1
Anna Marszewska
Zesp Szk w Krzywiniu
Rok szkolny 2018/2019
ROZKAD MATERIAU NAUCZANIA PRZYRODY W KLASIE 4 SZKOY PODSTAWOWEJ
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
Dzia 1. Poznajemy warsztat przyrodnika
1. Przyroda i jej skadniki
1. Poznajemy skadniki przyrody
nieoywione skadniki przyrody oywione skadniki przyrody cechy ycia wytwory dziaalnoci czowieka
VI.1. rozpoznaje skadniki przyrody oywionej i nieoywionej w najbliszej okolicy szkoy VII.1. wskazuje w terenie skadniki rodowiska antropogenicznego w najbliszej okolicy
wskazywanie w najbliszym otoczeniu skadnikw przyrody i wytworw dziaalnoci czowieka
wskazywanie rnic midzy nieoywionymi a oywionymi skadnikami przyrody
okazy lub zdjcia rolin, zwierzt, ska i innych elementw przyrody oraz wytworw dziaalnoci czowieka
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 3
multibook
2. Jak poznawa przyrod?
2. Jakimi sposobami poznajemy przyrod?
rola zmysw w poznawaniu przyrody
obserwacje przyrodnicze plan dowiadczenia przyrodniczego rda wiedzy o przyrodzie bezpieczestwo podczas
prowadzenia obserwacji i dowiadcze
I.1. opisuje sposoby poznawania przyrody, podaje rnice midzy eksperymentem, dowiadczeniem a obserwacj I.3. podaje przykady wykorzystania zmysw do prowadzenia obserwacji przyrodniczych I.4. stosuje zasady bezpieczestwa podczas obserwacji i dowiadcze przyrodniczych I.5. wymienia rne rda wiedzy o przyrodzie I.6. korzysta z rnych rde wiedzy o przyrodzie
rozpoznawanie elementw przyrody i ich cech za pomoc zmysw
omwienie sposobw obserwowania przyrody
analiza etapw planowania, przeprowadzania i dokumentowania dowiadcze oraz eksperymentw
samodzielne zaplanowanie i przeprowadzenie dowiadczenia
rozmowa na temat bezpieczestwa podczas prowadzenia dowiadcze i eksperymentw
rolina doniczkowa owoce nagrania gosw
zwierzt zwierzta hodowane
w pracowni podrcznik multibook
2
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
3. Przyrzdy i pomoce przyrodnika
3. Przyrzdy i pomoce uatwiajce prowadzenie obserwacji
przyrzdy i pomoce niezbdne podczas obserwacji terenowych
obserwacje za pomoc lupy mikroskop budowa, przeznaczenie tama miernicza przeznaczenie
i korzystanie
I.2. podaje nazwy przyrzdw stosowanych w poznawaniu przyrody, okrela ich przeznaczenie (lupa, kompas, tama miernicza) I.4. stosuje zasady bezpieczestwa podczas obserwacji i dowiadcze przyrodniczych
obserwacja obiektw przyrodniczych za pomoc lupy
rozmowa na temat moliwoci i przeznaczenia poszczeglnych przyrzdw
wykonanie rysunku obiektu obserwowanego za pomoc lupy
omwienie budowy mikroskopu
pokaz przygotowania mikroskopu do obserwacji; samodzielna obserwacja mikroskopowa
mapa kompas lupa tama miernicza mikroskopy preparaty mikroskopowe lornetka owek multibook
4. Okrelamy
kierunki
geograficzne
4. W jaki sposb okrelamy kierunki geograficzne?
widnokrg nazwy gwnych kierunkw
geograficznych sposoby wyznaczania kierunkw
geograficznych w terenie (za pomoc kompasu, za pomoc gnomonu)
nazwy kierunkw porednich ra kierunkw geograficznych *wyznaczanie kierunkw
geograficznych w terenie za pomoc Gwiazdy Polarnej i innych obiektw w otoczeniu
II.1. opisuje przebieg linii widnokrgu, wymienia nazwy kierunkw gwnych II.2. wyznacza kierunki gwne za pomoc kompasu oraz kierunek pnocny za pomoc gnomonu i wskazuje je w terenie
pogadanka na temat gwnych kierunkw geograficznych
wskazywanie przez uczniw gwnych kierunkw geograficznych
omwienie budowy kompasu
kompasy multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 45
5. Okrelamy kierunki geograficzne za pomoc kompasu i gnomonu lekcja w terenie
etapy wyznaczania gwnych kierunkw geograficznych za pomoc kompasu
praktyczne wyznaczanie kierunkw geograficznych
etapy wyznaczania kierunkw geograficznych za pomoc gnomonu
wyznaczanie kierunkw porednich
II.2. wyznacza kierunki gwne za pomoc
kompasu oraz kierunek pnocny za pomoc
gnomonu i wskazuje je w terenie
omwienie sposobu wyznaczania gwnych
kierunkw geograficznych
za pomoc kompasu
praktyczne wyznaczanie gwnych kierunkw
geograficznych za pomoc
kompasu zgodnie z instrukcj
z podrcznika
omwienie etapw wyznaczania gwnych
kierunkw geograficznych
za pomoc gnomonu zgodnie
z instrukcj z podrcznika
praktyczne wyznaczanie gwnych kierunkw
za pomoc gnomonu
materiay do wicze: kompasy, karton z bloku,
duy cyrkiel, kijek
dugoci 10 cm, plastelina,
owek, linijka
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 45
3
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
5. Co pokazujemy
na planach?
6. Co to jest plan? plan przedmiotu przedstawianie przedmiotw
i obiektw na planie plany niewielkich obszarw Ziemi
rysowanie szkicu okolic szkoy
II.3. podaje rnice midzy planem a map II.4. rysuje plan rnych przedmiotw II.5. wykonuje i opisuje szkic okolicy szkoy
pogadanka wyjaniajca pojcie plan
wykonywanie pomiarw przedmiotw, np. podrcznika, awki
rysowanie planw wybranych przedmiotw
rysowanie szkicu okolic szkoy
linijka, tama miernicza kartki z bloku, owki multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 67
6. Jak czytamy
plany i mapy?
7. Czytamy plan miasta i map turystyczn
mapa znaki kartograficzne na mapie elementy mapy: tytu, skala, legenda rodzaje map: plan, mapa turystyczna zasady korzystania z planu miasta
i mapy turystycznej
II.6. odczytuje informacje z planu i mapy,
posugujc si legend
pogadanka wyjaniajca pojcie mapa
omwienie legendy mapy odszukiwanie na mapie
wskazanych obiektw przy wykorzystaniu legendy mapy
prezentacja rnych rodzajw map
porwnanie zakresu informacji (legend) przedstawionych na poszczeglnych rodzajach map
omwienie zasad korzystania z planu miasta i mapy turystycznej
planowanie trasy pieszej wycieczki z wykorzystaniem
planu
plan miejscowoci mapa turystyczna multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 1011
7. Jak si orientowa
w terenie?
8. Jak si orientowa w terenie?
kierunek pnocny i pozostae kierunki geograficzne na mapie
sposoby orientowania mapy: za pomoc kompasu, za pomoc obiektw w terenie
II.7. wskazuje na planie i mapie miejsce obserwacji i obiekty w najbliszym otoczeniu szkoy II.8. korzysta z planu i mapy wielkoskalowej
podczas planowania wycieczki
wskazywanie gwnych kierunkw geograficznych na mapie
omwienie sposobu orientowania mapy za pomoc kompasu
omwienie sposobu orientowania mapy za pomoc obiektw w terenie
mapa lub plan miasta, okolicy
kompas multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 4, 8
9. wiczymy orientowanie si w terenie lekcja w terenie
II.7. wskazuje na planie i mapie miejsce obserwacji i obiekty w najbliszym otoczeniu szkoy II.8. korzysta z planu i mapy wielkoskalowej
podczas planowania wycieczki
praktyczne wiczenia w orientowaniu mapy
za pomoc kompasu
i obiektw w terenie
mapa lub plan miasta, okolicy
kompas atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 8
4
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
Podsumowanie dziau 1
10. Poznajemy warsztat przyrodnika podsumowanie dziau 1
Utrwalenie i uzupenienie wiadomoci
z dziau 1
I.1, I.2, I.3, I.4, I.5, I.6, II.1, II.2, II.3, II.4, II.5, II.6,
II.7, II.8 VI.1, VI.2 sprawdzenie stopnia
opanowania wymaga
szczegowych
pogadanka uzupeniajca
rozwizywanie zada utrwalajcych w zeszycie
wicze
pomoce dydaktyczne wykorzystywane w trakcie
realizacji lekcji z dziau 1
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas s. 38
11. Sprawdzian z dziau 1
Badanie stopnia opanowania treci nauczania (wymaga szczegowych) ujtych w nastpujcych punktach podstawy programowej: I.1, I.2, I.3, I.4, I.5, I.6, II.1,
II.2, II.3, II.4, II.5, II.6, II.7, II.8 VI.1, VI.2
Dzia 2. Poznajemy pogod i inne zjawiska przyrodnicze
1. Substancje wok nas
12. Otaczaj nas substancje
stany skupienia substancji przykady substancji wystpujcych
w stanie staym, ciekym i gazowym waciwoci substancji wystpujcych
w stanie staym, ciekym i gazowym wpyw temperatury na ciaa stae,
ciecze i gazy
V.3. podaje przykady przedmiotw wykonanych z substancji sprystych, kruchych i plastycznych i uzasadnia ich zastosowanie w przedmiotach codziennego uytku
obserwacja substancji w rnych stanach skupienia (ciao stae, ciecz i gaz inne ni woda)
badanie waciwoci wybranych substancji: plasteliny, kredy lub rnych przedmiotw (np. gbki)
rozmowa na temat wystpowania w najbliszym otoczeniu przedmiotw wykonanych z rnych substancji
plastelina kreda gbka blaszka lub drut
aluminiowy sok gaz (np. tlenek siarki) multibook
2. Woda wystpuje w trzech stanach skupienia
13. Poznajemy stany skupienia wody
stany skupienia wody budowa i zasada dziaania termometru zjawiska parowania, skraplania,
krzepnicia i topnienia czynniki wpywajce na szybko
parowania *obieg wody w przyrodzie
III.5. podaje przykady zastosowania termometru w rnych sytuacjach ycia codziennego
dowiadczalne wykazanie wpywu temperatury na szybko parowania wody zgodnie z instrukcj z podrcznika
obserwacja zjawiska skraplania pary wodnej
termometr zaokienny materiay do dowiadcze:
dwa spodki, yka, woda, szklanka, paski talerz, pisak wodoodporny, trzy kostki lodu, woda, termometr laboratoryjny, niewielki soik
multibook
3. Skadniki pogody
14. Poznajemy skadniki pogody
pogoda skadniki pogody: temperatura
powietrza, cinienie atmosferyczne, kierunek i prdko wiatru, zachmurzenie, rodzaje zachmurzenia, opady i osady atmosferyczne
rodzaje opadw i osadw atmosferycznych
zjawiska pogodowe: deszcze nawalne, zamie, burza, tcza
III.1. wymienia skadniki pogody i podaje nazwy przyrzdw sucych do ich pomiaru (temperatura powietrza, zachmurzenie, opady i osady atmosferyczne, cinienie atmosferyczne, kierunek wiatru) III.4. podaje przykady opadw i osadw atmosferycznych oraz wskazuje ich stan skupienia III.6. nazywa zjawiska pogodowe: burza, tcza, deszcze nawalne, huragan, zawieja niena i opisuje ich nastpstwa
wyjanienie pojcia pogoda omwienie skadnikw
pogody wskazanie przykadw
wpywu zmian temperatury powietrza na organizmy (w tym na czowieka)
prezentacja termometru
termometry zaokienny i pokojowy
deszczomierz multibook
5
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
4. Obserwujemy pogod
15. Obserwujemy pogod
przyrzdy suce do pomiaru skadnikw pogody: termometr, deszczomierz, wiatromierz
prognoza pogody
III.2. odczytuje wartoci pomiaru skadnikw pogody, stosujc waciwe jednostki III.3. prowadzi obserwacje skadnikw pogody, zapisuje i analizuje ich wyniki oraz dostrzega zalenoci III.5. podaje przykady zastosowania termometru w rnych sytuacjach ycia codziennego
pogadanka na temat przyrzdw sucych do pomiaru skadnikw pogody
konstruowanie wiatromierza i deszczomierza
odczytywanie prognozy pogody z mapy pogody
termometr zaokienny deszczomierz wiatromierz mapa pogody multibook
16. Obserwacja i pomiar skadnikw pogody lekcja w terenie
obserwacja skadnikw pogody pomiary: temperatury, iloci opadw,
kierunku i siy wiatru dziennik pogody
III.2. odczytuje wartoci pomiaru skadnikw pogody, stosujc waciwe jednostki III.3. prowadzi obserwacje skadnikw pogody, zapisuje i analizuje ich wyniki oraz dostrzega zalenoci III.5. podaje przykady zastosowania termometru w rnych sytuacjach ycia codziennego
odczytywanie i zapisywanie wskaza termometru
obserwacja i okrelanie stopnia zachmurzenia
rozpoznawanie rodzajw opadw i osadw atmosferycznych
pomiar iloci opadw zapisywanie wynikw
pomiarw temperatury powietrza i iloci opadw
okrelanie kierunku wiatru z wykorzystaniem wiatromierza
omwienie zasad prowadzenia dziennika pogody
termometr zaokienny deszczomierz wiatromierz cinieniomierz dzienniczek pogody
zamieszczony w zeszycie wicze
5. Wdrwka Soca po niebie
17. Wdrwka Soca po niebie
wschd, growanie i zachd Soca poudnie soneczne doba zmiany dugoci cienia w cigu dnia zmiany temperatury powietrza w cigu
dnia cztery pory roku rwnonoc jesienna daty rozpoczcia pr roku przesilenie zimowe rwnonoc wiosenna przesilenie letnie przyczyny zmian temperatury
w poszczeglnych porach roku przyroda oywiona jesieni, zim,
wiosn i latem
II.9. wyjania zaleno midzy wysokoci Soca a dugoci i kierunkiem cienia II.10. opisuje zmiany w pooeniu Soca nad widnokrgiem w cigu doby i w cigu roku II.11. wskazuje w terenie oraz na schemacie (lub horyzontarium) miejsca wschodu, zachodu i growania Soca w cigu dnia i w rnych porach roku
pogadanka objaniajca wdrwk Soca po niebie
omwienie zmian dugoci cienia w cigu dnia
omwienie zmian temperatury powietrza w cigu dnia
materiay do prowadzenia obserwacji: gnomon, centymetr krawiecki
notatnik multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 4041
18. Jak zmieniaj si pogoda i przyroda w cigu roku? lekcja w terenie
obserwacje wysokoci Soca nad widnokrgiem, pogody oraz rolin i zwierzt
III.2. odczytuje wartoci pomiaru skadnikw pogody, stosujc waciwe jednostki III.3. prowadzi obserwacje skadnikw pogody, zapisuje i analizuje ich wyniki oraz dostrzega zalenoci
rozmowa na temat przyczyn zmian pr roku oraz zwizanych z nimi zmian zachodzcych w pogodzie i przyrodzie
pogadanka objaniajca zaleno midzy wysokoci Soca a dugoci dnia w cigu roku
materiay do prowadzenia obserwacji: gnomon, centymetr krawiecki
notatnik atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 4243
6
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
Podsumowanie dziau 2
19. Poznajemy pogod i inne zjawiska przyrodnicze podsumowanie dziau 2
utrwalenie i uzupenienie wiadomoci z dziau 2
II.9, II.10, II.11, III.1, III.2, III.3, III.4, III.5, III.6, V.3
sprawdzenie stopnia opanowania wymaga szczegowych
pogadanka uzupeniajca rozwizywanie zada
utrwalajcych w zeszycie wicze
pomoce dydaktyczne wykorzystywane w trakcie realizacji lekcji z dziau 2
multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 4043
20. Sprawdzian z dziau 2
Badanie stopnia opanowania treci nauczania (wymaga szczegowych) ujtych w nastpujcych punktach podstawy programowej: II.9, II.10, II.11, III.1, III.2,
III.3, III.4, III.5, III.6, V.3
Dzia 3. Poznajemy wiat organizmw
1. Organizmy maj wsplne cechy
21. Poznajemy budow i czynnoci yciowe organizmw
budowa komrkowa organizmw hierarchiczna budowa organizmw
wielokomrkowych: komrka, tkanka, narzd lub organ, organizm
czynnoci yciowe organizmw *podzia organizmw na pi
krlestw
VI.1 rozpoznaje skadniki przyrody oywionej i nieoywionej w najbliszej okolicy szkoy
obserwacja organizmu jednokomrkowego
omwienie hierarchicznej budowy organizmw
obserwacja organizmu zwierzcego hodowanego w pracowni omwienie czynnoci yciowych
*pogadanka na temat rnorodnoci organizmw i koniecznoci ich pogrupowania
obserwacja przedstawicieli wybranych krlestw wskazywanie ich cech charakterystycznych
mikroskop preparat mikroskopowy
organizmu jednokomrkowego (np. chlorella)
organizm zwierzcy hodowany w pracowni
multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 4447
2. Organizmy rni si sposobem odywiania
22. Jak odywiaj si roliny i dla jakich organizmw s poywieniem?
organizmy samoywne lub cudzoywne sposb wytwarzania pokarmu przez
roliny rolinoercy
VI.9. odrnia organizmy samoywne i cudzoywne, podaje podstawowe rnice w sposobie ich odywiania si, wskazuje przystosowania w budowie organizmw do zdobywania pokarmu
wyjanienie istoty samoywnoci i cudzoywnoci
wskazywanie w najbliszym otoczeniu przykadw organizmw samoywnych
wskazywanie przykadw i cech rolinoercw
okazy rolin doniczkowych, zdjcia zwierzt rolinoernych
multibook
7
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
23. W jaki sposb organizmy cudzoywne zdobywaj pokarm?
zwierzta misoerne: drapieniki i padlinoercy
wszystkoercy przykady organizmw odywiajcych
si szcztkami glebowymi pasoyty przystosowania zwierzt do pobierania
pokarmu
VI.9. odrnia organizmy samoywne
i cudzoywne, podaje podstawowe rnice
w sposobie ich odywiania si, wskazuje
przystosowania w budowie organizmw
do zdobywania pokarmu
rozmowa na temat klasyfikacji zwierzt misoernych
wskazywanie cech drapienikw i padlinoercw
obserwacja organizmw glebowych
podawanie przykadw organizmw wszystkoernych
pogadanka na temat pasoytw
przygotowane przez uczniw
koa z rysunkami lub zdjciami organizmw
rolinnych i zwierzcych
prostokty z nazwami ogniw acucha
pokarmowego
multibook
3. Zalenoci
pokarmowe midzy
organizmami
24. Poznajemy
zalenoci pokarmowe
midzy organizmami
zalenoci pokarmowe
producenci i konsumenci
ogniwa acucha pokarmowego
rola destruentw
sie pokarmowa
*sposoby obrony przed naturalnymi wrogami
VI.6. wymienia i opisuje czynniki warunkujce ycie na ldzie oraz przystosowania organizmw
do ycia
VI.7. rozpoznaje i nazywa pospolite organizmy
wystpujce w najbliszej okolicy szkoy
omwienie struktury acucha pokarmowego
ukadanie przykadowych acuchw i sieci
pokarmowych
analiza sytuacji, kiedy zostaje wyeliminowane ktre ogniwo
acucha pokarmowego
omwienie roli destruentw w przyrodzie
rozmowa na temat sposobw obrony rnych organizmw
przed naturalnymi wrogami
wskazywanie przykadw obrony
przygotowane przez uczniw koa z rysunkami
lub zdjciami organizmw
rolinnych i zwierzcych
prostokty z nazwami ogniw acucha
pokarmowego
multibook
4. Roliny
i zwierzta wok
nas
25. Obserwujemy
roliny i zwierzta
wok nas
roliny doniczkowe uprawiane w domu
zwierzta hodowane przez czowieka
przykady innych zwierzt wystpujcych w domach
roliny i zwierzta naszych ogrodw
dzikie zwierzta w miecie
VI.7. rozpoznaje i nazywa pospolite organizmy
wystpujce w najbliszej okolicy szkoy rozmowa na temat rolin
uprawianych przez czowieka
w domu i ogrodzie
rozmowa na temat zasad pielgnacji rolin
doniczkowych
omwienie zasad pielgnacji rolin
rozmowa na temat hodowanych zwierzt,
ich wymaga i zasad opieki
nad nimi
roliny doniczkowe znajdujce si w pracowni
przyrodniczej
zdjcia lub okazy wybranych rolin
trujcych
okazy zwierzt hodowanych w pracowni
zdjcia zwierzt hodowanych przez
uczniw
atlasy zwierzt
multibook
8
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
Podsumowanie
dziau 3
26. Poznajemy wiat
organizmw
podsumowanie dziau 3
Utrwalenie i uzupenienie wiadomoci
z dziau 3
I.4, IV.1, VI.6, VI.1, VI.7, VI.9 sprawdzenie stopnia opanowania wymaga
szczegowych
pogadanka uzupeniajca
rozwizywanie zada utrwalajcych w zeszycie
wicze
pomoce dydaktyczne wykorzystywane w trakcie
realizacji lekcji z dziau 3
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 4447
27. Sprawdzian
z dziau 3
Badanie stopnia opanowania treci nauczania (wymaga szczegowych) ujtych w nastpujcych punktach podstawy programowej: I.4, IV.1, VI.6, VI.1, VI.7, VI.9
Dzia 4. Odkrywamy tajemnice ciaa czowieka
1. Trawienie
i wchanianie
pokarmu
28. Poznajemy
skadniki pokarmu podzia skadnikw pokarmowych
rda skadnikw pokarmowych
znaczenie poszczeglnych skadnikw pokarmowych dla organizmu
V.10. opisuje zasady zdrowego stylu ycia
(w tym zdrowego odywiania si) omwienie klasyfikacji
pokarmw ze wzgldu na ich
pochodzenie
pokaz przykadowych produktw ywnociowych
omwienie roli oraz skutkw niedoboru i nadmiaru
poszczeglnych skadnikw
pokarmowych
produkty spoywcze bogate w wybrane
skadniki pokarmowe
(lub opakowania po tych
produktach) oraz ich
zdjcia
29. Jak przebiega
trawienie i wchanianie
pokarmu?
narzdy budujce ukad pokarmowy
rola poszczeglnych narzdw przewodu pokarmowego
etapy trawienia pokarmu
wchanianie pokarmu
podstawowe zasady higieny ukadu pokarmowego
*rola narzdw wspomagajcych trawienie
IV.1. wymienia ukady budujce organizm
czowieka: ukad kostny, oddechowy, pokarmowy,
krwionony, rozrodczy, nerwowy, i podaje ich
podstawowe funkcje
IV.2. wskazuje na planszy, modelu i wasnym ciele
ukady budujce organizm czowieka oraz narzdy
zmysw
IV.6. opisuje podstawowe zasady dbaoci o ciao
i otoczenie
analiza pooenia poszczeglnych narzdw
ukadu pokarmowego
opis etapw trawienia pokarmu
omwienie wchaniania pokarmu
wskazywanie na planszy lub modelu pooenia narzdw
przewodu pokarmowego
i narzdw wspomagajcych
trawienie
rozmowa na temat zasad higieny ukadu pokarmowego
*omwienie roli narzdw wspomagajcych trawienie
plansza dydaktyczna Ukad pokarmowy
model tuowia czowieka
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 81
9
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
2. Ukad krwionony
transportuje krew
30. Jak rol odgrywa ukad krwionony?
rodzaje i funkcje naczy krwiononych rola serca ttno zadania ukadu krwiononego higiena ukadu krwiononego
IV.1. wymienia ukady budujce organizm
czowieka: ukad kostny, oddechowy, pokarmowy,
krwionony, rozrodczy, nerwowy, i podaje ich
podstawowe funkcje
IV.2. wskazuje na planszy, modelu i wasnym ciele
ukady budujce organizm czowieka oraz narzdy
zmysw IV.6. opisuje podstawowe zasady dbaoci o ciao i otoczenie
wskazywanie na planszy narzdw budujcych ukad
krwionony
pomiar ttna wasnego oraz ttna kolegi
wysuchanie pracy serca
pogadanka na temat zada ukadu krwiononego
rozmowa na temat zasad higieny ukadu krwiononego
zegarek z sekundnikiem lub stoper
stetoskop
model tuowia czowieka
model serca czowieka
plansza dydaktyczna Ukad krenia
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 83
3. Ukad oddechowy zapewnia wymian gazow
31. Jak oddychamy? budowa ukadu oddechowego rola ukadu oddechowego budowa i rola puc wymiana gazowa w pucach higiena ukadu oddechowego
IV.1. wymienia ukady budujce organizm
czowieka: ukad kostny, oddechowy, pokarmowy,
krwionony, rozrodczy, nerwowy i podaje ich
podstawowe funkcje
IV.2. wskazuje na planszy, modelu i wasnym ciele
ukady budujce organizm czowieka oraz narzdy
zmysw IV.6. opisuje podstawowe zasady dbaoci o ciao i otoczenie
omwienie pooenia i roli poszczeglnych narzdw
ukadu oddechowego
wskazywanie na planszy pooenia narzdw ukadu
oddechowego
analiza schematu wdechu i wydechu
obserwacja ruchw klatki piersiowej podczas wdechu
i wydechu
omwienie przebiegu wymiany gazowej w pucach
rozmowa na temat zasad higieny ukadu oddechowego
model tuowia czowieka plansza dydaktyczna
Ukad oddechowy multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 82
4. Szkielet i minie umoliwiaj ruch
32. Jakie ukady narzdw umoliwiaj organizmowi ruch?
elementy budujce ukad ruchu gwne elementy budowy szkieletu poczenia koci ksztaty koci rola szkieletu praca mini szkieletowych higiena ukadu ruchu *przykady pracy mini budujcych
narzdy wewntrzne
IV.1. wymienia ukady budujce organizm
czowieka: ukad kostny, oddechowy, pokarmowy,
krwionony, rozrodczy, nerwowy, i podaje ich
podstawowe funkcje
IV.2. wskazuje na planszy, modelu i wasnym ciele
ukady budujce organizm czowieka oraz narzdy
zmysw IV.6 opisuje podstawowe zasady dbaoci o ciao i otoczenie
omwienie wspdziaania ukadw kostnego
i miniowego podczas
wykonywania ruchw
wskazywanie na modelu lub planszy dydaktycznej
gwnych elementw budowy
szkieletu, przykadw
pocze koci, koci
o rnych ksztatach
omwienie sposobu pracy mini szkieletowych
omwienie zasad higieny ukadu ruchu
*omwienie przykadw dziaania mini budujcych
narzdy wewntrzne
plansza dydaktyczna Budowa oka
model budowy oka
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 87
10
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
5. Ukad nerwowy kontroluje prac organizmu
33. Jak organizm odbiera informacje z otoczenia? Narzd wzroku
budowa ukadu nerwowego zadania nerww i mzgu rola narzdw zmysw budowa oka droga promieni wietlnych w oku powstawanie obrazu
IV.1. wymienia ukady budujce organizm
czowieka: ukad kostny, oddechowy, pokarmowy,
krwionony, rozrodczy, nerwowy, i podaje ich
podstawowe funkcje
IV.2. wskazuje na planszy, modelu i wasnym ciele
ukady budujce organizm czowieka oraz narzdy
zmysw
IV.4. wymienia podstawowe zasady ochrony
zmysw wzroku i suchu IV.6. opisuje podstawowe zasady dbaoci o ciao i otoczenie
omwienie zada nerww i mzgu
omwienie roli narzdw zmysw
wskazywanie na planszy dydaktycznej lub na modelu
gwnych elementw budowy
oka
objanienie istoty widzenia analiza drogi promienia
wietlnego
plansza dydaktyczna Budowa ucha
model budowy ucha
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 8486
34. Jak organizm odbiera informacje z otoczenia? Narzdy wchu, smaku, suchu i dotyku
budowa i rola ucha droga dwiku w uchu rola skry w procesie odbierania
wrae czuciowych rola narzdw odbierajcych wraenia
smakowe i wchowe higiena narzdw zmysw
IV.1. wymienia ukady budujce organizm
czowieka: ukad kostny, oddechowy, pokarmowy,
krwionony, rozrodczy, nerwowy, i podaje ich
podstawowe funkcje
IV.2. wskazuje na planszy, modelu i wasnym ciele
ukady budujce organizm czowieka oraz narzdy
zmysw
IV.4. wymienia podstawowe zasady ochrony
zmysw wzroku i suchu
IV.5. bada wspdziaanie zmysu smaku i wchu IV.6. opisuje podstawowe zasady dbaoci o ciao i otoczenie
omwienie roli narzdw zmysw: suchu, dotyku,
smaku i wchu
wspdziaanie zmysw smaku i wchu wykonanie
dowiadczenia
wskazywanie na planszy gwnych elementw budowy
ucha
omwienie drogi dwiku w uchu
rozmowa na temat roli zmysw w odbieraniu wrae
ze rodowiska zewntrznego
rozmowa na temat higieny narzdw wzroku i suchu
klips do zatkania nosa
szalik do przewizania oczu
yeczka
kilka wieych owocw i warzyw (np.
brzoskwinia, banan,
marchewka, ogrek)
kilka miseczek
n
widelec
tarka
multibook
6. Ukad rozrodczy umoliwia wydawanie na wiat potomstwa
35. Jak jest zbudowany ukad rozrodczy?
budowa i funkcje mskiego ukadu rozrodczego
budowa i funkcje eskiego ukadu rozrodczego
zapodnienie i cia higiena ukadu rozrodczego
IV.1. wymienia ukady budujce organizm
czowieka: ukad kostny, oddechowy, pokarmowy,
krwionony, rozrodczy, nerwowy, i podaje ich
podstawowe funkcje
IV.2. wskazuje na planszy, modelu i wasnym ciele
ukady budujce organizm czowieka oraz narzdy
zmysw
IV.3. opisuje zmiany zachodzce w organizmach
podczas dojrzewania pciowego IV.6. opisuje podstawowe zasady dbaoci o ciao i otoczenie
omwienie rnic w budowie sylwetki kobiety i mczyzny
wskazywanie na planszy pooenia narzdw
rozrodczych eskich
i mskich
omwienie funkcji ukadw rozrodczych
rozmowa na temat zasad higieny ukadu rozrodczego
plansza dydaktyczna Budowa ukadu
rozrodczego
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 80
11
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
7. Dojrzewanie
to czas wielkich
zmian
36. Dojrzewanie to czas wielkich zmian
cechy kobiety i mczyzny zmiany fizyczne w okresie
dojrzewania u chopcw i dziewczt
dojrzewanie psychiczne i emocjonalne higiena okresu dojrzewania
IV.1. wymienia ukady budujce organizm
czowieka: ukad kostny, oddechowy, pokarmowy,
krwionony, rozrodczy, nerwowy, i podaje ich
podstawowe funkcje
IV.2. wskazuje na planszy, modelu i wasnym ciele
ukady budujce organizm czowieka oraz narzdy
zmysw
IV.3. opisuje zmiany zachodzce w organizmach
podczas dojrzewania pciowego IV.6. opisuje podstawowe zasady dbaoci o ciao i otoczenie
spotkanie z pielgniark rozmowa na temat zmian zachodzcych w organizmie w okresie dojrzewania oraz na temat zasad higieny
artykuy higieniczne multibook
Podsumowanie dziau 4
37. Odkrywamy tajemnice ciaa czowieka podsumowanie dziau 4
Utrwalenie i uzupenienie wiadomoci z dziau 4
IV.1, IV.2, IV.3, IV.4, IV.5, IV.6, V.10 sprawdzenie stopnia opanowania wymaga szczegowych
pogadanka uzupeniajca rozwizywanie zada
utrwalajcych w zeszycie wicze
pomoce dydaktyczne wykorzystywane w trakcie realizacji lekcji z dziau 4
multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 7887
38. Sprawdzian z dziau 4
Badanie stopnia opanowania treci nauczania (wymaga szczegowych) ujtych w nastpujcych punktach podstawy programowej: IV.1, IV.2, IV.3, IV.4, IV.5,
IV.6, V.10
Dzia 5. Odkrywamy tajemnice zdrowia
1. Zdrowy styl ycia
39. Na czym polega
zdrowy styl ycia?
zasady zdrowego stylu ycia odpoczynek aktywny i bierny racjonalne odywianie si znaczenie aktywnoci fizycznej
w profilaktyce zdrowia higiena jamy ustnej pielgnacja skry, wosw i paznokci
V.1. proponuje rodzaje wypoczynku i okrela zasady bezpieczestwa z nimi zwizane V.10. opisuje zasady zdrowego stylu ycia
pogadanka na temat zdrowego stylu yciu
omwienie zasad prawidowego ywienia
zademonstrowanie przykadowej gimnastyki porannej
kosmetyki do pielgnacji skry w okresie dojrzewania
preparaty do pielgnacji cery trdzikowej (zdjcia lub ulotki tych produktw)
pasty do zbw, szczotki, nici dentystyczne
model czaszki (do pokazu mycia zbw)
multibook
12
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
2. Choroby, ktrymi mona si zarazi
40. Poznajemy choroby zakane i pasoytnicze
przyczyny chorb zakanych i pasoytniczych
drogi wnikania drobnoustrojw chorobotwrczych
choroby przenoszone z wdychanym powietrzem i sposoby zapobiegania im
zatrucia pokarmowe, pasoyty przewodu pokarmowego i sposoby ich unikania
choroby wywoywane przez drobnoustroje wnikajce do organizmu przez uszkodzon skr i zapobieganie im
V.2. opisuje drogi wnikania czynnikw chorobotwrczych do organizmu czowieka, opisuje sposoby zapobiegania chorobom
rozmowa na temat drobnoustrojw chorobotwrczych i drg wnikania ich do organizmu
omwienie objaww grypy, ospy, anginy
sporzdzenie mapy myli pt. Choroby zakane
odczytywanie informacji z opakowa produktw spoywczych
rozmowa na temat waciwego postpowania z produktami spoywczymi
omwienie objaww zatru rozmowa na temat chorb
wywoywanych przez drobnoustroje wnikajce przez uszkodzon skr i sposobw zabezpieczania si przed nimi
plansze dydaktyczne przedstawiajce kleszcze
preparat mokry kleszcza opakowania po rnych
produktach spoywczych multibook
3. Jak sobie radzi w niebezpiecznych sytuacjach?
41. Jak unikn niebezpiecznych sytuacji w naszym otoczeniu?
niebezpieczne zjawiska pogodowe i unikanie ich skutkw
zagroenia ze strony jadowitych zwierzt
pierwsza pomoc w przypadku udlenia postpowanie w przypadku ukszenia
przez mij zatrucia grzybami przykady rolin trujcych
III.7. opisuje zasady bezpiecznego zachowania si podczas wystpowania niebezpiecznych zjawisk pogodowych (burzy, huraganu, zamieci nienej) V.5. podaje zasady zachowania si i udzielania pierwszej pomocy w wypadku ugryzienia, udlenia, oraz spoycia lub kontaktu z rolinami trujcymi V.6. rozpoznaje roliny trujce oraz zwierzta jadowite i inne stanowice zagroenie dla ycia i zdrowia V.7. prezentuje podstawowe zasady opatrywania uszkodze skry
rozmowa na temat przyczyn i skutkw upadkw
pokaz unieruchamiania koczyny, pokaz zakadania opatrunku
spotkanie z pielgniark wskazywanie przykadowych
sytuacji, w ktrych korzystamy z numerw alarmowych
odgrywanie scenek ksztaccych umiejtno informowania o urazach (rodzaj urazu, zachowanie poszkodowanego, pomoc, ktra ju zostaa udzielona itp.)
trjktna chusta deszczuki banda woda utleniona plansze dydaktyczne
z opisami rolin trujcych i grzybw
multibook
13
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
42. Niebezpieczestwa i pierwsza pomoc w domu
niebezpieczne substancje w domu zatrucia: znaczenie wybranych
symboli umieszczanych na opakowaniach rodkw chemicznych uywanych w domu
pierwsza pomoc w przypadku skaleczenia, oparzenia, udlenia
V.4. interpretuje oznaczenia substancji szkodliwych dla zdrowia: dranicych, trujcych, rcych i wybuchowych V.5. podaje zasady zachowania si i udzielania pierwszej pomocy w wypadku ugryzienia, udlenia oraz spoycia lub kontaktu z rolinami trujcymi V.7. prezentuje podstawowe zasady opatrywania uszkodze skry V.9. odszukuje na opakowaniach oznaczenia substancji szkodliwych dla zdrowia: dranicych, trujcych, rcych i wybuchowych, i wyjania ich znaczenie
analiza zagroe wystpujcych w domu i sposobw zapobiegania im
rozmowa na temat zagroe wynikajcych z niewaciwego uywania urzdze elektrycznych
odczytywanie symboli umieszczanych na opakowaniach wybranych rodkw chemicznych
rozmowa na temat sposobu udzielania pierwszej pomocy w przypadku zatru rodkami chemicznymi
prezentacja zdj trujcych rolin doniczkowych
prezentacja informacji na temat postpowania z rolinami trujcymi
opakowania po rodkach czystoci
plansze dydaktyczne z instrukcjami udzielania pierwszej pomocy
multibook
4. Uzalenienia s grone
43. Uzalenienia i ich skutki
uzalenienia wpyw na organizm: dymu
papierosowego, alkoholu, narkotykw
uzalenienie od internetu i telefonu asertywno wybrane sposoby zachowa
asertywnych
V.8. wyjania, co to s uzalenienia, podaje ich przykady i opisuje konsekwencje; uzasadnia, dlaczego nie naley przyjmowa uywek i rodkw energetyzujcych oraz zbyt dugo korzysta z telefonw komrkowych
spotkanie z psychologiem lub pielgniark rozmowa na temat szkodliwoci uzalenie
sporzdzenie listy przyczyn, dla ktrych dzieci i modzie sigaj po rodki niedozwolone
analiza negatywnego wpywu na organizm substancji uzaleniajcych
wiczenie zachowa asertywnych
wykonanie plakatu Stop uzalenieniom
materiay do wykonania plakatu
ulotki i artykuy na temat uzalenie
multibook
Podsumowanie dziau 5
44. Odkrywamy tajemnice zdrowia podsumowanie dziau 5
Utrwalenie i uzupenienie wiadomoci z dziau 5
V.1, V.2, V.4, V.5, V.6, V.7, V.8, V.9, V.10 sprawdzenie stopnia opanowania wymaga szczegowych
pogadanka uzupeniajca rozwizywanie zada
utrwalajcych w zeszycie wicze
pomoce dydaktyczne wykorzystywane w trakcie realizacji lekcji z dziau 5
multibook
45. Sprawdzian z dziau 5
Badanie stopnia opanowania treci nauczania (wymaga szczegowych) ujtych w nastpujcych punktach podstawy programowej: V.1, V.2, V.4, V.5, V.6, V.7,
V.8, V.9, V.10
Dzia 6. Poznajemy krajobraz najbliszej okolicy
14
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
1. Co to jest krajobraz?
46. Co to jest krajobraz?
elementy krajobrazu: naturalne i antropogeniczne
zmiany w krajobrazie rodzaje krajobrazu: naturalny
i kulturowy rodzaje krajobrazw kulturowych
VI.1. rozpoznaje skadniki przyrody oywionej i nieoywionej w najbliszej okolicy szkoy VII.1. wskazuje w terenie skadniki rodowiska antropogenicznego w najbliszej okolicy VII.2. rozpoznaje w terenie i nazywa skadniki rodowiska antropogenicznego i okrela ich funkcje VII.3. okrela zalenoci midzy skadnikami rodowiska przyrodniczego i antropogenicznego
rozmowa na temat skadnikw krajobrazu
rozpoznawanie i wskazywanie cech charakterystycznych rnych rodzajw krajobrazu
omwienie cech krajobrazu naturalnego i kulturowego
wskazywanie korzystnych i niekorzystnych zmian, ktre zaszy w krajobrazie najbliszej okolicy pod wpywem dziaalnoci czowieka
zdjcia wybranych typw krajobrazw
multibook atlas Przyroda. wiat
wok nass. 2, 5455
2. Uksztatowanie terenu
47. Poznajemy formy terenu
formy terenu rodzaje form terenu: wypuke i wklse elementy wzniesienia oraz doliny
rzecznej rwniny wykonywanie modeli wzniesienia
i doliny
VI.2. rozpoznaje gwne formy uksztatowania powierzchni w najbliszej okolicy szkoy i miejscu zamieszkania VI.3. tworzy model pagrka i doliny rzecznej oraz wskazuje ich elementy
pogadanka na temat rodzajw form terenu
wskazywanie przykadw form wypukych i wklsych
podpisywanie elementw pagrka i doliny rzecznej
wykonanie modelu wzniesienia i doliny
wskazywanie poznanych form terenu na mapie hipsometrycznej
podrcznik plastelina (masa solna,
glina) podkadki multibook
3. Czy wszystkie skay s twarde?
48. Czy wszystkie skay s twarde?
skadniki ska mineray podzia ska cechy oraz przykady ska litych,
zwizych i lunych gleba i jej skadniki znaczenie gleby
VI.4. rozpoznaje skay wystpujce w okolicy swojego miejsca zamieszkania
ogldanie kolekcji ska w pracowni przyrodniczej
omwienie charakterystycznych cech poszczeglnych grup ska
obserwacja ska w najbliszej okolicy
pogadanka na temat budowy i rodzajw ska
przygotowanie kolekcji ska wystpujcych w najbliszej okolicy
kolekcja ska i mineraw znajdujca si w pracowni przyrodniczej
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 56, 58
multibook
15
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
4. Wody sodkie i wody sone
49. Wody sodkie i wody sone
wystpowanie wd sonych i sodkich na Ziemi
klasyfikacja wd sonych klasyfikacja wd sodkich wody stojce i pynce *ldolody i lodowce grskie
VI.5. rozrnia wody stojce i pynce, podaje ich nazwy oraz wskazuje naturalne i sztuczne zbiorniki wodne
pogadanka na temat rodzajw wd na Ziemi
wskazywanie na mapie rzek, jezior, mrz i oceanw
odczytywanie nazw oceanw, jezior i rzek
wykonanie schematu przedstawiajcego podzia wd wystpujcych na Ziemi
mapa oglnogeograficzna wiata
podrcznik multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 57
5. Krajobraz wczoraj i dzi
50. Krajobraz wczoraj i dzi
krajobraz kulturowy zmiany w krajobrazie kulturowym
spowodowane dziaalnoci czowieka pochodzenie nazw miejscowoci najblisza okolica w przeszoci
i obecnie
VII.4. charakteryzuje wspczesny krajobraz najbliszej okolicy VII.5. opisuje dawny krajobraz najbliszej okolicy, np. na podstawie opowiada rodzinnych, starych fotografii VII.6. ocenia zmiany zagospodarowania terenu wpywajce na wygld krajobrazu najbliszej okolicy VII.7. wyjania pochodzenie nazwy wasnej miejscowoci VII.9. ocenia krajobraz pod wzgldem jego pikna oraz dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego maej ojczyzny
rozmowa na temat zmian w krajobrazie miejscowoci oraz terenw do niej przylegajcych spowodowanych dziaalnoci czowieka
wyrnienie zmian pozytywnych i negatywnych
prezentacja historii miejscowoci (prezentacje przygotowane przez uczniw w ramach pracy w grupach, zapowiedziane z odpowiednim wyprzedzeniem)
pogadanka lub wywiad na temat historii miejscowoci spotkanie z regionalist
fotografie i widokwki miejscowoci dawniej i dzi
projektor laptop pamitki przyniesione
przez uczniw multibook Atlas przyroda. wiat
wok nas, s. 63, 59
6. Obszary i obiekty chronione
51. Obszary i obiekty chronione
sposoby ochrony obszarw cennych przyrodniczo
ochrona cakowita i czciowa obiekty i obszary chronione w Polsce zasady zachowywania na obszarze
chronionym
VII.8. wskazuje miejsca wystpowania obszarw chronionych, pomnikw przyrody, obiektw zabytkowych w najbliszej okolicy, uzasadnia potrzeb ich ochrony
pogadanka na temat form ochrony przyrody w Polsce
wskazywanie na mapie pooenia wybranych obszarw i obiektw chronionych
opracowanie zasad zachowywania si na obszarach chronionych
rozpoznawanie gatunkw rolin i zwierzt chronionych wystpujcych w najbliszej okolicy
zdjcia chronionych gatunkw rolin i zwierzt wystpujcych w najbliszej okolicy
multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s. 6465
16
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
Podsumowanie dziau 6
52. Poznajemy krajobraz najbliszej okolicy podsumowanie dziau 6
Utrwalenie i uzupenienie wiadomoci z dziau 6
VI.1, VI.2, VI.3, VI.4, VI.5, VII.1, VII.2, VII.3, VII.4, VII.5, VII.6, VII.7, VII.8
sprawdzenie stopnia opanowania wymaga szczegowych
pogadanka uzupeniajca rozwizywanie zada
utrwalajcych w zeszycie wicze
pomoce dydaktyczne wykorzystywane w trakcie realizacji lekcji z dziau 6
multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas, s.5459, 6465
53. Sprawdzian z dziau 6
Badanie stopnia opanowania treci nauczania (wymaga szczegowych) ujtych w nastpujcych punktach podstawy programowej: VI.1, VI.2, VI.3, VI.4, VI.5,
VII.1, VII.2, VII.3, VII.4, VII.5, VII.6, VII.7, VII.8
Dzia 7. Odkrywamy tajemnice ycia w wodzie i na ldzie
1. Warunki ycia w wodzie
54. Poznajemy warunki ycia w wodzie
czynniki warunkujce ycie w wodzie opr wody ruch wody zasoby tlenowe wd zmiany temperatury w rodowisku
wodnym warunki wietlne panujce w wodzie
i ich wpyw na wystpowanie organizmw
VI.12. okrela warunki ycia w wodzie (nasonecznienie, zawarto tlenu, opr wody) i wskazuje przystosowania organizmw (np. ryby) do rodowiska ycia
pogadanka na temat warunkw ycia w wodzie
obserwacja przystosowa ryby do ycia w wodzie
obserwacja sposobu poruszania si ryby
obserwacja wody z jeziora (stawu) i porwnanie jej wygldu z wygldem wody wodocigowej
plansza dydaktyczna przedstawiajca budow zewntrzn ryby
podrcznik akwarium, w ktrym yj
ryby woda z jeziora (stawu) woda wodocigowa zlewki multibook
2. Z biegiem rzeki 55. Poznajemy rzek elementy rzeki: bieg grny, bieg rodkowy, bieg dolny
przystosowania organizmw do ycia w poszczeglnych odcinkach rzeki
organizmy charakterystyczne dla poszczeglnych biegw rzeki
VI.5. rozrnia wody stojce i pynce, podaje ich nazwy oraz wskazuje naturalne i sztuczne zbiorniki wodne VI.13. rozpoznaje organizmy yjce w wodzie
rozmowa na temat elementw doliny rzeki
pogadanka na temat warunkw panujcych w poszczeglnych odcinkach rzeki
rozpoznawanie organizmw yjcych w poszczeglnych odcinkach rzeki
wskazywanie przystosowa organizmw do warunkw panujcych w biegu grnym, rodkowym i dolnym rzeki
omwienie rzebotwrczej dziaalnoci rzeki
multibook
17
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
3. ycie w jeziorze 56. Poznajemy warunki
ycia w jeziorze strefy ycia w jeziorze: przybrzena,
otwartej toni wodnej, wd gbokich
czynniki warunkujce ycie w poszczeglnych strefach jeziora
cechy charakterystyczne organizmw yjcych w poszczeglnych strefach
organizmy charakterystyczne dla poszczeglnych stref ycia
VI.5. rozrnia wody stojce i pynce, podaje ich nazwy oraz wskazuje naturalne i sztuczne zbiorniki wodne VI.13. rozpoznaje organizmy yjce w wodzie
rozmowa na temat warunkw ycia w jeziorze
w poszczeglnych porach roku
omwienie warunkw panujcych w poszczeglnych
strefach ycia w jeziorze
wskazywanie cech organizmw yjcych
w poszczeglnych strefach
zdjcia lub plansze dydaktyczne
przedstawiajce
organizmy yjce
w jeziorze
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 1213
4. Warunki ycia na ldzie
57. Warunki ycia na ldzie
czynniki warunkujce ycie na ldzie przystosowania organizmw ldowych
do oszczdnego gospodarowania wod przystosowania organizmw do zmian
temperatury wpyw wiatru na ycie organizmw wymiana gazowa dostp do wiata
VI.6. wymienia i opisuje czynniki warunkujce ycie na ldzie oraz przystosowania organizmw do ycia
rozmowa na temat cech budowy umoliwiajcych rolinom i zwierztom ldowym oszczdne gospodarowanie wod
obserwacja przystosowa wybranych organizmw rolinnych do warunkw rodowiska ldowego (krtka wycieczka do parku lub ogrodu szkolnego albo wykorzystanie okazw znajdujcych si w pracowni przyrodniczej)
omwienie cech budowy i przykadw zachowa zwierzt zwizanych ze rodowiskiem ldowym
okazy zielnikowe rolin wykazujcych wybrane przystosowania
zdjcia zwierzt ldowych, u ktrych dobrze wida przystosowania do rodowiska ycia
multibook
5. Las ma budow warstwow
58. Poznajemy budow lasu i panujce w nim warunki
znaczenie lasu budowa lasu charakterystyka warunkw panujcych
w poszczeglnych warstwach lasu przykadowe organizmy yjce w
poszczeglnych warstwach pospolite grzyby jadalne zasady zachowywania si w lesie
VI.8. podaje nazwy warstw lasu, porwnuje warunki abiotyczne w nich panujce; rozpoznaje podstawowe gatunki rolin i zwierzt yjcych w lesie oraz przyporzdkowuje je do odpowiednich warstw lasu; wymienia zasady waciwego zachowywania w lesie VI.10. rozpoznaje pospolite grzyby jadalne i trujce, opisuje znaczenie grzybw w przyrodzie i dla czowieka
rozmowa na temat znaczenia lasw
analiza budowy lasu wyrnianie warstw lasu
okrelanie warunkw abiotycznych panujcych w lesie
wskazywanie organizmw rolinnych i zwierzcych wystpujcych w poszczeglnych warstwach
sformuowanie zasad zachowywania si w lesie
multibook atlas Przyroda.
wiat wok nas, s. 1415
18
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
59. Jakie organizmy
spotykamy w lesie?
lekcja w terenie
obserwacja organizmw poszczeglnych warstw lasu
VI.8. podaje nazwy warstw lasu, porwnuje warunki abiotyczne w nich panujce; rozpoznaje podstawowe gatunki rolin i zwierzt yjcych w lesie oraz przyporzdkowuje je do odpowiednich warstw lasu; wymienia zasady waciwego zachowania w lesie VI.10. rozpoznaje pospolite grzyby jadalne i trujce, opisuje znaczenie grzybw w przyrodzie i dla czowieka
wycieczka do pobliskiego lasu
rozpoznawanie rolin i zwierzt lenych
wyrnianie warstw lasu wykonywanie dokumentacji
z wycieczki (karty pracy, zdjcia, zielniki, opisy)
obserwacja drzew w lesie
materiay do prowadzenia obserwacji: papier niadaniowy, tama samoprzylepna, kredka wiecowa, owek, notes
atlasy drzew lornetki, lupy, kompasy kartki i przybory
do pisania atlasy rolin i zwierzt,
aparaty fotograficzne
6. Jakie drzewa
rosn w lesie?
60. Poznajemy rne drzewa
cechy drzew liciastych i iglastych typy lasw w Polsce cechy budowy wybranych drzew
iglastych cechy budowy wybranych drzew
liciastych charakterystyczne drzewa lasw
liciastych i iglastych w Polsce *odmiany lasw wystpujcych
w Polsce
VI.7. rozpoznaje i nazywa pospolite organizmy
wystpujce w najbliszej okolicy szkoy
wyrnianie cech charakterystycznych rolin iglastych i liciastych
przyporzdkowywanie wybranych gatunkw drzew do typw lasw
zbieranie informacji na temat lasw rosncych w najbliszej okolicy
rozpoznawanie pospolitych drzew iglastych i liciastych
gromadzenie informacji na temat typw lasw w najbliszej okolicy
*omwienie cech charakterystycznych borw, grdw, gw i buczyny
zdjcia pospolitych drzew iglastych i liciastych
okazy zielnikowe
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas: s. 1821, 23
7. Na ce 61. Na ce wygld ki w rnych porach roku przykady rolin kowych cechy budowy wybranych rolin
kowych zwierzta yjce na ce znaczenie k zagroenia dla organizmw kowych
VI.11. obserwuje i podaje nazwy typowych organizmw ki i pola uprawnego, podaje ich znaczenie dla czowieka
pogadanka na temat cech ki rozpoznawanie wybranych
rolin kowych rozpoznawanie wybranych
zwierzt kowych wskazywanie zalenoci
pokarmowych midzy organizmami yjcymi na ce
okazy zielnikowe pospolitych rolin kowych
zdjcia zwierzt mieszkajcych na ce i zwierzt erujcych na niej
multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas s. 24, 27, 28, 31, 32, 34, 3639
19
Tytu rozdziau w podrczniku
Numer i temat lekcji
Treci nauczania w podrczniku
Treci nauczania w podstawie programowej wymagania
szczegowe. Ucze:
Warunki i sposoby realizacji (procedury osigania celw)
Pomoce dydaktyczne i materiay pomocnicze
8. Na polu uprawnym
62. Na polu uprawnym uprawy zboowe cechy budowy zb warzywa uprawiane na polach i ich
wykorzystanie roliny oleiste chwasty i szkodniki ochrona upraw zalenoci pokarmowe midzy
organizmami yjcymi na polu
VI.11. obserwuje i podaje nazwy typowych organizmw ki i pola uprawnego, podaje ich znaczenie dla czowieka
pogadanka na temat klasyfikacji rolin uprawianych przez czowieka (zboa, warzywa, roliny oleiste)
rozpoznawanie zb i warzyw uprawianych przez rolnikw
rozmowa na temat zagroe upraw (chwastw, szkodnikw) i sposobw ich zwalczania
wskazywanie zalenoci pokarmowych midzy organizmami yjcymi na polach
kosy zb zdjcia lub okazy warzyw,
rolin oleistych przykadowe produkty
spoywcze uzyskiwane z upraw
zdjcia szkodnikw i sprzymierzecw czowieka w walce ze szkodnikami
multibook atlas Przyroda. wiat
wok nas s. 25, 29, 33, 34, 36, 38
Podsumowanie dziau 7
63. Odkrywamy tajemnice ycia w wodzie i na ldzie podsumowanie dziau 7
Utrwalenie i uzupenienie wiadomoci
z dziau 7
VI.5, VI.7, VI.11, VI.8, VI.7, VI.6, VI.13, VI.10 sprawdzenie stopnia opanowania wymaga
szczegowych
pogadanka uzupeniajca
rozwizywanie zada utrwalajcych w zeszycie
wicze
pomoce dydaktyczne wykorzystywane w trakcie
realizacji lekcji z dziau 7
multibook
atlas Przyroda. wiat wok nas, s. 1239
64. Sprawdzian z dziau 7
Badanie stopnia opanowania treci nauczania (wymaga szczegowych) ujtych w nastpujcych punktach podstawy programowej: VI.5, VI.7, VI.11, VI.8, VI.7,
VI.6, VI.13, VI.10