duy thuc hoc (yeu luan)thaohoiam.vn/wp-content/uploads/2013/08/duy-thuc... · muoán hoïc, muoán...

Nguyeân taùc THEÁ THAÂN Boà Taùt

Bieân dòch TÖØ THOÂNG Phaùp sö

DUY THÖÙC HOÏCYEÁU LUAÄN

GIAÙO AÙN CAO ÑAÚNG PHAÄT HOÏC

TRÖÔØNG PHAÄT HOÏC THAØNH PHOÁ HOÀ

CHÍ MINH

PL. 2552 - DL. 2009NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO

HAØ NOÄI - 2009

DUY THÖÙC HOÏC 5 6 DUY THÖÙC HOÏC

LÔØI ÑAÀU SAÙCH

*** P. Sö T.T. Thoâng giaûng luùc 8 giôø saùng chuû nhaät

17/10/1999, taïi giaûng ñöôøng chuøa Vónh Nghieâm,

Tp.HCM - Kyø 1

Giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät, xöa nay ñöôïc keát hôïp vaø löu

giöõ trong Tam taïng. Tam taïng laø taïng kinh, taïng luaät vaø

taïng luaän. Taïng kinh vaø taïng luaät do chính kim khaåu ñöùc

Phaät noùi ra. Taïng luaän laø do ñeä töû Phaät, nhöõng vò ña vaên,

tuùc trí coù thöïc tu, thöïc chöùng, saùng taùc, nhaèm trieån khai

caùi thaâm nghóa, huyeàn nghóa, maät nghóa vi dieäu trong lôøi

Phaät daïy.

Toaøn boä giaùo lyù Phaät coù ba taïng nhö vaäy, khieán

cho coù moät nhoùm ngöôøi hieåu laàm raèng: Hoïc Luaät laø Giôùi

hoïc, hoïc Kinh laø Ñònh hoïc, hoïc Luaän laø Tueä hoïc, töùc laø

hoï ñem "Tam taïng" gaén cöùng, coät ghì vaøo "Tam voâ laäu

hoïc" caëp naøo theo caëp aáy. Hoï töôûng raèng ñoù laø moät

"phaùt minh", "moät trí tueä môùi". Söï thaät, khoâng phaûi nhö

vaäy. Ngöôøi coù thöïc nghieäm, thöïc chöùng, qua söï thöïc tu

haønh ngöôøi ta khoâng daùm noùi nhö vaäy ñaâu !

Quyeån saùch naøy coù nhan ñeà: Duy Thöùc Hoïc. Taùc

giaû laø Ngaøi Vasubandhu (Trung Hoa) dòch laø Theá Thaân

hoaëc cuõng coù choã dòch laø Thieân Thaân.


Theá Thaân truyeän kyù cheùp: Theá Thaân ra ñôøi sau

Phaät Nieát baøn khoaûng 900 naêm (khoaûng theá kyû thöù ba) ôû

Baéc Thieân truùc. Thuôû môùi xuaát gia, Ngaøi tu hoïc theo

giaùo phaùi Höõu boä Tieåu thöøa. Thôøi gian naøy, Ngaøi saùng

taùc boä Luaän A Tyø Ñaït Ma Caâu Xaù noåi tieáng, laøm saùng

danh cho phaùi Höõu boä.

Theá Thaân coù ngöôøi anh teân Voâ Tröôùc, anh em

cuøng xuaát gia tu hoïc. Nhöng ngöôøi anh thì chuyeân tu hoïc

Ñaïi thöøa, thaám nhuaàn saâu saéc giaùo nghóa Ñaïi thöøa.

Trong nhöõng thaùng ngaøy ñaøm ñaïo, daàn daàn Ngaøi Voâ

Tröôùc chuyeån hoùa ñöôïc nhaän thöùc cuûa vò sö em. Theá

Thaân nhaän thaáy ñöôïc choã thaäm thaâm vi dieäu, cao sieâu

cöùu caùnh cuûa giaùo lyù lieãu nghóa Ñaïi thöøa. Töông truyeàn

raèng: Khi tieáp nhaän nguoàn giaùo lyù lieãu nghóa thöôïng

thöøa, vi dieäu, Theá Thaân, aên naên veà nhöõng naêm thaùng

mình ñaõ xieån döông giaùo lyù Tieåu thöøa, Ngaøi coù ñònh caét

löôõi taï toäi. Voâ Tröôùc Boà taùt noùi: Löôõi töï noù khoâng coù toäi

gì. Tröôùc em duøng löôõi vaø ngoøi buùt xieån döông giaùo

nghóa Tieåu thöøa, giôø ñaây em cuõng duøng löôõi vaø ngoøi buùt

ñeå xieån döông chaùnh giaùo Ñaïi thöøa laø ñuû roài. Caét löôõi coù

ñem laïi lôïi laïc cho ai. Töø ñoù, Ngaøi Theá Thaân chuyeân

saùng taùc vaø truyeàn baù tö töôûng Ñaïi thöøa qua caùc taùc

phaåm Duy Thöùc Hoïc.

Caùc taùc phaåm cuûa Theá Thaân Boà taùt thöôøng ñöôïc

giaûng daïy trong chöông trình Phaät hoïc cuûa caùc tröôøng

Phaät hoïc laø:

g Tieåu thöøa: A Tyø Ñaït Ma Caâu Xaù Luaän.

g Ñaïi thöøa: Duy Thöùc Nhò Thaäp Tuïng.

g Duy Thöùc Tam Thaäp Tuïng Luaän.

g Ñaïi thöøa Baùch Phaùp Luaän.

Vaø cuõng töông truyeàn raèng: Hoài coøn tu theo Höõu

boä Tieåu thöøa, Ngaøi saùng taùc coù ñeán 500 boä luaän. Sau khi

höôùng veà Ñaïi thöøa, Ngaøi cuõng saùng taùc ñeán caû 500 boä

luaän nöõa. Vì vaäy, ngöôøi ñôøi toân Ngaøi vôùi danh hieäu

"Thieân Boä Luaän Sö".

Yeáu luaän. Duy Thöùc Hoïc Yeáu Luaän. Do bæ nhaân toâi

bieân dòch. Soaïn theo loái giaùo aùn ñeå trieån khai, cho neân

trong ñaây: Coù phaàn phieân dòch, phaàn giaûi thích thuaät

ngöõ, phaàn yeáu luaän ñeå cho ngöôøi ñoïc deã hieåu, ngöôøi hoïc

deã nhôù roõ. Ñaõ goïi laø "yeáu luaän" cho neân khoâng luaän

roäng, khoâng vieát daøi maø vieát suùc tích, thaäm chí "ñeà

cöông"!

Mong nhöõng taám loøng thoâng caûm, khi caùc vò coù

trong tay quyeån "Duy Thöùc Hoïc Yeáu Luaän" naøy.

Vieát taïi Thao Hoái Am

Muøa Ñoâng, naêm Kyû Maõo, thaùng 10 naêm 1999

Phaùp sö THÍCH TÖØ THOÂNG


DAÃN NHAÄP



Tp.HCM - Kyø 2

Duy Thöùc Hoïc, moân nghieân cöùu tìm hieåu nguyeân uûy

cuûa hieän töôïng vaïn phaùp ñeå xaùc laäp moät luaän cöù, cho

ngöôøi tìm hieåu hoïc vaø ñoïc coù theå bieát ñöôïc. Duy Thöùc Hoïc

laø phöông tieän chæ nam höôùng daãn phöông phaùp nhaän thöùc

veà maët cuï theå cuûa vaïn phaùp vaø khaùi nieäm tö duy beân maët

tröøu töôïng. Do vaäy, Duy Thöùc Hoïc, coøn goïi laø Phaùp Töôùng

Duy Thöùc Hoïc, yù nghóa ñaày ñuû roõ raøng hôn.

Tröôùc ñaây hôn hai möôi naêm, toâi ñaõ soaïn moät soá

giaùo trình ñeå giaûng daïy Duy Thöùc Hoïc, cho tôùi naêm nay,

toâi coù aân haän veà vieäc vieát laùch, dieãn ñaït Duy Thöùc Hoïc

theo nhaän thöùc, kieán giaûi maø hôn hai möôi naêm tröôùc

mình ñaõ laøm. Toâi coù theå saùm hoái nhö Luaän chuû toå sö Duy

Thöùc Hoïc, Thieân Thaân Boà taùt ñaõ töøng saùm hoái caùch ñaây

gaàn hai ngaøn naêm!

Thieân Thaân Boà Taùt taïo luaän Duy Thöùc Hoïc nhaèm

hoã trôï cho neàn giaùo lyù Voâ ngaõ cuûa ñaïo ñöùc Phaät ñöôïc

ñaäm neùt hôn, saùng toû hôn, roõ raøng hôn vaø ñeán toät ñænh


cao: "Voâ ngaõ laø chaân lyù cuûa vuõ truï, nhaân sinh quan trong

ñaïo Phaät". Ñoù laø muïc tieâu tìm hieåu, lyù giaûi cho nhöõng ai

muoán hoïc, muoán tu theo toân chæ cuûa Phaùp Töôùng Duy

Thöùc Hoïc.

Ñaïi Thöøa Baùch Phaùp Luaän, coù theå noùi ñaây laø chìa

khoùa vaøng ñeå môû cöûa vaøo toøa nhaø Duy Thöùc Hoïc maø taùc

giaû boä luaän naøy vaãn laø Thieân Thaân Boà Taùt.

"Nhö Theá Toân Ngoân: Nhaát Thieát Phaùp Voâ Ngaõ"

Ñoù laø caâu nhaäp ñeà tröïc khôûi cuûa Luaän chuû coù

nghóa laø Luaän chuû taïo ra luaän Ñaïi Thöøa Baùch Phaùp hoaøn

toaøn caên cöù lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät maø trieån khai. Trieån

khai luaän Ñaïi Thöøa Baùch Phaùp, trieån khai heä giaùo lyù Ñaïi

Thöøa, trieån khai tö töôûng Duy Thöùc Hoïc, nhaèm laøm saùng

toû chaân lyù Voâ ngaõ trong neàn giaùo lyù cuûa ñöùc Phaät. Hieåu

bieát chaân lyù Voâ ngaõ moät caùch ñích thöïc baèng tö duy,

baèng quaùn chieáu cuûa mình thì vôùi chaân lyù Voâ thöôøng,

khoå, khoâng vaø baát tònh, hoïc giaû hay haønh giaû aáy seõ laàn

laàn chöùng ngoä theo quaù trình tieäm tieán treân böôùc ñöôøng

hoïc ñaïo vaø haønh ñaïo cuûa chính mình.

Ta haõy ñoïc tieáp:

Hoûi: "Taát caû phaùp goàm coù nhöõng gì?

"Voâ ngaõ laø sao ? Coù maáy thöù ?"

Ñaùp: "Taát caû phaùp toùm löôïc coù 5 loaïi:

1. TAÂM PHAÙP

2. TAÂM SÔÛ HÖÕU PHAÙP

3. SAÉC PHAÙP

4. TAÂM BAÁT TÖÔNG ÖÙNG HAØNH PHAÙP

5. VOÂ VI PHAÙP.

j TAÂM VÖÔNG ÖU VIEÄT HÔN CAÛ.

j TAÂM SÔÛ HÖÕU TÖÔNG ÖÙNG TAÂM VÖÔNG.

j SAÉC PHAÙP LAØ SÖÏ AÙNH HIEÄN CUÛA VÖÔNG SÔÛ

TREÂN.

j BAÁT TÖÔNG ÖÙNG DO BA PHAÙP TREÂN MAØ GIAÛ

LAÄP.

j VOÂ VI PHAÙP TÖÔNG ÑAÕI BOÁN PHAÙP HÖÕU VI

MAØ COÙ RA.

Ñoïc nghieân cöùu, phaân taùch toång quaùt naêm loaïi

phaùp treân ñuû thaáy tính chaát "Duyeân sinh" vaø "Voâ ngaõ"

roài, vì khoâng coù phaùp naøo coù tính ñoäc laäp, töï sinh, töï toàn,

baát bieán, baát ñoäng.

"Taát caû phaùp voâ ngaõ" nhöng bao quaùt maø toùm thu

coù hai thöù:

1. NHÔN VOÂ NGAÕ.

2. PHAÙP VOÂ NGAÕ.


Ñoù laø khaùi quaùt noäi dung boä luaän Ñaïi Thöøa Baùch

Phaùp nhaèm xaùc laäp chaân lyù Voâ ngaõ qua caùi nhìn cuûa Ñaïi

thöøa Duy Thöùc Hoïc vôùi vaán ñeà vuõ truï nhaân sinh quan.

Giaùo aùn naøy toâi vieát cho trình ñoä Cao ñaúng Phaät

hoïc, ngaén goïn, suùc tích. Noù ñoøi hoûi nhieàu ôû ngöôøi trieån

khai höôùng daãn. Trieån khai toát, ngöôøi nghe seõ thu thaäp

ñöôïc nhieàu kieán giaûi Phaät hoïc ñeå laøm cô sôû ban ñaàu cho

nhöõng ai coù yù muoán tham quan töôøng taän toøa laâu ñaøi

Phaùp Töôùng Duy Thöùc Hoïc ñoà soä xa xa phía tröôùc.

Naøo ! Chuùng ta haõy chuaån bò saün saøng, caàm chieác

chìa khoùa leân tay ñi... !

Vieát taïi Thao Hoái Am

Muøa Ñoâng, naêm Kyû Maõo, thaùng 10 naêm

1999

Phaät lòch 2543

Phaùp sö THÍCH TÖØ THOÂNG

BAØI THÖÙ NHAÁT


taïi giaûng ñöôøng chuøa Vónh Nghieâm, Tp.HCM:

- Ngaøy 31/10/1999: Kyø 3

- Ngaøy 7/11/1999: Kyø 4

Hoûi: Neáu Duy Thöùc Hoïc coù cô sôû vöõng chaéc thì

vaán ñeà "ngaõ" cuûa Phaät giaùo vaø theá gian phaûi ñöôïc hieåu

nhö theá naøo?

BAØI TUÏNG DUY THÖÙC ÑAÙP:

DO ÖÙC THUYEÁT VEÀ NGAÕ

YÙ NIEÄM NGAÕ NAÛY SANH

TÖÔÙNG NGAÕ DUY THÖÙC BIEÁN

THÖÙC NAÊNG BIEÁN COÙ BA:

RAÈNG DÒ THUÏC, TÖ LÖÔNG

VAØ LIEÃU BIEÄT CAÛNH THÖÙC.

GIAÛI THÍCH THUAÄT NGÖÕ:

j ÖÙc thuyeát: Töï mình töôûng töôïng ra, hieåu theo caùi

hieåu cuûa mình, khoâng baèng cöù vaøo moät hoïc thuyeát thöïc

tieãn hay chaân lyù sieâu tuyeät naøo khaùc.


j Ngaõ: Ñoäc laäp töï sinh ñoäc laäp, töï toàn, baát bieán vaø

baát ñoäng.

j Phaùp: Hieän töôïng vaät chaát tröôùc maét ngaøn sai muoân

khaùc, moãi moãi coù hình daùng lôùn nhoû, kích thöôùc ngaén daøi,

qui moâ cao thaáp, maøu saéc ña daïng, khieán cho ngöôøi ta

troâng thaáy noù laø noù maø khoâng laàm laãn giöõa vaät naøy laø vaät

noï. Moãi moät daïng vaät chaát ñöôïc goïi laø moät phaùp.

"Nhaäm trì töï taùnh, quæ sanh vaät giaûi"

Ngoaøi vaät chaát ra chöõ Phaùp cuûa nhaø Phaät coøn bao

haøm heát laõnh vöïc nhaän thöùc khaùi nieäm cuûa yù nhö: vui

buoàn, thöông gheùt, thieän aùc, trí tueä, voâ minh v.v...

j Bieán: Söï chuyeån hoùa lieân tuïc trong quaù trình tieán

trieån cuûa vaät chaát coäng vôùi thöùc taâm ñeå hình thaønh moät

söï vaät hieän töôïng naøo ñoù.

j Naêng bieán: Phaàn chuû theå nhaän thöùc, bieåu hieän

qua taùm thöùc taâm vöông, thoâng qua söï öùc thuyeát vaø

töôûng töôïng.

j Dò thuïc: Teân goïi khaùc cuûa A laïi da, cuûa Nhaát thieát

chuûng, cuûa ñeä baùt thöùc.

j Tö löông: Teân goïi cuûa Maït na hay ñeä thaát thöùc.

j Lieãu bieät caûnh: Teân goïi chung cuûa saùu thöùc

tröôùc: Nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân vaø yù thöùc.

YEÁU LUAÄN

Dieät ngaõ, xaû ngaõ laø vaán ñeà coát loõi trong kho taøng

Phaät giaùo. Hieåu roõ, thöïc chöùng roát raùo chaân lyù voâ ngaõ laø

thaønh töïu Boà ñeà Nieát baøn voâ thöôïng (Baát kieán nhaát phaùp

töùc Nhö Lai...)

Quaùn saùt vuõ truï nhaân sinh, ñöùc Theá toân daïy:

"Taát caû phaùp voâ ngaõ"

Nghóa laø toaøn boä "höõu tình chuùng sinh" vaø "voâ tình

chuùng sinh" ñeàu voâ ngaõ qua caùi thaáy cuûa Phaät nhaõn. Noùi

caùch khaùc, qua nhaän thöùc cuûa Phaät loaøi ñoäng vaät cuõng

nhö thöïc vaät, khoaùng vaät ñeàu khoâng coù tính töï ngaõ, töï

sinh, töï toàn, töï ñoäc laäp, baát bieán vaø baát ñoäng. Tuy nhieân,

ôû caùc kinh ñieån thænh thoaûng ñoù ñaây ñöùc Phaät coù luùc vaãn

ñeà caäp veà ngaõ, nhaân, chuùng sinh vaø thoï giaû töôùng... Ñoù

laø Nhö Lai vaän duïng "theá giôùi taát ñaøn" trong töù taát ñaøn,

vaän duïng "tuïc ñeá" trong "nhò ñeá" môû baøy phöông tieän

trong cöùu caùnh ñaáy thoâi! Cuoái cuøng Nhö Lai chæ baøy

nhöõng giaùo lyù phöông tieän chæ laø phöông tieän, ngöôøi Ñaïi

thöøa chuûng taùnh phaûi tu hoïc giaùo lyù ñeä nhaát nghóa, cöùu

caùnh Ñaïi thöøa.

Nhö Lai noùi: ngaõ, nhaân, chuùng sinh, thoï giaû töùc

khoâng phaûi ngaõ, nhaân, chuùng sinh, thoï giaû maø goïi laø

ngaõ, nhaân, chuùng sinh, thoï giaû vaäy thoâi!

(Kinh Kim Cang Baùt Nhaõ)


Ngaõ cuûa theá gian do öùc thuyeát, do töôûng töôïng, do

meâ tín dò ñoan. Khoâng ai chöùng minh ñöôïc caùi gì laø ngaõ.

Toùm laïi, Phaät giaùo noùi ngaõ, khi söû duïng phöông

tieän tuøy theá tuïc vaän duïng theá ñeá, ñeå roài cuoái cuøng phuû

ñònh ngaõ, khi con ngöôøi coù khaû naêng nhaän thöùc chaân lyù

voâ ngaõ. Theá gian noùi ngaõ chæ vì öùc thuyeát, do töôûng

töôïng hoang ñöôøng, do si meâ cuoàng tín... "Vaïn Phaùp

Duy Thöùc" chöõ thöùc trong töø Duy thöùc phaûi hieåu laø

"Nhaát thieát chuûng" cuõng goïi laø "Taøng thöùc", cuõng goïi laø

"Dò thuïc thöùc". Thöùc naøy chöùa ñöïng heát thaûy chuûng töû

haït nhaân cuûa vaïn vaät hieän töôïng, chöùa ñöïng heát thaûy

khaùi nieäm, nhaän thöùc vaø tö duy cuûa caùc loaïi höõu tình.

Haït nhaân cuûa vaïn vaät hieän töôïng tuy nhieàu töïu

trung goàm trong ba loaïi: khoaùng vaät, thöïc vaät vaø ñoäng

vaät. Qua caùi nhìn cuûa nhaø Phaät hoïc thì "Nhaát thieát chuûng

thöùc" chöùa ñöïng baûy thöù coù taùnh chaát phoå bieán laø: Ñòa

ñaïi, Thuûy ñaïi, Hoûa ñaïi, Phong ñaïi, Khoâng ñaïi, Kieán ñaïi

vaø Thöùc ñaïi.

Töø nhöõng chaát lieäu haït nhaân ñoù, chuyeån bieán sinh

hoùa, taùc ñoäng töông quan qua laïi vôùi nhau maø hình

thaønh söï vaät hieän töôïng vaïn phaùp. Nhöõng haït nhaân

trong Nhaát thieát chuûng thöùc bieán chuyeån sinh hoùa töøng

saùt na khoâng ngöøng theo tieán trình phaùt trieån, tieán hoùa

ñeå roài thaønh söï vaät, hieän töôïng vaïn phaùp töø giaûn ñôn

daàn daàn ñeán phöùc taïp.

Söï taùc ñoäng qua laïi, söï keát hôïp ñeå hình thaønh moät

söï vaät hieän töôïng ñoù chính laø quaù trình Duy Thöùc Bieán.

Nhö thò nhö thò Bieán cuûa Duy Thöùc Hoïc.

Haït nhaân cuûa vaïn phaùp vaãn chöa phaûi laø nguyeân

toá duy nhaát khôûi ñaàu ñeå sinh ra vaïn vaät hieän töôïng maø

haït nhaân cuûa vaïn phaùp phaûi taùc ñoäng qua laïi vôùi nhau

môùi phaùt trieån, môùi tieán hoùa hình thaønh vaïn vaät hieän

töôïng. Ñieàu ñoù caét nghóa cho ta thaáy roõ raøng söï bieán hoùa

cuûa Duy Thöùc vaø giaùo lyù Duyeân Sanh cuûa ñaïo Phaät laø

chaân lyù hieån nhieân.

Hieän töôïng vaïn vaät voâ tri goïi laø sôû kieán, khaùi nieäm

nhaän thöùc tö duy ñöôïc goïi laø naêng bieán. Naêng bieán, sôû

bieán ñeàu laø saûn phaåm cô baûn, saûn phaåm haït nhaân hieän

höõu moät caùch töï nhieân cuûa Nhaát thieát chuûng thöùc. Söï

hieän höõu naøy, Duy Thöùc Hoïc goïi laø "Baát khaû tri".

Naêng bieán coù ba hình thaùi: Dò thuïc, Tö löông vaø

Lieãu bieät caûnh.

j Dò thuïc thöùc: ñeå caét nghóa raèng hieän töôïng vaïn

phaùp sinh ra khoâng coù phaùp naøo vöôït ngoaøi chaân lyù

nhaân quaû.

j Tö löông thöùc: nhaèm chæ roõ raèng moãi moät hieän

töôïng duyeân sinh khi sinh ra ñeàu coù quaùn tính töï nhieân

duy trì vaø phaùt trieån söï toàn sinh haàu keùo daøi söï hieän höõu

cuûa chuùng. Vì vaäy, noù coøn coù teân: Ngaõ aùi chaáp taøng.


j Lieãu bieät caûnh thöùc: chöùng minh roõ neùt taùnh chaát

khaùc nhau giöõa naêng bieán vaø sôû bieán, chuû theå vaø ñoái

töôïng, phaân bieät vaø sôû phaân bieät.

Noùi ruùt laïi:

– Naêng bieán thuoäc baùt thöùc taâm vöông, moät phaàn

haït nhaân, duyeân sinh ra loaøi ñoäng vaät höõu tình.

– Sôû bieán thuoäc vaät chaát nhöõng haït nhaân, duyeân

sinh ra khoaùng vaät, thöïc vaät voâ tình.

" Thò chö thöùc chuyeån bieán

"Phaân bieät sôû phaân bieät

"Do thöû bæ giai voâ

"Coá nhaát thieát Duy thöùc..."

g g g

BAØI THÖÙ HAI



- Ngaøy 14/11/1999: Kyø 5

- Ngaøy 21/11/1999: Kyø 6

Hoûi: Ñaõ ñöôïc nghe qua veà ba moùn naêng bieán, vaäy

xin ñöôïc bieát moùn naêng bieán thöù nhaát theá naøo ?


THÖÙ NHAÁT, A LAÏI DA

DÒ THUÏC, NHAÁT THIEÁT CHUÛNG

KHOÂNG THEÅ BIEÁT CHAÁP THOÏ

CAÛNH, CAÊN, THÖÔØNG CUØNG XUÙC

TAÙC YÙ, THOÏ, TÖÔÛNG, TÖ

CHÆ TÖÔNG ÖÙNG XAÛ THOÏ

TAÙNH VOÂ PHUÙ VOÂ KYÙ

XUÙC, TAÙC YÙ... CUÕNG VAÄY

HAÈNG CHUYEÅN NHÖ NÖÔÙC THAÙC

QUAÛ A LA HÔÙN KHOÂNG COØN



j A laïi da: Phaïn aâm dòch laø Taøng. Taøng coù nghóa laø

nhaø kho. A laïi da ví caùi kho vó ñaïi, veà khoâng gian khoâng

bieân giôùi, veà thôøi gian toät ba ñôøi; do ñoù noù coù caùi teân

Taøng thöùc. Taøng coù ba nghóa, neáu nhìn qua ba phöông

dieän ñoù laø Naêng taøng, Sôû taøng vaø Ngaõ aùi chaáp taøng.

Nhìn beân maët coâng duïng chöùa ñöïng cuûa nhaø kho, ñoù laø

nghóa Naêng taøng. Nhìn beân maët caùc loaïi chuûng töû bò

chöùa, ñoù laø nghóa Sôû taøng. Nhìn beân maët duy trì söùc

soáng, söï sanh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa söï vaät ñeå hình

thaønh, ñoù laø nghóa Ngaõ aùi chaáp taøng.

j Dò thuïc: Coù ba nghóa:

1. Dò thôøi nhi thuïc

2. Dò bieán nhi thuïc

3. Dò loaïi nhi thuïc

Chuûng töû cuûa vaïn phaùp duyeân sinh vaø phaùt trieån

hình thaønh luoân luoân theo luaät nhaân quaû nhaát ñònh nghóa

laø söï vaät töø khi sinh ñeán luùc hình thaønh vieân maõn moät

chænh theå phaûi traûi qua thôøi gian, ñoù laø nghóa Dò thôøi. Töø

khi sinh ñeán luùc hình thaønh vieân maõn keát cuoäc cuûa chu

kyø nhaân quaû phaûi traûi qua thay ñoåi lieân tuïc, söï phuû ñònh

khoâng ngöøng, ñoù laø nghóa Dò bieán. Töø khi sinh trong

nhaân ñeán khi hình thaønh ra quaû, khaùc haún nhau, ñoù laø

nghóa Dò loaïi.

j Nhaát thieát chuûng: Teân khaùc cuûa A laïi da. Nhìn

beân maët chuûng töû Sôû taøng. A laïi da coù teân Nhaát thieát

chuûng.

j Thoï: Söï tieáp nhaän, laõnh thoï. Thoï coù ba thöù:

1. Laïc thoï: Tieáp nhaän vui.

2. Khoå thoï: Tieáp nhaän khoå.

3. Xaû thoï: Khoâng thoï vui cuõng khoâng thoï khoå.

j Voâ kyù: Taùnh khoâng thieän, khoâng aùc. Voâ kyù taùnh

coù hai thöù:

1. Voâ phuù voâ kyù: Taùnh voâ kyù naøy voán trong saùng töø

baûn chaát.

2. Höõu phuù voâ kyù: Hieän töôïng nhieãm oâ khoâng bieåu

loä roõ reät nhöng baûn chaát khoâng hoaøn toaøn thanh tònh.

YEÁU LUAÄN

Moùn naêng bieán thöù nhaát coù ba teân. Nhìn beân coâng

naêng chöùa ñöïng bao haøm thì coù teân A laïi da. Nhìn beân

chuûng töû vaïn phaùp bò chöùa, noù coù teân Nhaát thieát chuûng.

Nhìn beân maët sinh khôûi vaø phaùt trieån cuûa chuûng töû vaïn

phaùp nhaát nhaát ñeàu phaûi theo moät chu trình nhaân quaû,

neân noù coù teân laø Dò thuïc.

Söï tích taäp, giöõ gìn vaø phaùt trieån cuûa Taøng thöùc

khoâng bieát ñöôïc. Con ngöôøi chæ coù theå nghieân cöùu, tìm


hieåu... maø thoâi. Caùc nhaø ñaïo hoïc, khoa hoïc... cuõng chæ

giaûi thích, caét nghóa theo kieán giaûi nhaát ñònh cuûa chính

mình, ngoaïi tröø ñöùc Phaät Thích Ca!

Naêng bieán thöù nhaát, taùnh voâ phuù voâ kyù, cho neân taát

caû phaùp "Sôû taøng" trong A laïi da voán khoâng coù nhieãm oâ.

Naêm moùn Taâm sôû: Xuùc, Taùc yù, Thoï, Töôûng, Tö

töông öùng vôùi thöùc A laïi da, cuõng cuøng taùnh voâ phuù voâ

kyù nhö vaäy.

Ba thoï: Laïc thoï, Khoå thoï vaø Xaû thoï. Thöùc A laïi da

thuoäc Xaû thoï.

A laïi da thöùc vöøa haèng vöøa chuyeån gioáng nhö doøng

nöôùc tuoân chaûy lieân tuïc cuûa thaùc, xem nhö coá ñònh

nhöng chæ laø söï noái tieáp lieân tuïc vi maät cuûa nhöõng gioït

nöôùc tuoân nhanh. Vuõ truï vónh haèng, vaät chaát vónh haèng

nhöng haèng trong chuyeån; tuy chuyeån maø chuyeån trong

haèng.

Chöùng quaû A la Hôùn, caùi teân A laïi da thöùc ñöôïc

chuyeån ñoåi. Quaû vò A la Hôùn laø ngöôøi xuaát ly tam giôùi, laø

ngöôøi hoùa giaûi, dieät heát Kieán Tö hoaëc trong tam giôùi. Do

vaäy, qua caùi thaáy bieát cuûa ngöôøi A la Hôùn, vaïn phaùp

khoâng coøn laø nguyeân nhaân gaây ra oâ nhieãm laøm ñau khoå

cho ai. Noùi caùch khaùc, ngöôøi A la Hôùn ñaõ thanh tònh hoùa

ñöôïc luïc caên vaø luïc caûnh ôû coõi ñôøi roài!

g g g

BAØI THÖÙ BA



Tp.HCM - Kyø 7

Hoûi: Ñaõ noùi veà thöùc naêng bieán thöù nhaát roài. Vaäy

thöùc naêng bieán thöù hai söï hieän höõu cuûa noù ra sao?


* THÖÙC NAÊNG BIEÁN THÖÙ HAI

TEÂN GOÏI LAØ MAÏT NA

TÖØ A LAÏI DA... AÙI A LAÏI DA

TÍNH TÖÔÙNG HAÙO SUY LÖÔØNG

* BOÁN PHIEÀN NAÕO THÖÔØNG CHUNG

LAØ NGAÕ SI NGAÕ KIEÁN

CUØNG NGAÕ MAÏN NGAÕ AÙI

XUÙC, TAÙC YÙ,... TÖÔNG ÖNG

* HÖÕU PHUÙ VOÂ KYÙ TAÙNH

KHAÉNG KHÍT A LAÏI DA

A LA HÔÙN, DIEÄT ÑÒNH

ÑAÁNG XUAÁT THEÁ KHOÂNG COØN.



j Maït na: Trung Hoa dòch laø yù caên, döïa treân tính "tö

löông", tính "chaáp ngaõ" ñeå roài sinh ngaõ si, ngaõ kieán, ngaõ

maïn, ngaõ aùi. Maït na laø cô sôû laøm choã nöông töïa ñeå yù

thöùc phaùt sinh phaân bieät. Vì vaäy, coù teân "yù caên". Maït na

theo thöù töï coù teân "ñeä thaát thöùc", töùc laø moùn naêng bieán

thöù hai vaäy.

j Suy löôøng: Dòch chöõ tö löông. Tính suy löôøng cuûa

"tö löông" khaùc vôùi tính toaùn nghó ngôïi cuûa "tö duy" phaân

bieät. Suy löôøng cuûa "tö löông" nhö soùng ngaàm. Tính toaùn

phaân bieät cuûa "tö duy" nhö soùng löôïn oà aït lao xao treân

maët bieån.

j Si kieán maïn aùi: Thöùc Maït na do ngaõ, vì ngaõ vaø

cho ngaõ maø hieän höõu. Ngoaøi ngaõ ra, Maït na khoâng coù

tích söï naøo khaùc. Vì vaäy, Maït na baûn chaát voán nhieãm oâ

roài.

j Höõu phuù voâ kyù: "Höõu phuù" noùi leân tính nhieãm oâ

baûn chaát cuûa thöùc Maït na.

j A la hôùn: Dòch voâ sinh, saùt taëc, öùng cuùng. Ñaáy laø

quaû vò cuûa ngöôøi ñoaïn tröø heát Kieán Tö hoaëc trong nhaân,

laø ngöôøi xuaát ly tam giôùi.

j Dieät ñònh: Noùi ñuû: Dieät Taän Ñònh, ngöôøi tu thieàn

ñònh, dieät ñöôïc söï phaân bieät cuûa tieàn thaát thöùc vaø yù nieäm

chaáp ngaõ khoâng coøn.

j Xuaát theá ñaïo: Töø A la Hôùn trôû leân, cöùu caùnh laø

quaû Voâ Thöôïng Boà Ñeà.

YEÁU LUAÄN

Maït na thöùc laø naêng bieán thöù hai trong ba moùn

naêng bieán vaø laø thöùc thöù baûy trong taùm thöùc taâm vöông.

Maït na, Phaïn aâm, Trung Hoa dòch yù caên. Noù laø choã

nöông töïa, cô sôû cuûa yù thöùc thöù saùu, phaùt trieån tö duy

phaân bieät. Vì vaäy, tính, töôùng, baûn chaát cuûa Maït na laø

"Tö löông". Maït na khoâng coù tính ñoäc laäp, töï sinh, töï

khôûi. Söï sinh khôûi Maït na hoaøn toaøn heä thuoäc A laïi da.

Maït na laø "ngaõ aùi chaáp taøng" trong ba nghóa taøng. Maït na

chaáp laáy Kieán phaàn A laïi da, baûo thuû tính chaáp cuûa mình

khö khö theo "öùc thuyeát", khoâng chuaån ñích, khoâng caên

cöù vaø hoaøn toaøn khoâng chaân lyù. Kieán phaàn cuõng nhö

Töôùng phaàn cuûa A laïi da ñeàu laø phaùp hieän töôïng duyeân

sinh: vuõ truï sôn haø, sum la vaïn töôïng... taát caû ñeàu "voâ

ngaõ". Theá cho neân, ngaõ cuûa Maït na chaáp chæ laø "ngaõ si",

"ngaõ kieán", "ngaõ maïn", "ngaõ aùi", khoâng chaân lyù, khoâng

chuùt thöïc tieãn naøo. Maït na chaáp ngaõ laø söï vin chaáp noäi

taïi cuûa A laïi da: Ngaõ aùi chaáp taøng cuûa A laïi da vin chaáp

Kieán phaàn cuûa A laïi da ñeå roài "öùc thuyeát" thaønh "baûn

ngaõ" bôûi chính mình. Vì vaäy, baøi tuïng Duy thöùc:

"Töø A laïi da... aùi A laïi da"


Neân bieát, taùm thöùc taâm vöông ñeàu gioáng nhau.

Thöùc naøo cuõng coù boán phaàn. Ñoù laø: Kieán phaàn, Töôùng

phaàn, Töï chöùng phaàn vaø Chöùng töï chöùng phaàn. Boán

phaàn naøy, ta möôïn moät tyû duï ñeå coù khaùi nieäm: 1. Xem

hoa; 2. Caønh hoa; 3. Nhaän ñònh hoa; 4. Ñaùnh giaù, giaù trò

hoa. Moãi moät thöùc khi phaùt khôûi ñeàu phaûi dieãn bieán theo

moät quaù trình: Chuû theå nhaän thöùc, ñoái töôïng nhaän thöùc,

nhaän thöùc ñoái töôïng vaø ñaùnh giaù ñoái töôïng aáy. Ta cuõng

coù theå möôïn tyû duï thöù hai: 1. Ngöôøi vieát ñôn kieän; 2.

Ngöôøi bò kieän; 3. Quan toaøn xöû lyù kieän; 4. Vieän kieåm soaùt

toái cao (cô sôû luaät phaùp). Boán phaàn lieân hôïp laïi, taùc

duïng hoã töông nhau ñeå hoaøn thaønh keát quaû cuûa moät

"Thöùc", khi thöùc ñoù sinh khôûi.

Maït na thöùc baûn chaát voán nhieãm oâ, taùnh höõu phuù

voâ kyù noùi leân söï nhieãm oâ chaáp ngaõ, laø nguyeân nhaân sinh

ra moïi thöù phieàn naõo, moïi noãi thoáng khoå cho con ngöôøi

treân coõi ñôøi. Maït na thöùc, taùnh höõu phuù voâ kyù ñieàu naày

noùi leân raèng maït na thöùc nhieãm oâ töø baûn chaát. Boán phieàn

naõo thöôøng chung cuøng sinh khôûi thì hieän töôïng cuõng

chaúng trong saïch ñöôïc.

Maït na thöùc cuõng nhö baùt thöùc taâm vöông ñöông

nhieân ñeàu coù töông öùng vôùi nhoùm taâm sôû bieán haønh:

xuùc, taùc yù v.v... Ngoaøi ra coøn moät soá...

Maït na thöùc "tuøy sôû sinh sôû heä" coù nghóa laø Maït na

khaéng khít gaén boù chaët vôùi A laïi da. Khoâng coù A laïi da,

khoâng tìm ñaâu cho coù Maït na ñöôïc. Cuõng nhö khoâng coù

thuû töôùng, khoâng sao coù "veä só" thuû töôùng treân coõi ñôøi.

Coù ba haïng ngöôøi do coâng phu tu chöùng maø loaïi

boû Maït na thöùc. Moät laø ngöôøi tu chöùng ñeán quaû A la hôùn.

Hai laø ngöôøi tu chöùng Ñònh Dieät Taän. Ba laø Phaät Theá

Toân.

"Ngaõ" coäng vôùi "ngaõ sôû höõu" laø tieâu chuaån, laø

thöôùc, ñeå ño, ñeå ñaùnh giaù: tieán trình hoïc ñaïo, haønh ñaïo

vaø chöùng ñaïo cuûa ngöôøi ñeä töû Phaät, chaân chính vaø

khoâng chaân chính vaäy.

g g g


BAØI THÖÙ TÖ



Tp.HCM - Kyø 8

Hoûi: Thöùc naêng bieán thöù ba goàm coù nhöõng gì?


* THÖÙC NAÊNG BIEÁN THÖÙ BA

COÙ SAÙU THÖÙ SAI BIEÄT

TIEÁP NHAÄN TOÁT TIEÀN CAÛNH

THIEÄN, BAÁT THIEÄN CAÂU PHI

* NHÖÕNG TAÂM SÔÛ BIEÁN HAØNH

BIEÄT CAÛNH, THIEÄN, PHIEÀN NAÕO

TUØY PHIEÀN NAÕO, BAÁT ÑÒNH

CAÛ BA THOÏ TÖÔNG ÖNG


j Saùu thöùc sai bieät:

1. Nhaõn thöùc: Söï tieáp nhaän phaân bieät saéc caûnh

cuûa maét

2. Nhó thöùc: Söï tieáp nhaän phaân bieät thanh caûnh

cuûa tai

3. Tyû thöùc: Söï tieáp nhaän phaân bieát höông caûnh

cuûa muõi

4. Thieät thöùc: Söï tieáp nhaän phaân bieät vò caûnh cuûa

löôõi

5. Thaân thöùc: Söï tieáp nhaän phaân bieät xuùc caûnh

cuûa thaân

6. YÙ thöùc: Söï tieáp nhaän phaân bieät phaùp caûnh cuûa yù.

j Caâu phi: Phi caû hai: Phi thieän, Phi aùc. Voâ kyù. Caâu

phi laø taùnh voâ kyù.

j Taâm sôû: Taâm sôû höõu phaùp: Phaùp sôû höõu cuûa

Taâm vöông.

j Ba thoï: Laïc thoï, Khoå thoï, Xaû thoï (Xem laïi baøi thöù hai).

YEÁU LUAÄN



Tp.HCM - Kyø 9

Naêng bieán thöù ba goàm saùu thöùc, goïi baèng moät teân

chung: Tieàn luïc thöùc.


Thöùc nöông caên maø phaùt khôûi, gaù caûnh sinh phaân

bieät; vì vaäy, caên, caûnh, thöùc khoâng coù luùc rôøi nhau.

v Nhaõn caên sinh nhaõn thöùc phaân bieät saéc caûnh.

v Nhó caên sinh nhó thöùc phaân bieät thanh caûnh.

v Tyû caên sinh tæ thöùc phaân bieät höông caûnh.

v Thieät caên sinh thieät thöùc phaân bieät vò caûnh.

v Thaân caên sinh thaân thöùc phaân bieät xuùc caûnh.

v YÙ caên sinh yù thöùc phaân bieät phaùp caûnh.

Thöùc ñöùng trung gian giöõa Caên vaø Caûnh. Söï lieân

hoaøn giöõa caên, caûnh, thöùc chi phoái bao quaùt heát moïi

vaán ñeà trong vuõ truï nhaân sinh.

Caùc nhaø Phaät hoïc thoâng thöôøng, ngöôøi ta goïi söï

lieân hoaøn cuûa tam ñaàu cheá naøy laø: caên, traàn, thöùc. ÔÛ ñaây,

bæ nhaân toâi khoâng noùi theo ngoân töø maø nhieàu ngöôøi tröôùc

ñaõ duøng, nhaèm löu yù cho ngöôøi hoïc Phaät: Raèng hieän

töôïng sum la tröôùc maét khoâng heà coù chaát nhieãm oâ, caøng

khoâng heà laøm ñau khoå hay laø nguyeân nhaân ñau khoå cho

ai. Qua caùi thaáy cuûa ngöôøi nhieãm naëng "vi ruùt" Ñaïi thöøa;

söï lieân hoaøn ñoù phaûi ñöôïc noùi: caên, caûnh, thöùc.

Ñi saâu vaøo Duy thöùc hoïc, ñeå minh chöùng taùnh

duyeân sanh, voâ ngaõ, caên vaø thöùc coøn nhieàu laém vaán ñeà

phaûi... bieát.

Y, phaùt, thuoäc, trôï, nhö.

Ñoù cuõng laø nhöõng yeáu toá caáu taïo, duyeân sanh ra

thöùc.

"Nhaõn thöùc cöûu duyeân sanh

"Nhó thöùc duy tuøng baùt

"Tyû, thieät, thaân tam thaát

"Haäu tam, nguõ tam töù".

Nhaõn thöùc sinh caàn chín ñieàu kieän, thieáu moät,

nhaõn thöùc khoâng sinh khôûi ñöôïc. Ñoù laø:

Khoâng, minh, caên, caûnh, taùc yù, phaân bieät, nhieãm

tònh, caên baûn, chuûng töû.

v Nhó thöùc caàn taùm. Boû moùn minh.

v Tyû, thieät, thaân, ba thöùc naøy caàn baûy. Boû khoâng vaø

minh.

v YÙ thöùc caàn naêm. Boû khoâng, minh, phaân bieät,

nhieãm tònh.

v Maït na caàn ba. Boû khoâng, minh, caên, caûnh, phaân

bieät, nhieãm tònh.

v A laïi da caàn boán. Boû khoâng, minh, caên, nhieãm

tònh, caên baûn.

Tieàn luïc thöùc (naêng bieán thöù ba) ñuû caû ba taùnh:

thieän, aùc vaø voâ kyù, töông öùng heát naêm möôi moát taâm sôû.


Taâm sôû coù saùu loaïi, goàm naêm möôi moát moùn:

– Bieán haønh : 5

– Bieät caûnh : 5

– Thieän : 11

– Phieàn naõo caên baûn : 6

– Tuøy phieàn naõo : 20

– Baát ñònh : 4

Toùm laïi, ngaõ töôùng laø phaùp ñoái töôïng sôû bieán. Baùt

thöùc taâm vöông (ba moùn naêng bieán) laø chuû theå naêng

bieán.

Baùt thöùc taâm vöông töï "bieán" ra ngaõ töôùng, töï ñaët

nieàm tin, töï toân thôø, thaäm chí laïy luïc, khaán khöùa van xin,

nguyeän caàu vôùi "oâng" ngaõ töôùng do trí töôûng töôïng taïo

ra khoâng döïa vaøo chaân lyù.

Nghieân cöùu ba moùn naêng bieán, thaáy roõ söï töông

quan taùc ñoäng cuûa taâm vöông, taâm sôû höõu phaùp, saéc

phaùp, taâm baát töông öng haønh vaø voâ vi phaùp. Ngöôøi ta

ñuû söùc keát luaän:

"Nhaát thieát phaùp voâ ngaõ"

"Hieän töôïng vaïn phaùp duyeân sanh toàn taïi khaùch

quan".

g g g

BAØI THÖÙ NAÊM



Tp.HCM - Kyø 10

Hoûi: Ñaõ neâu toång quaùt saùu loaïi Taâm sôû töông öùng

vôùi naêng bieán thöù ba. Nay caàn bieát taùnh sai bieät cuûa

chuùng nhö theá naøo?


* TRÖÔÙC HEÁT TAÂM SÔÛ BIEÁN HAØNH

XUÙC, TAÙC YÙ, THOÏ, TÖÔÛNG, TÖ

* KEÁ BIEÄT CAÛNH: COÙ DUÏC

THAÉNG GIAÛI, NIEÄM, ÑÒNH, TUEÄ

ÑOÄC LAÄP TRÖÔÙC CAÛNH DUYEÂN

* THIEÄN: COÙ TÍN, TAØM, QUÍ

VOÂ THAM, VOÂ SAÂN, VOÂ SI

CAÀN AN, BAÁT PHOÙNG DAÄT

HAØNH XAÛ VAØ BAÁT HAÏI

* PHIEÀN NAÕO: COÙ THAM, SAÂN


SI, MAÏN, NGHI, AÙC KIEÁN

* TUØY PHIEÀN NAÕO: LAØ PHAÅN,

HAÄN, PHUÙ, NAÕO, TAÄT XAN,

CUOÁNG SIEÅM VÔÙI HAÏI, KIEÂU,

VOÂ TAØM VAØ VOÂ QUÍ

ÑIEÄU CÖÛ VÔÙI HOÂN TRAÀM,

BAÁT TÍN CUØNG GIAÛI ÑAÛI

PHOÙNG DAÄT VÔÙI THAÁT NIEÄM

TAÙN LOAÏN, BAÁT CHAÙNH TRI

* BAÁT ÑÒNH: COÙ HOÁI, MIEÂN

TAÀM, TÖØ: ÑEÀU HAI MAËT.


j Taâm sôû: Noùi ñuû Taâm sôû höõu phaùp. Phaùp sôû höõu

cuûa Taâm vöông, coù ba nghóa:

1. Haèng y taâm khôûi

2. Döõ taâm töông öùng.

3. Heä thuoäc ö taâm

j Bieán haønh: Phoå bieán khaép boán laõnh vöïc, goïi laø

Bieán töù nhaát thieát:

1. Nhaát thieát thöùc

2. Nhaát thieát thôøi

3. Nhaát thieát ñòa

4. Nhaát thieát taùnh.

j Bieät caûnh: Hoaøn caûnh rieâng bieät, moâi tröôøng ñoäc

laäp: Khi moät taâm sôû sinh khôûi, trong hoaøn caûnh rieâng

bieät, caùc taâm sôû coøn laïi khoâng coù töông quan.

j Thieän: "Taêng ích". Ñem laïi nhieàu ñieàu thuaän lôïi

cho vieäc tu taâm döôõng taùnh. Taêng ích trong vieäc lôïi

mình, lôïi ngöôøi, lôïi cho taát caû...

j Phieàn naõo: Phieàn: Söï noùng naûy, böïc töùc, khieán

taâm thoâ thaùo, aám öùc, khoâng an. Naõo: Söï buoàn böïc, saàu

lo ray röùt, aâm æ khoân nguoâi. Phieàn naõo coù hai loaïi:

1. Caên baûn phieàn naõo: Phieàn naõo goác reã, coù saùu

moùn.

2. Chi maït phieàn naõo: Phieàn naõo nhaùnh laù choài

töôïc, coù hai möôi moùn.

j Baát ñònh: Loaïi taâm sôû baát ñònh khi sinh khôûi, phaûi

xem xeùt keát quaû roài sau môùi xaùc ñònh tính chaát thieän hay

aùc.

j Naêm taâm sôû bieán haønh:

1. Xuùc: Söï giao tieáp giöõa chuû theå nhaän thöùc vaø ñoái

töôïng nhaän thöùc, giöõa naêng tri vaø sôû tri.


2. Taùc yù: Ñaùnh thöùc khôûi taâm, daãn taâm ñeán caûnh,

ghi nhaän vaøo taâm.

3. Thoï: Laõnh naïp. Laõnh naïp vui, khoå hoaëc voâ kyù.

4. Töôûng: Hoài töôûng nhôù caûnh ñaõ qua, töôûng

töôïng caûnh chöa xaûy ñeán; sau ñoù giaû ñaët danh ngoân.

5. Tö: Suy tö tính toaùn, khieán taâm hoaït ñoäng khoâng

ngöøng...

j Naêm taâm sôû bieät caûnh:

1. Duïc: Mong muoán, hy voïng. Neáu hy voïng Laïc

caûnh thì duïc laø choã döïa cho caàn.

2. Thaéng giaûi: Nhaän ñònh chaéc chaén khoâng gì lay

chuyeån.

3. Nieäm: Nhôù nghó caûnh töøng quen, ñaõ gaëp, ghi

nhôù khoâng sai, laøm choã döïa cho ñònh.

4. Ñònh: Ñoái caûnh sôû quaùn, taâm chuyeân chuù khoâng

loaïn, laøm choã döïa cho tueä.

5. Tueä: Choïn löïa caûnh sôû quaùn ñuùng. Döùt khoaùt

trong söï ñoaïn nghi.



Tp.HCM - Kyø 11

j Möôøi moät moùn thieän:

1. Tín: Ñöùc tin: Ñoái vôùi thaät, ñöùc, naêng khôûi taâm

ham moä, vôùi chaân, thieän, myõ hoan hæ tieáp thu. Saâu saéc

hoân: tín töï, tín tha, tín nhaân, tín quaû, tín söï, tín lyù, ñeå taâm

caàu tieán. Ñoái trò taâm baát tín.

2. Taøm: Töï bieát xaáu hoå khi laøm vieäc sai quaáy. Ñoái

trò taùnh voâ lieâm só.

3. Quí: Töï toân nhaân phaåm, khinh reû baïo aùc baát

löông, khoâng laøm toäi loãi.

4. Voâ tham: Ñoái vôùi taøi, saéc, danh, thöïc,... laø nhaân

khoå trong tam giôùi, khoâng löu luyeán, khoâng dính maéc...

Ñoái trò taâm tham.

5. Voâ saân: Khoâng giaän döõ, böïc töùc. Döùt khoå nhaân,

khoå quaû. Ñoái trò saân nhueá.

6. Voâ si: Ñoái vôùi chaân nhö, voâ minh: hieåu roõ, khoâng

muø môø laãn loän. Baûn theå, hieän töôïng: nhaän thöùc thaáu trieät

caên nguyeân. Ñoái trò taâm taùnh ngu si, aùm ñoän.

7. Caàn: Sieâng naêng taän tuïy. Beân maët thuaàn thieän,

caàn töùc laø tinh taán.

8. Khinh an: Nheï nhaøng taâm töôûng, thö thaùi thaàn

trí. Ñoái trò hoân traàm.

9. Baát phoùng daät: Thuùc lieãm thaân, khaåu, yù trong

saùng. Giaûm aùc, taêng thieän. Ñoái trò phoùng daät.


10. Haønh xaû: Thaân, khaåu, yù tích cöïc trong vieäc haønh

thieän, lôïi ích chuùng sinh. Laøm maø khoâng chaáp, khoâng hy

voïng nghóa traû, ôn ñeàn. Khaùc vôùi xaû cuûa "xaû thoï".

11. Baát haïi: Khoâng laøm ñau khoå höõu tình. Ñoái trò

taâm ñoäc aùc, haïi ngöôøi.

j Saùu moùn phieàn naõo caên baûn:

1. Tham: Ñam meâ luyeán aùi nguõ duïc. OÂm laáy nhaân

khoå ñeå roài thoï laáy quaû khoå trong tam giôùi. Ñoái laäp taùnh voâ

tham.

2. Saân: Baát bình, baát maõn trong söï tham caàu nguõ

duïc, thöôøng khôûi aùc nghieäp qua thaân, khaåu, yù. Chöôùng

ngaïi voâ saân.

3. Si: Meâ muoäi söï lyù, meâ muoäi chaân voïng, meâ

muoäi chaùnh taø, hay taïo aùc nhaân ñeå thoï khoå quaû ñôøi sau.

Si laø teân khaùc cuûa voâ minh. Chöôùng ngaïi voâ si.

4. Maïn: Töï thò, töï toân ñoái vôùi ngöôøi khaùc, thöôøng

keânh kieäu, ngaïo ngheã, taâm thöôøng baát an. Chöôùng ngaïi

oân nhu, nhaân haäu.

5. Nghi: Do döï khoâng quyeát ñoaùn vôùi söï lyù, chaùnh

taø, chaân nguïy. Caûn trôû cô hoäi toát treân ñöôøng thaêng tieán.

Chöôùng ngaïi tính quyeát ñoaùn.

6. AÙc kieán: Ñoái vôùi söï thaät, vôùi chaân lyù; nhaän thöùc

leäch laïc, sai laàm, thöôøng gaây taïo khoå nhaân, gaùnh chòu

khoå quaû. Chöôùng ngaïi Thieän kieán. AÙc kieán coù naêm hình

thöùc; Thaân kieán, Bieân kieán, Taø Kieán, Kieán thuû kieán vaø

Giôùi caám thuû kieán.



Tp.HCM - Kyø 12

j Hai möôi moùn phieàn naõo chi maït:

1. Phaãn: Ñoái caûnh khoâng vöøa loøng, noåi côn töùc

giaän hay khôûi aùc taâm, bieåu loä qua haønh ñoäng: ñaùnh ñaäp

gaäy goäc. Chöôùng ngaïi taùnh baát phaãn. Hoï haøng doøng doõi

cuûa saân.

2. Haän: Phaãn noä khí coøn vöông soùt laïi, oâm aùc taâm

khoâng buoâng boû, thöôøng keát oaùn cöøu. Chöôùng taùnh baát haän.

3. Phuù: Vì lôïi döôõng che giaáu toäi aùc, loøng thöôøng bò

ray röùt khoâng an. Chöôùng ngaïi taùnh cöông tröïc baát phuù.

Hoï haøng cuûa tham.

4. Naõo: Phaãn haän coøn soùt laïi trong taâm, thöôøng ray

röùt noäi taâm, ñay nghieán ra thaùi ñoä. Chöôùng ngaïi tính voâ

naõo. Hoï haøng doøng doõi cuûa saân.

5. Taät: Danh lôïi muoán oâm heát veà phaàn mình, khoâng

cho ngöôøi khaùc coù; gheùt ai ñöôïc coù nhö mình, buoàn lo ray

röùt. Chöôùng ngaïi tính baát taät. Doøng hoï nhaø saân.

6. Xan: Keo kieät phaùp taøi, khoâng coù taâm giuùp ñôõ,

tích tröõ, coù tính ñeâ heøn. Chöôùng ngaïi tính voâ xan. Hoï

haøng doøng doõi cuûa tham.


7. Cuoáng: Vì danh döï lôïi döôõng, doái hieän ñöùc ñoä,

nguïy trang hieàn thieän ñeå phænh gaït ngöôøi. Taâm oâm

chöôùc quæ, möu moâ, soùng ñôøi taø maïn. Hoï haøng thaân toäc

tham vaø si.

8. Sieåm: Noùi taâng boác, khen, nònh hoùt ñeå ñöôïc loøng

ngöôøi, vuï lôïi veà mình, soáng vôùi taâm hoàn ti tieän. Chöôùng

ngaïi tính baát sieåm. Doøng hoï gia phaû vôùi tham vaø si.

9. Haïi: Khoâng coù loøng thöông xoùt chuùng sinh höõu

tình, ngöôïc laïi duïng taâm gaây ñau khoå, hay oâm loøng böùc

naõo. Chöôùng tính baát haïi. Doøng doõi hoï haøng cuûa saân.

10. Kieâu: Töï ñaéc, töï maõn vôùi thaønh coâng cuûa mình,

thöôøng oâm tính keânh kieäu xen laãn ñau khoå coâ ñôn.

Chöôùng tính voâ kieâu. Hoï haøng doøng doõi cuûa tham.

11. Voâ taøm: Baát coá lieâm só. Khinh cöï hieàn thieän.

Laøm ñieàu aùc khoâng hoå löông taâm. Chöôùng ngaïi ñöùc taøm.

12. Voâ quyù: Baát coá lieâm só. Khinh cöï hieàn thieän.

Laøm ñieàu phi phaùp baát thieän giöõa baïch nhaät thanh thieân,

khoâng ñeám xæa dö luaän mieäng theá, taêng tröôûng haønh vi

toäi loãi. Chöôùng ñöùc quí.

13. Ñieäu cöû: Taâm ñoái caûnh dao ñoäng. Chöôùng xa

ma tha.

14. Hoân traàm: Taâm ñoái caûnh lôø môø, nöûa nhö mô,

nöûa nhö thaät. Chöôùng khinh an. Chöôùng caûnh sôû quaùn

(tyø baùt xaù na).

15. Baát tín: Ñoái vôùi thöïc, ñöùc, naêng, vôùi tam baûo

khoâng vui nhaän. Taâm ueá nhieãm, nguyeân nhaân cuûa ñoïa

laïc. Chöôùng taâm thanh tònh.

16. Giaûi ñaûi: Löôøi bieáng vieäc ñoaïn aùc, tu thieän.

Nuoâi döôõng maàm nhieãm oâ ñoïa laïc. Chöôùng ñöùc tinh taán.

17. Phoùng daät: Vôùi phaùp nhieãm, khoâng laùnh,

khoâng ngöøa; vôùi phaùp tònh, khoâng ñeå taâm tu taäp. Buoâng

xuoâi thaû loûng tam nghieäp. Nguyeân nhaân cuûa söï taêng aùc,

toån thieän. Chöôùng baát phoùng daät.

18. Thaát nieäm: Caûnh sôû duyeân khoâng ghi nhaän,

khoâng nhôù roõ. Laøm trôû ngaïi chaùnh nieäm, laøm cô sôû cho

taùn loaïn phaùt sinh.

19. Taùn loaïn: Taâm taùn duyeân nhieàu caûnh trong

moät luùc. haäu quaû cuûa thaát nieäm. Chöôùng chaùnh nieäm.

Chöôùng tam ma baùt ñeà vaø thieàn na.

20. Baát chaùnh tri: Ñoái vôùi caûnh sôû quaùn hieåu

khoâng ñuùng. Di truyeàn cuûa si coøn trong huyeát thoáng.

Chöôùng chaùnh tri.

j Boán moùn baát ñònh:

1. Hoái: Nhôù vieäc laøm ñaõ qua, khoâng baèng loøng vôùi

vieäc laøm ñoù sinh aùy naùy trong taâm; luaän Ñaïi thöøa Baùch

phaùp goïi laø OÁ taùc. Chöôùng Xa ma tha.


2. Mieân: Thaân khoâng töï taïi, taâm khoâng tænh taùo.

Chöôùng ngaïi chæ, quaùn.

3. Taàm: Tìm kieám khieán taâm loâng boâng, khoâng

ñieåm töïa, nghó ñoù, nghó ñaây... Chöôùng chæ, quaùn.

4. Töø: Tìm kieám trong söï hoài töôûng, cuõng khieán

taâm khoâng ñieåm töïa nhöng traàm tónh hôn "Taàm".

Chöôùng chæ, quaùn.

YEÁU LUAÄN

Ñoïc naêm möôi moát Taâm sôû, hieåu kyõ taùm thöùc Taâm

vöông, ta coù theå noùi: Duy thöùc hoïc laø moân Taâm lyù hoïc

Phaät giaùo, töôûng khoâng coù gì caàn phaûi lyù giaûi. Song Taâm

lyù hoïc Phaät giaùo khaùc vôùi Taâm lyù hoïc cuûa tröôøng phaùi

Taâm lyù hoïc xaõ hoäi, ôû muïc ñích ñeán cuõng nhö treân loä trình

ñi. Muïc ñích ñeán cuûa Taâm lyù hoïc Phaät giaùo laø Boà ñeà,

Nieát-baøn, xa ma tha, tyø baùt xaùt na laø loä trình phöông tieän

ñeå ñi. Taâm lyù hoïc xaõ hoäi, chuù troïng nghieân cöùu hieän

töôïng sinh khôûi cuûa taâm ñeå hy voïng ñuùc keát ra moät

"coâng thöùc" naøo ñoù, höôùng söï vui möøng, buoàn giaän,

thöông gheùt... vaøo moät khuoân khoå, moät neà neáp, moät qui

öôùc cuûa xaõ hoäi naøo ñoù maø xaõ hoäi ñoù chaáp nhaän ñöôïc.

Thaønh quaû toät ñænh cao cuûa noù khoâng vöôït khoûi phaïm vi

lyù töôûng: aên, maëc, ôû, nguû, ..., thôû, cho cuoäc soáng bình

thöôøng thaäm chí taàm thöôøng.

Taâm vöông vaø Taâm sôû, söï caáu taïo vaø töông quan

cuûa chuùng, töôûng töôïng gioáng söï caáu taïo cuûa moät "trieàu

ñình". Taâm vöông laø "vua". Caùc loaïi Taâm sôû laø "quaàn

thaàn". Quaàn thaàn coù nhoùm trung, nhoùm nònh, nhoùm "ba

phaûi", nhoùm keà caän saùt caùnh haàu haï ñôõ ñaàn. Taâm sôû bieán

haønh laø loaïi keà caän ñôõ ñaàn saùt caùnh aáy. Taâm sôû baát ñònh thì

ai bieát ñöôïc noù thuoäc phe naøo ! Loaïi Taâm sôû thieän thì roõ laø

ích quoác lôïi daân. Nhoùm phieàn naõo duø ñaàu ñaûng hay laâu la

ai cuõng bieát, ñoù laø boïn khuynh gia ñaûo quoác.

Nhoùm Taâm sôû bieät caûnh chæ laø haïng caàm côø chaïy

hieäu, coù, thì "vaûi raùch ñôõ noùng tay"; khoâng, cuõng chaúng

aûnh höôûng ñeán söï pheá höng toàn vong cuûa moät cheá ñoä.

Nghieân cöùu Duy Thöùc Luaän ta thaáy, "Taâm sôû höõu

phaùp" quyeát ñònh haønh vi taïp taùc cuûa con ngöôøi.

Nghieân cöùu Duy thöùc luaän ta seõ thaáy, "Thaân sôû

höõu phaùp" nhieàu hôn con soá 51 cuûa Taâm sôû höõu phaùp

aáy nhieàu, chæ coù ñieàu chöa ai coù khaû naêng khoanh vuøng

"duïc voïng" ñeå toång keâ con soá vaät chaát Thaân Sôû höõu maø

con ngöôøi yeâu caàu "khoâng bieân giôùi" aáy. Laø ñeä töû Phaät,

neân löu yù ñieåm naøy ! Haèng y taâm khôûi, döõ taâm töông öng,

heä thuoäc ö taâm laø nghieäp vuï cuûa Taâm sôû.

Do vaäy, con ngöôøi vui hay khoå, tuøy thuoäc coù tænh

thöùc, coù chaùnh nieäm, coù quaùn chieáu noäi taâm nhieàu hay ít

cuûa chính mình.

g g g




Tp.HCM - Kyø 13

(Giaûng veà Thieäp chuùc Teát naêm 2000)

Chuùc Möøng Xuaân MôùiNHÖ YÙ KIEÁT TÖÔØNG

Khoâng laøm ñieàu gì toån haïi

Naêng laøm ñieàu lôïi ích

Giöõ TAÂM trong saùng nheï nhaøng

Ñoù laø ngöôøi ñaõ VAØO ÑAÏO PHAÄT

Naêm 2000


BAØI THÖÙ SAÙU


taïi giaûng ñöôøng chuøa Vónh Nghieâm, Tp.HCM

- Ngaøy 16/01/2000: Kyø 14

- Ngaøy 20/02/2000: Kyø 15

(Sinh hoaït ñaàu naêm, chöa giaûng baøi môùi)

Hoûi: Nhöõng Taâm sôû töông öùng vôùi tieàn luïc thöùc.

(Naêng bieán thöù ba) nhö theá ñaõ hieåu roõ roài, nhöng coøn

söï hieän haønh sinh khôûi cuûa chuùng ñoái vôùi saùu thöùc ra sao ?


* NÖÔNG TÖÏA CAÊN BAÛN THÖÙC

NAÊM THÖÙC TUØY DUYEÂN HIEÄN

HOAËC CHUNG HOAËC KHOÂNG CHUNG

NHÖ SOÙNG MOØI VÔÙI NÖÔÙC

* YÙ THÖÙC THÖÔØNG HIEÄN KHÔÛI

TRÖØ SINH VOÂ TÖÔÛNG THIEÂN

VOÂ TAÂM HAI THÖÙ ÑÒNH

CHEÁT NGAÁT, LUÙC NGUÛ SAY


j Caên baûn thöùc: Teân khaùc cuûa ñeä baùt thöùc. Caên

baûn thöùc ñeä baùt thöùc cuõng töùc A laïi da...

j Voâ töôûng thieân: Ngöôøi tu ñònh voâ töôûng thuaàn

thuïc, hoï coù söï an laïc cuûa hoï.

j Hai ñònh voâ taâm:

1. Voâ töôûng ñònh: Trong luùc nhaäp ñònh, vaän duïng

phaùp Xa ma tha thaâm haäu, tieàn luïc thöùc vaéng laëng

khoâng hoaït ñoäng.

2. Dieät taän ñònh: Trong luùc nhaäp ñònh tieàn thaát thöùc

vaéng baët khoâng hieän haønh.

YEÁU LUAÄN

Trong taùm anh em moät aû si

Moät chaøng lanh lôïi ñaùng kinh nghi

Naêm em ñon ñaû môøi ñöa khaùch

Quaûn lyù gia cang moät chò hieàn

Tieàn thaát thöùc luùc hieän khôûi cuõng nhö luùc tieàm taøng

hoaøn toaøn nöông töïa ñeä baùt thöùc. Ñeä baùt thöùc coù teân

Caên baûn thöùc, vì laø choã caên cöù, cô sôû nöông töïa cuûa

Tieàn thaát thöùc; nhö nöôùc laø baûn theå, choã y cöù maø hieän

töôïng soùng moøi boït boùng ñöôïc khôûi sinh.

Tieàn nguõ thöùc coù theå sinh khôûi cuøng moät luùc, neáu

yeáu toá sôû duyeân ñaày ñuû; cuõng coù theå sinh khôûi moät, hai


hoaëc ba... tuøy yeáu toá sôû duyeân hieän höõu, thuoäc ñoái töôïng

cuûa thöùc naøo.

Ñeä luïc thöùc thì hieän höõu trong moïi thôøi. Baát cöù luùc

naøo, baát cöù thöùc naøo trong naêm thöùc sinh khôûi, ñeàu coù

söï hôïp taùc tham gia cuûa yù thöùc. Danh töø Nguõ caâu yù thöùc

noùi leân söï hôïp taùc tham gia ñoù.

... "Moät chaøng lanh lôïi ñaùng kinh nghi

Naêm em ñon ñaû môøi ñöa khaùch..."

"Naêm em ñon ñaû môøi ñöa khaùch": Noùi roõ söï nhaïy

caûm cuûa tieàn nguõ thöùc, thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi nguõ

traàn (saéc, thanh, höông, vò, xuùc) maø caùc thöùc coøn laïi

khoâng coù ñöôïc chöùc naêng aáy.

"Moät chaøng lanh lôïi ñaùng kinh nghi". "Chaøng ñeä

luïc thöùc lanh lôïi thaät bôûi vì: vôùi thieän, aùc, voâ kyù ba taùnh,

vôùi hieän löôïng, tyû löôïng, phi löôïng ba löôïng, vôùi taùnh

caûnh, ñôùi chaát, ñoäc aûnh ba caûnh, ñeä luïc thöùc ñuû heát. Vì

vaäy, yù thöùc quaû laø:

"Moät chaøng lanh lôïi ñaùng kinh nghi !"

Duø lanh lôïi truøm caû taùm anh em, duø taàm côõ hoaït

ñoäng bao goàm ba taùnh, ba löôïng vaø ba caûnh nhöng ñeä

luïc thöùc vaãn khoâng hieän dieän ôû naêm tröôøng hôïp: Voâ

töôûng thieân, Voâ töôûng ñònh, Dieät taän ñònh, nguû khoâng

chieâm bao vaø cheát ngaát. Trong khi ñoù ñöùa em gaùi thieät

thaø vaø ngöôøi chò hieàn quaûn lyù gia cang, leõo ñeõo coù maët

khaép nôi trong tam giôùi!

BAØI THÖÙ BAÛY



- Ngaøy 27/02/2000: Kyø 16

- Ngaøy 5/03/2000: Kyø 17

Hoûi: Ñaõ xaùc ñònh vai troø cuûa ba moùn.

Naêng bieán, ñaõ xaùc ñònh ngaõ chæ laø ñoái töôïng sôû

bieán. Vaäy:

j Naêng bieán vaø sôû bieán ñoái vôùi duy thöùc coù hay

khoâng?

j Neáu taát caû duy thöùc ngoaïi duyeân khoâng thöïc, taïi

sao höõu tình phaân bieät trieàn mieân?

j Neáu laø duy thöùc, vaán ñeà höõu tình sinh töû töông

tuïc, ñöôïc giaûi thích theá naøo?


* DO TAÙM THÖÙC CHUYEÅN BIEÁN

PHAÂN BIEÄT SÔÛ PHAÂN BIEÄT

CAÛ NAÊNG SÔÛ ÑEÀU KHOÂNG

XAÙC ÑÒNH: RAÈNG DUY THÖÙC

* DO NHAÁT THIEÁT CHUÛNG THÖÙC


BIEÁN NHÖ VAÄY... NHÖ VAÄY...

VAØ DO LÖÏC BIEÁN CHUYEÅN (VAÄN ÑOÄNG)

HIEÄN TÖÔÏNG VOÂ VAØN SINH

* DO TAÄP KHÍ CUÛA NGHIEÄP

VAØ TAÄP KHÍ HAI THUÛ

DÒ THUÏC TRÖÔÙC VÖØA DÖÙT

TAÙI HIEÄN DÒ THUÏC SAU


j Nhö vaäy: Dòch chöõ Nhö thò. Trong Phaät giaùo coù

danh töø "Nhö thò", duøng trong luùc noùi ñeán söï nhieäm maàu

maø khoâng gian khoâng theå hình dung, thôøi gian khoâng

dieãn ñaït roõ, vaên töï mieâu taû khoâng ñeán, ngoân ngöõ lyù giaûi

khoâng cuøng.

j Nghieäp: Haønh vi cuûa con ngöôøi thöôøng xuyeân lieân

tuïc bieåu hieän trong ñôøi soáng. Nghieäp bieåu hieän qua thaân,

khaåu, yù goïi laø tam nghieäp.

j Taäp khí: Thoùi quen trong coâng vieäc laøm, huaân taäp

thaønh chuûng töû. Töø chuûng töû coù ñieàu kieän sinh khôûi hieän

haønh.

j Hai thuû: Hai thöù chaáp thuû, oâm chaët khö khö khoâng

côûi môû ñöôïc.

1. Kieán thuû: Chaáp ngaõ beân con ngöôøi, ngaõ cuûa töï

thaân.

2. Töôùng thuû: Chaáp ngaõ beân vaïn phaùp, ngaõ cuûa

ngoaïi caûnh.

j Dò thuïc: (Xem laïi baøi Naêng bieán thöù nhaát). Chöõ Dò

thuïc ôû ñaây chæ cho sinh maïng, vì sinh maïng laø söï keát traùi

cuûa moät doøng nhaân quaû: Dò thôøi, Dò bieán, Dò loaïi nhi thuïc.

YEÁU LUAÄN



Tp.HCM - Kyø 18

j Naêng phaân bieät, sôû phaân bieät ñeàu laø saûn phaåm

cuûa thöùc:

"Thò chö thöùc chuyeån bieán". Chöõ "thò" chæ cho taùm

thöùc taâm vöông laø "naêng phaân bieät", "Sôû phaân bieät" laø

"Töôùng ngaõ", ñoái töôïng chaáp. Chaáp ngaõ ôû vaïn phaùp

cuõng nhö chaáp ngaõ ôû con ngöôøi, hoaøn toaøn do söï

chuyeån höôùng cuûa caùc thöùc, höôùng ñeán moät loái chaáp sai

laàm, roài töï "bieán" ra caùi chaáp: ngaõ. Theo laäp tröôøng cuûa

Duy thöùc hoïc, trong vaïn phaùp ñoái töôïng sôû bieán khoâng

coù ngaõ. Trong con ngöôøi, baùt thöùc Taâm vöông laø moät

toång hôïp cuûa con ngöôøi cuõng khoâng coù ngaõ. Do vaäy, caùi

nhìn cuûa Duy thöùc hoïc thaáy roõ vaø xaùc ñònh raèng: Naêng

phaân bieät, sôû phaân bieät hay naêng bieán, sôû bieán khoâng coù


ngaõ. Theá maø ngöôøi ñôøi chaáp coù ngaõ, thì caùi ngaõ ñoù duy

thöùc cuûa hoï töï bieán roài töï chaáp maø thoâi.

j Hieän töôïng vaïn phaùp toàn taïi khaùch quan. Ñoù laø

keát quaû cuûa chaân lyù duyeân sinh, chuyeån bieán trong

nhaát thieát chuûng thöùc.

Khoâng vì chaáp ngaõ maø hieän töôïng vaïn phaùp sinh.

Khoâng vì khoâng chaáp ngaõ maø hieän töôïng vaïn phaùp

khoâng hieän höõu vaø toàn taïi.

Nhaát thieát chuûng thöùc, "Sôû taøng", noù vöøa laø

nguyeân nhaân ñeå duyeân sinh söï vaät, vöøa laø keát quaû, hình

thaønh chænh theå voâ vaøn söï vaät, vaïn töôïng sum la tröôùc

maét.

Chuûng töû vaïn phaùp thì voâ vaøn, töïu trung coù nhöõng

chaát lieäu:

1. Moät, theå löu ngaïi, coù tính raén chaéc gioáng nhö

ñaát, goïi laø "ñòa ñaïi".

2. Hai, theå löu nhuaän, tính loûng, gioáng nhö nöôùc,

goïi laø "thuûy ñaïi".

3. Ba, theå vieâm nhieät, tính noùng, gioáng nhö löûa, goïi

laø "hoûa ñaïi".

4. Boán, theå phieâu ñoäng, tính chuyeån ñoäng, gioáng

nhö gioù, goïi laø "phong ñaïi".

5. Naêm, theå roãng khoâng, tính roãng nhö hö khoâng,

goïi laø "khoâng ñaïi".

Naêm ñaïi naøy laø nhöõng yeáu toá hình thaønh khoaùng

vaät, thöïc vaät vaø nhöõng gì thuoäc vaät chaát. Ngoaøi ra, coøn

hai "ñaïi" thuoäc loaïi sieâu vaên töï ngöõ ngoân, sieâu tö duy

phaân bieät bình thöôøng. Duy thöùc hoïc goïi "Baát khaû tri".

Ñoù laø "Kieán ñaïi" vaø "Thöùc ñaïi". Con ngöôøi nhaän thöùc söï

hieän höõu cuûa Kieán vaø Thöùc ñaïi qua: (Höõu taùc duïng

phaùp. Hieän thoï duïng phaùp vaø Hieän sôû tri phaùp), coâng

naêng nhaän thöùc vaø coâng naêng thoï duïng trong cuoäc soáng

haøng ngaøy; roài meänh danh ñoù laø thöùc, laø taâm hoaëc cuõng

goïi ñoù laø tinh thaàn.



Tp.HCM - Kyø 19

Baûy chaát lieäu ñoù, vaän ñoäng chuyeån bieán, phaân

giaûi, hoùa hôïp khoâng saùt na ngöøng truï theo qui luaät rieâng

cuûa noù laø: ñoàng vaø dò. Noù vöøa haèng vöøa chuyeån trong

thöùc Nhaát thieát chuûng. Söï vaän ñoäng chuyeån bieán, phaân

giaûi, hoùa hôïp, taùc ñoäng qua laïi vôùi nhau, duyeân khôûi

hình thaønh töøng chænh theå cuûa hieän töôïng vaïn phaùp,

baèng nhaän thöùc tö duy höõu haïn, con ngöôøi khoâng theå

bieát ñöôïc. Kinh ñieån Phaät giaùo thöôøng duøng töø "Nhö thò"

hoaëc "Nhö thò, nhö thò" ñeå chæ söï vaän ñoäng chuyeån bieán

nhieäm maàu ñoù.

Vaïn phaùp laø saûn phaåm duyeân sinh töø Nhaát thieát

chuûng thöùc, con ngöôøi cuõng laø saûn phaåm duyeân sinh


nhö vaäy; khaùc nhau ôû ñieåm, con ngöôøi höõu tình, coù "tình

thöùc" ñeå nhaän thöùc söï vaät vaø nhaän thöùc caû chính mình.

Vaïn phaùp laø voâ tình, chæ laø "sôû phaân bieät", ñoái töôïng bò

nhaän thöùc cuûa con ngöôøi.

Toùm laïi, chuûng töû cuûa vaïn phaùp töø Nhaát thieát

chuûng thöùc chuyeån bieán moät caùch nhieäm maàu maø hình

thaønh hai loaïi chuùng sinh:

1. Moät, Höõu tình chuùng sinh, thuoäc thaønh phaàn

"naêng phaân bieät", coù khaû naêng nhaän thöùc chaáp "ngaõ"

beân hieän töôïng vaïn phaùp, ñoàng thôøi cuõng chaáp "ngaõ"

cuûa chính mình.

2. Hai, Voâ tình chuùng sinh, sôn haø ñaïi ñòa sum la

vaïn töôïng, laø ñoái töôïng "sôû chaáp" "sôû phaân bieät" cuûa

thaønh phaàn "naêng chaáp" aáy. Do vaäy, Höõu tình chuùng

sinh khoâng coù ngaõ, Voâ tình chuùng sinh cuõng khoâng coù

ngaõ. "Ngaõ", chæ laø "öùc thuyeát", saûn phaåm cuûa Duy thöùc

"bieán" maø thoâi !



Tp.HCM - Kyø 20

j Söï sinh töû töông tuïc cuûa höõu tình laø chaân lyù

khoâng coù ngoaïi leä.

Baèng caùi thaáy cuûa Phaät nhaõn, vuõ truï: thaønh, truï,

hoaïi, khoâng; tuy laø hy höõu nhöng laø chuyeän phaûi coù. Söï

vaät treân coõi ñôøi: sinh, truï, dò, dieät laø chuyeän taát nhieân. Vôùi

con ngöôøi höõu tình: sinh, laõo, beänh töû... töông tuïc laø bình

thöôøng, vì söï dieät sinh, sinh dieät vôùi caùc phaùp höõu vi laø

qui luaät taát yeáu, taát nhieân cuûa vuõ truï vaïn höõu. Ñaïo Phaät

goïi ñoù laø chaân lyù vì leõ thaät ñoù khoâng coù moät theá löïc naøo

laøm cho khaùc hôn ñöôïc.

Chuûng töû cuûa vaïn phaùp trong Thöùc Nhaát thieát

chuûng chuyeån bieán vaø duyeân sinh theo moät traät töï, moät

quy luaät töï nhieân: Ñoàng chuûng töông hôïp, dò chuûng

töông xích. Ñoàng tính töông cöï, dò tính töông haáp. Ñoàng

naêng töông boäi, dò naêng töông ñeå. Ñoàng thanh töông

öùng, ñoàng khí töông caàu.

Hieän töôïng vaïn vaät duyeân sinh döïa treân nguyeân

taéc Ñoàng dò, töø khi khôûi ñieåm ñeán luùc hình thaønh moät

chænh theå naøo ñoù, ñeàu tuaân theo quaù trình Nhaân quaû

tuyeät ñoái cuûa Dò thuùc thöùc: Ñoù laø dò thôøi, dò bieán vaø dò

loaïi nhi thuïc. Do vaäy, quan saùt hieän töôïng vaïn phaùp ta

khoâng tìm thaáy moät söï vaät naøo toàn sinh maø vöôït ra luaät

nhaân quaû. Luaät nhaân quaû bao truøm vuõ truï nhaân sinh,

höõu tình, voâ tình ñeàu naèm goïn, ñoàng thoï duïng moät chaân

lyù aáy. Tuy nhieân, neáu nhìn saâu vaøo baûn chaát di truyeàn

"töông tuïc" cuûa vaïn phaùp trong Dò thuïc thöùc, ngöôøi ta coù

theå thaáy:

Khoaùng vaät di truyeàn töông tuïc baèng chaát.

Thöïc vaät di truyeàn töông tuïc baèng gen.


Ñoäng vaät thöù caáp vaø haï caáp di truyeàn töông tuïc

baèng gen.

Ñoàng vaät, höõu tình cao caáp nhö con ngöôøi sinh töû

töông tuïc di truyeàn baèng nghieäp.

Nghieäp laø coâng vieäc laøm thöôøng xuyeân lieân tuïc

cuûa höõu tình naøo ñoù. Vieäc laøm hoaëc laø moät ngheà ñeå sinh

soáng hoaëc laø moät sôû thích. Vieäc laøm lôïi mình, lôïi ngöôøi

goïi laø Thieän nghieäp. Vieäc laøm haïi ngöôøi, haïi mình goïi laø

AÙc nghieäp. Thaân, khaåu, yù con ngöôøi laø cô sôû phaùt sinh

vaø bieåu loä Thieän nghieäp hay AÙc nghieäp. Neáu coù chaùnh

nieäm, moïi ngöôøi coù theå kieåm soaùt ñöôïc nghieäp löïc cuûa

chính mình vaø töï mình coù theå chuyeån hoùa noù theo yù

nguyeän cuûa dò thuïc hieän taïi vaø dò thuïc töông lai.

Taäp khí laø thoùi quen. Taäp khí vaø nghieäp laøm nhaân

quaû taùc ñoäng qua laïi cho nhau. Trong cuoäc soáng haèng

ngaøy "vieäc laøm" (nghieäp) cuûa ta laø thieän, noù seõ thaønh

"thoùi quen" (taäp khí) khoâng laøm aùc ñöôïc. Ñaõ coù "thoùi

quen" khoâng laøm aùc thì "vieäc laøm" aáy ñöông nhieân laø

thieän. Vieäc laøm, laøm nhieàu, laøm maõi thaønh thoùi quen,

thoùi quen cöù quen nhö theá maø laøm maõi laøm hoaøi. Trung

gian giöõa nghieäp vaø taäp khí huaân taäp thaønh chuûng töû

(haït gioáng) ñöôïc A laïi da thöùc chöùa ñöïng. Töø ñoù, chuûng

töû sinh khôûi nghieäp. Nghieäp sinh taäp khí. Taäp khí vaø

nghieäp huaân taäp thaønh chuûng töû môùi. Caùi voøng troøn:

sinh dieät, dieät sinh. Coäng theâm taäp khí, chuûng töû vaø

nghieäp cuûa hai moùn naêng thuû vaø sôû thuû bieán thaønh moät

löïc haáp daãn, moät "theá giôùi töø tröôøng" cuûa "daãn nghieäp"

vaø "maõn nghieäp", cho "Tieàn dò thuïc" vaø "Haäu dò thuïc".

Toùm laïi, ñôøi ngöôøi laø moät dò thuïc quaû cuûa moät chu

kyø nhaân quaû. Chuûng töû thieän hay aùc, bieåu hieän nghieäp

vaø taäp khí. Thieän hay aùc, laø yeáu toá môùi ñeå hình thaønh

moät dò thuïc sau, moät chu kyø nhaân quaû keá tieáp...

g g g


BAØI THÖÙ TAÙM



Tp.HCM - Kyø 21

Hoûi: Neáu taát caû Duy thöùc thì côù gì ñöùc Theá Toân ñeà

caäp Tam töï tính ôû kinh Laêng Giaø ? Maâu thuaãn ñoù, giaûi

quyeát theá naøo ?


* DO MOÏI NGÖÔØI BIEÁN KEÁ

BIEÁN KEÁ ÑUÛ THÖÙ VAÄT

TÍNH BIEÁN KEÁ CHAÁP NAØY

NOÙ KHOÂNG COÙ TÖÏ TÍNH



Tp.HCM - Kyø 22

* TÖÏ TÍNH Y THA KHÔÛI

KEÁT HÔÏP DUYEÂN MAØ SINH

TÖÏ TÍNH VIEÂN THAØNH THAÄT

HAÈNG VIEÃN LY TAÙNH TRÖÔÙC

* TÍNH VIEÂN THAØNH VAØ Y THA

KHAÙC MAØ KHOÂNG PHAÛI KHAÙC

NHÖ TÍNH VOÂ THÖÔØNG, VOÂ NGAÕ...

HIEÅU LEÄCH MAÁT CAÛ HAI


j Bieán keá:

Bieán: Phoå bieán, thoâng thöôøng, phoå caäp...

Keá: Tính toaøn, so ño, xeùt neùt, nghó ngôïi.

j Bieán keá sôû chaáp töï tính: Kieán chaáp phoå bieán

trong ñaïi ña soá quaàn chuùng. Loái chaáp khoâng coù söï thaät,

khoâng hôïp chaân lyù.

j Y tha khôûi töï tính: Noùi ñuû: "Y tha duyeân nhi sinh

khôûi". Nöông nhieàu nhaân duyeân, nhieàu yeáu toá maø hình

thaønh moät chænh theå cuûa moät söï vaät. Söï vaät ñoù khoâng coù

tính ñoäc laäp töï sinh.

j Vieân thaønh thöïc tính: Khi nhaän thöùc roõ, khoâng coøn

laàm laãn ñoái vôùi tính y tha khôûi; loaïi tröø tính chaáp bieán keá

sai laàm, ngay nôi ñoù laø: töï tính duyeân thaønh thöïc.

YEÁU LUAÄN

Ñöùc Theá Toân ñeà caäp Tam töï tính, nhöng Ñöùc Theá

Toân khoâng chuû tröông coù moät töï tính naøo.


Töï tính bieán keá sôû chaáp do söï chaáp neâ sai laàm

phoå bieán cuûa con ngöôøi. Söï chaáp neâ sai laàm cuûa nhieàu

ngöôøi goïi laø tính bieán keá sôû chaáp.

Hieän töôïng vaïn phaùp khoâng phaùp naøo coù tính ñoäc

laäp töï sinh maø phaûi nöông gaù nhieàu duyeân khaùc, töùc laø

nhieàu yeáu toá hôïp laïi môùi caáu taïo sinh ra moät vaät. Vì vaäy,

tính chaát cuûa söï vaät hieän töôïng ñöôïc goïi laø y tha khôûi

tính, thöïc chaát chaúng coù gì.

Söï thöïc hieän töôïng vaïn phaùp laø "duyeân sinh". Söï

thöïc hieän töôïng vaïn phaùp laø "voâ ngaõ". Hieåu ñuùng chaân

lyù thì ngay nôi ñoù coù ñöôïc: Töï tính vieân thaønh thöïc. Vì

vaäy, ñöùc Theá Toân ñeà caäp Tam töï tính maø khoâng coù töï

tính naøo cuûa Theá Toân noùi.

Tìm hieåu tính bieán keá cuûa con ngöôøi qua baùt thöùc

taâm vöông ta thaáy:



Tp.HCM - Kyø 23

+ Thöùc A laïi da, bieán maø khoâng keá, nghóa laø noù

thöôøng xuyeân hieän höõu trong ñôøi soáng con ngöôøi nhöng

noù khoâng coù coâng naêng tính toaùn so ño trong vieäc "chaáp

neâ" duø sai hay ñuùng.

+ Thöùc Maïc na vöøa bieán vöøa keá, nghóa laø Maït na

cuõng thöôøng xuyeân hieän höõu cuøng vôùi A laïi da neân goïi laø

bieán vaø noù coù coâng naêng "chaáp ngaõ" tröôøng kyø neân goïi

laø keá; bôûi tính cuûa noù laø "tö löông".

"Tö löông vi tính töôùng"

"Töù phieàn naõo thöôøng caâu".

+ Ñeä luïc thöùc, keá maø khoâng bieán, nghóa laø ñeä luïc

thöùc veà maët so ño tính toaùn "chaáp neâ" thì khoâng coù thöùc

naøo baèng, ñoù laø keá; nhöng trong sinh hoaït con ngöôøi coù

naêm tröôøng hôïp yù thöùc vaéng maët. Vì vaäy, yù thöùc khoâng

bieán maø chæ coù keá.

+ Tieàn nguõ thöùc, khoâng bieán cuõng khoâng keá, bôûi vì

tieàn nguõ thöùc hieän khôûi tuøy thuoäc vaøo caûnh duyeân, coù

caûnh duyeân môùi sinh khôûi; khoâng coù caûnh duyeân

khoâng sinh khôûi ñöôïc. Tieàn nguõ thöùc khoâng coù tính

lieân tuïc thöôøng xuyeân cho neân khoâng bieán vaø chæ coù

hieän löôïng cho neân cuõng khoâng keá.

Do vaäy, Bieán keá sôû chaáp töï tính chæ laø tính chaáp sai

laàm cuûa baùt thöùc taâm vöông khoâng heà coù töï tính !

Söï töông quan gaén boù giöõa töï tính Y tha khôûi vaø töï

tính Vieân thaønh thöïc cuõng gioáng nhö söï gaén boù töông

quan cuûa chaân lyù voâ thöôøng vaø voâ ngaõ. Neáu khoâng coù


tính Y tha khôûi haún khoâng coù tính Vieân thaønh thöïc. Tính

Vieân thaønh thöïc coù, do nhaän thöùc ñuùng tính Y tha khôûi.

Chaân lyù voâ thöôøng ñuùng vì baûn chaát vaïn phaùp voâ

ngaõ. Baûn chaát vaïn phaùp voâ ngaõ cho neân bieåu hieän ra

chaân lyù voâ thöôøng: sinh, truï, dò, dieät...

Tính Y tha khôûi vaø tính Vieân thaønh thöïc khaùc, maø

khoâng phaûi coù hai tính. Ngöôøi nghieân cöùu Duy thöùc phaûi

tö duy nhö vaäy, baèng khoâng, tìm toøi hy voïng moät tính

Vieân thaønh thöïc ôû chaân trôøi goùc bieån hay ôû theá giôùi

moâng lung... cuõng khoâng bao giôø coù. Chaúng nhöõng tìm

khoâng coù tính Vieân thaønh thöïc maø cuõng ñaùnh maát caùi

tính Y tha khôûi cuûa vaïn phaùp.

Toùm laïi, nhìn beân tuïc ñeá, töï tính y tha khôûi, Theá

Toân cuõng khoâng phuû nhaän, maø ñoù coøn laø moät chaân lyù.

Hieåu sai chaân lyù aáy, Theá Toân baûo ñoù laø tính bieán keá

sôû chaáp cuûa moïi ngöôøi.

Hieåu ñuùng chaân lyù aáy, Theá Toân daïy: Ñöôïc ! Ñaáy laø

vieân thaønh thöïc tính, ñaáy !

Theá cho neân, Theá Toân ñeà caäp Tam töï tính, kyø thöïc

Theá Toân coù noùi tính naøo ñaâu !

g g g

BAØI THÖÙ CHÍN



Tp.HCM - Kyø 24

Hoûi: Ñöùc Theá Toân ñaõ ñeà caäp ba töï tính roài. Côù gì

Theá Toân laïi daïy: taát caû phaùp ñeàu khoâng töï tính ?


* CHÆ VÌ BA TÖÏ TÍNH

CHÆ RA BA VOÂ TÍNH

MAÄT YÙ CUÛA PHAÄT NOÙI

TAÁT CAÛ PHAÙP VOÂ TÍNH



Tp.HCM - Kyø 25

* MOÄT HIEÄN TÖÔÙNG, VOÂ TÍNH

HAI TÍNH TÖÏ NHIEÂN, VOÂ TÍNH

BA TÍNH VIEÃN LY, BIEÁN KEÁ

VAØ TÍNH CHAÁP NGAÕ, VOÂ TÍNH


* ÑAÁY THAÉNG NGHÓA CAÙC PHAÙP

ÑAÁY CHÍNH LAØ CHAÂN NHÖ

VÌ NOÙ HAÈNG NHÖ NHÖ

ÑAÁY THÖÏC TÍNH DUY THÖÙC


j Hieän töôùng voâ tính: Bieán keá sôû chaáp, voâ tính.

j Töï nhieân voâ tính: Y tha khôûi, voâ tính.

j Tính vieãn ly bieán keá: Vieân thaønh thaät, voâ tính.

j Thaéng nghóa: Nghóa roát raùo cuõng goïi laø lieãu nghóa.

j Chaân nhö: Chaân lyù baát di baát dòch cuûa vuõ truï

khaùch quan.

YEÁU LUAÄN

Nhö ta ñaõ bieát, Ñöùc Theá Toân ñeà caäp Tam töï tính kyø

thöïc khoâng coù caùi "töï tính" naøo cuûa Ñöùc Theá Toân noùi ra.

Ba "töï tính" aáy chæ laø keát quaû cuûa söï hieåu bieát sai laàm, yù

thöùc chaáp ngaõ, tröôùc vaïn phaùp voán dó voâ ngaõ. Ñöùc Theá

Toân khoâng noùi coù Tam töï tính nhö vaäy.

"Taát caû phaùp khoâng töï tính". Ñaáy môùi laø then

choát, laäp tröôøng, laø toân chæ cuûa toaøn boä giaùo lyù Phaät.

Hieän töôïng vaïn phaùp "voâ tính" vì thöïc töôùng cuûa

vaïn phaùp laø "voâ töôùng".

Töï nhieân tính "voâ tính" vì treân coõi ñôøi khoâng coù caùi

gì "töï nhieân" maø coù. Y tha khôûi tính töï noù noùi leân raèng noù

"khoâng phaûi töï nhieân" roài !

Vieân thaønh thöïc tính "voâ tính", vieân thaønh thöïc, chæ

laø keát quaû cuûa söï "vieãn ly". Vieãn ly tính "bieán keá", vieãn ly

tính chaáp ngaõ maø coù ñöôïc teân aáy.

– Taát caû phaùp khoâng "töï tính" laø giaùo nghóa thuø

thaéng.

– Taát caû phaùp khoâng "töï tính" laø chaân nhö cuûa vaïn

phaùp.

– Taát caû phaùp khoâng "töï tính" laø tính thöôøng nhö

cuûa vaïn phaùp.

– Taát caû phaùp khoâng "töï tính", hieåu nhö theá laø theå

nhaäp "thöïc tính Duy thöùc" roài vaäy.

g g g


BAØI THÖÙ MÖÔØI



Tp.HCM - Kyø 26

Hoûi: Ñaõ thaønh laäp Duy thöùc töôùng vaø Duy thöùc

taùnh roài,

– Tieán trình tu taäp cuûa haønh giaû tu Duy thöùc coù bao

nhieâu giai ñoaïn vaø ñòa vò ?

– Söï chöùng ngoä Duy thöùc duøng phöông tieän gì laøm

tieâu chuaån ñeå nhaän bieát ?


Töø khi:

* KHÔÛI TAÂM TU DUY THÖÙC

CAÀU TRUÏ DUY THÖÙC TAÙNH

HAI THUÛ NGUÛ IM LÌM

CHÖA DIEÄT TRÖØ CHINH PHUÏC



Tp.HCM - Kyø 27

* ÑÖÔÏC PHAÀN ÍT NHEÏ NHAØNG

CHO LAØ CHÖÙNG DUY THÖÙC

VÌ COØN THAÁY COÙ ÑÖÔÏC

CHÖA THÖÏC TRUÏ DUY THÖÙC



Tp.HCM - Kyø 28

* CHÖØNG NAØO CAÛNH SÔÛ DUYEÂN

TAÂM KHOÂNG HEÀ SÔÛ ÑAÉC

TRUÏ DUY THÖÙC LAØ ÑAÂY

BÔÛI HAI THUÛ XA RÔØI



Tp.HCM - Kyø 29

* THANH THOAÙT VÖÔÏT NGHÓ BAØN

ÑAÁY ! TRÍ XUAÁT THEÁ GIAN !

VIEÃN LY HAI THOÂ TROÏNG

THOÏ DUÏNG QUAÛ CHUYEÅN Y



Tp.HCM - Kyø 30

* ÑAÂY CAÛNH GIÔÙI VOÂ LAÄU


BAÁT TÖ NGHÌ, THIEÄN, THÖÔØNG

AN LAÏC, GIAÛI THOAÙT THAÂN

COÕI: PHAÙP THAÂN, TÒCH MAËC.


j Duy thöùc taùnh: Thöïc taùnh cuûa Duy thöùc. Ñaây laø

caûnh giôùi cuûa con ngöôøi xa lìa "bieán keá sôû chaáp", xa lìa

"naêng thuû "sôû thuû", xa lìa tính "sôû ñaéc" vaø quaû "sôû

chöùng". Noùi caùch khaùc, an truï duy thöùc tính, töùc laø theå

nhaäp caûnh giôùi "tòch dieät Nieát-baøn".

j Nhò thuû: Hai moùn thöû:

1. Naêng thuû: Chaáp ngaõ beân con ngöôøi.

2. Sôû thuû: Chaáp ngaõ beân hieän töôïng vaïn phaùp.

j Hai thoâ troïng:

1. Sôû tri chöôùng: Sôû tri chöôùng cuõng goïi "trí

chöôùng": Moät thöù tri thöùc höõu haïn; thöù trí naøy chæ coù khaû

naêng hieåu bieát "tuïc ñeá" nhöõng gì thuoäc veà "theá gian

phaùp". Noù trôû ngaïi con ñöôøng tieán trieån ñeán: nhaát thieát

trí, töï nhieân trí, voâ sö trí vaø nhaát thieát chuûng trí cuûa quaû

voâ thöôïng boà ñeà.

2. Phieàn naõo chöôùng: Caên baûn phieàn naõo, chi maït

phieàn naõo... nhöõng thöù phieàn naõo aáy che chöôùng laøm trôû

ngaïi söï theå nhaäp Nieát baøn maø ñaùng lyù moïi ngöôøi ai cuõng

coù phaàn ñöôïc theå nhaäp.

j Chuyeån y: Döïa treân hai thöù chöôùng maø chuyeån

hoùa.

1. Phieàn naõo chöôùng, chuyeån thaønh Nieát baøn.

2. Sôû tri chöôùng, chuyeån thaønh Boà ñeà.

YEÁU LUAÄN

Ñöùng beân maët chaân ñeá Phaùp taùnh khoâng tueä hoïc,

maø ñeà caäp vaán ñeà chöùng ñaéc töùc thì bò quôû traùch ngay:

Raèng "chöa ñöôïc vaøo nhaø !". Beân maët tuïc ñeà, phöông

tieän, vaän duïng vaên töï ngoân thuyeát, höôùng daãn haønh giaû

phaùt taâm tu Duy thöùc quaùn theo moät tieán trình taïm chia

naêm giai ñoaïn vôùi naêm ñòa vò:

1. Tö löông vò.

2. Gia haïnh vò.

3. Thoâng ñaït vò.

4. Tu taäp vò.

5. Cöùu caùnh vò.

Töø baøi tuïng thöù nhaát cho ñeán baøi tuïng thöù hai möôi

laêm, trình baøy veà lyù do coù maët cuûa Duy Thöùc Hoïc, yeáu toá

hình thaønh cuûa Duy Thöùc Hoïc, ñoái töôïng nghieân cöùu

cuûa Duy Thöùc Hoïc vaø höôùng daãn caùch nhaän thöùc ñeå giaûi

quyeát nhöõng maéc möôùu cuûa con ngöôøi theo quan ñieåm

laäp tröôøng cuûa Duy Thöùc Hoïc.

Söï coù maët cuûa Duy Thöùc Hoïc, nhaèm chæ roõ tính voâ

ngaõ cuûa con ngöôøi vaø tính voâ ngaõ cuûa hieän töôïng vaïn

phaùp, xaùc ñònh chaân lyù "Duyeân sinh" vaø chaân lyù "Voâ

ngaõ" trong Phaät giaùo.


Yeáu toá hình thaønh Duy Thöùc Hoïc laø chæ roõ söï nhaän

thöùc phi chaân lyù, söï "öùc thuyeát" cuûa ai ñoù hay noùi roõ hôn laø

söï aûo töôûng hoang ñöôøng, phaùt xuaát töø nhöõng boä oùc non

nôùt yeáu meàm, meâ tín dò ñoan; nhöõng nhaän thöùc ñoù taùc

ñoäng taâm töôûng con ngöôøi thoâng qua Baùt thöùc taâm

vöông vaø bieåu hieän hoaëc tröøu töôïng ôû tö duy hoaëc cuï theå

ôû thaønh ñoäng nhö: thôø phöôïng, cuùng laïy, van xin... vôùi

nhöõng chöùc danh, ñòa vò khoâng bao giôø coù trong söï thöïc.

Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa Duy Thöùc Hoïc laø hieän

töôïng vaïn phaùp, neân nhôù moãi con ngöôøi noùi rieâng, moãi

ñoäng vaät noùi chung, cuõng laø moät phaùp trong hieän töôïng

vaïn phaùp. Duy Thöùc Hoïc chæ roõ: Raèng Vaïn phaùp voâ ngaõ.

Duy thöùc Hoïc giaûi quyeát nhöõng thaéc maéc, ñau khoå

ngaøn ñôøi cuûa con ngöôøi. Duy Thöùc Hoïc ñaõ vaïch ra raèng:

– Hieän töôïng vaïn phaùp "Duyeân sinh" toàn taïi khaùch

quan.

– Vaïn phaùp Voâ thöôøng vaø Voâ ngaõ.

– Sinh, laõo, beänh, töû laø vieäc bình thöôøng.

– Sinh, truï, dò, dieät laø vieäc bình thöôøng.

– Thaønh, truï, hoaïi, khoâng cuõng laø vieäc bình thöôøng.

Ngöôøi muoán coù an laïc, traùnh lo aâu sôï haõi phi lyù caàn

tu hoïc Duy Thöùc, ñi saâu vaøo Duy Thöùc Quaùn ngoõ haàu

thaáy roõ chaân lyù Vaïn phaùp duy thöùc.

Trong quaù trình trieån khai dieäu lyù ñeå thaønh laäp duy

thöùc, ngöôøi ta goïi ñoù laø Duy thöùc caûnh. Töùc laø döïa treân

boái caûnh thöïc tieãn cuûa con ngöôøi vaø söï vaät hieän höõu ñeå

thaønh laäp Dieäu lyù Duy thöùc.

Töø baøi tuïng thöù hai möôi laêm ñeán baøi tuïng thöù ba

möôi, trình baøy naêm ñòa vò treân con ñöôøng tieán tu Duy

thöùc quaùn. Naêm ñòa vò ñoù laø:

Moät, Tö löông vò, Tö löông coù nghóa chuaån bò löông

phaïn, saép xeáp haønh lyù cho moät cuoäc haønh trình tieán tu

Duy thöùc quaùn:

"KHÔÛI TAÂM TU DUY THÖÙC"

"CAÀU TRUÏ DUY THÖÙC TAÙNH"

"HAI THUÛ NGUÛ IM LÌM"

"CHÖA DIEÄT TRÖØ CHINH PHUÏC"

Truï Duy Thöùc Taùnh laø muïc ñích ñeán. Truï Duy

Thöùc Taùnh laø khi naøo taâm cuûa haønh giaû cheá ngöï vaø dieät

tröø hoaøn toaøn hai moùn thuû. Hai moùn thuû laø ñoái töôïng sôû

quaùn, noù luoân luoân laø ñoái thuû ñöông ñaàu cuûa ngöôøi tu

Duy Thöùc Quaùn. Theá löïc cuûa hai ñoái thuû coøn maïnh meõ

chöùng toû caùi Ngaõ töôùng trong con ngöôøi chöa chieát phuïc

maø chæ ngöøng sinh hoaït nhö moät giaác nguû im sau ñoù noù

seõ "thöùc daäy".

Ñòa vò Tö löông, kinh ñieån Phaät, thöôøng chia thaønh

ba baäc: Truï, Haïnh vaø Höôùng.

Truï: laø ñòa vò chæ nhöõng ngöôøi ñaõ töøng gieo troàng

haït gioáng Phaät, coù khaû naêng truï nôi ñaát Phaät ñeå sinh

tröôûng phöôùc ñöùc trí tueä cuûa mình,


TRUÏ coù möôøi ñòa vò maø moät haønh giaû laàn löôït phaûi

traûi qua:

1. Phaùt taâm truï: Phaùt taâm khôûi tu.

2. Trò ñòa truï: Söûa trò taâm ñòa trong saïch, baèng

thaúng nhö trang ñaát gieo maï.

3. Tu haønh truï: Do söûa trò taâm thanh tònh maø du

haønh töï taïi, khoâng bò chöôùng ngaïi.

4. Sinh quyù truï: Truï ñaát Phaät, ñöôïc thoï duïng phaàn

khinh an giaûi thoaùt.

5. Phöông tieän cuï tuùc truï: Töï lôïi, tha lôïi ñuû duyeân,

thöïc hieän toát khoâng gì trôû ngaïi, töôùng maïo khôûi saéc

quang minh.

6. Chính taâm truï: Töôùc maïo quang minh roài, noäi

taâm chaân chính gaàn ñoàng nhö Phaät.

7. Baát thoái truï: Thaân taâm töông hôïp, ngaøy ngaøy chæ

coù taêng tieán ñi saâu vaøo chaùnh quaùn Duy thöùc.

8. Ñoàng chaân truï: Coù ñöôïc nhöõng ñöùc töôùng toát

cuûa Phaät coù.

9. Phaùp vöông töû truï: Ñeán ñaây ñöôïc xem nhö con

ñaáng Phaùp vöông Xuaát thai, moät hoaøng töû chaøo ñôøi (töø

sô phaùt taâm ñeán sinh quí, ñeä töù truï goïi laø nhaäp thaùnh

thai. Töø ñeä nguõ ñeán baùt truï goïi "Tröôûng döôõng thaùnh

thai. Phaùp vöông töû truï laø xuaát thai vaäy).

10. Quaùn ñænh truï: Con vua tröôûng thaønh ñöôïc laøm

leã: Laáy nöôùc boán bieån maø goäi ñaàu (quaùn ñænh). Boà taùt coù

khaû naêng thöøa haønh Phaät söï ñöôïc Phaät röôùi nöôùc trí tueä

leân ñaàu...

HAÏNH coù möôøi ñòa vò:

1. Hoan hæ haïnh: Laø Boà taùt, ñeä töû Phaät, phaûi hoïc

haïnh Phaät hoan hæ tuøy thuaän khaép nôi nôi.

2. Nhieâu ích haïnh: Luoân luoân laøm lôïi ích chuùng

sanh.

3. Voâ saân haän haïnh: Thöïc hieän ñöùc tính töï giaùc,

giaùc tha, khoâng coøn trôû ngaïi baát nhö yù.

4. Voâ taän haïnh: Thöïc hieän haïnh lôïi tha bình ñaúng

khaép nôi vaø moïi luùc khoâng heà nhaøm moûi:

5. Ly si loaïn haïnh: Phaùp moân tu hoïc voâ löôïng, coù trí

tueä toång hôïp maø söï nhaän thöùc khoâng heà laàm laãn.

6. Thieän hieän haïnh: Vì ñöôïc voâ si loaïn cho neân ôû

ñoàng hieän dò, ôû dò hieän ñoàng. Ñoàng dò vieân dung khoâng

trôû ngaïi.

7. Voâ tröôùc haïnh: Möôøi phöông hö khoâng coù bao

nhieâu vi traàn, moãi vi traàn hieän möôøi phöông theá giôùi, vaäy

maø vi traàn vaø theá giôùi khoâng trôû ngaïi gì nhau.

8. Toân troïng haïnh: Phaùp löïc tu haønh thaâm chöùng

chaân lyù töø ñòa vò thöù nhaát ñeán ñaây do söùc quaùn chieáu Baùt

nhaõ maø ñöôïc, cho neân ñòa vò naày ñaëc bieät toân troïng Baùt

nhaõ ñoä trong luïc ñoä.


9. Thieän phaùp haïnh: Coâng ñöùc vieân dung, coù theå

thaønh töïu khuoân phaùp maãu möïc nhö chö Phaät möôøi

phöông.

10. Chaân thöïc haïnh: Do quaù trình vöôït qua chín giai

ñoaïn, ñöùc töôùng trí tueä vieân dung, moãi moãi ñeàu thanh

tònh voâ laäu, baáy giôø trôû thaønh taùnh Nhaát chaân haèng höõu.

HOÀI HÖÔÙNG: Ñem taâm ñaïi bi cöùu hoä taát caû chuùng

sinh. Hoài höôùng coù möôøi ñòa vò:

1. Cöùu hoä nhaát thieát chuùng sinh, ly chuùng sinh

töôùng: Cöùu hoä taát caû chuùng sinh maø khoâng thaáy coù

töôùng chuùng sinh.

2. Baát hoaïi hoài höôùng: Taøm vì chuùng sinh, cöùu hoä

kieân coá khoâng thoái thaát.

3. Ñaúng nhaát thieát vaät hoài höôùng: Nhìn taát caû moïi

ngöôøi khoâng phaân bieät maøu da, chuùng toäc vaø ngoân ngöõ

ñeàu bình ñaúng.

4. Chí nhaát thieát xöù hoài höôùng: Tuøy theo caên cô,

cöùu hoä cho ai thì ñöa hoï ñeán nôi ñeán choán.

5. Voâ taän coâng ñöùc taïng hoài höôùng: Kho taøng coâng

ñöùc voâ taän, ñem heát ra, tuøy cô cöùu hoä chuùng sinh.

6. Tuøy thuaän bình ñaúng thieän caên hoài höôùng: Tuøy

thuaän thieän caên cuûa chuùng sinh, giaùo hoùa cöùu hoä bình

ñaúng.

7. Tuøy thuaän ñaúng quaùn nhaát thieát chuùng sinh hoài

höôùng: Quaùn chuùng sinh bình ñaúng, tuøy thuaän caên taùnh

cöùu hoä bình ñaúng.

8. Chaân nhö töôùng hoài höôùng: Nhìn taát caû vaïn phaùp

höõu tình voâ tình, cuøng moät baûn theå chaân nhö, daãn daét

cho moïi ngöôøi trôû veà baûn theå chaân nhö aáy.

9. Voâ phöôïc giaûi thoaùt hoài höôùng: Chæ daïy cho

chuùng sinh bieát, moïi ngöôøi khoâng coù ai bò troùi cuõng

chaúng coù ai ñöôïc môû troùi, troùi hay môû do chính mình.

10. Phaùp giôùi voâ löôïng hoài höôùng: Daïy cho moïi

ngöôøi bieát, phaùp giôùi voâ löôïng thì chuùng sinh cuõng voâ

löôïng nhö vaäy. Chö Phaät cuõng voâ löôïng.

Ba möôi ñòa vò tö löông goïi chung: Tam tö löông.

Kinh ñieån thöôøng goïi: Boà taùt ñòa tieàn. Sôû dó coù caùi töø aáy,

vì kinh ñieån laáy ñòa vò thaäp ñòa laøm chuaån ñeå aán ñònh

phöôùc ñöùc, trí tueä treân böôùc ñöôøng tu taäp. Do ñoù, Thaäp

ñòa Boà taùt, ñöôïc cho caùi teân: Tu taäp vò.

"ÑÖÔÏC PHAÀN ÍT NHEÏ NHAØNG

CHO LAØ CHÖÙNG DUY THÖÙC

VÌ COØN THAÁY COÙ ÑÖÔÏC

CHÖA THÖÏC TRUÏ DUY THÖÙC"


Ñoù laø baøi tuïng noùi veà thaønh quaû cuûa ñòa vò Gia

haïnh. Ñöôïc caùi teân Gia haïnh vò, ñaõ noùi leân ñòa vò naøy coù

gia coâng tu haønh vaø coù keát quaû an laïc. Duø coù tu haønh toát,

duø coù an laïc maø coøn "chaáp": Naêng haønh, sôû haønh, naêng

chöùng, sôû chöùng, thì ñaïo haïnh chöa "sieâu". Cho neân chæ

laø Gia haïnh vò maø thoâi !

Gia haïnh vò thöôøng laáy boán phaùp aùm duï ñeå nhaän

xeùt theo doõi böôùc tieán tu cuûa mình:

1. Noaõn: Söï tu haønh phaûi lieân tuïc nhö gaø aáp tröùng,

khoâng ñöôïc boû oå.

2. Ñaûnh: Trí tueä moãi ngaøy phaûi ñöôïc saùng toû theâm

maõi, nhö ngöôøi leo nuùi nhìn caûnh vaät xung quanh.

3. Nhaãn: Ñích thöïc thaâm ngoä chaân lyù: Voâ ngaõ, voâ

thöôøng, khoå, khoâng, baát tònh cuûa hieän töôïng vaïn phaùp.

4. Theá ñeä nhaát: Do ñích thöïc thaáy chaân lyù, Kieán Tö

hoaëc khoâng coøn nhieãu loaïn taâm tính.

Quaù trình tu taäp töø sô phaùt taâm ñeán thaønh töïu Voâ

thöôïng Boà ñeà, traûi qua ba A taêng kyø kieáp. Naêm ñòa vò tu

Duy thöùc quaùn, "Tam tö löông", "Töù gia haïnh" laø

nhöõng ngöôøi thaønh töïu coâng quaû trong Ñeä nhaát A

taêng kyø.

"CHÖØNG NAØO CAÛNH SÔÛ DUYEÂN

TAÂM KHOÂNG HEÀ SÔÛ ÑAÉC

TRUÏ DUY THÖÙC LAØ ÑAÂY !

BÔÛI HAI THÖÙ XA RÔØI"

Baøi tuïng naøy laø tieâu chuaån cuûa haïng ngöôøi Thoâng

ñaït vò. "Thoâng ñaït" coù nghóa laø nhaän hieåu chaân lyù khoâng

coøn khoù khaên nöõa. Ñoái caûnh "sôû duyeân" taâm khoâng "sôû

ñaéc" ñaõ bieåu hieän tính "naêng, sôû song vong" cuûa con

ngöôøi thoâng ñaït chaân lyù.

"Traàn chaúng töông quan bieån roäng non cao tuøy thay ñoåi

"Taâm khoâng sôû ñaéc tuøng xanh maây traéng töï vui nhaøn"

"THANH THOAÙT VÖÔÏT NGHÓ BAØN

ÑAÂY ! TRÍ XUAÁT THEÁ GIAN

VIEÃN LY HAI THOÂ TROÏNG

THOÏ DUÏNG QUAÛ CHUYEÅN Y"

Ñoù laø traïng thaùi cuûa ngöôøi thöïc hoïc vaø thöïc tu.

Ngöôøi thöïc hoïc, thöïc tu hoï thoï duïng söï an laønh, thanh

thoaùt, töï taïi, thong dong ngay treân coõi ñôøi maø moïi ngöôøi

thaáy laø Nguõ tröôïc. Ñaáy laø keát quaû cuûa ñòa vò coù caùi teân

nghe "nheï heàu": Tu taäp.

Troïng taâm then choát cuûa ñòa vò tu taäp laø "voâ ñaéc".

Ñaây laø moät tinh thaàn roãng rang baèng baëc, moät yù nieäm

buoâng xaû hoaøn toaøn, moät haønh traïng taâm caûnh nhö nhö


vaø naêng sôû tòch dieät. Neáu khoâng phaûi trí xuaát theá gian

haún khoâng laøm ñöôïc nhöõng ñieàu "Voâ ñaéc" sieâu phaøm

nhö vaäy.

Ñeán ñòa vò tu taäp, xaû boû heát hai moùn thoâ troïng:

chuyeån sôû tri chöôùng thaønh voâ thöôïng boà ñeà; chuyeån

phieàn naõo chöôùng thaønh Voâ thöôïng Nieát baøn.

Laøm ñöôïc vieäc ñoù moät Boà Taùt phaûi traûi qua möôøi

giai ñoaïn, ñöôïc goïi laø möôøi ñòa vò nhö sau:

1. Hoan hæ ñòa.

2. Ly caáu ñòa.

3. Dieäm hueä ñòa.

4. Phaùt quang ñòa.

5. Nan thaéng ñòa.

6. Hieän tieàn ñòa.

7. Vieãn haønh ñòa.

8. Baát ñoäng ñòa.

9. Thieän hueä ñòa.

10. Phaùp vaân ñòa.

Nhaäp taâm cuûa Hoan hæ ñòa, vò thoâng ñaït ôû vaøo giai

ñoaïn naøy. Töø truï taâm cuûa Hoan hæ ñòa cho ñeán xuaát taâm

cuûa Phaùp vaân ñòa, goïi laø Tu taäp vò.

Töø Hoan hæ ñòa thöù nhaát ñeán Vieãn haønh ñòa thöù baûy

goïi laø Boà taùt tu taäp ôû vaøo ñeä nhò A taêng kyø kieáp. Töø Baát

ñoäng ñòa thöù taùm ñeán xuaát taâm cuûa Phaùp vaân ñòa thöù

möôøi, goïi laø Boà taùt ôû vaøo ñeä tam A taêng kyø kieáp. Neân

nhôù: Tam tö löông, Töù gia haïnh, Thaäp ñòa Boà taùt, moãi

moãi vò ñeàu phaân ba giai ñoaïn cho söï phaùt taâm tu laø: nhaäp

taâm, truï taâm vaø xuaát taâm. Ví nhö ñaàu nieân hoïc, giöõa nieân

hoïc vaø cuoái nieân hoïc.

Ba A taêng kyø kieáp tu taäp coâng vieân quaû maõn ñeán

ñòa vò cao toät: Cöùu caùnh voâ thöôïng boà ñeà

"ÑAÂY CAÛNH GIÔÙI VOÂ LAÄU

BAÁT TÖ NGHÌ THIEÄN THÖÔØNG

AN LAÏC GIAÛI THOAÙT THAÂN

CAÛNH GIÔÙI PHAÙP THAÂN, TÒCH MAËC"

Ñaây laø thaønh quaû tu taäp traûi tam A taêng kyø kieáp:

Cöùu kính vò, töùc quaû Voâ thöôïng boà ñeà. Ñeán ñòa vò naøy laø

ñaït ñeán caûnh giôùi "voâ laäu" khoâng loït rôùt trong phieàn naõo

khoå ñau nöõa, caûnh giôùi vöôït ngoaøi suy nghó luaän baøn,

caûnh giôùi thaùnh thieän, chaân thöôøng, caûnh giôùi hoaøn toaøn

an laïc, thoï duïng "giaûi thoaùt thaân thanh tònh", caûnh giôùi

Ñaïi tòch dieät cuûa phaùp thaân Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng

Chaùnh Giaùc.

Ñaáy laø keát quaû cuoái cuøng cuûa quaù trình tu taäp Duy

thöùc, moät trong nhöõng heä tö töôûng coù tính trieát hoïc cuûa

Ñaïi thöøa Phaät giaùo.

Quaû tu taäp Duy thöùc quaùn, traûi qua tam A taêng kyø kieáp

cuûa naêm ñòa vò ñöôïc öôùc ñònh so saùnh nhö ñoà bieåu sau:


Phuï chuù: Thaäp truï, thaäp haïnh, thaäp hoài höôùng cho ñeán thaäp

ñòa Boà taùt, moãi Ñòa ñeàu coù ba giai ñoaïn: nhaäp taâm,

truï taâm vaø xuaát taâm gioáng nhau taát caû.

BAØI THÖÙ MÖÔØI MOÄT



Tp.HCM - Kyø 31

BAÙT THÖÙC QUY CUÛ TUÏNG(Baøi tuïng luaän veà Quy cuû cuûa taùm thöùc)

Quy cuû laø hai thöù duïng cuï ñeå ngöôøi ta veõ ra hình

troøn (compa) vaø goùc vuoâng (eâke) cuûa ñoà vaät duïng.

Nghóa roäng cuûa noù laø chuaån ñích, maãu möïc, trong phaïm

vi khuoân khoå naøo ñoù.

Baùt thöùc Quy Cuû neâu ra moät soá chuaån möïc, phaïm

vi hoaït ñoäng cuûa baùt thöùc taâm vöông, goïi laø: Baùt thöùc

quy cuû. Vaên theå caáu taïo hình thöùc "baøi tuïng" cho neân

goïi: Baùt thöùc quy cuû tuïng.

Noùi veà ñeä baùt thöùc coù ba baøi tuïng, möôøi hai caâu.

Ñeä thaát thöùc, ñeä luïc thöùc vaø tieàn nguõ thöùc cuõng vaäy. Moãi

thöùc ñeàu gioáng nhau, chæ löu yù naêm thöùc tröôùc (tieàn nguõ

thöùc), tính chaát hoaït ñoäng gioáng nhau, cho neân tieàn nguõ

thöùc maø cuõng chæ coù ba baøi tuïng, möôøi hai caâu. Tröôùc

heát, nghieân cöùu veà Ñeä baùt thöùc.


ÑEÄ BAÙT THÖÙC TUÏNG

TAÙNH DUY VOÂ PHUÙ HÖÕU BIEÁN HAØNH

GIÔÙI ÑÒA TUØY THA NGHIEÄP LÖÏC SINH

NHÒ THÖØA BAÁT LIEÃU NHAÂN MEÂ CHAÁP

DO THÖÛ NAÊNG HÖNG LUAÄN CHUÛ TRANH



Tp.HCM - Kyø 32

h YÙ nghóa raèng: Ñeä baùt thöùc tính cuûa noù voâ phuù voâ

kyù. Noù töông öùng vôùi naêm moùn taâm sôû bieán haønh, vì taâm

sôû bieán haønh cuõng cuøng tính voâ phuù voâ kyù.

Thoï sinh ôû tam giôùi hay ôû cöûu ñòa, ñeä baùt thöùc

khoâng coù khaû naêng taïo nghieäp nhaân ñeå thoï laáy quaû maø

noù hoaøn toaøn do "tha nghieäp löïc" daãn daét, thuùc ñaåy noù

thoï sinh. Tha nghieäp löïc chæ cho naêng löïc taïo nghieäp cuûa

ñeä luïc yù thöùc. Trong taùm thöùc taâm vöông, yù thöùc laø "moät

chaøng lanh lôïi ñaùng kinh nghi"...

Haøng Nhò thöøa (Thanh vaên, Duyeân giaùc) khoâng

bieát coù ñeä baùt thöùc, hoï chæ bieát coù saùu thöùc. Trình ñoä

hieåu bieát cuûa hoï ngang vôùi nhöõng nhaø Taâm lyù hoïc, chuû

tröông: ngoaøi naêm giaùc quan bieåu hieän deã bieát, coøn moät

giaùc quan khoù nhaän, goïi laø "tieàm thöùc", töùc ñeä luïc yù

thöùc.

Do vaäy, Duy thöùc hoïc, luaän chuû phaûi tranh luaän,

chöùng minh raèng: ngoaøi saùu giaùc quan, con ngöôøi coøn

phaûi coù "ñeä thaát", "ñeä baùt thöùc" nöõa, môùi ñuû yeáu toá cho

söï soáng coøn; chaúng haïn luùc nguû khoâng chieâm bao..., khi

ngöôøi nhaäp ñònh "dieät taän", nhaäp ñònh voâ töôûng vaø luùc bò

cheát ngaát... Duy trì sinh maïnh khi con ngöôøi khoâng coøn yù

thöùc aáy, roõ raøng laø coâng lao cuûa ñeä thaát vaø ñeä baùt thöùc A

laïi da.

g g g

HAÏO HAÏO TAM TAØNG BAÁT KHAÛ CUØNG

UYEÂN THAÂM THAÁT LAÕNG CAÛNH VI PHONG

THOÏ HUAÂN TRÌ CHUÛNG CAÊN THAÂN KHÍ

KHÖÙ HAÄU LAI TIEÂN TAÙC CHUÛ OÂNG

h YÙ nghóa raèng: Ñeä baùt A laïi da thöùc coù ba nghóa

Taøng: Naêng taøng, Sôû taøng vaø Ngaõ aùi chaáp taøng, thaåm saâu,

meânh moâng, dieäu vôïi. Suy tö nghó ngôïi giaûn ñôn cuûa

nhöõng boä oùc ñôn giaûn, khoâng sao hieåu thaáu trieät ñöôïc.

Ñeä baùt thöùc ví nhö caùi dueành, caùi vöïc vöøa lôùn vöøa

saâu. Baûy thöùc tröôùc nöông nôi ñeä baùt thöùc maø sinh toàn,

hieän höõu thi thoá taùc duïng cuûa mình, gioáng nhö soùng moøi

do löïc gioù, gioù thoåi soùng lao xao. Soùng xao, gioù thoåi, gioù

thoåi, soùng xao... khoâng rôøi ngoaøi caùi vöïc kia maø coù.

Ñeä baùt thöùc laø cô sôû, laø kho taøng tieáp thu vaø huaân

taäp chuûng töû vaïn phaùp. Töø chuûng töû duyeân khôûi maø hieän


haønh ñoäng vaät caên thaân höõu tình, khoaùng vaät, thöïc vaät

theá giôùi voâ tình. Taát caû ñeàu naèm goïn trong ñeä baùt A laïi da.

Ñeä baùt thöùc A laïi da nhìn veà maët sinh dieät: Sinh thì

A laïi da sinh tröôùc, khi dieät A laïi da dieät sau cuøng. A laïi

da laø oâng chuû ñoái vôùi tieàn thaát thöùc beân höõu tình. A laïi da

cuõng laø oâng chuû ñoái vôùi vaïn phaùp sinh sinh hoùa hoùa voâ

tình vaäy.

BAÁT ÑOÄNG ÑÒA TIEÀN TAØI XAÛ TAØNG

KIM CANG ÑAÏO HAÄU DÒ THUÏC KHOÂNG

ÑAÏI VIEÂN VOÂ CAÁU ÑOÀNG THÔØI PHAÙT

PHOÅ CHIEÁU THAÄP PHÖÔNG SAÙT TRAÀN TRUNG

h YÙ nghóa raèng: A Laïi da (taøng thöùc) Boà taùt tu haønh

ñeán ñeä baùt Baät ñoäng ñòa, khoâng coøn goïi A laïi da nöõa. Bôûi

leõ, A laïi da laø caùi kho chöùa ñöïng chuûng töû hoãn hôïp, toát

coù maø xaáu cuõng nhieàu. Boà taùt tu taäp ñeán ñeä baùt ñòa "Baát

ñoäng" roài thì chuûng töû taïp nhieãm phieàn naõo ñaõ ñöôïc

thanh loïc heát. Vaû laïi, noùi veà quaù trình "Baát ñoäng", haøng

Boà taùt ñaõ böôùc vaøo "ñeä tam A taêng kyø kieáp" cho neân caùi

thöùc "hoãn hôïp" aáy, xaû boû laø lyù ñöông nhieân ñeå thay vaøo

ñoù caùi teân: Dò thuïc thöùc.

Ñeán khi chöùng ñòa vò "Ñaúng Giaùc" teân "Dò thuïc

thöùc" cuõng khoâng coøn lyù do toàn taïi, bôûi vì vaán ñeà nhaân

quaû ñeán ñaây khoâng coøn caàn thieát nöõa.

Sau ñòa vò Ñaúng Giaùc, ñeä baùt thöùc ñöôïc caùi teân: Voâ

caáu thöùc vaø chuyeån Voâ caáu thöùc thaønh Trí ñaïi vieân

caûnh, töùc laø thöù trì troøn tròa voâ song, trí lôùn lao khoâng bôø

meù, trong saùng nhö moät thöù kính tuyeät traàn.

... Vaø Ñaïi vieân caûnh trí aáy soi saùng khaép haøng haø

sa soá, baát khaû thuyeát, baát khaû thuyeát A taêng kyø theá giôùi

trong möôøi phöông.

g g g


BAØI THÖÙ MÖÔØI HAI

ÑEÄ THAÁT THÖÙC TUÏNG (MAÏT NA)

ÑOÁI CHAÁT HÖÕU PHUÙ THOÂNG TÌNH BOÅN

TUØY DUYEÂN CHAÁP NGAÕ LÖÔÏNG VI PHI

BAÙT ÑAÏI BIEÁN HAØNH BIEÄT CAÛNH TUEÄ

THAM SI NGAÕ KIEÁN MAÏN TÖÔNG TUØY

h YÙ nghóa raèng: Ñeä thaát Maït na thöùc laø thöùc tröøu

töôïng. Nhaän bieát Maït na thöùc chæ döïa treân yù nieäm vaø

coâng naêng chaáp ngaõ. Töï thaân Maït na thöùc chính laø coâng

naêng chaáp ngaõ aáy. Theá cho neân, caûnh cuûa Maït na cuõng

chæ laø caûnh cuûa "yù nieäm", cuûa moät boùng daùng "mang

theo", cuûa moät "chaát" maø "chaát" aáy cuõng laø chaát "aán

töôïng" cuûa yù nieäm. Vì vaäy, goïi caûnh aáy laø "ñôùi chaát"

caûnh.

Ñeä thaát Maït na thöùc voán tröøu töôïng, duyeân laáy

"kieán phaàn" cuûa A laïi da thöùc cuõng tröøu töôïng, naûy sinh

yù nieäm chaáp ngaõ tröøu töôïng, cho neân goïi laø "thoâng tình

boån". Do ñoù, ba caûnh, ñeä thaát thöùc duyeân ñôùi chaát

caûnh. Ba taùnh, noù thuoäc taùnh höõu phuù voâ kyù bôûi tính

chaáp ngaõ aáy.

Ñoái vôùi ba löôïng, ñeä thaát thöùc phi löôïng, duø noù

chaáp ngaõ beân con ngöôøi höõu tình hay beân söï vaät voâ tình,

taát caû ñeàu laø chaáp sai laàm: phi !

Noù töông öùng vôùi naêm taâm sôû "bieán haønh", taùm

moùn ñaïi tuøy phieàn naõo laø: Ñieäu cöû, hoân traàm v.v... vaø

moät "coâ Tueä" trong loaïi taâm sôû "bieät caûnh".

Ñeä thaát thöùc luoân luoân saün coù tính nhieãm oâ, bôûi

baûn chaát "höõu phuù voâ kyù" cuûa noù. Cho neân, ñeä thaát thöùc

xuaát ñaàu loä dieän khi naøo: ngaõ tham, ngaõ si, ngaõ maïn,

ngaõ kieán, ngaõ aùi xuaát hieän. Noùi ngöôïc laïi: ngaõ tham,

ngaõ si, ngaõ maïn, ngaõ kieán, ngaõ aùi chính laø Ñeä thaát thöùc

theå hieän nguyeân hình, maø khoâng sao taùch chuùng rôøi ra.

g g g



Tp.HCM - Kyø 33

HAÈNG THAÅM TÖ LÖÔNG NGAÕ TÖÔÙNG TUØY

HÖÕU TÌNH NHAÄT DAÏ TRAÁN HOÂN MEÂ

TÖÙ HOAËC BAÁT ÑAÏI TÖÔNG ÖNG KHÔÛI

LUÏC CHUYEÅN HOÂ VI NHIEÃM TÒNH Y


h YÙ nghóa raèng: Nhö treân ta ñaõ bieát, ñeä thaát thöùc

töùc laø Ngaõ töôùng, yù nieäm Chaáp ngaõ töôùng töùc laø ñeä thaát

thöùc, cho neân noù "Tö löông ngaõ töôùng", coù hai ñaëc tính:

Haèng vaø Thaåm. Ngaøy naøo moät höõu tình chuùng sinh coøn

sinh soáng, ngaøy naøo moät voâ tình chuùng sinh coøn hieän

höõu thì thöôøng tröïc coù söï hieän höõu cuûa thöùc Maït na. Vì

vaäy, noù coù ñaëc tính Haèng. Ñaõ laø Chaáp ngaõ thì luùc naøo

cuõng "coù yù" toàn sinh "muoán" duy trì söï hieän höõu cuûa

mình. Do ñoù, noù coù ñaëc tính thaåm. Tuy nhieân, noù chæ

haèng, thaåm, tö löông trong phaïm vi ngaõ töôùng maø thoâi.

Noù khoâng coù moät chöùc naêng naøo khaùc.

Do vaäy, Maït na thöùc chæ laø khoái u meâ to lôùn ñeø naëng

traán aùp taâm taùnh chuùng höõu tình. Noù khieán höõu tình maát ñi

tính saùng suoát, khoù maø nhaän thöùc ñöôïc chaân lyù.

Maït na thöôøng töông öùng vôùi boán thöù chaáp sai laàm:

ngaõ si, ngaõ kieán, ngaõ maïn, ngaõ aùi cuøng vôùi taùm moùn ñaïi

tuøy phieàn naõo trong nhöõng luùc noù hieän haønh.

Do vaäy, ñoái vôùi tieàn luïc thöùc noù laø choã chöùa chaáp,

choã tích luõy tònh phaùp thì ít maø nhieãm oâ thì nhieàu.

g g g

CÖÏC HÆ TAÂM SÔ BÌNH ÑAÚNG TÍNH

VOÂ COÂNG DUÏNG HAÏNH NGAÕ HAÈNG TOÀI

NHÖ LAI HIEÄN KHÔÛI THA THOÏ DUÏNG

THAÄP ÑÒA BOÀ TAÙT SÔ BÒ CÔ

h YÙ nghóa raèng: Treân böôùc ñöôøng tu taäp, Boà taùt

böôùc sang ñeä nhò A taêng kyø kieáp, ôû vaøo sô taâm Hoan hæ

ñòa thì cheá ngöï yù nieäm Chaáp ngaõ, chuyeån Maït na thöùc

thaønh trí Bình ñaúng tính, nhìn hieän töôïng söï vaät vôùi caùi

thaáy Nhaát chaân bình ñaúng.

Ñeán ñeä baùt Baát Ñoäng ñòa, yù nieäm Chaáp ngaõ hoaøn

toaøn trong saùng maø khoâng coøn phaûi duïng taâm löu yù dieät

tröø: "Voâ coâng duïng haïnh ngaõ haèng toài" !

Xöa kia, ôû nôi nhaân chaáp ngaõ, ích kyû, baûo thuû bao

nhieâu, khi chuyeån hoùa caûi taïo, boài döôõng, xaây döïng

ñöôïc noù, thì noù trôû thaønh trí Bình ñaúng, thaønh Tha thoï

duïng thaân cuûa moät vò Nhö Lai Phaät.

... Vaø Thaân thoï duïng ñoù trôû thaønh ñaáng boån sö

cuûa haøng thaäp ñòa boà taùt.

g g g


BAØI THÖÙ MÖÔØI BA



Tp.HCM - Kyø 34

ÑEÄ LUÏC THÖÙC TUÏNG

TAM TAÙNH TAM LÖÔNG THOÂNG TAM CAÛNH

TAM GIÔÙI LUAÂN THÔØI DÒ KHAÛ TRI

TÖÔNG ÖNG TAÂM SÔÛ NGUÕ THAÄP NHAÁT

THIEÄN AÙC LAÂM THÔØI BIEÄT PHOÁI CHI

h YÙ nghóa raèng: Vôùi ñeä luïc thöùc, noùi veà caûnh coù ba:

Taùnh caûnh, ñôùi chaát caûnh vaø ñoäc aûnh caûnh. Noùi veà

löôïng coù ba: Hieän löôïng, tyû löôïng vaø phi löôïng. Noùi veà

taùnh coù ba: thieän, aùc vaø voâ kyù. Ñeä luïc yù thöùc coù ñuû heát

nhöõng ñieàu ñoù. Do vaäy, taàm hoaït ñoäng cuûa ñeä luïc yù thöùc

coù ñuû heát nhöõng ñieàu ñoù. Do vaäy, taàm hoaït ñoäng cuûa ñeä

luïc yù thöùc lanh lôïi, nhaïy beùn vaø öu vieät heát moïi maët so

vôùi baùt thöùc taâm vöông.

YÙ nieäm tö duy cuûa yù thöùc, duøng chaùnh nieäm quan

saùt phaân tích, ngöôøi ta raát deã bieát caùi quaû cuûa noù seõ ñöa

ñaåy vaøo coõi naøo trong ba coõi: Duïc, saéc vaø voâ saéc.

YÙ thöùc töông öùng toaøn boä taâm sôû höõu phaùp 51

moùn.

Hoaøn caûnh moâi tröôøng thieän ñeán thì yù thöùc duyeân

theo caûnh thieän. Ngöôïc laïi noù coù theå laø aùc, thaäm chí laø

cöïc aùc, neáu coù moâi tröôøng coù cô hoäi phuø hôïp theo chieàu

höôùng ñoù.

g g g



Tp.HCM - Kyø 35

TAÙNH GIÔÙI THOÏ TAM HAÈNG CHUYEÅN DÒCH

CAÊN TUØY TÍN ÑAÚNG TOÅNG TÖÔNG LIEÂN

ÑOÄNG THAÂN PHAÙT NGÖÕ ÑOÄC VI TOÁI

DAÃN MAÕN NAÊNG CHIEÂU NGHIEÄP LÖÏC KHIEÂN

h YÙ nghóa raèng: Ñoái vôùi ba taùnh: Thieän, aùc, voâ kyù, vôùi

ba giôùi: Duïc giôùi, saéc giôùi, voâ saéc giôùi, vôùi ba thoï: laïc thoï,

khoå thoï vaø xaû thoï yù thöùc tieáp nhaän thay ñoåi lieân tuïc theo

hoaøn caûnh maø khoâng caàn phaûi coù ñieàu kieän hay lyù do...


... Vaø ñeä luïc yù thöùc sinh hoaït gaén lieàn vôùi caên baûn

phieàn naõo, chi maït phieàn naõo, thieän, baát ñònh taâm sôû

v.v... 51 moùn.

Haønh ñoäng thieän hay aùc cuûa con ngöôøi bieåu loä qua

thaân, lôøi noùi laønh hay döõ thoå loä ra mieäng ñeàu do yù thöùc

chuû ñoäng, ñoùng vai troø chaùnh. Ñöông nhieân coù söï tham

gia ñoùng goùp giaùn tieáp cuûa nhaõn, nhæ v.v...

Ñeä luïc yù thöùc coù khaû naêng taïo nghieäp nhaân, tam

giôùi, luïc ñaïo vaø coù khaû naêng hoaøn chænh nghieäp nhaân

aáy, daãn daét höõu tình luaân chuyeån trong tam giôùi luïc

ñaïo...

g g g

PHAÙT KHÔÛI SÔ TAÂM HOAN HÆ ÑÒA

CAÂU SANH DO TÖÏ HIEÄN TRIEÀN MIEÂN

VIEÃN HAØNH ÑÒA HAÄU THUAÀN VOÂ LAÄU

QUAÙN SAÙT VIEÂN MINH CHIEÁU ÑAÏI THIEÂN

h YÙ nghóa raèng: Hoaït ñoäng cuûa ñeä luïc yù thöùc

thöôøng gaén lieàn vôùi hai thöù phieàn naõo laø: "caâu sanh" vaø

"phaân bieät". Vì vaäy, Boà taùt tu taäp heát A taêng kyø kieáp thöù

nhaát, chæ tröø boû "phaân bieät phieàn naõo" maø thoâi. Neân nhôù:

Phaân bieät phieàn naõo töùc Kieán hoaëc.

ÔÛ ñaây cho ta thaáy: Sô taâm Hoan hæ ñòa, töùc laø ñòa vò

kieán ñaïo maø "caâu sanh phieàn naõo" haõy coøn "nguû im"

chôø cô hoäi ngoùc ñaàu quaáy roái. Vöôït qua ñòa vò vieãn haønh,

böôùc sang A taêng kyø kieáp thöù ba "Tö hoaëc" töùc "caâu

sanh phieàn naõo" môùi hoaøn toaøn vaéng boùng. Baáy giôø Boà

taùt khoâng coøn bò giaëc kieán tö hoaëc khuaáy raày, maø thoï

duïng söï an laønh thanh thoaùt voâ laäu.

... Töø ñaây, ñeä luùc yù thöùc chuyeån ñoåi thaønh trí dieäu

quaùn saùt, saùng soi vieân maõn khaép theá giôùi ba ngaøn.

g g g


BAØI THÖÙ MÖÔØI BOÁN



Tp.HCM - Kyø 35

TIEÀN NGUÕ THÖÙC TUÏNG

TAÙNH CAÛNH HIEÄN LÖÔÏNG THOÂNG TAM TAÙNH

NHAÕN NHÆ THAÂN TAM NHÒ ÑÒA CÖ

BIEÁN HAØNH BIEÄT CAÛNH THIEÄN THAÄP NHAÁT

TRUNG NHÒ ÑAÏI BAÙT THAM SAÂN SI

h YÙ nghóa raèng: Naêm thöùc tröôùc (tieàn nguõ thöùc) vôùi

ba caûnh, chæ duyeân vôùi "taùnh caûnh", töùc laø caûnh coù thöïc

taùnh do saéc, thanh, höông, vò, xuùc; ñòa, thuûy, hoûa,

phong, khoâng, hôïp thaønh moät chænh theå vaät chaát naøo ñoù.

Veà löôïng, noù chæ laø Hieän löôïng, nghóa laø nguõ thöùc xuùc

caûnh, khoâng coù tö duy nhaän thöùc. Veà taùnh, moâi tröôøng,

boái caûnh duø thieän duø aùc hay voâ kyù, tieàn nguõ thöùc vaãn

tieáp nhaän hoàn nhieân, bình ñaúng khoâng coù vaán ñeà choïn

loïc.

Laø ngöôøi duïc giôùi, sinh hoaït trong phaïm vi duïc

giôùi thì tieàn nguõ thöùc môùi ñuû duyeân sinh khôûi ñaày ñuû.

Neáu ai ñoù tu ñònh Sô thieàn ôû "Nhò ñòa" (Ly sinh hæ laïc ñòa)

thì tyû thöùc vaø thieät thöùc khoâng coù ñieàu kieän ñeå sinh khôûi

hieän haønh, vì ôû caûnh giôùi naày haønh giaû thoï duïng Thieàn

duyeät thöïc maø khoâng söû duïng ñoaøn thöïc, cho neân thieät

thöùc vaø tæ thöùc khoâng ñuû duyeân sinh khôûi.

Tieàn nguõ thöùc töông öùng vôùi caùc moùn taâm sôû: Bieán

haønh, Bieät caûnh, Thieän, Trung tuøy, Ñaïi tuøy vaø Phieàn naõo

caên baûn: Tham, saân, si... Toùm laïi, Tieàn nguõ thöùc luoân

luoân hôïp taùc vôùi ñeä luïc yù thöùc qua caùi töø Nguõ caâu yù thöùc,

gaây ra nhieàu nguyeân nhaân buoàn böïc khoå ñau. Ñoù laø lyù

do noù töông öùng vôùi nhieàu nhoùm taâm sôû aáy.

g g g



Tp.HCM - Kyø 36

NGUÕ THÖÙC ÑOÀNG Y TÒNH SAÉC CAÊN

CÖÛU DUYEÂN BAÙT THAÁT HAÛO TÖÔNG LAÂN

HIEÄP TAM LY NHÒ QUAN TRAÀN THEÁ

NGU GIAÛ NAN PHAÂN THÖÙC DÖÕ CAÊN

h YÙ nghóa raèng: Caên coù phuø traàn caên, töùc laø con

maét, loã tai, loã muõi, caùi löôõi, saéc thaân thoâ phuø hieån loä ai

cuõng nhìn thaáy ñöôïc. Coøn moät thöù caên ñöôïc goïi laø Tònh


saéc caùc baùc só noùi chung, baùc só nhaõn khoa, raêng haøm

maët, baùc só tai muõi hoïng, bieát ñöôïc moät phaàn tinh teá hôn

ngöôøi thöôøng. Ngöôøi thöôøng coù ngöôøi suoát ñôøi khoâng heà

ñeå yù tìm bieát veà thöù caên naøy. Khoâng theå caét nghóa, giaûi

thích chính xaùc Tònh saéc caên: Raèng caùi gì laøm cho thaáy,

choã naøo laøm cho nghe... maø chæ coù theå noùi: Nhö thò...

nhö thò.

Naêm thöùc, nöông tònh saéc caên maø phaùt sinh. Phuø

traàn caên chæ laø moät soá döõ kieän: ñòa, thuûy, hoûa, phong...

Keát hôïp thaønh moät "thaéng nhaân" cuûa thöùc.

Thöùc phaùt khôûi, sinh coâng duïng coøn phaûi nhôø ñeán

"thaéng duyeân" nöõa. Do vaäy, nhaõn thöùc caàn hoäi ñuû chín

duyeân môùi sinh ñöôïc caùi thaáy, ñoù laø: Khoâng, minh, caên,

caûnh, taùc yù, phaân bieät, nhieãm tònh, caên baûn vaø chuûng

töû. Nhæ thöùc, boû bôùt moät, boû minh, coøn laïi taùm. Tyû, Thieät,

Thaân thöùc, boû hai, khoâng, minh, coøn baûy. Ñoù laø nhöõng

ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñeå cho tieàn nguõ thöùc hoaït

ñoäng hieän haønh.

Ñeå Tieàn nguõ thöùc sinh khôûi vaø hoaït ñoäng, coù ba

thöùc caàn phaûi tröïc tieáp coï saùt (Hôïp) noù môùi sinh thöùc, ñoù

laø: Tyû, Thieät vaø Thaân thöùc. Ngöôïc laïi, hai thöùc caàn caùch

hôû, coù cöï lyù laø: Nhaõn vaø Nhó thöùc.

Ngöôøi bình thöôøng khoâng maáy ai quaùn saùt ñeå yù

vaán ñeà thöùc vaø caên nhö ñaõ noùi treân. Ngöôøi ta cöù yeân trí

raèng: Heã con maét thì... ñeå thaáy, Loã tai... ñeå nghe... thaät

ñôn giaûn !

g g g

BIEÁN TÖÔÙNG QUAÙN KHOÂNG DUY HAÄU ÑAÉC

QUAÛ TRUNG DO TÖÏ BAÁT THUYEÂN CHAÂN

VIEÂN MINH SÔ PHAÙT THAØNH VOÂ LAÄU

TAM LOAÏI PHAÂN THAÂN TÖÙC KHOÅ LUAÂN

h YÙ nghóa raèng: Ngaøy maø haønh giaû tu Duy thöùc

quaùn, trieät ngoä chaân lyù, thaáy roõ vaïn phaùp giai khoâng,

duyeân sinh nhö huyeãn, chuyeån ñeä baùt thöùc thaønh Ñaïi

vieân caûnh trí, ñeä thaát thöùc thaønh Bình ñaúng taùnh trí,

chuyeån ñeä luïc thöùc thaønh Dieäu quan saùt trí thì tieàn nguõ

thöùc chuyeån thaønh sai bieät trí. "Sai bieät trí" ôû ñaây goïi:

Haäu ñaéc trí. "Sai bieät trí" khoâng tröïc nhaäp baûn theå chaân

nhö maø chæ tröïc nhaän tính sai bieät cuûa vaïn phaùp: Raèng

tính cuûa vaïn phaùp khoâng oâ nhieãm nhö xöa nay mình ñaõ

töôûng veà noù.

... Do vaäy, khi con ngöôøi thaønh töïu Duy thöùc taùnh,

chöùng Boà ñeà, Nieát baøn voâ thöôïng maø trí sai bieät vaãn laø trí

sai bieät, noù khoâng tröïc nhaän chaân nhö.

Tuy nhieân, ngaøy ñeä baùt thöùc trôû thaønh Ñaïi vieân

caûnh trí thì tieàn nguõ thöùc cuõng trôû thaønh "Voâ laäu", nghóa

laø caùi nhìn vaïn phaùp cuûa chuùng khoâng coøn gaây baát maõn,

baát bình, böïc boäi ñeå roài ñau khoå nöõa.

... Baáy giôø tieàn nguõ thöùc goùp phaàn vaøo coâng vieäc

phuïng söï chaùnh phaùp, öùng cô thò hieän, truïc loaïi tuøy hình,

phoå hieän saéc thaân, xieån döông dieäu phaùp trong söï

nghieäp cöùu hoä chuùng sinh thoaùt voøng traàm luaân khoå haûi.

g g g


TOAØN VAÊN BA MÖÔI BAØI TUÏNG

* Do giaû thuyeát ngaõ phaùp

Höûu chuûng chuûng töôùng chuyeån

Bæ y thöùc sôû bieán

Thöû naêng bieán duy tam

* Vò dò thuïc tö löông

Caäp lieãu bieät caûnh thöùc

Sôû A laïi da thöùc

Dò thuïc nhaát thieát chuûng

* Baát khaû tri chaáp thoï

Xöù lieãu thöôøng döõ xuùc

Taùc yù thoï töôûng tö

Töông öng duy xaû thoï

* Thò voâ phuù voâ kyù

Xöùc ñaúng dieäc nhö thò

Haèng chuyeån nhö boäc löu

A la hôùn vò xaû

* Thöù ñeä nhò naêng bieán

Thò thöùc Danh Maït na

Y bæ chuyeån duyeân bæ

Tö löông vi taùnh töôùng

* Töù phieàn naõo thöôøng caâu

Vò ngaõ si ngaõ kieán

Tinh ngaõ maïn ngaõ aùi

Caäp dö xuùc ñaúng caâu

* Höõu phuù voâ kyù nhieáp

Tuøy sôû sanh sôû heä

A la hôùn dieät ñònh

Xuaát theá ñaïo voâ höõu

* Thöù ñeä tam naêng bieán

Sai bieät höõu luïc chuûng

Lieãu caûnh vi taùnh töôùng

Thieän baát thieän caâu phi

* Thöû taâm sôû bieán haønh

Bieät caûnh thieän phieàn naõo

Tuøy phieàn naõo baát ñònh

Giai tam thoï töông öng

* Sôû bieán haønh xuùc ñaúng

Thöù bieät caûnh vò duïc

Thaéng giaûi nieäm ñònh tueä

Sôû duyeân söï baát ñoàng

* Thieän vò tín taøm quí

Voâ tham ñaúng tam caên

Caàn an baát phoùng daät

Haønh xaû caäp baát haïi


* Phieàn naõo vò tham saân

Si maïn nghi aùc kieán

Tuøy phieàn naõo vò phaån

Haän phuù naõo taät xan

* Cuoáng sieåm döõ haïi kieâu

Voâ taøm caäp voâ quí

Traïo cöû döõ hoân traàm

Baát tín tinh giaûi ñaûi

* Phoùng daät caäp thaát nieäm

Taùn loaïn baát chaùnh tri

Baát ñònh vò hoái mieân

Taàm töø nhò caùc nhò

* Y chæ caên baûn thöùc

Nguõ thöùc tuøy duyeân hieän

Hoaëc caâu hoaëc baát caâu

Nhö ba ñaøo y thuûy

* YÙ thöùc thöôøng hieän khôûi

Tröø sanh voâ töôûng thieân

Caäp voâ taâm nhò ñònh

Thuøy mieân döõ muoän tuyeät

* Thò chö thöùc chuyeån bieán

Phaân bieät sôû phaân bieät

Do thöû bæ giai voâ

Coù nhaát thieát duy thöùc

* Do nhaát thieát chuûng thöùc

Nhö thò nhö thò bieán

Dó trieån chuyeån löïc coá

Bæ bæ phaân bieät sanh

* Do chö nghieäp taäp khí

Nhæ thuû taäp khí caâu

Tieàn dò thuïc kyù taän

Phuïc sanh dö dò thuïc

* Do bæ bæ bieán keá

Bieán keá chuûng chuûng vaät

Thöû bieán keá sôû chaáp

Töï taùnh voâ sôû höõu

* Y tha khôûi töï taùnh

Phaân bieät duyeân sôû sanh

Vieân thaønh thaät ö bæ

Thöôøng vieãn ly tieàn taùnh

* Coá thöû döõ y tha

Phi dò phi baát dò

Nhö voâ thöôøng ñaúng taùnh

Phi baát kieán thöû bæ

* Töùc y thöùc tam taùnh

Laäp bæ tam voâ taùnh

Coá Phaät maät yù thuyeát

Nhaát thieát phaùp voâ taùnh


* Sô töùc töôùng voâ taùnhThöù voâ töï nhieân taùnhHaäu do vieãn ly tieànSôû chaáp ngaõ phaùp taùnh

* Thöû chö phaùp thaéng nghóaDieäc töùc thò chaân nhöThöôøng nhö kyø taùnh coáTöùc duy thöùc thaät taùnh

* Naûi chí vò khôûi thöùcCaàu truï duy thöùc taùnhÖ nhò thuû tuøy mieânDu vò naêng phuïc dieät

* Hieän tieàn laäp thieåu vaätVò thò duy thöùc taùnhDó höõu sôû ñaéc coáPhi thaät truï duy thöùc

* Nhöôïc thôøi ö sôû duyeânTrí ñoâ voâ sôû ñaécNhæ thôøi truï duy thöùcLy nhò thuû töôùng coá

* Voâ ñaéc baát tö nghìThò xuaát theá gian tríXaû nhò thoâ troïng coáTieän chöùng ñaéc chuyeån y

* Thöû töùc voâ laäu giôùiBaát tö nghì thieän thöôøngAn laïc giaûi thoaùt thaânÑaïi maâu ni danh phaùp

g g g

MUÏC LUÏCTrang

* Lôøi ñaàu saùch (Baêng giaûng 1) 7* Daãn nhaäp (Baêng giaûng 2) 11* Baøi thöù nhaát (Baêng giaûng 3, 4) 15* Baøi thöù hai (Baêng giaûng 5, 6) 21* Baøi thöù ba (Baêng giaûng 7) 25* Baøi thöù tö (Baêng giaûng 8) 30 (Baêng giaûng 9) 31* Baøi thöù naêm (Baêng giaûng 10) 35 (Baêng giaûng 11) 38 (Baêng giaûng 12) 41 (Baêng giaûng13) giaûng veà thieäp Chuùc Teát 46* Baøi thöù saùu (Baêng giaûng 14, 15) 48* Baøi thöù baûy (Baêng giaûng 16, 17) 51 (Baêng giaûng 18) 53 (Baêng giaûng 19) 55 (Baêng giaûng 20) 56* Baøi thöù taùm (Baêng giaûng 21) 60 (Baêng giaûng 22) 60 (Baêng giaûng 23) 62* Baøi thöù chín (Baêng giaûng 24) 65 (Baêng giaûng 25) 65* Baøi thöù möôøi (Baêng giaûng 26) 68 (Baêng giaûng 27) 68 (Baêng giaûng 28) 69 (Baêng giaûng 29) 69 (Baêng giaûng 30) 69* Baøi thöù möôøi moät - Baùt Thöùc Quy Cuû Tuïng (Baêng giaûng 31) 83 (Baêng giaûng 32) 84* Baøi thöù möôøi hai - Ñeä Thaát Thöùc Tuïng (Maït na) 88 (Baêng giaûng 33) 89* Baøi thöù möôøi ba - Ñeä Luïc Thöùc Tuïng (Baêng giaûng 34) 92 (Baêng giaûng 35) 93* Baøi thöù möôøi boán - Tieàn Nguõ Thöùc Tuïng (Baêng giaûng 35) 96 (Baêng giaûng 36) 97* Toaøn vaên 30 baøi tuïng 100


KINH LUAÄN DO PHAÙP SÖ THÍCH TÖØ THOÂNG

Bieân dòch

g ÑAÕ XUAÁT BAÛN:

– PHAÙP HOA KINH THAÂM NGHÓA ÑEÀ CÖÔNG

(troïn boä)

– BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT KINH TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG

(troïn boä)

– DUY MA CAÄT SÔÛ THUYEÁT KINH TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG

(troïn boä)

– CHÖÙNG ÑAÏO CA TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG (troïn boä)

– DUY THÖÙC HOÏC YEÁU LUAÄN (troïn boä)

- THUÛ LAÊNG NGHIEÂM KINH TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG

(troïn boä)

– NHÖ LAI VIEÂN GIAÙC KINH TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG

(troïn boä)

g SEÕ XUAÁT BAÛN:

– NIEÁT BAØN KINH THAÂM NGHÓA ÑEÀ CÖÔNG (troïn boä)

DUY THÖÙC HOÏC - YEÁU LUAÄN

THEÁ THAÂN Boà taùt

Ngöôøi dòch: Phaùp sö THÍCH TÖØ THOÂNG

NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO

Nhaø soá 4 - loâ 11 - Traàn Duy Höng - Haø Noäi

ÑT: 04-5566701 - Fax (04).5566702

Chòu traùch nhieäm xuaát baûn

Nguyeãn Thanh Xuaân

Bieân taäp: Nguyeãn Thò Haø

Ñoái taùc lieân keát: Phaùp sö Thích Töø Thoâng

Thöïc hieän

Thao Hoái Am


duy thuc hoc (yeu luan)thaohoiam.vn/wp-content/uploads/2013/08/duy-thuc... · muoán hoïc, muoán...

Documents