipleri
!!!!! İlerleyen konularda kullanılan veritabanına göre kullanılabilecek veri tipleri anlatılacaktır.
Ünite 1. Temel Kavramlar
Tablolardaki kayıtları birbirinden ayırt etmek için kullanılır.Ayırt etme işlemi sütunlar üzerinden yapılmaktadır.
Örneğin öğrenci bilgilerinin tutulduğu yukarıdaki tabloda öğrencileri birinden ayırmayı sağlayan ne öğrencinin adı, soyadı ne de sınıf kodu yada cinsiyetidir. Burada benzersiz olması gereken alan (birincil anahtar) öğrenci numarasıdır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Anahtar
Ünite 1. Temel Kavramlar
Tabloda tutulan kayıtların benzersiz yani aynı değeri iki kez içermeyecek olan sütunu birincil anahtar olarak belirlenir. Bir tabloda sadece bir sütun birincil anahtar (PK) olarak tanımlanır.
Yukarıdaki tabloda no sütunu birincil anahtardır. 4 nolu kayda ulaşmak istediğimizde no sütunu birincil anahtar olduğu için 4 nolu tek kayıt vardır ve yanlışlıkla diğer kayıtlara ulaşılması söz konusu değildir.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Birincil Anahtar (Primary Key)
Ünite 1. Temel KavramlarDers 1.1. Veritabanı Kavramları
Değerlendirme Sorusu
Aşağıdaki tabloda tanımlanmış alanlar görülmektedir. Bu tablodaki alanları birbirinden ayırmak gerekirse hangi alan birincil anahtar olarak tanımlanmalıdır?
Ünite 1. Temel KavramlarDers 1.1. Veritabanı Kavramları
Cevap
Tabloda personel_no birincil anahtar olarak tanımlanmalıdır. Çünkü kayıtları birbirinden ayırmak için en uygun alandır. Aynı ada, soyada, konuma, maasa, dereceye sahip kişiler olabilir ancak aynı personel numarası bir diğerine verilmezse personel_no birincil anahtar olur.
Ünite 1. Temel Kavramlar
Bu anahtar türü tablolar arasında ilişki kurulacağı zaman kullanılır. Bir tabloda bir veya birden fazla sütun yabancı anahtar (FK) olarak tanımlanabilir.
Yukarıdaki tablolar arasında ilişki kurmak için Reyonlar tablosundaki grup_no sütunu PK olarak, Ürünler tablosundaki grup_no sütunu FK olarak tanımlanmıştır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Yabancı Anahtar (Foreign Key)
Ünite 1. Temel Kavramlar
Yabancı anahtar bir tabloya girilebilecek değerleri sınırlandırmak için de kullanılır.
Yukarıdaki Hastalar tablosunda tanımlanmamış bir hastanın muayene olması bu yöntemle engellenebilir.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Yabancı Anahtar (Foreign Key)
Ünite 1. Temel Kavramlar
Tekil anahtar olarak tanımlanan sütunlara girilen değerler birincil anahtar da olduğu gibi benzersizdir.
Yukarıdaki tabloda ogrenci_no birincil anahtar olarak tanımlanır. Tabloya öğrencilerin TC kimlik numaralarını yazabileceğimiz bir alan daha açalım. Bu durumda bu alanı tekil anahtar olarak tanımlarız. Çünkü bu alana girilen değerlerin de benzersiz olması gerekir. Bu kontrolü ancak tekil anahtar yapabilir.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Tekil Anahtar (Unique Key)
Ünite 1. Temel Kavramlar
Tablo içinde bir sütuna hiçbir değer girilmediği durumda oluşur. Birincil anahtar ve tekil anahtar olarak tanımlanan bir alan boş geçilemez yani NULL değer içeremez.
Yukarıdaki tabloda 5. kayıtta No alanı NULL değer içermektedir. Bu tabloda No alanı birincil anahtar olarak tanımlanmamıştır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Null Değer
Ünite 1. Temel Kavramlar
Veritabanı sistemleri günümüzdeki yazılım projelerin tamamında kullanılmaktadır. Veritabanları içerisinde barındıracağı verilere göre gruplandırılarak tablolar ve sütunlara bölünür. Oluşturulacak sütunlara özgü veri tipleri tanımlanır. Daha sonra bu tablolara satır satır veriler girilerek kayıtlar oluşturulur. Kayıtların birbirine karışmaması için birincil anahtar, benzersiz olması için birincil anahtarın yanı sıra tekil anahtar, tablolar arasında ilişki kurmak için yabancı anahtar kullanılır.
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
ÖZET