Transcript
  • I H C QU C GIA TP. H CH MINH

    I H C CNG NGH THNG TIN

    KHOA KHOA H C MY TNH

    N

    L P TRNH SYMBOLIC TRONG TR TU NHN T O

    XY D NG M HNH BI U DI N TRI TH C

    HNH H C PH NG

    NG D NG GI I BI TON VECTOR

    Gi ng d n: THS. NGUY N

    Sinh vin th c hi n:

    NGUY N TR H I 11520094

    NGUY 11520603

    L p: KHTN2011

    L p mn h c: CS314.E2 1 .KHTN

    Kho: 2011

    TP. H

  • M U

    Tr tu nhn t o l m c l n v quan tr ng trong cng

    ngh thng tin hi n nay. V i nhi ng nghin c u khc nhau cng

    m c tiu xy d ng, m ph ng l i tr tu

    x l v m t cch thng minh. c l m t ph n

    quan tr nh c a con

    i. D n vi c c n thi t ph i bi u di n tri th i trn

    c th suy lu n gi i quy t v . T

    bi u di n tri th c xy d c th gi i q uy t v n trn.

    C r t nhi u cc m hnh bi u di n tri th

    gi i quy t v bi u di n tri th c m t

    cch t ng qut nh t. Hi c s d ng v

    ti p t c m r ng ph h p c th m hnh ho a

    tri th c ton h c. Cng v u cch bi u di n

    tri th c c i v xy d ng cc chi c tm ki m l i gi i

    cho b suy di c th c m t h th ng thng minh c kh

    i bi ton thng minh i. ng d ng

    nh ng tri th n s xy d ng m hnh bi u di n tri th c cho

    mi n tri th c hnh h c ph ng (c gi i h n mi n tri th c) v p d ng

    suy lu c th xy d i ton trn mi n tri th c

    ny.

  • L I C M

    hS. N , K hoa My tnh

    Thng tin -HCM,

    v

    CS314 .E21.KHTN cng

    TP. H Ch Minh, Ngy 10 thng 05 4

    Nguy n Tr H i Nguy

  • Bo c n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    A

    M C L C

    T N ............................................................................................................. 1

    I. M hnh tri th c hnh h c ph ng v h gi i ton t ng ................................................ 2

    1. M hnh tri th c hnh h c ph ng ................................................................................................. 2

    2. H gi i ton vector t ng .......................................................................................................... 2

    II. Thu th p tri th c ................................................................................................................. 2

    1. Tri t h c v vector .......................................................................................................................... 2

    2. Cc v c n gi i quy t trong mi n tri th c vector ................................................................ 5

    III. Bi u di n tri th c ............................................................................................................... 6

    ng tnh ton (C-object) ..................................................................................................... 6

    2. M hnh COKB khy t ................................................................................................................... 7

    2.1. T p C cc khi ni m v ng tnh ton ................................................................. 8

    2.2. T p R cc quan h ng .................................................................................. 8

    2.3. T p Rules cc lu ng phn c p ................................................................. 9

    3. M hnh bi ton ......................................................................................................................... 10

    IV. Thu t gi i suy di n .......................................................................................................... 11

    1. Rt g n bi u th c vector ............................................................................................................ 11

    2. Ch ng th c vector ................................................................................................... 13

    3. T i gi i .............................................................................................................................. 14

    V. Xy d ng ng d ng ........................................................................................................... 15

    1. C .......................................................................................................................... 15

    2. Cng c h tr , l p trnh ............................................................................................................ 16

    2.1. K t n i C# v i Maple ........................................................................................................... 17

    2.2. Th hi n k hi u, bi u th c ton h c .................................................................................. 17

    2.3. Nh bi theo ngn ng t nhin .................................................................................. 18

    3. Xy d .............................................................................................................. 20

    3.1. L p trnh tnh ton ............................................................................................................... 20

    3.2. L p trnh giao di n ............................................................................................................... 21

    VI. Ki m tra k t qu .............................................................................................................. 25

    VII. T ng k t .......................................................................................................................... 30

    TI LI U THAM KH O ..................................................................................................... 32

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    1

    T N

    1. ti

    Xy d ng m hnh biu di n tri th c hnh h c ph ng ng d ng gi i bi ton

    vector.

    2. Gi ng d n

    ThS. Nguy n.

    3. Sinh vin th c hi n

    Nguy n Tr H i, Nguy

    4. Kho h c

    Kho 2011 (Ngy nhp h c: Thng 09/2011).

    5. Thng tin lin l c c a sinh vin

    STT Tn MSSV Email

    1 Nguy n Tr H i 11520094 [email protected]

    2 Nguy 11520603 [email protected]

    6. ng d ng s d ng

    trnh l p trnh, h tr : Maple 13.0, Microsoft Visual Studio 12.

    ng l p trnh: Windows Forms, Maple.

    7. Phn cng th c hi n

    Phn cng Th c hi n

    Tm ki m, t ng h p ti li u

    C nhm Ln n i dung c ti, tm ki m ti li u:

    - Th i gian th c hi n.

    - T ng h p ti c li u lin quan.

    - Tm hi u c ng d ng h tr .

    Th c hi n

    Nguy n Tr H i - Tm hi u, xy d ng n i dung ng d ng

    Nguy - T ng h p, xy d ng n i dung l thuy t.

    C nhm - Vi t bo co, trnh by slide

    - S a l i

    mailto:[email protected]:[email protected]
  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    2

    I. M hnh tri th c hnh h c ph ng v h gi i ton t ng

    1. M hnh tri th c hnh h c ph ng

    Tr tu nhn t o (Artificial Intelligent) l khoa hc my tnh gii quy t v

    my tnh c th c tr tu gi i. Trong tr tu i, tri

    th ng. V bi u di n tri th c (Knowledge representation) trn

    my tnh t c nghin c xu i quy t v n

    ny.

    n s tm hi u m hnh tri thc hnh h c ph ng c gi i h n mi n tri th c. M c

    d l ki n th c ph n tri th c hnh h c ph ng kh r ng v nhiu v n

    khc nhau cn gi i quy t. n mn h c s gi i h n mi n

    tri th c l i v tm hi u m hnh biu di n cho n.

    2. H gi i ton vector t ng

    T cc m hnh biu di n tri th c, chng ta s thi t k cc thut gi i suy di

    gi i quy t cc v n mi n tri th c bi u di n. Trong c th xy

    d c cc h tri th c (Knowledge Based Systems) s d ng tri th gi i

    quy t v h gi i quy t v c a m t chuyn gia, cc h

    gi h tr cng vi c tnh v gi i cc bi ton. c bi gi i ton

    t ng trong gio dc, ngoi cc yu cu c a h gi i ton cn ph i cung c i

    dng l i gi i chi ti t cho bi ton. M t h gi y c cc yu c n v

    vi c gi i quy t cc dng ton tng qut trong min tri th

    ph n quan tr tri th c v b suy di n.

    y, bo co s ng d ng xy d ng m t h gi i ton ton gio dc v mi n tri

    th c vector c bi u di n. ng d ng s gi i quy t cc bi ton c th trn vector v

    cung cp l i gi i chi ti t cho bi ton m t cch d hi i dng.

    II. Thu th p tri th c

    u tin d xy d ng m t h tri th c c n ph i thu th p tri th c. D a

    trn s hi u bi t, kh c tiu c i thi t k , ta s thu th p v l a ch n tri

    th c ph h p. c p t i ph n I, mi n tri th c v bi ton cn gi i quy t v

    vector s c gi i h n trong mi n tri th c ph h p.

    1. Tri th c v vector

    Cc khi nim (concepts) v lut (rules) l cc thnh ph n c u thnh nn

    m t tri th c. M t mi n tri th c xy d ng trn cc thnh ph n t

    n ph c t p v cc mi lin h gi a cc thnh ph . Ta s thu th p v t ng

    h p ki n th c t cc thnh ph n ph c t p. Ph n thu th p tri th c

    c tham kho v trch ra t [5]:

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    3

    m m l khi ni n nh t c a hnh hc. N l m t c u trc r c

    nh m t ch m nh trn trang gi y (m t ph ng) c

    k hi u thng qua cc ch ci in hoa

    ng th ng ng th n v i hnh nh l mp bn, hay si

    ch

    n th ng:

    n th ng th ng b gi i h n b m.

    m c n th ng l di m thu c n th ng v chia n th ng thnh

    2 ph n b ng nhau.

    Tam gic:

    Tam gic l hnh gm n th ng n i gi a m khng th ng hng v i nhau.

    c t o thnh t m A, B, C g i l tam gic ABC.

    Trung tuy n ng v i 1 c nh c n th ng n i t m c a

    i di n n. M ng trung tuyn.

    ng trung tuy n c a tam gic ct nhau t m. Giao c ng

    trung tuy n g i l tr ng tm c a tam gic.

    Hnh bnh hnh: Hnh bnh hnh l t gic c cc c i song song vi nhau. Trong

    ng cho ct nhau t i trung m m ng, h i l tm c a hnh

    bnh hnh.

    Vector:

    Khi ni m:

    - Vector l m n th ng. T u, 1

    m l cu i.

    - Vector m cu i l B g i l vector AB. K hi u: ho c

    vector c th k hi u l .

    - ng th u v cu i c a vector c g i l gi c a vector

    ng c a vector:

    - ng c a vector nh l chi u t m cu i c a

    vector.

    - 2 vector c g u gi c a chng song song vi nhau.

    Vector b ng nhau:

    - di c a vector l kho ng cch gi u v cu i c a vector

    hi u: .

    - Vector di b c g i l vector .

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    4

    - Hai vector c g i l b ng nhau nu chng c ng v ng

    nhau.

    - Vector khng l vector m cu i trng nhau. K hiu: .

    T ng c a 2 vector:

    - Cho 2 vector v . L y m m A tu , v v . Vector

    c g i l t ng c a hai vector v . K hi u: .

    - Quy t m A, B, C tu ta lun c .

    - Quy t c hnh bnh hnh: Nu ABCD l hnh bnh hnh th

    ( ).

    Tnh ch t:

    V i 3 vector , , tu :

    - Tnh giao hon: ;

    - Tnh k t h p: ;

    - Tnh ch t c a vector khng: .

    Hi u 2 vector:

    Vector i:

    - Vector ng v i g i l vector i c a . K hi u:

    .

    - M i vector u c vector i.

    - Vector i c a l .

    - Cho 2 vector v . Ta g i hi u c a 2 vector v l vector . K

    hi u: .

    - V m tu , ta c: .

    - m c n th ng AB khi v ch khi .

    - G l tr ng tm ca tam gic ABC khi v ch khi .

    Tch c a vector v i 1 s :

    - Cho s a vector v i s k l m t vector, k hi u l k , cng

    ng v i v n ng v i n di b ng

    |k|| |.

    - .

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    5

    Tnh ch t:

    - ;

    - ;

    - ;

    - .

    - N m c a AB, th ta c v i m i M: .

    - N u G l tr ng tm ca tam gic A, B, C th ta c vi m i M:

    .

    2. Cc v c n gi i quy t trong mi n tri th c vector

    T mi n tri th c ta s nh cc v c n gi i quy t (cc bi ton)

    trn mi n tri th i v i mi n tri th c vector c 2 d ng g

    l rt g n bi u th c vector v ch ng th c vector. Ta s x l 2 d ng bi ton

    ny:

    D ng ton rt gn bi u th c vector: bi t ng qut cho mt bi u th c vector

    v yu c i gi i dng cc cng thc vector t nh m rt g n nh t cc

    thnh phn (t i gi n) c th .

    V d 2.1: Rt g n bi u th c vector:

    D ng ton ch ng th c vector r ng bao gm:

    - Bi ton ch u ki bi cung cp m ng th c

    v yu cu ch ng th c t n t i.

    - Bi ton chng minh u ki n l quan h: bi cung cp m ng

    th c v quan h gi a cc thnh ph ng th

    c u ch ng th c t n t i.

    - Bi ton ch u ki : bi cung cp m t

    ng th c v quan h d a cc thnh phn lin quan

    ng th u ch ng th c t n t i.

    - Bi ton chng minh t ng qut: L dng t ng h p cc d bi

    cung c p m ng th u ki n d ng quan h ho c tnh ton. Yu

    c u ch ng th c t n t i.

    V d 2.2: n AB. Ch ng

    minh:

    V d 2.3: m n AB,

    n EF. Ch ng minh r ng :

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    6

    III. Bi u di n tri th c

    Nhi m v c a tr tu nhn t o l bi u di n tri th c v tm ki m tri th c trong

    mi n bi u di u di n tri th n kh

    hi u qu c a h th ng tri th c. C nhi bi u di n, m hnh

    tri th c. V l a ch n, p d c ph h u quan trng.

    Vi c l a ch n v s d ng m hnh tri thc ph m b o cc yu cu v m t bi u di n

    p trnh:

    M hnh tri th c ph i ph h p v i mi n tri th n ch c ch n

    khng th gi i quy c vi c bi u di n tri th c nh. Cn cc m hnh

    tri th c qu phc t p gy t n th i gian trong vi c tm hi u, bi u di

    m t l p trnh v i cc thnh phn khng s d n.

    S c l p c a m hnh tri thc v thut gi i suy di n u c n thi t. Vi c

    l p s gip tch r i hai khu trong qu trnh xy dng h tri th c i xy

    d ng s t n c a mnh ng th i, vi c m r ng v c i ti n

    s th c hi c l p.

    Trong [1 c p cc m hnh biu di n tri th c ph h p v i cc h gi

    ng tnh ton (C Object) v m hnh tri th ng tnh ton

    COKB. p d ng cc m hnh trn vi vi c rt g ph

    h p v i mi n tri th c

    1. ng tnh ton (C-object)

    c p d ng trong biu di n tri

    th c. Khi m i thnh phn c a tri th ng v i nh ng thnh phn

    thu c tnh (states) v hnh vi (behavious) ca n. Ta s s d ng ph h nh a

    [1], [4]: G ng tnh ton (C object) l m ng O c cu trc:

    (1) M t danh sch cc thuc tnh Attr(O) = {x1, x2 n i thu c

    tnh l y gi tr trong m t mi nh nh nh, v gi a cc thuc tnh ta c

    cc quan h th hi n qua cc s ki n, cc lut suy di n hay cc cng thc tnh

    ton.

    n s suy di n v tnh ton trn cc thuc tnh c i

    ng hay trn cc s ki

    - a A Attr(O) (Cc thuc tnh c th c t A).

    - nh tnh gi c c a bi ton suy din c d ng A

    Attr(O), B Attr(O).

    - Cho bi nh l i gi i cho bi ton trn (A B).

    - Cho bi t gi tr cc thu c tnh c a n c yu cu.

    V d 3.1: v i gc nh A, B, C; 3 c ng

    c bi cng v i cc cng thc lin h gi a chng (quan h) xc

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    7

    nh m t c u trc bi u di n tam gic. Cu trc ny kt h p v i cc hnh vi c a n bao

    g m gi nh gi tr cc thuc tnh v x n

    n i b c xem l mt bi u di n c a ng tam gic.

    M t C c m hnh ho bi 1 b :

    (Attr, F, Facts, Rules)

    Attr l t p h p cc thuc tnh c ng;

    F l t p h p cc quan h suy di n tnh ton;

    Facts l tp h p cc tnh cht, s ki n v n c c ng;

    Rules l tp h p cc lu t suy di n trn cc s ki n thu

    c bi u di n b ng m hnh lut d n theo

    d ng {A} => {B}, v i A Attr(O), B Attr(O).

    V d 3.2: c bi u di

    - Attr = {A, B, C, a, b, c, ha, hb, hc, S, }.

    - F = { A + B + C = Pi; S = a.ha/2; S = b.hb/2 S = c.hc }.

    - Facts = { };

    - Rules = { {A = B} => {a = b}, {A + B = Pi/2} => {hc = 1/2.c} .

    2. M hnh COKB khy t

    M hnh COKB (Computational Objects Knowledge Base) bao g m cc khi

    ni m v ng c cu trc v i cc lo i quan h v cc tnh ton lin quan. M t

    g m cc thnh phn:

    (C, H, R, Ops, Rules)

    C l t p h p cc khi nim v cc C object;

    H l t p cc quan h phn cp gi a cc lo ng;

    R l t p cc khi nim v cc lo i quan h trn cc C Object;

    Ops l tp cc ton t;

    Rules l tp cc lu c phn l p.

    i v i mi n tri th c xt n tri th c v vector) ta th y

    cc quan h phn c n, c p th p v cc ton t s d ng 2 ton t

    thng d ng l `+ , `-` v `*` v i 1 s th c xem xt ta khng cn ph i

    xy d ng t p phn cp v ton t ring nh n thao tc biu di n v l p

    trnh khi ng d ng. T ng m t m hnh COKB khuyt (rt g n) d a trn

    nh ng rt g n trn. M t m hnh COKB khuyt g m c cc thnh phn:

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    8

    (C, R, Rules)

    C l t p cc khi nim v cc C Ojects;

    R l t p cc quan h ng;

    Rules l tp cc lu t c phn l p d a trn cc s ki n c d ng

    r: {f 1, f2 n} => {f 1, f2 m} . Trong , cc fi l cc s ki n.

    2.1. T p C cc khi ni m v ng tnh ton

    M i khi ni m l m t l p C Oject v i c u trc v phn cp theo thi t l p c ng:

    ng c p th p nh t: Cc bi n th c.

    n c c u trc r ng ho c c c u trc t m t thu c tnh ki u

    th c.

    ng C Object cp 1, c thuc tnh th c v c th c danh sch

    n n.

    ng C Object cp 2, c thuc tnh th c v c th c danh sch

    n ng c p 1.

    C u trc bn trong m ng g m:

    - Ki ng.

    - Danh sch cc thuc tnh.

    - Quan h trn c u trc thi t l p.

    - T p h u ki n rng buc trn cc thuc tnh.

    - T p h p cc tnh cht n i t n cc thu c tnh c ng.

    - T p h p cc quan h suy di n tnh ton.

    - T p h p cc lu t suy di n trn cc loi s ki n cc

    thu c tnh c ng hay b ng.

    Trong mi n tri th c vector hi n t i t p C bi u di n cc khi ni m g m: m

    Vector

    - n, c u trc r ng.

    - Vector ng c c xy d ng t danh sch

    n n ng n.

    - ng c c xy d ng

    t danh sch n ng c p 1.

    2.2. T p R cc quan h ng

    M t quan h nh b i v cc lo ng lin quan. Trong

    quan h nh cc tnh cht c th c: tnh cht ph n x , tnh ch i x ng, tnh

    ch t ph n x ng v tnh cht b c c u.

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    9

    Trong mi n tri th c vector hi n t i t p R bi u di n cc quan h g m:

    -

    - Vector

    - Tr ng tm

    -

    - Trung tuy

    2.3. T p Rules cc lu ng phn c p

    Cc lu t th hi n tri th c ph qut trn cc khi nim v cc loi s ki n khc nhau.

    M i lu t cho qua mt quy lu c th c 1 s ki n m i t m t s s ki

    bi t. M t lu t r c th c m hnh dng:

    {f 1, f2 n} => {f 1, f2 m}.

    i l cc s ki n.

    ki n c c m t m t cch chi ti t v c th c th m hnh ho

    v gi i quy t bi ton d i s ki n khc nhau cho m hnh

    ny:

    (1) S ki n thng tin v lo i c ng. C u trc s ki n:

    [, ] .

    (2) S ki n v tnh xc nh c a m ng (thu t) hay c a m t

    thu c tnh. C u trc s ki n:

    | . .

    ng h c c u thnh t ng khc th

    c th vi t theo dng c u trc.

    (3) S ki n v s b ng nhau gi a m ng hay mt thu c tnh v i m i

    ng hay mt thu c tnh khc (thu ng c a chng bng nhau). C u

    trc s ki n:

    | . = | ..

    (4) S ki n v s ph thu c c a m ng hay mt thu c tnh theo nhng

    ng hay thuc tnh khc thng qua mt cng th c tnh ton. Cu trc s

    ki n:

    | . = .

    (5) S ki n v m t quan h ng hay trn cc thuc tnh c a cc

    ng. C u trc s ki n c d ng danh sch:

    [

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    10

    Ta th y, khng c s ki nh c a m t thu c tnh thng qua biu th c h ng

    do ta khng tnh ton h ng s trong mi n tri th

    Trong mi n tri th c vector hi n t i t p Rules bi u di n cc lu t g m m t s lu :

    - { [A , i m ] ,

    Hnh bnh hnh[ A, B, C, D] } =>

    { Vector [A, B] + Vector [A, D] = Vector [A, C] ,

    Vector [C, B] + Vector [C, D] = Vector [C, A] ,

    Vector [B, A] + Vector [B, D] = Vector [B, D],

    Vector [D, A] + Vector [D, C] = Vector [D, B],

    Vector [B, C] = Vector [A, D],

    Vector [A, B] = Vector [D, C]} .

    - { [A , [M

    m", M, n[A,B]] } =>

    {Vector[M, A] + Vector[M, B] = Vector[0],

    Vecto[A, M] + Vecto[B, M] = Vecto[0],

    Vecto[A, B] = 2*Vecto[A, M],

    Vecto[A, B] = 2*Vecto[M, B],

    Vecto[B, A] = 2*Vecto[B, M],

    Vecto[B, A] = 2*Vecto[M, A]} .

    3. M hnh bi ton

    Ta s d ng m hnh m ng cc C xy d ng m hnh bi ton, m hnh

    gi i quy t v c d ng:

    (O, Facts), Goal

    O l t ng tnh ton trong bi ton;

    Facts l tp cc s ki n thu c cc lo trn;

    Goal l m c tiu c a bi ton c dng m t bi u th .

    V d 3.3: M hnh bi ton:

    O = {A,B,C,D,E,F};

    D] + Vecto[B, E] + Vecto[C, F] = Vecto[A,

    E] + Vecto[B, F] + Vecto[C, D]}.

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    11

    IV. Thu t gi i suy di n

    Hi n n di n chnh c dng ph bi n cho vi c suy di n

    trn cc biu di n tri th c l suy din ti n (Forward chaining) v suy din li (Backward

    chaining) suy di n ti n l qu trnh suy lun t i m c ta s tm c th t

    t t c cc lu t c th p d s d n khi c k t qu t qu trnh

    suy di n t nhin gi ng v i cch gi i quy t v c i. Ta s s d

    php ny thi t k thu t gi i suy di n.

    1. Rt g n bi u th c vector

    Bi ton

    Cho m t bi u th n. Yu c u rt g n bi u th

    Input

    M hnh bi ton.

    Output

    Bi u th c rt g i gi n nh t c th ) v cc thao tc rt g n.

    Thu t gi i

    i v i d ng bi t p rt g n ny, ta ch c n s d ng quy t m v quan

    i nn ta khng cn p d ng thao tc tm kim lu p d t gi i

    suy di n ti c l i l tm cc thnh phn c th p d c lu

    x l.

    N i dung thut gi i m i thao tc chnh, thut gi i s gom nhm cc cp

    vector c th rt g c v x l. Thu t gi i k t thc khi khng gom nhm

    c n a. Ta c l i cch gom nhm v kt qu gom nhm.

    Cc bi n s d ng:

    exp: D ng bi u th c, cc bi u th bi.

    sol : D ng b ng cc danh sch, danh c gom t i m i

    c.

    solVal : D ng b ng (m ng) , k t qu gom nhm ti m c.

    count : D ng s t m s thao tc thc hi n.

    flag : D ng logic, c hi u: true cn c th rt g c, false khng th rt

    g c n a.

    c 1: X bi.

    exp = Bi u th bi;

    sol = [ ];

    solVal = [ ];

    count = 0 ;

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    12

    ;

    c 2: Gi i ton.

    flag = true ;

    While flag = true do

    f lag = false; c gom.

    count = count + 1;

    solVal count = [ ]; //K t qu c a thao tc th count .

    for i from 1 to do //L y t ng thnh

    ph n vector trong exp

    if

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    13

    2. Ch ng th c vector

    D ng bi ton chn ng th c vector c nhiu d ng khc nhau. Ta s x l d ng

    t ng qut nh gi i quy c ton b cc dng.

    Bi ton

    Cho m ng (thu c mi n tri th c vector) v cc quan h gi a cc

    u ch ng minh m ng th c.

    Input

    M hnh bi ton.

    Output

    K t qu ch ng minh bi ton v cc thao tc chng minh.

    Thu t gi i

    Thu t gi i suy di n ti c p d ng. Ta c i danh sch cc lu c p d ng

    v k t qu .

    Cc bi n s d ng:

    exp: D ng th c, ng th c c n ch ng minh. exp c dng exp.L =

    exp.R . v i L v R l cc biu th c vector.

    sol : D ng danh sch, danh sch cc lu c p d ng. Bao g m c danh sch

    ng tham gia trong lut.

    facts : D ng danh sch, danh sch cc lut.

    flag : D ng logic. C dnh du: true C th c lu p d ng, false

    c lu t p d ng.

    c 1: X bi.

    exp = ng th bi;

    sol = [ ];

    exp.L = exp.L exp.R; exp.R = ; //Chuy n v ph i qua v tri

    flag = true;

    c 2: Gi i ton.

    while flag = true do

    flag = false;

    ;

    sol = sol + ;

    for i in facts do

    if then

    sol = sol ng tham

    gia>;

    flag = true;

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    14

    if exp.L = then break; end if;

    end if;

    end for;

    end while ;

    c 3: Xu t k t qu .

    // Xu t k t qu v thao tc x l trol sol.

    if exp.L = 0 then

    Xu t sol;

    else

    Xu ng th c sai ;

    end if;

    3. T i gi i

    t nh ph n t a v cch m sol thm cc quan h c h t,

    ta th y sol l m t t p cc f F. Gi s t c th i ta p d ng lu t f i: u(fi) v(f i)

    gi i bi ton. Th m t quan h f i a khi H G. Ta s d

    php ca [1]. V i:

    newSol: D ng danh sch, Danh sch t

    Gi s sol sau khi p dng gi i thu c k quan h p d ng.

    c 1: Kh i t o

    newSol = [];// Danh sch t thm t ng quan h .

    V = G;// T p x u l G.

    c 2: X l

    for i from k downto 1 do

    if (V v(f i )

    newSol = f k + newSol;

    V = V\ v(f k) u(f k) \ H;

    end if ;

    end for;

    c 3: Xu t k t qu .

    Xu t newSol;

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    15

    V. Xy d ng ng d ng

    Sau khi thu th p tri th c v xy dng m hnh, c u trc c th ta ti n hnh xy

    d ng ng d ng. Cc v c n quan tm khi tin hnh lp trnh l s d ng

    c u trc d li u bi u di n tri th c; ngn ng, cng c l p trnh ph hp v gi i quy t

    cc v v k thu t l p trnh.

    1. C

    u tin ta cn xy d ng c u trc t tri th u di n. C u

    trc d li u c n c vi c tri n khai thut gi

    bi u di n t c kh c l p trong

    l gi i quy t cc v khc nhau s gy n t v c th v

    n c

    C c tham kh o t [1] g m h th ng cc t p tin:

    (1) T p tin nh danh (hay tn gi) cho cc khi nim

    v cc lo ng C-Object. C u trc:

    begin_Objects

    ng 1>

    ng 2>

    end_Objects

    (2) T p tin thng tin v cc lo i quan h khc nhau trn

    cc lo i C-Object.

    begin_Relations

    [, ,

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    16

    begin_constraints

    end_constraints

    begin_properties

    end_properties

    begin_computation_relations

    begin_relation

    end_relation

    end_computation_relations

    begin_rules

    begin_rule

    i lu

    hypothesis_part:

    {Cc s ki n gi thi t c a lu t}

    goal_part:

    {Cc s ki n k t lu n c a lu t ho c l

    end_rule

    end_rules

    end_object

    (4) T p tin h lu t c tri th c.

    begin_rules

    begin_rule

    i lu

    ng>: ;

    ng>: ;

    hypothesis_part:

    {Cc s ki n gi thi t c a lu t}

    goal_part:

    {Cc s ki n k t lu n c a lu t ho

    end_rule

    end_r ules

    2. Cng c h tr , l p trnh

    Ph n m m Maple c s d ng l cng c h tr gi i ton h tr s n cc cu

    trc l p trnh c p cao v cc thut ton gi i ton c sn v s d ng l p trnh Windows

    Forms l p trnh giao din.

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    17

    2.1. K t n i C# v i Mapl e

    Qu trnh thc hi n l i gi i m c thi t k t trn Maple, tuy

    nhin l i gi c theo mt c u trc d li

    i s d c i thi n v ny, c n m n tr c

    quan, d n th hi hi n l i gi i bi ton. V C#

    l m t trong nh ng ngn ng l p trnh m nh c th u y. T t c k t qu v

    c u trc d li u l i gi i nh n t c chuy th hi n l i

    gi i bi ton mt cch t nhin.

    Ph n l n ch c c c vi t b ng ngn ng c

    thng dch b c vi t b ng C. V v y vi c k t n i C# v i

    n l xm nhp C.dlls t t k t n i C# v i Maple c th tm t t

    MapleEngine v c StartMaple, StopMaple,

    EvalMapleStatement v IsMapleStop c ny g i tr c ti p t i C

    OpenMaple API t n i v i Maple c th xm nh t t c nh ng ch c

    a b my tnh ton Maple.

    OpenMaple v c Open, Run th c hi n chi ti t

    k t n i C# v c trong class MapleEngine .

    c Open: ki m tra vi c k t n i v m OpenMaple.

    c Run: truy n l nh t C# sang Maple v ly k t qu tr v t Maple.

    V d 5.1 sau minh ha vi c k t n i C# v i Maple:

    Cu truy vn: - (x -

    Th c hi n k t n i:

    OpenMaple openMaple = new OpenMaple();

    openMaple.Open();

    openMaple.Run( query);

    K t qu tr v :

    2.2. Th hi n k hi u, bi u th c ton h c

    C nhi u cch th hi n cc k hiu, bi u th c ton hc, d ng

    MimeTex.dll l m n lin k ng kh mnh trong vi c th hi n k hi u, bi u

    th c ton hc.

    c v cc k hi u, bi u th c ton h n MimeTex.dll theo 1

    nh d ng ph bi nh d ng LaTex. Sau khi vi nh d ng LaTex,

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    18

    cc k hi u v bi u th c s c chuy n sang dng nh .gif gip d dng khi thm mt

    hnh nh s d ng ny, cn nhng n vo ng d ng v s d ng 2

    c sau:

    GetFilePath() : kh i t ng d nh

    WriteEquation() : chuy c k hi u, bi u th c LaTex v file nh .gif

    c Latex v th hi n Vecto r : \ vec{x} => k t qu hi n th

    2.3. Nh bi theo ngn ng t nhin

    X t nhin c i l m t v i v i cc

    h gi i ton, do tnh cht c a ngn ng ng th i h n ch c a cng c h tr ng

    cc h gi i ton ch t p trung vo vic gi i ton l chnh. Tuy nhin, do min tri th c

    gi i h n v cc dng ton x l t (2 d ng bi ton) nn ta c th p d ng m t thu t gi i

    c th x bi theo ngn ng t nhin v i nh u ki n nh nh.

    Vi c x b i s theo cc tiu ch: T x l nhanh, khng n th i

    gian ch t gi n trong gi i h n cho php (thi gian tm

    hi u, ki n th c).

    c dng d a trn cu trc chung c bi v b t n c

    s n. Ta s n m hnh bi ton: (O, Facts),Goal. Ta xt cc yu t u vo v cc

    c:

    T ng tnh ton g ng c a mi n tri th c v i cc tn gi

    c n th ng, vector, tam gic, hnh bnh hnh.

    V d 5.2:

    Nh p vo: m: A, B, C, s x l thnh:

    A,B,C,D: Diem .

    T p Facts thuc 1 trong 5 loi s ki c ng v i

    gi thi t) n quan h g m 5 quan h v i 3 tn g i c nh:

    m, tr ng tm, tm v trung tuyn.

    V d 5.3:

    - Nh p vo: n AB. n thnh:

    ["TrungDiem",J,Doan[A,B]] ;

    - Nh p vo: K l tr n thnh:

    ["TrongTam",K,TamGiac[D,E,F]] ;

    - Nh p vo: O l tm hnh bnh hnh ABCD n thnh:

    ["Tam",O,HinhBinhHanh[A,B,C,D]] ;

    - Nh p vo: NA = - n thnh: Vecto[N,A]= -

    2*Vecto[N,B] .

    T p Goal c dng bi u th c ho ng v i gi thi t).

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    19

    V d 5.4:

    Nh p vo: Ch ng th c: AB+AC+AD-

    chuy n thnh:

    Vecto[A,B] + Vecto[A,C] + Vecto[A,D] 4*Vecto[A,K] = Vecto[0] .

    M t s c: Danh sch cc thnh phn d ng sau du `:`. T i yu c bi,

    m n lc nh p l vector.

    M t s v d v i d li u nh p vo:

    V d 5.5 n AB, F l

    n EF. Ch ng minh :

    AB + AC + AD - 4*AK = 0

    begin_exercise

    kind_ex = "Chung_minh_Dang_thuc_Vecto"

    begin_hypothesis

    objects:

    A,B,C,D,E,F,K: Diem

    end_objects

    facts:

    ["TrungDiem",E,Doan[A,B]]

    ["TrungDiem",F,Doan[C,D]]

    ["TrungDiem",K,Doan[E,F]]

    end_facts

    end_hypothesis

    begin_goals

    Vecto[A,B] + Vecto[A,C] + Vecto[A,D] 4*Vecto[A,K] = Vecto[0]

    end_goals

    end_exercise

    V d 5.6: n AB. Ch ng minh

    ng th c:

    AB + CD + BC + DA = 0, JD + JC = AD + BC

    begin_exercise

    kind_ex = "Chung_minh_Dang_thuc_Vecto"

    begin_hypothesis

    objects:

    A,B,C,D,J: Diem

    end_objects

    facts:

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    20

    ["TrungDiem",J,Doan[A,B]]

    end_facts

    end_hypothesis

    begin_goals

    Vecto[A,B] + Vecto[C,D] + Vecto[B,C] + Vecto[D,A] = Vecto[0]

    Vecto[J,D] + Vecto[J,C] = Vecto[A,D] + Vecto[B,C]

    end_goals

    end_exercise

    3. Xy d g trnh

    3.1. L p trnh tnh ton

    Ta s s d ng ngn ng l p trnh hnh th c h

    tr l p trnh v x l tnh ton. C n v thao tc xy dng

    Ph n 1: Xy d n, h tr c

    Cc hm x c file cc thnh phn bi u di n): S d c

    nh d n c c cc

    c u trc ph h x l.

    Cc hm h tr x l chung trong l p trnh): Cc hm

    h tr x l c u trc t ng qut c c tn

    cc bi n ra kh i bi u th c, l y tn cc thnh phn trong danh sch, cc hm x

    l trn list (m Maple khng h tr

    Hm x l m hnh bi ton (mng tnh ton): Cc hm h tr suy di n trn m

    hnh m ng tnh ton: Kim tra tn ca m t thu nh cc thnh phn

    c ng, tm ki m cc dng s ki

    Hm nhn d ng, phn loi s ki n: nh n bi cc lo i s ki

    c phn loi trong m hnh (5 loi s ki ta o dng x l.

    Cc hm h tr xu t n i dung ra mn hnh: Cc n

    thi t, k t lu n, l i gi i, tm t t, c n c cc hm h tr nh d ng, thm ni dung

    ph h p.

    Ph n 2: Gi i bi ton

    X bi: N c t s c x l

    nh n di n v phn lo n ( hm) ph h

    ti n hnh gii ton gi i.

    Xy d ng b suy di n: S d ng gi i thu t suy di i IV) v cc

    hm h tr xy d ng b suy di n.

    X l gi i hon chnh: Cc hm x l v h tr s c k t h p l i thnh m t

    thnh phn hon chnh x c cc v c

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    21

    3.2. L p trnh giao di n

    bi

    :

    class MapleEngine v hm LoadMapleEngine() .

    :

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    22

    Bi ton : ch a 2 menu con l M, Gi i:

    - M m bi ton b c v t t p tin v i c u

    nh s n ho c nh p b ng tay b ng ngn ng t nh d ng

    c u trc cu sn.

    T t p xu t hi n h p tho i m t p, ch n t p .txt

    ph h m bi ton:

    Nh p vo : Nh p b ng ngn ng t nhin c bt bu c v c php

    cu:

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    23

    - SubMenu Gi i : sau khi m t p ho c nh bi thnh cng th khung

    hi n th bi s hi n th bi v tm tt l bi b ng ngn ng t

    nhin, k hi u ton hc:

    Khi ta ch gi i v xu t k t qu khung

    hi n th l i gi i.

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    24

    Thng tin : cung cp thng tin v ph n m m.

    : ph s d u trc t nh p

    bi v m t s bi ton m nh p b ng tay.

    Thot

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    25

    VI . Ki m tra k t qu

    K t qu th nghi m so snh gi a l i gi i t nhin v gi i my :

    V d 6.1 m n AB Ch ng minh :

    L i gi i t nhin L i gi i c

    Ch ng minh :

    VT =

    =

    =

    = VP

    Ch ng minh :

    Ta ch ng minh :

    =

    VT =

    =

    =

    =

    m AB

    Nn

    Suy ra

    Ch ng minh :

    _____________________ Bi gii _____________________

    c 1:

    VT =

    =

    =

    =

    =

    =

    *K t lu n:

    ____________________________________________________

    Ch ng minh :

    _____________________ Bi gii _____________________

    c 1:

    VT =

    =

    =

    =

    c 2:

    n AB Nn:

    VT =

    *K t lu n:

  • n mn h c L p trnh Symbolic GVHD: Ths. Nguy n

    26

    V d 6.2 m A, B, C, D, E, F. Chng minh :

    L i gi i t nhin L i gi i c

    Ch ng minh :

    VT =

    =

    =

    =

    = VP

    Ch ng minh :

    VT =

    = ( ) + (

    )

    = ( ) + ( )

    =

    = VP

    Ch ng minh :

    ______________ Bi gi i ________________

    c 1:

    VT =

    =

    =

    =

    =

    =

    =

    =

    *K t lu n:

    ______________________________________

    Ch ng minh :

    _______________ Bi gi i ________________

    c 1:

    VT =

    =

    =

    =

    =

    =

    =

    =

    *K t lu n:


Top Related