platiboolt5

MODERMARS

Redactie

Els Diederen

platbook5

Moder Maas

Redactie: Els Diederen

© 2010 Auteurs en Huis voor de Kunsten Limburg

ISBN/EAN: 978-90-78407-74-4

Ontwerp: Luiz Oliveira, Maastricht

Productie en distributie:

Uitgeverij TIC (Text Et Image Communicatie)

Theodoor Schaepkensstraat 32

6221 VZ Maastricht www.uitgeverijtic.nl

platbook

5

Moder Maasredactie

Els Diederen

HUIS VOORIn opdrach van 't DE KUNSTEN 133

LIMBURG

In samewirking mit

Stichting r‘=3LiLiLi

% eldeke Limburg0 oco

Raod

Dit platbook is meugelik gemaak doer de

provincie limburg

Voorwoord

Moder Maas

'ne Leve naam, Moder Maas, meh neet nuuj. Woarum de

Maas `moder' geneump weurt ies de vraog. De Rien bieveur-

beeld het `vader' in sjlagersj. Mesjiens vingk geer 't ant-

woord waal in diet beukske. Moder Maas bliek in eder geval,

es titel veur diet nuuj platbook, in oetdaging veur sjrieversj

en diechtersj oet gans Limburg. Meh laote veer beginne met

iêrsj die medam aan uuch veur te sjtélle.

Mosa-Meuse-Mouze-Maos-MaasDe Maas ies in rivier die met 950 km lengde door drie leng

sjtruimp. Naodat ze op 't plateau van Langres, in de Vogeze,

haOr brOn haet geit ze door Frankriek, Belsj en Limburg es la

Meuse, Mouze, Maos, Maas, Majjem en wiejer door Brabant

um in Zuud-Holland es Bergse Maas in de Noordziê oet te

monde.

Dao ies in aantal Limburgse sjtae en dOrper, die de naam

in ziech drage umdat ze vlakbie 't water liegke of hEib-

be gelege, zoa-es Mestreech, Sjmeermaas, Maasbrach,

Maashees, Maasbendj, Maasmechele, Meezek (Meeswijk),

Mezeik.

De rivier ies ouch naamgever aan 'ne typische architectuur

in 't land van de Maas. 't Betref veural de riekere boew,

dae ziech tuent in hierehaiif, villa's, kêrke en kesjtiele. De

boewsjtiel kreeg benaminge es Maasgotiek (13 -15de iew),

Maaslandse renaissance (16 -17de iew) en Maaslandse barok

(18de iew). Karakteristiek hiebie ies de toepassing van in-

heimse materiale, zoa-es helsjtein of mergel es decoratie-

ornament of sjpeklaog, gecombineerd met baksjtein.

Meandersj in 't vaarwaterUmdat sjtruimend water 'n bepaalde sjnelheid haet, krieg

de rivier de neiging urn sours oet de boch te vlege. Veural in

sjtreke woa wienig verval ies, sjlingert en krunkelt 't water

ziech door de grOnd, op zeuk nao liêger gedeiltes. Dat levert

meandersj op, die 't land op bepaalde plekke ummer miê

oetsjoere. Op d'n doer weurt 't dao zoa oetgehaold dat twié

achtereinliegkende bochte nao-ein greuje tot op 't lets 't

water dao doorbriek urn de boch zoa aaf te sjnieje. Wat eu-

verblief ies 'ne hoofiezervOrmige meanderboch. Meandersj

were neet allein gevOrmp door de Maas meh ouch door hãOr

zieriviere zoa-es de Geul, Gulp, Jeker, Kingbeek, Roer en

Zjwaam.

Vanwege diet gekrunkel ies sjeepvaart op de Maas tOsje

Mestreech en Maasbrach neet meugelik. Daorum haet me

't Julianakanaal en de Zuud-Willemsvaart gegrave. Achter

Mezeik ies de Maas weer zelf bevaarbaar. Bie Maasbrach

mondt 't Julianakanaal oet in de Maas. Bie oetzOndering ies

de Maas ouch waal ins bevrore, zoa-es in de winter van 1917

in Venlo.

GrensmaasVanaaf Geijstere volg de rivier de grens met Noord-Brabant

en bie Mook kump Gelderland aan de rechterkant te liegke.

Daonao geit 't weswaards, riechting Noordziê.

Saer 1839 fungeert de Maas es grens tOsje Belsj en Neder-

land, meh dat ies neet ummer zoa gewaes. De Eburone, Ro-

meine en Franke woonde aan beids kante van 't water. Ouch

later waor de rivier gein barriére. Bekans eder d6rp houw e

vaer. Umdat 't kOntak tOsje de bewonersj van beids kante

intensief waor hObbe de dialekte vaol vanein eweg.

Allewiel beteikent 't woord grensmaas ouch 't projek water-

beleid, met es motto: "Geef de Maas de ruumde!", zoa wilt

me euversjtruiminge veurkOmme, de bedding oetdepe en

verbreie, oeterwaerdes truuk hole, zomerdieke liég houte

en de natuur hersjtêlle.

EuversjtruimingDoordat de Maas 'n regerivier ies kênt 't waterpeil tamelik

variere. Sjwintersj sjteit 't water maetersjhoag en 's zomers

de baom sOms gans druêg. De meiste rege vett in de Franse

en Belzje Ardenne. Bie 'n verval van zoan 409 maeter krieg

't water plaatselik zoane sjterke sjtruim, dat d'r of en toe

euversjtruiminge plaatsvinge. Zoa waor 't waterpeil bie de

Servaosbriik in Mestreech in 1926 46.92 maeter bove AP, de

hoagste sjtand in de 20ste iew. Naodat 't in december 1993

eine diekke maond aan ein sjtesk door geregend houw, twiê

kiér zoavdell es normaal in dees periode, broke de dieke met

euversjtruiminge es gevolg. Ouch in 1995 waor d'r watersj-

noad.

Es de Maas hoag sjteit wilt ze nog waal ins h5Or ouw bed-

dinge gebruke veur d'n aafveur. Ouw Maaserm liegke bie

Leut, Stokkem en Rotem op 't Belsj.

Limburgs landsjap't Limburgs landsjap ies door de Maas en zieriviere gevOrmp.

De wind, en later ouch de miensj, haet 't daonao wiejer mo-

del gegeve, same met de begreujing. De wind deit, nog mie

es water, 't materiaal verplaatse. Leim ként wied verplaats

were, zand get minder. Veural Zuud-Limburg ies bedêk met

leim, allein 't zuud-oaste neet. Op de sjtiel terrashellinge

en in de Maasvallei ies 't verdwene door erosie.

Zuud-Limburg ies eigelik gein heuvelland meh in plateau-

landsjap. Dat kens se zeen es se op 't plateau sjteis. Dan

zuus se gein berg. De beke, zoa-es de Geul, Gulp, Gelaen en

Jeker hObbe in dat vlaak land brei dale oetgesjoerd. Same

met de delle en grObbe (druégdale) vOrme ze dat "heuvel-

land". Allein de driehook Vaols-Lemiers-Beusdal en de "ei-

Londe" van Banholt, Ubaghsberg en Nujenhage zin neet Ont-

sjtange Onder invloed van de Maas.

Vanoet de Vogeze en de Ardenne sjlép de Maas sjtein en

kiezel met, die veural in Miedde-Limburg were aafgezat.

Urn de rivier bevaarbaar te houte ies me in de 19de iew be-

goes met oetbaggere van 't zomerbed. De gewonne zand en

kiezel woorte gebruuk bie de aanlêk van waeg en de boew

van hoezer. Door die ontginning en aafgraving veranderde 't

Maasdal tiisje Beeg en Remung in kiezelkoele. Groate sjtOk-

ker land, die 'n iéw geleje nog aanwezig waore, zin ver-

dwene. Op die plaatse liegke noe de Maasplasse. Allewiel

weurt, es ein van de doele van 't grensmaasprojek, grind

tege grOnd oetgewiesseld zoadat d'r gein land mié verlore

geit.

Moder Maas in hoag platModer Maas, met haiir poete en kleinkinger, ies 't Onderwerp

veur dees viefde oetgaaf van Platbook, woa-in woordkunste-

naere hun gedachtes en druime euver dat leveswater hObbe

laote sjtruime in hun eige taal.

Dao waore al de nuedige verhaole en gediechte euver de

Maas en haiir zieriviere gesjreve en gepubliceerd, ouch in 't

plat en neet te vergete de leedsjes. In 't Limburgs volksleed

weurt de Maas en hAiir beke bezOnge.

Op de oproop veur diet platbook urn te sjrieve euver de

Maas hObbe luuj oet Bans Limburg gereageerd. Op 'ne titel

es "Moder Maas" kaome hiêt versjeie gedachtes nao Bove

drieve. SOmmige mooste emoties kwiet van wat ze oats be-

laef houwe of dege 'n versjlaag van 'n euversjtruiming in

de eige plaats. Andere woorte oetgedaag tot e verhaol of

gediech euver 't beekske in hun dOrp. Soms bleve ze tamelik

veursjpelbaar watertrappetend in de clichekoker, dêks gaof

't fantastische watersjpegelinge of ging 't hiêt origineel in

'n sjtruimversjnelling.

In de watervalle maog geer uuch noe goon poedele en wie-

jer laote drieve.

Hiel vaEil dank aan alle sjrieversj en diechtersj oet Limburg

veur hun biedrages.

hoag plat

plat eweg

op en aaf

door de del

van de Maas

zingentaere op 't corpus van de taal

blank

broen verbrend

sOms vaal

ies 't vet van 't dialek

hie en dao 'n modervlek

bOnte blaore bovenop de kal

Els Diederen,

Valkeberg aan de Geul, 2010

Inhawd

Ann Philipsen, HeljeGries leech 13

Aat Remkes, Mestreechhoeg mojer Maas 16

Bep Mergelsberg, NorbikModer van de moeze 17

Collo Bemelmans, NutOde aan de Pletsjbaek 18

Els Diederen, ValkebergMam Maas

Guus Kitzen, SjipperskirkOs Moder Maas

Han Berghs, MestreechGedrage

Jan Maas, VenloGeschrOkke

Jan Maas, Venlo'n MaOske in de Majjem

John Bovendeert, HeeleGier

Jeanne Alsters-van de Hor, VenloFoto 28

Jo Kos tons, BeegModer Maas 30

Joop Schaminee, WéssemManke Gerrit 31

Karel Ruiten, MofertWo moder Maas door 't landjsjap struimp 35

19

20

22

23

23

27

Leonne Cramers, GelaenHeivesj

40

Lewie Pluimen, ValkebergOos Parredies tangs de Geul

42

Maria Scheres, GroeseltAsgoonstig

45

Mariet van Knippenberg, KesselZjwumles

46

Mien Wijnhoven, ZaeremWat waas

47

Paul Weele, KirchroaHese Maas

48

Phil Schaekens, ZitterdAan de handj van moder Maas

52

Richard Leinders, ZitterdModer

54

Riky Simons-Julicher, ZjwameAan Been ziej

56

Toos Schoenmakers- Visschers, Postertmoder maas

58

Toos Schoenmakers-Visschers, Postertwaterwitg

59

Theo Van Dael, KinderMaas in zicht

60

Wim Heijmans, KirchroaAnkerkette

61

Ann Philipsen, Heije

Gries leech

Gries leech hOng over de maas toen ich d'r de létste kiernaeve Jeep.Kreie kratsde zich inne late middig tege de sjraol loch be-jein urn spektakelend 'n slaopplaats oet te zeuke. De veer-man keek miene kank oet en ich knikde van nae. Hae hoofdemich neet over te zette. Ich bleef aan miene kank. Wooj al-Lein mer dao get sjtaon en kieke. Wie de Maas veurbej ging.Zachjes, zOnger mier.Ich mOs ouch wer truuk op hoes aan.Ich sjlaon 't begin over. Dae tied van laeve toen alles d'r naggewoeen waas.Ich hei aevel wel mien druime en verlanges, veural, veultwiefel.Neet ingegaeve door gemis. lerder door de overvloed daemich benauwde; veur get huurt get. Det geveul van tekortfeet zich veur de érste kier dringend veule wie ich stiekemoppe fiets nao de Kesselse baggergate ging. Krek vieftieenen nag noejts gekusd. Hoe ich zwumme lierde zOnger detd'r 'ne badmister aan te pas kwaam. Mien breurs ginge daohaen en hOnge de stoer binke oet die zoemer de Maas overzjwOmme, Kesselse maedjes bleve aan miene kank.Oet de ope cafedeure ane overkank weide flarde van 'DonnaKlara' over 't water ; `Ich hab dich tanzen gesehen, anddeine' (weit ich neet mier)' waren wunderschtin.'`Zulle was get naeve de Maas gaon wandele?' Kwaam jaoredaonao. Met Kesselse kermis. Ich wis good det zO'n veurs-têt op kusse oet zou dreie en det diirfde ich neet. Mer ichging toch. Wie 't d'r op aan kwaam en hae ein nate tong inmiene monk sjtook, ging ich d'r wie 'ne haas vandoor. Bah.

13

Ich woort nag lever misselik inne boetsauto's oppe kermis

dan dit gedeuns.

Mer, ich waas wel met 'ne jOng oet gewees. Det telde.

Moder Maas haet zich niks van mien laeve aangetrokke. Die

waas d'r nag, wie ich heur zOch. Jaore later. Wie ich hulend

ane kank sjtOng en mien lijd oetsjrieewde over 't water.

Met mien sjoeenmoder inne rolsjtool. Umdet ze vanne bein

aaf waas. Umdet ze doeed zou gaon ane kanker en lever

6rges gevare woort hoe naemes heur kénde.

Umdet ze aan heur eige kinger neet kOs zegge wat ze nag te

zegge hej. De pien urn heure gestorve zoon dae miene mins

waas gewees.

Same met mien drej kiendjes. Um de tied kepot te krie-

ge 'ne zonnigmiddig nao de Maas. Met ein vootpOrnp bloos

ich de rubberboeet op en roeide nao de angere kank. Wae

voorde de aenje en sjtOnge sjtil bej de paerd en de keuj die

dao lepe. Ote brudjes en drOnke ranja oppe deke in 't graas

naeve de kank en toen yore wae wer truuk. Op hoes aan.

Altied nao de Maas en dan wer, truuk nao hoes.

De kiendjes zien groeet en gaon heure weeg. Met mien klein-

kinger veur oppe fiets geit 't wie vanzelf richting Maas. Bej

't water is aided wel get te belaeve of um van te vertelle.

Klein kiendjes zien gek op verhaole.

Ich ouch. Ich speul de voedster in Romeo en Julia oppe kas-

tieelrulne van Kessel ane Maas. TOsse de scenes door sjtaon

ich bove oppe rune en kiek oet over de Maas. Dalik mot

ich op. Langzaam veurt 'ne boeet veurbej. De mins aan 't

roer zuut mich bove sjtaon en wae zwaaie nao ein. Ich zeen

de paerd inne wei, huur de kreie die zich spektakelend ein

slaopplaats zeuke. Asof die zwarte veugel precies op 't god

moment in dit dramatische Shakespeare verhaol besteld

zien. Ze cirkele bove Romeo dae zien Julia op heur balkon,

ieewige leefde verklaort. Strakkes zulle ze veur de twinjtig-

ste kier sterve.

14

ich veut de verwachtinge van 't publiek. Die zitte moesstil

to kieke. De kens 'n speld hure valle.

En dink wie det alles altied gewoeen door geit. Wat d'r

ouch gebeurt. Des veur mich de Maas. Water, det wie truues

strumt. Umdet 't neet angers ken. En ich, trek dao haen.

Idders kier wer. Umdet ich niks baeters weit.

15

Aat Remkes, Mestreech

hoeg mojer Mans

kaajd Maoswater

was ziech in hoezer

duit polle vaan 't landsjap

kolk in herses vaan de mins

slaop welt mer neet vatte

métgesleip to weurde

es hoond oonder d'n oto

versteind rot hout

vluig veugel nao 't ind

zandzek dao gelag

lepsj water stet krach

wind rit kekend oet

brandweerhelme br011e

water met ziech breid

door 't zOrgelek geziech

naobers praote weer

berekene hun kans

plemej Disney-land

ramptoeriste zoonder ramp

heite aosem in de nach

klaam geloupe veuj

regebaog in riegers

vêsse vlege

nach eb in daag

gief water ziech gewonne

16

Bep Mergelsberg, Norbik

Moder van de Moeze

Wie alle moders in de waelt, in roeze-soeze...

Goof 'ch mieng dOchter 'ne knoevelnaam

Wie 't muuske at flOt groeeter woos

waoert 't gaans van alleng: Moeze. Moeze...

In tieje va gekkigheed: Moezefloes

Bie oonsjiildige oondaOgd: Moezemieps

Bie grensgesakker: Moezepraam

En es 't serieus tied wert: Moes!

Es klaor br6n oet d'r mergel van Seent Briej

Loop 'ch daiir d'r Baeendel en &or Brook

En met de Voor es fieng ziej

In de Moeze, en 'ch herken mich dao inins

Op celniveau, es verwaant an at die ander moders

Die 6s Moezekeend yore; hatir make tot wat ze is.

17

Calla Bemelmans, Nut

Ode aan de Pletsjbaek(kleinkindj van moeeder Maas)

De Pletsjbaek (in de atlas sjteit Platsbeek) Ontsjpringt in

Nut, in Aolbaek op waeg nao Sjiimmert. E peulke esof 'ne

jOng dao sjuus gepist haet, 'ne kwakkert kint d'ruever haer

sjpringe es ze 'm de puuetjes neet aafgenOmme hObbe vuur

't gerenommeerde restaurant en angesj 'ne sjprinkhaan es

dae neet toevallig aan 't baee is. Effe wier in 't "Platsbeek-

dal, beschermd natuurgebied" is ze at 'ne mieeter, dao gOn-

ge v'r es kinger baeksjke sjpringe.

Pletsje, platsje is 'n onomatopee, pletsje, sjpettere, Mate-

re, zieeker es ze bie de watermuele kaom, de Pletsjmuele,

die nog ummer besjteit meh aone pletsje.

Aan d'r Geit, ouch in Nut, kump ze in de Gelaenbaek en via

Zitterd kump die bie Ech in moeeder Maas en nao Rotterdam

in de Noordziee en zoee pes in de golf van Genua en de In-

dische oceaan. Elk drOppelke van Os Pletsjbaek haet de oce-

aan angesj gemak, aone Os Pletsjbaek zouwe de waereld-

ziee angesj oetzieen. Good good, anger baeke hObbe ouch

hun drOppelke biegedrage, meh... Es me oceanoloog waor of

't water van de Pletsjbaek 'n anger kleur houw, zouwt gier

zieen, es g'r op 't sjtrand in Rio de Janeiro loogt, dat eur

veut ueversjtruimd woerte doer e sjtOksjke Pletsjbaek. Meh

dat zouwt g'r ouch bie Os kinne kOmme doeen, vier hObbe

waal neet zoee'n groeet Pletsjbaeksjtrand, meh g'r kint d'r

zieeker van zin dat ze bie 6s zuverder is es in de Golf van

Mexico.

En dan to bedinke dat v'r bie 6s in de wei e klein brOnke

hObbe dat in de Pletsjbaek oetkump woee miene kleinzoeen

aaf en toe ins in pist. Wat haet de Pletsjbaek toch geliik en

wat ben ich 'ne gelOkkige miensj.

18

Els Diederen, Valkeberg

Marra Maas

op sjtruim nao zie

trek mam Maas door 't land

bloodaor

in 't lank Limburgs lief

sjlép met 't vraem water

de aiirkes achter ziech aan

die levesaor

liêt poete loetsjesjpele in de leim

grave grObbe geheuvelde rand

sjiippen 't lief

verseren 't vet

wat e leve

gedreve Maasmelodie

sjlaagaor in bedrief

kleuterkes in de riej

Voor, Geer, Geul, Gelaen

Roer Niers en Zjwaam

zjwumme saam

met de peuterkes

in 't hart van de familiereiinie

verdeilde krach

zach

hiél hel

gesjpanne las

sjpringende vater

sjpataorvan de euverlas

19

Guus Kitzen, Sjipperskirk

Os moder Maas

Krunkelend, in eine kOmp verzOnke

dreug zie h5Or water nao de ziee,

deit kabbele of broesjend bOnke

naovenant 't waer minder of miee.

Bie hoag water volt ze h5Ore sjoat

en de oeterwaerdes om zich haer,

wurt dan aiivervlodig of erg groat

taege dat geweld is koum verwaer.

Zie mot drieve op 'n gedeild verleje

mit dezelfde cultuur aan beidskanj,

wOs gaar neet om waat vAiir 'n reje

mer woor wateraor tOsje twiee lanj.

Mer hatir naobers van oas en wes

sjpraeke ein Onversjlietbaar dialek

mit eine angere tOngval es de res

dao-aan kêns se Maaskantjers drek.

Miee bezeuk krig ze bie good waer

is 't op de vaerkes doorgaons dresk.

De vaerman Onthaold toeriste gaer

dat is toch sjieker es Rover ein brOk.

Gasvrie vouk woont achter haOr dieke,

veuls werm leefde dao es loge

en vatil fitsers, zoawaal erme es rieke,

voile gaer de terrasse van 'n café.

20

Dae sjoane bandj mit moder Maas

is Os zoa eige en miee wie bezOnjer.

Al is ze metoere grellig en Os de baas

hastir bestaon blif toch ein wOnjer.

21

Han Berghs, Mestreech

Gedrage

't Waor 'ne sjoene zomermOrge.

lech Jeep tangs de maos

zOrgetek, vaderleke zorg.

De fute in 't water

tuinde miech liechveerdeg

hun paringsritueet

oonbevaange door ziechzelf

de stroum en de wind gedreve.

E teer sp5Olselke tOsse de bieze

die ziech ouch zoe

stêtlekes duide, ritselend

door de wind in cadans.

Mojer netuur wis niks

vaan mien zorg, wie aided at.

Zie geit gewoen Mike gaank

oondanks de mins en z'n missers

oondanks zie klimaatdebat.

lech dach aon de koumende iestied

en veulde miech geliikkeg gedrage

door de wermde vaan de zon

euver de zorg vaan vendaog.

22

Jan Maas, Venlo

GeschrOkke

Op 't ind van 'ne zomerdaag

de roeeze entelik plOkriep

had d'n gansen daag gewerk

zoot mich...tied veur 'n piep

de Majjem...in de vaerte

brach eur water nao de ziee

'n bietje leet zeej euver

veur 't dorstig bOnte viee

veel rap in slaop

druimde d'r op los

kwaam dOkker veur

aan de rand van 't bos

gen water to zeen

de kuuj vertrokke

de Majjem laeg...

miene leve God

ik waer mesjokke

de toreklok sloog half ach

rap oet mien bed

waat eine nach

lk mot d'r neet aan dinke

Os Majjem zOnder vOch

juus wie 'ne kerk zOnder tore

of 'n slaopkamer zOnder bOch..!

23

Jan Maas, Venlo

'n Mfitiske in de Majjem

Op nog gen hOnderd maeter van de Majjem, in hertje stadVento, stOnd mien elderlik hoes. Miene pap hoot, op zienVentoos oetgespraoke: "Baer Maos." lk waas eine van deach Maiiskes. Mien opa zien broor waas de oprichter van 'tbekinde vrachwagebedrief: "Frans Maas," maar wuurt doorde Ventonaere "Frans Maos" geneump. lk heb 't altied mafgevOnde det 't theatergebouw in Vento "De Maaspoort" hit.Eine riechtige Ventonaer haet 't attied euver de Majjem ashae 't euver de Maas haet!As kind mochte weej van pap en mam euveral gaon speule,'t Gaasplein, de KOttemiender, de Floddergats, 't klein- engroeet Villapark, 't Wielewelke en nog 'ne gas van die plek-ke. Wao weej zeker neet haer mochte waas de Majjem.Zoelang weej neet kOste zwumme waas det verbaoje. Wieein van mien vrinde met ziene verjeurdaag ein visgeertkreeg, waas 't veur mich zwaor um neet met 'm mei tegaon. Wie ik in 't sportfondsebad, door mich as klein kind't spatbordefOnds geneump, aan d'n Tegelsewaeg, van miennaef 'ne gas zwumlesse had gekrege zag dae, op mien ver-zeuk, taege miene pap det ik good kOs zwumme. Entelik kOsik gaon visse in die moeeje Majjem.Wie ik nao de andere vissers had geloerd en gezeen wat dieattemaot deje um 'ne vis te vange, vroog ik mich veur mieneverjeurdaag ein visgeert. lk waas zoee blie wie 'n kind, watneet zoee maf waas, ik waas nog ein kind. Maar wat ik oukdeej en wie ik ouk keek, de vissers um mich haer vOnged'n eine nao d'n andere vis. lk haolde waal 'n paar laarzevan 'ne Pruus baove water en aeve later 'ne gans verroesdePrusenhelm. De vissers um mich haer lachde zich te barste.

24

Van 'ne visser kreeg ik 'ne gas wOrmpkes. "Doot die maar

aan dien haOkske jOng, die Majjemvisse zien strOnt verwind,

die aete allein raegenwOrm van de kalde grOnd, klasse Al en

gen stOkskes appel."

lk waas d'r van oetgegaon det die visse, juus wie ik, 'n

stOkske appel waal lekker zoele vinde. Daobeej kwaam nog

det weej thoes in de winket ger* appele hadde en det ik

genne zin had urn worm te gaon zeuke.

ROnd 'n oor of vief ginge de meiste vissers op hoes aan.

Inkele hadde d'n eimer vol met vis. Zelf had ik de grutste

eimer van allemaol, maar lou vis.

"Heej jOng, hebs se d'r 'n paar, kins se dien pap en mam

dien `vangs' laote zeen en des se neet voor lou heej hebs

gezaete," zagte d'r 'ne gas.

Miene pap waas blie det ik d'n ierste kier at zoevuuel viskes

`gevange' had. Hae deej ze in de pan en same ote weej

d'rvan. Sanderendaags ging ik weer nao de Majjem.

ik waas d'n insigste en zoot mich op 'ne groeete briek dae

anderhalve maeter in de Majjem loog. Zoee waas ik doe-

ender beej mien proeej, meinde ik. Aevel juus wie daags

teveure vOng ik genne vis. 't Waas haos dertig grade baove

nut. Wie ik 'ne vis veurbeej zoog zwumme dach ik maar aan

ein dink: "Dae is veur mich!" en sprOng 'm nao. Me kOs met

rech spraeke van: "D'r loog 'n Maiiske in de Majjem."

Dae vis waas slummer en rapper en ik zoot met ein per-

bleem. As ik thoes kwaam met nate kleier, waas mien visge-

deuns veurluipig veurbeej.

Geliikkig stOnd d'r eine aide vrachwage van Wilms naeve

de Majjem. lk deej mich oet en hOng mien kleier aan de

wage. lk noom in mien adamskestuum plaats achter 't stuur

en verbeelde mich det ik vrachwagechauffeur waas. Nao 'n

good oor rieje ware mien kleier druueg. lk waas met miene

vrachwage aevel genne maeter veuroet gekOmme en ging te

voet op hoes aan.

25

De Majjem waas toen ouk at fleet mier zoee zuver en ik

meinde zelf det 't fleet aan mien Meier to ruke waas det ik

kiipke onder waas gegaon. Miene pap dach dao aevel anders

euver, maar zag niks taege mam. Hae vroog mich waal of d'r

gen andere vissers ware gewaes.

"Wiezoee?" vroog ik.

"Umdet se genne vis `gevange' hebs," zag pap en knipde

mich ein uigske. "Waorum hebs se mich gister fleet gezag

des se die visse gekrege hads?" vroog pap.

"Umdet se mich det fleet gevraog hebs," zag ik.

lk wis toen zeker det vissers fleet aided kinne zwiege.

26

john bovendeert, heele

gier

gedrieeve urn to goa, oet 't kOmme geboare

durch sjtee, tangs dOrper, grind toervelt mit in dwank,

zeuk ich in troebel sjtreum noa 't woare, 't Moue,

noa 't sjoeene va mie aageoamde lank

't kroed i gen bende sjtil ich, esOch 't viee

ich sjpegel weilke, beum kiep ich urn

en vlui oetintelig noa miene sjoeet, in ziee

meh, loester, 't zit vOal vruid in 't roesje van mien sjtum:

gier bieent eur sjproak in at mien deepdes

gier deupt eur klanke in mie tienkele water

gier sjrieft mich neer in e verhoal, in e gedich

me teust mich en me draagt mich vuur

ich bin, in dank, mich dees verbeingeheed bewus

zoeedat ich wier sjtreume kan, in alle rus

27

Jeanne Alsters-van der Hor, Venlo

Foto

Ein lint van water

kabbelend, golvend, kolkend

eine laevesader, meanderend

door 't Limburgse land

lk kiek nao de foto in mien hand

die ik oet d'n album heb genaome

Ein beeld in stilstand

oet 'nen tied van zoe6 wied haer

truukgebrach tot ein moment

vasgelag op broen pepeer

De Maas waas in det jaor bevraore

lk veul 't tintelend iesvermaak

en huur de krete van plezeer

lk zeen de jOnges die vol euvermood

kruutselings schaatse met de maedjes

Kinder achter eine stool

dae schufelend euver 't gladde glijdt

Vrouwe, inkellank gekleid

de hand in eine stoek gestaoke

Manne met de bOntmuts op

in de kraag deep weggedaoke

Thoes wach de kaolekachel.

die popelend roeed gleujend steit

28

Vanoet mien nie appartement

twintig hoeeg, zeen ik Onder mich

in de deepte op de straot

de mins, Mein en verlaore

in zienen hectische, geautomatiseerde waereld

dae zich aafspeult op ein scherm

Zintugelik zoee erm gewaore

Wiejerop, Cinder mich, struimp de Maas

in euren iewen aide Loup

Ein lint van water

in zien vluchroute nao de ziee

29

Jo Kostons, Bees

Moder Maas

Es eine slingerende struim door us Limburg,

Deit deens es opvang en afveur,

In de kringlaop van water,

Urn rotzooi in kwiet te kênne,

Veur euver te vare en veur de viisje

Te spele en te spettere,

Verleef urn euver oet te kieke bie zOnsondergank,

Dien probleme haer te brenge es te 't neet mje zuus zitte,

Brunk luuj same en ziirg veur sjeiing,

Brunk plezeer en soms verdreet,

Us Maas,

Soros es ein prachtig zilvere sjitterend lint,

En soms es 't stink en ruuk.

Veer make dien water weer zuverder,

Versere dien baenje mit nog meer biome en struuk,

Vaderland Limburg, gebaore oet Moder Maas,

Dich geufs us ein thoes,

Ein plekske op deze aerd,

Wo veer wone en of gebaore zin,

Veer wone d'rbie en soms midded'rin.

Moder Maas is us gegaeve,

Mit water es us laeve.

30

Joop Schaminee, Wéssem

Manke Gerrit

De kaoj trektj langsaam tangs mien bein Ornhoeag en ich

veul hoe mien botte bietje bie bietje verstieve, mer ich zit

hie gaer. 't Leefs snammedaags es de zOn at 'n bietje begintj

te zakke. Mien veut rOste op twiee groeate blOk bazaltj,

die es zwarte iesplate oet de besjoeiing Ornhoeag staeke. 't

Water van de Maas klotstj riistig tieénge de kantj. 'n StOkske

wiejer drieftj 'n gruupke mieewe, in kalm bewaeginge op

en nieer. Geliek met de golve, die zjus door 'ne langskOm-

mendje boeat zeen opgetrokke. 'n Waterheunke sjraveltj

tOsse de grillige stein aan de randj van 't water op zeuk

nao slekskes en anger gedeerte. Langsaam glietj de boeat

verder van mich weg door 't water. 'ne Kempeneer; kan ich

zeen aan de vorm en aan de gruuedje, ich sjat get mieer den

viefhOngerd ton. HARI stOng vuuer op 't sjeep, aan weers-

kenj van de kop. In seerlike, roeaj kapitale. Harrie en Ria,

of Harie en Riek. VAiil sjeep zeen verneumdj nao de sjipper

en zien vroumes.

Ich volg de sjerpe blik van de mieewe, spits op Onverwachd-

je bewaeginge op 't water, loerendj nao get det ze kOnne

aete. Woea ich zit, is 't druueg, mer beneej glumme de

stein van de natigheid. Dun bie 't water zeen dees stein

begruudj met dikke plakkate greun mos. Hie ouch steit 'ne

inkele pot reetgraas, woekere get braome en probere 'n

paar jOng wilge krampechtig 't water d'n kop te beje. Woea

't water minder gemekkelik kan bewaege, tOsse de bazaltj-

bliik, gruje duvelsknOppele, stief wieze de knOppele Ornhoe-

ag. Ich weft det 't water van de Maas flink te kieer kan gaon,

mer vandaag is 't rOstig. 'n Klein hOngerd maeter wiejer

stroum-aaf uuevespanne de betOnne baoge van de brOk 't

31

water. Vreuger waas hie 't vieer, mer det kOs de gruuj van at

't verkieer neet aan. Es se noe toch ins zuus wievaOl auto's

d'r langsraoze. Vreuger... 't is net of met at 't water 't gans

laeve tangs mich haer glietj, steeds mieer struimtj van mich

aaf, steeds minder blieftj uuever. In de verdje, vuuerbie de

briik, kumtj 'n volgendj sjeep aangevare. 't Is nog te wied

Om te zeen waat vuuer 'ne boeat 't is.

Ich ben vergruujdj met 't water. Jaorelang Nib ich es kapi-

tein op 'ne sleipboeat gewirktj, op de bênnevaart, in deens

van 'n groeat baggerbedrief. Wae sleipdje de grindjbek

van de baggermuuele nao de steinbraeker 'n paar kilomae-

ter wiejer-op. De vol bek haer, de laeg trOk. Met griepers

waerdje 't grindj oet de iezere bek gesjiiptj. Ich heel van

't geluid wannieer de moel van de kraan oeape ging en de

kezel d'roet struimdje. Aided waas d'r tied vuuer 'n se-

grétje, tieenge d'n aovendj name was 'n fleske beer. Es 't

het vroear waerdje de sterke sleiper gebroektj Om 't ies te

braeke, wannieer de grindjgater dreigdje toe te vreze. 't

Werk moch natuurlik neet stilvalle. 't Gaaf 'n gruuets geveul

Om de naas van de boeat in de strakke iesvloer te boeare

en te zeen wie de losgeslage stiikker tieenge 't iezer van

de boeat Omhoeagkwoeame. 't Liektj tang geleje, 't is ouch

tang geleje.

"Weer aan 't water?" huuer ich emes plotseling van dunbie

vraoge. Noe pas realiseer ich mich det 't gerinkel van 'n

fietsbel - vuuer mien geveul van wiedweg geklOnke - vuuer

mich bestumdj waas. Es ich uuever miene sjouwer Omhoeag

kiek, zeen ich boeave aan de kaaj 'ne dOnkere mins staon,

geboeage uuever ziene fiets, de kop Omlieeg. 't Is Maan van

d'n Sjemp, d'n oealieboer. Wae hObbe Os good gekandj. Met

ziene kleine boeat brach hae neet allein oealie rOndj, mer

ouch allerlei anger zake. 'ne Drievendje winkel waas 't ei-

32

gelik. Ich herinner mich vuueral klein dinger wie nistele,

illesteekskes en kilts. Eder waek koch ich mich ei staefke

aoje kilts, woea ich den 'n paar daag met deej. Maan haet

dOnker kleier aan, woea-in de kop liektj weg te zakke, en

die strak aafstaeke tieenge de leechblaw loch. Ouch zien

sjoon zeen dOnker. Eine voot steit op de grOndj, de angere

op de trapper. Zien henj rOste op 't stuur van de fiets. In

zien linkerhandj haet d'r zien patsj vas, die hae bliekbaar

net haet aafgedaon.

"HObs se 't gehuuerdj van Manke Gerrit? Hae haet zich gister

verhange in de sjop, achter zeen hoes, gewuuen tOsse de

gereidsjappe. Ze h6bbe 'm pas ore later gevOnje. Hae waas

al hieelemaol stief. 't Is mer good det de aeger 'm neet on-

dêktj hObbe. Ze zouwe zeker zien uig oetgepiktj hObbe". De

zinne sjete es piele oet ziene m6ndj. Hae wetj neet det ze

mich deep in mien zeel rake.

"Jao, rotbieester zeen 't", zék ich trOk. Ich zêt mein veut

sjrap tieenge de stein Onger mich, mien gedachte gaon nao

Gerrit. Ich weft det mien wuuerd nOrges op slaon.

Manke Gerrit. Nemes haet oeat gewete det 't mien sjoud

waas. Ich drejdje 't stuur verkieerdj, precies d'n angere

kantj op: zien bein kwoeam gekneldj t6sse de grindjbak

en de baggermuuele. Gerrit haet mich d'r noeat op aange-

sproeake, mer hae mot 't volges mich waal hObbe gewete.

Zelf durfjde ich d'r neet uuever te beginne, de ieeste ma-

ondj neet en ouch neet de jaore d'rnao.

"Noe is 't neet allein mieer OZE boeat dae sleiptj," woear 't

ieeste det hae tieenge mich zag toen d'r 't zekehoes moch

verlaote, met zien henj wiezendj nao ziene linkervoot. Is

neet mieer good gekOmme met ziene voot. Mer, hoe haaj

ich kOnne weite waat de gevolge zouwe zeen? Det zien vrou-

mes neet kOs verdrage det hae d'n hieele daag thoes waas?

Det hae meug gesjOrgdj woear, gein noew energie kOs vinje.

33

Det hae vergaetelheid zooj zeuke in de drank? Ein fleske

beer waerdje at gaw 'n hieeleboel fleskes beer. Eders kieer

speuldje hae de bittere smaak d'rvan weg met 'ne slOk aoje

klaore. 'n Fles aoje klaore op eder krat beer, zoea Ongevieer

zal 't gewaes zeen. Ein op ein. Gerrit is neet mieer trOk-

gekOmme op de sleipboeat, OZE sleipboeat. Zelf ben ich in-

kel jaore later ouch gestoptj met wirke. Hae waas de einige

knecht. Ich kOs 't vare allein neet good aan. Mer 't water is

blieve trêkke en edere daag zit ich hie aan de Maas.

En noe haet Gerrit zich verhange. Mesjien is 't waal good

zoea. Mien fout zal same met Gerrit begrave waere. Ich ben

blie det de aeger hum met rOs hObbe gelaote, det zien lief

neet nog mieer gesjOnje is.

"Zoea. Nou. Den gaon ich mer weer ins wiejer," huuer ich

boeave mich spraeke. Vuuerdet ich get kan tr6k zeuke, zeen

ich hoe Maan op ziene fiets staptj en effekes later de hoeage

boulevard aaf rietj. Ich rich mien blikke weer op 't water.

De boeat dae ich dunderbie zeen kOmme, haet int6sse de

brOk gepasseerdj. 't Is 'ne rienaak. Die kOmme hie geregeldj

vuuerbie. Aan de depe ligging kan ich zeen det hae lajing

haet, mer de loeke zeen toe, zoeadet ich neet kan zeen

waat de sjipper verveurtj. Langsaam glietj de boeat door 't

water, det bie de achterstaeve roew omhoeag spatj door de

krach van de sjroef. De mieewe zulle zoea drek weer op de

golve deine.

34

Karel Ruiten, Mofert

Wo moder Maas door't land jsjap struimp

Waar de brede stroom der Maas, statig zeewaarts vloeit:

Weeldrig sappig veldgewas, kostelijk groeit en bloeit:

Bloemengaard en beemd en bos, overheerlijk gloort.

Daar is mijn vaderland, Limburgs dierbaar oord!

Daar is mijn vaderland, Limburgs dierbaar oord!

(2e Couplet Limburg mijn Vaderland

Muziek Henri Tijssen/tekst Gerard Krekelberg)

Es gevolg van ein aantal toevallighede beg& mien wirkzaam

laeve ane `angere kantj' vanne Maas in Wêssem. Ich woondje

toendertied dao amper zês kilemaeter vanaaf. Mer 'ne wer-

reld van versjil. Ich spraek euvere jaore vieftig. Dao wore

toen nag klam grindjgater. Mer waal al de herrie enne staof

van baggermeules en steinbraekers. Bie dOmpetig waer rook

ich diik de kaolekwalm dae oete sjaorstein kwoom vanne

rinkaoves en pannefebriek. Wo op smaalspaor mit de rab-

belendje treinkes de leim oete leimkoele waerdje aange-

veurdj.

Ich fietsdje dao get Ongewindj stoekerendj euver straote

gemaak van maasstein. LOmpe dore natuur willekeurig ge-

vormdje stein mit ein gesjiedenis van hOngerddoezendje jao-

re. De dinosauriers Onger 't bestraotings- en boewmateriaal.

Dees sedimentaire zwerfstein wore dore Maas aangeveurdj

oete Ardennen en Noord-Frankriek. Inne aadste gedeilte van

Wêssem en Toear waerdje de straote hie van gemaak. Mer

dao waerdje ouch kirke en kepelkes gans of dells mit gemet-

seldj. En in Wêssem is m'n d'r nag ummer gruuets op det

oppe Mert inne bestraoting veur 't Raodhoes 't waope vanne

35

toenmatige gemendje Wêssem in maasstein is oetgeveurdj,

getag dore haire eige kanteneer en straotemaeker.

De Maas waas veur Os aided ein natuurtike grens gewaes.

Veer kwome bao neet in Wéssem en die van Wéssem neet

bie Os. De tuuj huuerdje aan mien taat det ich van angere

kantj kwoom. In Wêssem, Toear, Haet, Panhaet en Pot wore

en zeen nametik ein aantat steiptoeenige Oneigetike twiee-

klanke van waOrd in standj gebteve.

Veure kuiterie zegke veer det miense in Wéssem: "Koeate

hoeate Om d'n oeave to sjtoeake." En det ze ouch: "toeater

hoeate oete bieek." Mer zOnger gekkerie attes waas d'r doe

nag gewuuen, net wie vreuger. De tradities en gewuuente

vanne kermis, de vastelaovendj, 't verenigingstaeve van

sjOtterie en hermenie, gebaorte, rouw en trouw. Getaege

ane drOk bevare Maas kOs Wéssem 'n retatieve welvaart. 't

Waas ein centrum van sjeepvaart en hanjet, ein ech Maas-

dOrp. Het wirke, groeate gezinne, eenvoudig, gezagsge-

troew, stit en in zichzelf. Eendracht maakt macht!

In daen tied (vieftig jaor geteje), kwoom ich ane euverkantj

mit 't vaer Brach-Wêssem. Det kosdje toendertied vief cent

mitte fiets. Noe kins se mit ei Maasvaer euver veur ein va6t-

voud van dit bedraag (30-50 keer mieer!).

Inne wintjerdaag waas d'r meistat ei paar waeke hoeag wa-

ter inne Maas. Dan voor 't vaer zOnger moteraandrieving

oppe stroum van 't water. 'ne Spannendje tied en wie ich

pas later h6b begrepe ouch neet zOnger gevaor. Mer es 't

water wiejer steeg inne Maas waerdje 't vaer oete vaart

gehaoldj en toog 't oppe kantj. Dan zoot d'r veur mich nieks

anges op dan Omdrejje en euver Remunj Omrieje, miee dan

25 kitemaeter mitte fiets. En es de Weerd (uiterwaarde) in

Remunj, net euvere MaasbrOk, waas Ongergetoupe dan woor

de kortste waeg veur mich euver Maaseik. En det waas zeker

35

35 kilemaeter. Waat mich dOkker dan ens inne verleiding

brach óm euver to staeke euvere stuw bie Lin. Det waas

neet allein streng verbaoje en straofbaar, mer ouch laeves-

gevieerlik. Mer effeng ich woor jOnk en kOs gei gevaor.

Pas in 1967 waerde de MaasbrOk in Wêssem veur 't verkieer

in gebroek genOmme.

Die brOk, miee dan 500 maeter lank, is noe ein belangriek

Ongerdeil vanne Noord-Zuidverbinjing. Daomit kwoom d'r 'n

inj aan 't vaer van Wéssem.

Nag mer twintjig jaor geleje woor de Maas ein smerig, zwaor

vergiftig water. Dore industrie gebroek es aafvalpOt en dore

stad Luuk op 't Belsj zelfs nag es aope riool. Dao zoot geine

ves miee inne. 't Maaswater woor ein chemische vloeistof

gewore.

Op vandaag wuuert mitte Maas gelOkkig gans anges Omge-

gange, al kinne veer neet zêgke det 't zuver water is, ich wil

zwiege van zuvere kOffie.

Allewiel zeen d'r nuuj natuurgebiede aan 't water gekOmme

en greun stOkker wo dere in loupe die hie nag noeat ge-

loupe hObbe. Poolse paerd trotsere noe de kaaj wintjers en

heite zomers. En ouch kaolzwarte rinjer van 't Gallowayras

oet Schotlandj. De modern herders zeen geiiniformeerdj en

h6bbe 'ne veerwiel aangedreve terreinwagen.

De leimgater vanne rinkaoves zeen OngertOsse vol water ge-

loupe, greujde toe en zote al gaw vol mit kwekkerte. En dao

kOmme weer reigers op aaf. Die reigerkolonie is noe van-

zelfspraekendj besjermp natuurgebied toet det d'r grindj

gevOnje wuuertj.

De regionale horeca en detailhanjel zuut veural inkomste.

Dus kwome d'r ouch leuke terrasjes mit blomebek en ein

echte boulevard. Want neet allein de natuurbesjermer is d'r

get aan gelaege. Maasgouw, nao de annexering, is noe veur-

al veure recreante.

37

Omdet de Maas at jaore en jaore leveranceer is van kezele

en zandj, zeen d'r inne Loup vannen tied grindjgater Ont-

stange. En die grindjgater zeen de natuurgebieden mit ei

nuuj waord 't Maasplassengebied. Ei nuuj stOk Vaderlandj,

dierbaar oord.

Nao tang kezele baggere, kins se good zeen en veule det 't

vreuger anges waas. Noe zuus se euveral water, water en

nag 'ns water. Driedoezendj hektaar, zesdoezendj voetbal-

veljer aan ein stiik. De res van Nederlandj kreeg kezele en

zandj veur waeg, plevuze, spaor en weuninge. En hiej hele

ze de gater euver.

De inwoners van Wêssem keke vreuger nao de kuuj inne wei

mit van wieds aaf de Maas. Die Maas zorgdje ouch veur 't

mês es de Koewei weer 'ns Ongerteep inne wintjerdaag. Noe

hObbe ze de windjsurfers bienao veure deur. Want de Koe-

wei in Wéssem is noe ein en at water.

De Pruse hObbe de streek inne zestiger en zeventiger jaore

drek Ontd6k en is noe ein massale oettaotklep van 't Ruhrge-

bied. Mer die Duitse recreante bringe alles mit oete Heimat.

Dao haet de regio neet vdiit aan.

Net veur Kersmés op 22 december 1993 mOste in de ganse

provincie 12.000 miense geevacueerdj waere veur 't hoeag

water vanne Maas. Dit es gevolg van kolossale raenge, daag

in daag oet. Ein viefdje dell vanne provincie Jeep &ger wa-

ter. Vaiil viee, woo m'n neet gaw ger* miee bie kOs kOmme

verdrOnk.

Ich woondje doe in 't centrum van Remunj op get mie6 dan

20 m+NAP. En det waas net genOg Om druueg veut to haje.

Ane Roerkade stoke at gaw de waterslange oete kelders stOn-

ge de pOmpe klaor. De aanwonendje Ongernummers maak-

dje h5Or winkets zoee good en kwaod es 't ging waterdich.

`Laot 't water mer kOmme,' zagte ze. En 't water kwoom...

Op nag gein 50 maeter van mien hoes aaf lepe de kelders

38

("Niger water en weikdje de etikette vanne wienflesse. ROndj

nuujaor 1993/1994 woor d'r watersnoead en broke de die-

ke door. Zandjzek mOchte neet miee helpe en pOmpe ouch

neet. DOrpe en staej lepe ram Onger. Op 't lés van januari

1995 herhaoldje zich alles nag ins. Want neet de besjerming

van aanwonendje taenge hoeag water haw prioriteit mer ein

optimale sjeepvaart woor ummer de driefvaer gewaes es d'r

gewirk waerdje in dit deil vanne Maas. Normatisatie, stuwe,

kanale en rechtrêkke en oetdepe van vaargeule.

Noe liek alles bienao tang geleje. Mer de baggermeules kOm-

me triik, ouch in Wêssem en in de anger plaatse van de nuuj

gemeinte Maasgouw. De gezêtte staon d'r weer vol van.

De baggermeules hObbe hie ein tang gesjiedenis. Sommige

bewoners vanne streek kinne 't geluid vanne weeg toet 't

graaf. Enne grindjboere betale graof geldj wodoor de dOrper

welvarendj waere. Dao is haos gein verwaer taenge.

't Aanzeen vanne streek is ram verangerdj. De Maaslenjers

zeen bao eilandjbewoners gewore. Omdet d'r steeds miee

water bie blief kOmme. Toch zeen de MaasdOrper d'r, nao

at die jaore, nag ummer neet richtig aan gewindj. Al orga-

nisere ze idder jaor Havefieeste en Havedaag. 't Is 'n nuuj

saort economie mit jachhaves, watersport, vakantieparke,

zandj en strandj.

Veure kirk van Wéssem steit ei bronze beeldj van Dolf Wong:

Koeherder met kudde. Dit beeldj duit de miense dinke anen

tied det oppe Mert 't viee bie ein gedreve waerdje óm nao

de Koewei ane Maas to gaon. Oppe plaquette steit mis-

truuestig:

Wessem verliest 1 januari 1991 haar zelfstandigheid, maar

behoudt haar eenheid.

39

Leonne Cramers, Gelaen

Heivesj

DOrp dat tOsje knaal en Maas

mennige keer Ongenadig euver de nand kreeg

gevragkeldje yore

wen Moder Maas terziejenoet door 't getuug ging

vanaaf de sjloes

titsj de kirk pontificaal

op 't heilig oug laOker in de loch

wo Gaods water euver Gaods akker leep

de kraOtsj katsj kraop euver Maaskeie

nao d'n diek, daen dOrpel veur 't dOrp

't d6pke dao doadgemodereerd

dere in de Kowei gedaag wênk

vaOl water ging door de Maas

zie zuut oet, of went ze sjus oet e deueske kump

aevel heuj dich es de wéndj van de verkeerde kantj kump

ze wildj wie haas door 'n daOrehêk geit

OnverhOds sjteit de watermeule in mentoer

mit de latsjpeuet te waje

kOmpels raeke mit 'n gaert

de ganse mottige mikmak nao de esjde

saoterdes neuede 'n pan sjpek en krepkes

de blage rOndj de keuketaofel

Om bufkes broad oppe versjêt

in 't vet te soppe

40

bewaarsjeuelke bie begiene

engetke in de Pênksterpersessie

'nen aanwassende sjtrank

Ongemeujd Ontbleujd wie buim in 't vreugjaor

taengesjtrops euver tankeldraod tOffele

wie 'ne wirvel 'n w6sj weiebleumkes

heivesj brênge

greuetsj grinsjende sjnoets

boete 't vaeke en euver de breer

Ongerwaeges wiejerop

intrintj d'n Omtrêk van de veutjes greujt

sjrumpelt de oar

miemerentaere sjtriek 't wiksbeusjtelke

centemaeters sentementale sjtOb

sumpel van mien kênjersjeunke

41

Lewie Pluijmen, Valkeberg

Dos Parredies tangs de Geul

Genuéd at door de veurjaorsjzOn,

Trékke veer wir bliej d'ropoet

De Sjtoepert op bies bie de brOn

Dao greujt hiél heilzaam kroed,

lech driê miech urn nao 't werm leech,

In 't dal, oos leeflek oord,

lech zeuk 't hoes woa sjtOng mien weeg,

Woa me mien iérsjte sjriéve hoort.

De merkef in de diekste beuk

deit miech dat noe good nao,

't Sjient dat 'r at e vruike zeuk,

Bie 't oud nés van 'n krao.

De baek klatert de wiejert in,

'n MOsj lêsjt haOren doorsj,

Woa Birk en esj weersjpegeld zin,

'n Aend zjwump nao de gesjmete koorsj.

Dao klop de sjpech taege 'ne bourn,

Muus rietsjele in d'n druêge louver,

Viuélkes bleuje nog mer koum.

Ziêrnao begint de vreugjaorsjtouver.

Dan kump de Tin-eik' in 't ziech,

Dae reus op hoagsten heuvelpunt,

Zien tek ten hemel opgeriech,

Vaesl dãOlkes good to vrund.

42

De berg aaf, 't dal wir door;

E landgood, de `GerlachuspOt',

Bie de sjtegel lop e hazesjpoor,

Sjravelende maeldert in de got.

Bie de melgerweng ies 't hiél keul,

In sOmbere sjiêm oos paad,

Dat veurt oes gans kort tangs de Geul'

Hie zin de sjtein kletsjnaat.

Meh baove gekOmme op de 'Bergerhei',

Woa zOnnewermde oos lief wir volt,

lech zeen rOntelum 't veld en wei

In gans fien leech gehOld.

Dan zingentaere door 't `Suberveld',

Vrie en bliej in 't gans gemood,

Neet te koup, veur gaar gei geld,

Flotter sjtruimp dan dao dien blood.

Hoag sjmiet iech noe mien patsj in de loch,

Sjpring op um ze wir te prieke,

De buzert besjrief `ne groate boch

Baove de meule met hatir wieke.

D'n `Tekkerd' door, tangs dassehol,

`ne Knien sjpringk oet de brieme,

De `Wiemersjdél'; va veugel vol,

Es die in miene koalef kiême..... .

43

Door haol waeg en tangs hégke haer,

Woa biejemeiskes arreiget kwinketere,

Dan ving iech ein fazantevaer,

Die kint mie petsjke sere.

D'n lezere Kowaeg', `Sintjansbosy aaf,

Truuk woa de Geut sjnet sjtruimp,

Langs Miff, kepette en kesjtiéte, gaaf

Door viever en baemd umzuimp.

Aan de `Driebeeldsjes', op de bank,

At toesterend nao de bookvink zien wies,

Zêk iech het-op : "Vaiit maots bedank

Veur oos hemetsj `Geutdatparredies'.

44

Maria Scheres, Groeselt

Asgoonstig

De Maos veraanderde ien de Styx, zoe ienensdat wie v'r Omloorde vuur veraanderde ien zaatpilaere.

En terwip de carnavalsvlagge nog wapperdeop de maot van 't In Paradisumbereikde de boot d'n ueverkaant,druug traone ien os gepiekelde ouge bronnefantoompijng van 't aofgesjnoeje zien begOs.

De Maos en de Styx't leeve en d'n doed't zaat en d'n oeetiebronne van os leeve.

45

Mariet van Knippenberg, Kessel

Z jwumles

Ich lierde zjwumme

in dien kabbelende golve

in dae zomer tang geleje

papa deej mich veur

met erm en bein

en ich keek ouch hoe angere 't deje

de buuet kwame veurbiej

eure motor tjoeke tjoek

den mOste wae oet 't water

de zon brandje

op 't kaoreveld

wae huurde endje gesjnater

nao korte tied

Ongeleufelik

zjwom ich zomaar

rOndj

in 't deper gedeilte

zOnger angs veur dien water

mien veut veulde genne grOndj

as ich dish noe zeen

met dien gries water

en de zon sjittert op diene golvespaag

dink ich aided weer aan vreuger toen ich lierde zjwumme

op dae werme zomerdaag

46

Mien Wijnhoven, Zaerem

Wat waas 't kawd din daag

't Wachte tang en bang de ore

Naevel draef in hoes en hart

De sniee wit en 't water zwart

De nachte doeeds en duuster

De wingterzOn verdraef 't gries

- gaaf 't haventje wet kid& -

't Waas diene roeeje jas

Onger 't duuejend dunne ies.

47

Paul Weele, Kirchroa

Hese Maas

Op inne sjunne daag aavanks joelie vertrOkke v'r noa de

Maas. Boave op d'r auwe jeele Mazda woeet ing joemieboot

vas-sjnoord, ing tuut vol mit aese en jet tse drinke in ing

keultaesj jOnge Och mit. Dit woar vuur 't ieesj dat vier tse-

zame drop oes &rye in d'r waan van 't Annelies ziene pap

tseer iech ing waech jeleie 't riebewies hauw jehold. De

ieesjte moat jehold. Vier jOnge nit wied. Vlak Onger Remung

jong d'r Albeet ummer visje en doa koeet me Och lekker

sjwumme, zaat hee. 't Annelies woar doa at ins jewee en

het menet dat 't d'r waeg wal weos. En aajeziee dat ze hau-

we jezaad dat 't wied uvver de drissieg jraad zouw weede,

hauwe vier Os jedaad doa inne middieg durch tse bringe. Um

dis dagestsiet woar koalieg verkier, alzo woar dat vare Op de

autobaan Och mar haof ezoee lestieg.

De vinstere wied Op, d'r radio knoerhel aa en mit Born to

be wild varete vier loos. Vier kiekete Os aaf en tsouw jans

leef aa en vràuete Os Op wat jong kOmme. Vier hauwe 't

ejelieg Och tsemlieg flot vOnge, 't woar jing weltrees. Van

de A2 aaf d'r waeg tangs 't kanaal en ee sjtuk durchvare en

dan urjens sjtoppe woa-ts te dinks dat-s te d'r waan kwiet

kans weede.

Binne tsing minute hauwe v'r de boot in 't wasser, de han-

duch oes-jelaad tusje 't hoeeg jraas dat tangs d'r waeg

sjtong en vier woare ejelieg van alle zieé durch jinne tse

vinge. De zommerkleier woare flot oes en effe sjpieeder

loge vier in Os sjwumkleier in de vol zon tse Bakke en vier

vOlte Os wie Jod i Sjpanje.

De bije broezete, aaf en tsouw fladderet inne miepmop

uvver Os hin, nog winniejer vuejel loze ziech blikke in dat

48

werm weer en vier loge an de Maas en loze 't Os jOd joa. Vier

hauwe de sjoeel ater Os, de tsouwkOnft vuur Os en de taesje

vol vuurroad. 't Annelies sjlisset bauw reetsouw de oge en

loos nuus miee van ziech hure. 't Hauw ziech sjtiekem 't

boavedeel van d'r bikini oes-jedoa. lech hauw kwansies ee

bOch mitbraad, Misdaad en straf van d'r Dostojewski, en

dong alsof iech drin leezet. Mar iech eujet de janse tsiet noa

dat nakse lief neever miech en koeet 't jeweun nit losse.

lech knappet ee sjpriet-je aaf en kiedelet jeruisjloos doamit

uvver ziene boech.

't Houwet blink noa wat 't daat dat ing vlei woar en hoot

de oge sjtief Opee. lech jong wieer en beweejet 't viets-je

lanksaam mar zicher noa d'r boaverrank van 't buks-je.

't Knallet mit de vol hank op ziene eje boech en sjprong wie

jesjtaoche reet. Wie 't zoog wat ziene jeuch hauw veroer-

zaachd woeet 't wus. "Kan iech nit ins ing haof sjtond mit

rouw zonnebade. 't Is doch tse jek vuur woad dat iech miech

zelver lik tse houwe en doe bis 't."

Belaidiegd drieenet het ziech um en iech sjnappet oane

weerwoad 't bOch en verzukket ee paar rejele tse leeze.

Ailing mar bakke vong iech nuus. Ailing mar legke neever ee

net kink dat vong iech Och nuus.

Dat hoot iech evver nit vol. 't Woar miech tse hees, van 't

weer en van miechzelver. lech sjtong op en zaat zoee Onwus

wie meujelieg: "Iech jon jet mit de boot. Op 't wasser is 't

flaich jet keuler."

't Woar hertieg, 't ruuchet lekker en hauw de jouw tempe-

ratoer. "Jees to nit mit?" verzukket iech nog, mar 't winket

oane ee woad en iech duiet de boot aaf, paddelet 't wasser

Op. Het woar allang vroee dat iech maachet dat iech voet-

koam.

En zoee noom iech dee roej-sjpaan en maachet jet rungdets

Op 't wasser. Op eemoal hoeet iech ing moterboot kOmme

en iech eujet uvver d'r joemierank oes urn tse kieke of die

49

miech nit uvverhoof zouw vare. Mar de boot hoot aa, ee

sjiek dink woa misjien wal inne drin koeet sjloffe zoee jroe-

es. Lanksaam koam die jroeese boot tangs mieng kling. Inne

zonjekluurde man in ing freulieje sjwumbOks vroaget in 't

Duutsj: "Wie komme ich denn nach Maasbracht?"

lech hoalet de sjouwer op. lech wOs koalieg woa iech zelver

woar. Oane d'r moter aafjezatse tse han, varet d'r pruus in

zieng boot wieer. lech proberet mie joemiejedeuns ezoee

reet meujelieg tse haode in de welle die woeete jesjlage.

Hei woar 't Och nit sjpannend. lech sjpeulet wal jet wasser

uvver miech hin um aaf tse keule, sjwom zoejaar ee sjtuk

en duiet de boot vuur miech oes, mar noa ee tsiet-je hauw

iech de naas vol en jong tseruk.

lech woar tsemlieg wied aafjedraeve, merket iech. 't Doe-

ret jet vuurdat iech de plaatsj hauw vOnge en iech zoog de

boot legke. D'r sjrek sjloog miech um 't hats. Wat moeet

dee pruus noe doa?

lech hellet en hellet en zoog jee miensj. Jee Annelies, jinne

pruus tse ziee. Miene maag krOmp inee en iech volt miech

alsof iech moeet uvverjeeve. Zieekrank op de Maas.

Lanksaam roejet iech k6tterbij. Wie iech tangs de boot

koam, die wie iech noen leezet Der Goldene Schwan hees-

jet, hoeet iech kume. Effe daat iech nog: dee deet 'm jet

aa, mar iech hauw richtieg jehoeed. Dit woar angesj kume,

dit woare voile jenOs.

Vuurzichtieg drieenet iech de boot werm 't wasser op en

verbOrg ze hinger ee paar sjtruuch. Ee paar minute sjpie-

eder koame d'r pruus in zie loestieg sjwumbuks-je en 't An-

nelies in zie bikinibuks-je oes de boot 't dek op. Het sjprong

werm aa lank, hee roepet jet los, sjtartet de moter en varet

voet.

lech wadet nog effe en jong doe tseruk, dong jraad wie

Hens-je d'r jek. Het kieket miech aa jriemelens aa, de On-

sjoeld zelver.

50

"Zouwe vier joa?" vroaget iech zoee bleud wie meujelieg,

den iech woar ja vereppeld woa iech bij sjtong.

Vier dOnge Os aa, pakkete in en varete mit de aofe vinstere

werm tseruk. 't Is weer voorbij die mooie zomer, zong d'r

Jerard Cox op d'r radio. En Och at woar 't bludieg hees en

zouw d'r zommer nog tang doere, iech moeet 'm vuur de

voile hOnged protsent reet jeeve.

Wie iech d'r Mazda werm vuur de duur van zie eldesj hoes

sjtopzats, kieket het miech leef aa en zaat: "Dat woar lek-

ker, mOsse vier nog ins doee."

Vier zunt noeets miee jewee.

51

Phil Schaeken, Zitterd

Aan de hand] van nioder Maas

De Maas, ich mein meris water en beddingsjtruimp daag en nachnao zeemer deft mee.

Wach:

NOnk Chel oet BeichzjwOm in '55 geweun nao de euverkantjnao ein anger landjich keek d'r es kêndj verwOnjerd nao.

Einen angere Chel oet Beichsjreef`Fleur ich de Maas weer roesje'hae wol mit nemes toesje.

En dan 't vaer, in Bergwie e vaerke, zjwevend euver 't waterjus wie doe, vanoet Mestreichmit de boot nao Luukmit mien mam nog.

En van Wiek nao de Mert`Mosae Trajectum'de Romeine aten in 40 de Prusebie hunnen euverval.

52

TOsje Eijsde en Mook

vOsje vange

fitse

eine reiger zeen zitte

de sjreeuw van eine meeuw heure.

Jao, zó mer wegdruime

bie eine boch

en dich e bitske laote mitnumme

aan de handj van moder Maas

bie haOr toch

door Limburg.

De Maas leet ós neit los

vruiger neit, noe neit en later.

Haor water

is veur de Limburger

e sjtOkske taeve.

Limburg:

Laevendiger landj

door de Maas.

53

Richard Leinders, Zitterd

Moder

Zelf opgegruid tOsje Rooj en Keutelbaek, waor de Maas veur

mich es kendj eine Onbegriepeliek grote pout water, sju waor

ich dao veur. Veer zouge dae rivier dan ouch nog mer allein

midde in de zomer went d'r get sjpeelde in zien zomerbêd.

Jaore later, op vriejersvuit, woort ich bie hatir kêndj aan

hoes. Mien êngelke, dao gebaore en getaoge, lag mich oet

waat zo sjoon waor aan dae waterkantj. Van achter hun hoes

hoog oppe berg zoug me, aan de angere kantj van 't water

de Belzje dOrpkes ligke, aanein geried wie eine rozekrans.

Wie aafgesjpraoke begoosj te dao 's aoves geliekertied de

klokke te Loewe. Kent me zich get sjoonders veursjtêlle dan

biej Ongergaonde zOn dao mit dien mechelke, tOsje die an-

ger bloume, in 't graas te zitte?

In de Loup van de jaore leerde ich ouch de taal van dat water

kenne. Op eine zo'ne sjone werme zomeraovend maakde

ich mich Ongeras euver ein opkOmmend Onwaer vanoet 't

weste. Zjwart waor 't dao, d'n &rider rOmmelde en van

varres flitsde hemels vuurwerk door de loch. Wie eine zee-

man leit 't ziene blik euver 't water en tangs de jagende

wolke gaon.

"Blief mer rOstig zitte," sjtelde 't mich geriis, "de Maas hultj

't waer aan dae kantj!" Vol Ongeluif zoug ich haiir veursjpel-

ling oetkOmme.

Dan van varres: "Keender, kOm nao binne, dalik sjleit 't

waer euver de Maas en ich Nib ouch de koffie klaor mit ein

lekker sjttik vlaai!"

Mien sjoonmoder, ein zachaardige Leif vrouw en wie kan 't

sjoonder, ein Belzje! Die reip Os ouch nao bênne veur de

koffie mit goud waer. Ich verdênk hãOr noe nog d'r van dat

54

ze bang waor dat aan de Maaskantj 's aoves de bliksem ouchkoosj insjtaon zOnger Onwaer!

Jaore later, op eine akelige duustere wentjermOrge, sjpeel-de mich die beelde waer wie eine film door de kop. 't Waormer ein paar hOnderd meter wiejer op dae zelfde berg, mernoe achter de kirk. De paarse koormantjel wapperde wieein losgesjlage vlag achter pesjtoor aan. 't Knarsje van dedoor sjtOrm en raege gebaoge buim woort begeleid door 'tbOljerend raoze van dae tot de randj gevOlde raegerivier.Angsaanjagend kaod waor Moder Maas. Toch waor 't of ich,vanaaf d'n euverkantj, gans iel, heurde:"Keender de koffie is klaor!"

55

Riky Simons-Julicher, Zjwame

Aan geen ziej

Aan geen ziej

vanne Maas

liek 't graas

zo Ongeweun

gelp en greun.

De kêrktores van Kesset,

Nigkeme en Naer

winke zo vruntjelik:

kOm 'ns hiejhaer.

En det geit 't sjnels

mit de fiets

op 't vaer.

Langsvarende sjepe

trêkke brei sjtrepe

door 't water.

Efkes tater

kloetse hoog golve

taenge de kantj

en taenge 't beutje.

Lang haje die aevel neet sjtandj,

get wiejerop légke ze 't teudje.

En veur des se 't wets

sjteis se at aan de euverkantj.

56

Weer liek 't graas

aan Been ziej vanne Maas

Ongeweun

gelp en greun.

De kerktores van Bezel,

Remunj, Ruiver en Zjwame

neuje zo vruntjelik:

kOm truuk hiejhaer.

En det geit 't bês

mit angere same

op 't grote vaer.

57

toos schoenmakers-visschers, postert

moder rnaas

't water

weeg,

sjtruimp,

fluustert,

Ornermp,

Omzuimp.

drief,

drejt,

ziep.

winsjelt,

wuiles,

giep.

wouwelt,

zingk,

biech.

kiatert,

sjatert,zjwieg.

reurt,

jubelt,treurt.

ich kiek,

en mijmer:

... modere mak riek!

58

toos schoenmakers-visschers, postert

waterwilg(salix caprea)

de wilg

ane waterkantj

bereurt de baek

mit vrouwehandj,

sjpegelt zich

sjpeels en sjlank

naeve wolke en zOn

inne sjpegel zo blank,

de flitsende vtisj

vrie en Lich

sjrief ein leefdesgedich,

enne wegende wilg

dans en zingk oppe windj

ziene minnezank

59

Theo Van Dael, Kinder

Maas in zicht

Met 't fitske tangs de Maas

't zOnnebrilke oppe naas

volge wae de fitsepaad

kop en vot en buukske naat.

Bein en ermkes ingevêtj

ouch es nemes dao op lêtj

want de zOn wirktj inne handj

det ouch alles broen verbrandj.

Met van veur reklaam d'r op

priektj e klekske oppe kop

sjientj de zOn ós get to fel

jeh den dujje wae neet het.

Achter op 't steulke stuit

koelbox en 'ne zak met fruit

kriege wae dao-in ins lost

geuftj ein bank ós snel de rOst.

Op pensjoeen zeen det is fijn

nemes kriegtj ós now nog klein

proffetere met verstandj

vanne Maas es Ongerpandj.

Jao wae hObbe vriejen tied

want 't werk det is ós kwiet

en wae zeen oos eige baas

op det fitske tangs de Maas!

60

Wim Heijmans, Kirchroa

Ankerkette

D'r wink sjteet d'r reén teeje d'r jieevel van 't wies hoes an

't wasser. Ing sjmik va druup knalt teeje de roete. Durch d'r

jaad sjtreumt ing wasserval. 't Jraas inne sjwam.

Uvvervol. D'r men riint in d'r sjtroom. 't Wasser sjtiegt.

Welt ziech noa de kank. Tusje de sjtruuch likt ing kette.

Roeebroen. Raos durch joare.

Langjeleie zoos ze an e anker.

D'r Wullem drieent an d'r sjwungel op 't vuurdek. 't Anker

zakt in 't wasser. Ziene pap wurpt an de hingerzie van de

boot ing dikke koad mit ing sjtrik uvver inne meerpoal deé

in 't wasser sjteet. 't Mathilde sjteet in d'r jaad van 't wies

hoes. Dat likt e sjtuk hoeejer wie 't wasser. Het kent d'r

Wullem va vruier. Tsezame jOnge ze noa de sjoeel. Hee woe-

enet bij zieng tant in. Zieng eldere woare dan mit de boot

Ongerweegs. Zoee kank d'r Wullem fatsuunglieg noa sjoeel

joa. Tsezame mit anger kinger sjpieelet hee Open sjtroas.

Mar 't lifste woare ze bij 't wasser. Kieke noa de bote of ze

lose zelver ing eje boot op 't wasser drieve. Mit ing tang

koad hole ze hOn bote vas. Zoee kanke ze nit aafdrieve. D'r

Wullem woar d'r betste mit sjting op 't wasser werpe. Hee

kank de sjting 't mieetste va ze allenau losse sjpringe.

Vat die sjting dunt, zouw Tech Och wal wille. Uvver 't was-

ser sjpringe,' rOffet d'r Wullem. Tat kries to nog ins ve-

edieg,' laachet 't Mathilde.

An de uvverzie van 't wasser koam me ailing mit de veer-

boot. D'r veerman woar e kling mentje mit inne sjtOppele-

baad. Onger zieng kap oes hOnge tang jries hoare. Went hee

laachet zoog me in zie boave-jebis inne tsank sjtoa. Inne van

61

de winnieje i ziene monk. Inne broenge tsank. `D'r tsank,'

zoee woeet hee dan Och jeneumd.

`Dem mots te in d'r duuster nit ailing teeje kOmme,' zaat

me dOkser.

't Oavends went de veerboot nit varet, da zoos `d'r tsank' in

de intsiegste wieetsjaf van de have.

`Doa zitse ailing mar sjmoekeler,' woeet jefluusterd.

De betste vrung hauw `d'r tsank' nit. Wat wits te mit zoeng

moel. De kinger blove Och wied van zieng boot voet. Huek-

stens koame ze mit hOn eldere op de veerboot. 't ZOndiegs

jOnge ze wal ins an de uvverzie sjpatsere.

Wie d'r Wultem oes-jelierd woar, varet hee op de boot va

zieng eldere mit. 't Mathilde zoog 'm doe nog mar aaf en

tsouw. Went ze jraad in de have woare um tse lane. Mar

hu mere ze jenauw hinger d'r jaad van 't Mathilde aa. 't

Is alwerm ing janse tsiet jeleie. Het hat 'm durch de vin-

ster zofort jeziee. Flot eroes. De eldere van d'r Wullem lofe

uvver 't bret van de boot noa de kank. D'r pap dreegt inne

zak uvver zieng sjouwer. 't Mathilde waad effe bis ze voet

zunt. Da winkt het en ruft: 'Wullem!'

Hee sjteet op 't dek.

`Mathilde, kOrn!'

Tsezame zitse ze ing tsiet Op 't vuurdek. D'r zommer leuft

op zie end. 't Weed vrujjer duuster. Ze veule dat ze ziech

d6kser wille ziee. Nit miee zoee tang Opee wade. VOal woad

hant ze nit nuedieg. 't Wasser kloetsjt teeje de boot. D'r

wink roesjt durch 't riet. De sjtengele beweeje ziech troag.

De boot drieft in inne droom. 't Anker los. 't ZeeldOch an de

mas bol in d'r wink. `Mathilde en Wullem' sjteet mit blauw

lettere drop. Ing rees va leefde. Lanksaam sjteet 't Mathilde

Op. Vuur d'r duuster mOs 't heem ziee.

`Zient vier Os mOrje,' vroagt het.

`tech hof 't,' zeet d'r Wullem. Tat likt dra wat mieng el-

dere mOrje dunt.'

62

`Woa zunt ze noen?'

D'r Wullem kiekt sjtil vuur ziech oes. Da wiest hee mit d'r

kop noa de have. 't Mathilde sjrekt.

`Noa die wieetsjaf?'

D'r Wullem lekt inne vinger op d'r monk. Zieng eldere hant

Och jet mit de sjmoekeler tse maache. 't Mathilde leuft

uvver 't bret noa de kank.

`Mathilde, iech wil diech mOrje jeer ziee.'

lech diech Och, Wullem. Jans jeer.'

Flot jeet 't noa heem. Nog ummer jesjrOkke durch wat d'r

Wullem uvver zieng eldere zaat. Mar de letste sjritte danst

't. De jedanke an d'r Wullem. De erm jesjtrekt wie halme

in d'r wink. Vuurdat 't eri jeet, kiekt 't nog ing kier urn. De

boot tseechent ziech sjwats aaf in d'r oavend. Doa Brent

nog jee lit. 't Is jraad of 't de sjtem van d'r Wullem huet.

`Jank, jank!'

Ing tsiet bliet 't sjtoa. Mar bij de boot is 't sjtil. `KOm, kOrn,'

kan 't wal bejrieve. Mar `jank, jank.' Het trukt de sjouwere

op. Misjien woar 't wal ibildoeng.

D'r nieekste miirje kiekt 't zofort durch de vinster eroes.

Mar d'r sjrek sjleet 'm urn 't hats. De boot is nit miee doa.

Dat kan nit. Dat darf nit. Op de bloeese vus sjneurt 't durch't jraas. De boot voet. E sjtuk ankerkette kunt oes 't wasser.

Ze likt op de kank. Mit ing hank sjtriecht 't de hoare oes 't

jezich. Het kiekt rOnk. Leuft tseruk noa 't hoes. Kan mar ing

zin zage.

`De boot is voet.'

Het sjtreuft ziech flot jet aa. De boot zukke. Woa da Och.

Oane noa tse dinke sjneurt 't noa de wieetsjaf in de have.

Vuur de duur sjtunt jet lu. Och de poliese zunt d'rbij. In de

naat zouw jesjaose ziee woeede. Me hat nuuks kanne vinge.

Waal de boot. Die loog e sjtuk boese de have. Oes-jebrankd.

Och d'r Wullem en de eldere. Verbrankd. 't Kent mar inne

dee doa miee vanaaf wees. D'r veerman. De veerboot likt

63

an de kank. Ze is dee daag nog nit oes-jetofe. Tusje 't riet

drieft e liech. Op d'r ruk. D'r monk op. Inne tsank."t Is d'r tsank,' ruft inne man.

D'r tsank. Noen weest 't Mathilde 't zicher. D'r WuItem hat

`tsank, tsank' jerOffe. En nit lank, jank.'

`Kau iech mar, hau iech mar...'

Dat hat 't Mathilde doanoa nog dOks jedaad.

`Kau iech mar, da woar d'rtem nog hei.'

't Mathilde sjteet vuur de vinster. 't Rent. De druup jeeve

'm d'r jesjmak va troer. Ummer nog.

An d'r haos dreegt 't Mathilde ing kette mit e anker. E paar

vingere haode 't vas. 't Sjpieelt d'rmit.

't Anker va hofnoeng.

Los-jesjlage.

Oane sjif.

't Wies hoes mit de vinster an 't wasser. Noa at die joare

kiekt 't Mathilde eroes. De jedanke an d'r WuItem. JebOnge

an de broeng kette in d'r reen.

`Kank hee mar uvver 't wasser tofe.'

`Korn WuIlem, kOm.'

't Wasser sjtreumt v'rbij.

Meandert durch de landsjaf.

D'r jedanke drieft mit.

64

Moder Maas, met hilar poete en kteinkinge,

les 't Onderwerp van diet 5de dell van

Platbook, woasin woordkunstenaere hun

gedachtes en drulme.euver dat leveswater

htibbe Laote sjtrulme, De volgende

bekCnde sirieversj en diechtersj

sjreve 'n bledraag, in hun eige

Limburgs, ander redactie van

Ets Diederen oet Valkeberg.

Jeanne /asters-van der Hor,

Colts Bemetmans, Han Berghs,

John Bovendeert, Leanne Cramers,

Theo van Daet, Els Diederen,

Whin Hel j mans, Guus Kitten,

Mariet van Knippenberg, Jo Kostons,

Richard Leinders, Jan Maas,

Bep Mergetsberg, Ann Phitipsen,

Lewle Ptuijmen, Aat Remkes,

Karst Ruiten, Maria Scheres,

Phil Schaeken, Joop Schaminêe,

Toos Schoenmakers-Visschers,

Riky-Simons-Juitcher, Paul. Wefle,

Mien Wijnhoven.

ISOM-13: 476 -40-76407 -74 -4

9'789078"4:17744"