Download - İŞLETME YÖNETİMİders
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 1/104
ĠġLETME YÖNETĠMĠ
Pof.Dr.Dilek Emiroğlu
Su Ürünleri Fakültesi YetiĢtiricilik
Bölümü
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 2/104
ĠĢletme Bilimi
• ĠĢletmelerin kuruluĢu, finansmanı, üretimaraçlarının sağlanması, üretilen mal vehizmetlerin pazarlanması, örgütlenip,yönetilmeleri ve parasal olaylarınizlenmesi konularını ele alıp inceleyen bir bilim dalıdır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 3/104
ĠĢletme
İnsan gereksinmelerinin karşılanması için malve/veya hizmet üretiminin gerçekleştirildiğiekonomik birimlerdir.
ĠĢletmeler günlük yaĢantının önemli bir parçasınıoluĢturmakta, insan gereksinimlerinin büyük bir bölümünü karĢılamaktadırlar. Bu iĢletmeler çeĢitli türlerde ve büyüklükte bulunmaktadır. Bir
ülke ekonomisini oluĢturan ve sayıları yüzbinlerehatta milyonlara varan iĢletmeler ekonomininhücreleri gibi düĢünülebilir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 4/104
ĠĢletme üretim faktörlerini bir araya getirerekpazar için iktisadi mal ve hizmet üretenve/veya pazarlayan ekonomik, teknik vehukuki birimler olarak tanımlanabilir.Burada üzerinde durulması gerekenkonular vardır.
- iĢletmeler baĢkalarının ihtiyaçlarınıkarĢılamak üzere mal ve hizmet üretirler
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 5/104
- ĠĢletmeler iktisadi mal ve hizmet üretirler.Ġktisadi mal ve hizmetlerin özelliği faydayaratmaları ve kıt olmalarıdır.
- ĠĢletmelerin bu üretimigerçekleĢtirebilmeleri üretim faktörleri adıverilen emek, doğa, sermaye ve bilginin bir
araya getirilmesine bağlıdır. - ĠĢletmeler kar amaçlı örgütlerdir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 6/104
Üretim Öğeleri
– Gereksinmelerin karşılanması amacıylamal ve hizmet üretiminde yararlanılan, bir ülkenin sahip olduğu temel kaynaklardır.
EmekGirişimci Sermaye Doğal Kaynaklar Teknoloji
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 7/104
Emek
• Emek faktörü, üretimi gerçekleĢtirenlerinfiziksel ve düĢünsel katkılarını içerir. Bir inĢaat iĢçisi kas gücünü ya da fiziksel
gücünü kullanır. Bu inĢaatın mühendisiise, düĢünsel bir emek ortayakoymaktadır. ĠĢgücü öğesi ile birlikte ele
aldığımız giriĢimci üretim faaliyetiningerçekleĢtirilmesinde önemli rol oynar.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 8/104
GiriĢimci
• Mal veya hizmet üretimi için üretimöğelerini bir araya getirilmesini sağlayankiĢidir. GiriĢimcinin temel amacı kâr elde
etmektir. Buna karĢılık üretimfaaliyetlerinden doğabilecek riski deüstlenir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 9/104
Sermaye (Kapital)
• Mal ve hizmet üretimini destekleyenservet, sermaye (kapital) adını alır.
• Sermaye, üretimde yararlanılan para ve
parasal değeri olan her tür donanımı ifadeeder. Paraya dönüĢebilen hisse senedi,bono gibi değerler ya da bir fabrikadakimakine, bina, araç-gereç sermaye olaraknitelenir. Sermayeyi; üretilmiĢ üretimfaktörü olarak tanımlamak olasıdır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 10/104
Sermaye (Kapital)
• Mal ve hizmet üretimini destekleyenservet, sermaye (kapital) adını alır.
• Sermaye, üretimde yararlanılan para veparasal değeri olan her tür donanımı ifadeeder. Paraya dönüĢebilen hisse senedi,bono gibi değerler ya da bir fabrikadaki
makine, bina, araç-gereç sermaye olaraknitelenir
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 11/104
Doğal Kaynaklar
• Doğadan elde edilen, doğrudan veya iĢlenerekkullanılan her tür maddeyi içerir. Temel doğalkaynaklar toprak, su, mineral maddeler vearaçlardır.
• Ekonomik bir kaynak olarak doğa, nicelik olarakve içerdiği hammadde açısından sınırlıdır,arttırılması, belli bir düzeyin üstüneçıkarılabilmesi söz konusu değildir. Bu üretimfaktörünün iĢletmeler tarafından özenli olarakkullanılması, kendi çıkarları ve insanlığınçıkarları için kaçınılmazdır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 12/104
Teknoloji
• Mal ve hizmet üretimi için kullanılanyöntemlerdir. Ġnsanın çalıĢmasınıgeliĢtirmek ve üretim yeteneğini arttırmak
için, bilginin üretilmesi ve uygulanmasıolarak da tanımlanabilir. GeliĢmiĢ bir teknoloji, daha yararlı ve yüksek nitelikli
malların, daha etkili yollarla üretiminisağlar.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 13/104
ĠĢletmenin Amaçları
• ĠĢletmenin baĢarılıolmasında ve sağlıklı
kararlar almasında temelkoĢul, neler yapacağınınbilinmesidir.
• ĠĢletme faaliyetlerinin
baĢlangıcında, amaçlarınnet ve gerçekçi olarakbelirlenmesi iĢletmeler için yaĢamsal önemdedir.
• Temel Amaçlar :
– Kar
– Topluma Hizmet• Özel Amaçlar:
– Uzun dönemli büyüme
– Tüketicilere nitelikli malsunma
– Çalışanlara uygun ücretverme
– Toplumsal sorumluluk
– Çevreyi koruma
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 14/104
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 15/104
ĠġLETMENĠN FONKSĠYONLARI
Bir iĢletmede çok farklı nitelikte faaliyetler gerçekleĢtirilmektedir. Bu faaliyetler iĢletmenin içinde bulunduğu sektöre göre
farklılık göstermekte, iĢletmeninbüyüklüğüne göre bağımsız departmanlar halinde gruplandırılmakta veya
gruplandırılmamaktadır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 16/104
Genel anlamda bir iĢletmede gerçekleĢtirilebilecek farklınitelikteki fonksiyonlar Ģöyle belirtilebilir:
-üretim-pazarlama
-finansman-insan kaynakları -muhasebe-ar-ge
-halkla iliĢkiler -yönetim-tedarik
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 17/104
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 18/104
• Bu fonksiyonlardan üretim, pazarlama, insankaynakları ve finansman fonksiyonları iĢletmenintemel fonksiyonlarını oluĢturmaktadır. Yönetim
ise iĢletmenin genel fonksiyonudur. Yönetimdiğer bütün fonksiyonlara yöneliktir. ĠĢletmeninbütün fonksiyonlarının planlanması,örgütlenmesi, yöneltilmesi, koordinasyonu ve
kontrolü; diğer bir ifadeyle yönetimi sözkonusudur. Diğer fonksiyonlar ise iĢletmeninyardımcı fonksiyonları olarak kabul edilmektedir
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 19/104
ĠġLETMENĠN ÇEVRESĠ
ĠĢletmenin çevresi, iĢletmenin sınırlarıdıĢında kalan ancak onun faaliyetlerinietkileyen her Ģey olarak karĢımıza
çıkmaktadır. ĠĢletmenin yapı ve iĢleyiĢini etkileyençevresel unsurlar yakın çevre ve genelçevre ile bu çevrelerde yer alan faktörlerinküresel boyutunu ifade eden küresel çevreolarak üç grupta incelenebilir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 20/104
GENEL ÇEVRE: ĠĢletmenin faaliyetleriüzerinde dolaylı bir etkiye sahiptir. Bukapsamda yer alan faktörler Ģunlardır:
-teknolojik çevre-sosyo-kültürel çevre
-politik çevre-ekonomik çevre
-doğal çevre
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 21/104
ĠġLETMENĠN YAKIN ÇEVRESĠ: Tüketiciler,finans kuruluĢları, sendikalar, tedarikçiler ve rakiplerden oluĢur. Bu kurum ve
kuruluĢlar iĢletmenin faaliyetleri üzerindedoğrudan etkilidirler.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 22/104
Ekonomik Sistemin ĠĢleyiĢi
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 23/104
• ĠĢletmenin üretim için diğer iĢletme ve kuruluĢlardanüretim faktörü tedarik etmesi, ürettiği mal ve hizmetleri,diğer iĢletme ve ünitelere satması, üretim sonundaüretime katılan faktörlerin paylarını dağıtmak, ekonomik
sistemde iĢletmeler, kurumlar vs. tüketiciler arasındasürekli değer akıĢına yol açar.• Üretim faktörleri piyasasında tüketiciler ve diğer
iĢletmeler üretim faktörlerini oluĢturan iĢgücü, sermayeve doğal kaynak sunmakta, bunların karĢılığında ücret,
faiz ve rant geliri almaktadır. Tüketim mallarıpiyasasında, iĢletmeler üretim faktörleri piyasasındanaldıkları üretim faktörlerini kullanarak ürettikleri mal vehizmetleri bu piyasaya satmaktadır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 24/104
ĠĢletme ile ilgili Çıkar Grupları
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 25/104
• Çıkar grupları iĢletmelerin etkilediği kiĢiler veya gruplardır. BaĢka bir deyiĢleiĢletmelerin sorumluluk taĢıdığı gruplardır.
Bu gruplara örnek olarak müĢteriler,çalıĢanlar, kredi verenler, tedarikçiler,devlet, iĢletme sahipleri ve kamu
gösterilebilir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 26/104
• Çıkar gruplarının baĢında müĢteriler gelir. ĠĢletmelerinvarlığı müĢterileri tatmin edecek mal ve hizmetleri üretippazara sunmasına bağlıdır. Artık ülkemizde tüketicilerikoruma ön plana çıkmıĢ olup saygın firmalarda müĢterimemnuniyeti önem kazanmıĢtır.
• ĠĢletmelerin çalıĢanlara karĢı da sorumlulukları vardır.ÇalıĢanların maddi-manevi tatmin edilmesi gerekir.Günümüzde çalıĢanların haklarını koruyabilmeleri içinbirçok kanun çıkarılmıĢtır.
• ĠĢletmelerin öz varlığını sağlayan iĢletme sahiplerine de
bazı sorumlulukları vardır. ĠĢletme sahipleri sadece kar amaçlı değil saygı görme, toplumsal prestij gibi özelamaçları olduğu için iĢletmeler sahiplerinin beklentilerinikarĢılamalıdır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 27/104
• Kamu önemli bir yere sahiptir. Çünkü okul, cami, sağlıkocağı, park, çocuk bahçesi vb. yapılmasına yardımetmek, kültürel ve eğitim faaliyetlerine katkıda bulunmakve destek olmak sosyal sorumluluk bilincine sahip bir
iĢletmenin sayısız sorumluluklarından bazılarıdır.• Tedarikçiler iĢletmeye mal ve hizmet sağlayankuruluĢlardır. Tedarik kaynakları güvenilir olmalıdır. Bunedenle kazanmak için tedarikçilerin kazanmasına izinverilmelidir. Ucuz ve kaliteli ürün ve hizmet isteniyorsa
tedarikçilere olan yükümlülükler yerine getirilmelidir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 28/104
• Kredi veren bankalar, finans kuruluĢları vbparasal kaynak sağlayan kuruluĢlara karĢıyükümlülükler yerine getirildiği sürece
firmalar kredi bulabilir.• Devlete vergi vermek, çalıĢanların sigorta
primlerini yatırmak, iĢ güvenliğine önem
vermek devlete karĢı sorumluluklardanbazılarıdır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 29/104
ĠĢletmelerin Sınıflandırılması
• ĠĢletmeler literatürde çeĢitli açılardansınıflandırılmaktadır. Kimi sınıflandırmaĢekilleri;
• A. Ulusal Ekonomi Yönünden :1.Üretici ĠĢletmeler
2.Hizmet iĢletmeleri
3. Satıcı ĠĢletmeleri (Pazarlama Kurumları)
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 30/104
Üretici ĠĢletmeleri
• Genellikle mal veya fiziksel ürün üreten tarım,inĢaat ve sanayi sektörlerinde faaliyetlerinisürdüren iĢletmelerdir. Örneğin,balık, kabuklugibi su ürünleri üreten,domates, patates,buğday, gibi bitkisel ürünleri üreten iĢletmeler;yol, köprü, baraj, konut yapımı iĢleriyle uğraĢaninĢaat iĢletmeleri; her türlü tekstil ürünleri, demir -çelik, çimento, gübre, makine, buzdolabı radyo,
televizyon, sabun, deterjan, kâğıt, kalem gibidayanıklı ve dayanıksız malları üreten iĢletmeler bu gruba girer.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 31/104
Hizmet ĠĢletmeleri
• Bunlar bir hizmetin yerine getirilmesi veyahizmet üretimi ile uğraĢan iĢletmelerdir.Örneğin, berber dükkânları, lokantalar,
oteller; doktor, avukat, mali müĢavir büroları; banka, sigorta Ģirketleri; taĢımave depolama Ģirketleri; elektrik, havagazı,
su ve sağlık hizmetlerini yürüten iĢletmeler gibi .
Ġ
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 32/104
Satıcı ĠĢletmeler (PazarlamaKurumları)
• Genellikle ticaret sektöründe çalıĢantoptancılık, yarı toptancılık veperakendecilik yapan iĢletmelerdir. Bunlar
çoğu kez üretici iĢletmelerin ve bazen dehizmet iĢletmelerinin mal ve hizmetlerinitüketicilere aktaran toptancı, yarı toptancı,
perakendeci komisyoncu gibi pazarlamakurumlarından oluĢurlar.
Ġ
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 33/104
ÇalıĢma Konularına Göre ĠĢletmeler (UğraĢ Yönüne Göre):
• 1 . Tarımla uğraĢan iĢletmeler
• 2 . Sanayi ile UğraĢan ĠĢletmeler
• 3. Ticaretle uğraĢan ĠĢletmeler • 4. UlaĢtırma ve haberleĢme ile uğraĢaniĢletmeler
• 5. Finansal Kurumlar• 6. Serbest meslek ve hizmetler
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 34/104
• Tarımla uğraĢan iĢletmeler : Çiftçilik ve hayvancılık,ormancılık ve balıkçılıkla uğraĢanlar
• Sanayi ile UğraĢan ĠĢletmeler : Madencilik, imalat,elektrik, havagazı, su gibi.
• Ticaretle uğraĢan ĠĢletmeler : Mal ve hizmet ticaretiyapan iĢletmeler
• UlaĢtırma ve haberleĢme ile uğraĢan iĢletmeler : Kara,deniz ve hava taĢımacılığı, posta, radyo ve TV ve basınalanlarında çalıĢan iĢletmeler
• Finansal Kurumlar: Banka, sigorta, bankerlik vb.alanlarında çalıĢanlar
• Serbest meslek ve hizmetler: ÇeĢitli serbest meslekleuğraĢan iĢletmeler. Doktor, aĢçı, berber, terzi, emlakçı.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 35/104
Mülk Ġyeliği Açıdan ĠĢletmeler
• 1. Özel
• 2. Kamu
• 3. Karma• 4. Yabancı sermayeli ĠĢletmeler
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 36/104
• Özel ĠĢletmeler : Üretim araçlarınınmülkiyeti özel kiĢilerde olan iĢletmelerdir. Kamu ĠĢletmeleri: Sermayesinin tümü
devlete ait iĢletmelerdir. • Karma Üretim araçlarının mülkiyeti baĢkaülke giriĢimcilerinin olan iĢletmelerdir.
• Yabancı Sermayeli ĠĢletmeler : Üretimaraçlarının mülkiyeti baĢka ülkegiriĢimcilerinin olan iĢletmelerdir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 37/104
ĠġLETMELERDE YÖNETĠM
• Yönetim : Belirli amaçlara ulaĢabilmek içinplanlama, örgütleme, eĢgüdümleme,denetleme gibi yönetim fonksiyonlarınınyerine getirilmesidir.
• .
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 38/104
• ĠĢletme yönetiminin baĢında giriĢimci bulunduğugibi büyük ve baĢarılı iĢletmelerde ayrıcayönetici bulunmaktadır. Profesyonel yönetici
olarak adlandırılan bu kiĢiler yönetim iĢinekendilerine meslek edinerek patronun yaptığıher iĢi yapan, bu hizmet karĢılığında ücret alan,kar ve riski baĢkalarının olmak üzere mal ve
hizmet ortaya koymak için üretim faktörlerini bellibir ihtiyacı karĢılama amacına yönelten kiĢidir.
E ki bi i i i kli
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 39/104
Etkin bir yönetim için gerekliözellikler:
• Varılması tasarlanan amaçların baĢlangıçtadoğru ve net olarak belirlenmesi
• ÇalıĢanlarla yönetenlerin uyumlu olması• Bireyleri etkin ve verimli olarak çalıĢtırmak için iĢ
bölümü yapılması
• Bireylere iĢ yaptırma gücüne sahip yöneticilerinyetki sınırlarının belirlenmesi
• Gelecekle ilgili akılcı kararlar alınması
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 40/104
GiriĢimci:
• -üretim faktörlerini iĢletme bünyesinde istenilen nitelikte ve miktardabir araya getirmek
• -üretimin gerçekleĢmesini sağlamak• -ürün çeĢitlenmesine girmek
• -mevcut ürünlerin kalitesini arttırmak• -Yeni üretim teknikleri geliĢtirmek• -geliĢen teknolojiyi sürekli takip etmek• -pazar araĢtırması yapmak• -yönetim ve çalıĢanlar arasındaki iliĢkiyi düzenlemek• iĢletmenin baĢarısından ya da baĢarısızlığından doğabilecek tüm
sorunları, riskleri üstlenmekle sorumludur
Yö i i
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 41/104
Yönetici
• -üretim sürecindeki tüm riskleri üstündetaĢıma
• -üretim maliyetlerini kontrol etme
• -Pazar istemleri ve fiyat dalgalanmalarınıizleme
• -varlığıyla iĢletmede net katkılar sağlamasorumluluklarını taĢır
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 42/104
3 ti i l t ö ti i i tt
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 43/104
3 tip iĢletme yöneticisi mevcuttur.
• *Sermayeci yönetici: Anamalını iĢletmeyeyatırmıĢ ve aynı zamanda iĢletmeyi bizzatyöneten iĢletmecilerdir.
• *Katılımlı tip yönetici: bir ücretle birlikte ve-veya
iĢletme karına katılan sermayeci dıĢındakiyönetici tipleridir. Özellikle büyük iĢletmelerdeüst düzey yöneticiler iĢletmeye ortak edilerekçalıĢtırılmaktadır.
• *Salt ücret tipi yönetici: iĢletmede diğer çalıĢanlardan temel bir farklılığı bulunmayan saltücret karĢılığı çalıĢan memur benzeriyöneticilerdir. Kamu iĢletmelerinde görülür.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 44/104
• 1.KLASĠK YAKLAġIM• Klasik teori iki ana fikir etrafında toplanmıĢtır. Ġlki rutin iĢlerin
görülmesinde makinelerle birlikte insanın nasıl daha etkin bir Ģekildekullanılacağı. Ġkincisi ise formal örgüt yapısının oluĢturulması.
• Klasik teori en iyi örgüt yapısı ve yönetim tarzı için uyulmasıgereken ilkeleri belirlemeye çalıĢmıĢtır. Bu ilkelere uyulduğutakdirde verimliliğin artacağı düĢünülmüĢtür.
• -Klasik teoride insan daha ikinci planda kalmıĢtır. Ġnsan dıĢındakifaktörler üzerinde durmuĢtur.
• -Ġnsanı kendine söyleneni yapan pasif bir unsur olarak varsaymıĢtır.
• -örgüt içi etkinlik için uyulması gereken ilkeleri evrensel kabul etmiĢancak dıĢ çevre Ģartlarına ve örgütlerin değiĢen Ģartlarına nasıluyabilecekleri üzerinde durmamıĢtır.
• .
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 45/104
MODERN YAKLAġIM
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 46/104
MODERN YAKLAġIM
• Bu yaklaĢımın amacı yönetim olayınınve unsurlarının birbirleriyle olan iliĢkilerinive bu iliĢkilerin niteliğini incelemek, belirli
bir birimdeki geliĢmelerin diğer birimler üzerindeki etkilerini araĢtırmaktır.• Örgüt sistemini oluĢturan insan,
makine, maddi kaynaklar, görevler,örgütün amacını gerçekleĢtirmek üzerebirbiriyle bağlantılıdır.
YÖNETĠM FONKSĠYONU
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 47/104
YÖNETĠM FONKSĠYONU
• Yönetim faaliyetleri bir süreç ĢeklindeoluĢur. Bu sürecin baĢlıca evreleri,
• -planlama
• -örgütleme (organizasyon)
• -uyum sağlama
• -kontrol etmek
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 48/104
PLANLAMA:
• belirli verilerin ıĢığı altında ileriyitasarlayabilme ve bu tasarının ıĢığı altındatasarımı yönlendirme iĢidir. En üst
düzeyde yöneticiler tarafından dahakapsamlı bir biçimde yürütülmesine karĢındaha alt kademelerde Ģefler ya da
formenler tarafından da programlar biçiminde daha dar çerçevede yapılanfaaliyetlerdir
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 49/104
• Planlama belirli bir üretim hacmine ya da amaçlanan kartutarına ulaĢmak amacıyla bu yolda alınacak önlemleriiçerir. Bu tip planlama geneldir. ĠĢletmelerde özelplanlama ise çeĢitli düzeyde ve ayrı ayrı iĢletmefaaliyetleri için yapılabilir. Örneğin,
• -üretim• -stoklama• -satıĢ yada pazarlama • -finansman(nakit)• -personel eğitimi vb. gibi özel planlamadan da söz
edilebilir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 50/104
• ĠĢletme yöneticisi genel ya da özelplanlamada, iĢletmedeki teknik yapıyı,olanakları, kapasiteyi göz önüne aldığı kadar,
iĢletme ekonomisini, parasal olanaklar, dikkatealarak, en düĢük maliyetle kapsamlı planuygulamalarını getirebilir. Planlamazorunluluktur. Bu yolla maliyetlerin izlenmesi
gelirde olası değiĢiklikleri önceden tahminetmek, gerekli önlemleri önceden almakmümkün olabilir.
YÖNLENDĠRME(ÖRGÜTLEME
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 51/104
YÖNLENDĠRME(ÖRGÜTLEME,GÜDÜLEME)
• Yönlendirme iĢlevi yöneticilerin, astlarınıyönetmeleridir. ĠĢletmelerde emir ve direktifler verilirken öncelikle, astlarla bir iĢbirliği ortamınınyaratılması, demokratik davranıĢlar içinde
bulunulması çağdaĢ yönetici için kaçınılmazdır.Ancak güdülemede, otorite de geçerlidir.Otoritenin ise kaynağının yönetenle yönetilenarasında karĢılıklı güven ortamını sağlanması
biçiminde oluĢtuğu unutulmamalıdır.Güdülemede yetki atlamaları yapmamaktepeden buyrukçu davranmamak önemlidir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 52/104
UYUM SAĞLAMA
• Genellikle iĢletmelerde küçükten büyüğe artan sayıdaçeĢitli bağımsız birimler vardır. Örn, bir endüstriyeliĢletmede üretim birimleri kendi içinden farklılıklar gösterir. Ayrıca pazarlama, satıĢ ve muhasebe, özlükiĢleri vs den söz edilebilir. ĠĢletme yöneticilerinin bir fonksiyonları da değiĢik birimler arasında eĢgüdümüuyumlu bir biçimde sağlamaktır. KuĢkusuzkoordinasyonda baĢarı iyi bir organizasyonla gerçekleĢir.Ġyi organize olamamıĢ birimler arasında isabetli sınırlar
çizilmemiĢ iĢletmelerde birimler arasında uyumsağlamakta güçlükler taĢır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 53/104
KONTROL FONKSĠYONU
• ĠĢletmelerde kontrol iĢlerin planlandığı gibi gidipgitmediğinin izlenmesi Ģeklindedir. Sözcükolarak kontrol; bir iĢin beklenene uygunluğunu
araĢtırmaktır.• Yönetimde ise üstlerin astları denetlemesibu sistemin en alta dek iĢletilebilmesidir.Özellikle büyük iĢletmelerde iĢletme
yöneticisinden alta doğru etkin bir iĢbölümü veyetki dağıtımı küçük iĢletmelere göre çok dahaönemli bir çalıĢma olmalıdır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 54/104
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 55/104
ĠġLETMEDE KARAR ALMA
• Bir iĢletmede karar alma en önemli olgudur.Bir iĢletmenin baĢarısı yerinde ve doğru kararlara
bağlıdır. Kimi kaynaklarda “iĢletmecilik bir karar alma bilimidir” diye ifade edilmektedir.
• Karar, bir sorun yada durum karĢısında belirlibir amaç doğrultusunda düĢünülebilen çözüm
yolları yada eylemin seçilmesidir.
Kararları karakterize eden
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 56/104
Kararları karakterize edenkavramlar:
• -süreç -bağlantı -değerlendirme -rasyonalite • Süreç : Kararlar geçmiĢten geleceğe bir süreç
kavramı içinde oluĢur.• Karar süreci içinde,• -problemin oluĢtuğu geçmiĢ zaman• -çözüme yönelik seçeneklerin bulunduğu Ģimdiki
zaman• -çözüme ulaĢılması yönündeki beklentileri ifade
eden gelecek zaman, yer alır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 57/104
• Bağlantı: kararların genelde geleceğe yönelikbirçok kararları gerektirdiği, ayrıca gelecektekikimi kararları da bağladığı da bilinmelidir.
• Değerlendirme: iĢletme yöneticileri genellikleiĢletmenin o günkü durumunu değerlendirerekgünlük kararlar alırlar ve uygularlar. AncakiĢletmenin performansını yükseltmesi kuĢkusuz
daha çok geleceğe yönelik değerlendirmeler yapılarak bu yönde iĢletme yöneticisinin kararlar üretmesiyle olasıdır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 58/104
• Rasyonalite: karar alınırken zamanlabağlantılı ve akılcı (rasyonel) olmakgerekir. Alınan karar iĢletmenin yararına
sonuçlar doğuracak türden olmalıdır. Buda yöneticinin akıl ve mantıkla eylemkoymasına bağlıdır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 59/104
KARAR TÜRLERĠ
• -kiĢisel ya da iĢletmeye iliĢkin kararlar
• -temel ve günlük kararlar
• -programlı ya da programsız kararlar
1 KiĢisel ya da iĢletmeye iliĢkin
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 60/104
1. KiĢisel ya da iĢletmeye iliĢkinkararlar
• KiĢisel kararlar yöneticinin kendine özgü veiĢletmeyi bağlamayan kararlardır. Bu tip kararlar çoğu zaman iĢletmeyi doğrudan bağlamasa da
iĢletmeyi ilgilendirir. Örneğin izin kullanmak, bir tıbbi operasyon ya da iĢten ayrılma gibiyöneticinin kiĢisel ve özel kararları iĢletmeyiilgilendirmektedir.
• ĠĢletmeye iliĢkin kararlar ise yöneticininiĢletmedeki fonksiyonuna göre almakta olduğukararlardır. Ayrıca bu tip kararlarda yetki vesorumluluk alanı da önemlidir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 61/104
Temel ve günlük kararlar
• Temel kararlar iĢletmenin geleceğine yönelikkolaylıkla dönülmeyecek kararlardır. Bunlar ,
• -uzun erimli• -yatırım ve büyük harcamalar gerektiren
• -iĢletmenin gelecekteki performansını etkileyen
kararlardır.• Günlük kararlar rutin iĢlerle ilgili etkileri sınırlıve günlük çalıĢma ve üretime iliĢkin kararlardır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 62/104
Programlı ve Programsız Kararlar
• Yöneticinin iĢletmede çalıĢmalar sırasında her zamaniçin karĢılaĢtığı ve çoğunlukla tekrarlanan ayrıca karar almada zorluk çekmediği kararlara programlı karar
denilmektedir.• Programlı kararların yanında iĢletme yöneticisinin ; • -tanımını kolayca yapamadığı• -çözümü için yeni kararları gerektiren
• -karar almada güçlük çektiği olaylar, programsızkararları gerektirmektedir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 63/104
Kararların Özellikleri
• -Kararların iĢletmedeki üretime etki dereceleribakımından öncelikleri vardır. Bütün kararlar iĢletmegelirine etki etme bakımından aynı önemde değildir.Örneğin bir kültür balıkçılığı iĢletmesinde balıklara
verilecek yemin markası üzerinde karar vermek 2.Derecede önemde kalabilir.• -kimi kararlar tekrarlanabilir, değiĢtirilebilir kimi kararların
ise tekrarı olası değildir. Örneğin; Bir kültür balıkçılığıiĢletmesinde fiziki planlamada su akıĢını ikinci bir kez
düzenlemek oldukça güçtür. Üretilen balık türünütekniğin elverdiği ölçüde belirli bir üretim periyodusonunda değiĢtirebilirsiniz. Alınan yemin firması ise her zaman değiĢtirilebilir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 64/104
• -kimi kararlar geciktirilebilir kimisi ise acildir.Örneğin; Bir kültür balıkçılığı iĢletmesinin yurtdıĢına vereceği balık larvası ya da yavru balık
sipariĢinde zamanı geçirmemesi gerekir. Ancakyem deposunun yerini değiĢtirme yönündeverilecek karar oldukça geciktirilebilir.
• -kimi kararlar bol seçenekli kimi kararlar ise
seçeneksizdir. Örneğin alacağı yemin firmasıiçin birçok alternatif karĢısına çıkarken, üretimperiyodunu seçmek için bir alternatif yoktur.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 65/104
KARAR ALMA AġAMALARI
• Fikrin doğuĢu, düĢünce aĢaması
• Analiz ve sentez aĢaması
• Karar alma aĢaması
• Uygulama aĢaması
• Sorumluluğu ve riski yüklenme aĢaması
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 66/104
Fikrin doğuĢu, düĢünce aĢaması
• Çözülmesi gereken bir problemin olupolmadığını problem varsa bununboyutlarını ortaya koymaktır. Kimi
sorunların çözümü için gözlemlerdebulunmak, bilgi toplamak, çözümlerhususunda mevcut seçenekler bu
aĢamada değerlendirilir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 67/104
Analiz ve sentez aĢaması
• Elde edilen ham bilgileri değerlendirmekiçin analize tabi tutmak ve sorunlarıçözmeye yarayacak Ģekilde sentezleyerek
yararlı sonuçlar biçimine getirmek gerekir.Bu aĢama fikrin ve olası uygulamabiçimlerinin tartıĢılmasını kapsar.
ĠĢletmede hoĢgörülü bir ortamoluĢturularak yapıcı, üretici fikirlerinkolayca yeĢermesi sağlanabilir.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 68/104
Karar alma aĢaması
• Analiz ve sentez sonucunda elde edilenveriler değerlendirilerek problemin çözümüyönünde kimi kararlar alınır, yapılacak iĢler
planlanır.
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 69/104
• Uygulama aĢaması: Bu aĢama karar almasürecinin bir sonucu, alınan kararlarıngerçekleĢtirilmesi iĢlemidir.
• Sorumluluğu ve riski yüklenme: Kararlarınuygulaması sırasında ve sonucundaortaya çıkacak kar -zarar veya sorumluluk
vs. gibi riskler üstlenilir
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 70/104
KuruluĢ yeri seçimi
• Optimum kuruluĢ yeri maliyetin endüĢük,karın ise en yüksek olmasını sağlayanyerdir. Uygun bir kuruluĢ yerine sahip
iĢletme, diğer iĢletmelere göre rekabetüstünlüğü sağlar ve daha uzun ömürlüolur. KuruluĢ yeri kararı alınırken,iĢletmenin çalıĢma konusu, büyüklüğü
• , ekonomik ve teknik faktörler ayrıntılıolarak incelenmelidir.
ĠĢletmeyi neden
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 71/104
ĠĢletmeyi neden kurarız ?
• Bağımsız çalıĢma isteği • Miras yoluyla iĢletme sahipliği • Yeni bir buluĢ veya fikri pazara sunma
arzusu• BaĢka fırsatların yokluğu • Toplumsal itibar sağlama
• Kazanç sağlama ve ülke ekonomisinekatkıda bulunma
K i t k l d
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 72/104
Kesin yatırım kararı almadanönce ilk ne yapmalıyız ?
Cevap : PAZAR ARAġTIRMASI
Hedeflenen pazar ile ilgili bilgilerindoğru elde edilmesini, tasnifini, analizinive yorumunu içeren tarafsız çalıĢmadır.
Bu araĢtırmanın verileri iki türdür :Birincil ve Ġkincil veriler.
Pazar AraĢtırmasının bize
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 73/104
Pazar AraĢtırmasının bizeverecekleri...
• Tüketicilerin ürün ve hizmet düzeyindenbeklentileri
• Tüketici gelir düzeyi, yaĢ ve cinsiyete bağlı
satın alma davranıĢları • Yatırım tutarı ve ürün birim maliyeti
• Rakip va aracı kuruluĢlar hakkında bilgi
P j Y Dü ü i
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 74/104
Proje Yatırım DüĢüncesi
Yatırım konusundaki alternatifler gözdengeçirilerek bunlardan en ekonomik olanlaiĢletmecilik faaliyetlerine baĢlanır.
ĠĢletme açısından yatırım, ileride gelir sağlamak amacıyla yapılan her türlüyatırım harcamasıdır.
K l A l
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 75/104
KuruluĢ AĢamaları
• Proje Fikri• Fizibilite ÇalıĢmaları
1. Ekonomik Etüd
2. Teknik Etüd
3. Finansal Etüd
4. Hukuki Etüd
Fi ibilit Y l bili lik
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 76/104
Fizibilite = Yapılabilirlik
• Ekonomik Etüd1. Pazar araĢtırması ve talep tahmini
2. ĠĢletme büyüklüğünün ve kapasitesinin
belirlenmesi3. ĠĢletmenin kuruluĢ yerinin seçimi
Fi ibilit Y l bili lik
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 77/104
Fizibilite = Yapılabilirlik
• Teknik Etüd1. ĠĢletmenin kurulacağı arazinin seçimi
2. Üretimde kullanılacak teknolojinin seçimi
3. Kullanılacak makinelerin etüdü ve seçimi 4. Hammadde ve yardımcı malzemelerin etüd
ve seçimi
5. Kullanılacak enerji türünün seçimi
Fi ibilit Y l bili lik
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 78/104
Fizibilite = Yapılabilirlik
• Finansal Etüd1. Yatırım tutarının hesaplanması
2. ĠĢletmenin gelir ve gider tahminlerinin
yapılması 3. Finansal kaynakların hesaplanması
4. ĠĢletmenin karlılık durumuyla ilgili analizler
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 79/104
Ġ l t i K l A l
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 80/104
ĠĢletmenin KuruluĢ AĢamaları
• ĠĢletme kurma düĢüncesi – (proje fikrinin doğuĢu)
• Ön etüdler (Fizibilite Etüdleri:Yapılabilirlik Analizleri) – Ekonomik
– Teknik – Finansal – Hukuki
• Ön proje
• Değerlendirme ve yatırım kararı • Kesin proje• Projenin uygulanması • ĠĢletme
KURULUġ YERĠ SEÇĠMĠ
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 81/104
KURULUġ YERĠ SEÇĠMĠ
KuruluĢ Yeri : Bir arazi parçasından ziyade,iĢletmenin yaĢamını sürdürdüğü bölgedir.Belirlenmesinde, birçok faktör önemtaĢımaktadır.
Konumluk Yer : Özellikle hizmet veya ticaretsektöründeki iĢletmeler için ifade edilmektedir.Bir alıĢveriĢ merkezinin katı, trafiğe göre iĢ
yerinin durumu gibi ölçüler ön plana çıkmaktadır.
K l Y i S i B kl
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 82/104
KuruluĢ Yeri Seçim Basamakları
1. Tesisin kurulacağıbölge seçimi
2. Bölgenin belirli biryerinin seçimi3. Belirlenen yer
içerisinde tesisinkurulacağı araziparçasının seçimi
KuruluĢ Yeri Faktörlerinin
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 83/104
ĢSınıflandırılması
• Ġktisadi Faktörler – Hammade, iĢ gücü kaynaklarına, pazara yakınlık
• Doğal Faktörler – Ġklim, arazinin durumu
• Sosyal Faktörler – Ġnsan kaynaklarının ihtiyaçlarını karĢılayacak
sosyal imkanlar, toplum güvenliği ve sağlığı ileilgili durum
• Psikolojik, Fizyolojik ve Politik Faktörler – ĠĢletme sahiplerinin psikolojik, fizyolojik ihtiyaçları
devlet teĢvikleri
K l Y i F ktö l i
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 84/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri
• Pazar – Mal ve hizmete talebin yoğun olduğu,
tüketicilerin yoğun olduğu yöreler tercih edilir
veya dağıtım kanalı oluĢturularak bu bölgelereen etkin biçimde ulaĢılmaya çalıĢılır
– Ör: Turizm, hizmet, banka iĢletmeleri; toptan ve
perakende satıĢ yapan ticaret iĢletmeleri, yapımalzemeleri satan iĢletmeler, çabuk bozulanmalları üretip satan iĢletmeler, büyük kapasiteliiĢletmelere mal ve hizmet sunan iĢletmeler
pazarları yönünde kuruluĢ yeri seçerler
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 85/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri (Devam)
• ĠĢgücü – ĠĢletmenin istediği özelliklere sahip
iĢgücünün olduğu bölgeler kuruluĢ yeriolarak tercih edilebilir
– Ör: ĠĢgücünün eğitim, bilgi beceri,
tecrübe düzeyi ile bölgedeki ücretdüzeyi, sendiakalaĢma düzeyi önemliolabilir
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 86/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri (Devam)
• Hammadde
– Hammaddenin en ucuz, en yakın, en
güvenilir ve devamlı bulunduğu yer kuruluĢ yeri olarak tercih edilebilir
– Ör: Ġplik fabrikasının pamuk ekilen bir yere, termik santralin kömür yataklarınayakın bir yere yapılması uygundur
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 87/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri (Devam)
• TaĢıma – TaĢıma maliyetleri bazı sektörlerde faaliyet gösteren
iĢletmeler için önemlidir Ör: Ağır sanayi, Demir sanayi, ĠnĢaat sektörü
– ĠĢletmeler birim mesafede taĢıma maliyetini en azaindiren, en güvenilir, çabuk yöntemi tercih etmelidir
– ĠĢletmelerin yararlanabilecekleri taĢıma sistemleri:
Karayolu, havayolu, demiryolu, suyolları, petrol boruhatları, kayıĢ-kablo-raylı çeĢitli konveyörler, insanlataĢıma, çeki hayvanları, enerji kabloları
– TaĢıma sistemleri değerlendirilirken maliyetleri,
taĢıma ve teslimat süreleri, ürün özellikleri dikkatealınmalıdır
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 88/104
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 89/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri (Devam)
• Devletin TeĢvik ve Sınırlamaları
– Devletin merkezi organları (Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı, DPT) ve mahalliidarelerin yöneticileri sınai ve ticarifaaliyetleri desteklemek, bölgeyi ve toplumyararını korumak amacıyla belirli
bölgelerde yatırım yapan iĢletmelere ekolanaklar sunabilirler
– Ör: Ucuz ve parasız arsa temini, vergi
muafiyeti ve indirimi altyapı olanakları
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 90/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri (Devam)
• Sermaye Faizi – ĠĢletmeler, kuruluĢ ve faaliyetlerini sürdürmeleri
için önemli miktarda sermayeye ihtiyaç duyarlar
– Yüksek faiz üretim maliyetlerini artırır – GeliĢmiĢ ülkelerde uygulanan faiz miktarı
düĢüktür
– Az geliĢmiĢ ve ekonomik Ģartları istikrarlı olmayangeliĢmekte olan ülkelerde, sermaye faizineyüksek risk primi eklenmesi faiz oranını artırır
– Özellikle küresel faaliyetlerde bulunmak isteyen
iĢletmeler için kuruluĢ yeri seçiminde sermaye
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 91/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri (Devam)
• Arsa Bedeli ve KuruluĢ Giderleri – KuruluĢ yerinin büyük bir Ģehrin içinde veya küçük
bir kasabada kurulması, arsa bedeli ve kuruluĢ
giderleri bakımından farklı sonuç verir
• Askeri Tehlike – ĠĢletmeler askeri tehlikeden korunmak için sınırlara
yakın yerleri kuruluĢ yeri olarak seçmemeyi tercihedebilir
– Askeri tehlikeden korunmak için sanayi kuruluĢlarınıbir araya kurmak yerine, ayrı ayrı yerlere kurmak
tercih edilmektedir
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 92/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri (Devam)
• Ġklim – ĠĢletmeler, çalıĢanlarının sağlıklarını ve
verimliklerini, ürünlerinin özelliklerinietkilediği için iklim koĢullarını kuruluĢ yeriniseçerken dikkate alırlar
– Olumsuz iklim koĢulları, iĢletmelerinmaliyetlerini artırabilir
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 93/104
KuruluĢ Yeri Faktörleri (Devam)
• Diğer Faktörler – ĠĢletme dıĢı tasarruflar: Ör: ĠĢletmenin çeĢitli
sanayi dallarının bulunduğu yerlerde
kurulması: Kolay iĢgücü temini, finansalkurumların bulunurluğu, tesisler ilemakinelerin bakımı olanaklarını sunabilir
– Sosyal ve kültürel Ģartlar: Ör: ĠĢletmelerinkuruluĢ yerlerinde, insan kaynaklarınınsosyo-kültürel ihtiyaçlarını karĢılayabilecek;okul, tiyatro vb. kurum ve kuruluĢların
bulunması kalifi e insan ka nakları teminini
En Uygun KuruluĢ Yeri Seçiminde
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 94/104
En Uygun KuruluĢ Yeri SeçimindeKullanılan Yöntemler
• ĠĢletmenin en uygun kuruluĢ yeri seçimi,ölçülebilir maliyet unsurları ile uzun vadeli vegörünmeyen maliyet unsurlarının toplamını
minimum kılan çözüm Ģeklinin bulunmasıdır • Ör: Hammadde, enerji, arazi, inĢaat maliyeti,
ulaĢtırma vb. Unsurlar önceden belirlenebilir
• Sosyal çevrenin etkisi, kalifiye elemankaynaklarının gelecekteki durumu, bölgeningeliĢmesi, vergi kolaylıkları vb. maliyetfaktörlerinin önceden belirlenmesi zordur
En Uygun KuruluĢ Yeri Seçiminde
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 95/104
En Uygun KuruluĢ Yeri SeçimindeKullanılan Yöntemler
• KarĢılaĢtırmalı Yöntemler – Faktör KarĢılaĢtırma veya Puanlama
Yöntemi – Maliyetleri KarĢılaĢtırma Yöntemi
– Karlılıkları KarĢılaĢtırma Yöntemi
• UlaĢtırma Modeli
• Doğrusal Programlama Modeli
• Karma Tam Sayılı Programlama Modeli
Faktör KarĢılaĢtırma veya
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 96/104
Puanlama Yöntemi
• Kuruluş yeri seçiminde etkili olan faktörlere 1’den10’a kadar değişen faktör ağırlık puanları verilir.
• Bu puanlar ilgili sanayi dalının ve üretilen malın
özelliğine göre söz konusu faktörlerin göreceağırlığını göstermektedir.
• Bu faktörlere her alternatif kuruluş yerinde şirketinamacına olumlu etkileri bakımından kuruluş yeripuanı takdir edilir.
• Faktör ağırlık puanı ile kuruluş yeri puanınınçarpımı kuruluş yerinin faktör puanını verecektir.
• Kuruluş yeri faktör puanı en yüksek olan bölge vealan tercih edilecektir.
A K. Yeri B K. Yeri C K. Yeri Yer Seçiminde Hesaba Katılacak Faktörler Faktör
Ağırlığı Puanı Faktör
Puanı Puanı Faktör
Puanı Puanı Faktör
Puanı
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 97/104
ğ ğ
1. Pazara yakınlık 3 5 15 6 18 4 12
2. Temel girdilere ve yardımcı maddelereyakınlık
6 6 36 7 42 6 36
3. Taşıma ve ulaştırma imkanları 4 7 28 7 28 5 20
4. Enerji, yakıt imkanları 2 4 8 7 14 6 12
5. İş gücü temini imkanları 5 6 30 6 30 7 35
6. Üst düzey yönetici ve teknik eleman temini 8 9 72 7 56 7 56
7. Sosyal ve kültürel çevre 6 7 42 7 42 6 368. Devletin uyguladığı özendirme önlemleri 4 6 24 6 24 7 28
9. Finansman ve bankacılık hizmetleri 3 5 15 5 15 6 18
10. Yan sanayiye yakınlık 5 6 30 6 30 7 35
11. Atıkların arıtılması 3 4 12 4 12 5 15
12. Arsa ve inşaat maliyeti 1 3 3 3 3 4 4
13. İklim koşulları ve yer sarsıntıları 1 2 2 3 3 4 4
14. Güvenlik ve savunmaya uygunluk 2 3 6 3 6 3 6
15. Öteki faktörler 1 1 1 3 3 2 2
Toplam 324 326 323
a ye er n arşı aş ırı masıYöntemi
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 98/104
Yöntemi• Maliyetler yatırım maliyeti ve işletme maliyeti
olarak iki kategoride sınıflandırılmaktadır. Yatırımmaliyeti, proje maliyeti, arsa ve inşaat maliyeti,montaj maliyetinden oluşmaktadır.
• İşletme maliyeti, temel girdi ve yardımcı malzeme
maliyeti, işçilik ve personelle ilgili sosyal vekültürel maliyetler, enerji, yakıt ve su maliyeti,taşıma, ulaştırma maliyeti, atıkların arıtılması veatılması maliyeti, pazarlama ve depolama maliyeti,faiz maliyeti, vergi maliyeti, güvenlikle ilgilimaliyetler ve öteki maliyetlerden oluşmaktadır.
• Tüm maliyetler her alternatif kuruluş yerinde,özendirmelerden sağlanan tasarruflar çıkarıldıktan
sonra net olarak hesaplanacaktır
Maliyetler (milyar TL) A Kuruluş Yeri B Kuruluş Yeri C Kuruluş Yeri I. Yatırım maliyeti 540 485 510
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 99/104
a) Proje maliyeti 140 135 160
b) Arsa ve inşaat maliyeti 320 280 275
c) Montaj maliyeti 80 70 75II. İşletme maliyeti 5850 5650 5900
a) Temel girdi ve yardımcı malzememaliyeti
2850 2700 3000
b) İşçilik ve personelle ilgili sosyal vekültürel maliyetler
1600 1600 1550
c) Enerji, yakıt ve su maliyeti 520 510 480
d) Taşıma, ulaştırma maliyeti
e) Atıkların arıtılması ve atılması maliyeti 120 100 125
f) Pazarlama, depolama maliyeti 130 100 120
g) Faiz maliyeti 150 110 100
h) Vergiler 175 185 175
k) Güvenlikle ilgili maliyetler 70 65 75
l) Öteki maliyetler 235 280 275
Toplam maliyetler 6290 6135 6410
Karlılıkları KarĢılaĢtırma
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 100/104
Yöntemi
• KuruluĢ yerinin seçiminde maliyetlerinyanında, aday kuruluĢ yerlerinin tahmin
edilen karlılıkları dikkate alınır
ĠĢletmenin KuruluĢ Analizi ve
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 101/104
Planlama ÇalıĢmaları
• Yapılabilirlik Projesi: Kesin bir yatırımkararı almadan önce giriĢimcinin,
yapmayı düĢündüğü üretim ve kapitalyatırım ile ilgili olarak ekonomik,teknolojik, finansal sorunlar ve kuruluĢyeri sorunları bakımından ayrıntılı vekesin araĢtırmalara giriĢmeksizin yeterlibilgileri sistemli ve analizlere elveriĢliolarak etmesi
Yapılabilirlik Projesinin
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 102/104
Hazırlanma Amaçları
• Yatırım kararına esas oluĢturacak pazara iliĢkin bilgisağlamak
• ĠĢletmenin hangi büyüklükte, nerede kurulacağıseçenekleri arasında tercih yapmak
• Yatırımın finansal boyutlarını ve dıĢ kaynak ihtiyacınıbelirlemek, sermaye tedarik seçeneklerini düĢünmek
• Bireysel yatırım kararlarının Devlet Planlama Örgütleriveya finans kurumlarınca uygun görülmesine ihtiyaçvarsa, onların projeyi değerlendirmelerini sağlamak
Yatırım Projesi Hazırlanmasının
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 103/104
AĢamaları
• Yatırım fikrinin ortaya çıkması veolgunlaĢması
• Ekonomik, teknik, finansal araĢtırmalar, • Ön proje yapılabilirlik projesi
• Değerlendirme ve yatırım kararı
• Kesin proje• Projenin gerçekleĢmesi
• ĠĢletmenin kuruluĢu ve üretimi
8/2/2019 İŞLETME YÖNETİMİders
http://slidepdf.com/reader/full/isletme-yoenetimiders 104/104