Download - Esra Ki̇tap Son Hali̇
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
1/201
HALKLA LKLER
Mitler ve Gerekler
ESRA KELOLU-LER
Gazi niversitesi letiim ak!ltesi
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
2/201
Esra Kelolu-ler
Halkla likiler
Mitler ve Gerekler
ISBN: 978-975-483-748-3
Birinci Bask, e!!u" #$$7
%! &aklar sakl'r
(a"i )ni*ersi+esi le+ii! ak%l+esi
Krknc l Ki+a.l No:4
Ka.ak asar!: /u&'an 0"un
Bask: (a"i )ni*ersi+esi le+ii! ak%l+esi Bas!e*i
II
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
3/201
Elinizde tuttuunuz kitap, uzun ve yorucu bir tez
almasndan oluturulmutur. atkda bulunanlara teekk!r
etmek isterim. "ata #ro$. %r. r$an Erdoan olmak !zere &yt!l
'amer ve (ebnem %izdar, almann $arkl aamalarnda
yardmc oldular. Eim udret ler)e, aileme ok ey
borluyum.
itab, beni b!y!ten *at ve +etta elolu)na ita$
ediyorum.
Esra elolu-ler
&nkara, //0
III
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
4/201
I1
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
5/201
"#$EKLER
B2) I: (/6666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666663
S/0N666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666 4
/I/ S/0/I666666666666666666666666666666666666666666666668
2NE666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666 4
B2) II: K KE/ N;EEEE/6666666666 #3
NI, / 1E K0/ B
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
6/201
B2) 1: /ISE (EII 1E =IK/66666683
K KE/ 2N;ES
K KE/66666666666666666666666666666666666666666666666666683
K KE/N =IKII:
K BN(I=/666666666666666666666666666666666666666666666666688
roDes@onel si@asal Daali@e+ olarak Aeli!esi6666666666666689
irke+ iin roDes@onel aali@e+ olarak (eli!esi66666669
/N; )FIIN BI 1E
K =IK/6666666666666666666666666666666666666666666666666694
B/N; >)N S1I SN0 1E
B))K K/F /SI666666666666666666666666666666666666666666666666$3
9#9- 949 /SI: =2K)EN FE/E666666666666666666
95$G>EN ()N))FE K KE/6666666666?
B2) 1I: K KE/ E)S/NN EES666666666666666665?
B2) 1II: SN0=/666666666666666666666666666666666666666666666666666?3
KNK=666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666683
1I
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
7/201
%#S%&
Esra Kelolu-ler, Hu ki+aH &alkla ilikilerin ne ol'uu@la
ilAili akla!alar, Hu akla!alarla ilAili ara+r!alar,
kura!lar *e &alkla ilikilerin +ari&sel Aelii!i srasn'aki
'eii!leri *e &alkla ilikiler ei+i!in'eki @neli!in 'oas
konularn incele!ek iin +asarla'6 a"ar, konusunu @%ksek
lisans +e"in'en al' Hu ki+aHn'a, +e"in'e kullan' HilAileri
*e *ar olan @eni HilAileri @eni'en anali" e'erek +e"'en a@r
"A%n Hir @a.+ or+a@a ko@'u6 Bu a!ala +an!, +ari&, kura! *e
ei+i!le ilAili HirHirine Hal +e!el kura!sal *arsa@!lar sun'u
*e +ar++6 alkla ilikilerin ne ol'uu &akkn'aki +an!lar
+ari&sel .ers.ek+iD iin'e ele al. ir'ele'i6 an!lar k+klarkura!sal ere*elere o+ur+arak +an! okluunun asln'a a@n
kura!sal @a.'an *e &alkla ilikiler Daali@e+lerin'en &areke+
e'erek @a.lan !erula+rc akla!alar ol'uunu Helirle'i6
alkla ilikilerin ei+i!i@le ilAili sorunu, &alkla ilikiler
ei+i!inin A%n%!%"'eki eAe!en @neli!inin ne ol'uunu
en'%s+ri@el @nlen'ir!e ara@lar ile Hirlik+e incele'i6 B%+%n
Hunlar @a.arken, a!a &alkla ilikiler ei+i!i +ar+!alarn
+o.lu!sal %re+i! ilikileri@le Hala@arak, sorunun sa'ece
aka'e!ik Hir sorun ol!a'n Daka+ aka'e!ik '%n@a ile i'%n@as arasn'aki A% *e kar ilikileri *e '%n@a Ar%leri@le
Han+l Hir sorun ol'uu *arsa@!n ir'ele!ek+i6 Bu
Hala!'a, !erika, *ru.a *e %rki@eG'eki &alkla ilikiler
ei+i!inin sos@al Hili!ler *e !eslek 'erslerin'en oluan kar!a
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
8/201
Hir karak+ere sa&i. ol'uunu Hul'u6 En'%s+ri@el Hasklar *e
ka.i+alis+ %re+i! ilikilerinin karak+eri ne'eni@le, ei+i!'e
@neli!in !esleki 'erslerin ar+!as *e a"alan sos@al Hili!ler
'erslerinin ieriinin eAe!en %re+i! +ar"nn i'eoloCisini
'es+ekle!esi @n%n'e ol'uunu sa.+a'6
Sonu olarak, Hu ki+a.+a &alkla ilikiler +an!, ile* *eei+i!inin karak+eri *e Hu karak+erle ilAili Ar%lerin !a+er@al
%re+i! ilikileri@le Han+l ol'uu *arsa@! @an+lan': &alkla
ilikilerin +an!, +ari&i *e ei+i!inin nasl ol'uu *e nasl
ol!as Aerek+ii %"erin'eki Ar%ler Hu Han eAe!en *e
al+erna+iD "elliklerini @ans+r6
rDan Er'oan
nkara, a"iran #$$7
#
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
9/201
'%LM (
GR
Bu Hl%!'e ki+a.+a ne @a.laca aklanarak ki+aHn
%"erin'e 'ur'uu konu Helirlen'i6 Bu Helirle!e, ara+r!alara*e +an!lara 'a@anan +ar+!alar'an &areke+ e'erek ina e'ilen
kura!sal Aerekeler *e aka'e!ik Aereksini!ler %"erin'e
'urularak @a.l'6 B@lece sa'ece konu Helirlen!e'i, a@n
"a!an'a &e! ki+aHn a!a *e ne!i olu+urul'u &e! 'e Hu
a!a *e ne!in ere*esinin &alkla ilikiler'eki aka'e!ik
Airii!ler'e eAe!en olan irke+ karlarn Aerekle+ir!e
+e!eline 'a@anan @akla! *e incele!eler'en Darkl ol!as
Aerek+ii *urAulan'6
ncelenecek konu Helir+il'ik+en sonra, konu@la ilAili *arolan HilAi ele aln' *e ki+aHn @akla! +ar" Ha"n'a
ir'elenerek 'eerlen'iril'i6 B@lece &e! ki+a.la ilAili
Aerekelerin +u+arll *e Aeerlilii A"'en Aeiril'i &e! 'e
@n+e! *e anali"le ilAili Da@'al HilAiler el'e e'il'i6 @n
"a!an'a HulAularn 'eerlen'iril!esine @ar'! e'ecek +e!el
&a"rlan'6
)%nc% olarak ki+aHn Airi+en i+iHaren olu+urulan kura!sal
@a.s Aerekeli Hir ere*e iine o+ur+ul'u6 Ki+a. kura!sal Hir
@a.@a sa&i. ol'uu *e anali"'e Aeni kura!sal +ar+!asunul'uu iin +ekrar'an kan!a a!ac@la ok a@rn+l Hir
kura!sal +ar+!a @a.l!a'6
3
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
10/201
>r'%nc% olarak Airii "e+le@en ksa Aerekeler *erilerek
ara+r!a sorular olu+urul'u6 Bu 'r+ +e!el aa!a'an Aeerek
ki+aHn incele@ecei sorun HelirAin Hir Hii!'e or+a@a kon'u6
S/0N
alkla ilikiler #$6 @%"@ln Hir Deno!eni olarak
Hilin!ek+e'ir6 Bu alan 9$$G%n Halarna ka'ar .roDes@onel *e
en'%s+ri@el Hir u@Aula!a alan olarak Ar%l!e!i+ir6 alkla
ilikiler #$$$ @lna, !erika 'n'a 'a rekla! *e !e'@a
en'%s+rileri@le i ie Daali@e++e Hulunan 'e* Hir en'%s+ri@el
@a.nn, Sc&iller, EJen, Kellner *e Hen"erlerinin 'e@i!i@le
Hilin en'%s+risinin .arasL olarak Air!i+ir6 %rki@e, "ellikle
98$G ler'en Heri k%reselle!e s%recinin &"lan'rl!as@la
Hirlik+e &"la '%n@a@a @a@lan &alkla ilikiler rA%+len!esi *eDaali@e+lerinin 'n'a kal!a!+r6 alkla ilikiler kuru!lar'a
*e "el irke+ler'e ar+k sa'ece ara sra konuulan Hir konu
ol!ann +esin'e Hir @er al!a@a Hala!+r6 /ekla! aCanslar
iin'e *e@a Ha!s" &alkla ilikiler irke+leri kurul!a@a
Halan!+r6 Ka!u kuru!lar *e "el irke+ler ken'i H%n@eleri
iin'e &alkla ilikiler Hl%!leri kur!a@a M'a&a nce'en
kurul!usa, Aeli+ir!e@e *e 'a&a ak+iD Daali@e+ olanaklar
*er!e@e Hala!+r6 %! '%n@a'a ol'uu AiHi %rki@eG'e 'e
&alkla ilikiler Daali@e+leri ile+ii! aralarn kullanarak A%nl%k
@aa! .ra+iklerini .lanlan! karlar 'orul+usun'a '%"enle!e
!ekani"!alarna @eni Hir ekle!e'ir6
Ka.i+alis+ en'%s+ri@el sis+e!in @ara++ Hir !eslek alan
olarak HalanAcn'an Hu @ana @aanan Aeli!eler srasn'a
4
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
11/201
&alkla ilikiler +an!, ile*, ai+lik, ki!lik, e+ik, ei+i! *e sos@al
soru!luluk AiHi ei+li sorunlarla @%"@%"e Ael!i+ir6 Bu
sorunlarn ne!li Hir ks! "%!len!e@erek @llar Ho@u 'a&a
kar!ak Hir &al al!+r6 Sorunlarn Ha"lar &e! en'%s+ri &e!
'e aka'e!ik Daali@e+ler'e @a@An Hir ekil'e ilenirken,
'ierleri ne!li ol!alarna ra!en @a A%n'e! ' Hrakl!
@a 'a !arCinal olarak ele aln!+r6 2rnein, &alkla ilikilerle
ilAili @a.lan +e"ler Aenellikle Dir!a sorunlarn'an &areke+le
@a.lan, kura!s" *e aka'e!ik olarak Aerekesi" sorular olan,
@ne+i!sel He+i!le@ici ara+r!alar'r6 ne+i!sel ara+r!alar
elHe++e Aerekli'ir Daka+ Hili!in *e e.is+e!oloCinin Dir!a
karlar 'orul+usun'a @eni'en Hii!len'iril!esi *e
!e+o'oloCinin i!aC @a.lan'r!a@la .a"ar a!alarn
Aerekle+ir!e Daali@e+lerinin nasl ol!as Aerek+ii %"erin'e
neri-ree+eler sun!a iine koul!as, Hili!in Hil!e *e
akla!aL a!acn en a"n'an sa.+r!ak *e k+%@e
kullan!ak+r6 >ola@s@la, Hili!sel incele!e alan *e@a konusu
olarak &alkla ilikilerin ele aln!as, Dir!a sorunlarn "!ek,
&alkla ilikiler Hl%!leri, irke+leri *e u"!anlarnn kullan!as
iin e+kili *e@a Haarl &alkla ilikiler nerileri %re+!ek
ere*esi iin'e kal'n'a, Hili!sel *e aka'e!ik e+ik
@oksunluu konusu or+a@a kar, %nk% Hili!in *e aka'e!ik
Airii!in a!ac "el karlara, "ellikle "nel karlar iin
+o.lu!u @nlen'ir!e Airii!lerine @ar'! e+!ek 'eil'ir6 a!
aksine, +o.lu!sal Da@'a'an &areke+ e'erek &alkla ilikilerin'oasn soru+ur!ak+r6 Bu ne'enlerle, Hu @a.+, eitimciler,
alkla ilikilerin 1erek bir meslee d2n!mesi iin lider rol
oynamaldr. Meslek incelenerek, meslekle il1ili aratrmalar
yaplmal ve sekt2rde alan pro$esyonellerin kullanmalar iin
5
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
12/201
yeni $ikirlerle ve bil1ilerle beslenmelidir. "u da alkla ilikiler
$ak!ltesinin doal rol!d!rL 'i@e "e+leneHilecek Hir Ar%%
Heni!se!ek+e *e '%r%s+, a&lakl *e insancl Hul!a!ak+a'r6 En
a"n'an, %nk%:
Ma Bili!in *e ei+i!in Hirincil a!ac Hu 'eil'ir6
MH !erikaG'a on Hinlerce ara+r!a @llar'r "a+en Hu *eHen"eri a!alarla @a.l!ak+a'r6 Bu ara+r!alarn
Hili!sellii *e e+ii 'ai!a ci''i sorAula!a konusu
ol!u+ur6
Mc n+e!i Helli a!alar iin araL olarak kullanan Hu +%r
ara+r!alarn aka'e!ik 'eerleri %.&eli'ir *e ou
ke" +o.lu! %"erin'en Da@'a sala@an A%l% kar
e*relerinin a!alarn Aerekle+ir!e eksenin'e
Hii!len'iril!i+ir6
alkla ilikilerle ilAili ka@naklar, @a.lan &alkla ilikiler+e"lerini *e &alkla ilikiler'eki @a.+lar incele'ik+en sonra,
@ukar'aki +e!el Aerekeler'en &areke+le, Hu ki+a. aka'e!ik
ne!i H%@%k l%'e i&!al e'il!i *e@a &en%" anlal!a@a
Halanan HirHirine Hal % sorunlu konu@u incele!e@i
e.is+e!oloCik Hir Aereklilik olarak Ar!%+%r6 Bu HalanA
e.is+e!oloCik *e !e+o'oloCik Ha"lar'a "orunlu ilk a'!'r6 En
a"n'an, Hili!sel karak+er +a@an aka'e!ik incele!eler Hu
ki+a.+aki +%r'en @a.lar %"erin'e anla!l akla@c inalarla
Aelecek+ir6 Ki+a.+a Hu % sorunlu konu u ekil'e Helirlen'i:M alkla ilikilerin ne ol'uu@la ilAili +an! sorunu6
M# Bu sorunun +ari&sel Aelii! s%reci iin'e kura!la olan
Halan+ sorunu6
?
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
13/201
M3 En'%s+ri@el .ra+ikler *e a!alar ile Hirlik+e Aelien
&alkla ilikiler ei+i!inin 'oas sorunu6
ElHe++e konu@la ilAili @eAane sorunlar Hunlar 'eil'ir6
Bunlarn @ansra, rnein &alkla ilikiler en'%s+risinin +ari&sel
k, Aeli!esi, rA%+len!esi *e i @a. Hii!leri, +o.lu!sal
sonular AiHi sorunlar ci''i olarak %"erin'e 'urul!as Aerekenkonular'r6 alkla ilikilerle ilAili &er konunun salkl olarak
incelen!esi iin, +an!la, ile*le, ei+i!le *e kura!la ilAili
Halarn, en'%s+ri@el karlarn 'ar ere*esi 'n'a ele aln.
ir'elen!esi Aerek!ek+e'ir6
Bu @a.+, &alkla ilikiler'e i&!al e'ilen *e@a kas+l olarak
Hir kenara i+ilen kura! *e +ari&selliiL aka'e!ik ara+r!a@a
Aeri Ae+ir!e@i a!ala@arak ci''i Hir eksiklii +a!a!la!a'a ilk
a'! a+arken, a@n "a!an'a ilk ke" Hir ki+a.+a +an!, kura!,
ei+i! *e en'%s+ri@el @a. arasn'a Ha kurarak, &alkla ilikileriAeni sos@al @a. iine @erle+ir!ek+e'ir6
Ki+aHn ilk iki ara+r!a sorunsal &alkla ilikiler alann'a,
aka'e!is@enler +araDn'an or+ak olarak kaHul e'ilen Hir +an!
ol!a' AiHi, +an! karAaas ol'uu '%%ncesi %"erine ina
e'il!i+ir6 alkla ilikiler alann'a, aka'e!is@enlerin u"laarak
kaHul e++ikleri Hir +an!n ol!a!as sonucu, 'oal olarak Helli
kura!sal ere*elere *e i'eoloCik @akla!lara Are Darkl
e+kinliklere Hal olarak Aelen Darkl +an!la!alar
@a.l!ak+a'r6 Bu +an!la!alar, &alkla ilikilerin son @%"@l'a
"el irke+ *e ka!u @ne+i!i alanlarn'a Ai'erek ne!
ka"an!as@la Hirlik+e, Daali@e+ler'en Aeerek @a.lan
He+i!le!eler karak+erini +a!ak+a'r6 Bu Hala!'a al!ann
a!ac, &alkla ilikileri +ari&sel "a!an *e @er Hala! iin'e ele
7
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
14/201
alarak incele!ek, ai+ ol'uklar kura!sal ere*elere o+ur+!ak
*e ile*sel *e kura!sal @a.lar'an &areke+le Darkllklarn
kanl!a" ol'uunu ne'enleri ile akla!ak+r6 B@lece &alkla
ilikiler'e +an! konusu %"erine kura!sal *e ele+irel Hir a'an
eil!ek a!alan!ak+a'r6
alkla ilikiler'e +an!, +ari& *e kura! ile ilAili sorunsal'aulal!ak is+enen +e!el a!a, &alkla ilikilerin ne ol'uu
&akkn'aki He+i!le!eleri +ari&sel olarak ele al. ir'ele@erek, ai+
ol'uklar kura!sal ere*elere o+ur+!ak *e +an!
Darkllklarnn kanl!a" ol'uunu ne'enleri@le akla@.
&alkla ilikilerin ki!lii *e ai+liine aklk Ae+ir!ek+ir6
alkla ilikiler ei+i!i@le ilAili sorunsal ise, &alkla ilikiler
ei+i!inin A%n%!%"'eki eAe!en @neli!inin ne ol'uu *e Hu
Hala!'a @nlen'ir!e ara@lar ile Hirlik+e incelen'i6 B%+%n
Hunlar @a.arken a!a, &alkla ilikiler ei+i!i +ar+!alarn+o.lu!sal %re+i! ilikileri@le Hala!ak, sorunun sa'ece
aka'e!ik Hir sorun ol!a'n, aka'e!ik '%n@a ile i '%n@as
arasn'aki kar *e '%n@a Ar%leri@le Halan+l Hir sorun
ol'uunu akla!ak, Hu Ha'an &areke+le, ei+i! .oli+ikalar *e
Hu .oli+ikalar'aki eAe!enlik ilikilerine *e Hu eAe!enliin
i'eoloCisine ulal'n or+a@a kar+!ak ol!u+ur6
/I/ S/0/I
=al!ann snrlarnn i"il'ii ele alnan konularn
ka.sa!na nelerin Airi. nelerin Air!e'iini Helirle@en ara+r!a
sorular % Aru. iin'e Helirlen'i6
8
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
15/201
)* Halkla ilikilerin ne +l,.nn /alkla ilikilerin
tari/sel 0elimesine 1a.l2 +larak ekillenmesi
Ki+aHn kura!sal Aerekesine Are, +an! en Aeni
anla!@la &er &anAi Hir Deno!enin 'oasn akla@an
He+i!le!e'ir6 alkla ilikilerin ne ol'uunun ere*esini i"en
+an! konusu, kar a!al Hir rA%+l% Daali@e+in +ari&i@leHirlik+e oluan, 'eii!i@le 'eien *e ei+len!esi@le
ei+lenen Hir karak+ere sa&i.+ir6 Bu ne'enle +an! konusu,
+an! okluu *e@a +an! karAaas i''ialarnn +esin'e,
+ari&sel, ilikisel *e rA%+l% A% *e kar ilikileri Hala! iin'e
ele alnrsa, ok 'a&a 'oru Hir ekil'e anlalaHilir63 alkla
ilikileri ele alan ara+r!aclarn ne!li Hir ks! Hir ok
+an!la!a'an &areke+ e'erek @a @eni Hir +an! Ae+ir!e
aHasna Air!i @a 'a karAaa ol'uunu ne s%r!%+%r6 Bu +%r
@akla!lar, sa'ece Ar%nen ile*'en @ola karak ne ol'uunu
akla@an He+i!le!eler se*i@esin'e kal! *e anla!l Hir
sen+e"e ulaa!a!+r6 @n "a!an'a, ou +an! +ari&sel
Hala!'an @oksun @a.l' iin 'eerlen'ir!e &a+alar
@a.l!ak+a'r6 Bu al!ann kura!sal *arsa@!na Are, +an!
okluu *e Meer *arsa +an! karAaas, &alkla ilikilerin
+ari&sel Aelii!in'e Helli @er *e "a!an'a ken'ini %re+!esinin
Hir Donksi@onu'ur6 Bir rA%+l% @a. ken'ini nasl %re+i@orsa,
'oru +an!la!a 'a Hu %re+i! eklin'en Aeerek @a.laHilir6
>ola@s@la %"erin'e 'urul!as Aereken ilk soru &alkla ilikiler
+an!larnn, &alkla ilikilerin Aeli!e +ari&i iin'e naslHirHirini 'es+ekle@en Hir ekil'e nicel okluk *e ni+el
'eerlen'ir!elerle Darklla+'r6 Bu HirHirini 'es+ekle@ici Hir
3 ari&sel Aeli!e ka*ra! Helli "a!an *e Helli @er'eki Helli koullar anla!na kullanl'6
9
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
16/201
Darklla!a'r6 =%nk% Darkl Ar%nen *e@a Darkl isi!len'irilen
Daka+ a@n DelseDe@e 'a@anan Hu +an!lar &alkla ilikilerin
Daali@e+lerinin !ekaniine Haklarak %re+ilenler ou ke"
Aerei 'eil, Aerekler &akkn'a i!aClar @ara+!a@a @nelik
Hasi+ *eO*e@a sa&+e He+i!le!eler'ir6 Bu ne'enle, &alkla ilikiler
+an!larnn aralarn'a As+er'ii Darkllklar *e Hu Darkllklarn
anla! ancak +ari&sel Aeli!e Hala! iin'e @a.lan Hir
incele!e *e 'eerlen'ir!e@le 'oru Hir ekil'e aklanaHilir6
Bu ksa Aereke'en *e Airi+e sunulan a@rn+l +ar+!a'an
&alkla ilikiler +an!larnn &alkla ilikilerin +ari&sel Aelii!i
iin'e nasl Aeli+iiL sorusu k+6 Bu soru al+n'a +ari&sel
Hala!'a &alkla ilikiler +an!larnn &anAi kri+erlere Are
+an!lan', +an!lar arasn'aki Han ne ol'uu, Darkllklar
*e Hen"erlikleri al+-sorularna ce*a. aran' *e +an!larn
ile*lerinin ne ol'uu sorusu +ar+l'6
3* 4an2mlar2n 1elli kramsal 5a62lara 1a.l2 +lmas2
Bu ki+aHn kura!sal @akla!na Are, A%n%!%"e ka'ar
@a.lan ara+r!alar'a, &alkla ilikiler'e +an! okluu *e
kar!aas sonular kar+lrken, +an!larla kura!lar arasn'a
@a Ha kurul!a!+r @a 'a @anl Ha kurul!u+ur6 alkla
ilikilerin ne ol'uunu Hili!sel olarak akla!ak iin +an!larn
kura!sal ere*eler iine @erle+iril!esi Aerekir6 =%nk%
+an!lar, +an!la@ann ni@e+in'en Ha!s" olarak, k+klar
+ari&sel 'ne!lerin kura!sal inalarnn H%+%nleik .aralar'r6
alkla ilikiler'e Ar%len +an! okluu e.is+e!oloCik olarak
anla!l Hir Darkll anla+!a"6 =%nk% &alkla ilikiler +an!lar
sonun'a i'ealis+ *e +ari&sel !a+er@alis+ e.is+e!oloCinin iki ana
kura!sal ere*esin'en Hiri iine '%ecek+ir6 >ola@s@la &er
$
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
17/201
+an! Hir DelseDi, e.is+e!oloCik *e kura!sal @a.@a ai++ir6 an!
okluu kura! okluunu 'eil, +an!larn, +ari&sel Aelii!i
iin'e ei+lenen A%nl%k Daali@e+lere 'a@anarak @a.l!asn'an
ka@naklanan okluu iDa'e e'er6 an!lar'aki asl Darkll
@ara+an o +an!larn ai+ ol'uu kura!lar'aki Darkllklar'r6
alkla ilikilerle ilAili aka'e!ik incele!eler'e kura!sal Ha
i&!al e'il!i+ir6 Bu i&!al 'e aka'e!ik Ha"'a ne!li Hir Holuk
or+a@a kar+!+r6 Bu Holuk, +an!larla kura!larn Hann
'oasnn ne ol'uuL sorusunun incelen!esi Aereini
Ae+ir!i+ir6 =al!a, ikinci sorunsal olarak Hu soru@u ele al'6
B@lece, &alkla ilikiler +an!lar, &alkla ilikilerin +ari&sel
Aelii!i iin'e &anAi kura!sal @a. iine '%!ek+e'irPL sorusu
ikinci ara+r!a sorusu olarak or+a@a k+6 Bu soru@a Hal
olarak +ari&sel Aelii! iin'e +an!larn &anAi kura!sal @a.@a
ai+ ol'uu *e Hu kura!sal @a.larn o "a!an *e @er'eki
ile*lerinin ne ol'uu sorularna ce*a. aran'6 Bu Helirle!e
+an!lar'aki Darkllklarn asln'a ne ka'ar a" ol'uu
*arsa@!n sna' *e a@n kura!sal ere*e iin'e @er alan
+an!larn Darkllklarn *e Hen"erliklerini ir'ele'i6
7* niversiteler,eki /alkla ilikiler e.itiminin ,+.as2
alkla ilikilerin +an!@la QneQ ol'uunun He+i!le!esi
@a.lr *e Hu He+i!le!e@e &alkla ilikilerin 'oas &akkn'a
+e!el Hir ere*e i"ilir6 alkla ilikilerin 'eerlen'iril!esi Hu
ere*e@e 'a@anarak @a.lr6 Bu +an!la!a@la *e +an!la!ann
'a@an' kura!sal @a.@a Hal olarak &alkla ilikiler
ei+i!inin nasl ol!as Aerek+ii 'e or+a@a kar6 alkla
ilikiler'e aka'e!ik kura!sal @an asln'a ;&o!sk@Gnin
Helir++ii AiHi M997 i'eoloCik @an'r *e kuru!sal @a.@la
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
18/201
akr6 >ier Hir 'e@i!le, &alkla ilikilerin 'oasnn ne ol'uu
&akkn'aki '%%nce +ar" &alkla ilikilerin ei+i!inin Haskn
olan @a.sn'a 'a kanl!a" olarak @ans+l!a@a allacak *e
@ans+lacak+r6 >ola@s@la +an!, +ari& *e kura! Ha@la oluan
Hilin, ei+i! .oli+ikalar *e u@Aula!alarn'a 'a ken'ini
As+erecek+ir6 Bu Hilin &alkla ilikiler ei+i!in'e a!acn ne
ol'uuna *e Hu a!aca u@Aun 'erslerin *e ieriklerin
Helirlen!esin'e nc%l%k e'ecek+ir6 Ei+i!in 'oasn'a +an!,
kura! *e onlarn Hal ol'uu i'eoloCik @a.@a sk sk@a
Hal'r6 B%+%n Hunlar'an Ha!s" olarak sos@al Hili!ler
ei+i!in'e s%reAelen Hir ei+i! anla@ *ar'r6 lAili
incele!eler Hu anla@n &er "a!an *e &er @er'e &alkla ilikiler
+an!@la Aelen Hilin @a.sna u@Aun '%!e'iini
As+er!ek+e'ir6 Bu 'a 'oal olarak &alkla ilikiler ei+i!in'e
Darkl Ar% *e u@Aula!alarn k!asna ne'en ol!u+ur6 Bu
Darkllklar iki ana Aru. al+n'a +o.la!ak !%!k%n'%r6 alkla
ilikilerin en'%s+ri@el .ra+iini re+!e@e @nelik 'ersler Hir
@neli!i *e liHeralOele+irel +e!el sos@al Hili! 'ersleri 'ier
@neli!i olu+urur6 Bu Hala!'a ki+aHn ana *arsa@!na Are,
&alkla ilikiler ei+i!in'e A%n%!%"'e liHeral sos@al Hili!ler
Aeleneini *e !eslee @nelik 'ersleri Hirlik+e ieren kar!a Hir
sis+e! eAe!en'ir6 Bu kar!a sis+e!'e &alkla ilikiler ei+i!in'e
liHeral Aelenein !i @oksa !esleki @neli!in !i eAe!en
ol'uu o +o.lu!un +ari&sel Aelii!ine Hal olarak ekillenir6
Bu kura!sal Aereke@e Hal olarak ncelikli olarak Hilin!esiAereken Hirka soru or+a@a k!ak+a'r: (%n%!%"'e &alkla
ilikiler ei+i!in'e Haskn olan !%Dre'a+ @a.snn 'oas
ne'irP Bu 'oa +ek'%"e Hir @a.@a ! @oksa anla!l
Darkllklarn ol'uu Hir @a.@a ! iare+ e+!ek+e'irP Bu @a.
#
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
19/201
&alkla ilikiler'e ei+i! .oli+ikas Hak!n'an neler i!a
e+!ek+e'irP Bu son sorular ki+aHn %%nc% sorunsal olan
ei+i!le ilAili incele!e sorular'r6 Ei+i! konusu sa'ece
okullarn iin'e ka.al kalan Hir sorun 'eil'ir6 ksine "ellikle
&alkla ilikiler'e "el sek+r%n kur'uu *e@a "el sek+r%n
ka+l' 'ernekler &alkla ilikiler ei+i!inin nasl ol!as
Aerek+ii %"erin'e neriler'e Hulunur6 Bu neriler Donlarla
'es+eklenen .ara Ae+irenL Daali@e+leri *e akre'i+as@onL AiHi
!ekani"!alar Heni!se@en ei+i!ciler @olu@la ei+i!
sis+e!in'e 'eiiklikler @a.l!as @n%n'e 'enen @olu
A%len'irir6 Bu Hala!'a, rnein, "el sek+r%n %ni*ersi+e@i
Helli @n'e Hii!len'irilen ara+r!a *e Aeli+ir!e
Daali@e+leri@le 'es+ekle!esi ci''i e+kiler *e 'eiikliklerin
!e@'ana Ael!esini kanl!a" kl!+r6 Bu Hala!, a@n
"a!an'a, aka'e!ik !%Dre'a+n Hii!len!esinin al+n'a @a+an
kar @a.larnn karak+erinin ara+rl!asn *e Hu kar
@a.larnn &alkla ilikiler ei+i!i &akkn'a neleri ne'en
'%%n'%%n%n Hilin!esini Aerek+irir6 Ki+a. Hu Hala!'a n'e
Aelen &alkla ilikiler ce!i@e+lerinin *e Hen"eri kurulularn
&alkla ilikiler ei+i!ine @akla!larnn 'oasn, @eri
Ael'iin'e ir'ele'i6 Bu ir'ele!e@e &alkla ilikilerle ilAili
ce!i@e+lerin *e kurulularn &alkla ilikiler ei+i!i &akkn'aki
Ar%leri ne'irPL sorusun'an @ola klarak Halan'6 B@lece,
&alkla ilikiler ei+i!in'e '%"enlen!i !%Dre'a+n ar'n'a
@a+an Aerekeler *e Hu Aerekelerin Hal ol'uu Aenel [email protected] Hakl'6 Bu @a.@la &alkla ilikiler ei+i!in
'%"enlen!esin'e Da@'ann nasl *e ne@e Are Hii!len'iril'ii
aklan'6 a@'a Aenel +o.lu! iin nasl Hii!len'iril!i+irP
2renci@e Da@'a nasl *e ne'en Aeerek +an!lan!+rP Bu
3
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
20/201
+an!la!ann ar'n'a @a+an kura!sal @a. *e Hu @a.nn k.
Ael'ii %re+i! ilikilerinin karak+eri ne'irP B@lece, kura!sal
@a. ile +an!, kura! *e ei+i!in r+%+%% *arsa@!n'an
&areke+ e'il'i6
Bu ki+a. @ukar'a Aerekelerle Helirlenen sorular %"erine
ina e'il'i6 Bu ina, or!an'aki +ek Hir aac anla!a@aalrken, +%! or!an Ar!e"lik+en Ael!e AiHi 'ar Hir ere*e
iin'e @a.l!a' *e "ellikle sonu 'eerlen'ir!elerin'e
+o.lu!sal @a.larla ilikilen'irilerek akla!alar Ae+iril'i6
2NE
=al!a &alkla ilikiler'e +an!, ile*, kura! *e ei+i!
Han incele@erek en'%s+ri@el @a. arasn'a iliki@i kuran
kura!sal, +ari&sel, niceliksel *e ni+eliksel Hir ara+r!a olarak+asarlan'6 >ola@s@la, al!a @n+e!Hili! M!e+o'oloCi
Ha"n'a Hir'en Da"la +asar! +%r%n% Hirle+ir!ek+e'ir6
1eri +o.la!a, anali" *e 'eerlen'ir!e HirHirine Hal %
ara+r!a sorusu ere*esin'e Hii!len'iril'i6 an!larn &alkla
ilikilerin +ari&sel Aeli!esine Hal olarak ekillen!esi *e
&alkla ilikiler +an!larnn Helli kura!sal @a.lara Hal ol!as
sorunsal@la ilAili *eri +o.la!a *e 'eerlen'ir!e ka@na olarak
nAili"ce, rans"ca *e %rke @a"l !a+er@aller kullanl'6 Bu
a!ala ki+a.lar, aka'e!ik 'erAiler, @llklar, re+i! %@elerininken'ilerinin &a"rla'klar in+erne+-'ers no+lar *e &alkla
ilikiler 'erneklerinin @a@nlarn'an Da@'alanl'6 Bu *eri
ka@naklarna ki+a.lar, in+erne+, nkaraG'aki %ni*ersi+elerin *e
"el kiilerin k%+%.&aneleri kullanlarak ulal'6
4
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
21/201
Bu ka@naklar'an, &alkla ilikiler +an!larnn &alkla
ilikilerin +ari&sel Aelii!i Hala! iin'e nasl Aeli+iiL *e
&alkla ilikiler +an!larnn &alkla ilikilerin +ari&sel Aelii!i
Hala! iin'e &anAi kura!sal @a. iine '%+%%L ile ilAili
HilAiler +o.lan'6 er&anAi Hir nicel 'n%%!e ura+l!aks"n
ni+eliksel olarak 'eerlen'iril'i6 an!lar, +ari&si" ierik *e
+ari&si" !e+in anali"i iin'e ele aln. incelen!e'i, %nk%
ki+aHn +asar! Hu +%r @n+e!leri 'ar'a Hrak!ak+a'r6 >a&a
nceki kura!sal Aerekeler'e a@rn+l olarak Helir+il'ii AiHi
&alkla ilikiler +an!nn, &alkla ilikilerin k!as *e Aeli!esi
s%reci iin'e ele aln. incelen!esi Aerekir6 =%nk% +an!la
&alkla ilikilerin ne ol'uu He+i!len!ek+e'ir6 ncak +ari&sel
Hala! iin'e &alkla ilikilerin ne ol'uu 'oru Hir Hii!'e
+an!lanarak aklanaHilir *e 'oru kura!sal Halar kurulaHilir6
Bu ne'enle, +an! konusu ana ak! @akla!larn +ari&si" s+a+ik
+an!la!alar ele aln. 'eerlen'irilirken *e kura!sal @a.lar
iine @erle+irilirken, !erikaG'a .roDes@onel rA%+l% Daali@e+
olarak k. Aeli!esi *e %rki@e 'a&il '%n@a@a @a@l!as
Hala! iin'e ele aln'6 Bu +ari&sel Hala!a Are +an!lar,
kura!, ei+i! *e en'%s+ri Ha 'eerlen'iril'i6
ra+r!ann ilk iki sorunsal M+an! *e kura! +ekrar'an
kan!ak iin +ari&sel Aeli!e iin'e Hirlik+e ele aln.
incelen'i6 Bu Hirlik+e incele!e'e sis+e!lilii @i+ir!e!ek iin
anali" nce +an!n +ari&sel Han, sonra kura!sal Han
ir'ele'i6
an! konusunu *e +an!la kura! Han +ari&sel Hala!
iin'e incele!ek Aerekliliin'en &areke+ e'erek nce
ara+r!aclar +araDn'an sunulan sonra 'a a@n Hala!'a
5
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
22/201
al!ann ken'i "A%n *arsa@!larn'an Halan'6 >a&a sonra
&alkla ilikilerin e+i!oloCik Hir sunu!u @a.l'6 an!, +ari&sel
Hala! iin'e incelenirken &alkla ilikilerin HalanAcnn
+ari&sel olarak nasl ele aln'n'an &areke+ e'ilerek kar!lar
@a.l'6 Eer Hir +an!a ras+lan'@sa, Hu +an!la &alkla
ilikilerin Helli @er *e "a!an'a &anAi koullar'a nasl
He+i!len'ii Helirlen'i *e 'eerlen'iril'i6
an!larn ne@i nasl anla!lan'r'klarn'an @ararlanlarak
@ine +ari&sel Hala! iin'e kura! Ha kurul'u6 an!lar
kura!sal Hir @a. iine @erle+ir!ek iin, +an!n incelenen
+ari&sel "a!an iin'e n'e Aelen kura!lar'an &anAisinin iine
'%+%% sa.+an'6 Bu sa.+a!a u ekil'e @a.l': ari&sel
'ne!'eki +an!la!alarn i'eoloCik @neli!i Helirlen'i6 Bu
i'eoloCik @neli! a@n @neli!i +a@an kura!sal @a.@la
ele+iril'i6 'eoloCik @neli!, &alkla ilikiler +an!nn *ar olan
&alkla ilikiler .ra+iini nasl @ans++ Ha"n'a l%l'%6 Nasl
@ans++ ise, %l% Hir ka+eAori iin'e ele aln': M 1ar olan
.ra+ii ei+li ni+ele!elerle olu!la!a'an i'ealle+ir!e@e ka'ar
ei+lenen 'es+ekle@ici +an!lar M# alkla ilikiler .ra+iini &i
Hir 'eerlen'ir!e, i'ealle+ir!e, olu!la!a, !i+le+ir!e *e@a
ol'uun'an Darkl As+er!e aHasna Air!e@en +an!lar6 M3
alkla ilikileri ka.i+alis+ %re+i! +ar" *e ilikileri Hala!n'a
ele alan +an!lar6 B@lece +an!larn ne +%r Hir kura!sal
ere*e iine '%+%% Helirlen'i6
an!larn &alkla ilikiler en'%s+risi@le olan Hann 'oas,
+an!'aki &areke+ nok+asna Are Helirlen'i6 areke+ nok+alar,
rnein %re+i! Hii!i, %re+i! ilikileri, !%lki@e+ @a.s, &alkla
ilikiler en'%s+rilerinin e+kinlik +%rleri Mile*leri olaHilir6
?
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
23/201
an!'aki &areke+ nok+asnn ni+eliklerine Hakarak en'%s+ri@el
@a.@la olan ilikisinin 'es+ekle@ici *e@a ele+irel karak+eri
Helirlen'i6 B@lece +an!, kura! *e en'%s+ri Ha kurul'u *e
ir'elen'i6
alkla ilikiler ei+i!i ile ilAili Aenel HilAiler iin nce
alann Aeli+ii !erikaG'aki +ari&sel s%rece *e konu@la ilAiliincele!elere Hakl'6 >a&a sonra *ru.a *e %rki@eG'eki
Aeli!elerle konu@la ilAili incele!eler ele aln'6 B@lece
&alkla ilikiler ei+i!inin Aenel Hir .roDili kar+l'6
)ni*ersi+eler'eki &alkla ilikiler ei+i!inin A%n%!%"'eki
eAe!en 'oas@la ilAili *eriler Darkl 'iller'eki ka@naklar'an
+o.lan'6 Bu ka@naklar iin ncelikle %ni*ersi+elerin H%l+enleri,
'ers .roAra!lar, &alkla ilikiler ce!i@e+lerinin ei+i!le ilAili
HelAeleri *e ilAili !akaleler kullanl'6 alkla ilikiler
Hl%!lerinin &anAi Dak%l+e @a 'a okul al+n'a ol'uu, 'ers.roAra!lar *e 'erslerin ier'ii konular ken'i JeH
sa@Dalarn'an el'e e'il'i6
>ersler Hili! 'ersleri *e !esleki ei+i! 'ersleri olarak iki
ana @neli!e Haklarak incelen!i+ir6 Bili! 'ersleri liHeral
ei+i! Aelenei ka.sa! iin'eki 'ersler olarak +an!lan'6 Bu
'ersler sos@al Hili!ler, Den Hili!leri, e'eHi@a+, sana+
alanlarn'aki aka'e!ik 'ersleri ka.sar6 esleki ei+i! 'ersleri
ise en'%s+rinin kaliDi@e ele!an Aereksini!lerini karla!ak iin
ile+ii! alann'a .roDes@onel .ra+ii re+!e *e Heceri@i
ka"an'r!a a!ac@la ilAili u@Aula!a, u"!anlk, s+aC, +asar!
a'lar al+n'a +o.lanan 'ersler olarak +an!lan'6
alkla ilikiler ei+i!inin 'oas konusun'a ara+r!a
n%Dusu olarak !erika, *ru.a *e %rki@eG'en Ha!s"
7
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
24/201
rnekle!ler aln'6 !erikaG'a nce &alkla ilikiler Hl%!%
olan okullar Helirlen'i *e sonra Hu okullar arasn'an +esa'%Di
rnekle!le okullar seil'i6 !erikaG'a &alkla ilikiler Hl%!%
olan H%+%n okullar sa.+a!ak %"ere #$$? @lnn Hasks
e+ersonGs (ui'eGa Hakl'6 Buna Are !erikaG'a +o.la! #3
%ni*ersi+e'e &alkla ilikiler alann'a ei+i! *eril!ek+e'ir6 Bu
sa@ ara+r!ann rnekle! ere*esini olu+ur'u6 Bu
ere*e'en Hasi+ ras+lan+@la 38 okul rnekle! olarak seil'i6
2rnekle!e ula! in+erne+ @olu@la salan'6
*ru.aG'a rnekle! ere*esi Helirlenirken &er %lke'e
&alkla ilikiler ei+i!i *eren okullarn kesin Hir sa@sna
ulala!a!+r6 @rca &alkla ilikiler alan *ru.a iin 'e
'ar'an Aelerek Aelien Hir alan ol'uu iin !erikaG'a
ol'uunun aksine .ek ok okulun H%n@esin'e
Hulun!a!ak+a'r6 Bu seHe.le *ru.aG'a ancak 7 okula
ulalaHil'i *e sa@ @e+erli Ar%n'%%n'en rnekle! olarak Hu
okullarn &e.si incelen'i6
%rki@eG'e ise #$$7 @l i+iHari@le +o.la! #9 le+ii!
ak%l+esi Hulun!ak+a'r6 B%+%n ile+ii! Dak%l+elerinin #5
+anesin'e &alkla ilikiler Hl%!% Hulun!ak+a'r6 alkla ilikiler
Hl%!% Hulunan % %ni*ersi+e'e MErci@es, ra+ *e Er"uru!
+a+%rk ise Hl%! kurul!u ol!asna ra!en &en%" lisans
rencilerine 'ers *eril!e!ek+e'ir6 ra+r!a'a #
%ni*ersi+enin 'ers .roAra!na ulal' *e kullanl'6
alkla ilikiler ei+i!i iki @llk !eslek okullarn'a 'a
*eril!ek+e'ir6 Bu okullarn @neli!i aka Hilin'ii iin, Hu
okullar incele!e alan 'n'a Hrakl'6 Sa'ece 'r+ @llk
ei+i! *eren okullar rnekle! ere*esini olu+ur'u6
8
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
25/201
alkla ilikiler ei+i!in'eki @neli!i 'a&a salkl
Helirle!ek iin HirHirini +a!a!la@an Hirka *eri +o.la!a *e
anali" @n+e!i kullanl':
M Birinci @n+e!'e, Hu %ni*ersi+eler'e *erilen &alkla
ilikiler 'ersleri Hulun'u6 !erikaG'a Aeleneksel liHeral ei+i!
eAe!en ol'uu iin lisans ei+i!in'e alnan 'erslerin en a"@ars aka'e!ik karak+ere sa&i.+ir6 Bu ne'enle, !erikaG'a
nceR sa'ece &alkla ilikiler Hl%!lerin'e *erilen 'erslerin
'al! Helirlen'i6 B@lece &alkla ilikiler 'ersleri@le ilAili
'al! *e @neli! sa.+an'6 Bu Hala!'a kura!sal Heklen+iR
!esleki 'erslerin arlk+a olaca@'6 kinci olarak, &alkla
ilikiler'en !e"un ol!ak iin Aerekli kre'i sa@sna Are
'ersler, sos@al Hili! 'ersleri *e !esleki 'ersler olarak
snDlan'rl'6 B@lece !erikaG'a &alkla ilikiler ei+i!inin
*eril'ii ile+ii! okullarnn eAe!en @neli!i Helirlen'i6 Bu
'ersler renci@e &er aka'e!ik alan'a +e!el HilAileri *eren
Hili! 'ersleri *e en'%s+ri@el @a.nn Aereksini!lerini karla@an
!esleki 'ersler olarak iki@e a@rl'6 o.lanan *eriler 'erslere *e
@neli!e Are ile*sel +an!la!a@la l%leHilir &ale Ae+irili.
nicel olarak iDa'e e'il'i *e Drekans 'al!@la anali" e'il'i6
B@lece &alkla ilikiler ei+i!in'e 'erslerin Ma neler ol'uu *e
niceliksel 'al! Helirlen'i MH Hili! *e en'%s+ri !erke"li
'al! sa.+an' Mc %lkeler'eki *e '%n@a'aki Haskn eili!i
Hul!ak iin Aerekli 'al! "e+leri @a.l'6
%rki@e *e *ru.aG'a ise, &alkla ilikiler Hl%!%n'en
!e"un ol!ak iin Hir rencinin al' "orunlu 'ersler *e
se!eli 'ersler Helirlen'i ar'n'an Hu 'ersler Hili! *e !eslek
'ersleri olarak iki@e a@rl'6
9
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
26/201
le*sel +an!la!a'a 'ersler Hen"erliklerine Are
Aru.lan'rl'6 Ben"erlik isi!sel r+%!e *e@a Haka Hir 'erse
ai+ ol!a@acak @aknlk+a ol!as@la +an!lan'6 neli! 'ers
.roAra!nn ieriinin aka'e!ik HilAi@e !i @oksa en'%s+ri@el
u@Aula!a@a ! MHu iki Aru.+an &anAisine arlk *er'iine Are
+an!lan'6 neli!'eki arlk 'erslerin iki Aru. iin'e @er
al' nicel 'al!n @%"'esi@le iDa'e e'il'i6
M# kinci @n+e!e AreR &er okulun &alkla ilikiler .roAra!
a!acnn ne ol'uu Helirlen'i6 Bu Helirle!e iin okullarn
H%l+enlerin'eki He+i!le!eler kullanl'6 B@lece, &alkla ilikiler
ei+i!in'e okullarn sa.+a'klar a!alar'an &areke+ e'erek
&alkla ilikiler ei+i!inin okullar'aki Aenel aka'e!ik
@neli!leri Helirlen'i6 Bu ni+eliksel *eriler, nicel olanlarla
Hirlik+e, anali"in "enAinle+ir!e@e @ar'! e++i6
M3 Bu l!eler'e %"erin'e 'urul!as *e "%!len!esiAereken Hir sorun or+a@a k+: >erslerin Hili! 'ersi ka+eAorisi
iine '%!esi l%+% @e+erli 'eil'ir6 >ier Hir 'e@i!le,
'erslerin ne!li Hir ks!nn Hili! 'ersi olarak +e!el 'ersler
ka.sa!na Air!esi, &alkla ilikiler ei+i!inin en'%s+ri @neli!li
ol!a'n As+er!e"6 Sa'ece Hili! 'erslerinin ok *e .ra+ie
@nelik 'erslerin a" ol'uuna iare+ e'er6 aka+ sos@al Hili!
ei+i! Aeleneinin ieriinin nasl ol'uu &akkn'a HilAi
*er!e"6 Bili! 'erslerinin ierii en'%s+ri@el @a.nn i'eoloCik
sa*unusu Hii!in'e olaHilir *e@a ele+irel Hir karak+er
+a@aHilir6 >es+ekle@ici @neli! "ellikle ile+!e *e ka!u
@ne+i!i Hl%!lerin'e Heklenen Hir sonu+ur6 Bu ne'enle, Hir
%%nc% l!e @n+e!i olarak sos@al Hili!lerle ilAili 'ersler
+e!el iki AruHa a@rl': na ak! i'eoloCi@i *e@a kura!lar
#$
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
27/201
@ans+an aka'e!ik @neli! *e ele+irel @akla! +ar"n
@ans+an @neli!6 Bunu l!ek iin 'erslerin isi!lerine *e
"e+lerine Haklarak karar *eril'i6 Karar *erile!e'ii 'uru!'a
re+i! %@esinin i'eoloCik @neli!ine, kullanlan "orunlu
ki+aHn @a"arna *e ieriine Hakl'6 Bu karar'a ele+irel *e@a
ana ak!n kullan' ka*ra!lar *e s%reler Helirle@ici l%ler
olarak kullanl'6 Bu ka*ra!lar *e s%reler nce'en
Helirlen!e'ii iin, ka*ra! *e s%relerin &anAi kura!a
Air'iine kura!sal *arsa@!larla ilikilen'irilerek karar *eril'i6
B@lece &alkla ilikiler ei+i!inin 'oas a!a *e 'erslerin
karak+erin'en &areke+ e'ilerek Helirlen'i6
M4 alkla ilikiler ei+i!inin 'oasnn Helirlen!esin'e
&alkla ilikiler en'%s+risinin ei+li @ollar'an Aeerek @a.+
e+kiler *ar'r6 Bu @ollar'an en n'eAelenlerin'en Hiri 'e &alkla
ilikiler 'erneklerinin Airii!leri'ir6 Ei+i!'e &alkla ilikilerle
ilAili 'ernek *e kurulularn &alkla ilikiler ei+i!i &akkn'aki
Ar%lerinin ne ol'uuL sorusu@la ilAili *eriler Hu 'ernek *e
kurulularn 'k%!anlar@la 'ier @a"l HelAeler +o.lan'6
Bunlar ni+el olarak anali" e'il'i *e ei+i!le ilAili olarak
+ale.lerinin 'oas 'eerlen'iril'i6
Ni+el 'eerlen'ir!eler'e Hiri! olarak okunan !akalenin,
'k%!ann, !a+er@alin +%!% ele aln'6 Biri!'e +o.lan!ak
is+enen *eri@le ilAili "ellikler kar+l' *e 'eerlen'iril'i6 Bu
ki+aHn @a"l!asn'a, or!a+ 5+& s+ili kullanl'6 Bu s+ile
Are !e+in ii reDeranslar, 'i.no+lar, ka@naka '%"enlen'i6
e+in ii reDerans+a, eer 'oru'an aln+ @a.l!a'@sa, sa'ece
so@a' *e @l Helir+il'i6 Eer 'oru'an aln+ @a.l'@sa *e@a
#
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
28/201
aln+ Helli Hir sa@Da'an ise, !e+in iin reDeransa sa@Da nu!aras
eklen'i6
Ki+a.+a, ei+i!le ilAili incele!e'e n%Dus lisans se*i@esi@le
snrlan'6
Ki+aHn ncele!esi .o"i+i*is+-a!.irik @akla!n
.ara!e+rik *arsa@!@la Ael!e'ii *e ni+eliksel +asar!karak+erine sa&i. ol'uu iin, a!.irik Aenelle+ir!e *e
.o"i+i*is+ a!.irik s%relerle kurulan nesnellik +ar+!as s"
konusu 'eil'ir6 Bunun Hir anla! 'a, Hu ki+aHn @akla!
.o"i+i*is+ler +araDn'an ni+eliksel +asar!a @nel+ilen ele+irilere
ak+r6
nali" @a"l HelAelerin incelen!esine *e Hu incele!e'en
ni+eliksel sonular kar+!a@a 'a@an' iin Aeerlilii *e
A%*enirlii 'k%!anlarn karak+erine *e ara+r!acnn anla!a,
ne'ensellik Halar kur!a, sonular kar+!a *e 'eerlen'ir!e@e+eneine *e elHe++e aka'e!ik e+iine Hal'r6 Ben"er sorun
elHe++e ki+aHn oku@ucu *e 'eerlen'iricileri iin 'e Aeerli'ir6
Ei+i!le ilAili @a"l 'k%!anlar'a Helir+ilenler ile Aerek
ei+i! arasn'a Dark olaHilecei olasl 'ai!a *ar'r6 Bu
'uru! 'a el'e e'ilen *erilerin iare+ e++ii Aerek ile @aanan *e
'ene@i!lenen Aerek arasn'a Dark ol!as olasln or+a@a
kar+r6
##
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
29/201
'%LM ((
HALKLA LKLER #8ELEMELER
alkla ilikiler incele!elerine Hakl'n'a sa@s"
ara+r!alar Ar%l%r, Daka+ Hu ara+r!a enDlas@onu arasn'aHili!sel karak+er +a@an incele!elere ras+la!ak ok "or'ur6
>ola@s@la, &alkla ilikiler ara+r!alarn nce @ne+i!sel *e
Hili!sel ara+r!alar olarak a@r!ak Aerek!ek+e'ir6 Sonra
Hili!i ara olarak kullanan @ne+i!sel ara+r!alarn Hili!sel
Aeerliliinin soru+urul!as Aerekir6 =%nk%, Er'oanGa Are
M#$$ *e #$$?, "ellikle %rki@eG'e @a.lan @ne+i!sel
ara+r!alarn ne!li Hir Hl%!% ci''i @n+e!Hili!sel
sorunlara sa&i. ol!alar ne'eni@le Aeersi"'ir6 @n "a!an'a,
Dir!ann .a"ar kon+rolu *e Aeli!esi ere*esi iin'e alan@ne+i!sel ara+r!alarn @ne+i!sel karar *er!e'e, "ellikle
%rki@eG'e kullanl!as Heklene!e"6
Ki+aHn konusu@la ilAili olarak &alkla ilikiler konusun'a %
'il'e elli@e @akn ki+a.+an *e 'r+ Darkl &alkla ilikiler 'erAisi
#3
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
30/201
iin'e olan @%"%n %"erin'e ara+r!a'an Da@'alanl'6 @n
"a!an'a, %rki@eG'e &alkla ilikiler'e 99#G'e @a.l!a@a
Hala@an @%ksek lisans *e 'ok+ora +e"leri +aran'6 2K
lis+esin'e ara+r!ann @a.l' +ari& M#$$7 i+iHari@le, &alkla
ilikilerle ilAili 5# @%ksek lisans *e 'ok+ora +e"i Hulun'u6
%rki@eG'e +an!, kura! *e &alkla ilikiler ei+i!i konularn
'oru'an ele alan, Hunlar arasn'a Ha kuran Hir incele!e@e
ras+lan!a'6 %rki@eG'eki +e"ler en'%s+ri@el .ra+iklerin
sorunlar@la ilAili u@Aula!al incele!eL *e@a anke+le *eri
+o.la@. 'eerlen'iren 'uru! anali"iL ni+eliin'eki 'ar
ka.sa!l *e aka'e!ik karak+eri sorunlu "ellikler +a!ak+a'r6
irke+ler *e@a kuru!larla ilAili Hir konu@u ele alan Hu
incele!eler kura!sal Hir al+ @a. kur!aks"n aka'e!ik
Aerekesi ol!a@an Ha" sorular or+a@a a+!ak+a *e anke+ler, Hasi+
A"le! *e@a !%laka+ @olu@la *eri +o.la@arak @ne+i!sel
He+i!le@ici ara+r!a @a.!ak+a'r6 Sorunun +e!eli @ne+i!sel
ara+r!a'a 'eil, @ne+i!sel sorun'an &areke+ e'erek
ara+r!a @a.!ak en son *e en kola@ seenek ol!asn'a
@a+!ak+a'r6 Bu ekil'e incele!eler 'e @a.laHilir a!a,
@ukar'aki 'eerlen'ir!e'en kola@ca anlalaca AiHi &e!
+e"ler &e! 'e 'erAiler'e a@n karak+eri +a@an !akaleler,
e.is+e!oloCik *e !e+o'oloCik @oksunluk *e@a ci''i eksiklikleri
ne'eni@le aka'e!ik karak+er +a!a!ak+a'r6 Er'oanGn
Helir++ii AiHi M#$$ aka'e!ik karak+erlerin ol!a!as,
kullan'klar !e+o'oloCi@i @e+erince Hil!e!elerin'en *e@a@anl Hil!elerin'en ka@naklan!ak+a'r6 >a&a k+%s%, @ne+i!
sorunlarnn aka'e!ik Hir incele!e karak+erine sa&i. olaHil!esi
iin, sorunun kura!sal Hir ere*e@e o+ur+ul!as, kura!sal
Aerekelerin &a"rlan!as, M&e!en &e.si alan ara+r!as
#4
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
31/201
+%r%n'e ol'uu iin u@Aun *eri +o.la!a @n+e!inin seil!esi
Aerek!ek+e'ir6 Bu ara+r!alar'a Hunlarn 'oru olarak
@a.l'na "or ras+lan!ak+a'r6 BulAularn @ne+i! sorunu@la
Hile ilikilen'iril!e!esi *e incelenen konu'a Hirik!i HilAi@le
Ha kurul!a!as 'uru!u 'a&a 'a k+%le+ir!ek+e'ir6
%rki@eG'e konu@la ilAili HilAi Hiriki!inin +aran!asn'a,%rki@eG'e &alkla ilikileri Hilinli Hir Hii!'e kura!sal
ere*e@e o+ur+an *e kura!sal *arsa@!lar'an &areke+ e'erek
sorular kar+. aka'e!ik karak+er +a@an Hir eser olu+uran
+asar!a ras+lan!a'6
N6S6B6 (ras, lan /auc&er, /ic&ar' e'loJ *e S+uar+ EJen
n'e Aelen 4 &alka ilikiler +ari&isi'ir6
(eri (ras @eni Hir &alkla ilikiler +ari&i@le iliAili Hir kura!
%re+!e!i+ir, Daka+ kronoloCik Hir !o'el +asarla! *e &alkla
ilikilerin Aeli!esini i '%n@asnn +o.lu!un'a @ara++'eiikler Hala!n'a +an!la!+r6 #6 *e 86 @%"@l arasn'a
+e!el &alkla ilikiler, &alka Helli Hir iin nasl @a.+n
+an+!ak+6 kinci 'ne! olan 86 *e 96 @%"@llar arasn'a
ka!unun elinin i '%n@asn'an ekil!esi +aleHi Ael'i, H@lece
i '%n@as "A%rce rekaHe+ e'eHilecek+i6 9$G'en 945Ge ka'ar
i '%n@as ile 'e*le+ arasn'aki iliki &akkn'aki inanlar +ekrar
'ei+i6 En'%s+ri li'erleri @eni .oli+ikalar Aeli+ir'iler6 Bu
.oli+ikalar &alkn !e!nun e'ilerek kan'rl!asn a!alarken
'a&a sonraki Aelii!'e &alk HilAilen'ir!e@e 'oru Hir se@ir
i"len!i+ir6
/auc&er, irke+ &alkla ilikileri +ari&ini Aeli+ir!e@i
a!ala!+r6 ar++ +e!el nok+a ise, &alkla ilikilerin
HaHasL I*@ eeGnin Dikirleri *e e+kinlikleri ol!u+ur6 na Are
#5
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
32/201
Dir!a &alkla ilikileri, I*@ eeG'en nce, si@asal Hir ara olarak
Hala+l!+r6 >e!ir@ollar Dir!alar +an+! u"!anlar
kirala!lar'r6 !a &alkn '%%ncelerine i '%n@asnn ne!
*er'iini As+er!ek+i6 Bu @akla! &alk *e @ne+ici arasn'a iki
@nl% Hir @ol ol'uu Dikrini Aeersi" @a.!ak+a'r M/auc&er,
9?86 =%nk% I*@ ee "a!ann'an Hu @ana u@Aula!aclar
ka!uo@unu Hil!e @n+e!lerin'e A%*enilir !e+o+lar
kullan!a!lar'r6 a.lan, iki @nl% @ol 'eil, Hasi+ Dir!a
s+ra+eCisi@'i6 Bunun kkeni ise en'%s+rinin H%@%!esinin
Ae+ir'ii sos@al kar!akla *e @eni ile+ii! @n+e!leri@le
ken'ini a@arla!a aHalarna 'a@an!ak+a'r6 alkla ilikiler'eki
!eslek u"!anla!as, ki+le ile+ii!in'en Aeerek ile+ii!'e
Hulun!a i&+i@acn'an k+6 B%@%!e *e kar!aklk @eni
.oli+ikalarL %re+!e i&+i@acn 'our'u a!a ken'i Halarna
&anAi +i. .oli+ikalarn Heni!seneceini sa.+a@a!a'lar6
S+e.&an i"+Aeral'Ga Are "orluk &alkla ilikilerL s"%n%n
anla!n'a 'eil, anla!nn neleri si!Aele'iin'e'ir6 S&ell
e+rolleri Hakan 6 >*auT ise &alkla ilikileri @alan *e
&a+ann eAe!en ol'uu @er'e Aerei @eni'en ina e+!ekL
olarak +an!la!+r6 ElHe++e, >e*auT @alann eAe!enliiL
'erken, Hu @alann Aerei @eni'en ina e'enlerL +araDn'an
@a.l'n A" ar' e+!ek+e'ir6 (erei +an!la@an kiilerin
konu!larna *e +ari&sel Hala!'a iin'e Hulun'uklar koullara
*e kar ilikilerine Hakl' "a!an, ne'en H@le
+an!lan'n anla!ak kola@lar6
Bu ka'ar ok +an!n or+a@a k!asna, Daali@e+in
!ekaniine 'a@anarak +an!larn @a.l!as *e Aerei
'n%+%r!e@le ina e+!ek "orunluluunun &isse'il!esi ne'en
#?
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
33/201
ol!ak+a'r6 >oal olarak &er +an!, +an! @a.an kii @a 'a
kuru!un karna Are @eni'en '%"enlen!ek+e'ir6
%rkeG@e alkla likiler'e Ele+irel akla!larL a' ile
e*rilen ki+a.lar'aki @a"arlar ele+irel okula ai+ 'eil'ir *e
ki+a.larn iin'eki @a"lanlar 'a ele+irel @akla! karak+erine
sa&i. 'eil'ir6 Bir e@i ele+ir!ek, ele+ireni ele+irel okula'a&il e+!e"6 alkla ilikilerin ele+irel +ari&i@le 'oru'an
ilAilenen @a.+lara S+uar+ EJen *e ElisaHe+& EJen 'n'a
ras+lan!a'6 alkla ilikilerin 'os@la ilAili olarak Er'oanGn
#$$?G'a @a"' eori *e ra+ik+e alkla likiler @a.+nn
sa'ece @ars *e son Hl%!% &alkla ilikileri *e eAe!en
anla+lar ele+irel @akla! asn'an ele al. ir'ele@en +ek
%rke ka@nak+r6 (eri Kellner, Er'oan, ;&o!sk@, Sc&iller,
Bau'rillar', osco *e a++elar' AiHi a@'nlar @a.+larn'a
&alkla ilikileri *e +ari&ini ele+irel M+ari&sel-!a+er@alis+ *e@a
neo-!arksis+ a'an ele al. ir'ele!ek+e'ir, Daka+ Hunu sa'ece
&alkla ilikileri ele alan +ek Hir @a.+ iin'e ele al!a!ak+a'r6
(erek +ari&, Aerek Daali@e+ *e e+kiler, Aerek ei+i! %"erine
&anAi &alkla ilikiler ki+aHna @a 'a incele!esine Haklrsa
Haklsn, .ek ok +an!n Hulun'uu *e &erkesin %"erin'e
anla+ Hir +an! ol!a' or+ak Hir sorun olarak
Helir!ek+e'ir6 akn'an Hakl'n'a *ar olan HilAi Hiriki!in'e
sunulan +an!larn, &alkla ilikileri Daali@e+L olarak akla!a'a
Hir anla!lla sa&i. ol'uu Ar%l%r6 =%nk% Ha" +an!lar
sa'ece !erula+rc Are* Ar%rken, Ha"lar ncelikle
nor!a+iD a!alara &i"!e+ e'erek !erula+r!a@
Aerekle+ir!ek+e'ir6 >ier Ha"lar ise, !erula+r!a +esine
Ai'erek &alkla ilikiler en'%s+risini *e .ra+iklerini
#7
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
34/201
@%cel+!ek+e'ir6 Ba"lar ise &alkla ilikilerin 'a&il ol'uu
rA%+l% ilikiler Aereini @%cel+!enin +esin'e, sun'uklar
He+i!le!elerle sa&+e i!aClar '%n@as @ara+!a@a al!ak+a'r6
B%+%n Hu +an!la!alarla &alkla ilikilerin ne ol'uu
anla+lrken, a@n "a!an'a i"ilen ere*enin 'n'a
Hrak+klar@la ne ol!a' 'a Helir+ilir, 'ola@s@la
A%n%!%"'eki Haskn .a"ar @a.snn *e ilikilerinin '%n@a
Ar%% *e i'eoloCisi sunulur6 Bu '%n@a Ar%% *e i'eoloCi .a"ar
@a.s *e ilikilerinin 'oasn 'a! S!i+&G'en Hala@an *e
A%n%!%"'e @eni-liHeral +eori@le Haskn &ale Aelen ken'i
karlarn Aerekle+iren Hire@, a@n "a!an'a +o.lu!un 'a
karlarn Aerekle+irirR 'ola@s@la ken'ini Aeli+iren Hire@
a@n "a!an'a +o.lu!u 'a Aeli+irirL anla@na 'a@anarak
akla!ak+a'r6 Bu akla!a rA%+l% @aa! *e Hu @aa!'a @er
alan &alkla ilikilerin 'oasn 'oru olarak sun!a!ak+a'r6
alkla ilikiler ile ilAili aka'e!ik 'erAiler'eki !akalelere
Hakl'n'a ne!li Hir ks!nn e+kili &alkla ilikilerin nasl
@a.laca &akkn'a ol'uu Ar%l%r6 Bu Hala!'a incele!elerin
a!ac e.is+e!oloCik, !e+o'oloCik *e@a aka'e!ik ka@AOilAi
'eil'irR e+kinin n%n'eki enAellerin neler ol'uu, Hu enAellerin
%s+esin'en nasl Aelinecei *e H@lece Dir!ann *eri!liliinin
nasl ar+rlaca *e@a e+kili &alkla ilikilerin nasl @a.laca'r6
Bu incele!eler'e e+ki,L Heklenen Mis+enen, aranan sonu
olarak +an!lanr6 s+enen sonu .o"i+iD i!aCa 'a@anan Hasi+ Hir
'%%nsel ka+l!a *e@a i!aC @a.lan'r!a@la Aelen iknaara@n'an &er&anAi Hir %r%n sa+n ar+r!a@a @nelik
'a*ran @nlen'ir!e ara@na ka'ar 'eiir6
#8
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
35/201
(r%l'%% %"ere, &alkla ilikiler ka.i+alis+ .a"arn
%re+i!'en 'a+!a, +%ke+i!'en +%ke+i! sonrasna ka'ar &er
iliki saD&asn'a sa+L aHasnn Haarsna @nelik .lanl
e+kinliklerin ne!li Hir .aras olarak @er al!ak+a'r6 Sa+n
Aerekle!esi iin Hilin *e 'a*ran @ne+i!ine @nelik
s+ra+eCik Airii!ler'e Hulun!ak Aerekli'ir6 Bu Airii!ler'e
sa+l!ak is+enen e@ !a+er@al Hir %r%n, %r%n%n i!aC, Dir!a *e@a
kuru! *e Dir!ann *e@a kuru!un i!aC, si@asal Hir i'eoloCi, Hir
si@ase+i, Hir iliki olaHilir6 Sa+n salanaHil!esi iin ne@in
alc @a 'a +%ke+ici@i e+kile@eHilecei sa.+an!al'r6 Bunu
@a.arken 'e alc @a 'a +%ke+icinin ken'isini alc @a 'a +%ke+ici
olarak Ar!e!esi Aerek!ek+e'ir6 alkla ilikilerin ne!i
Hura'a or+a@a kar6 alkla ilikiler'e sa+, Hilincin
&a"rlan!as *e Hilincin @ne+i!i@le ol!ak+a'r6 Bu ki+a. iin
incelenen !akaleler'e Ar%l'%% AiHi, aka'e!is@enler
ara+r!alar *e nerileri@le Hu aHa@a ka+k'a
Hulun!ak+a'rlar6 ncele!eler *e neriler Aenellikle s+ra+eCi,
konu@la ilAili s+an'ar+lar, ile+ii! Hecerileri, *eri!lilik AiHi
Dak+rler al+n'a +o.lan!ak+a'r: 2rnein, Ma S+ra+eCik ol!ak
MH le+ii! kur!ak *e Drekans ar+r!ak iin ura!ak Mc
alkla ilikileri +ak! aHas &aline Ae+ir!ek M alkla
ilikileri s%relerin'en Aeerek @eni'en 'eerlen'ir!ek M'
roHle!leri 'a&a karla!a'an nce kes+iri. nle!ini al!ak,
realis+ik Heklen+ileri koru!ak Me !alara kar "%!leri
l!ek, AiHi Halklar Hu +i. incele!elerin al+ Halklar'r6alkla ilikiler, a@n "a!an'a rekla! 'a ieren H%+%n Hir .a"ar
s+ra+eCisinin .aras olarak +an!lan!ak+a'r6 alkla ilikilerin
al+n i"'ii 'ier s+ra+eCik alar 'a e+kili sa+ iin kla*u"luk
e+!ek+e'ir Me*ins,9936
#9
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
36/201
lAili incele!eler'e, &er 'uru!'a ni&ai a!a klasik ile+ii!
!o'elin'eki An'ericininL !a+er@al *e@a !a+er@al ol!a@an
karnn Aerekle!esini sala!ak+r6 B%+%n !akaleler *e
+e"ler'eki Ar%lere Are, An'ericinin karnn Aerekle!esi
'e!ek, a@n "a!an'a alcnnL 'a karnn Aerekle!esi
'e!ek+ir6 Bu *arsa@!n ne 'enli Aeerli ol'uu ok %.&eli'ir6
Bu ki+aHn kura!sal *arsa@!na Are, An'ericinin karnn
Aerekle!esinin a@n "a!an'a alcnn karn 'a
Aerekle+ir!esi ancak iki +araDn'a kar Heklen+ilerinin a@n
*e@a a@n@a @akn ol!as *e 'a&a ne!lisi el'e e'ilen Da@'a@
.a@la!a'a ei+ *e@a ei+e @akn Hir 'al!nO.a@la!n
ol!as Aerek!ek+e'ir6 Bir eDen'i ile kle arasn'aki kar
or+akl *e Da@'a .a@la!n'a, An'erici@eL MeDen'i@e
*er'ii Aeri Hesle!e@leL kle@e salanan kar ancak klelii
@eni'en %re+ir *e kleliin Aaran+isini Ae+irir MEr'oan, 9976
2"e+le, &alkla ilikiler ile ilAili aka'e!ik Hii!'e olan *e
.i@asa@a @nelik @a.+lara Hakl'n'a, ne!li Hir ks!nn @a
irke+ .oli+ika *e karn Aerekle+ir!e a!ac@la Hir konu@u
ele al. incele'ii @a 'a a@n a!ala e+kili &alkla ilikilerin
nasl @a.laca &akkn'a ol'uu Ar%l%r6 ncele!elerin ou
*eri!liliin *eO*e@a e+kinin n%n'eki enAellerin ne ol'uu *e
Hu enAellerin nasl %s+esin'en Aelinecei %"erin'e
'ur!ak+a'rlar6 2rnein, %ni*ersi+e rencilerinin @aa! +ar"
*e Hu .a"ara @nelik ile+ii! s+ra+eCileri, kuru! ki!lii
olu+ur!a'a &alkla ilikilerin ne!i, ile+!eler'e &alklailikiler Donksi@onu, +o.lulua seslen!e, "el s.or salonlarn'a
&alkla ilikiler Daali@e+lerinin e+kinlii, rekla! *e +an+!n'a
al+erna+iD s+ra+eCiler, &alkla ilikiler'e !i"a& Hasnnn @eri,
3$
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
37/201
&alkla ilikiler Daali@e+lerinin kuru!sal ki!lik *e kuru!sal
i!aCna e+kisi, ile+!eler'e !%+eri ilikileri @ne+i!i, &alkla
ilikiler asn'an re&Herin ne!i, ile+!eler'e sa+ Aeli+ir!e
Daali@e+leri *e karlalan sorunlar Hunlar'an Hirka'r6
an!lar 'a kullanlan ere*e iin'e
Hii!len'iril!ek+e'ir6 Ei+i!in 'oas Hu ere*e@i@ans+!ak+a'rR eer @e+erince @ans+!@or olarak Ar%l%@orsa,
'a&a Da"la @ans+!as is+en!ek+e *e neriler sunul!ak+a'r6
=ok en'er kurulan kura!sal Ha Hu ere*e@e Are
&a"rlan!ak+a'r6 ari&sel Ha @ok+urR +ari& incele!enin
@a.l' anla Hala!ak+a *e Hi+!ek+e'ir6 ari&+en kas+e'ilen
incele!enin @a.l' "a!an'r6 Ei+i!'e +ari&sel Ha irke+ler
'%n@asnn Helirle'ii Aerekle Hii!len'iril!ek+e'ir6
>ola@s@la, rnein Hu Haskn Aerek iin'e Hir kura! 'ersi
Aerekliliini *e Da@'asn @i+ir!i olarak Ar%n%r6 Bu +%r
eAe!enlik+e, &alkla ilikiler ka!.an@as nasl @a.lr *e
@%r%+%l%r, e+ki nasl salanr, +%ke+ici nasl ekilir, renkler *e
'%kkan'aki raD '%"eni nasl @a.lrsa sa+ ar+ar, s+ra+eCik
@ne+i!, i!aC @a.lan'r!a, ikna @n+e!leri *e 'a*ran
.sikoloCisi AiHi konular en Da@'al *e Aereki 'ersler *e
ara+r!a konular olarak ne s%r%l%r6
alkla ilikiler incele!eleri ne @a"k ki H%@%k ounlukla
&e! +ari&, &e! +an!, &e! 'e u@Aula!alarla ilAili
incele!eler'e ile+ii! *e !e'@a alann'aki aka'e!ik
Aeli!eleri 4$ @l Aeri'en +aki. e+!ek+e'ir6 alkla ilikiler
incele!elerinin A%ncelliin'eki Hu Aeri kal!lk, !erikan
.raA!a+i"!i *e en'%s+ri@el Aereksini!lere Are incele!elerin
Hii!len'iril!esi Hala!n'a A%n%!%"'e ok @oun olarak
3
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
38/201
Ar%l!ek+e'ir6 Bu alan'aki incele!eler, "ellikle .o"i+i*is+
sos@al Hili! .ra+ii ere*esin'e a!.irik alan ara+r!as
+ekniini kullanarak aka'e!ik 'eerleri %.&eli sa@s" @a.+
or+a@a ko@!ak+a'r6 Bu @neli! aka'e!ik alan'a @a.lan
+e"ler'e 'e ken'ini As+er!ek+e'ir6 2rnein %rki@eG'e &alkla
ilikiler'e son #$ @l'a @a.lan +e"lerin &e!en &e.si alan
ara+r!as +ekniini kullan!ak+a *e aka'e!ik Airii! @erine
Helli Hir Dir!a sorununu ele alarak @ne+i! ara+r!as
@a.!ak+a'r6 Bu ne'enle, @ne+i!sel ara+r!a ol!a +esin'e
aka'e!ik 'eerleri ol'uu .&eli'ir6 >a&a k+%s% Hu +e"ler'e
&er&anAi Hir e.is+e!oloCik Haa *e kura!sal ere*e@e Are
Hii!len'iril!i Aeerli *arsa@!lar 'a Hulun!a!ak+a'r6 Bu
ne'enlerle, Hu +e"i ol!a@an +e"ler,L eer @ne+i!sel ara+r!a
s%relerine u@'ularsa, ancak @ne+i!sel ara+r!a karak+erine
sa&i. olaHilirler6
NI, / 1E K0/ B
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
39/201
+an!la!alar ier!ek+e'ir6 S"% Aeen +an!lar, kura! Ha
kur!a@an, +ari&si", s+a+ik *e e*renselle+iril!i +an!la!alar'r6
Bu +an!lara Are, &alkla ilikiler ei+li kuru!lar, Dir!alar,
+o.luluklar iin ile+ii!i &er iki +araD a'na 'a sala!akla
Are*li Hir arac kuru!'ur6 Bu +%r kurulan Hala!'a, &alkla
ilikiler rA%+sel @a.lar'a kuru!sal e+kinlii *e sos@al
soru!luluu ar+ran *e 'ola@s@la +o.lu!un i@i al!asn
sala@an, &erkese Da@'al 'e!okra+ik Hir kuru! olarak or+a@a
k!ak+a'r6
"nlk+a olan ikinci +%r +an!lar &alkla ilikileri +ari&sel
Hala! iin'e ele al. incele@en ele+irel @akla!lar +araDn'an
sunul!ak+a'r6 Bu @akla!lar ele+irel @a.an, +an!la *e@a
ile*le ilAili ele+iri Ae+ir!eleri 'eil'irR &alkla ilikileri sos@al
%re+i! +ar" *e ilikilerin'en &areke+ e'erek ele al.
anla!lan'r!alar'r6 Bu @akla!lar, ki+aHn ilAili Hl%!%n'e
a@rn+l olarak Ar%lecei AiHi, &alkla ilikiler'e +an!, +ari& *e
kura! Han Helli @er *e "a!an'aki Aeli!elerle ele al.
'eerlen'ir!ek+e'ir6 Bu 'eerlen'ir!eler'en or+a@a kan
+e!el sonuca Are A%n%!%"'eki &alkla ilikiler, ka.i+alis+
%re+i! Hii!inin @ara++ *e Helli sorunlar "!ek iin
ekillen'ir'ii Hir rA%+len!e *e Daali@e+ Hii!i'ir6 Bu
rA%+len!e Dir!aOkuru! iin'e Hir Hl%! olarak *e@a ken'i
Hana Hir Dir!a olarak ekillen!i+ir6 an! *e ile*i +ari&sel
Aelii! iin'e Darklla! *e Aeli!i+ir6 aka+ +e!el olarak
Are*i, ka.i+alis+ %re+i! ilikilerin'e %re+i!i, 'a+! *e+%ke+i!i 'es+ekle@en *e @a@Anla!asn sala@an Hilin
@ne+i!i'ir6 Bu Hilin @ne+i!i, '%%nceleri e+kile!ek *e Hu
e+ki@le 'a*ranlar @nlen'ir!ek iin @a.l!ak+a'r6 Bu +%r
33
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
40/201
'eerlen'ir!e EJen, ;&o!sk@, Sc&iller, Bau'rillar', S!@+&e,
a++elar+, osco, aren+i, Kellner, Sc&u'son *e Er'oan AiHi
aka'e!is@enlerin incele!elerin'e Ar%l%r6
Birinci +%r @akla!lar, &alkla ilikiler .ra+iklerini sanki
e*rensel Aerek AiHi kaHul e'erek ie Hala@an *e &alkla
ilikileri nor!alle+iril!i *e &a++a i'ealle+iril!iDaali@e+lerin'en &areke+ e'erek +an!la@an incele!eler'ir6
kinci +%r'ekiler &alkla ilikileri insanlk +ari&inin Helli Hir
'ne!ine 'enk '%en, Helli %re+i! Hii!i *e ilikilerinin
.aras olan Hir rA%+len!e, e+kinlik olarak ele al!ak+aR &alkla
ilikilerin +an! *e ile*ini ka.i+alis+ %re+i!in Hilincinin .lanl
olarak @ara+l!as Hala!n'a incele!ek+e'irler6 Bu
Hala!'aki incele!eler'e &alkla ilikiler +an!, en i@i
Hii!i@le, &alkla ilikilerin A%nl%k ile*lerin'en kar+lan
He+i!le!e'ir6 Bu +an!la!a@a rnek olarak &alkla ilikiler
.ra+iinin HaHas olan E6 Berna@sGn Darkl "a!anlar'aki
+an!la!alar rnek *erileHilir: Berna@s 9#3G+e &alkla
ilikileri, ka!u *e orAani"as@on arasn'aki u@u!u *e anla@
sala!a olarak +an!la!+r6 955 @ln'a Hu +an! &er&anAi
Hir Daali@e+ Me@le!, 'a*a Ma!a, &areke+ *e@a kuru! iin,
enDor!as@on, ikna *e u@arla!a Ma@arla!a @olu@la, ka!u
'es+eini sala!a aHas'rL eklin'e @eni'en
Hii!len'iril!i+ir6 99 @lna Aelin'iin'e Berna@s &alkla
ilikilerin u@Aula!al Hir sos@al Hili! ol'uunu *e sos@al
.sikoloCi, an+ro.oloCi, sos@oloCi, .sikoloCi, ekono!i *e +ari&anla@n u@Aula'n Helir+!i+ir6 aka+ Hunu ancak ken'isi
AiHi ok a" kiinin @a.+n s@le!i+ir MEJen,99?:4$$6
sln'a Berna@sUn 9#3 @ln'aki +an! ile 955 *e 99
34
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
41/201
@llarn'aki He+i!le!eleri arasn'a anla!l Hir Dark @ok+ur6
Berna@s 99$Glar'a &alkla ilikilerin sos@al Hili!lerin
kullanl!as, "ellikle ara+r!ann kullanl!as Aerek+iini,
Daka+ @e+erince kullanl!a'n Helir!ek+e'ir6 Ben"er ekil'e
en ok Hilinen &alkla ilikiler +an!larn'an Hiri (runiA *e
un+Gn M984 anaAinA uHlic /ela+ionsL ki+aHn'a
sunul!u+ur6 an!a Are &alkla ilikiler Hir orAani"as@on ile
&alklar arasn'aki ile+ii! @ne+i!iL olarak aklan!ak+a'r6
>ier &alkla ilikiler +an!larn'a 'a @ne+i!, orAani"as@on *e
ka!uO&alkL ana&+ar keli!eleri olarak sk sk kullanl!ak+a'r6
Bu rnek+e 'e &alkla ilikiler rA%+ *e &alk arasn'aki ile+ii!in
.lanl @ne+i!i olarak ele aln!ak+a'r6 B@le ele al!ak elHe++e
ki i@i Hir HalanA+r, Daka+ &alkla ilikileri, A%nl%k +e!el
Daali@e+lerinin .lanlan!as *e@a Hu .lanla!ann Aerekliliini
Helir+!ek+en +e .ek Ai+!e!ek+e'ir6 Ben"er Hirok +an!
@olu@la, &alkla ilikiler, +ek Hir kar @a.s iin 'eil, +o.lu!un
Aeneli iin Aerekli *e Da@'al Hir Daali@e+ olarak sunulu.
!erula+rl!ak+a'r6 2rnein ;u+li., ;en+er *e Broo!Gun
M985 EDDec+i*e uHlic /ela+ionsL ki+aHn'aki +an! Huna i@i
Hir rnek+ir: alkla ilikiler Hir orAani"as@on ile o
orAani"as@onun Haarsn *e@a Haars"lnn Hal ol'uu
&alklar arasn'a karlkl Da@'a sala!a@a @nelik ilikiler
kuran *e s%r'%ren @ne+i! Donksi@onu'ur6L Karlkl Da@'a *e
anla@aL 'a@anan +an!la!alar &alkla ilikiler 'erneklerinin
+an!la!alarn'a 'a @er al!ak+a'r6 Bu +%r +an!lar karar*er!e'e A% ilikilerini A" n%n'e Hulun'ur!a@an, en'%s+ri'e
Dir!alararas *e Dir!a ile &alklar arasn'aki ilikinin 'oasn
anla!a@an *e@a anla@. kas+l olarak A"ar' e'en Hir '%%nce
+ar"na sa&i.+ir6 Bu +ari&si" *e en'%s+ri@el Daali@e+i i'ealle+ir!e
35
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
42/201
+e!eli %"erine ina e'ilen +an!lar'a, ilAili &alkla ilikiler
Hl%!%n%n &alka &i"!e+ e'ecei, 'enAe kuraca, 'u@ars"
irke+leri u@araca *e karlkl or+ak Da@'a sala@aca i''ias
ok sorunlu *e aHar+l! karak+er +a!ak+a'r6 Buna ra!en
Ha"lar @ine 'e i@i!ser *e u!u+lu sonular sun!ak+a'r6
2rnein Sei+elGe Are M99# &alen u@Aula!aclar'an @akasn
kur+ara!a@an Aenel &alkla ilikiler +an!lar kaHul e'il!esine
ra!enL sa&ann ak olarak anlal!asna 'oru ne!li Hir
Aeli!e *ar'r6
ukar'a sunulan +an!lar HirHirin'en Darkl A"%kseler Hile
asln'a &e.si or+ak Helirle@ici ele!anlara sa&i.+ir6 Bu nok+a'a
sorun, +an!larn +ek @nl% @ne+i!sel iliki@i iki @nl% olarak
sun!asn'a'r6 nsann A%n'elik esas e+kinliini, ekono!ik
kar *e Dir!a a!alarn'an so@u+la@arak 'oru ol!a'
&issini *eren *e@a i'ealle+iren +an!la!alar @a.l!ak+a'r6
kinci +%r incele!eler'e "ellikle &alkla ilikilerin ne
ol'uu, +o.lu!sal ile* *e sonular +ari&sel Hala! iin'e
sos@al %re+i!in @a.sn'an &areke+le ir'elen!ek+e'ir6 2rnein
S+uar+ EJen, /V Social is+or@ D S.inL isi!li @a.+n'a
&alkla ilikilerin ne ol'uunu or+a@a k *e +ari&sel Aeli!esi
Hala!n'a ele al. incele!i+ir: 9$$Glerin Ha *e I6 >%n@a
Sa*a @llar arasn'aki 'ne!'e rnek olarak, !erikaG'a
H%@%k i '%n@asnn eAe!en .ra+iklerine kar &alk+a oluan
Aeni k"Anla ce*a. olarak irke+ &alkla ilikileri Hala!+r6
lerici !uckrakinAL 'u@ur!a Daali@e+lerin'en *e !erikan
en'%s+ri@el i A%c%n%n ak seik iDa'e e'ilen sal'rAanln'an
uckrakinA Aa"e+ecilii A%n%!%"'eki ara+r!ac Aa"e+eciliin+e!elini a+an Aa"e+ecilik +%r%'%r
3?
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
43/201
ok kork+uklar iin H%@%k irke+ler kri+ik ka!ulara a!alar@la
ilAili karlarn aka 'eklare e+!ek *e Mor+a snDa ra!en
r"a@ sala!ak iin &alkla ilikiler irke+leri@le al!a@a
Hala!lar'r6 >eiik @ollarla &alkla ilikiler Hu 'ne!
Ho@unca Aereklere 'a@anan arA%!anlar *e Ha"en 'e so!u+
e@le!lerle i '%n@asna karL arA%!anlar @an+la!a@a *e
"el +eeHH%s sis+e!i ile ka!u kar arasn'aki or+aklklar
iDa'e e+!e@e al!+r6 EJenGn 'a Helir++ii AiHiR I6>%n@a
Sa*a Ho@unca ilericilik a"alarak, sal'rAanL *e Q+e&likeliQ
Ar%len alan snD .lanl Hir ekil'e '%"enlen!i Hask
.roAra!lar@la e"il!i+ir6 B@lece &alkla ilikilerin 'oas
'ei!e@e Hala!+r6 Sa*a "a!an ;o!!i++ee on uHlic
InDor!a+ionL +araDn'an @a.lan .ro.aAan'ann Haarsn'an
il&a! alarak *e sos@al .sikoloCi kura!lar@la A%len'irilerek,
irke+ &alkla ilikileri ka!u &i"!e+iL i'ealin'en u"akla!+r,
Ai++ike ar+an Hir ekil'e insan akln @ne+!e, ru&unu ikna
e+!e *e @nlen'ir!e a!acna 'oru @nel!i+ir6 9#$Glerin
Han'an sonuna ka'ar &"la oalan Hir &alkla ilikiler u"!an
kalaHal, se!Hollerle !ani.las@onu, insan He@nini e+kile!ek
iin &alkla ilikileri e+kili Hir s+ra+eCi olarak kullan!a @oluna
Ai+!i+ir MEJen, 99?:4$6 nali" Hl%!%n'e a@rn+l olarak
Ar%lecei AiHi, Hu ikinci +%r @akla!'a &alkla ilikiler +an!
*e Aeli!esi +ari&sel Hir .ers.ek+iD iin'e ele aln!+r6
Ele+irel okullar 'n'a, +an! *e kura! arasn'a Ha kuran
incele!elere .sikoloCi 'isi.linin'en 'e ka+k Ael!i+ir6 Bu ka+k,rnein se!Holik e+kilei!ciler AiHi, Helli Hir '%%nce
ere*esin'e kal!a@an *e o ere*e@i kranlar'an Ael!i+ir6
(or'on M997 In+er.re+inA >eDini+ions oD uHlic /ela+ionsL
37
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
44/201
a'l !akalesin'e, se!Holik e+kilei!cilik ere*esin'en &alkla
ilikiler +an!larn ara+r! *e +an!larla ile*ler arasn'a
Ha kurarak incele!esini @a.!+r6 Bu +%r al!alar 'ier
@akla!lar'an 'a&a anla!l Hir karak+er As+er!ek+e'ir6
>ikka+ e'ilirse, kura!la Ha kuran incele!eler sa'ece
ele+irel Hir ina@a sa&i. incele!eler'ir6 Bu kura!sal @akla!'n'a kalan incele!elerin H%@%k ounluun'a &e! kura!
Ha kurul!a!ak+a &e! 'e kura! i&!al e'il!ek+e'ir6 alkla
ilikiler 'erAilerin'eki +ara!a'a .o"i+i*is+-a!.irisis+ Aelenee
u@Aun alan ara+r!as Msur*e@ researc& @a.anlarn
incele!elerin'e @a &i kura!sal ere*e i"!e'ikleri @a 'a
Ha" Hasi+ Aerekeleri kura!sal ere*e olarak sun'uklar
Ar%l'%6 %rki@eG'eki incele!eler'e M"ellikle +e"ler'e
kura!sal ere*e @erine ka*ra!sal ere*e a' al+n'a Ha"
kura!lar sralan!ak+a'r6 Bu srala!ann kura!lar arasn'a Ha
kur!akla &iHir ilAisi Hulun!a!ak+a'r6 Kura!la ilAili
sunu!lar ilAisi" *e Holuk+a kal!ak+a'r6
K KE/ E
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
45/201
aka'e!is@enler +araDn'an @a.lan Hili!sel incele!eler *ar'r6
kinci Aru.+a @ine aka'e!is@enler +araDn'an ele alnan, &alkla
ilikiler en'%s+risinin, .ra+is@enlerinin *e 'erneklerinin nerileri
'orul+usun'a sek+re ele!an @e+i+iril!esi iin al!alar
Hulun!ak+a'r6 )%nc% Aru. incele!eler, &alkla ilikiler'e 'ers
!%Dre'a+nn ieriinin &a"rlan!as *e a@rn+l olarak
sunul!as@la ilAili ara+r!alar'r6 Bu son +%r ara+r!alar
"ellikle &alkla ilikiler ce!i@e+leri *e akre'i+as@on kurulular
+araDn'an @a.lan *e@a @a.+rlan incele!eler'ir6
ka'e!ik karak+ere sa&i. incele!eler @a Aeleneksel klasik
liHeral ei+i! Aeleneinin sa*unusu Hii!in'e
@a.lan'rl!ak+a @a 'a &alkla ilikiler ei+i!inin en'%s+ri@e
@a+kn *e ilk &a"rlk Hecerilerini ka"an! ele!anlar
@e+i+ir!e Aerei %"erin'e 'ur!ak+a'r6 Ba" ara+r!alar Hu iki
u arasn'a Hir @ere '%!ek+e'ir6 2rnein, >ean KruckeHerA
!akalelerin'e M995 *e 999 u"!anlarn, &alkla ilikiler
'erneklerinin, aka'e!ik 'erneklerin *e aka'e!is@enlerin Hir
ara@a Ael!esi@le Aelecein .roDes@onellerine *erilecek
Dor!as@onu +ar+!ak+a'r6 le+ii! alann'aki aka'e!ik ilAi,
&alkla ilikiler !esaClarnn e+kisi, !esaClarn aln.
aln!a'nn l%l!esi AiHi en'%s+ri@el @a.nn ka@A *e
sorunlarn "!e @n%n'e ol!ak+a'r MS&ell, 9936 arkl Hir
Ar%e rnek olarak, alH M99# 'e #lace o$ #ublic 4elation
in Hi1er Education5 ¬er 6pinionL ile S+acks, Bo+an *e
urk M999 +araDn'an @a"lan #erceptions o$ #ublic 4elationsEducationL !akaleleri rnek *erileHilir6
alkla ilikiler ei+i!inin 'oas@la ilAili incele!eler'e
en'%s+ri@el @a.@a &i"!e+i n .lana alan incele!eler 'oal
39
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
46/201
olarak en'%s+ri *e !eslek kurulular ile &alkla ilikiler
'ernekleri +araDn'an @oun Hir ekil'e 'es+eklen!ek+e'ir6
2rnein, B>Gnin ile+ii! aka'e!is@enlerinin +o.lan'
'ernekler'en Hiri olan (a"e+ecilik *e Ki+le le+ii!i Ei+i!i
;e!i@e+iGnin alkla likiler Bl%!% MuHlic /ela+ions
>i*ision oD +&e ssocia+ion Dor E'uca+ion in Wournalis! an'
ass ;o!!unica+ion *e 'ier Hen"eri 'ernekler &alkla
ilikiler ei+i!inin nasl ol!as Aereklilii %"erine Aenel
.rensi.ler, kla*u"lar olu+ur!ular'r6 ncele!eler *e
Airii!ler sa'ece Hu se*i@e'e kal!a!, 'erslerin neler olaca
*e ieriklerinin nasl 'ol'urulaca 'a &alkla ilikiler ei+i!i@le
ilAili incele!eler'e a@rn+l olarak sunul!u+ur6 2rnein,
XakeDiel' M993 #ublic 4elations 7ase as a 'eacin1 'oolL
Halkl !akalesin'e, &alkla ilikiler u@Aula!aclarna
.roDes@onel karar *er!ek iin *aka anali"i !e+o'oloCisi
kullan!alarn %+le!ek+e *e ar'n'an Aerek+e Hi" Aelecein
u@Aula!aclarn Hu +%r kararlar *er!ek iin &a"rla@acak
ekil'e &alkla ilikiler ola@lar 'ersini re+i@or !u@u"PL
sorusunu sor!ak+a'r6 B@lece, "a+en '%n@a Ar%% olarak
nce'en ce*a.lan'r'klar Hir soru@u incele@erek 'es+ek
ara!ak+a'r6 Bu +%r ara+r!alarn oun'a 'a ce*a. olarak
+an!lar'a *e @akla!lar'a kar!aa ol'uu ileri s%r%l!ek+e *e
&alkla ilikiler ei+i!i *e .ra+iin'e u@Aun +an!lar *e
@akla!lar u@Aula!a "a!an Ael'iini Helir+!ek+e'irler6 Bu
@n'e, H%@%k *e A%l% &alkla ilikiler kurulular MI/ &alklailikiler ei+i!ini s+an'ar+la+r!a@a al!ak+a'r6 Bunu
@a.arken 'e 'ers .roAra!larn '%"enle!e *e akre'i+as@on
sis+e!leri@le u@u! sala!a Aerekeleri ek ne'enler olarak
sunul!ak+a'r6 e!el Aereke olarak 'a &alkla ilikiler
4$
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
47/201
ei+i!inin #$6 @%"@l'a kari@ere &a"rla@acak Hir .roAra!
ol!as Aerek+ii ne s%r%l!ek+e'ir6 Bu a!ala @llar'r ei+li
ko!is@onlar kurul!ak+a, +o.lan+lar @a.l!ak+a *e ra.orlar
&a"rlan!ak+a'r6 alkla ilikiler alann'aki u"!anlar, &alkla
ilikiler 'ernekleri *e 'ier alanlar'aki u"!anlar, aka'e!ik
'ernekler *e aka'e!is@enler +o.lan!ak+a *e ei+i!
kuru!larnn, @arnn .roDes@onellerini nasl en i@i ekil'e
&a"rla@acaklarn +ar+!ak+a'r MKruckeHerA, 9996 Bu
+o.lan+ *e ra.orlarla Aerek aka'e!is@enlerin Aerek sek+r'en
u@Aula!aclarn 'es+ei alnarak ei+i!e, &alkla ilikiler alanna
'a&a i@i &i"!e+ *erecek renciler @e+i+ir!ek %"ere @n
*eril!e@e all!ak+a'r6 (eri Hu ko!is@onlar ei+i!
kuru!larna sa'ece Aeli+ir'ikleri .roAra!lar Hala!n'a
neriler'e Hulun!ak+a'rlar6 ncak Hu neriler, akre'i+as@on
.roAra!larnn Hii!len'iril!esi iin kullanl'n'an &alkla
ilikiler ei+i!ini 'e e+kile!ek+e'ir6
>ikka+ e'ilirse, &alkla ilikiler ei+i!i .ek ok !eslek *e
'isi.lin'en A%l% Hii!'e e+kile!ek+e'ir6 Kolek+iD *e +ek +ek
rolleri 'e ko!is@onlar +araDn'an @eni'en 'eerlen'iril!ek+e'ir6
Ko!is@on nerilerin'e, '%n@ann H%+%n %lkelerin'eki ei+i!
kuru!larnn +a*si@elerini 'eerli Hulaca *e An%ll% olarak
Hunlara ka+laca Helir+il!ek+e'ir6 Forla!a ol!a'
Helir+il!esine ra!en, *ru.a Birlii u@u! s%recin'e %rki@e
rnein'eki AiHi %lkelerin ei+i! !%Dre'a+larn'a kkl%
'eiiklikler @a.!alar is+en!ek+e'ir6 Bu akla!alar'an 'aanlalaca AiHi a@n "a!an'a &e! ko!is@onlar &e! 'e
akre'i+as@on kuru!larnn sa'ece !erika *e *ru.a 'eil
'ier '%n@a %lkelerin'e 'e &alkla ilikiler ei+i!ini e+kile!esi
4
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
48/201
a!alan!ak+a'r6 Bu 'a An%ll% ka+l! olarak sunularak
'e!okra+ik Hir Ar%n%! *eril!ek+e'ir6
alkla ilikiler ei+i!i Ha+l %lkelerin .ek oun'a ile+ii!
Dak%l+eleri H%n@esin'e 'eil, ile+!e Dak%l+eleri, @ne+i!
Hili!leri @a 'a @%ksek okullarn H%n@elerin'e al+n'a @er alr6
%rki@eY'eki 'uru!a A" a+l'n'a alkla ilikiler ei+i!inin,9?5 @ln'a 0nescoGnun ka+klar@la ilk HalanAlarn'an
Hirini @a.+ s@leneHilir6 Bunu !%+eakiHen .ek ok 'ier
okullar'a 'a &alkla ilikiler Hl%!leri al!a@a Halan'6
(%n%!%"e Aelin'iin'e "ellikle "el %ni*ersi+elerin ilk
a+klar Hl%! &alkla ilikiler ol!ak+a'r6 Q%s+eri-renciQ
ek!ek iin i'eal Hl%!ler &aline Aelen &alkla ilikilere &er
Aeen A%n @enileri eklen!ek+e'ir6
(%n%!%"'e &alkla ilikiler, @ne+ici ol!ann +e!el
Donksi@onlarn'an Hiri &aline Ael!i+ir6 eni@le eski arasn'aki+e!el Dark u'ur: Bask *e A" korku+!a@la salanan r"ann
@erini &alkla ilikiler *e Hilin @ne+i!i@le salanan r"a
al!+r6 Bu an Han'an ellili @llara ka'ar @ne+i!i
incele@en ekoller &alkla ilikileri @ok sa@!+r6 Bu A%n a'a
@ne+i!inR rA%+le!e, eA%'%!, .ersonel @ne+i!i, 'ene+i!,
!ali @ne+i! @ann'a &alkla ilikiler Donksi@onu 'a
Hulun!ak+a'r6 ncak @ne+icilere Hu HilAileri *eri.,
@e+eneklerini Aeli+irecek olan okullar'a &alkla ilikiler 'ersleri
@ok+ur6 Ka!usal alanla ilAili en ka.sa!l &alkla ilikiler 'ersi
%rki@e *e r+a'ou !!e 'aresi Ens+i+%s%n'e
oku+ul!ak+a'r6 le+!e ak%l+elerin'e ise &alkla ilikiler
Ha!s" Hir 'ers olarak oku+ul!a!asna karn ile+!e *e
.a"arla!a ki+a.lar iin'e Hir Hl%! olu+ur!ak+a'r6 Bu alann
4#
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
49/201
asAari "ellikleri *e +ekniklerinin Hilin!esinin &e! Hire@sel
&e! 'e kuru!sal H%@%k @ararlar *ar'r6 Kuru!larn @aln"ca i
*e +eknik ile+ii!leri 'eil e*re ile ilikileri, ile+ii! an'a
H%@%k ne! +a!ak+a'r6 alkla ilikileri anla!l &ale
Ae+ir!enin +e!el koulu onu nce ekono!ik, si@asal *e
@ne+sel Hala! iine o+ur+!ak sonra 'a onu al+r. ar+larn
*e eksilerini Ar!ek+ir6 Bu @ol, rA%+ iin'e .ek ok e@i
sa@'a!la+racak *e rA%+%n e*re@i 'a&a i@i +an!asn
sala@acak+r6 Bunun Aerekle+iril!esi iin, &alkla ilikiler
alannn si@asal Hili! *e +o.lu! Hili! asn'an "elliklerini
aa kar!ak *e Han+larn akla!ak Aerekli'ir6 @rca,
&alkla ilikilerle 'a*ran Hili!leri, +uri"!, o+elcilik *e ile+!e
alanlarn'a alanlar 'a ilAilenil!ek+e'ir6
43
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
50/201
'%LM (((
KURAMSAL A"(KLAMALAR(# $OAS(
o.luluk+a @aa@an insan, sa'ece ken'i *arlnn ne'en *e
a!acn 'eil, a@n "a!an'a @aa' AruHun, +o.lu!un,'%n@ann *arlk ne'enini *e a!acn '%%nerekR ken'ince Ha"
ce*a.lar %re+ir, B@lece A%nl%k @aa!'aki %re+i! ilikileri@le
Hu ne'en *e a!alarn 'e*a!na *eO*e@a 'ei+iril!esine
ka+k'a Hulun!ak+a'r6 Bu '%%ncelerin *e @an+larn
.roDes@oneller +araDn'an sis+e!li *e +u+arl Hir Hii!'e
aklan!as, en Aeni anla!@la, kura! olarak ni+elen!ek+e'ir6
Kura!lar akla!a@a al+klar ilikiler '%n@asna Helli
Hii!ler'e Hal'r6 Bu Ha, akla'nn e*renselle+irili.
!erula+rl!asn'an ele+irel soru+ur!asna ka'ar ei+lilikAs+er!ek+e'ir6 er +%r akla!a, akla'klarn'an Ha!s",
akla'klarnn %"erin'e, +esin'e *e 'n'a 'eil'ir6
kla!alar, aklanann 'ille anla+!'r6 unan klelik
sis+e!ini e*rensel 'oa ile akla@an o "a!ann Dilo"oDlar *e
a!"n Ha" Hili! a'a!lar@la, Hu 'oalln !%lki@e+
ilikilerinin @a.a@ '%n@asnn @a.a@ Hir Aerei ol'uunu
Helir+en Hili! a'a!larnn arasn'a e.e@ Dark Hulun!ak+a'r6 Bu
Dark Hi"i Hili!in +araDs"l *e +araDll, Hili!in nesnellii *e
i'eoloCisi, eAe!enlik *e !%ca'ele, +ari&in nasl *e ki!ler
+araDn'an @a"l' konularna *e Hunlar arasn'aki Halarn
%"erin'e soru+ur!a Aereine A+%r!ek+e'ir MEr'oan, #$$$6
aa! akla@a!a@an kura! sorunlu'ur *e@a Aeersi"'ir6
>ola@s@la +an!, kura!, ei+i! *e rA%+l% @aa! arasn'a
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
51/201
i&!al e'ile!e" Hir Ha *ar'r6 alkla ilikiler Hala!n'a Hu
Ha en a" iki @n'e kurulaHilir: M alkla ilikilerin rA%+l%
@a.s *e .ra+iini e*rensel Hir Aerek AiHi ele al!ak,
akla!ak, sorunlarna "%!ler ara!ak, Aeli+ir!e@e
al!ak6 M# alkla ilikileri +o.lu! +ari&i iin'eki
Aeli!elerin Hir sonucu *e .aras olarak ele al!ak, %re+i!
Hii!i *e ilikileri iin'e 'oasn incele!ek6 Bu ki+a., ikinci
kura!sal @neli!i Hirinci'en ok 'a&a anla!l, 'oru *e
akla@c olarak Hularak +asar!a ere*e olarak se!i+ir6
=al!ann *arsa@!na Are, &alkla ilikiler'e +an! okluu
*e kar!aa ol'uunu Helir+en @a.+lar'a ounlukla &alkla
ilikiler ei+i!inin u@Aula!a !erke"li ol!as Aereklilii ne
s%r%l!ek+e'ir6 Bu sonuca &alkla ilikilerin A%n'elik
e+kinliklerine Hakarak *ar'klar *e sonular kura!sal Hir
@a.@a o+ur+!a'klar iin Hu +an!lar @e+ersi" akla!alar'r6
>ola@s@la Hu ki+a. kesinlikle (runiA *e un+Gn M984
Helir++ii QHirilerinin Hu !eslei anali" e+!esi, !eslekle ilAili
ara+r!alar @%r%+!esi *e alan'a alanlar .ra+ik+e
u@Aula@aHilecekleri @eni Dikirlerle Hesle!esi AerekirL eklin'eki
Ar%e ka+l!a!ak+a'r6 =%nk% Ba+'a "ellikle !erikaG'a
Hinlerce ara+r!a @llar'r "a+en Hu *e Hen"eri a!alarla
@a.l!ak+a'r6 @rca Hu +%r ara+r!alarn aka'e!ik 'eerleri
%.&eli'ir6 Belli kar e*resi +esin'e Aenel +o.lu! iin Da@'al
'eil'ir6 Bu ne'enle ki+a.+a H@le Hir @ol +u+ul!ak+an kanl'6
Bu ki+aHn +e!el Ar%%ne Are &alkla ilikiler Dir!a sorunlar*e &alkla ilikiler u"!anlarna e+kili *e@a Haarl &alkla
ilikiler nerileri %re+!e ere*esi 'n'a aka'e!ik olarak
4?
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
52/201
incelen!eli'ir6 a.+, Hu ci''i Holuu *e Aereksini!i
karla!a@a ka+k'a Hulun!ak iin +asarlan'6
alkla ilikiler en'%s+risinin nasl rA%+len'iine, ilerini
nasl +an!la'klarna, nasl @a.+klarna, e+ik *e soru!luluk
&akkn'aki sunu!larna, li'erlerinin ne s@le'iine, aka'e!ik
alan'a &alkla ilikiler ei+i!inin nasl Hii!len'iril'iine *e Hualan'aki aka'e!is@enlerin &alkla ilikileri nasl
anla!lan'r'na, &alkla ilikilerin +an!larna *e +ari&ine
Hakl'n'a Darkl kura!sal @akla!lar ol'uu Ar%l%r6
ka'e!ik kura!sal @an asln'a ;&o!sk@Gnin Helir++ii AiHi
M997 'ok+riner @an'r *e kuru!sal @a.@la r+%%r6
N KI KI/
Sa'ece &alkla ilikiler alanna "A% Hir kura! @ok+ur, %nk%&alkla ilikiler ken'i Hana Hir Hili! alan 'eil'ir6 alkla
ilikiler .sikoloCi'en sos@oloCi@e, si@ase+ Hili!in'en ekono!i@e
*e +ari&e ka'ar ei+lenen Hir ok alan'aki kura!larla
aklan!ak+a'r6 alkla ilikilerle ilAili al!alar'aki eAe!en
kura!lar, !erikan .raA!a+i"!i, u@aran-+e.ki !o'eline
'a@anan 'a*ran .sikoloCisi *e ile+ii!'eki e+ki !o'ellerine
'a@an!ak+a'r6 Bunun @an sra, &alkla ilikilerin +eorik Aeri
kal!l "ellikle ara+r!a @n+e!lerin'e Helli Hir kuru!sal
soruna eil!esi, irke+ sorunlarna eil!esi *e 97$Gler'eAi'erek ar+an Hir ekil'e kura!s" u@Aula!al ara+r!a
@a.l!as Aelenein'en ka@naklan!ak+a'r6 alkla ilikiler
ara+r!alarn'aki kura!sal @oksunluk a@n "a!an'a
ara+r!aclarn aka'e!ik ilAi @erine en'%s+ri@el karlar
47
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
53/201
Aerekle+ir!e@e @nel!elerin'en ileri Ael!ek+e'ir6 Bu
ne'enle, &alkla ilikiler'e kura!sal Aerekelere 'a@anan Hir
ara+r!a Hul!ak ok "or'ur6 an!lar, en'%s+ri@el
Daali@e+ler'en &areke+le *e o Daali@e+leri !erula+r!ak
a!ac@la @a.l' iin, &e! incele!e'e &e! 'e +an!'a
kura!sal Hir Ha kur!a ka@As 'a or+a'an kalk!+r6
>ola@s@la, &alkla ilikiler'e +an! *e +ari&, Helli "a!anlar'a
Helli kiilerin, kuru!larn *e@a irke+lerin @a.+klar
MHaar'klar olarak He+i!len!ek+e'ir6 alkla ilikiler'e ei+i!
konusu, +o.lu!un +%!%ne !al e'ilen en'%s+ri@el Heklen+ilere
u@Aunluk Hala!n'a ele aln!akla HeraHer Heklen+ileri *e
Aereksini!leri karla!a' Helir+il!ek+e'ir6 Bu ne'enle 'e
a@arla!alar @a.l!as Aerek+ii ele+irileri Ael!ek+e'ir6
alkla ilikileri Helli @n'e +an!la@an *e incele!eleri 'e
Hu +an!la!a'an &areke+le olu+uran '%n@a Ar%% Hu nok+a'a
ne!li rol o@na!+r6 Bu ne'enle ki ile+ii! 'enil'iin'e akla
&e!en An'erici, !esaC *e alc s%reci Ael!ek+e'ir6 alkla
ilikiler 'enil'iin'e Hu s%recin kura!sal ere*eler +o.lu!,
ile+ii!, !e'@a *e &alkla ilikilerin +ari&sel Aereini @ara+!a
Hala!n'a @ans!as olan Hir alan olarak '%%n%l!ek+e'ir6
@n "a!an'a, eAe!en ile+ii! kura!lar !e'@ann, ile+ii!in
*e &alkla ilikilerin +o.lu!sal rollerini, 'e!okrasinin *e
"A%rl%%n +an!@la, si@asal A%c%n .ra+ikleri@le *e A%nl%k
&a@a+n s%releri@le ilikilen'ir!ek+e'ir6 Bu ilikilen'ir!e'e,
.o"i+i*is+-a!.irisis+ okul Aeleneksel olarak &alkla ilikileri'e!okra+ik *e "A%r sos@al .ra+iklerin .aras *e Aeli+iricisi
olarak ni+ele!ek+e'ir6 >a&a ak Hir 'e@ile, &alkla ilikiler
'e!okra+ik +o.lu!lar'a HilAilen'iril!i, a@'nla+l!
48
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
54/201
@ur++alar *e soru!lu @ne+i!in *arlnn Aaran+isi olarak
sunul!ak+a'r6 Bu ne'enle, &alkla ilikilerle ilAili olarak ki+a.+a
ir'elenen +%r'e +an!la!alar'a Holluk *ar'r6 alkla ilikiler
en'%s+rilerini, en'%s+ri@el Daali@e+lerini *e sonularn
ol'uklarn'an Darkl As+eren ana ak! @akla!lar, &alkla
ilikileri Hili!sel olarak akla!a'a @anl *e @e+ersi"
kal!ak+a'r6 2"ellikle 9?$Glar'an Heri ar+an Hir ekil'e, Hu ana
ak! @akla!lar, arksis+ si@asal ekono!i *e k%l+%rel
incele!eler Aelenei +araDn'an ele+iril!i *e ile+ii!e +ari&sel
*e ele+irel Hir @akla! Ae+iril!i+ir6
alkla ilikilerle Halan+l olan n'e Aelen kura!lar
ekono!ik Hala!'a 'a! S!i+&Gin si@asal ekono!i
Ar%%n'en Hala@arak, a@lori"!, or'i"!, rie'!anGn neo-
liHeral si@asal ekono!isi *e #$$$Glerin .os+-Dor'i"!ine 'oru
Hir +ari&sel Aeli!e se@ri As+er!i+ir6 Bu kura!lar'a &alkla
ilikiler ekono!ik e+kinlii Aeli+iren Hir Dak+r olarak @er
al!ak+a'r6
Sos@oloCi M*e si@ase+ Hili!i Hala!n'a &alkla ilikiler
9$$Glerin !uckcrackinAL Aa"e+ecilik @akla!n'an,
9#$Gler'e Xal+er i..!annGn ka!uo@u anla@ *e aka'e!ik
si@asal Hili!in kurucusu arol' assJellGin .ro.aAan'a
@akla!na 'oru Aeli!i+ir6 i..!annGa Are 'e!okrasi'e
r"a %re+i!iL 'i@e a'lan'rlan @eni Hir sana+ *ar'r6 /"a
%re+i!i@le &alkn seenekleri *e +u+u!lar onlara s@lenil'ii
ekil'e ina e'il!ek+e'ir6 B@lece Aerek 'e!okrasi@e sa&i.
olun!ak+a'r6 i..!ann AiHi, assJellGin 'e +e!el Dikri
'e!okra+la!ann Ae+ir'ii sorunlar ne'eni@le, .ro.aAan'a
!ekani"!alarn kullanarak insanlarn '%%ncelerini kon+rol
49
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
55/201
e+!e @n%n'e'ir M;&o!sk@,9976 !erikan sos@oloCisinin
@a.sal ile*sel @akla! MDonksi@onali"!i kucakla!as@la
Hirlik+e, &alkla ilikilerin sos@oloCik akla!alar Hir al+ sis+e!in
M&alkla ilikilerin H%@%!e, Darklla!a *e en+eAras@on'a
ile*sellii Ha"n'a ele aln!ak+a'r6 Buna Are, &alkla ilikiler
+o.lu!'a Da@'al Hir Are* @a.!ak+a'r6
sikoloCi@e 'a@anan kura!lar Hala!n'a &alkla ilikiler
reu'Gun .sikanali"i *e a*lo*Gun ar+lan! reDleks
@akla!@la Hala@an, 9$$Glerin 'a*ranl@la 'e*a! e'en
*e H%@%k ounlukla 'enAe anla@na 'a@anan 'enAe
kura!lar@la 'a*ranl Hirle+irerek insan Hilincini *e
'a*ranlarn @nlen'ir!e@i ara@an 'uru!a ula!+r6
alkla ilikiler u@Aula!aclarnn *e &alkla ilikiler
en'%s+risi iin sa&a ara+r!as @a.anlarn ounluunun Hu
kura!larn Darkn'a ol!as Heklene!e"6 aka+ al!alarnaHakl'n'a +asar!larnn +e!elin'e H%@%k ounlukla
.sikoloCi *e sos@al .sikoloCinin kura!larn'an, "ellikle e+ki
sorunsaln ele alanlar'an Hirinin @a++ Ar%l%r6 Bu .aralel'e,
rnein ei'er *e NeJco!HGun 'enAe kura!na Are M94?
kiinin ken'i iin'e M*e@a kiiler arasn'a AerAinlik
olu+uun'a, kii, ken'ini M*e@a 'ierini ikna @olu@la
AerAinlii a"al+!a@a @nel!ek+e'ir6 Kura!a Are kiinin
'enAe'e &isse+!esi iin % @ol *ar'r: Ma Ka@nak *e alc ikisi
'e Hir e@'en &olan!a"lar *e a@n "a!an'a HirHirlerin'en
&olanrlarR 'ola@s@la ra&a+lk *e 'enAe &isse'erler6 MH
Ka@nak *e alc Hir oHCe@e *e@a Dikre *e HirHirlerine kar
.o"i+iD +u+u! +arlarR 'ola@s@la @ine 'enAe 'uru!u *ar'r6 Mc
Ka@nak *e alc &e! Hir Dikir &e! 'e oHCe %"erin'e anla!a"lar
5$
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
56/201
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
57/201
2+e @an'an, kiinin 'eerleri *e +u+u!larna u@Aun
enDor!as@on ara!as &i.o+e"i 'a&a ok 'es+ek Hul!u+ur6
es+inAerY'e Qu@u!su"lukOelikiQ +erci& @a.lnca@a ka'ar
or+a@a k!a"R 'ola@s@la, es+inAer sei! &akkn'a nce'en
Hir +a&!in @a.!a!+r6 aka+ kiinin e+kinliklerinin 'oruluu
&akkn'aki is+ei Helli Hir seenek &akkn'a karar *er!esini
e+kile!ek+e'ir6 Eer konu@a &er&anAi Hir Hall @oksa *e
&anAi seenein en i@i ol'uun'an e!in 'eilse, seeneklerin
le&in'e olan enDor!as@on e!in ol!a@ ar+rr MEr'oan,
#$$#:$?6 Bu kura! insanlarn nasl karar al'@la ilAili
olarak en Da"la kullanlaHilecek !ikro .sikoloCi kura!larn'an
Hiri'ir6 alkla ilikilerin insanlarn An%ll% ka+l!n sala!ak
a!acna u@Aun '%erek, &a"rlanacak .lanl Daali@e+ler'e
sunulan seenein en i@i seenek ol'uunu *e Hu seenek
&aricin'e '%%n!e!e@i sala@arak An%ll% ka+l! sala!ak
Hir anla!'a Hilinli *e@a Hilinsi" Hir ekil'e sek+r'eki
u@Aula!aclar +araDn'an Aerekle+iril!ek+e'ir6 sln'a Hura'a
kiinin eliki@e '%eHilecei Hir enDor!as@on karsn'a nasl
karar *er!esi Aerek+iin'en nce, An'erilecek enDor!as@onun
Hile Hir s%"Ae+en Aeirilerek An'eril!esi 'uru!u 'a s"
konusu'ur6 Bu 'a insanlarn is+enilene u@Aun '%%n!esi *e
'a*ran!asn Ae+irecek+ir6 s+enilene u@Aun '%%nce *e
'a*ran+a or+a@a kacak elikiler 'e "a+en Hir +e&like
olu+ur!a@acak '%"e@'e olacak+r6 2rnein eer en'%s+ri,
insanlarn 'a&a Da"la +%ke+ici ol!as konusun'a enDor!as@onlaAelirse *e Hunu !o'a aracl@la @a.arsa .ek ok kiinin karar
*erirken elikisi, +%ke+!e!ek 'eil &anAisini +%ke+eceine
ilikin olacak+r *e Hu eliki sonras alnacak &er karar
5#
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
58/201
en'%s+rinin iine @ara@acak+r6 B@lece, Aenellikle Hu +i.
enDor!as@onlarla kua+l! Hir @aa! or+a@a k!ak+a'r6
alkla ilikiler .ra+iklerinin Haars *e Aeli!esine @ar'!
e'en *e Helki 'e &alkla ilikiler Daali@e+lerinin 'oasn'aki
Haskn *arsa@! akla@an Hir 'ier @akla! o*lan', Wanis
*e Kell@Gnin M9?7 'es+ekle!e kura!'r6 Bu @akla!Kla..erGin M9?$ e+ki ile ilAili HulAularn @an+la@an Hir
anla@a sa&i.+ir6 Kura!a Are +u+u! 'eii!i 'ikka+, ka*ra!a
*e kaHullen!e AiHi alanlar'a 'es+ekle!e@le %re+ilen Dikir
'eii!i@le sonulan!ak+a'r6 >ola@s@la !esaC 'ikka+ ekici
*e kola@ anlalr ol!al'r6 >a&a 'a ne!lisi, !esaC Dikrin
Aeerliliini 'es+ekle@en ekil'e sunul!al'r6 >es+ekle!e
kura! 'es+ein ne ol'uunu +an!la!a", Daka+ 'es+ek asln'a
iki @n'en ele alnaHilir6 Ma Sa+l!ak is+enen &i"!e+, !al *e@a
Dikrin &e'eD ki+le@e .o"i+iD @%klerle sunul!as, @eni'en
sunul!as6 MH Bire@in se*'ii e@lere, Heklen+ilerine,
+u+u!larna, inanlarna u@Aun olan *er!ek6 ElHe++e, a *e H
arasn'a u@u! olursa, 'es+ekle!e@le Heklenen sonu kola@ca
el'e e'ileHilir6 aka+ eer 'es+eklenen e@ Hire@in inanlarna
a@kr@sa, +u+u! 'eiiklii Hekle!ek i@i!serlik+ir Mle!'ar *e
Er'oan, #$$#6
u+u! 'eii!inin sa'ece Helli Hirka koul 'n'a
@a.la!a' sonucu@la Aelen ara+r!alara ra!en Ha"
@akla!lar 'eii! %"erin'e 'ur!ular'r6 2rnein e++@ *e
;acio..oGnun ElaHora+ion ikeli&oo'L !o'eline Are M98?
ikna @n%n'e iki @ol *ar'r: na *e @an @ol6 na @ol !esaC'a
ikna@ a@rn+lal'r!a'an Aeerek .o"i+iD @n'e ne!li Hir
+u+u! 'eii!i %re+eHil!ek+e'ir6 an @ol, +u+u!'a en a"
53
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
59/201
'eii!le en aHuk ce*a. @ara+an al+ +%r !esaC kullanr: M
Karlkl ol!a@ *urAula@an sana i@ilik @a.+!L6 MH 0@u!u
*urAula@an o ancak Hu @olla, H@le @a.lrL6 Mc Sos@al kan+
*urAula@an &erkes @a.@orL6 M' Se*!e@i *urAula@an Heni *e
Heni! Dikri!i se*i@orsunL6 Me +ori+e@i *urAula@an %nk% Hen
@le s@l%@oru!, is+i@oru!L6 MD "l *urAula@an !alOe@a
a" !ik+ar'a ksa s%re sonra Hi+ecek, in'iri!'e son A%n6L Bu
kura!, klasik u@aran - +e.ki +eorisine 'a@anan @akla!lar'an
Hiri'ir6
Ba" kura!lar 'a*rann ne'enleri %"erin'e 'ur!as
ne'eni@le en'%s+ri@el Hilin @ne+i!i @a.!ak+a'r6 B@lece
.a"arla!a *e sa+ Airii!lerin'e Da@'al ol!ak+a'r6 2rnein
ei'erGin a+D +eorisi insanlarn niinL ile Hala@an sorular
nasl ce*a.la' *e nasl ne'ensel a+Dlar @a.+@la ilAili'ir6 Bu
kura! ncelikle sos@al alAla!a sorular@la ilAilenir6 @rca
kiinin ken'isini A"le!le@erek Henliini alAla!as
Hak!n'an +eorik al!alar arasn'a @er alr6 eori, ne Hil'ii,
'a&a 'a ne!lisi Hil'iini Hil!e s%reci@le ile*sel'ir6 E+kiler,
ne'enlerin'en sonra Ael!ek+e'ir6 SaD M'oal .sikoloAlar olarak
sra'an insanlar @oru!lar @a.arak ilikilerinin ne'enleri@le
ilAili olarak, ken'ilerinin *e 'ierlerinin e@le!lerine a+D+a
Hulunurlar6 o+ansi@el ne'enler Ha!s" 'eiken'ir *e e+ki
M'a*ran Ha!l 'eiken'ir6 >ierleri a@n 'uru!'a a@n
e@i @a.+n'a ce*a. +u+arl, is+ikrarl olursa, ce*a.lar
u@arclarla a@r a@r Hirle+iin'e u@arc@a *er'iklerice*a.larna 'a&a ok A%*enirler6 B@lece a@r+ e'icilik, u"la!a
*e +u+arllk alA'a A%*eni .eki+irir6 Eer Haka !akul *e &akl
seHe.ler *arsa, Helli Hir e+kinin M'a*ran %re+i!in'e Helli Hir
54
-
8/11/2019 Esra Ktap Son Hal
60/201
ne'enin rol% &esa.+an '%%l%r6 Eer Hir 'a*ran iin e+kin '
seHe.ler *arsa onun ken'i i ne'enleri &esa.+an '%%l%r6 >
seHeHin '%%k ol!as &alin'e insanlar 'a*ranlarn ken'i i
'uru!larna a+De'erler6 nsanlarn a+Dlarn kola@la+ran ne'en
e!alar *ar'r6 Sonular 'a&a ser+ ol'uun'a alAla@cnn
soru!luluu Hakasna a+De+!e i&+i@acnn ar++ Ar%l!ek+e'ir6
ei'er, ancak Hire@in 'a*ran sonularnn a!alarn
alAla'!" "a!an kii@e a+D @a.laHileceini '%%n!ek+e'ir6
ei'er M958 kiileraras ilikilerin .sikoloCisi a'l ki+aHn'a
a