dr radosław mącik
DESCRIPTION
dr Radosław Mącik. Akceptacja technologii informacyjnych i komunikacyjnych w grupie osób 50+. Akceptacja technologii internetowych. Co decyduje?. Wprowadzenie. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 1
dr Radosław Mącikdr Radosław Mącik
Akceptacja technologii Akceptacja technologii informacyjnych informacyjnych
i komunikacyjnych i komunikacyjnych w grupie osób 50+w grupie osób 50+
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 2
Akceptacja technologii Akceptacja technologii internetowychinternetowych
Co decyduje?Co decyduje?
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 3
WprowadzenieWprowadzenie
Akceptacja technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (ICT) przez osoby starsze następuje zazwyczaj wolniej niż w przypadku osób młodych.
Wraz z wiekiem zmniejsza się w pewnym stopniu:– otwartość danej osoby na nowe doświadczenia
(jako cecha osobowości)– tempo uczenia się (z powodu mniejszej motywacji, ale też
spadającej sprawności procesów umysłowych i zmysłów, np. układu wzrokowego).
Grupa wiekowa 50+ jest jednak bardzo zróżnicowana jeśli chodzi o poziom akceptacji ICT.
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 4
Penetracja Internetu w Europie Penetracja Internetu w Europie (gospodarstwa domowe)(gospodarstwa domowe)
63%
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 5
Odsetek osób, które nigdy Odsetek osób, które nigdy nie korzystały z Internetunie korzystały z Internetu
35%
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 6
Wykluczenie cyfroweWykluczenie cyfrowe
Tradycyjnie ujmowane jako efekt braku dostępu do technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych
Jednak samo zapewnienie nawet darmowego dostępu do ICT nie oznacza automatycznie wzrostu ich akceptacji
Wykluczenie cyfrowe może być także efektem:– Braku chęci korzystania (braku motywacji)– Braku umiejętności korzystania
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 7
Akceptacja ICT Akceptacja ICT wg van Dijk’awg van Dijk’a W ujęciu Jana A. G. M. van Dijk’a wykluczenie cyfrowe
jest efektem odrzucenia technologii informacyjnych i komunikacyjnych na jednym z etapów sekwencyjnego procesu akceptacji, obejmującego :– motywację (wewnętrzną lub zewnętrzną do skorzystania z
technologii)– fizyczny dostęp (posiadanie komputera i łącza
internetowego, albo przyzwolenia na ich wykorzystanie)– umiejętności (posiadanie umiejętności operacyjnych,
informacyjnych i strategicznych dotyczących korzystania z technologii)
– wykorzystanie (mierzone przez ilość i zakres zastosowań, czas użycia).
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 8
Motywacja:-wewnętrzna-zewnętrzna
Fizyczny dostęp
Wykorzystanie
Umiejętności:- operacyjne- informacyjne- strategiczne
Kolejna innowacja
tak
tak
tak
Efekt pożądany:e-Integracja
tak
Efekt niepożądany: Wykluczenie cyfrowe
nie
nie
nie
nie
Akceptacja ICT wg Akceptacja ICT wg van Dijk’a - schematvan Dijk’a - schemat
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 9
Model akceptacji Model akceptacji technologii (TAM)technologii (TAM) Model akceptacji technologii (TAM) i jego modyfikacje
wyjaśniają czynniki akceptacji ICT przez ich użytkowników zarówno w celach zawodowych, jak i prywatnych.
Dwa podstawowe czynniki determinujące adopcję technologii w modelu TAM, to:– postrzegana użyteczność technologii (PU) definiowana jako: „stopień
przekonania o tym, że użycie określonego systemu poprawi wyniki jej pracy” (Davis 1989, s. 320);
– postrzegana łatwość użycia technologii (PEU) definiowana z kolei jako: „stopień, przekonania o tym, że użycie określonego systemu będzie wolne od wysiłku” (Davis 1989, s. 320).
W kształtowaniu postaw wobec technologii informacyjnych postrzegana użyteczność danej technologii została uznana jako silniejszy czynnik wyjaśniający jej adopcję, a postrzegana łatwość użycia technologii wpływała słabiej na tę akceptację.
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 10
TRA i TAMTRA i TAM
a) Model akceptacji technologii (TAM)
b) Teoria przemyślanego działania (TRA)
Czynniki zewnętrzne
Postrzegana użyteczność
Postrzegana łatwość użycia
Postawa wobec użycia
Intencja użycia
Faktyczne użycie
Subiektywna norma
Przekonania normatywne i
motywacja do ich wypełnienia
Postawa wobec danego zachowania
Intencja zrobienia
czegoś
Faktyczne zachowanie
Przekonania o konsekwencjach
danego zachowania i ich ocena
TAM - wersja wyjściowa (Davis
1989)
TRA (Fishbein i Ajzen, 1980)
a) Model akceptacji technologii (TAM)
b) Teoria przemyślanego działania (TRA)
Czynniki zewnętrzne
Postrzegana użyteczność
Postrzegana łatwość użycia
Postawa wobec użycia
Intencja użycia
Faktyczne użycie
Subiektywna norma
Przekonania normatywne i
motywacja do ich wypełnienia
Postawa wobec danego zachowania
Intencja zrobienia
czegoś
Faktyczne zachowanie
Przekonania o konsekwencjach
danego zachowania i ich ocena
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 11
TAM w modelowaniu akceptacji TAM w modelowaniu akceptacji zakupów internetowychzakupów internetowych
Postrzegana użyteczność
Postrzegana łatwość użycia
Intencja użycia
Faktyczne użycie
Modyfikacja TAM (Klopping
i McKinney
Postrzegana
użyteczność
R2=.52
Intencja
użycia
Postrzegana
łatwość użycia
R2=.26
Faktyczne
ER_AU
ER_IU
.28** .20**
.17**
.72**
.22**
użycie
Oszacowany model
ścieżkowy
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 12
Model TAM/TTF Model TAM/TTF – – przykład oszacowaniaprzykład oszacowania
** p < 0,001 * p < 0,01
Model akceptacji technologii (TAM)
R2=.41 Postrzegana użyteczność
R2=.51 Intencja użycia
R2=.02 Postrzegana
łatwość użycia
R2=.30 Faktyczne
ER_AU
ER_IU
Zgodność technologii
ER_PEU ER_PU
.22**
.53**
.34** .26** .10*
.15*
.64**
użycie
z celem jej użycia (TTF)
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 14
Wiek a dostęp i Wiek a dostęp i korzystanie z Internetukorzystanie z Internetu
Źródło: Między alienacją a adaptacją, Polacy w wieku 50+wobec internetu, red. D. Batorski i J. M. Zając, Koalicja „ Dojrza@łość w sieci”, Warszawa 2010, dostępne online: http://dojrzaloscwsieci.pl/raport.html?file=tl_files/pliki/Raport.pdf [dostęp: 25.10. 2010]
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 15
Penetracja Internetu Penetracja Internetu wg wieku wg wieku
Źródło: Między alienacją a adaptacją, Polacy w wieku 50+wobec internetu, red. D. Batorski i J. M. Zając, Koalicja „ Dojrza@łość w sieci”, Warszawa 2010, dostępne online: http://dojrzaloscwsieci.pl/raport.html?file=tl_files/pliki/Raport.pdf [dostęp: 25.10. 2010]
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 16
Kupowanie przez Kupowanie przez Internet a wiekInternet a wiek
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 17
Potencjał zakupowy Potencjał zakupowy grup wiekowychgrup wiekowych
0
1000000
2000000
3000000
4000000
5000000
6000000
7000000
8000000
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Licz
ebno
ść g
rupy
wie
kow
ej
Grupa wiekowa
15,0% 15,9%
5,8%
14,3%
13,2%
12,2%
23,5%
Deklarowane przeciętne wydatki w grupie wiekowej razy udział grupy wśród konsumentów online – przeliczone na udział w ogólnej szacowanej wielkości rynku - opracowanie własne
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 18
Szkolenia ICT dla 50+Szkolenia ICT dla 50+
Podstawa sukcesu:– Motywowanie uczestników przez nacisk na
zastosowania odpowiednich ICT (również w życiu codziennym)
– Dostosowanie treści szkoleń do poziomu wiedzy i umiejętności uczestników
– Dostosowanie metod kształcenia do możliwości uczestników
Efekty– Większa efektywność szkoleń– Lepsze przygotowanie do użycia ICT w pracy
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 19
Dostosowanie treści Dostosowanie treści szkoleń do grupy 50+szkoleń do grupy 50+ Grupa 50+ jest zróżnicowana poziomem
umiejętności– Wniosek: obok szkoleń od podstaw potrzebne także
bardziej zaawansowane Rzadkie korzystanie ze szkoleń formalnych
grupy 50+ (ogółem i z zakresu ICT)– Wniosek: Potrzebne szkolenia formalne
Pracodawcy niechętnie szkolą 50+, a nieaktywni zawodowo niechętnie płacą za szkolenia– Wniosek: Szkolenia powinny być finansowane
zewnętrznie, a bezpłatne dla uczestników
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 20
Dostosowanie metod Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+kształcenia do możliwości 50+
Sposoby ogólne:– Wolniejsze tempo wprowadzania nowego materiału– Więcej powtórek z poprzednich zajęć– Korzystanie z najnowszych aplikacji/urządzeń (dla
opóźnienia doszkalania po wprowadzeniu nowych wersji)
– Małe grupy (5-6 osób) lub w grupach 10-12 osób dodatkowo pomocnik dla instruktora
– Instruktor w wieku 50+!!!
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 21
Ewolucja interfejsu Ewolucja interfejsu użytkownika - przykładużytkownika - przykład
a) Microsoft Word 2003 – klasyczne paski narzędziowe z przyciskami w formie ikon
b) Microsoft Word 2007 – tzw. wstążka (ribbon)
Który układ interfejsu użytkownika jest bardziej
użyteczny dla początkującego użytkownika?
A który dla zaawansowanego?
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 22
Dostosowanie metod Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+kształcenia do możliwości 50+
Początkujący:– Nauka posługiwania się myszą i innymi urządzeniami
wskazującymi (touchpady w laptopach, ekrany dotykowe) – bez pośpiechu przez zabawę: Pasjans, Saper są tutaj świetne
– Ogólna obsługa systemów operacyjnych– Nacisk na codzienne zastosowania ICT (szukanie
informacji, zakupy, bank)– Przechodzenie do nowych zagadnień dopiero po
opanowaniu poprzednich tematów– Unikanie e-learningu– Możliwość stosowania materiałów wideo
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 23
Dostosowanie metod Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+kształcenia do możliwości 50+
Bardziej zaawansowani:– Uaktualnienie wiedzy i umiejętności– Nacisk na bardziej zaawansowane i związane z pracą
zawodową zastosowania ICT (systemy informacyjne, księgowość, itd.)
– Przechodzenie do nowych zagadnień dopiero po opanowaniu poprzednich tematów
– E-learning tylko za niewymuszoną zgodą uczestników szkolenia
– Możliwość stosowania materiałów wideo
Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 24
Kontakt:
wizytówka w kodzie QR
e-mail: [email protected]
Dziękuję za uwagę!Dziękuję za uwagę!