Download - Lutfi Alia | Atlas Morfologjia Patologjike 1
5
Autori
Prof. Dr. Lutfi ALIA (MD, PhD)
Titulli origjinal:
ATLAS
MORFOLOGJIA PATOLOGJIKE 1
BOTIMI I PARË 2015
Redaktora: Prof. Clelia MIRACCO (MD, PhD)
Università Degli Studi di Siena – Italia Konsulenta: Prof. Sokrat MEKSI (MD, PhD)
Universiteti Mjekёsor i Tiranёs – Shqipёri Prof Suzana MANXHUKA KERLIU (MD, PhD)
Universiteti i Prishtinёs – Kosova
Reçensenta: Prof Giuseppe MARCIANÒ (MD, PhD) Università Degli Studi di Siena – Italia
Dr. Teona BUSHATI (PhD)
Universiteti Mjekёsor i Tiranёs – Shqipёri
Kopertina: Riccardo PALLECCHI
Realizimi grafik: Genci ALIA, Christina KRUUSE CHRISTENSEN
Siena 2015
6
Parathёnia. Prof. Dr. Sokrat P. MEKSI (MD, PhD) 8 Hyrje 9 Vёllimi I Kapitulli 1: Sëmundjet e vazave të gjakut dhe të vazave të limfës. 11
Kapitulli 2: Sëmundjet e zemrës. 31
Kapitulli 3: Sëmundjet e aparatit të frymëmarrjes. 64 Kapitulli 4: Sëmundjet e kokës dhe të qafës. 115 Kapitulli 5: Sëmundjet e aparatit të tretjes. 138 Kapitulli 6: Sëmundjet e mëlçisë, të fshikzës së tëmthit dhe të rrugëve të jashtëme të tëmthit. 178 Kapitulli 7: Sëmundjet e pankreasit ekzokrin. 205 Vellimi II Kapitulli 8: Sëmundjet e veshkave dhe të vijave urinare. Kapitulli 9: Sëmundjet e aparatit genital mashkullor dhe të prostatës. Kapitulli 10: Sëmundjet e aparatit genital femëror.
Kapitulli 11: Sëmundjet e gjëndërrave të gjirit. Kapitulli 12: Sëmundjet e sistemit endokrin. Kapitulli 13: Sëmundjet e gjakut Kapitulli 14: Sëmundjet e indeve limfatike. Kapitulli 15: Sëmundjet e sistemit nervor qendrorë. Kapitulli 16: Sëmundjet e sistemit nervor periferik. Kapitulli 17: Sëmundjet e skeletit dhe të indeve të buta. Kapitulli 18: Sëmundjet e lëkurës. Kapitulli 19. Sëmundjet e syrit.
TRYEZA E LËNDËS
1 ATLAS – MORFOLOGJIA PATOLOGJIKE
8
Prof Dr. Sokrat P. MEKSI
Çdo libёr paraprihet gjithnjё nga njё qellim i caktuar, qё diktohet nga natyra, profili e nё
mёnyrё tё veçantё, nga bashkёsia e lexuesve kujt i drejtohet. Nё kёtё kёnd vёshtrimi, “Atlasi
Morfologjia Patologjike” me autor Prof. Lutfi Alia, ёshtё ideuar dhe hartuar sё pari pёr studentёt e
mjekёsisё, por pёrbёn njё material te vlefshem dhe pёr specialistёt e shkencave morfologjike, pra
per anatomopatologёt, histiologёt, citologёt dhe patologёt ligjorё.
Qellimi parёsor i kёtij atlasi, ёshtё pa dyshim didaktik, pёr tё dhёnё njё informacion bazё
ikonografik tё dёmtimeve morfologjike, qё pёrbёjnё substartin e sёmundjeve.
Materiali mikroskopik i substratit patmorfologjik të shumё sёmundjeve, ёshtё prezantuar me tё
dhёnat e reja, qё kanё ofruar studimet bashkёkohore me teknikat ekzaminuese imunohistokimike,
me mikroskop elektronik, me mikroskop me dritё tё polarizuar dhe kontrast-faze, me imunoene-
etike, me analizen semikuantitative te imazheve, me citometrinё me fluks etj, tё cilat janё themelet
shkencore tё vendosjes sё njё diagnoze tё shpejtё dhe tё saktё.
Fotografitё mikroskopike dhe ato makroskopike, që shprehin substratet patmorfologjike tё
sёmundjeve me kryesore tё organizmit tё njeriut , janё zgjedhur me kujdes, tё shoqёruara dhe me
shёnime spieguese pёr demtimet e mirёfillta mё tipike dhe me diagnozën morfologjike. Prezanti-
mi nё kёtё formё tё kombinuar, ёshtё realizuar nga autori me vemendje dhe me qellime didaktike.
Prof Lutfi Alia, morfolog me pervojё tё gjatё shkencore dhe profesionale, pёrmes kёtij atlasi,
bёn kodimin e substratit morfologjik, duke i dhёnё vlerat diagnostike kompleksit tё dёmtimeve
indore, qё shumё semundje “gjurmёzojnё” nё qelizat dhe stromёn e indeve tё organeve tё bren-
dёshme.
Pikёrisht kёtu qёndron thelbi i artit dhe i shkencёs sё Anatomise Patologjike, tё kёsaj disipline
tё madhe, e cila priret tё deshifroi kodin e “rrëfimit memec” tё indit tё lёnduar dhe tё dёmtuar nga
shkaktarёt e shumtё, duke treguar pse dhe si shkaktohen sёmundjet, cili ёshtё substrati morfo-
logjik pёrgjegjёs pёr shprehjen e shenjave klinike, pёr ndryshimet biokimike, pёr fazat e zhvillimit
tё sёmundjes, per pasojat nё organe dhe rrugёt me efektive tё mjekimit tё sëmundjeve.
Kёto objektiva, Prof. Lutfi Alia, nё saje tё profesionalizmit dhe eksperiencёs shkencore nё
fushёn e Anatomisё Patologjike, i ka realizuar me suksese.
Kёto janё dhe arsyet, qё na shtyjnё tё besojmё se ky libёr, pёr nga vlerat shkencore dhe ato
praktike qё ai mbart, ёshtё nё ndihmё tё bashkёsisё studentore, por do tё ndihmoi dhe komunitetin
mjekёsor paraklinik e klinik, pёr krijimin e njё shёrbimi sa mё cilёsor, pёr parandalimin e
semundjeve dhe nё dobi tё shёndetit tё sёmurёve.
PARATHËNIA
9
Mjekesia ёshtё shkenca dhe arti ne misione pёr tё mbrojtur e forcuar shёndetin dhe pёr tё zgjatur
jetёn e njeriut. Formimi profesional dhe shkencor i mjekut, bazohet në tekstet bazë dhe ndihmës, që
ofrojnë njohuritë profesionale mjekёsore për ushtrimin e profesionit të mjekut. Njё ndёr disiplinat
baze nё formimin e mjekut ёshtё edhe anatomia patologjike, shkenca qё studion bazat patologjike tё
semundjeve, pra substratin e demtimeve indore dhe organore.
Nga njё disipline fondamentale morfologjike nё kuptimin klasik, anatomia patologjike ёshtё bёrё
shkenca, qё i dedikohet studimit tё modifikimeve dhe tё demtimeve indore deri nё nivel molekular,
duke e bёrё realitet postulatin Morganian: “identifikimin me metoda ‘anatomike’ jo vetёm i indit tё
dёmtuar, por dhe tё shkaqeve tё sёmundjeve”.
Progresi i shkencave mjekёsore nё dy dekadat e fundit, e ka shndёrruar anatominё patologjike nё
shkencё tё aplikuar pranё shtratit tё semurit, ku kontribuon nё zbulimin e natyrёs tё dёmtimeve
qelizore dhe indore, nё diagnozёn e herёshme, kontrollon e fazat zhvillimit të dёmtimeve nё orga-
ne, ndjek ecurinё klinike, verifikon efektet e mjekimit dhe ndihmon nё parandalimin e sёmundjeve.
Arritjet shkencore nё anatominё patologjike, e kanё modernizuar dhe proçesin didaktik, qё zhvi-
llohet nё nivel tё lartё teorik dhe praktik, duke ndikuar ne zgjerimin dhe thellimin e vizionit tё
pёrgatitjes profesionale dhe shkencore tё studentёve, me synim, qё tё paisen me aftёsi dhe kompe-
tenca mjekёsore, kesisoj formohen pёr tё ushtruar nё praktikё profesionin e mjekut.
Didaktika bashkёkohore shpreh nivelin e lartё shkencor tё anatomisё patologjike, nё aspektet si
dhe sa reflektohen nё proçesin mёsimor njohuritё e reja shkencore dhe zbulimet e reja bioteknolo-
gjike, qё janё nё dispozicion tё formimit profesional dhe shkencor tё mjekёve.
Tё bёhesh mjek i mirё nё ditёt e sotme, kёrkohet formim kompleks dhe me nivel shkencor, te
shoqeruara me informim tё vazhdueshёm me njohuritё bashkёkohore dhe me domozdoshmёrinё e
zbatimit tё tyre nё praktikёn mjekёsore.
Dihet se arti i praktikës ёshtё konkretizimi i teorisё, pra i parimeve shkencore tё mjekёsisё, andaj
studenti sa mё i formuar teorikisht, aq me i aftё do te jete profesionalisht. Gjate praktikes mesimore,
studenti sheh në mikroskop atë që di, atëqë ka studiuar.
Praktika ёshtё art dhe shkencë, qё dinё ta realizojnё me mjeshtri vetёm mjekët, qё kanё formim
teorik cilёsor bashkёkohor dhe qё pёrditёsohen rregullisht me njohuri tё reja shkencore.
Megjithё volumin masiv tё informacionit shkencor, sidomos me spaciumin e gjёrё, qё ka krijuar
universi i internetit, tekstet univeristare bazё dhe ato ndihmёse nuk e kanё humbur aktualitetin, pёr-
kundrazi pёr t’iu pёrgjigjur nivelit dhe ritmeve tё kohёs, ёshtё pёrshpejtuar ripunimi dhe ribotimi i
tyre, kёsisoj i japin studentёve tё mjekёsisё informacion bashkёkohor, me rol themelor nё formimin
e tyre profesional dhe shkencor.
Ne tekstin “Bazat patologjike tё sёmundjeve”, të botuar on-line, trajtimin teorik tё dёmtimeve nё
inde dhe nё organe, e kam ilustruar me një numër të konsiderueshëm fotografishë, qё shprehin
shёmbelltyrat mё tipike tё dёmtimeve tё mirёfillta indore dhe kompleksin e dëmtimeve nё organe,
por vendosja e ikonografive në një tekst mёsimor ka njё kufi, andaj për t’i dhene studentit një
informacion më të gjërë shkencor dhe praktik, mendova t’i bashkangjis këtij libri njё CD, ku do të
vendosja atlasin e morfologjisë patologjike, te pёrgatitur me shumë shëmbëlltyra mikroskopike, si
dhe me njё numër të kufizuar fotografishë me modifikimet makroskopike në organet e lënduara nga
semundjet.
HYRJE
10
Tekstin “Bazat patologjike tё sёmundjeve” nuk munda ta shtyp, kuptohet nuk munda ta shoqeroj
as me CD me atlasin e morfologjisё patologjike, sepse nuk u financuan nga asnjё prej universiteteve
shqiptare. Nё kёto rretha, fillimisht tekstin dhe tani atlasin, i botova on-line, në portalin issuu.com,
kёsisoj mund tё shfrytezohen masivisht nga studentёt dhe nga mjekёt.
Me hartimin e Atlasit Morfologjia Patologjike, jam pёrpjekur t’i ofroj studentit, shёmbёlltyrat
mikroskopike më tipike tё dёmtimeve nё inde, të shoqeruara me diagnozat respektive anatomo pato-
logjike, kёsisoj studenti dhe mjeku mund tё ballafaqojnё shenjat e shprehjes klinike dhe biokimike
tё sёmundjes, me kompleksin e dёmtimeve tё mirёfillta morfologjike nё organe.
Kur mjeku dhe studenti ekzaminon njё agobiopsi tё mёlçisё, mikroskopikisht shikojnë dёmtimet
nekrotike tё hepatociteve dhe reaksionet inflalamatore, pershtatese dhe rigjenerative, te shprehura
me prishje tё strukturёs trabekulare tё lobulit, kesisoj ata janё nё gjendje tё vleresojnë diagnzozёn
dhe te spjegojne pse rriten transaminazat, qё verifikohen nё analizёn e gjakut tё pacientit.
Kёsisoj gjykohet pёr njё tё sёmurё me insuficiencё renale akute, kur nё indin veshkor tё marrё
me agiobiopsi, identifikohet nekroza akute e epitelit tё tubujve veshkorë dhe në vazhdim për shume
sëmundje të tjera, si për infarktin akut të miokardit, për pankretatin akut nekrotiko-hemoragjik etj.
Pёr ta bёrё tё lehtё dhe më praktik pёrdorimin e atlasit, e kam prezantuar të ndarë nё dy vёllime,
duke respektuar strukturën në kapituj sipas sistemit tё organeve, si jane tё trajtuara nё tekstin “Bazat
patologjike tё sёmundjeve”.
Në realizimin e atlasit, kane kontribuar shumë kolegë, të cilët ishin për mua si bashkpuntorë në
përfundimin me suksese tё kёsaj vepre komplekse.
Në mënyrë të veçantë i shpreh mirënjohjen Prof Clelia Miracco (Klelia Mirako), pedagoge e
anatomisë patologjike në Universitetin e Sienës - Itali. Prof Klelia Mirako është redaktore shkencore
e atlasit dhe krahas këshillave të vlefshme në hartimin e kësaj vepre, më ka dhuruar shëmbëlltyra
mikroskopike të sëmundjeve të lëkurës dhe të disa neoplazive të organeve, që më ndihmuan ta
zgjeroj dhe ta pasuroj këtë punim me patologji të shumta.
Një ndihmë të madhe më kanë dhënë dy miqt e mi më të mirë, Prof Sokrat P. Meksi pedagog i
Universitetit Mjekësor të Tiranës dhe Prof Suzana Manxhuka Kerliu, pedagoge e anatomisë patolo-
gjike në Universitetin e Prishtinës, të cilët ishin jo vetëm dy konsulenta profesional të zellshëm, por
dhe më kanë inkurajuar vazhdimisht, në perfundimin me suksese të këtij punimi voluminoz.
Falenderoj dy reçenstentët, Prof Giuseppe Marcianò, drejtori i qendrёs tё bronkologjise diagnos-
tike ne Spitalin Universitetit te Sienës – Itali, dhe Dr Teona Bushati, pedagoge nё Universitetin
Mjekёsor të Tiranës, për analizën e kujdesëshme dhe vlerёsimet për atlasin morfologjia patologjike.
L. Alia
11
1 SSËËMMUUNNDDJJEETT EE VVAAZZAAVVEE TTËË GGJJAAKKUUTT DDHHEE VVAAZZAAVVEE TTËË LLIIMMFFËËSS
Shëndeti është detyra e parë e jetës.
O. Wilde
Sistemi i qarkullimit tё gjakut, ndёrtohet me një rrjetë tё mbyllur vazash arteriale dhe venoze, qё
bashkohen nё zemёr, e cila ёshtё pompa, qё e shperndanё gjakun nёpёr organe dhe mbledh gjakun
qarkullues.
Krahas funksionit hemodinamik, sistemi vaskular merr pjesё nё ruajtjen e homeostazёs, rregullon
oksigjenimin e indeve, realizon ushqyerjen dhe shkёmbimin e lёndeve, eleminon prodhimet perfun-
dimtare tё metabolizmit indor, merr pjesё aktive nё proçeset inflamatore dhe imunitare, kontribuon ne
morfogenezёn e organeve dhe nё rritjen e neoplazive.
Sёmundjet e arterieve, janё mё tё shpeshta, tё shprehura me njё problematike mjekёsore e sociale,
me invaliditet tё lartё dhe vdekshmёri shqetёsuese.
Sёmundjet e venave dhe tё enёve limfatike janё mё tё rralla se sa tё arterieve, por krijojnё
invaliditet tё lartё, madje vena varrikoze dhe flebotromboza, ndeshen shpesh nё praktikёn mjekёsore
dhe janё terren i zhvillimit tё trombembolive, me pasoja pёr shёndetin, madje shpesh bёhen shkaku i
vdekjes i tё sёmurёve, qё janё bartёs tё kёtyre patologjive.
Ndёrtimi anatomik i enёve tё gjakut ёshte i njёtrajtshёm, me 3 shtresa: intima, muskularia dhe
adventicia. Me zvogёlimin e kalibrit tё vazave, nё njёsitё mё tё vogla si arteriolat, venulat e sidomos
nё kapilarёt, shtresat e paretit reduktohen dhe bёhen me pak tё dallueshme.
Intima. Ështё e tapetizuar me shtresёn e qelizave endoteliale, tё mbёshtetura mbi membranёn
bazale dhe nё indin bashkёlidhёs subendotelial.
Nё tё porsalindurit, intima ёshtё e hollё, por gjatё rritjes, trashet nga shtimi progresiv indit
bashkëlidhёs subendotelial, i shtrojёs dhe i qelizave miointimale.
Sinori i jashtёm i intimёs të arterieve, kufizohet nga njё shtresё me fibra elastike tё çrregullta, tё
shpёrndara e tё thurura nё drejtim gjatesor, duke formuar nje trinë indi elastik tё valёzuar, e quajtur
lamina elastike e brendёshme. Vendosja e kryqёzuar e fibrave elastike, krijon dritare nё laminёn
elastike, nёpёrmjet tё cilave kalojnё elementet e gjakut dhe migrojnë qelizat muskulare tё lemuara tё
medias, qё hyjnё në intimёn.
Nё arteriet elastike dhe muskulare, fibrat elastike janё tё shumta, tё vendosura nё trajtёn e njё
membrane tё brendёshme, e shtrirё në bllok e nё vazhdimёsi me fibrat elastike tё shtresёs sё mesme.
Nё arteriet e vogla, lamina elastike çduket, kёsisoj prearteriolat dhe arterieriolat, ndёrtohen nga
shtresa e qelizave endoteliale, shtresa muskulare dhe fleta kolagene e adventicies.
Nё venat, intima ёshtё e hollё, ndёrsa lamina elastike e brendёshme, qё kufizon intimёn me
shtresёn muskulare, bёhet e dukёshme vetёm nё venat e mёdha.
Tunika muskulare. Pёrbёhet nga qelizat muskulare tё lemuara, tё pakёtuara nё tufa me vendosje
rrethore, ose spirale, tё perziera me fibra elastike. Qelizat endoteliale karakterizohen me aktivitete
multifunksionale.
Shtresa muskulare, me aktivitetin tkurrёs dhe lёshues e zgjeron dhe e ngushton lumenin e vazёs,
kёsisoj kontrollon presionin vazal dhe sasinё e gjakut tё shpёrndarё nё inde.
Arteriet, qё kanё shtresёn e mesme tё pasur me fibra elastike (aorta, arteriet subklavie, iliake,
femorale etj), janё arterie elastike. Indi elastik, ne sinorin e jashtёm tё medias tё arterieve, formon
membranёn elastike tё jashtёme.
12
Me kalimin e moshёs, sidomos nё pleqёri, fibrat elastike pakёsohen e zёvendёsohen me ind fibroz,
çka ndikon, qё pareti i vazave tё humbi elasticitetin, tё zgjerohet lehtё, sidomos kur rritet presioni i
gjakut, ose kur vaza pëson pёrdredhje, si ndodh me venat.
Shtresa muskulare ёshtё me e zhvilluar nё arteriet e tipit muskular me kalibёr tё mesёm e tё madh.
Fibrat elastike nё shtresёn muskulare, shihen me ngjyrime speciale në ekzaminim e seksioneve indore
nё mikroskop elektronik dhe nё mikroskop me dritё tё polarizuar.
Shtresa e adventicies. Pёrbёhet nga indi bashkëlidhёs, fibrat kolagene, fibrat elastike dhe nga fijet
nervore (rregullojnё autonominё dhe modifikojnё lumenin vaskular).
Adventicia e arterieve tё mёdha (aorta), ka vaza tё vogla gjaku, tё quajtura vasa vasorum, tё cilat
depёrtojnё deri nё dy tё tretat e jashtёme tё shtresёs muskulare, ku kontribuojnё nё furnizimin me gjak
tё paretit vaskular.
Nё bazё tё kalibrit dhe tё veçorive strukturale, arteriet ndahen nё tre grupe:
a. Arterie me kalibёr tё madh, ose elastike (aorta, arteriet subklave, arteriet iliake etj).
b. Arterie me kaliber te mesem - arterie muskulare (arteriet renale, koronare, cerberale,
hepatike etj);
c. Arteriet e vogla, me diametёr nёn 2 mm (arteriet terminale) dhe arteriolat, tё pasura me
mbaresa nervor tё sistemit autonom. Arteriet e vogla e sidomos arteriolat, me dukuritё
e ngushtimit dhe zgjerimit tё lumenit, kontrollojnё fluksin e gjakut nё inde.
Vazat e gjaku preken nga patologji tё veçanta, ndёr tё cilat mё e shpeshta ёshtё ateroskleroza, qё
mbizotёron nё arteriet e tipit elastik dhe muskular, ndёrsa hipertensioni arterial lidhet me modifikimet,
qё pёsojnё arteriolat dhe arteriet e vogla.
Nё zhvillimin e patologjive tё enёve tё gjakut, rol tё posaçёm kanё qelizat endoteliale dhe qelizat e
muskulares sё lёmuar tё paretit tё vazave.
13
Hiperemia nё rrjetin vaskular terminal.
Arteria, arteriolat dhe rrjeti i dendur i kapilarёve.
Trajektoria e kapilarit nё medullёn kockore.
Shihen bёrthamat e qelizave endoteliale.
(Ngjyrimi me eozinё – hematoksilinё).
Qelizat endoteliale të aktivizuara.
Shihet shprehja e molekulave adezive: ICAM, JAM,
VCAM, PECAM-1, CD99 dhe grupi i kemiokinave
(Integrinat β2, β1, β7, LFA-1, Mac-1, α4β1, α4β7).
Ekzaminimi ne mikroskop me flouereshence i qeliza-
ve endoteliale të paretit të arteriolave.
Struktura tridimensionale e ACE.
(Angiotensine Converting Enzyme)
.
SËMUNDJET
E VAZAVE TE GJAKUT
14
Skleroza me kalcifikime tё shtresёs sё mesme
tё arteries.
(Sёmundja e Mönckeberg).
Proliferimi fibrobllastik nё intimёn e arteries
renale, i ndёrlikuar me ngushtim tё lumenit.
Qelizat muskulare tё lёmuara nё gjёndje tё
tkurrura nё paretin e arteries.
(N – bёrthama qelizore).
(Pamja në mikroskop elektronik).
Grup makrofagёsh me citoplazmёn tё
mbushur me lipide (foam cells), tё vendosur nё
intimёn e arteries koronare.
Faza I e aterosklerozёs.
ARTERIOSKLEROZA DHE ATEROSKLEROZA
15
Grumbullim makrofagёsh me citoplazmёn tё
mbushur me lipide (foam cells), tё vendosur nё
intimёn e arteries.
Faza II e aterosklerozёs.
Segment i aortёs torakale me strie te shumta
lipidike nё intimё (shigjeta).
Faza II e aterosklerozёs.
Paraateroma.
Grumbuj makrofagёsh, me përmbajtje lipidesh
në citoplazёm, prani lipidesh të derdhura në
mjedisin ekstraqelizore dhe shtim i shtrojёs
fibrilare ndёrqelizore.
Paraateroma: (ngjyrimi me Scharlat).
a. Grumbullim lipidesh intraqelizore.
b. Prania e lipideve jasht qelizore (stroma).
c. Grupime elementesh mononucleare.
b a c
16
Pllaka ateromatoze nё arterien koronare, tё
formuara rreth ostiumeve tё degёve dytёsore.
Ateroma e arteries koronare.
Nё qendёr bёrthama lipidike e mbuluar nga
kapuçi fibrotik.
Lumeni i arteries i ngushtuar mbi 75 %.
Berthama lipidike e mbushur me makrofagё
shkumozё, tё vendosur nё matriksin fibrilar me
pamje amorfe, me depozita lipidike ekstraqeli-
zore, prani elementesh mononukleare dhe depo-
zitime kristalesh të kolesterolit.
Qёndra e bёrthamёs lipidike:
Makrofagё shkumoz, nё matriksin amorf eozi-
nofilik te intimes, prani kristalesh kolesteroli.
17
Vazat kapilare tё neoformuar nё kёndin e
pllakës aterosklerotike.
(ngjyrimi me trikrom Vert – Lumier).
Neovaskularizimi nё kёndin e ateromёs.
Pamja nё mikroskop me dritё tё polarizuar e
depozitimeve tё kolesterolit nё intimёn e aortёs
(birefringjenca e kristaleve).
Pllaka aterosklerotike me ndёrlikime.
Hemoragjia rreth vazave tё neoformuara nё
kapuçin e ateromёs dhe prani kristalesh të
kolesterolit
18
Pllaka fibrolipidike, ose fibroateroma.
Nё qendёr ndodhet bёrthama lipidike e mbuluar
me kapuçin e trashё.
(Faza Va e aterosklerozёs).
Pllaka ateromatoze me kalcifikime nё pjesёn
bazale.
(Faza Vb e aterosklerozёs).
Pllaka fibromatoze me zhvillim intensiv
fibroze, me kapuçin e trashё dhe me bёrthamё
lipidike tё vogёl.
Faza Vc e aterosklerozёs.
Pamje e zmadhuar e bёrthamёs lipidike nё
fibroateroma. (Faza Va)
19
.
Pllaka fibromatoze me zhvillim fibroze dhe me
bёrthamё lipidike tё vogёl.
(Faza Vc e aterosklerozёs).
Pllaka ateromatoze me ndёrlikime nё arterien
koronare tё majtё.
Ruptura e kapuçit, derdhja e pёrmbajtjes lipidike
dhe hemoragjia e pllakёs.
Pllaka ateromatoze në arterien koronare.
Faza me nderlikime.
Vatra hemoragjie në brendesi të kapuçit, prani
mononuklearesh, makrofagësh shkumoz dhe
prani kristalesh kolesteroli.
Pllaka ateromatoze nё arterien koronare me
nderlikime trombotike.
Vatra hemoragjie nё brendёsi tё kapuçit,
makrofagё shkumoz, kristale kolesteroli dhe
trombi i mbivendosur, që e zvogëlon lumenin.
20
Hipertrofi e muskulatures të ventrikulit të majtë
dhe e septit interventrikular, që kanë ngushtur
hapsiren ventrikulare (pakësim i volumit sistolik).
Rast me hipertension arterial paresor.
Hipertrofia koncentrike e ventrikulit të majtë.
Trashja e paretit të ventrikulit të majtë 2, 5 cm.
Arteria koronare, me lumen tё ngushtuar 90 %,
nga pllaka ateromatoze.
Berthama lipidike e zbrazur.
Aorta abdominale me ateroskerozё me ndёr-
likime.
Shihen pllaka ateromatoze tё ulçeruara dhe prani
trombesh të mbivendosur.
21
Arteriolohialinoza e paretit nё arterien e
vogёl intersticiale tё veshkave.
Aneurizma nё formё thesi e aortёs
abdominale, e zhvilluar mbi bifurkimin
aortal.
Arteriolohialinoza e arteriolёs aferente në
glomerulin veshkor (shigjeta).
Hialinoza e paretit tё arterieve hepatike.
22
Aorta disekante: Çarja e paretit tё aortёs ngjitёse,
e harkut tё aortёs dhe aortёs torakale, duke
formuar njё kavitet paralel me lumenin e aortёs.
Kaviteti disekant ёshtё i mbushur me koagula
gjaku dhe me trombe parietale.
Aorta e çarё (disekante).
Krijohet pamja me dopjo lumen e aortёs.
LF- lumeni fallco, qё perkon me pjesёn e çarё tё
aortёs, e mbuluar me endotel te proliferuar.
LV- lumeni i aortёs sё vёrtetё.
Aneurizma e ventrikulit tё majtё.
Pareti i infarktuar i holluar dhe i zgjeruar, me
ndryshime fibroskleroze tё endokardit dhe tё
miokardit qё kishte pësuar infarkt.
Nekroza kistike e medias tё aortёs.
LF
LV
23
Antitrupa c-ANCA (zmadhim i madh).
Rast me granulomatozën e Wegener.
Antitrupat c ANCA.
Pamja në imunofluoreshencё e antitrupave anti-
citoplasmike tё drejtuar kundër proteinaza 3 (Pr3)
Rasti me granulomatozёn e Wegener.
p ANCA:
Pamja nё imunofluoereshencё e antitrupve peri-
nukleare tё drejtuara kundёr mielloperoksidazёs.
Rast me granulomatozёn e Wegener.
Paraqitja skematike e rimodelimit të arteries.
VASKULITET
24
.
Poliarteriti nodoz:
Nnekroza fibrinoide e shtresës së mesme të
arteries e rrethuar me infiltrate limfocitare.
Arteriti granulomatoz gjigandoqelizor i arteries
temporale (zmadhim i vogël).
Trashja e paretit me ngushtim tё lumenit të
arteries.
Panarteriti nodoz i arteries koronare, i ndёrlikuar
me ngushtim tё lumenit.
Panarteriti nodoz:
Nekroza fibronoide e paretit tё arteries.
25
Arteriti Takayasu.
Trashja e paretit, me ngushtim të lumenit të
arteries subklavia tё djathte (arteriografia).
Nё kuadratin e vogёl, pamja mikroskopike e
arteries subklavia me paretin tё trashur dhe
lumenin e ngushtuar.
Aneurizma e arteries koronare nё sёmundjen e
Kawasaki. (Koronarografia).
Poliangoiti mikroskopik...
(Angioiti Leukocitoklazik).
Infiltrate mononukleare të fragmentuar në
paretin e vazes dhe perivaskulare.
Arteriti granulomatoz gjigandoqelizor i arteries
temporale.
Ngjyrimi i fibrave elastike, evidencon kёputjen
dhe çdukjen e lamina elastica interna.
26
Granulomatoza e Wegener e mushkerisё.
Nekroza si harta gjeografike nё indin pulmonar.
().
Angioiti Leukocitoklazik.
Glomerulonefrtit nekrotik fokal - segmentar.
Poliangoiti mikroskopik.
Nekroza fibrinoide segmentare e shtresës së
mesme të venules. Infiltrate mononukleare të frag-
mentuar ne paretin e vazes. (leucocitoclazia e
venules postkapilare në mushkëri).
Poliangoiti mikroskopik.
Imunofluorescenza e biopsisё sё lekurёs.
Angoiti leukocitoklazik rezulton pozitiv per IgG.
27
Sindroma Churg-Straus.
Granuloma multiple pulmonare
Vaskuliti me qeliza gjigande multinukleare nё
granulomatozёn e Wegener.
Sindroma Churg-Strauss.
Vaskuliti nekrotizant nё arteriet e vogla.
Vaskuliti granulomatoz i Wegener.
Granuloma e formuar nga limfocite, plazmocite,
makrofagё dhe qeliza gjigande multinukleare nё
paretin e arterieve pulmonare.
28
Sindroma Churg-Strauss.
Vaskulit granulomatoz pulmonar, i infiltruar me
eosinofile.
Ulçera orale aftose nё Semundjen e Behcet.
Eritema nodoze, pseudofolliculite, lezione pseudo-
acneiforme në mukozë.
Per diagnozen perdoret Pathergy-test:
Formohen papula - pustola 24 - 48 orё pas injek-
sionit intradermik.
29
Venat varrikoze (flebografia).
Tromboflebiti.
Prania e trombit, i ngjitur ne paretin e venёs, me
dukuri tё shprehura flebiti.
Pareti i venёs i inflitruar me elemente inflamatore
PMN dhe mononukleare.
Keqformim arteriovenoz i trurit.
Komunikim anormal i arterieve me venat, prani
trombesh, hemoragji intracerebrale dhe inflama-
cion i moderuar perivaskular.
Zgjerim i enёve limfatike tё intestinit dhe edema
difuze submukozale.
SËMUNDJET E VENAVE
DHE TË ENËVE
LIMFATIKE
30
.
Hemangioma kavernoze.
Sarkoma e Kaposi.
Proliferim i qelizave endoteliale boshtore dhe
grumbullime trupash hialine.
Hemangioendotelioma
Angiosarkoma
NEOPLAZITË E VAZAVE
TË GJAKUT DHE TË
LIMFËS
31
2 SSËËMMUUNNDDJJEETT EE ZZEEMMRRËËSS
Kur respiroj thellë, dëgjoj të rrahurat e forta të zemrës dhe jetoj.
Sylvia Path
Zemra ёshtё organi qёndror i sistemit kardiovaskular, qё rreh (tkurret dhe lёshohet) mbi 40
miljon herё nё vit, kësisoj punon pёr tё hedhur nё sistemin e qarkullimit vaskular mbi 6000 litra gjak nё ditё,
qё shperndahet pёr furnizimin e indeve me oksigjen e me lёndё ushquese dhe pёr tё eleminuar lёndёt
pёrfundimtare tё metabolizmit.
Sёmundjet e sistemit kardiovaskular janё nё vendin e parё pёr incidencё dhe shkaku i kryesor i vdekjeve,
ku pёrfaqёsojnё 35 – 40 % tё vdekjeve postanatale nё njё vit.
Patologjitё kryesore qё lёndojnё zemrёn janё keqformimet kongenitale, kardiopatitё iskemike, kardiopatia
hipertensive, kardiopatitё e lidhura me patologji pulmonare, kardiopatitё nё demtimet valvulare, patologjitё
primitive tё zemrёs dhe neoplazitё.
Patologjia kardiovaskulare shpesh kushtёzohet nga ndikimi i faktorёve rrezikues tradicional si hiperkoles-
terolemia, hipertensioni arterial, diabeti i sheqerit, duhani, mbidhjamosja etj, por rreth 50 % e rasteve kanё nё
themel faktorёt hereditar, qё sugjerojnё predispozicion genetik tё njё grupi semundjesh. Vitet e fundit janё
identifikuar disa markatorё genikë te rrezikut kardiovaskular, qё kanё sugjeruar se disa semundje zhvillohen
nga ndёrveprimet komplekse tё geneve me faktoret mjedisor (duhani, djeta, mbidhjamosja etj). Ndёr genet
mё tё studiuara jane ato tё angiotenzinogenit (AGT), faktorit V Leiden (F5), geni i protrombinёs (Faktori II),
tё cilët kanё rol nё zhvillimin e disa semundjeve kardiovaskulare.
Rritja e jetёgjatesisё sё priteshme tё popullatёs, nё veçanti rritja e numurit tё subjekteve mbi 80 vjeç, ka
diktuar studimin e ndryshimeve morfologjike nё sistemin kardiovaskular tё moshuarve.
Statistikat demografike sugjerojnë se, numuri i banorёve > 65 vjeç, në vitin 2050 dyfishohet, nё krahasim
me vitin 2000, çka orienton domozdoshmërinë e intensifikimit tё studimeve gerartrike tё organeve tё sistemit
kardiovaskular nё tё moshuarit, madje kёto semundje janё dhe pёrgjegjёsit kryesorё tё invaliditetit dhe shka-
ku i vdekjeve tё subjekteve tё ketyre moshave.
Plakja e zemrёs (senescenca) shprehet me ndryshime morfologjike tё miokardit, perikardit, tё valvulave, tё
paretit tё arterieve koronare, nё sistemin e pёrçueshmёrisё tё impulseve dhe vazat. Gjatё plakjes, rritet sasia e
dhjamit nёn epikard, sidomos nё faqen anteriore tё ventrikulit tё djathtё dhe nё septin interatrial; zvogelohet
dimensioni gjatёsor i zemres (baza - maja), sidomos nё subjektet, qё vuajnё nga hipertensioni arterial.
Plakja e kuspideve tё valvulave mitrale dhe të valvulave tё aortёs, shoqёrohen me kalcifikime tё qarkut
mbёshtetёs (stenoza kalcike), të buzёve të valvulave trashen nga fibroza dhe pёsojnё degjenerime mukoide
dhe ulje të konsistencёs, për çka kuspidet e mitrales, gjatë sistolës ventrikulare, shtyhen lart drejt atriumit tё
majtё, duke simuluar prolapsin mitral.
Në disa subjekte të moshuar, nё buzёt e valvulave mitrale dhe aortale, formohen zgjatime filiforme (rritjet
e Lambl), tё cilat mendohet se janё trombe tё vegjёl tё organizuar në buzet e valvulave.
Gjatё ndryshimeve morfologjike nga plakja, modifikohen dhe vazat e mёdha tё zemrёs, kёsisoj aorta
ngjitёse zgjerohet, anohet lehtё nga ana e djathtё, duke e spostuar nga e majta bazёn e septit interventrikular,
qё pёson perdredhje (septumi sigmoid) duke e ngushtuar hapsiren e ventrikulit te majte. Ky modifikim, nga
ana funksionale imiton bllokimin e sistolёs tё zemrёs sё majte, njёlloj si ndodh nё tё sёmurёt me HTA.
Aorta torakale, zgjatet dhe shtremberohet, pёrmban pllaka aterosklerotike, nё fazën me nderlikime
(ulçerohen, kalcifikohen, kanё trombe).
Shtresa muskulare e aortёs pёson fragmentime tё fibrave elastike dhe grumbullime fibrash kolageni, qё
çojnё nё ulje tё elasticitetit tё paretit.
Arteriet koronare lёndohen nga ateroskleroza difuze, qё e ngushton lumenin, duke u nderlikuar me hipoksi
te miokardit (stenokardia, iskemia, infarkti akut i miokardit).
Miokardi i “plakur”, ka numёr mё tё vogёl miocitesh, shtohen indi bashkёlidhor intersticial dhe fibrat
kolagene. Në interstic dhe në paretin e vazave shfaqen depozita amiloidi (amiloidoza senile).
Sarkoplazma e miociteve mbushet me granula tё shumta lipofuscine (atrofia bruna) dhe pёson degjenerim
bazofil nga grumbullimi i nёnprodhimeve tё metabolizmit tё glikogjenit.
32
12. 3. KARDIOPATITË.
Hipertrofia koncentrike e ventrikulit tё majtё,
me reduktim të hapsirës ventrikulare, e ndёrli-
kuar me pakёsimin e vёllimit sistolik.
Pamja mikroskopike e hipertrofisё tё miokardit.
Cor pulmonare.
Hipertrofia e ventrikulit tё djathtё dhe zgjerim i
atriumit tё djathtё.
Cor pulmonare.
Hipertrofia e miokardit. Miocitet me depozitime
lipofuscine, nё trajtё granulash ngjyrё ari.
SEMUNDJET E ZEMRES
33
.
Skema e difektit interatrial.
Difekti interatrial (foramen ovale apertum).
Skema e difektit interventrikular.
Forma cianotike.
.
Difekti interventrikular,
Mungon pjesa e sipёrme e septit.
34
Coarctatio aortae dhe ductus Botalli persistent.
Skema e anomalive nё tetralogjinё e Fallot
Tetralogjia e Fallot
Anomalitё, me shprehje klinike nё formёn rozё,
me shuntin nga e majta në të djathtë.
Coarctatio aortae.
Forma “adulte” me ngushtim tё harkut tё aortes
para ligamentit dhe atrezia e arteries pulmonare.
35
Transpozicioni i vazave tё mёdha.
Aorta del nga ventrikuli i djathtё dhe arteria
pulmonare nga ventrikuli i majtё.
Anomalia shoqёrohet me difekt interventrikular.
Trungu arterioz komun.
Anomalia e shoqëruar me difekt interventrikular.
AP
Tetralogjia e Fallot
Forma klasike e shprehur me cianozё.
Trungu arterioz komun.
Bigёzimi i trungut vazal me hyrjen nё aortё dhe
nё arterien pulmonare.
36
Ateroskleroza e arteries koronare.
Hemoragjia e pllakёs ateromatoze, nё arterien
koronare tё majtё.
Ateroskleroza e arteries koronare.
Trombi nё pllakёn ateromatoze, qё e ka bllokuar
lumenin e arteries koronare.
Infarkt akut i miokardit.
Me shtrirje antero - apikale dhe i ndёrlikuar me
perikardit epistenokardik.
Infarkt akut i miokardit me moshe < 3 orё:
Prova e nitro-blu-tetrazolium, shpreh territorin e
miokardit me infarkt tё freskёt, qё do tё mbetej i
padukshёm ne se nuk perdoret kjo teknikё pёr
ngjyrimin e seksioneve makroskopike
(Ngjyrimi me Clorur Trifebiltetrazolium).
37
.
Infarkt akut i miokardit: 24 – 72 orё.
Shtrirja transmurale e infarktit
Infarkt akut i miokardit.
Pamja e “mermerizimit” e zonës tё infarktit tё
miokardit me moshё 12 orё.
Infrakti miokardi me moshё 4 ditёsh.
Infrakt miokardi me shtrirje antero-septale, me
moshё 10 ditёsh.
38
Infrakti subendokardial.
(territoret e nekrozёs me ngjyrё gri).
Dёmtimi i pakthyeshёm i qelizёs sё miokardit.
Ruptura e sarkolemёs dhe depozitimet dense nё
mitokondret.
(Mikroskopia elektronike).
Mitokondri me depozitime amorfe, me kёputje
tё kreshtave dhe me depozitime kalciumi.
(Mikroskopia elektronike).
Infrakti miokardi i vjetёr, me vatra cikatrizimi.
39
IAM
Pasoja e iskemisë te miokardit ne 3 orët e para.
Nё mikroskop optik shihet valёzim i fibrave
muskulare, edema intersticiale dhe esktravazate.
IAM
Ndryshimet histologjike ne 4 – 12 orёt e para nё
infarkt akut tё miokardit janё nekroza e bandave
te tkurrjes, fibrat miokardiale humbin strijet e
tёrthorta, nukleuset mjegullohen.
IAM
Infiltrimi leukocitar rreth territorit të nekrozes
koagulative të miokardit.
Infarkt i miokardit me moshё 12 – 16 orё.
IAM:
Grumbuj tё Acetil CoA nё trajtё vakuolash nё
sarkoplazmёn hipereozinofile tё fibro-qelizave
miokardiale.
40
IAM.
Pas 24 orё shfaqet eozinofilia nga kondensimi i
fibrave tkurrëse të miokardit.
Miocitet homogjenizohen nga nekroza koagulative,
por ruajnë konturet në trajta siluetash qelizore (te
quajturit arkivole qelizore), që tregojne profilin dhe
arkitekturën e indit miokardial.
IAM.
Infiltrimi i dendur leukocitar rreth fibrave
miokardiale me nekroza koagulative.
Infarkt akut i miokardit me moshё 24 orё.
Ҫduken striet dhe e bandave te kontraktimit,
shfaqen karioliza dhe prania e leukociteve PMN
rreth fibrave nekrotike.
Infarkt akut i miokardit 3 - 4 ditor.
Nekroza koagulative e fibrave miokardiale, e
shprehur me kariorexis dhe kariolizё.
41
Infarkt miokardi 4 ditor.
Fibra miokardiale e nekrotizuar e pushtuar nga
makrofagёt, qё nisin fagocitimin e materialeve
nekrotike.
(Ngjyrimi me Blu-toluidina)
Nekroza e subendokardit.
Infarkt i miokardit (4 ditor).
Nekroza koagulative e fibrave miokardiale , te
rrethuara me grumbuj makrofagёsh.
Organizimi i infarktit subendokardial.
Ngjyrimi me trikrom Vert – Lumier, shpreh
shtimin e indit fibrokonjuktival nё endokard.
42
Infarkt i miokardit, me moshё 4 javore.
Nё brendёsi te fibrosklerozёs shihen siderofagёt.
Indi i granulacionit nё territorrin e infarktit me
moshё 2° - 3° javё.
Pergjigjia riparuese, fillon ne kufijt periferik te nek-
rozёs, ku ruhen qelizat miokardiale.
Nekroza, gradualisht pushtohet nga proliferimi i
indit fibrokonjuktival, që shndërrohet në ind granu-
lacioni e me pas përfundon me cikatrizim.
Infarkt i miokardit i cikatrizuar.
Fibroskleroza ndrynё nё brendёsi tufa muskulare
hipertrofike dhe grumbuj siderofagёsh.
43
Miocitoliza, me shtrirje subendokardiale.
Infarkt miokardi i vjetër i cikatrizuar.
(Ngjyrimi me teknikën e trikrom Vert-Lumier).
Segment i infarktit tё miokardit me miocitolizё.
Nё qendёr shihet njё miocit me mitozё (shigjeta).
Miociti nё stadin e regjenerimit, i verifikuar me
mikroskopinё konfokale gjatё ndarjes mitotike.
Vatrat me ngjyrё blu janё grumbujt e ADN.
44
Ruptura e infarktit tё miokardit (shigjeta), nё
subjekt me infarkt transmural anteroapikal.
Ruptura e territorit tё infarktit transmural tё
miokardit nё majёn e zemrёs (shigjeta).
Ruptura e territorit te infarktuar te miokardit, e
nderlikuar me hemoperikard dhe tamponimin e
zemrёs (vdekje e papritur).
Infarkt akut anterospetal i ndёrlikuar me rupturё
tё septumit dhe krijimin e komunikimit inter-
ventrikular.
45
Aneurizma e ventrikulit të majtë.
Hollimi dhe zgjerimi si thes i paretit ventrikular
(shigjeta).
Ruptura e muskulit papillar, i pёrfshirё nё
dёmtimet nekrotike tё iskemisё tё miokardit.
Trombi parietal i formuar mbi zonёn e infarktit
anteroapikal.
Aneurizma e ventrikulit tё majtё.
Aneurozma e zhvilluar nё terren tё infarktit tё
miokardit antero-lateral, e shprehur me hollimin
e paretit, me zgjerimin e hapsirёs tё ventrikulit
dhe tё atriumit tё majtё.
46
Stenoza kalcike e valvulёs trikuspidale tё aortёs.
Stenoza kalcike e valvulёs tё aortёs, nё rastin
me anomali kongenitale e formёs me dy valvula
(Valvula aortale bikuspidale).
Kalcifikimi i unazёs mbёshtetёse tё vavulёs
mitrale (Shigjeta).
Prolapsi i valvulёs mitrale.
47
Nyja reumatizzale e Aschoff.
Nё intersticin e miokardit nyja formohet nga qeliza
inflamatore mononukleare, kryesisht limfocite T,
plazmocite dhe nga makrofage tё fryrё, tё quajtur
qeliza Anitschkow.
Nё qendёr tё nyjes zhvillohet nekroza fibrinoide.
Makrofagёt e zmadhuar dhe multinuklear, quhen
qelizat gjigande tё Aschoff.
Qeliza e Anitschkow
Janё histiocite – makrofagё, tё transformuar me
aktivitet fagocitues, kanё citoplazёm abondante
dhe edematoze, nukleus qëndror, me formё tё
rrumbullakёt ose vezake.
Karditi akut reumatik.
Nё qendёr shihet miociti i Anitschkow, me sar-
koplazёm tё gjёrё, me berthamёn tё stёrgjatur.
Miokarditi reumatik akut.
Inflamacion granulomatoz, i shprehur me nyjen
reumatizale tё Aschoff, e formuar nё intersticin e
miokardit, rreth arteries intramurale.
48
b
a
Valvulit akut reumatik i mitrales.
Dёmtimet akute janë vendosur mbi kardiopatinё
kronike reumatizmale.
a. Fibroza e nyjes tё Ashoff;
b. depozitat kalcike mbi kuspiden.
Kardiopatia kronike reumatizmale.
Kuspidet e valvulёs mitrale trashen, shkurtohen e
deformohen nё mёnyrё definitive; buzёt e kuspi-
deve trashen, komisurat ngjiten dhe e ngushtojnё
hapjen e valvulёs, kordat tendine shkurtohen
Endokarditi bakterial akut i valvules mitrale.
Vegjetacione multiple mbi kuspidet.
Valvuliti reumatik.
Shihen grumbuj qelizash Anitschkow dhe infil-
trate limfocitesh tё shumtё nё stromёn hialine tё
valvulёs.
49
Endokarditi bakterial akut i valvulёs mitrale.
Vegjetacionet multiple granulare mbi kuspidet.
Endokardit bakterial i valvulave tё aortёs.
Endokarditi bakterial akut i valvules mitrale.
Proçeset inflamatore mbi valvulёn, marrin forma
vegjetacionesh multiple, voluminoze, tё brishta, tё
pёrzjera me fibrinё, tё iniltruara me elemente infla-
matore dhe te mbushura me koloni bakteriesh.
Endokarditi bakterial akut i valvules mitrale.
Vegjetacionet me permbajtje fibrine, tё iniltruara
intensivisht me elemente inlamatore.
(Zmadhimi i madh i seksionit të sipërm)
50
Endokardit subakut i mitrales, nga Streptococcus
viridans.
Dukuritё inflamatore tё mitrales shprehen me
formim vegjetacionesh nё buzёt e pёrparёshme tё
kuspideve.
Endokardit bakterial i valvulave tё aortёs. Vegjetacionet jane formuar nga grumbullimi i
fibrinёs dhe i kolonive bakteriale, qё bёhen
burim embolive bakteriale sistemike.
Endokarditi akut i valvulёs tё aortёs, i shkaktuar
nga Staphylococcus aureus.
Proçesi inflamator e ka shkaterruar valvulen e pasi
ka depertuar ne thellesi, zhvillon absces nё brezin
e valvulёs dhe nё thellёsi tё miokardit.
Valvula nё endokarditin akut infektiv.
Koloni bakteriesh tё shtrira nё indin konjuktiv tё
stromёs valvulare.
51
Endokarditi subakut i valvulës aortale i shëruar.
Vegjetacionet çduken, por valvulat mbeten të
deformuara, të trashur dhe e të shtrëmberuara.
Sindroma Trouseau.
Demtimet morfologjike nё valvulёn e aortёs.
Endokarditi trombotik jo bakterial.
Vegjetacione multiple me pamje granulare te
ngjitura mbi buzёt e valvulave mitrale
Endokarditi trombotik jo bakterial.
C – kuspidia.
T – depozitime granulare fibrine, trombocitesh
dhe elemente inflamatore tё pёrziera ne
trajte vegjetacioni, mbёshteten mbi buzёn e
valvulёs (Shigjeta).
T
C
52
Endokarditi Libman Sacks
nё Lupus Eritematos Sistemik. Dëmtime tё shumta granulare, me permasa 1-4 mm
sterile, granulare, me ngjyrё te kuqe, tё vendosura
nё faqen ventrikulare tё valvulave atrioventrikulare,
si dhe ne endokardin valvular, ne kordat tendine e
nё endokardin mural tё atriumeve e tё ventrikujve.
Endokardi nё karcinoidin bronkial.
Shihet trashje fibroze e intimёs dhe e siperfaqes tё
endokardit parietal dhe të kuspideve valvulare.
Endokardi nё karcinoidin bronkial.
Trashje e endokardit nga shtim të qelizave musku-
lare tё lemuara dhe tё fibrave kolagene tё shumta,
tё shperndara ne matriks të pasur me mukoplisaha-
ride. Mungojnё fibrat elastike.
Kalcifikimi i kuspideve tё bioprotezёs, me valvula
tё zemrёs tё derrit.
53
Kardiopatia dilatative idiopatike.
(Kaviteti ventrikular i zgjeruar).
Kardiomiopatia dilatative idiopatike.
(Zemra e zmadhuar, me pamjen e këpucës).
Kardiopatia dilatative idiopatike.
Hipertrofia e miociteve dhe fibroza interstiziale
e miokardit.
Kardiopatia dilatative idiopatike.
Hipertrofia e miokardit dhe fibroza interstiziale.
(Ngjyrimi me Trikrom Vert Lumier).
54
Kardiopatia hipertrofike.
Hipertrofia e miociteve > 40 μm (norma 15 μm)
Dizorganizimi i strukturёs tё tufave miocitare
dhe fibroza interstiziale.
Kardiomiopatia restriktive.
Trashja e pareteve tё dy ventrikujve, ngushtim i
hapsirave ventrikulare dhe zgjerim i hapsirave
atriale.
Kardiomiopatia hipertrofike.
Trashja e paretit e ventrikulit tё majtё dhe e septit
interventrikular, që e ka ngushtuar hapsirën ven-
trikulare (Quhet haspira me pamja si banane).
Kardiomiopatia hipertrofike.
Dizorganizim i tufave miocitare dhe fibroza
interstiziale (Zmadhim i vogël).
55
Kardiopatia restriktive.
Hipertrofia difuze e miociteve dhe fibroza inter-
sticiale, me shpërndarje te çrregullt dhe difuze,
qё ndryshojnё nga vatra minimale, deri nё zona
me shtrirje tё gjёra.
Kardiomiopatia aritmogene.
Pareti i ventrikulit tё djathtё ёshtё i holluar nga
humbja e miociteve, qe zevendesohen nga shtimi
i indit dhjamor dhe nga fibroza interstiziale.
Kardiopatia në hemokromatozën idiopatike.
Depozitimet e hekurit pozitive me teknikёn e
Perlss.
Kardiomiopatia aritmogene.
Pareti i ventrikulit tё djathtё me humbje tё mioci-
teve, me infiltrim inteniv dhjamor dhe zhvillim
fibroze intersticiale.
(Ngjyrimi me trikrom Vert – Lumier)
56
Amiloidoza kardiake senile.
Ekzaminimi nё mikroskop me dritё tё polarizuar,
evidencon birefringjencё tё depove tё β-fibrileve
amiloidike nё intersticin dhe nё paretin e vazave
tё vogla intramurale.
Miokarditi fokal.
Infiltrate inflamatore fokale, tё formuara me lim-
focite, palzmocite, monocite, tё vendosura rreth
vazёs sё gjakut.
Miokarditi nё difteri.
Edema intersticiale, infiltrate elementesh infla-
matore dhe dukuri miocitolize e nekroza tё fib-
rave miokardiale.
Miokarditi intersticial nga Virusi Coxsackie B.
Infiltrate infamatore limfocitare difuze dhe
miocitoliza.
57
Miokarditi viral difuz.
Infiltrte mononukleare rreth vazës arteriale,
infiltrate difuze nё interciticin e miokardit dhe
edema difuze intersticiale.
Miokarditi i hipersensibilitetit. Infiltrate intersticiale dhe perivaskulare, te for-
muara nga limfocite, makrofagё dhe me shumё
eozinofile.
Miokarditi gjigandoqelizor nga Riketziet.
Infiltratet inflamatore formohen nga qeliza
gjigande multinukleare, grumbuj limfocitesh,
eozinofilesh dhe plazmocitesh, tё shoqёruar me
nekroza fokale tё miokardit.
Miokarditi nga adriamicina.
Vakuolizimi dhe liza e miofibrileve nga
adriamicina. Shihen humbje miofibrilesh dhe
fragmentim i miofilamenteve (Adria-cells).
58
Miokroabsces i miokardit, në septikopiemi.
Nё pjesёn qendrore nekrotike shihen grumbuj
kolonie bakteriale, detrite qelizash nekrotike
ndёrsa nё periferi formohet korona me elemente
inflamatore PMN
Demtimet iskemike ne zemren e transplantuar.
Vatra miocitolize dhe miocite me mikrovakuola
yndyrore.
Pacemker i vendosur nё septin interventrikular,
pёr korigjimin e aritmive kardiake.
Flakja akute e zemres te transplantuar.
Miocitolizё fokale dhe infiltrate inflamatore
limfocitare rreth vazave endomiokardiale
59
Perikarditi fibrinoz (pamja e cor villosum).
Aderenca multiple fibrosklerotike të perikardit,
si nderlikim i perikarditit fibrinoz.
Perikarditi fibrinoz.
Depozita fibrine nё shtjella tё çrregullta mbi
perikardin hiperemik, tё infiltruar me elemente
inflamatore PMN dhe mononukleare.
SËMUNDJET
E PERIKARDIT
.
Perikarditi sero-fibrinoz.
60
Kisti i perikardit, i mbushur me lёng seroz.
Hemoperikardi (Tamponada e zemrës).
Kiloefuzion nё kavitetin perikardial.
Hydroperikardi.
61
Miksoma glandulare e atriumit.
Stroma e miksomёs.
Kavitetet vishen me endotel, stroma e pasur me
mukopolisharaide dhe pёrmban qeliza lipidike,
qeliza stellate ose globoze, qeliza muskulare tё
lёmuara, qeliza endoteliale tё shpёrndara, si dhe
qeliza tё padiferencuara.
Miksoma glandulare e zemrёs.
Miksoma e zemrёs.
NEOPLAZITË E ZEMRËS
62
.
Fibroelastoma papilare (pamja mikroskopike).
Fibroelastoma papillare.
Miksoma.
Permbajtja mukoide dhe grumbuj qelizash
stellate dhe qelizash me vakuolalipidike.
Rabdomioma e miokardit.
63
Sarkoma sinoviale bifazike e zemrёs.
Sarkoma me gradё tё lartё malinjiteti e zemrёs.
Shihen mitoza tё shumta.
Tumori kistik – atrioventrikular zemrёs.
Angiosarkoma e zemrёs.
64
Kush dëshiron të ruaj shëndetin në pleqëri, nuk duhet ta shkatërrojë në rini.
F. Nitzsche
Aparati bronkopulmonar, me aktivitetin e frymёmarrjes, ekspozohet ndaj veprimit tё shumё agjentёve dёmtues
mjedisor, qё e bashkёshoqёrojnё ajrin e inspiruar. Shkaktarёt dёmtues mund tё jenё tё natyrёs mikrobiologjike
(bakterie, viruse, riketzie, parazitё); aerosole atmosferike; lёndё iritante dhe toksike (tymi i duhanit, tymrat indus-
triale, tymi nga djegia e karburanteve, tymrat nga diegia e mbeturinave urbane, lёndёt helmuese luftarake, gazi
lotёsjellёs etj); aerosolet dhe pluhurat e imёt nё ajrin atmosferik; lёndё kancerogene etj. Kёto agjenta mund t’i
lёndojnё strukturat bronkopulmonare, duke shkaktuar dёmtime tё thjeshta si hiperemi e mukozave, por dhe shumë
semundje inflamatore tё bronkeve e tё parenkimёs pulmonare, deri nё shkaktimin e neoplazive beninje e malinje.
Mushkeritё mbulohen me pleuren viscerale, e cila nё hiluset paloset dhe vazhdon me pleurёn parietale, kёsisoj tё
dy fletёt kufizojnё hapsirёn virtuale pleurale.
Mushkerite vaskualirizohen me arterien pulmonare dhe arteriet bronkiale.
Vazat limfatike shtrihen nёn pleurёn viscerale, depёrtojnё nё septet interlobulare, nё indin bashkёlidhor peri-
bronkial, perivaskular dhe nё septet interalveolare. Limfa e mbledhur nga pulmonet, shkarkohet nё limfonodet
hilare, trakeobronkiale dhe tё mediastinit.
Bronket kryesore, nё hilusin e mushkёrive ndahen nё bronke lobare, degezohen nё bronke segmentare, tё cilёt
pёrfundojnё nё bronkiolat terminale dhe nё bronkiolat respiratore, qё hapen nё duktet alveolare dhe nё alveolat.
Bronket mbulohen me mukozёn, e veshur me epitel tё tipit kolonar tё pseudostratifikuar-ciliar, me qeliza cilindri-ke
ciliate, me qeliza mucipare mukoprodhuese, me qeliza neuroendokrine dhe me shtresën e qelizave bazale.
Submukoza e bronkeve ndёrtohet me ind bashkёlidhor të shkrifet, me fibra elastike, agregate indi limfoid dhe me
gjёndёrra submukozale, duktuset e tё cilёve hapen nё lumenin e bronkeve, ku derdhin mukusin.
Në periferi të paretit bronkial janë shtresa e muskulare e lёmuar dhe seria e unazave kartilaginoze.
Bronkiolat nuk kanё unaza kartilagoje, as gjёndёrra submukoze dhe vishen me epitel cilindrik ciliar njёshtre-sor
dhe me qeliza pa cilie tё tipit Clara (Klara).
Pareti i bronkiolёs ka shtresё muskulature tё lemuar dhe indin bashkёlidhor adventicial.
Epiteli veshës dhe gjëndërrat e mukozës bronkiale sekretojnë mukus, që është prodhim i lёngshёm, i formuar nga
dy shtresa: a. pjesa xhel, qё ёshtё nё kontakt me majat e cilieve vibruese; b. shtresa e thellё nё gjendje sol, me pak
viskoze, e shtrirё nё bazat e cilieve tё qelizave epiteliale dhe nё grykёn e dukteve tё gjёndёrrave tё mukozёs.
Epiteli i rrugёve tё frymёmarrjes ndёrtohet nga disa tipa qelizash:
- Qelizat ciliate. Janё tё pranishme nё tёrё gjatёsinё e epitelit te vijave ajrore, deri nё bronkiolat respiratore
(pёrjashto kordat vokale). Mendohet se kёto qeliza janё nё stad diferencimi terminal, pra nuk replikohen.
- Qelizat mukoze. Kanё granula tё vogla mukusi ne citoplazem, PAS pozitive, qё nё mikroskop elektronik kanё
pamje granulash citoplazmike, elektron tё ndritёshme.
- Qelizat kaliciforme. Kanё pamje kupe dhe prodhojnё mukusin.
- Qelizat seroze. Janё si qelizat seroze tё gjendёrrave submukoze, pёrmbajne granula tё mёdha elektrondense.
Kёto qeliza jane tё pranishme nё pulmonet fetale, por jo nё epitelin bronkial tё adultit.
- Qelizat Clara. Janё qeliza sekretore tё specializuara pa cilie, tё lokalizuara nё vijat e vogla ajrore periferike.
- Qelizat neuroendokrine tё Kulchitsky. Janё solitare, tё shpёrndara nё mukozёn e pemёs trakeobronkiale, kanё
nukleus dens dhe granula citoplazmike, tё mbushura me lёndё bioaktive (serotonina, bombesina etj).
- Qelizat bazale. Vendosen nё rradhё nё bazёn e epitelit, mbi membranёn bazale tё epitelit trakeobronkial.
- Qelizat intermediare poligonale. janё qeliza bazale me granula tё vogla mukusi, të vendosura ndёrmjet shtresёs
tё qelizave bazale me qelzat mukoze.
Nё ndёrtimin e alveolave marrin pjesё disa tipa tё tjere qelizash:
- Pneumocitet e tipit I. Janё qeliza tё sheshta, me citoplazёm tё hollё dhe me berthamё tё rrumbullakёt. Kёto
pneumocite mbulojnё 95 % tё sipёrfaqes tё paretit alveolar dhe kryejnё fumksionet e shkёmbimit gazor.
- Pneumocitet e tipit II, ose pneumocitet granulare. Janё qeliza kuboide, me permbajtje trupash lamellare nё
citoplazёm, tё specializuara nё prodhimin dhe sekretimin e surfaktantit alveolar.
- Makrofaget alveolar. Janё me origjinë nga monocitet e gjakut dhe bёjnё pjesё nё sistemin fagocitar pulmonar.
Makrofagёt alveolar zakonisht ngjiten dobёt me qelizat epiteliale, andaj janё tё lira nё hapsirёn alveolare.
- Qelizat staminale tё mushkerive. Janё me origjinё nga palca e kockave dhe diferencohen nё qeliza epiteliale nё
rrugёt bronkiale dhe nё pneumocite tё tipit I nё alveola, sidomos pas demtimeve tё alveolave.
3 SSËËMMUUNNDDJJEETT EE AAPPAARRAATTIITT RREESSPPIIRRAATTOORR
65
Epiteli kolonar-ciliar i pseudostratifikuar i vijave
tё frymёmarrjes (në trakea dhe bronket).
bronkeve.
Qelizat me cilie tё epitelit respirator.
Qelizat mukoze (kaliciforme) tё epitelit respirator
Hiperplazia e qelizave kaliciforme
tё epitelit bronkial, me mbiprodhim mukusi.
QELIZAT E EPITELIT
BRONKIAL
66
Imunohistokimia e indit pulmonar.
Antikorpet anti TTF-1 tё lokalizuar nё bёrthamat
e qelizave Clara (qelizat e vogla nё peretet alveo-
lare) dhe nё pneumocitet e rendit tё II (qelizat e
mёdha nё faqen alveolare).
Qelizat neuroendokrine nё epitelin bronkial:
(Qelizat Kulchitsky).
Imunongjyrimi me Chromogranina A.
Qelizat neuroendokrine (Kulchitsky), me granula
lёndёsh bioaktive nё citoplazёm
(Pamja nё mikroskopinё elektronike).
Pneumociti i rendit II.
Pamja nё mikroskop elektronik: ne pjesen anё-
sore tё citoplazmёs shihen trupa lamelar me pёr-
mbajtje surfaktanti.
67
Keqformimi kongenital kistik adenomatoid pulmo-
nar – tipi 2.
Kistet vishen me qeliza epiteliale kuboide dhe me
disa qeliza me cilie.
Keqformim kongenital kistik pneumatoid i tipit I.
Kistet vishen me qeliza me cilie dhe qeliza muko-
prodhuese.
Displazia bronkopulmonare.
Fibrozё e ashpёr e septeve, atelektaza dhe vatra
emfizeme ne periferi.
Hypoplasia pulmonare bilaterale
KEQFORMIMET
E LINDURA
68
Edema akute e mushkёrive.
Edema akute e mushkёrive.
Embolia e lёngut amniotik nё degёzimet e
arteries pulmonare
Sёmundja e membranave hialine e tё
porsalindurit.
DËMTIMET AKUTE
TË MUSHKËRIVE
69
Sindroma e detresit respirator akut – ARDS:
Hiperemia, edema intersticiale, eksudati alveolar,
inflamacion intersticial, alveolat e mbuluara me
membrana hialine (Shigjetat).
Sindroma e detresit respirator akut - ARDS.
Alveolat me membrana hialine dhe prani makrofa-
gёsh intraalveolare.
Pneumonia intersticiale akute, me membrana
hialine.
Paretet e septeve alveolare jane edematoze, hiper-
emike te infiltruara me elemente infalamatore
mononukleare.
Tromboza akute e venёs pulmonare.
70
Emfizema pulmonare (centroacinoze).
Emfizema pulmonare panacinoze.
Proteinoza akute polmonare.
Alveolat e mbushura me material proteinik dhe me
makrofage. Ngjyrimi me teknikёn e PAS.
Proteinoza akute polmonare.
Alveolat e mbushura me material proteinik
homogjen eozinofilik.
71
Emfizema pulmonare acinoze distale - buloze.
Bula gjigande nё majёn e mushkёrisё nё
emfizemёn buloze.
Emfizema kompensatore.
Acinuset e zgjeruara, shoqёrojnё dukuritё cikatri-
ciale pasinflamatore ne brendësi të septeve.
Emfizema pulmonare centroacinoze.
Septet e holluara e tё grisura, formojne qese tё
gjёra ajrore. Shume septe alveolare prezantohen
me dukuri antrakoze.
72
Antrakoza pulmonare.
Shihet rrjeta e depozitimeve tё karbonit nё septet.
Induratio bruna pulmonis.
Alveolat e mbushura me siderofagë dhe trashja
fibrosklerotike e septeve nderalveolare.
Antrakoza pulmonare.
Depozitimet e grimcave tё karbonit nё makrofagёt
intersticial, qё provokojnё fibrozё tё septeve dhe
emfizemёn pulmonare kompensatore.
(Ngjyrimi me Papanicolau).
E quajtura mushkёria e zezё.
Granuloma fibrosklerotike e mushkёrisё, e krijuar
nga tymosja e heroinёs-crac, e depozituar nё
qendёr tё demtimit.
73
Bronkiti kronik (indeksi i Reid 2).
Bronkiti akut aspirativ në femije latant.
Lumeni i bronkiolave i mbushur me materialin e
aspiruar dhe me elemente inflamatore kryesisht
PMN neutrofile, qё kanë infitruar dhe paretin e
bronkiolёs, madje dhe alveolat fqinje.
Bronkiti kronik.
Hiperemi, edema dhe infiltrate inflamatore mono-
nukleare në mukozë, submukozë e peribronkiale.
BRONKITET
AKUTE DHE KRONIKE
Bronkiolit akut.
Infiltrate inflamatore PMN ne paretet dhe ne
lumenin e bronkioles, me infiltrim dhe te alvolave
fqinje.
74
Bronkiti kronik.
Metaplazia skuamoze e epitelit bronkial në subjekt
duhanxhi. Infiltrim i paretit me elemente inflama-
tore monukleare dhe deskuamim i epitelit tё
mukozes bronkiale.
Bronkioliti limfocitik.
Pareti dhe hapsira peribronkiolare të infiltruara me
limfocite.
Bronkiti kronik.
Shkaterrimi i mukozzes dhe infiltrim i paretit me
elemente inflamatore limfoplazmocitare dhe me
makrofage.
Bronkiti kronik.
Hiperplazia e qelizave mukoprodhuese (goblet
cells). Shtresa subepiteliale e infiltruar nga
elemente inflamatore mononukleare.
75
Bronkioliti proliferativ. Dukuritë proliferative kanë ngushtuar lumenin e bronkioles.
Bronkioliti obliterant: Prania e trupave te Masson endobronkiolare.
Bronkioliti obliterant: Dukurite proliferative e kanë ngushtuar lumenin bronkial
(shigjeta). Pareti i bronkioles i infiltruar nga elemente
inflamatore mononukleare. Hapsirat alveolare fqinje permbajne siderofagë dhe atelektazë të alveolave peribronkiale.
Bronkioliti kronik. Infiltrimi i paretit te bronkioles me elemente inflamatore
limfoplazmocitare.
76
Astma bronkiale.
Trashja e membranës bazale të epitelit bronkial,
Hiperplazia e qelizave kaliciforme të epitelit.
Submukoza edemtoze, e infiltruar me limfocite,
mastocite dhe eozinofile.
Astma bronkiale.
Hipertrofia e muskulaturës së lemuar te paretit bronkial,
depozitimi subepitelial i kolagenit; trashja e membranes
bazale, edeme mukozes, infiltartet inflamatore submu-
kozale të përbëra me eozinofile, mastocite e limfocite;
hipertrofi e gjënderrave submukozale dhe tapa mukoide
dense në lumen.
Astma bronkiale.
Depozitimi subepitelial i kolagenit (shigjeta), trashja e
membranës bazale, hiperemi, edema dhe infiltrate infla-
matore sub epiteliale të përbëra nga eoziinofile, masto-
cite e limfocite. Hiperplazia e qelizave mukoprodhuese
dhe depozitime të mukusit mbi epitel.
Astma bronkiale.
Hipertrofia e muskulaturës së lemuar të paretit bronkial
(shigjeta), të rritura në trajtë jateqesh, hiperemi dhe
edema e submukozës, prania e infiltrateve inflamatore
në paretin bronkial dhe masa mukusi dense në lumen.
ASTMA BRONKIALE
BRONKETAZIA
BRONKOPNEUMOPATITË
77
Pozitivitet ne imunongjyrimin me antitrupa anti EG-2
ne shtresen submukozale.
EG-2: Eosinophylic Cationic Proteine.
Astma bronkiale:
Edema, hiperemia dhe infiltrimi i mukozes bronkiale
me elemente inflamatore : limfocite, eozinofile dhe
mastocite.
Pozitivitet i imunongjyrimit për citokinat CCR4 dhe
IL4, në mukozën bronkiale në astma bronkiale.
Trashja e membranes bazale e mukozes bronkiale,
hiperplazia e qelizave mukoprodhuese, hipetrofia e
muskulaturës (M) të paretit bronkial.
Ngjyrimi me trikrom Vert – lumier.
M
78
Kristalet e Charcot-Layden
në gelbazën e të sëmurëve me astma bronkiale.
Spiralet e Curschman
në gelbazën e të sëmurëve me astma bronkiale.
Bronkektazia.
Pozitivitet ne imunongjyrimin per CCCR3 dhe IFN-
ne mukozen bronkiale ne rastet me astma bronkiale.
79
Bronkopatia kronike obstruktive.
Trashja fibrotike e aubmukozes dhe infiltrimi
limfocitar i paretit te bronkiles.
Bronkopatia kronike obstruktive.
Shpërndarja e limfociteve CD4 në paretin
e bornkiolës (Imunohistokimia).
Bronkektazia.
Inflamacion kronik i paretit bronkial dhe hiperplazia
e qelizave mukoprodhuese të epitelit bronkial.
Fibroza kistike e mushkerive.
80
DAD
Dëmtimet Alveolare Difuze në fazën eksudative.
DAD
Demtimet Alveolare Difuze, ne fazen e organizimit.
Bronkopatia kronike obstruktive.
Shprehja e CXCR3 dhe gamainterferonit (INF-) në
mukozë dhe në paretin e bronkiolës.
(Ekzaminimi me imunofluereshencë)
Bronkopatia kronike obstruktive.
Shprehja e CCR4 dhe kemiokinës IL-4 në paretin e
bronkiolës.
(Ekzaminimi me imunofluereshencë)
81
Pneumoni intersticiale e zakoneshme, e shprehur
me fibrozë difuze
intersticiale.
Fibroza Pulmonare Idiopatike (Hamann Rich).
Tufa të dendura kolageni mbushin e zgjerojnë septet
interalveolare, ngushtojnë lumenin e vazave dhe
shtypin e deformojnë alveolat.
(Ngjyrimi me teknikën e trikrom).
Mushkëria në PIZ/FPI, me pamje si “hojet e bletës”.
Mushkeria si “hojet e bletës” (End stage lung).
Parenkima e mushkёrisё e shkaterruar e zёvendёsuar
me kiste jofunksionues, tё rrethuara me sklerozё tё
dendur difuze.
PNEUMONITË
BRONKOPNEUMONITË
82
Pneumonia intersticiale deskuamative.
Pneumonia e organizuar kriptogene (BOOP).
Shihen trupat e Masson endoalveolare.
Pneumonia intersticiaale deskuamative.
Pamja e zmadhuar e alveolave tё mbushur me qeliza
tё deskuamuara.
Pneumonia e organizuar kriptogene (BOOP).
Trupat e Masson endoalveolare
Ngjyrimi me trikrom.
83
Pneumonia intersticiale limfoide.
Sarkoidoza pulmonare.
Granulomat e sarkoidozes tё shperndara nё indin
pulmonar.
Sarkoidoza pulmonare.
Granuloma epiteloide e sarkoidozёs e formuar nga
shtjella qelizash epiteloide dhe me qelizat gjigande
multinukleare.
Pneumonia autoimune.
84
Pneumonia nga hipersensibiliteti.
Forma me dёmtime eksudative.
Pneumonia nga hipersensibiliteti.
Forma me demtime produktive endoalveolare.
Granuloma eozinofile nё mushkёri.
Nё ndёrtimin e granulomёs mbizoterojnё qelizat
Langerhans dhe eozinofilet.
Pneumonia e hipersensibilitetit.
E provokur nga inhalimi i lёndёve inorganike, qё
nxisin lokalisht reaksionet e hipersensibilitetit tё
tipit III (fenomeni Arthus), i shprehur me
dёmtime produktive gjigandoqelizore.
85
Qelizat Langerhans dhe eozinofilet nё granulomёn
eozinofilike tё mushkёrisё.
Pneumonia akute eozinofilike.
Pneumonia intersticiale sifilitike.
(pneumonia e bardhё)
Pneumonia lobare:
Faza e haptizimit gri.
86
Pneumonia krupoze.
Pёrhapja e inflamacionit fibrinozo-purulent neper
poret e Kohn
Ngjyrimi me teknikёn e PAS.
Pneumonia krupoze.
Perhapja e inflamacionit fibrinozo-purulent neper-
mjet poreve te Kohn
Ngjyrimi me eozine-hematoksiline.
Strishio nga gёlbaza e tё semurit me pneumoni nga
Haemophilus influenzae.
Bakteriet Gram – negative shihen jasht neutrofileve.
Pneumonia krupoze.
Shёmbёlltyra mikroskopike e hepatizimit gri.
87
Eksudati neutrofilik dhe kolonia bakteriale nё
qendёr nё pneumoninё nga Stafilococcus aureus.
Pneumonia.
Strishio e gёlbazёs tё semurit me pneumoni nga
Streptococcus pneumoniae.
Diplokoket me kapsul jane Gram-pozitive e nuk
fagocitohen nga neutrofilet.
Strishio me gelbazёn e tё semurit me pneumoni, e
shkaktuar nga Staphylococcus aureus.
Diplokokёt me kapsul jane Gram-pozitive e nuk
fagocitohen nga neutrofilet.
Pneumonia bakteriale.
Vatra inflamatore eksudativo-purulente konfluente
tё pneumonisё nga Staphylococcu aureus.
88
Eksudati inflamator me polimorfonuklearё nё
bronke dhe endoalveolar, edema e deskuamim
i mukozes bronkiale, hiperemi e kapilarёve
septal dhe edema septale.
Eksudati inflamator me leukocite PMN neutro-
file, qeliza alveolare te deskuamuara, eksudat
seroz, vazat e septeve alveolare hiperemike.
Vatёr inflamacioni eksudativ bronkopulmonar,
e rrethuar nga atelektaza dhe ne periferi nga
vatra emfizeme kompensatore.
Strishio nga gelbaza e tё sёmurit me pneumoni
nga Branhamella (Moraxella) catarrhalis.
Bakteriet Gram negative tё gelltitur nga
neutrofilet.
89
Vatёr bronkopneumonie.
Eksudati leukocitar endoalveolar nё bronkopneumoni
konfluente dhe hiperemia e kapilarёve septale.
Vatёr bronkopneumonie.
Inflamacion eksudativ i bronkut (B) dhe tё hapsirave
alveolare rrethuese
Bronkopneumonia nga pseudomonas auriginosa.
Eksudat purulento-fibrinoz endoalveolar, hiperemi e
kapilarёve septale dhe nekroza perivaskulare.
Pneumonia nga Pseudomonas auriginosa.
Inflamacioni fibrinoso-nekrotiko-hemoragjik dhe
mansheta nekrotiko-inflamatore perivaskulare.
90
Pneumoni lobulare nga Legjionaria pneumophila.
Alveolat janё tё mbushura me makrofagё, qё kanё
fagocituar Legionenellat. Gjithashtu shihen masa
detritesh qelizore
Pneumonia interstiziale virale, me membrana hialine.
Pneumonia nga Klebsiella.
Faktori patogen i pranishёm nё eksudatin inflamator
seropurulent.Neutrofilet nuk fagocitojnё Kleebsiellёn.
Bronkopneumonia neonatale nga Haemophilus
influenzae.
Hapsirat bronkiale permbajnё exudat neutrofilesh,
fibrin dhe eritrocite tё shumtё.
Kёto demtime prekin dhe alveolat fqinje, qё kanё tё
pranishme dhe membrana hialine.
91
Pneumonia intersticiale nga Herpes Simplex Virus 1
Infiltrate intersticiale limfocitare, qelizat epiteliale
me inkluzione citoplazzmike dhe intranukleare.
Pneumonia interstiziale e Virusit Respirator Sincicial
Ne kuadrat: Qeliza gjigande multinukleare, me
inkluzione citioplaazmike).
Pneumonia interstiziale nga Virusi Respirator
Sincicial:
Infiltrate limfoplazmocitare dhe edema intersticiale.
Qelizat alveolare pёrmbajnё inkluzione citoplazmike.
(Kuadrati: Virusi Respirator Sincicial – shёmbёlltyra
nё mikroskop elektronik).
Pneumonia nga virusi i influences.
Qelizat me cilie shqiten dhe grumbullohen nё hapsirat
e bronkeve tё vegjёl, tё lёnduar nga dёmtime inflama-
tore minimale.
92
Pneumonia intersticiale nga virusi i influencёs.
Imunohistokimia e nje fragmenti mukoze bronkiale:
Imunopozitivitet per antigenin e virusit tё influences,
nё citoplazmen e qelizave me cilie.
Pneumonia nga CMV (Cito-Megalo-Virusi).
Inflamacion limfo-plazmocitar, hiperemi, edema
septale dhe detrite qelizash tё epitelit alveolar.
Pneumocitet me inkluzione karakteristike bazofile
intranukleare, tё rrethuara me njё orbitё boshe dhe me
inkluzione granulare intracitoplazmike.
Pneumonia nga Virusi Herpes Simplex.
Inflamacioni eksudativo-fibrinoz permbyt alveolat, tё
shoqёruara me nekroza masive tё septeve aalveolare,
qё favorizojnё pёrhapjen e inflamacionit.
Qelizat epiteliale pёrmajnё inkluzione intranukleare.
Mukoza e bronkiolave e erozionuar, qelizat epiteliale
te ruajtura kanё berthama piknotike dhe inkluzione
intranukleare.
Lumeni i mbushur me detrite qelizore dhe eksudat
mukoinflamator i dendur, qe e bllokon hapsiren.
Alveolat rreth bronkioles me dukuri eksudativo-
nekrotike.
93
Pneumonia intersticiale nga Adenoviruset.
Inflamacion i moderuar eksudativ, i shoqeruar me
hemoragji endoalveolare. Pneumocitet te mbushura
me inkluzione intranukleare.
Pneumonia intersticiale e fruthit.
Imunopatologjia: Pozzitiviteti i Antigeni NP i fruthit
ne membranen e pneumociteve gjigande dhe multi-
nukleare dhe me inkluzione nukleare.
Pneumonia intersticiale me qeliza gjigande
multinukleare nё infeksionet e fruthit.
Pneumonia Intersticiale Jo-specifike.
Septet interalveolare tё trashur uniformisht nga infil-
trimi me qeliza inflamatore, edema dhe fibroza,
ndёrsa hapsirat alveolare janё boshe.
Shёmbёlltyra djathtas: Pamja e zmadhuar e ndryshi-
meve inflamatore nё septin interalveolar.
94
Pneumonia intersticiale nga Pneumocisti Carini.
Infiltrate inflamatore mononukleare endoseptale dhe
intersticiale, eksudat eozinofilik si shkumë nё alave-
ola, tё shoqeruara me ndonjё element inflamator dhe
me pneumocite tё deskuamuara.
Abscesi nё lobin e sipёrm tё mushkёrisё sё majtё.
Abscesi pulmonar ne formim.
Parenkima pulmonare e shkatёrruar nga inflamacioni
eksudativo-purulento-nekrotik.
Nё qendrёn nekrotike shihen koloni bakteriesh.
Pneumonia nga Pneumocisti Carini.
Nё brendёsi tё eksudatit alveolar, janё pneumociste
me pamje sferash, me kapsula mukoide.
95
Depozitime tё talkut nё septet alveolare nё subjekt, qё
ka perdorur drogёn me inhalacion.
Ekzaminimi me mikroskop me dritё tё polarizuar.
Azbestoza pulmonare.
Fibroskleroza e ashpёr, me prani tё fibrёs tё amiantit.
Granuloma sklerohialine e silikozёs nё pulmone.
Pneumokonioza e minatorit.
Antrakoza, fibroskleroza difuze dhe depozita grimca
tё silicit. Nё mikroskop me drite tё polarizuar, shihet
birefringjencё e kristaleve tё silicit.
96
Pneumonia lipidike ekzogene.
Alveolat pёrmbajnё masa lipidike tё rrethuara nga
elemente inflamatore limfoplazmocitare, PMN dhe
makrofagё tё shumtё.
Pneumonia lipidike endogene.
Alveola e mbushura me makrofagё tё shumtё.
Pneumonia kronike nga radiacioni.
Intima e vazave e trashur nga proliferimi fibrollastik,
e shoqeruar me makrofagё shkumozё dhe me qeliza
endoteliale me pamje tё perçudnuar.
Ne paretet e alveolave te shtypura, shihet atipi dhe
hiperplazi e pneumociteve tё tipit II.
Berilioza pulmonare.
Granuloma te shumta pulmonare te shkaktuara
nga depozitimet e berilio.
97
Pneumonia nga Candida albicans.
Nё qendёr tё materialit nekrotik shihen micelat
(shigjeta) (Ngjyrimi me tekniken e PAS).
Tuberkuloz pulmonar me diseminim hematogen.
Pneumonia nga Candida albicans.
Imprenjimin argjentik i pseudohifeve me teknikёn
e Grocott.
Abscesi i mushkerise nga Actinomyces israelii.
Aktinomictet e grumbulluara nё masa tё medha nё
qendёr tё nekrozёs tё abscesit.
98
Granuloma tuberkulare pulmonare.
Nekroza kazeoze qendrore e rrethuar me shtjella
qelizash epiteloide, ndёrmjet tё cilave shihen qeliza
gjigande multi nukleare e Langhans. Ne periferi, gra-
nuloma rrethohet nga korona limfocitare.
Granuloma e kokcioides (Coccidioides immitis).
Nё qendёr ndodhet qeliza gjigande multinukleare e
tipit Muller, qё pёrmban sferulat e kokcioides.
Kompleksi primar tuberkular i Gohn.
Granuloma nё limfondet hilare tё pulmonit tё djathtё.
Tuberkuloz miliar pulmonar.
Granulomat miliare tё shpёrndara nё lobin e sipёrm tё
pulmonit tё djathtё.
99
Kokcioidoza pulmonare (Coccidioides immitis).
Shihet shperndarja e kokcioideve nё brendёsi tё
materialit nekrotik pulmonar.
Imprenjimi argjentik me teknikёn e Grocott.
Histoplazmoza pulmonare (Histoplasma capsulatum).
Histoplazmat nё brendёsi tё nekrozёs.
Imprenjimi me teknikёn argjentike tё Grocott
Granuloma e Cryptococcus neoformans.
Formohet nga fibrobllaste tё aktivizuar, nga qeliza
gjigande multinukleare tё shumta tё tipit Muller, qё
pёrmbajnё nё citoplazem kriptokoke tё shumtё tё
pangjyrosur.
Granuloma e Cryptococcus neoformans.
Kriptokoke tё fagocituar nga qelizat gjigande multi-
nukleare dhe nga makrofagёt alveolar.
Ngjyimi me teknikёn e PAS.
100
Ekinokoku i mushkerisё.
Kista e ekinokokut unilokular nё lobin bazal tё
mushkerisё.
Aspergiloza bronkopulmonare alergjike.
Bronku me parete tё trasha nga proliferimi i qelizave
epiteloide, me lumenin tё bllokuar nga eksudati infla-
mator, i mbizotёruar nga eozinofilet dhe nga myku,
qё ka proliferuar ne trajtё rozete.
Nё eksudatin eozinofilik janё tё pranishme kristalet e
Charcot-Leiden.
Pamja mikroskopike e kistes hydaditose tё
ekonokokut tё mushkerisё.
101
Trombembolia e arteries pulmonare (shigjeta), e
nderlikuar me zhvillimin e infarktit hemoragjik nё
parenkimёn pulmonare.
Infarkti hemoragjik i parenkimёs pulmonare.
Infartki hemoragjik i mushkerisё.
Pёrmbytja me gjak e alveolave dhe nekrozё e
septeve interalveolare.
Trombi nё venёn iliake tё majtё, tromembolia e
ndёrlikuar me infarkte hemoragjike nё parenkimёn
pulmonare.
PATOLOGJITË VASKULARE
NË MUSHKËRI
102
Dёmtimet angioplexiforme te degёzimeve te arteries
pulmonare.
Sindroma Goodpasture.
Dёmtimet nekrotiko-hemoragjike pulmonare.
Hemosideroza pulmonare.
Alveolat e mbushur me siderofagё, septet e trashura
nga proliferimi fbrobllastik, qё shkaktojnё kolaps tё
kapilarёve septale.
Embola dhjamore nё kapilarёt e septit alveolar.
(Ngjyrimi me Vaj tё Kuq – Red Oil).
103
Metaplazia e epitelit laringeal nё subjekt duhanxhi.
Metaplazia e epitelit bronkial nё subjekt duhanxhi.
Carcinoma in situ e epitelit bronkial.
Hiperplazia adenomatoze atipike.
Kordona qelizash neoplazike, tё cilat janё pneumocite
tё tipit II, me atipi tё moderuar.
NEOPLAZITË
BRONKOPULMONARE
104
Masa karcinomatoze, me zhvillim peribronkial dhe
infiltrim nё periferi tё parenkimёs pulmonare.
Karcinoma skuamoqelizore e mirёdiferencuar, me
perla keratinike.
Karcinoma bronkioloalveolare, varjanti mucinoz.
(Ngjyrimi me PAS).
Karcinoma bronkioloalveolare, varjanti mucinoz.
Imunongjyrimi me antitrupa antisurfaktant
rezulton pozitiv.
105
Karcinoidi tipik bronkial (varianti onkocitik).
Carcinoidi tipik i bronkut.
IHK: Qelizat neoplazike shprehin pozitivitet cito-
plazmik pёr Chromogranina A.
Hiperplazia difuze idiopatike e qelizave
neuroendokrine. (Sindroma Aguayo Miller).
Pozitive Chromogranina A nё qelizat neouroendo-
krine, qё mbushin lumenin bronkial, por edhe ne
formacionet tumorlets dhe ne epitelin alveolar.
Karcinoidi bronkial.
Rritje në formë polipoide endobronkiale
106
Karcinoidi atipik bronkial.
Nё seksion shihen mbi 2 mitoza dhe vatra nekroze.
Karcinoma me qeliza të vogla e mushkërisë.
Varianti i pёrzier me karcinomёn me qeliza
skuamoze.
Karcinoma me qeliza te vogla e mushkërisë.
Anaplazia, atipia dhe mitozat e shumta të qelizave
neoplazike.
Karcinoma me qeliza tё medha e mushkerisё.
me njё vatёr emperipolesis nё periferi tё seksionit
(ndёrmjet shigjetave).
107
.
Karcinoma neuroendokrine me qeliza tё mёdha.
Qelizat neoplazike pleomorfe, me nukleus tё
madh dhe me mitoza tё shumta nё brendёsi tё
vazёs limfatike tё mushkёrisё.
Karcinoma bronkioloalveolare e tipit mucinoz.
Karcinoma bronkioloalveolare me qeliza kuboide
dhe kolonare (qelizat Clara te diferencuara), me
citoplazёm eozinofilike me apeks si sqep.
Adenokarcinoma e diferencuar.
108
Adenokaricnoma.
Varjanti me qeliza me pamjen si unaza me gurё.
Karcinoma pleomorfe.
Shihen qeliza boshtore, qeliza gjigande tё
perçudnuara dhe prani e komponentit skuamoz nё
pjesёn periferike (djathtas).
Blastoma pulmonare.
Adenokaricnoma e keqdiferencuar e mushkёrisё.
109
Hamartoma pulmonare.
Ishuj kartilago-hialine, tё rrethuara nga ind bashkё-
lidhor, grumbuj qelizash epiteliale, qeliza dhjamor
dhe tufa muskulature tё lemuar.
Plasaritjet ndёrmjet lobuleve janё veshur me qeliza
epiteliale cilindrike, ose kubike, tё ngjashme me
qelizat e epitelit bronkial.
Blastoma pulmonare (Pamje makroskopike)
Hamartoma pulmonare.
Imunongjyrimi me antitrupa anti-aktina, pozitiv
ne qelizat e muskulatures se lemuar, te pranishme
ne stromen e hamartomes.
Adenokarcinoma acinare (acinoze).
110
Hemangioendotelioma pulmonare.
Hemangioendotelioma epiteloide pulmonare.
Shprehja difuze e markatorit CD31
Metastaza e karcinomёs sё gjirit nё mushkёri.
Hemangioma sklerotike pulmonare.
111
Pleuriti purulent.
Mezotelioma malinje e pleurёs.
Mezotelioma, forma mikropapillare.
Mezotelioma:
Pamja e mikrovilleve nё mikroskopinё elektronike.
SËMUNDJET E PLEURËS
112
Mezotelioma malinje e pleurёs.
Pozitivitet difuz i imunongjyrimit me panelin e
citokeratinaave.
Mezotelioma malinje e pleurёs.
Metastaza e mezoteliomes ne limfonod.
Mezotelioma malinje e pleurёs.
Pozitivitet i imunongjyrimit me antitrupa anti –
citokeratina, ne qelizat metastazike ne limfonod.
Tumori solitar i pleurёs.
Struktura komplekse mezenkimatoze.
113
.
CITOLOGJIA
BRONKOPULMONARE
LBA - Citologjia:
Karcinoma spinoqelizore, me qeliza skuamoze.
LBA - Citologjia:
Adenokarcinoma e mushkërisë.
Lavazhi bronko-alvaolar (LBA).
Kuadrati i sipёrm pёrmban grumbuj limfocitesh
dhe qeliza tё epitelit alveolar.
Kuadrati i poshtem: qeliza neoplazike.
Indi pulmonar, nga e kanё origjinёn grupi i qelizave
qё shihen nё strishion e pёrgatitur nga lavazhi
bronkoalveolar (LBA).
114
LBA - Citologjia:
Karcinoma e mushkërisë me qeliza të gjëra.
LBA - Citologjia:
Karcinoma me qeliza tё vogёla.
115
Natyra nuk toleron një shendet të pasherueshëm.
T. Bernhard
Sёmundjet, qё prekin kokёn dhe qafёn, janё tё shumta e tё larmishme e krahas lёndimit tё organeve tё kёtyre
rajoneve, implikojnё mukozat, indet e buta dhe strukturat kockore, te manifestuara me njё spektёr tё gjёrё shen-
jash klinike, tё shprehura nga format e lehta tё rrufёs (inflamacione katarale tё mukozёs sё hundёs, tё laringut,
trakesё e bronkeve), në sëmundje inflamatore dhe deri nё neoplazitё malinje.
Nё kёtё kapitull janё pёrfshirё patologjitё, qё lёndojnё hapsirёn e gojёs (dhembёt, gingivat, gjuha, tonsillat),
rrugёt e sipёrme tё frymёmarrjes (hunda, sinuset, faringu, laringu), sёmundjet e veshit, sёmundjet e gjёndёrrave tё
peshtymёs dhe tё indeve e organeve tё rajonit tё qafёs.
Hapsira e gojёs ёshtё organ kompleks kavitar, multistruktural dhe multifunksional, me komunikim direkt me
mjedisin e jashtёm, ndёrsa nё brendёsi komunikon me aparatin respirator dhe me aparatin tretёs.
Hapsira e gojёs kufizohet nga struktura kockore, tё mbuluara me mukozё, tё plotёsuara me struktura gjёndё-
rrore, vaskulare, limfatike, muskulare dhe nervorele, tё cilat nё bashkёsi kryejnё shumё funksione si: a. respirator,
b. tretёs (saliva e sekretuar nga gjenderrat), c. mekanik (pёrtypja e ushqimit me dhёmbёt dhe kalimi nё ezofag), d.
sensorial (mbaresat nervore tё shijes), e. imunitar (rrethi i tonsillave orofariengeale), f. amplifikon zёrin dhe e
kompleton tё folurin e artikuluar.
Sёmundjet e hapsirёs sё gojёs janё tё shumta dhe me problematikë komplekse.
Nё rrugёt ajrore tё sipёrme, pёrfshihen hunda me sinuset pёrkatёse, faringu dhe laringu.
Patologjitё e kёtyre strukturave janё tё shpeshta nё praktikёn mjekёsore, sidomos inflamacionet e shprehura
me shqetёsime bezdisёse dhe sekrecione mukozale tё shtuara, por pa pasoja pёr jetёn e tё sёmurёve, ndёrsa grupi
i patologjive neoplazike dhe patologjitё vaskulare me dёmtime destruktive krijojnё probleme serioze.
Mukoza e hundёs dhe e sinuseve paranazale, lёndohen shpesh nga sёmundje infektive (bakteriale, virusale dhe
mikotike), ose nga faktorё me natyrё alergjike.
Neoplazitё dhe dёmtimet e ngjashme me neoplazitё (demtimet hiperplazike – reaktive) tё hundёs, tё sinuseve e
tё rinofaringut, janё tё rralla: 1 rast ndёr 100 000 banorё. Kёto sёmundje prekin meshkujt dy herё me shpesh se
femrat dhe nё 95 % tё rasteve prekin moshat > 40 vjeç. Neoplazitё janё me origjinё epiteliale dhe mezenkimale.
Laringu lёndohet nga shumё semundje inflamatore, ndёrsa neoplazitё janё tё rralla, por tё kurueshme me heqie
kirurgjikale dhe në trajtimin me radioterapi, por i semuri e “paguan” kurimin me humbjen e zёrit natyral.
Neoplazitё malinje tё laringut dhe neoplazitё e faringut, pёrfaqёsojnё 10 % tё gjitha neoplazive malinje nё
meshkuj dhe 4 % tё neoplazive nё femra.
Nё Itali, nё njё vit diagnostikohen 5000 raste tё reja me neoplazi tё laringut nё meshkuj e 500 raste nё femra,
nga tё cilat rreth 95 % e rasteve janё karcinoma skuamoqelizore. Mё shpesh preken moshat mbi 50 vjeç.
Gjёndёrrat e pёshtymёs lёndohen nga proçese patologjike inflamatore dhe jo inflamatore, si dhe janё selia e
disa neoplazive beninje dhe malinje.
Nё gjёndёrrat e peshtymёs zhvillohen mbi 30 tipa neoplazie beninje e malinje.
Adenomat pёrbёjnё 75 % tё neoplazive nё pёrgjithёsi tё kёtyre gjёnderrave.
Rreth 60 – 80 % e neoplazive beninje zhvillohen nё gjёndёrrёn parotis, 10 % nё submandibulare, ndёrsa tё
tjerat nё gjёndёrrat e nёngjuhes dhe nё gjёndёrrat salivare tё vogla.
Neoplazitё malinje janё tё shpeshta nё gjёnderrat salivare tё vogla (50 %), nё gjёndёrrat e nёngjuhёs (70 %),
ndёrsa nё gjёndёrrat e mёdha rastisen mё rrallё (15 – 30 % nё parotis dhe 40 % nё submandibularet).
Neoplazitё e gjёndёrrave tё pёshtymёs prekin kryesisht tё rriturit dhe me shpesh femrat. Nga kёto tipare, bёn
pёrjashtim neoplazia e Warthin, qё prek me shpesh meshkujt.
Rreth 5 % e neoplazive tё gjёndёrrave tё pёshtymёs zhvillohen nё fёmijёt nёn 16 vjeç.
Neoplazitё beninje shfaqen nё grup moshat 40 – 60 vjeç, ndёrsa neoplazitё malinje nё moshat mbi 60 vjeç.
Neoplazitё beninje dhe malinje tё parotis bёjnё rritje masive poshtё veshit dhe pavarёsisht nga natyra beninje
apo malinje, nё momentin e diagnozёs, kanё permasa 4 – 6 cm.
Neoplazitё beninje janё tё levizёshme nё prekje, ndёrsa fenotipet malinje dhe nё stade tepёr tё avancuara, janё
tё fiksuara dhe tё palёvizёshme.
4 SSËËMMUUNNDDJJEETT EE KKOOKKËËSS DDHHEE TTËË QQAAFFËËSS
116
Kariesi nё qafёn e dhёmbёve incizive.
Gingiviti dhe breshkёza e dhёmbit.
Epulisi gjigandoqelizor.
Stomatiti aftoz.
SËMUNDJET E GOJËS
117
Nishani i bardhё sfungjeroz nё mukozёn e gojёs.
Edema intensive e qelizave epiteliale nё nishanin e
bardhё sfungjeroz.tё mukozёn bukale tё gojёs.
Ulçeracion i gjuhёs, me infiltrim eozinofilik difuz.
Afta tё shumta nё stomatitin aftoz Major
(sёmundja e Sutton).
118
Gjuha me pamje si hartё gjeografike.
Granuloma jonekrotike e gjuhёs.
Kandidoza e gengivёs maksillare.
Hifet e Candida albicans. (imprenjimi argjentik).
119
kia e mukozes se gojes.
Leukoplakia nё pjesёn anёsore tё gjuhёs.
Eritroplakia e mukozёs sё gojёs.
Displazzia likenoide e gjuhёs.
Papilloma verrukoze e gjuhёs.
120
Karcinoma verrukoze e gjuhёs.
Ksantoma verrukiforme e mukozёs sё gojёs.
Karcinoma bazoqelizore e mukzoёs sё gojёs.
Fibroma ameloblastike.
121
Epiteli veshёs i keratokistit odontogen (KKO).
Kista odotogene ortokeratinike (KOO).
Kista odontogene e kalcifikuar.
Kista dentigerous (folikulare)
Trupat e Rushton intraepiteliale.
122
Kista periapikale (radikulare).
Struktura e kistёs radikulare.
Pareti i veshur me epitel shumёshtresor tё
pakeratinizuar, kaviteti me pёrmbajtje materiali amorfe
homogjene eozinofile dhe kristale kolesteroli.
Tumori adenomatoid odontogenik.
Tumor odontogenik, me kalcifikime intraepiteliale.
.
123
Ameloblastoma pleksiforme
Ameloblastoma periferike.
..
Ameloblastoma klasike, me pamje bazaloide.
Ameloblastoma keratotike.
124
Tumori skuamoz odontogenik.
Odontoma komplekse.
Odontoma composta (e pёrbёrё).
Periapical cemental displasia.
126
Papilloma skuamoqelizore e mukozёs sё hundёs.
Polipi nazal
Polipi fibromiksomatoz me hiperplazi tё epitelit
mukoprodhues, stroma e infiltrua me elemente
mononukleare dhe eozinofile.
Polipi nazal,
Polipi me stromё lipomatoze i mbuluar me qeliza
epiteliale kaliciforme mukoprodhuese.
Papilloma Schnaideriane me qeliza cilindrike e
mukozёs sё hundёs.
Shihet proliferim papillar, me prani kiste mucine intra-
epiteliale, qe permbajne elemente inflamatore PMN.
SEMUNDJET E HUNDES
DHE TE SINUSEVE.
127
Papilloma inverse e sinusit maksillar.
Karcinoma e padiferencuar e rinofaringut.
Adenocarcinoma nazale e tipit kolik.
Polip inflamator i sinusit maksillar.
Rritja polipoze me stromё edematoze dhe tё infiltruar
nga elementet inflamatore PMN dhe mononukleare.
128
Neuroblastoma olfaktore.
Neuroblastoma olfaktore.
Qelizat neoplazike me imunreaktiviteti pozitiv
pёr Chromogranina A.
Adenokarcinoma e sinusit nazal.
Glioma e hundës.
Shihen astrocite dhe fibra të neuroglisë, të përziera me
strukturat fibroze dhe vaskulare.
129
.
Angiofibroma Juvenile nazofaringeale.
Adenoma kanalikulare:
Proliferim i qelizave bazale me formim rrtije tubulare
te veshura me qeliza kubike, ose cilindrike.
130
.
Nyja fibroangiomatoze e kordave vokale.
Neoplazia intraepiteliale e laringut
LIN I - Keratoza me displazi tё lehtё.
SËMUNDJET E
LARINGUT
Nyja fibroangiomatoze e kordave vokale.
Zmadhimi i madh.
Nyja fibromiksomatoze e kordave vokale.
131
Neoplazzia intraepiteliale e laringut.
LIN III – karcinoma in situ.
Neoplazia intraepiteliale e laringut.
LIN II - Keratoza me displazi tё moderuar.
Karcinoma spinoqelizore mikroinvaziva.
Karcinoma spinoqelizore e keratinizuar.
132
Papillomatoza e laringut.
Shprehja intranukleare e Maspina (serine protease
inhibitor) ne karcinomёn spinoqelizore te keratini-
zuar te laringut.
te laringut.
Shprehja Angiogenina (ribonucleasa 5) ne qelizat e
karcinomёs spinoqelizore
te laringut.
Shprehja e markatorit CD105 ne vazat e
neoformuara ne intersticin e karcinomes
spinoqelizore te laringut.
133
Sialometaplazia nekrotizante
Struktura mikroskopike e mukocelёs.
Adenoma pleomorfe.
Mukocele.
SËMUNDJET E
GJËNDËRRAVE TË PËSHTYMËS
134
Tumori i Warthin
Fibroma e pallatumit.
Dёmtimet limfoepiteliale beninje tё gjendёrrёs
tё parotis.
Sёmundja e Sjögren e gjendёrrёs parotide.
135
Karcinoma mukoepidermoide e gjёnderrave tё
pёshtymёs.
Karcinoma adenoido-kistike e gjёnderrave tё
pёshtymёs.
Mioepitelioma e gjёndёrrёs tё parotis.
Karcinoma e zhvilluar nё terren tё adenomёs
pleomorfe.
136
Otoskleroza: osimifikim i bazёs sё yzengjisё
(shigjeta).
Polip inflamator i kanalit tё jashtёm tё veshit.
SËMUNDJET E VESHIT
Karcinoma bazoqelizore e kanalit tё jashtёm tё
veshit.
137
Veshja epiteliale e kistёs brankiale.
Kista e duktit tyreoglos.
Paraganglioma e lёmshit karotid.
SËMUNDJET E QAFËS
138
5 SSËËMMUUNNDDJJEETT EE TTRRAAKKTTIITT TTËË TTRREETTJJEESS
Interesimi për sëmundjen, është interesim për jetën.
Tomas Man
Sёmundjet e aparatit tё tretjes, provokohen nga pёrdorimi i lёndёve ushqimore tё papёrshtatёshme (kur
janё tё ndotura me mikrorganizma dhe lёnde toksike), nga ilaçet, nga faktorёt alergjikë, nga vaksinat, ose
zhvillohen si ndёrlikime tё sёmundjeve tё tjera tё organizmit.
Nё dekadat e fundit, me pёrmirёsimin e cilёsisё sё jetёs dhe tё mirёqenies ekonomike tё popullatёs, sёmun-
djet e aparatit tё tretjes janё pakёsuar, por megjithatё nё plan epidemiologjik, pёrfaqёsojnё 40 – 50 % tё
vizitave ambulatore e sё bashku me sёmundjet e mёlçisё e tё pankreasit, shkaktojnё 15 % tё vdekjeve totale.
Me plakjen e organizmit, aparati i tretjes pёson modifikime, tё shprehura me pakësimin e strukturave
gjёndёrror dhe limfatike, me reduktimin progresiv tё mukozës, tё mbaresave nervore tё paretit tё zorrёs, ulet
prodhimi i enzimave dhe bien dhëmbët, por në kohët e sotme zëvendësohen me proteza.
Ky kompleks ndryshimesh dhe pse nuk pёrfaqёsojnё njё status tё vёrtetё patologjik, spjegojnё modifikimet
funksionale, dobёsimin, ndjeshmërinë dhe lёndushmёrinё e lartё tё aparatit tё tretjes nё tё moshuarit.
Sёmundjet e ezofagut pёrfshijnё njё spektёr tё gjёrё çrregullimesh, qё shkojnё nga njё urth i thjeshtё i lidhur
me ngrёnie tё bollёshme dhe me ushqime pikante, nё keqformime tё lindura, në çrregullime motore tё ezofagut,
në dëmtime inflamatore me njё kompleks ndёrlikimesh, deri nё neoplazi malinje me agresivitet tё lartё.
Sёmundjet e stomakut janё tё shpeshta, sidomos ulçera peptike, qё prek mbi 10 % tё popullatёs nё vendet
perёndimore, por me shpesh, prek popullatёn e vendeve tё botёs sё tretё.
Infeksioni kronik i mukozёs gastrike nga Helikobakteri i pilorit, mbetet patologjia më e shpeshtё nё botё
dhe e lidhur me ulçerёn e stomakut.
Neoplazitё malinje tё stomakut dhe pse nё dekadat e fundit janё pakёsuar, ende janё tё pёrhapura, madje
janё shkak i shpeshtё i vdekjes tё sёmurёve me kёtё neoplazi, duke u renditur ne grupin e pesё “Big killers”.
Shumё sёmundje tё stomakut, sidomos ato me natyrё inflamatore, shёrohen me mjekim tё pёrshtatshёm,
sepse mukoza e stomakut zotёron aftёsi tё larta rigjeneruese, çka i dedikohet pranisё tё qelizave staminale tё
stomakut, tё lokalizuara nё pjesёn e sipёrme tё gjёndёrrave, tё fshehura aty ku hapet gryka e gjёndёrrës, ku dhe
proliferojnë duke zёvёndёsuar, si qelizat e epitelit veshёs dhe qelizat e epitelit gjёndёrror tё mukozёs gastrike.
Sёmundjet e zorrёs sё hollё dhe e zorrёs sё trashё, janё tё shumta e me spektёr tё gjёrё, ku perfshihen keq-
formimet e lindura, dispepsitё me intensitet tё lehtё, semundjet e shumta inflamatore tё shprehura me diarrea,
bёjnё pjesё çrregullimet e lёvizshmёrisё tё zorrёs dhe neoplazitё, qё janё patologjitё mё problematike.
Neoplazitё e zorrёs sё hollle dhe tё zorrёs sё trashё, bёjnё pjesё ndёr pesë “big killers”, qё janё problematike
pёr incidencёn dhe vdekshmёrinё e lartё.
Neoplazitё malinje zhvillohen mё shpesh nё kolon e nё rektum, kёsisoj karcinomat kolono-rektale pёrbёjnё
70 % tё gjitha neoplazive tё traktit tё tretjes, duke u renditur nё vendin e dytё pёr shpeshtёsinё (pas karcino-
mave pulomnare) dhe jane shkaktare e 20 % tё vdekjeve nga neoplazitё.
Zorra e hollё, ndonёse ka numurin mё tё madh tё qelizave epiteliale proliferuese, çuditёrisht preket mё rrallё
nga neoplazitё.
Neoplazitё e zorrёs sё hollё dhe sё trashё klasifikohen nё disa grupe:
- Dёmtime tё ngjashme me neoplazitё: polipi inflamator, polipi hiperplazik dhe hamartomatoz (sporadike, ose
nё sindroma polipozike gastrointestinale).
- Neoplazi epiteliale beninje: adenoma (me forma polipoide, e sheshtё, e dhёmbezuar).
- Neoplazi epiteliale malinje (karcinomat dhe adenokarcinomat).
- Neoplazi me origjinё nga qelizat e sistemit endokrin difuz.
- Neoplazi joepiteliale (mezenkimale, GIST, limfomat).
Me interes praktik janё dhe patologjitё e apendiksit, sidomos tё famёshmit apendicitet akute, qё diktojnё
pothuajse gjithmonё, heqien me ndërhyrje kirurgjikale.
Patologjia e segmentit terminal tё traktit tё tretjes (kanali anal), pёrfshijnё njё grup sëmundjesh, me rastisje
tё shpeshtё, por qё diagniostikohen rrallё dhe nё faza tё avancuara, pasi shumica e tё sёmurёve, prezantohen
pёr vizita mjekёsore me shumё vonesё.
139
Akalazia.
Skema e modifikimeve të ezofagut.
Në quadratin e sipërm pamja në ekzaminimin
Radiografik (shigjeta).
Divertikuli i Zenker i zhvilluar në ezofag.
Varriçet e ezofagut.
Modifikimet morfologjike te mukozes nga ruptura e
vazave tё vogla, tё nderlikuara me hemoragji.
Ulçera akute e ezofagut.
SËMUNDJET E EZOFAGUT
140
Ezofagu i Barrett.
Pamja ne endoskopi e modifikimeve të mukozës në
segmentin e poshtëm të ezofagut
Ezofagu i Barrett.
Metaplazia intestinale e mukozes te ezofagut.
Ezofagut te Barrett.
Karcinoma skuamoqelizore e mirediferencuar e
ezofagut.
Adenokarcinoma e ezofagut.
E zhvilluar në ezofagun e Barrett.
141
Metaplazia intestinale e epitelit te mukozës gastrike.
Pamje e zmadhuar.
Koloni Helicobacter pylori (imprenjuar me ngjyre e
zeze), të depozituara në sipërfaqen e epitelit të
mukozës gastrike.
Gastriti akut.
Hiperemi difuze e mukozes te stomakut.
Metaplazia intestinale e epitelit te mukozës gastrike.
142
Gastriti akut.
Infiltrimi me polimorfonuklearë neutrofile i stromës
dhe i gjëndërrave të mukozës gastrrike.
Gastriti kronik atrofik.
Atrofi e mukozës gastrike pa metaplazi epiteliale.
Shihen mbeturina gjëndërrash atrofike (shigjetat).
Gastriti kronik atrofik
Metaplazi intestinale e mukozes gastrike (shigjetat).
Gastriti kronik atrofik fokal me metaplazi intestinale.
A – mukoza atrofike; B – mukoza normale
A B
143
Antitrupat anti-qeliza parietale ne anemine pernicioze.
(Imunofluoreshenca).
Gastriti kronik hiperplazik.
Ulçera peptike e stomakut.
Gastriti antral me ektazi vaskulare.
144
Ulçera peptike kronike e stomakut.
Ulçera peptike kronike.
Nekroza fibrinoide në dyshemen e ulçerës gastrike
dhe skleroza e paretit.
Ulçera peptike kronike.
Inflamacioni kronik i paretit të ulçerës peptike
të stomakut.
Ulçera kronike aktive e stomakut.
Dëmtimet litike, me thellimin e bazës të difektit.
145
Ulçera multiple akute të Curling.
Pamja mikroskopike e ulçerës akute të Curling.
Ulçera peptike e duodenit.
Sëmundja e Ménétrier.
Hiperplazia e mukozës gastrike.
146
Sëmundja e Ménétrier.
Pamja mikroskopike e hiperplazisë të mukozës
gastrike.
Polipet e stomakut.
Pamja në endoskopi.
Polip adenomatoz i stomakut
Polipet hiperplazike tё stomakut.
147
Polipet hiperplazike të stomakut.
Adenoma villoze e stomakut.
Forma e ulçerative e karcinomës të stomakut.
Karcinoma e stomakut – forma e sheshtë.
148
Adenokarcinoma gastrike e tipit intestinal.
Ne stromen neoplazike shihen tuba gjenderrore atipike.
Adenokarcinoma gastrike e tipit difuz.
Shihen qeliza anaplazike mukoprodhuese, me pamjen si
unaza me gurë.
Linfoma MALT e stomakut.
Karcinoma e stomakut,
Varianti Linitis plastica.
149
Karcinoidi tipik i stomakut
Imunongjyrimi me Chromogranina A shpreh pozitivitet
të lartë në qelizat neuroendokrine.
Karcinoidi tipik i stomakut.
GIST.
Fenotipi me qeliza fuziforne, tё shperndarё nё trajtё
shtjellash tё çrregullta nё stromёn retikulare tё imёt.
GIST i stomakut.
150
GIST.
Forma me qeliza multinukleate.
GIST.
Forma me qeliza epiteloide.
GIST.
Imunohistokimia shpreh imunoreaktivitet citoplazmik
për c-KIT.
GIST.
Fenotipi me qeliza fuziforme, me atipi të lehtë nukleaare
dhe me vakuolizim citoplazmik.
Indeksi mitotik > 5 mitosa /10 high-power field.
151
Fig. 15. 38. Koliti nga rotavirusi.
.
Atrezia e zorrës së hollë.
Divertikuli i zorrës së hollë (Divertikuli i Meckel)
Megakoloni aganglionar kongenital.
Sëmundja e Hirschprung
Koliti nga rotavirusi.
Edeme e mukozes, shkaterrim i vileve te enetrociteve
mature, infiltrim limfocitar difuz i submukozes dhe
pjeserisht intraepitelial.
SËMUNDJET
E ZORRËS SË HOLLË
DHE TË ZORRËS SË TRASHË
152
Enteriti nga adenovirusi.
Atrofi dhe deskuamim i enterociteve, që përmbajnë
inkluzione nukleare të tipit A Caudry dhe tipi Smuge.
Nëkuadratin poshtë, pamja e adenovirusit në mikroskop
elektronik.
Enterokoliti nga Yersinia.
Inflamacioni granulomatoz (granuloma e Yersinia) dhe
infiltrimi difuz me elemente infamatore PMN dhe me
limfocite i lamina propria.
Ulçera sipërfaqësore e mukozës.
Koliti nga Escherichia coli enterohaemorrhagica.
Erozione të epitelit, edema dhe infiltrim me PMN
neutrofile në lamina propria.
Mikrogranuloma reaktive e ethes tifoide nga Salmonella
typhi.
Edema dhe infiltrim limfocitar dhe plazmocitar në
mukozën e zorrës, proliferim i makrofagëve në grumbuj
fokalë dhe sistemikë, në trajtë mikrogranulome.
153
Enteriti tifoid:
Fryrja e pllakave të Payer dhe i folikujve solitare.
Enterokoliti nga Campylobacter.
Lamina propria edematoze, e infiltruar me elemente
inflamatore PMN neutrofile, me makrofage, limfocite
dhe plazmocite. Shihet abscesi i kriptave.
Enteriti nga kolera.
Hiperemi, edemë difuze te lamina propria, desquamim
segmentar i eneterociteve te shoqeruar me nfiltrate
elementesh inflamatore mononucleare ne lamina propria.
Enteriti eozinofilik.
154
Koliti pseudomembranoz me melanozë.
Grumbujt e Entoameba hystolitica në brendёsi tё
kripteve tё zorrës.
Koliti pseudomembranoz me melanozë.
Në tunica propria shihen grumbuj makrofagësh me
permbajtje melanine në citoplazëm.
Koliti pseudomembranoz.
Masa të dendura nukusi, të perziera me detrite qelizore, me
materiale fibrinozo-purulente, që mbulon pjesën e sipërme
të lamina propria, e cila është e infiltruar me elemente
inflamatore PMN neutrofile, ndërsa kapilarët përmbajnë
trombe. Kriptet intestinale dëmtohen në siperfaqe dhe
zgjerohen në thellësi e janë të mbushura me eksudat
mukopurulent, që del në siperfaqe si i pseudomembranë
mbi mukozën e lënduar.
155
.
EKN Zorra
normale
G. Lamblia nё sipёrfaqen e mukozёs.
Enterokoliti nekrotizant (EKN) (djathtas).
Demtimet nekrotike, tё vazave tё gjakut nё paretin e
zorrёs, nё enterokolitin nga rrezatimi.
.
Enterokoliti nga rrezatimi.
Demtimi arterieve: grumbullimi subendotelial i makrofa-
gёve, me citoplazem shkumoze.
156
.
Sёmundja celiake.
Dёmtimet e jejunit, atrofia e epitelit, edema dhe infiltrate
limfocitare nё tunica propria.
Sёmundja celiake.
Imonohistokimia : Limfocite T CD8+ intraepiteliale dhe
limfocite T CD4+ nё lamina propria.
Enterit nga Cito Megalo Virusi
Imunongjyrimi pozitiv per CMV.
.
Ulçera solitare e rektumit.
Erozionim i mukozёs me keputje tё pjesёs sё sipёrme tё
gjёndёrrave, edema, hiperemia dhe infiltrim me elemente
inflamatore limfoplazmocitare nё lamina propria.
157
Sёmundja celiake.
Stomatiti aftos, shoqёrues i celiakisё.
Sёmundja celiake.
Mukoza e jejunumit nё fazёn e lulёzimit tё celiakisё
para mjekimit.
Sёmundja celiake.
Mukoza e jejunumit nё tё njёjtin subjekt pas dietёs pa
glutina.
Sёmundja celiake.
Vatra kalcifikimesh ne regionin okcipital (ekzaminim
radiologjik).
158
a b
Sёmundja Whiple
Dilatimi i vazave limfatike tё paretit tё zorrёs.
Defiçiti i laktazёs (Imunohistokimia)
a. shprehja normale e laktazёs nё sipёrfaqen e
enterocitit;
b. sipёrfaqia e enterocitit me defiçit tё laktazёs.
Abetalipoproteinemia.
Vakuolizim i citoplazmёs tё qelizave tё epitelit tё zorrёs
sё hollё.
Sёmundja e Crohn.
Shtrirja e dёmtimeve nё pjesёn terminale tё ileumit.
159
Sёmundja e Crohn.
Uulçerat gjatёsore nё mukozёn e ileumit terminal.
Sёmundja e Crohn.
Granuloma jonekrotike e zzhvilluar nё submukozё, e
ndёrtuar me shtjella qeliza epiteloide, me qeliza gjigande
multinukleare dhe limfocite tё shumtё, tё vendosura nё
trajtё korone.
Rektokoliti ulçeroz.
Pseudopolipoza e rektokolitit ulçeroz.
160
Rektokoliti ulçeroz.
Epiteli veshёs i kripteve i pakёsuar, me humbje tё qeliza-
ve kaliciforme mukoprodhuese. Lamina propria e infil-
truar me elemente tё perziera (limfocite, plazmocite,
neutrofile, eozinofile), ne veçanti plazmocitet grumbullo-
hen ndermjet bazes se kripteve dhe muscularis mucosae.
Rektokolit ulçeroz..
Lamina propria edematoze e infiltuar me limfocite,
plazmocite, neutrofile, eozinofile. Granulocitet neutrofile
shpёrndahen nё lamina propria dhe infiltrojnё ndёrmjet
epitelit gjёndёrror (kripteve), ose grumbullohen nё
lumenin e kripteve, duke krijuar absceset e kripteve.
Koliti kolagenik.
Shihen depozita fibrash kolagene nёn membranёn bazale
tё epitelit veshёs tё mukozёs dhe nё lamina propria, ku
vendosen nё trajtё bandash eozinofile tё çrregullta.
Lamina propria e mukozёs ёshtё edematoze dhe e
infiltruar me limfocite.
Koliti limfocitar.
Imunohistokimia: Infiltrate intraepiteliale dhe nё pjesёn e
sipёrme tё lamina propria me imfocite T, qё rezultojnё
pozitive me antitrupa CD3.
161
.
Iskemia akute e zorrёs sё hollё.
Infarkti transmural i segmenti iskemik te zorrёs.
Hemorroidet.
Zgjerim i venave submukozale dhe ekstravazatet.
Divertikuli i zorres.
Divertikul i zorres.
Fundi i divertikulit me fistulёn, qё krijon komunikim me
indin dhjamor subeseroz.
162
.
.
Adenoma tubulare e duodenit.
Pamja nё ekzaminim endoskopik.
Pneumatoza kistike intestinale.
Bula e gazit nё submukozёn intestinale.
Pneumatoza kistike intestinale.
Limfangioma e zorrёs sё hollё.
Aglomerat vazash limfatike nё submukozёn e zorrёs.
163
Adenokarcinoma e ampula Vater.
Gjёnderrat neoplazike infiltrojnё mukozёn e duodenit
dhe tё duktit.
Limfoma e zorrёs.
Masa limfomatoze nё mukozёn e zorrёs.
Karcinoidi tipik i zorrёs sё hollё.
Proliferimi i qelizave neuroendokrine nё nyjen e
çrregullt submukozale tё karcinoidit.
Karcinoidi tipik i zorrёs sё hollё.
164
Polipi juvenil.
Stroma fibroangiomatoze e infiltruar me elemente
mononukleare dhe me pёrmbajtje gjёndёrash tё
zgjeruara, me pamje kisti.
Polipi juvenil.
Rritja polipoze e ndёrtuar me gjёnderra tё shumta tё
zgjeruara, me stromё tё gjёrё, e mbushur me gjёndёrra
dhe infiltrate inflamatore mononukleare.
Polipi hiperplazik.
Ndёrtohet me gjёnderra tё shumta me vendosje tё
dendur, me kripte tё veshura me qeliza epiteliale
joneoplazike, mature dhe me diferencim tё tipit
mukoze ose asorbente. Shumё gjёnderra zgjerohen,
deformohen dhe e kanё lumen tё mbushur me mukus.
Limfoma malinje e tipit MALT.
Infiltrimi i mukozёs dhe i submukozёs me
limfobllaste.
165
Polip hamartomatoz i zorrёs sё hollё
nё sindromёn Peutz -Jehgers.
Polipi i kolonit nё sindromёn e Peutz-Jeghers.
Stroma e polipit ёshtё e imёt e formuar nga indi
fibrokonjuktival dhe tufa qelizash muskulare tё
lёmuara, tё shtrira nё degezime elegante rreth
gjёndёrrave tё çrregullta, tё veshura me epitel
intestinal, i pasur me qeliza kaliciforme
Polipoza familjare.
Polipe tё shumtё, me pёrmasa relativisht uniforme.
Sindroma Cronkhite – Canada.
Polipet e kolonit, janё me stromё tё shkrifёt, me prani
elemnetesh mononukare dhe gjёndёra, disa nga te cilat
janё tё zgjeruara nё trajtё kistesh.
166
Adenoma tubulare e zorrёs sё holle.
Masa tumorale e rritur nё trajtё verruke.
Adenoma konvencionale e kolonit.
Rritja e adenomёs nё formё polipoide.
Adenoma e formes tubo-villoze.
Adenoma me rritje nё trajtё villoze.
167
a b
Adenoma e formёs tubulo-villoze e kolonit.
Adenoma serrata.
Adenoma me rritje tё mukozёs nё trajtё dhёmbёzimesh
Patologji neoplazike e dyfishtё e zorrёs.
a. polipi hiperplazik,
b. adenoma serrata.
Polipoza adenomatoze familjare (PAF).
168
.
Adenocarcinoma e kolonit (shigjeta).
Rritja nё sipёrfaqe dhe infiltrimi nё thellёsi tё paretit
tё zorrёs sё trashё.
Neoplazi e dyfishtё e kolonit.
Polipi (shigjeta e verdhё)
dhe adenokarcinoma e kolonit (dy shigjeta).
Adenokarcinoma kolonit.
Infiltrimi i gjёndёrrave neeoplazike nё submukozё dhe
nё shtresen muskulare tё paretit tё zorrёs trashё.
Apendiciti akut flegmonoz.
Infiltrimi me PMN neutrofile i paretit tё apendiksit.
169
Kistadenoma e apendiksit (mukoprodhuese).
Adenocarcinoma mucinoze e apendiksit.
Stroma rreth gjenderrave neoplazike e mbushur me masa
mukoide.
Karcinoma skuamoqelizore e rektumit.
Rritja ekzofite me pjesёn qendrore tё ulçeruar.
.
Apendiciti akut si nderlikim gjatё fruthit.
Nё vatrёn infamatore shihen dhe qelizat gjigande
multtinukleare tё Warthin – Finkeldey.
170
Ind granulacioni i zhvilluar rreth fistulёs anale.
Neoplazia intraepiteliale e mukozёs anale (NIA).
Karcinoma bazoqelizore e kanalit anal.
Karcinoma verrukoze e kanalit anal (HPV pozitive).
172
6 SSËËMMUUNNDDJJEETT EE MMEELLÇÇIISSËË,, TTËË FFSSHHIIKKZZËËSS DDHHEE RRRRUUGGËËVVEE BBIILLIIAARREE
“ ... Gjatë ditëts shqiponja i hante mёlçinë Prometeut, por gjatë natës i ripёrtrihej vazhdimisht”.
Eskili
Mёlçia organi “laborator”, preket e lёndohet nga shumё faktore dёmtues tё natyrёs toksike, produkte
anormale metabolike, nga agjenta mikrobiale, imunitare, nga çrregullimet hemodinamike dhe nga neoplazitё.
Gjatё dёmtimit tё parenkimёs sё mёlçisё, preket dhe sistemi i dendur vaskular, si dhe rrugёt e brendёshme tё
tёmthit, qё mbishtohen nё terrenin e lёnduar, duke e zgjeruar substratin morfologjik tё kёtij organi.
Dёmtimet e mёlçisё janё komplekse dhe tё shumllojta, qё variojnё nga tё lehta dhe pa shenja klinike, deri nё
dёmtime tё rёnda qё mund tё pёrfundojnё nё insuficiencё funksionale, me pasoja pёr shёndetin dhe jetёn e tё
sёmurit.
Pёr tё njohur substratin morfologjik tё sёmundjeve tё melçisё ёshtё me interes tё njihen disa nga karakteristikat
themelore tё ndёrtimit tё mёlçisё.
Nё aspektin morfologjik, mёlçia konsiderohet organ i thjeshtё, pasi shpreh njё repertor relativisht tё kufizuar
pёrgjigjiesh inflamatore, pёrshtatёse dhe imunitare, krahasuar me shkallen e dёmtimit qё peson.
Dёmtimet e mirfillta shprehen nё disa forma morfologjike: edema, dhjamosja, nekroza, apoptoza, fibroza,
inflamacioni, modifikimet pёrshtatse.
Mёlçia ёshtё organi me aktivitet intensiv metabolik, kesisoj vuan shpesh nga çrregullimet metabolike hereditare
dhe tё fituara. Shumica e semundjeve metabolike zhvillohen nga defiçiti i enzimave lisosomiale, qё pёrfundojnё
me grumbullimin e lёndёve nё lisosome dytesore, qё pёrbёjnё grupin e “sёmundjeve me akumulim lisosomial”.
Sёmundjet metabolike, qё lёndojnё mёlçinё, klasifikohen nё bazё tё lёndёs tё pa metabolizuara nga defiçiti
enzimatik, pёr pasojё depozitohet nё hepatocitet.
Sёmundjet metabolike hereditare dhe tё fituara, studiohen me teknika histokimike, imunohistokimike, mikros-
kopinё elektronike, me mikroskop me dritё tё polarizuar dhe me genetikё, qё ndihmojnё nё identifikimin e natyrёs
tё substancёs tё depozituar.
Mёlçia ёshtё organi, i furnizuar me sasi tё madhe gjaku, andaj çrregullimet e qarkullimit intrahepatik krijojnё
modifikime morfologjike dhe pse shpesh nuk shprehen me shenja klinike tё veçanta.
Alkoolizmi shkakton dёmtime tё rёnda tё mёlçisё, madje hepatiti kronik alkoolik, ёshtё sёmundje e shpeshtё e
me pasoja tё renda pёr shendetin e jetёn e pёrdorueseve. Per nga incidenca, hepatitet alkoolike nё Europё, USA
dhe nё Rusi, renditen nё vendin e tretё pas sёmundjeve kardiovaskulare dhe neoplazive.
Dёmtimet e mёlçise nga alkooli janё tё shumellojshme dhe shpesh tё rёnda, tё shprehura me steatozё, hepatite,
degjenerim shkumoz alkoolik i hepatociteve, dёmtime venokluzive (me o pa sklerozё) dhe cirroza. Tipi dhe
rёndesa e dёmtimeve tё mёlçisё, varen nga ndjeshmёria e subjektit ndaj alkoolit, por ndikohet dhe nga faktorёt
genikë e ambjentale.
Sёmundjet infektive tё mёlçisё janё tё shpeshta nё praktikёn klinike, tё shprehura me kuadrin kliniko-
morfologjik tё hepatitit, me prevalencё dhe gravitet, qё ndryshon sipas shkaktarit. Çdo agjent infektiv nё mёlçi,
shkakton vdekje hepatocitesh, rekrutim qelizash inflamatore dhe reaktivitet imun tё organizmit, qё shpesh
kushtёzojnё ecurinё kronike dhe mjekimin e gjatё. Semundjet e mёlçisё, tё shkaktuara nga viruset hepatotropë
(virusi i hepatitit viral, ethja e verdhё), krijojnё dёmtime tё qёndrueshme, difuze, me shprehje klinike tё veçantё,
ndёrsa agjentёt komunë e prekin mёlçinё nё mёnyrё fakultative, shkaktojnё demtime modeste, shpesh tё
pjesёshme, me klinikё konfuze, madje mund tё jenё dhe asintomatike.
Viruset jane shkaktaret me te shpeshte te demtimit te melçise. Termi hepatit viral i referohet infeksioneve te
shkaktuar nga viruset hepatotrope, qё krijojnё nekrozё hepatoqelizore, inflamacion dhe dukuri imunitare.
Njihen 6 tipa virusesh hepatiti:
- virusi i hepatitit A (HAV), shkakton hepatitin A (hepatiti infektiv, epidemik);
- virusi i hepatitit B (HBV), shkakton hepatitin B;
- virusi i hepatitit C (HCV), shkakton hepatitin C;
- virusi i hepatitit D (HDV), shkakton hepatitin Delta;
- virusi i hepatitit E (HEV), shkakton hepatitin E;
- virusi i hepatitit G (HGV); shkakton hepatitin G. Virusi transmetohet me transfuzionet e gjakut dhe
individualizohet nё tё sёmurё, qё vuanin mё parё me hepatite kronike.
173
Fryrja ujore e hepatociteve.
Steatoza e mёlçisё.
Steatoza e mёlçisё.
Pёrmbytja e hepatocitit me yndyrna
(ngjyrimi me Red Oil - Vaji i kuq).
Ballonizimi i hepatociteve.
DËMTIMET E MIRËFILLTA
174
Nekroza e hepatociteve nё qendrёn e lobulit.
Trupat acidofile (Councilmann).
Apoptoza e hepatocitit (peripolesis).
Granulat e lipofuscines ne hepatocite.
175
Nekroza qelizore “piecemeal” (nё kaudrat).
Nekroza periportale dhe inflamacioni me shkatёrrim
tё lamina limitante.
Hepatocitet me pamje si xham i zmeriluar
(ground glass).
Pozitivitet difuz i antitrupave anti HBsAG
nё hepatocitet – hepatiti viral B.
176
.
Retikuli endoplazmatik i hepatocitit i mbushur me
material elektrondens.
Trupat e Mallory nё hepatocitet.
(Hepatit kronik alkoolik)
Hepatocite me berthama si granula rane.
Depozita hemosiderina ne hepatocite
dhe ne qelizat e Kupffer.
177
Granula tё pigmentit biliar nё hepatocite, nё tё
sёmurё me hepatit akut viral ikterik.
.
Fibroza periqelizore nё hepatitin kronik aktiv.
(Ngjyrimi me trikrom vert-Lumier).
.
Kolaps i parenkimёs hepatike nga zhvillimi
i fibrozёs porto-portale.
(Ngjyrimi me trikrom vert-Lumier).
Ura fibroze porto-portale ne seksionin e biopsisё sё
mёlçisё.
(Ngjyrimi me trikrom vert-Lumier).
178
.
Infiltrat inflamator mononuklear dhe me neutrofile
(shigjeta).
Glikogenoza e tipit III.
Depozita glikogeni nё nukleuset e hepatociteve.
Depozitime tё α-1-antitripsines nё hepatocitet,
nё trajtё rruzujsh tё kuq-violet.
Sёmundja e Gauscher
Grumbull qelizash tё Guascher nё mёlçi.
.
179
Cirroza nё hemokromatozё.
Ngjyrimi me tekniken e Perls.
.
Hemokromatoza.
Depozitimet e hekurit ne lisosomet hepatocitit ne
(Ngjyrimi me teknikёn e Perls).
Depozitimet e porfirinёs nё hepatocite, nё qelizat e
Kupffer dhe me aglomerate ne kanalikulat dhe ne
duktet biliare.
Protoporfiria eritropoetike.
Diokroizёm dhe birefrigjenca e porfirinёs
nё ekzaminimin me mikroskop me dritё tё polarizuar.
180
Ngjyrimi me orceine: pozitiv per
Proteinen lidhese te bakrit (ATP7B) .
Depozitimi i bakrit ne hepatocite
(ngjyrimi me Rhodanine).
“Cirroza” kardiake e melçise.
Diokroizem e birefrigjenca e porfirines ne
mikroskop me drite te Polarizuar
(pamje e zmadhuar)
181
Sёmundja veno-okluzive e mёlçisё.
Lumeni i venёs qendrore i mbushur me shtjella
strukturash fibrosklerotike.
Sindroma Budd – Chiari.
Fibroza perivaskulare, qёe ngushton luemnin e vazёs.
Tromboflebiti i venёs porta.
Infiltrate PMN neutrofile periportale dhe nё paretin e
venёs porta dhe prania e trombit me dukuri iflamatore.
Tromboza okluzive e venёs porta.
.
182
Infarkti i mёlçisё.
Peliosis e mёlçisё.
Zgjerimi i ekzagjeruar i vazave intrahepatike, qё
shpesh marrin pamjen e kistave hematike.
Hepar moskat (pamja makroskopike).
Kolestaza..
Bila e depozituar ne hepatocite, ne kanalikulat dhe nё
kolangiolat.
.
183
Qeliza stellate hipertrofike.
Nё citoplazёm pёrmban vakuola tё shumta lipidike.
Pamja nё Mikroskop elektronik.
Hepatiti kronik alkoolik.
Steatoza, septet fibroze dhe infiltrate elementesh
mononukleare (shigjetat).
Kolestaza.
CK 7 nuk shihet nё hepatocitet normale, ndёrsa shprehet
imunoreaktivitet pozitiv nё hepatocitet e vendosura nё
trajtё rozete.
Hepatit kronik alkoolik.
184
Steatohepatiti joalkoolik.
Hepatiti akut nga virusi B.
Imunongjyrimi pozitiv pёr HBcAg
Hepatiti akut nga virusi B.
Imunongjyrimi pozitiv i natitrupave anti HBcAg nё
bёrthamat e hepatociteve.
Hepatiti akut nga virusi B.
Pozitivitet i antitrupave anti HBsAG nё citoplazmёn e
hepatociteve.
185
Hepatiti akut nga virusi B.
Pozitivitet i antitrupave anti HBsAG nё membranёn e
hepatociteve.
Hepatiti C.
Pozitiv imunongjyrimi pёr antigenin viral HCV – E2,
nё qelizat hepatike.
Hepatiti akut viral i tipit A.
Inflamcioni mononuklear nё hapsirat portobiliare.
Hepatiti akut viral i itpit B (HBV).
186
Hepatit akut nga virusi E.
Hepatocitet me citoplazёm nё trajtёn e xhamit tё
zmeriluar, kolestaza me prani cilindrash biliare.
Hepatit akut A.
Inflamacioni me mononukleare nё hapsirёn
portobiliare.
Hepatit akut A.
Pamje e zmadhuar e inflamacionit me mononuklearё
nё hapsiren portobiliare.
Hepatiti kronik.
Nekroza tё hepatociteve, steatoza, prani elementesh
inflamatore nё hapsirёn portobiliare dhe fibroza urë.
Ngjyrimi me teknikёn e PAS.
187
Hepatiti kronik persistent
Inflamacion mononuklear portobiliar me ruajtje tё
integritetit tё lamina limitante.
Hepatiti kronik aktiv.
Inflamacion mononukleare portobiliar, steatoze e hepatociteve,
fibroza ure dhe fibroza periqelizore, prishje e integritetit te lamina limitante.
Hepatiti kronik nga virusi B dhe delta.
Hepatiti kronik nga virusi C.
188
Hepatiti kronik B.
Grumbullim i çrregullt i hepatociteve me pamje
sinciciale nё vatrёn rigjenerative.
Hepatit kronik nga virusi C.
Infiltrim inflamator i hapsirёs portobiliare dhe
agregate limfocitare me qendёr germinative reaktive.
Hepatit viral B fulminant.
Shihen nekroza tё gjёra tё acinuseve hepatike.
Hepatit viral B fulminant, me nekroza submasive.
189
Hepatit akut viral.
Me teknikёn e imunoperoksidazës konfirmohet
pozitiviteti i infeksionit nga HSV
(Herpes Simplex Virus -1).
Hepatiti nga Citomegalovirusi.
Nё qendёr shihet qeliza me inkluzione intranukleare.
Cirroza biliare primitive
Imunofluereshenca evidencon pozitivitetin e AMA.
Steatoza gravidike e mёlçisё.
190
Cirroza biliare primitive
(pamja makroskopike e melçise)
Cirroza biliare primitive
(pamja mikroskopike e mёlçisё)
Kolangiti sklerotizant primitiv.
Trashja fibrosklerotike e paretit tё duktit biliar.
Hepatiti kronik nga bruceloza.
Granuloma e brucelozёs.
191
.
.
Abscese te shumta amebike nё mёlçi.
Cirroza mikronodulare.
Cirroza mikronodulare.
Ngjyrimi me teknikёn e trikrom Vert – Lumier.
Abscesi i mёlçisё.
Pjesa qёndrore me detrite qelizash nekrotike dhe me
elemente inflamatore PMN neutrofile, tё rrethuara ne
periferi nga kapsula pyogene.
192
Cirroza makronodulare.
Pamja mikroskopike e cirrozёs makronodulare.
Ngjyrimi me eozinё & hematoksilinё.
Zhvillimi i fibrozёs portale nё cirroza.
Ngjyrimi me trikrom vert - Lumier
Pamja e cirrozёs nё punksionbiopsinё e mёlçisё.
Ngjyrimi me trikrom vert – Lumier evidencon
kordonat e fibrozёs, qё ndryjnё lobet hepatike.
193
Cirroza e mёlçisё.
Prishja e trabekulave dhe deformimi i struktures
lobulare, ne cirrozen e melçise.
Cirroza e mёlçisё.
Nyja rigjenerative e hepatociteve ne acinus.
Cirroza e mёlçisё.
Nyja rigjenerative e hepatociteve ne cirroze.
Hepatociti permban tre berthama dhe merr pamjen e
qelizes sinciciale (shigjeta).
Cirroza e mёlçisё.
Proliferim i dukteve biliare nё haspirat portale.
195
Adenoma e mёlçisё.
Adenoma papillifere e mёlçisё.
NEOPLAZITË E MËLҪISË
Karcinoma hepatoqelizore.
Hepatokarcinoma e zhvilluar nё terren tё cirrozёs
sё mёlçisё.
196
.
Hepatokarcinoma e fenotipit me pattern trabekulare.
Hepatokarcinoma e fenotipit tubular.
Atipia dhe mitozat ne hepatokarcinomen.
Karcinoma fibrolamelare e mёlçisё.
Vatrat me qeliza neoplazike, ndahen nga tufa
fibrosklerotike.
197
Angiosarkoma e melçise.
Kolangiokarcinoma, forma e padiferencuar.
Kolangiokarcinoma e diferencuar.
Kistadenokarcinoma papillifere.
198
Kolestaza extrahepatike.
Staza biliare nga bllokimi i rrugeve biliare
ekstrahepatike.
Nyje rigjenerative nё cirrozёn e mёlçisё.
Bilirubina ne kanalikulat e ne duktet biliare.
Kolestaza intrahepatike.
Prania e cilindrave biliarE nё kapilarёt biliarё.
Bilirubina e grumbulluar nё trajtё granulash nё
citoplamёn e qelizave tё Kupffer.
SËMUNDJET E VIJAVE BILIARE
199
Granuloma e sifilisit dytёsor nё mёlçi.
Sifilisit dytёsor nё mёlçi.
Imunohistokimia: pozitiviteti me antiserumin
anti-treponema pallida.
SËMUNDJE TË RRALLA
Polikistoza e mёlçise.
200
Gurë kolesterinikё nё kolecistë.
Gurë tё pёrzier nё kolecistë.
Gurë me shumё faqe nё kolecistë.
Kolecistiti akut
Hiperemia dhe edema difuze e kolecistёs.
SËMUNDJET
E FSHIKZËS SË TËMTHIT
201
Kolecistit akut nekrotiko-hemoragjik.
hiperemia difuze, edeme, inflamacion flegmonoz me
PMN i paretit me ulçeracione tё mukozёs e ndёrlikuar
me hemoragji.
Kolecistit akut
Trashje fibrosklerotike e paretit, qё ka marr pamjen e
porcelanit.
Kolecistiti kronik.
Gjiri i Rokitansky – Aschoff.
Kolecistit akut
Infiltrimi me PMN i paretit.
202
Kolesteroloza.
Grumbuj submukozal tё makrofagёve me citoplazёm
spumoze (foam cells).
Kolangiti akut.
Infiltrate PMN neutrofile rreth duktit dhe tapa purulente
nё lumen.
Kolangiti supurativ.
Infiltrate tё dendur PMN neutrofile rreth duktit dhe tapa
purulente nё lumen.
Adenoma papillare e kolecistёs.
203
Adenomiomatoza e kolecistes.
Mbizotёrim strukturash gjёndёrrore.
Metastaza nё mёlçi e adenokarcinomёs tё kolecistёs.
Adenokarcinoma papillifere e kolecistёs
Displazia villoze e kolecistёs.
204
7 SSËËMMUUNNDDJJEETT EE PPAANNKKRREEAASSIITT EEKKZZOOKKRRIINN
Shëndeti nuk është gjithëçka, por pa shëndet gjithëçka është asgjë.
A. Schopnehauer
Pankreasi ёshtё organi gjёndёrror dyfunksional (ekzokrin dhe endokrin), qё lёndohet nga pak sёmundje, por
disa prej tyre krijojnё probleme serjoze mediko-sociale.
Kompleksiteti struktural dhe funksional i pankreasit, pozicioni i “fshehur“ retroperitoneal, ndikojnё qё
shumё dёmtime morfologjike tё shprehen me klinikё vage, disa tё tjera shprehen me klinikё dramatike ndёrsa
disa nga sёmundjet e pankreasit kane ecuri te shpejte fulminante me perfundim fatal.
Strukturat gjenderrore ekzokrine, perbejne 80 – 85 % te mases te pankreasit dhe jane te specializuara ne
prodhimin e enzimave tretese te lendeve ushqimore. Ne fakt ato prodhohen si proenzima inerte, qё nuk e tresin
vetё organin dhe as mukozёn e traktit digjestiv.
Nё grupin e proenzimave pёrfshihen tripsinogeni, kimotripsinogeni, prokarboksipeptidaza, proelastaza,
kalikreinogeni dhe profosfolipazat A dhe B, tё cilat derdhen nё dueoden nё format inaktive, ku aktivizohen.
Tripsinogeni, me ndermjetesine e enteropeptidazes, (enzima e “furçes” te qelizave te epitelit duodenal),
transformohet ne tripsine aktive, e cila vepron dhe i shnderron proenzimat e tjera ne format aktive, qe jane:
kimotripsina, karboksipeptidaza, elastaza, kalikreina, fosfolipaza A e B.
Krahas ketij grupi, pankreasi prodhon dhe enzimat aktive amilaza dhe lipaza, qё sekretohen nё duoden, ku
veprojnё nё pёrpunimin e lёndёve ushqimore.
Komponenti endokrin i pankreasit, pёrfaqёsohet nga struktura mikroskopike, tё formuara nga 1 miljon ishuj
qelizore tё Langerhans, qё nё tёrёsinё e tyre pёrfaqёsojnё vetёm 2 % tё peshёs tё pankreasit.
Nё ndёrtimin e ishujve endokrine tё pankreasit marrin pjesё disa tipe qelizash:
- Qelizat β (pёrbёjnё 68 % tё popullatёs qelizore tё ishullit), janё prodhueset e insulinёs.
Kёto qeliza pёrmbajnё nё citoplazёm njё matriks kristalin, qё ёshtё insulina.
- Qelizat α (20 %): Janё prodhueset e glukagonit, qё provokon hiperglicemi nё saj tё aktivitetit glikogenolitik
tё mёlçisё.
- Qelizat δ (10 %):Janё prodhueset e somatastatinёs, e cila pengon çlirimin e insulinёs dhe tё glukagonit.
- Qelizat PP (2 %): Prodhojnё polipeptidet pankreatike PP, qё nxisin sekretimin e enzimave gastrointestinale,
si dhe frenojnё lёvizshmёrinё e zorrёs. Qelizat PP kane ne citoplazem granula tё vogla tё errёta.
Qelizat PP janё tё pranishme nё ishujt endokrine si dhe tё shpёrndara nё parenkimёn e pankreasit ekzokrin.
- Qelizat D1. Janё tё rralla dhe pёrpunojnё Polipeptidina vazoaktiv intestinal (VIP), njё hormon, qё provokon
glikogenolizё dhe hiperglicemi; nxit sekretimin e lёngjeve gastrointestinale dhe shkakton diarrea sekretore.
- Qelizat enterokromafine (EC): Sintetizojne serotoninen. Nga kёto qeliza e marrin origjinёn neoplazitё, qё
shkaktojnё sindromёn karcinoide (Neoplazitё neuroendokrine).
Grumbullimi i qelizave endokrine formon dy tipa ishujsh te Langerhans:
Ishujt e zakonshem (tё rregullt). Janё me formё rruzullake/vezake, me pёrmasa mezatare 75 – 225 μm, tё
ndёrtuara kryesisht me qelizat, qё nё mikroskopinё optike kanё pamje me citoplazёm tё qartё, me lokalizim nё
pjesёn e pёrparёshme dhe posteriore-superiore tё kokes, nё trup dhe nё bishtin e pankreasit. Nё pёrbёrje tё
kёtyre ishujve, janё mbizoteruese qelizat e tipit β (60 – 70 %)
Ishujt e çrregullt. Kanё pamje trabekulare dhe janё me permasa tё mёdha (400 – 500 μm). Janё tё ndёrtuar
me qeliza me citoplazёm eozinofile, tё vendosura nё pjesёn e pasme tё poshtёme tё kokёs tё pankreasit.
Nё ishujt e çrregullta, mbizotёrojnё qelizat PP (60 – 70%).
205
Pankreasi ektopik.
Vatra indi pankreatik nё paretin e ezofagut.
Shihen struktura gjёndёrrore dhe ishujt e Langerhans.
Steatocitonekroza e pankreasit.
Shihen vatra tё vogla nekroze me ngjyrё tё bardhё dhe
edema difuze e pankreasit.
Steatocitonekroza pankreasit.
Vatrat bazofile janё nekrozat enzimatike tё indit
dhjamor tё intersticit te pankreasit.
Steatocitonekroza e omentumit.
Vatra nekroze multiple, ngjyrё tё bardhё tё hirtё, me
pamje si “pikat e parafinёs”, tё shperndara nё omentum.
206
Pankreatiti akut nekrotiko-hemoragjik.
Pankreatiti akut nekrotiko-hemoragjik.
Shihen nekrozё tё parenkimёs, steatocitonekroza dhe
territore hemoragjie.
Pankreatit akut nga CMV.
Krahas dukurive nekrotike dhe inflamatore, shihen dhe
qeliza me inkluzione nukleare.
Pankreatiti kronik.
Fibroskleroza e ashpёr intersticiale, atrofi e acinuseve
gjёndёrrore dhe i ishujve tё Langerhans, shoqёruar
me prani depozitimesh hemosiderine.
207
Pseudokista e pankreasit.
Pankreatiti kronik.
Dukuri fibrosklerotizuese dhe infiltrimi me elemente
limfoplazmocitar i stromёs dhe rreth duktit.
Pankreatiti kronik.
Zhvillimi i fibrosklerozёs periduktale dhe
inflamacioni limfoplazmocitar.
Neoplazia Pankreatike Intraepiteliale (PanIN)
Fazat e ecurisё tё modifikimeve tё epitelit tё
duktuseve pankreatke.
208
Kistadenoma e pankreasit.
Adenoma mikrokistike seroze e pankreasit.
Neoplazia solide pseudopapillare.
Neopalzia solide e duktit pankreatik.
209
ADKI e kokёs tё pankreasit.
ADKI e trupit tё pankreasit.
Gjёndёrrat neoplazike mukoprodhuese nё ADKI.
ADKI e trupit tё pankreasit.
210
ADKI
Stroma fibrosklerotike e zhvilluar rreth gjёndёrrave atipike.
ADKI
Prolifrimi i gjёndёrrave neoplazike rreth nervit.
211
Pankretaiti kronik.
Fragmente qelizash acinare, tё pёrziera me ind fibrotik
dhe infiltrare infalamatore limfoplazmocitare
Adenokarcinoma duktale e pankreasit.
Qeliza kolonare, me pёrmbajtje vakuolash mucine, tё
vendosura nё struktura gjёndёrrore atipike.
Adenokarcinoma pak e diferencuar e pankreasit.
Shihen qeliza tё gjёra pleomorfe, tё vendosura nё
qark, duke imituar lumenin gjёndёrror.
Karcinoma anaplazike e padiferencuar e pankreasit.
CITOLOGJIA E PANKREASIT
212
Karcinoma anaplazike e padiferencuar e pankreasit
pozitive pёr CK7.
Karcinoma me qeliza tё vogla e pankreasit
Neoplazia papillaro-mucinose intraduktale.
Shihen struktura gjёndёrrore dhe papillare. Midis
grupit te qelizave epiteliale vendosen hsitiocite.
Epiteli shpreh pseudostratifikim, nga ndryshimet e
pozicionit tё bёrthamave tё qelizave tё epitelit
njёshtresor, i cili nuk shpreh polimorfizёm.
213
Anatomia patologjike ёshte “kufiri” pa fund i shkencёs mjekёsore.
Detyra e saj imperative mbetet, tё kontribuoi pёr shkencёn mjekёsore.