dİyanet İŞlerİ baŞkanliĞieĞİtİm hİzmetlerİ genel …®nî... · 2018. 5. 24. · makam...
TRANSCRIPT
TC
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
EĞİTİM HİZMETLERİ GENEL MUumlDUumlRLUumlĞUuml
(Program Geliştirme Daire Başkanlığı)
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc
PROGRAMI
Ankara
2015
2
Bu programın uygulanması
Başkanlık Makamının 02092015 tarihli ve E16973 sayılı onayı ile
uygun goumlruumllmuumlştuumlr
3
İCcedilİNDEKİLER
I GİRİŞ 5
II PROGRAMIN HEDEFİ 8
III UYGULAMA ESASLARI 8
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU 9
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat) 10
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat) 12
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat) 14
4 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat) 16
5 UYGULAMALAR (228 Saat) 17
4
5
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc PROGRAMI
I GİRİŞ
Medeniyetimizin en buumlyuumlk hazinelerinden biri olan Mucircsikicirc makam enstruumlman ve soumlz
unsurlarıyla oumlzel bir mevkicircye sacirchiptir Cami mucircsikicircsi ise dinicirc hayatımızda ccedilok oumlnemli yeri
olan Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi formlardan meydana gelmektedir Mucircsikicircmizin bu
formlarının dinleyeni etkilemesi onlarda derunicirc bazı değişiklikler meydana getirmesi ve ruh
iklimlerine olumlu katkı yapması oumlnem arz etmektedir Hz Peygamberrsquoin Kurrsquoanrsquoın sesle
guumlzelleştirilmesi gerektiğini ifade etmesi ve başkalarından Kurrsquoan dinlemeyi tercih etmesi
guumlzel sesle ruhları lacirchucircticirc aleme youmlnlendirmenin oumlnemini ortaya koymaktadır
Ezan irticacirclen okunduğu iccedilin makamlarda belli ses sahasında gezinilmesine rağmen her
okunuşta farklı suumlslemeler nağmeler ve guumlzellikler ortaya ccedilıkar Ezanı her makamda okumak
muumlmkuumln olsa bile Sabacirc Uşşacirck Rast Segacirch-Huumlzzam Hicacircz gibi (temel) makamlarda
okumak gelenek haline gelmiştir Mucircsikicirc geleneğimizde vakitlerin insan ruhu uumlzerindeki
etkisi duumlşuumlnuumllerek hangi vakitte hangi makamın etkili olduğu belirlenmiş beş vakit iccedilin farklı
makam tertipleri duumlzenlenmiştir Dolayısıyla namaz iccedilin camide ezan okumak da oumlzel bir
maharet ve ccedilalışma gerektirir
Dede Efendirsquonin oumlzluuml tanımıyla Mucircsikicirc derucircnicirc coşkuları guumlzel nağmelerle aksettiren
oumllccediluumlluuml sesler vasıtasıyla dinleyicide estetik bir tesir ve heyecan oluşturan insanlığın ahlacirckını
arındıran bir ses ilmidir Dolayısıyla okunduğunda ilacirchicirc zevkleri manevicirc coşkuları harekete
geccediliren Kurrsquoan-ı Kerimrsquoin ezanın mevlidin ilacirchicirc ve kasidelerin guumlzel nağmelerle ve belli
kurallara uyularak okunması elzemdir
Dinicirc mucircsikicircmizin formları ldquoCami Mucircsikicircsirdquo ve ldquoTekke (Tasavvuf) Mucircsikicircsirdquo olmak uumlzere
iki gurupta incelenir Tuumlrk Din Mucircsikicircsirsquonde oumlnemli bir yeri olan cami mucircsikicircsi camilerde
ibadet esnasında oumlncesinde ve sonrasında icra edilir Bir veya birkaccedil muumlezzinin ve imamın
bazen de cemaatin katılımıyla gerccedilekleşir Dua niteliğinde olan cami mucircsikicircsi İslamrsquoın ilk
devirlerinden itibaren tabii bir gelişme goumlstermiştir
İslam medeniyetinde Kindicirc (801-873) Facircracircbicirc (873-950) ve İbn-i Sicircnacirc (980-1037) gibi
İslacircm bilginlerinin mucircsikicircmizin temellerini oluşturdukları bilinmektedir Geleneksel
Mucircsikicircmiz ile ilgili nazariyata dayanan eldeki ilk veriler bizi Facircracircbicirc (873-950) doumlnemine
kadar goumltuumlrmektedir Facircracircbicircrsquonin Orta Asya coğrafyası kuumlltuumlrel birikimini oumlzuumlmseyerek
doumlnemin uluslararası bilim dili Arapccedila ile birccedilok başka eserinin yanı sıra mucircsikicirc nazariyacirctını
6
konu edinen ldquoKitacircbuuml Mucircsikirsquol-Kebicircrrdquo adlı bir edvacircrı (makamları anlatan mucircsikicirc teorisi)
bulunmaktadır
Facircracircbicircrsquoyi izleyen birkaccedil yuumlzyıl iccedilinde elimize ulaşan İhvacircnuumlrsquos-Sacircfacirc risacircleleri İbn Sicircnacircrsquonın
(980-1037) Kitabuumlrsquoş-Şifa isimli eseri ve mucircsikicirc uumlzerine yazıları Mevlacircnacirc Celacircleddin-i
Rucircmicircrsquonin (1207-1273) tasavvuf mucircsikicircsine yeni bir youmln verişi Safiyuumlddin Urmevicircrsquonin (1216-
1294) ses perdelerini makamları ve ikacircları (ritimleri) accedilıklayan ldquoKitacircbuumlrsquol-Edvacircrrdquoı mucircsikicirc
ilmi uumlzerine Kutbeddicircn Şiracirczicircrsquonin (1236-1311) ccedilalışmaları ve ldquoCacircmiursquol-Elhacircnrdquo ldquoTelhicircs-i
Camiirsquol-Elhacircnrdquo ldquoKenzuumlrsquol-Elhanrdquo ldquoZuumlbdetuumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoŞerhu Kitacircbirsquorsquol Edvacircrrdquo
ldquoMakacircsiduumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoFevacircid-i Acircşererdquo ldquoZikruumlrsquol-Makacircm ve Usucircluumlhacircrdquo gibi ccedileşitli nazaricirc
eserleriyle tanınan Abdulkacircdir Meracircgicircrsquonin (1360-1435) varlığı goumlze ccedilarpmaktadır
XIV yuumlzyıldan itibaren Osmanlı Devletirsquonde II Muratrsquoa (1404-1451) sunmuş olduğu
ldquoEdvacircr-ı Mucircsikicircrdquosiyle bilinen Hızır b Abdullahrsquoın bu edvarı aynı yıllarda Tuumlrkccedilersquoye ccedileviren
Amasyalı Şuumlkrullahrsquoın (1388-1464) ve II Muradrsquoa ithacircfen yazdığı Muradnacircmersquosinde mucircsicirckicirc
ilmine boumlluumlm ayırmış olan Bedr-i Dilşacircdrsquoın isimleri goumlruumllmektedir Yine o doumlnemde yazıldığı
bilinen nazaricirc eserler arasında Bedr-i Dilşadrsquoa ait ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvarrdquo Meracircgicircrsquonin oğlu
Abduumllaziz Ccedilelebirsquoye ait bir başka ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvacircrrdquo ve Fethullah Şirvacircnicircrsquonin edvacircrı
bilinmektedir
XV yuumlzyılın sonlarına doğru II Bacircyazidrsquoin oğullarından Şehzacircde Korkut ve Ahmet de o
doumlnemin seccedilkin mucircsikicircşinasları olarak goumlze ccedilarpmaktadırlar Şehzacircde Korkutrsquoa hocalık etmiş
olan Zeynel Abidin ise XVI yuumlzyılın başında tanınmış isimlerdendir
XVI yuumlzyılda tasavvuf mucircsikicircsinin konservatuarları olarak adlandırabileceğimiz
mevlevicirchacircnelerin Devlet-i Acircl-i Osmacircnicircrsquonin doumlrt bir koumlşesine yayılmış ve koumlkleşmiş oldukları
goumlruumllmekte goumlrkemli şenliklerde ve toumlrenlerde buumlyuumlk ccedilapta mucircsıkicirc fasılları tertiplendiği
anlaşılmaktadır Bu doumlnemde tanınmış bir mucircsikicircşinas ldquoŞevknacircmerdquo adlı eseri ile bilinen
Abduumll Ali Efendirsquodirrdquo
Sonraki doumlnemlerde dicircnicirc mucircsikicirc eserleriyle Hatip Zacirckiricirc Hasan Efendi (1545-1623)
bestekacircrlığıyla Gacirczicirc Giray Bora Han (1554-1607) ve II Selimrsquoe (1524-1574) sunduğu
ldquoSaznacircmerdquo ile Durak Ağa (ouml 1566) bestekacircr Mevlevicirc Yusuf Dede (ouml 1670) Hacircfız Post
(1630-1694) Buhucircrizacircde Itricirc (1640-1712) Derviş Ali Şir-uuml Ganicirc Hatipzacircde Osman Ccedilelebi
gibi mucircsikicircşinaslar dikkatimizi ccedilekmektedirler
Lacircle devrinde ise Beyoğlu Kulekapı Galata Mevlevicirchacircnesi Şeyhi Nacircyicirc Osman Dede
(1652-1730) XIX yuumlzyılın başlarında mucircsikicircşinas Hacircfız Şeydacirc Abduumlrrahim Dede (ouml 1799)
Nacircyicirc Osman Dedersquonin torunları ve Mevlevicirc bestekacircrlar Ali Nutkicirc Dede (1762-1804)
Abduumllbacirckicirc Nacircsır Dede (1765-1821) ve Abduumlrrahim Kuumlnhicirc Dede (1769-1831) mucircsikicircşinas
7
padişah III Selim (1761-1808) tanbucircricirc mucircsikicircşinas Nucircman Ağa (1750-1834) uumlnluuml bestekacircr
Hammacircmizacircde İsmacircil Dede Efendi (1778-1846) Enderun mucircsikicircşinaslarından Kemacircnicirc Rıza
Efendi (1780-1852) ve mucircsıkicircşinas padişah II Mahmud (1785-1839) gibi değerli mucircsikicirc
adamları yer almaktadır
XX yuumlzyılın başından ortalarına kadar ucircdicirc bestekacircr Ali Rıfat Ccedilağatay (1867-1935) Zekacircicirc
Dedersquonin bestekacircr oğlu Ahmet Irsoy (1869-1943) bestekacircr Racirckım Erkutlu (1872-1948)
bestekacircr Abduumllkacircdir Toumlre (1873-1946) bestekacircr Huumlseyin Saadettin Arel (1880-1955) hacircfız
bestekacircr Saadettin Kaynak (1895-1961) bestekacircr Muumlnir Nucircrettin Selccediluk (1899-1981) goumlze
ccedilarpmaktadır 1922 yılında kurulan Terakkicirc-i Mucircsikicirc Mektebinde pek ccedilok mucircsikicircşinas goumlrev
yapmıştır Bundan bir muumlddet sonra kurulan Dacircru Feyzirsquol-Mucircsikicirc daha sonra Uumlskuumldar Mucircsikicirc
Cemiyetirsquone doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr
Yukarıda kısaca oumlzetlemeye ccedilalıştığımız ve asırların birikiminden suumlzuumllerek gelen buumlyuumlk
dinicirc mucircsikicirc geleneği maalesef Cumhuriyet doumlneminde nisyana terk edilmiştir Mucircsikicircmizin
temeli dinicirc mucircsikicircye dayanmasına rağmen Cumhuriyet doumlneminde cami ve tekke dışına
ccedilıkarılarak sahnelerde birer eğlence metacircı haline gelmiştir Bu kadar zengin bir mucircsikicirc
hazinesinin sadece Uumlskuumldar Mucircsikicirc Cemiyetine hapsedilmesi orada ise artık neredeyse
sahnelere muumlzisyen yetiştirilmeye başlanılması dinicirc mucircsikicircmizde gelinen noktayı ortaya
koymaktadır
Cumhuriyet doumlneminde dinicirc mucircsikicirc alanında yetişenler yeteneklerinin ya da mucircsikicirc
kulağına sahip olmalarının sağlamış olduğu avantajı kullanarak şahsi gayretleriyle bir yere
kadar gelebilmişlerdir Ancak bunların sayısı bir elin parmaklarını geccedilmemektedir Yeni
Itricircler Dede Efendiler yetiştirmek idealdir ama hiccedil olmazsa bunların eserlerini ccediloumlzuumlp dinicirc
mucircsikicirc alanını zenginleştirecek mucircsikicircşinasların yetiştirilmesi zaruret arz etmektedir
Gelişen olumsuz şartlar sebebiyle Başkanlığımız buumlnyesinde goumlrev yapan personelimizin
dinicirc mucircsikicirc altyapısı oldukccedila zayıf bir noktadadır Oumlzel gayretleriyle kendisini
geliştirebilenlerin dışında kalanların birikimleri İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat
Fakuumlltelerinde bir doumlnem ve haftada 2 saat seccedilmeli dinicirc mucircsikicirc dersinde oumlğretilen 10-15
ilahiden ibarettir Halbuki tarihimizden gelen mucircsikicirc geleneğimizin ihya edilerek din
hizmetlerinde bundan faydalanılması bunun iccedilin de mazinin zenginliğinin hacircle taşınıp
istikbale intikal ettirilmesi gerekmektedir Bunun yerine getirilmesinde en buumlyuumlk goumlrev
şuumlphesiz Diyanet İşleri Başkanlığırsquona duumlşmektedir
Mucircsikicirc hazinesinin tanıtılması oumlğrenilmesi ve icra edilmesinin sağlanması iccedilin
Başkanlıkccedila uygun goumlruumllen mekacircnlarda uygulanmak uumlzere Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programırsquonın
gerekli olduğunu duumlşuumlnerek boumlyle bir ccedilalışma başlattık
8
II PROGRAMIN HEDEFİ
Başkanlığımızca duumlzenlenen hizmet iccedili eğitim kurslarının hedeflerinden biri de ihtiyaccedil
duyulan alanlarda daha etkin ve yaygın hizmet verebilmek amacıyla personeli yetiştirmektir
Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programı cami iccedili ve cami dışında gerccedilekleştirilen bir takım dinicirc
sosyal-kuumlltuumlrel toplantı ve etkinliklerde ihtiyaccedil duyulan mucircsikicirc formlarını yerine getirebilme
kapasite ve kabiliyetine sahip bu doğrultuda grup oluşturma ve ekip ccedilalışması yapabilen
toplum huzurunda birtakım dinicirc toumlrenleri icra ve idare edebilme cesaret ve girişkenliği olan
personel yetiştirmeyi hedeflemektedir
Bu ccedilerccedilevede kursiyerlerin
1 İmam-hatiplik ve muumlezzinliğin din hizmetlerindeki oumlnemini kavrayan
2 Ses eğitimi bilgi ve becerisine sahip
3 Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi dinicirc mucircsikicirc formlarını teorik ve uygulamalı olarak icra
edebilen bunları oumlğretme youmlntem ve teknikleri ile oumlğrenme-oumlğretme suumlrecine aktif katılabilen
yapılan yaygın hataları tespit edebilen ve bunları duumlzeltme youmlntem ve tekniklerini oumlğrenebilen
bir personel olarak yetişmeleri hedeflenmektedir
III UYGULAMA ESASLARI
1 Program uumlccedil doumlnemden her doumlnem de uumlccedil aydan olmak uumlzere toplam 864 krediden
oluşmaktadır
2 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde bu oumlğretim programının dinicirc mucircsikicirc alanını geliştirme
eğitimi olduğu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalı ve oumlğretim programıyla hedeflenen temel
bilgi ve becerilerin elde edilmesine ccedilalışılmalıdır
3 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde teorik bilgiler uygulamayla buumltuumlnleştirilerek verilmelidir
Bu nedenle duumlzenlenecek eğitimlere alınacak kursiyer sayısının uygulamalı eğitime
imkacircn verecek sayıda olmasına dikkat edilmelidir
4 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kursiyerlerin ferdi yetenekleri ve ihtiyaccedillarının farklı
olabileceği goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
5 Duumlzenlenen eğitim programında goumlrsel ve işitsel araccedilların kullanılması ilgili alandaki
becerilerin geliştirilmesi accedilısından oumlnemlidir Bu nedenle gerekli oumlğretim
materyallerinin oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kullanılması sağlanmalıdır
6 Eğitim goumlrevlisi dersin yapısına uygun oumllccedilme ve değerlendirme araccedil ve youmlntemlerini
kullanmalıdır
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
2
Bu programın uygulanması
Başkanlık Makamının 02092015 tarihli ve E16973 sayılı onayı ile
uygun goumlruumllmuumlştuumlr
3
İCcedilİNDEKİLER
I GİRİŞ 5
II PROGRAMIN HEDEFİ 8
III UYGULAMA ESASLARI 8
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU 9
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat) 10
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat) 12
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat) 14
4 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat) 16
5 UYGULAMALAR (228 Saat) 17
4
5
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc PROGRAMI
I GİRİŞ
Medeniyetimizin en buumlyuumlk hazinelerinden biri olan Mucircsikicirc makam enstruumlman ve soumlz
unsurlarıyla oumlzel bir mevkicircye sacirchiptir Cami mucircsikicircsi ise dinicirc hayatımızda ccedilok oumlnemli yeri
olan Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi formlardan meydana gelmektedir Mucircsikicircmizin bu
formlarının dinleyeni etkilemesi onlarda derunicirc bazı değişiklikler meydana getirmesi ve ruh
iklimlerine olumlu katkı yapması oumlnem arz etmektedir Hz Peygamberrsquoin Kurrsquoanrsquoın sesle
guumlzelleştirilmesi gerektiğini ifade etmesi ve başkalarından Kurrsquoan dinlemeyi tercih etmesi
guumlzel sesle ruhları lacirchucircticirc aleme youmlnlendirmenin oumlnemini ortaya koymaktadır
Ezan irticacirclen okunduğu iccedilin makamlarda belli ses sahasında gezinilmesine rağmen her
okunuşta farklı suumlslemeler nağmeler ve guumlzellikler ortaya ccedilıkar Ezanı her makamda okumak
muumlmkuumln olsa bile Sabacirc Uşşacirck Rast Segacirch-Huumlzzam Hicacircz gibi (temel) makamlarda
okumak gelenek haline gelmiştir Mucircsikicirc geleneğimizde vakitlerin insan ruhu uumlzerindeki
etkisi duumlşuumlnuumllerek hangi vakitte hangi makamın etkili olduğu belirlenmiş beş vakit iccedilin farklı
makam tertipleri duumlzenlenmiştir Dolayısıyla namaz iccedilin camide ezan okumak da oumlzel bir
maharet ve ccedilalışma gerektirir
Dede Efendirsquonin oumlzluuml tanımıyla Mucircsikicirc derucircnicirc coşkuları guumlzel nağmelerle aksettiren
oumllccediluumlluuml sesler vasıtasıyla dinleyicide estetik bir tesir ve heyecan oluşturan insanlığın ahlacirckını
arındıran bir ses ilmidir Dolayısıyla okunduğunda ilacirchicirc zevkleri manevicirc coşkuları harekete
geccediliren Kurrsquoan-ı Kerimrsquoin ezanın mevlidin ilacirchicirc ve kasidelerin guumlzel nağmelerle ve belli
kurallara uyularak okunması elzemdir
Dinicirc mucircsikicircmizin formları ldquoCami Mucircsikicircsirdquo ve ldquoTekke (Tasavvuf) Mucircsikicircsirdquo olmak uumlzere
iki gurupta incelenir Tuumlrk Din Mucircsikicircsirsquonde oumlnemli bir yeri olan cami mucircsikicircsi camilerde
ibadet esnasında oumlncesinde ve sonrasında icra edilir Bir veya birkaccedil muumlezzinin ve imamın
bazen de cemaatin katılımıyla gerccedilekleşir Dua niteliğinde olan cami mucircsikicircsi İslamrsquoın ilk
devirlerinden itibaren tabii bir gelişme goumlstermiştir
İslam medeniyetinde Kindicirc (801-873) Facircracircbicirc (873-950) ve İbn-i Sicircnacirc (980-1037) gibi
İslacircm bilginlerinin mucircsikicircmizin temellerini oluşturdukları bilinmektedir Geleneksel
Mucircsikicircmiz ile ilgili nazariyata dayanan eldeki ilk veriler bizi Facircracircbicirc (873-950) doumlnemine
kadar goumltuumlrmektedir Facircracircbicircrsquonin Orta Asya coğrafyası kuumlltuumlrel birikimini oumlzuumlmseyerek
doumlnemin uluslararası bilim dili Arapccedila ile birccedilok başka eserinin yanı sıra mucircsikicirc nazariyacirctını
6
konu edinen ldquoKitacircbuuml Mucircsikirsquol-Kebicircrrdquo adlı bir edvacircrı (makamları anlatan mucircsikicirc teorisi)
bulunmaktadır
Facircracircbicircrsquoyi izleyen birkaccedil yuumlzyıl iccedilinde elimize ulaşan İhvacircnuumlrsquos-Sacircfacirc risacircleleri İbn Sicircnacircrsquonın
(980-1037) Kitabuumlrsquoş-Şifa isimli eseri ve mucircsikicirc uumlzerine yazıları Mevlacircnacirc Celacircleddin-i
Rucircmicircrsquonin (1207-1273) tasavvuf mucircsikicircsine yeni bir youmln verişi Safiyuumlddin Urmevicircrsquonin (1216-
1294) ses perdelerini makamları ve ikacircları (ritimleri) accedilıklayan ldquoKitacircbuumlrsquol-Edvacircrrdquoı mucircsikicirc
ilmi uumlzerine Kutbeddicircn Şiracirczicircrsquonin (1236-1311) ccedilalışmaları ve ldquoCacircmiursquol-Elhacircnrdquo ldquoTelhicircs-i
Camiirsquol-Elhacircnrdquo ldquoKenzuumlrsquol-Elhanrdquo ldquoZuumlbdetuumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoŞerhu Kitacircbirsquorsquol Edvacircrrdquo
ldquoMakacircsiduumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoFevacircid-i Acircşererdquo ldquoZikruumlrsquol-Makacircm ve Usucircluumlhacircrdquo gibi ccedileşitli nazaricirc
eserleriyle tanınan Abdulkacircdir Meracircgicircrsquonin (1360-1435) varlığı goumlze ccedilarpmaktadır
XIV yuumlzyıldan itibaren Osmanlı Devletirsquonde II Muratrsquoa (1404-1451) sunmuş olduğu
ldquoEdvacircr-ı Mucircsikicircrdquosiyle bilinen Hızır b Abdullahrsquoın bu edvarı aynı yıllarda Tuumlrkccedilersquoye ccedileviren
Amasyalı Şuumlkrullahrsquoın (1388-1464) ve II Muradrsquoa ithacircfen yazdığı Muradnacircmersquosinde mucircsicirckicirc
ilmine boumlluumlm ayırmış olan Bedr-i Dilşacircdrsquoın isimleri goumlruumllmektedir Yine o doumlnemde yazıldığı
bilinen nazaricirc eserler arasında Bedr-i Dilşadrsquoa ait ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvarrdquo Meracircgicircrsquonin oğlu
Abduumllaziz Ccedilelebirsquoye ait bir başka ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvacircrrdquo ve Fethullah Şirvacircnicircrsquonin edvacircrı
bilinmektedir
XV yuumlzyılın sonlarına doğru II Bacircyazidrsquoin oğullarından Şehzacircde Korkut ve Ahmet de o
doumlnemin seccedilkin mucircsikicircşinasları olarak goumlze ccedilarpmaktadırlar Şehzacircde Korkutrsquoa hocalık etmiş
olan Zeynel Abidin ise XVI yuumlzyılın başında tanınmış isimlerdendir
XVI yuumlzyılda tasavvuf mucircsikicircsinin konservatuarları olarak adlandırabileceğimiz
mevlevicirchacircnelerin Devlet-i Acircl-i Osmacircnicircrsquonin doumlrt bir koumlşesine yayılmış ve koumlkleşmiş oldukları
goumlruumllmekte goumlrkemli şenliklerde ve toumlrenlerde buumlyuumlk ccedilapta mucircsıkicirc fasılları tertiplendiği
anlaşılmaktadır Bu doumlnemde tanınmış bir mucircsikicircşinas ldquoŞevknacircmerdquo adlı eseri ile bilinen
Abduumll Ali Efendirsquodirrdquo
Sonraki doumlnemlerde dicircnicirc mucircsikicirc eserleriyle Hatip Zacirckiricirc Hasan Efendi (1545-1623)
bestekacircrlığıyla Gacirczicirc Giray Bora Han (1554-1607) ve II Selimrsquoe (1524-1574) sunduğu
ldquoSaznacircmerdquo ile Durak Ağa (ouml 1566) bestekacircr Mevlevicirc Yusuf Dede (ouml 1670) Hacircfız Post
(1630-1694) Buhucircrizacircde Itricirc (1640-1712) Derviş Ali Şir-uuml Ganicirc Hatipzacircde Osman Ccedilelebi
gibi mucircsikicircşinaslar dikkatimizi ccedilekmektedirler
Lacircle devrinde ise Beyoğlu Kulekapı Galata Mevlevicirchacircnesi Şeyhi Nacircyicirc Osman Dede
(1652-1730) XIX yuumlzyılın başlarında mucircsikicircşinas Hacircfız Şeydacirc Abduumlrrahim Dede (ouml 1799)
Nacircyicirc Osman Dedersquonin torunları ve Mevlevicirc bestekacircrlar Ali Nutkicirc Dede (1762-1804)
Abduumllbacirckicirc Nacircsır Dede (1765-1821) ve Abduumlrrahim Kuumlnhicirc Dede (1769-1831) mucircsikicircşinas
7
padişah III Selim (1761-1808) tanbucircricirc mucircsikicircşinas Nucircman Ağa (1750-1834) uumlnluuml bestekacircr
Hammacircmizacircde İsmacircil Dede Efendi (1778-1846) Enderun mucircsikicircşinaslarından Kemacircnicirc Rıza
Efendi (1780-1852) ve mucircsıkicircşinas padişah II Mahmud (1785-1839) gibi değerli mucircsikicirc
adamları yer almaktadır
XX yuumlzyılın başından ortalarına kadar ucircdicirc bestekacircr Ali Rıfat Ccedilağatay (1867-1935) Zekacircicirc
Dedersquonin bestekacircr oğlu Ahmet Irsoy (1869-1943) bestekacircr Racirckım Erkutlu (1872-1948)
bestekacircr Abduumllkacircdir Toumlre (1873-1946) bestekacircr Huumlseyin Saadettin Arel (1880-1955) hacircfız
bestekacircr Saadettin Kaynak (1895-1961) bestekacircr Muumlnir Nucircrettin Selccediluk (1899-1981) goumlze
ccedilarpmaktadır 1922 yılında kurulan Terakkicirc-i Mucircsikicirc Mektebinde pek ccedilok mucircsikicircşinas goumlrev
yapmıştır Bundan bir muumlddet sonra kurulan Dacircru Feyzirsquol-Mucircsikicirc daha sonra Uumlskuumldar Mucircsikicirc
Cemiyetirsquone doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr
Yukarıda kısaca oumlzetlemeye ccedilalıştığımız ve asırların birikiminden suumlzuumllerek gelen buumlyuumlk
dinicirc mucircsikicirc geleneği maalesef Cumhuriyet doumlneminde nisyana terk edilmiştir Mucircsikicircmizin
temeli dinicirc mucircsikicircye dayanmasına rağmen Cumhuriyet doumlneminde cami ve tekke dışına
ccedilıkarılarak sahnelerde birer eğlence metacircı haline gelmiştir Bu kadar zengin bir mucircsikicirc
hazinesinin sadece Uumlskuumldar Mucircsikicirc Cemiyetine hapsedilmesi orada ise artık neredeyse
sahnelere muumlzisyen yetiştirilmeye başlanılması dinicirc mucircsikicircmizde gelinen noktayı ortaya
koymaktadır
Cumhuriyet doumlneminde dinicirc mucircsikicirc alanında yetişenler yeteneklerinin ya da mucircsikicirc
kulağına sahip olmalarının sağlamış olduğu avantajı kullanarak şahsi gayretleriyle bir yere
kadar gelebilmişlerdir Ancak bunların sayısı bir elin parmaklarını geccedilmemektedir Yeni
Itricircler Dede Efendiler yetiştirmek idealdir ama hiccedil olmazsa bunların eserlerini ccediloumlzuumlp dinicirc
mucircsikicirc alanını zenginleştirecek mucircsikicircşinasların yetiştirilmesi zaruret arz etmektedir
Gelişen olumsuz şartlar sebebiyle Başkanlığımız buumlnyesinde goumlrev yapan personelimizin
dinicirc mucircsikicirc altyapısı oldukccedila zayıf bir noktadadır Oumlzel gayretleriyle kendisini
geliştirebilenlerin dışında kalanların birikimleri İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat
Fakuumlltelerinde bir doumlnem ve haftada 2 saat seccedilmeli dinicirc mucircsikicirc dersinde oumlğretilen 10-15
ilahiden ibarettir Halbuki tarihimizden gelen mucircsikicirc geleneğimizin ihya edilerek din
hizmetlerinde bundan faydalanılması bunun iccedilin de mazinin zenginliğinin hacircle taşınıp
istikbale intikal ettirilmesi gerekmektedir Bunun yerine getirilmesinde en buumlyuumlk goumlrev
şuumlphesiz Diyanet İşleri Başkanlığırsquona duumlşmektedir
Mucircsikicirc hazinesinin tanıtılması oumlğrenilmesi ve icra edilmesinin sağlanması iccedilin
Başkanlıkccedila uygun goumlruumllen mekacircnlarda uygulanmak uumlzere Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programırsquonın
gerekli olduğunu duumlşuumlnerek boumlyle bir ccedilalışma başlattık
8
II PROGRAMIN HEDEFİ
Başkanlığımızca duumlzenlenen hizmet iccedili eğitim kurslarının hedeflerinden biri de ihtiyaccedil
duyulan alanlarda daha etkin ve yaygın hizmet verebilmek amacıyla personeli yetiştirmektir
Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programı cami iccedili ve cami dışında gerccedilekleştirilen bir takım dinicirc
sosyal-kuumlltuumlrel toplantı ve etkinliklerde ihtiyaccedil duyulan mucircsikicirc formlarını yerine getirebilme
kapasite ve kabiliyetine sahip bu doğrultuda grup oluşturma ve ekip ccedilalışması yapabilen
toplum huzurunda birtakım dinicirc toumlrenleri icra ve idare edebilme cesaret ve girişkenliği olan
personel yetiştirmeyi hedeflemektedir
Bu ccedilerccedilevede kursiyerlerin
1 İmam-hatiplik ve muumlezzinliğin din hizmetlerindeki oumlnemini kavrayan
2 Ses eğitimi bilgi ve becerisine sahip
3 Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi dinicirc mucircsikicirc formlarını teorik ve uygulamalı olarak icra
edebilen bunları oumlğretme youmlntem ve teknikleri ile oumlğrenme-oumlğretme suumlrecine aktif katılabilen
yapılan yaygın hataları tespit edebilen ve bunları duumlzeltme youmlntem ve tekniklerini oumlğrenebilen
bir personel olarak yetişmeleri hedeflenmektedir
III UYGULAMA ESASLARI
1 Program uumlccedil doumlnemden her doumlnem de uumlccedil aydan olmak uumlzere toplam 864 krediden
oluşmaktadır
2 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde bu oumlğretim programının dinicirc mucircsikicirc alanını geliştirme
eğitimi olduğu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalı ve oumlğretim programıyla hedeflenen temel
bilgi ve becerilerin elde edilmesine ccedilalışılmalıdır
3 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde teorik bilgiler uygulamayla buumltuumlnleştirilerek verilmelidir
Bu nedenle duumlzenlenecek eğitimlere alınacak kursiyer sayısının uygulamalı eğitime
imkacircn verecek sayıda olmasına dikkat edilmelidir
4 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kursiyerlerin ferdi yetenekleri ve ihtiyaccedillarının farklı
olabileceği goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
5 Duumlzenlenen eğitim programında goumlrsel ve işitsel araccedilların kullanılması ilgili alandaki
becerilerin geliştirilmesi accedilısından oumlnemlidir Bu nedenle gerekli oumlğretim
materyallerinin oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kullanılması sağlanmalıdır
6 Eğitim goumlrevlisi dersin yapısına uygun oumllccedilme ve değerlendirme araccedil ve youmlntemlerini
kullanmalıdır
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
3
İCcedilİNDEKİLER
I GİRİŞ 5
II PROGRAMIN HEDEFİ 8
III UYGULAMA ESASLARI 8
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU 9
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat) 10
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat) 12
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat) 14
4 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat) 16
5 UYGULAMALAR (228 Saat) 17
4
5
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc PROGRAMI
I GİRİŞ
Medeniyetimizin en buumlyuumlk hazinelerinden biri olan Mucircsikicirc makam enstruumlman ve soumlz
unsurlarıyla oumlzel bir mevkicircye sacirchiptir Cami mucircsikicircsi ise dinicirc hayatımızda ccedilok oumlnemli yeri
olan Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi formlardan meydana gelmektedir Mucircsikicircmizin bu
formlarının dinleyeni etkilemesi onlarda derunicirc bazı değişiklikler meydana getirmesi ve ruh
iklimlerine olumlu katkı yapması oumlnem arz etmektedir Hz Peygamberrsquoin Kurrsquoanrsquoın sesle
guumlzelleştirilmesi gerektiğini ifade etmesi ve başkalarından Kurrsquoan dinlemeyi tercih etmesi
guumlzel sesle ruhları lacirchucircticirc aleme youmlnlendirmenin oumlnemini ortaya koymaktadır
Ezan irticacirclen okunduğu iccedilin makamlarda belli ses sahasında gezinilmesine rağmen her
okunuşta farklı suumlslemeler nağmeler ve guumlzellikler ortaya ccedilıkar Ezanı her makamda okumak
muumlmkuumln olsa bile Sabacirc Uşşacirck Rast Segacirch-Huumlzzam Hicacircz gibi (temel) makamlarda
okumak gelenek haline gelmiştir Mucircsikicirc geleneğimizde vakitlerin insan ruhu uumlzerindeki
etkisi duumlşuumlnuumllerek hangi vakitte hangi makamın etkili olduğu belirlenmiş beş vakit iccedilin farklı
makam tertipleri duumlzenlenmiştir Dolayısıyla namaz iccedilin camide ezan okumak da oumlzel bir
maharet ve ccedilalışma gerektirir
Dede Efendirsquonin oumlzluuml tanımıyla Mucircsikicirc derucircnicirc coşkuları guumlzel nağmelerle aksettiren
oumllccediluumlluuml sesler vasıtasıyla dinleyicide estetik bir tesir ve heyecan oluşturan insanlığın ahlacirckını
arındıran bir ses ilmidir Dolayısıyla okunduğunda ilacirchicirc zevkleri manevicirc coşkuları harekete
geccediliren Kurrsquoan-ı Kerimrsquoin ezanın mevlidin ilacirchicirc ve kasidelerin guumlzel nağmelerle ve belli
kurallara uyularak okunması elzemdir
Dinicirc mucircsikicircmizin formları ldquoCami Mucircsikicircsirdquo ve ldquoTekke (Tasavvuf) Mucircsikicircsirdquo olmak uumlzere
iki gurupta incelenir Tuumlrk Din Mucircsikicircsirsquonde oumlnemli bir yeri olan cami mucircsikicircsi camilerde
ibadet esnasında oumlncesinde ve sonrasında icra edilir Bir veya birkaccedil muumlezzinin ve imamın
bazen de cemaatin katılımıyla gerccedilekleşir Dua niteliğinde olan cami mucircsikicircsi İslamrsquoın ilk
devirlerinden itibaren tabii bir gelişme goumlstermiştir
İslam medeniyetinde Kindicirc (801-873) Facircracircbicirc (873-950) ve İbn-i Sicircnacirc (980-1037) gibi
İslacircm bilginlerinin mucircsikicircmizin temellerini oluşturdukları bilinmektedir Geleneksel
Mucircsikicircmiz ile ilgili nazariyata dayanan eldeki ilk veriler bizi Facircracircbicirc (873-950) doumlnemine
kadar goumltuumlrmektedir Facircracircbicircrsquonin Orta Asya coğrafyası kuumlltuumlrel birikimini oumlzuumlmseyerek
doumlnemin uluslararası bilim dili Arapccedila ile birccedilok başka eserinin yanı sıra mucircsikicirc nazariyacirctını
6
konu edinen ldquoKitacircbuuml Mucircsikirsquol-Kebicircrrdquo adlı bir edvacircrı (makamları anlatan mucircsikicirc teorisi)
bulunmaktadır
Facircracircbicircrsquoyi izleyen birkaccedil yuumlzyıl iccedilinde elimize ulaşan İhvacircnuumlrsquos-Sacircfacirc risacircleleri İbn Sicircnacircrsquonın
(980-1037) Kitabuumlrsquoş-Şifa isimli eseri ve mucircsikicirc uumlzerine yazıları Mevlacircnacirc Celacircleddin-i
Rucircmicircrsquonin (1207-1273) tasavvuf mucircsikicircsine yeni bir youmln verişi Safiyuumlddin Urmevicircrsquonin (1216-
1294) ses perdelerini makamları ve ikacircları (ritimleri) accedilıklayan ldquoKitacircbuumlrsquol-Edvacircrrdquoı mucircsikicirc
ilmi uumlzerine Kutbeddicircn Şiracirczicircrsquonin (1236-1311) ccedilalışmaları ve ldquoCacircmiursquol-Elhacircnrdquo ldquoTelhicircs-i
Camiirsquol-Elhacircnrdquo ldquoKenzuumlrsquol-Elhanrdquo ldquoZuumlbdetuumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoŞerhu Kitacircbirsquorsquol Edvacircrrdquo
ldquoMakacircsiduumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoFevacircid-i Acircşererdquo ldquoZikruumlrsquol-Makacircm ve Usucircluumlhacircrdquo gibi ccedileşitli nazaricirc
eserleriyle tanınan Abdulkacircdir Meracircgicircrsquonin (1360-1435) varlığı goumlze ccedilarpmaktadır
XIV yuumlzyıldan itibaren Osmanlı Devletirsquonde II Muratrsquoa (1404-1451) sunmuş olduğu
ldquoEdvacircr-ı Mucircsikicircrdquosiyle bilinen Hızır b Abdullahrsquoın bu edvarı aynı yıllarda Tuumlrkccedilersquoye ccedileviren
Amasyalı Şuumlkrullahrsquoın (1388-1464) ve II Muradrsquoa ithacircfen yazdığı Muradnacircmersquosinde mucircsicirckicirc
ilmine boumlluumlm ayırmış olan Bedr-i Dilşacircdrsquoın isimleri goumlruumllmektedir Yine o doumlnemde yazıldığı
bilinen nazaricirc eserler arasında Bedr-i Dilşadrsquoa ait ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvarrdquo Meracircgicircrsquonin oğlu
Abduumllaziz Ccedilelebirsquoye ait bir başka ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvacircrrdquo ve Fethullah Şirvacircnicircrsquonin edvacircrı
bilinmektedir
XV yuumlzyılın sonlarına doğru II Bacircyazidrsquoin oğullarından Şehzacircde Korkut ve Ahmet de o
doumlnemin seccedilkin mucircsikicircşinasları olarak goumlze ccedilarpmaktadırlar Şehzacircde Korkutrsquoa hocalık etmiş
olan Zeynel Abidin ise XVI yuumlzyılın başında tanınmış isimlerdendir
XVI yuumlzyılda tasavvuf mucircsikicircsinin konservatuarları olarak adlandırabileceğimiz
mevlevicirchacircnelerin Devlet-i Acircl-i Osmacircnicircrsquonin doumlrt bir koumlşesine yayılmış ve koumlkleşmiş oldukları
goumlruumllmekte goumlrkemli şenliklerde ve toumlrenlerde buumlyuumlk ccedilapta mucircsıkicirc fasılları tertiplendiği
anlaşılmaktadır Bu doumlnemde tanınmış bir mucircsikicircşinas ldquoŞevknacircmerdquo adlı eseri ile bilinen
Abduumll Ali Efendirsquodirrdquo
Sonraki doumlnemlerde dicircnicirc mucircsikicirc eserleriyle Hatip Zacirckiricirc Hasan Efendi (1545-1623)
bestekacircrlığıyla Gacirczicirc Giray Bora Han (1554-1607) ve II Selimrsquoe (1524-1574) sunduğu
ldquoSaznacircmerdquo ile Durak Ağa (ouml 1566) bestekacircr Mevlevicirc Yusuf Dede (ouml 1670) Hacircfız Post
(1630-1694) Buhucircrizacircde Itricirc (1640-1712) Derviş Ali Şir-uuml Ganicirc Hatipzacircde Osman Ccedilelebi
gibi mucircsikicircşinaslar dikkatimizi ccedilekmektedirler
Lacircle devrinde ise Beyoğlu Kulekapı Galata Mevlevicirchacircnesi Şeyhi Nacircyicirc Osman Dede
(1652-1730) XIX yuumlzyılın başlarında mucircsikicircşinas Hacircfız Şeydacirc Abduumlrrahim Dede (ouml 1799)
Nacircyicirc Osman Dedersquonin torunları ve Mevlevicirc bestekacircrlar Ali Nutkicirc Dede (1762-1804)
Abduumllbacirckicirc Nacircsır Dede (1765-1821) ve Abduumlrrahim Kuumlnhicirc Dede (1769-1831) mucircsikicircşinas
7
padişah III Selim (1761-1808) tanbucircricirc mucircsikicircşinas Nucircman Ağa (1750-1834) uumlnluuml bestekacircr
Hammacircmizacircde İsmacircil Dede Efendi (1778-1846) Enderun mucircsikicircşinaslarından Kemacircnicirc Rıza
Efendi (1780-1852) ve mucircsıkicircşinas padişah II Mahmud (1785-1839) gibi değerli mucircsikicirc
adamları yer almaktadır
XX yuumlzyılın başından ortalarına kadar ucircdicirc bestekacircr Ali Rıfat Ccedilağatay (1867-1935) Zekacircicirc
Dedersquonin bestekacircr oğlu Ahmet Irsoy (1869-1943) bestekacircr Racirckım Erkutlu (1872-1948)
bestekacircr Abduumllkacircdir Toumlre (1873-1946) bestekacircr Huumlseyin Saadettin Arel (1880-1955) hacircfız
bestekacircr Saadettin Kaynak (1895-1961) bestekacircr Muumlnir Nucircrettin Selccediluk (1899-1981) goumlze
ccedilarpmaktadır 1922 yılında kurulan Terakkicirc-i Mucircsikicirc Mektebinde pek ccedilok mucircsikicircşinas goumlrev
yapmıştır Bundan bir muumlddet sonra kurulan Dacircru Feyzirsquol-Mucircsikicirc daha sonra Uumlskuumldar Mucircsikicirc
Cemiyetirsquone doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr
Yukarıda kısaca oumlzetlemeye ccedilalıştığımız ve asırların birikiminden suumlzuumllerek gelen buumlyuumlk
dinicirc mucircsikicirc geleneği maalesef Cumhuriyet doumlneminde nisyana terk edilmiştir Mucircsikicircmizin
temeli dinicirc mucircsikicircye dayanmasına rağmen Cumhuriyet doumlneminde cami ve tekke dışına
ccedilıkarılarak sahnelerde birer eğlence metacircı haline gelmiştir Bu kadar zengin bir mucircsikicirc
hazinesinin sadece Uumlskuumldar Mucircsikicirc Cemiyetine hapsedilmesi orada ise artık neredeyse
sahnelere muumlzisyen yetiştirilmeye başlanılması dinicirc mucircsikicircmizde gelinen noktayı ortaya
koymaktadır
Cumhuriyet doumlneminde dinicirc mucircsikicirc alanında yetişenler yeteneklerinin ya da mucircsikicirc
kulağına sahip olmalarının sağlamış olduğu avantajı kullanarak şahsi gayretleriyle bir yere
kadar gelebilmişlerdir Ancak bunların sayısı bir elin parmaklarını geccedilmemektedir Yeni
Itricircler Dede Efendiler yetiştirmek idealdir ama hiccedil olmazsa bunların eserlerini ccediloumlzuumlp dinicirc
mucircsikicirc alanını zenginleştirecek mucircsikicircşinasların yetiştirilmesi zaruret arz etmektedir
Gelişen olumsuz şartlar sebebiyle Başkanlığımız buumlnyesinde goumlrev yapan personelimizin
dinicirc mucircsikicirc altyapısı oldukccedila zayıf bir noktadadır Oumlzel gayretleriyle kendisini
geliştirebilenlerin dışında kalanların birikimleri İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat
Fakuumlltelerinde bir doumlnem ve haftada 2 saat seccedilmeli dinicirc mucircsikicirc dersinde oumlğretilen 10-15
ilahiden ibarettir Halbuki tarihimizden gelen mucircsikicirc geleneğimizin ihya edilerek din
hizmetlerinde bundan faydalanılması bunun iccedilin de mazinin zenginliğinin hacircle taşınıp
istikbale intikal ettirilmesi gerekmektedir Bunun yerine getirilmesinde en buumlyuumlk goumlrev
şuumlphesiz Diyanet İşleri Başkanlığırsquona duumlşmektedir
Mucircsikicirc hazinesinin tanıtılması oumlğrenilmesi ve icra edilmesinin sağlanması iccedilin
Başkanlıkccedila uygun goumlruumllen mekacircnlarda uygulanmak uumlzere Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programırsquonın
gerekli olduğunu duumlşuumlnerek boumlyle bir ccedilalışma başlattık
8
II PROGRAMIN HEDEFİ
Başkanlığımızca duumlzenlenen hizmet iccedili eğitim kurslarının hedeflerinden biri de ihtiyaccedil
duyulan alanlarda daha etkin ve yaygın hizmet verebilmek amacıyla personeli yetiştirmektir
Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programı cami iccedili ve cami dışında gerccedilekleştirilen bir takım dinicirc
sosyal-kuumlltuumlrel toplantı ve etkinliklerde ihtiyaccedil duyulan mucircsikicirc formlarını yerine getirebilme
kapasite ve kabiliyetine sahip bu doğrultuda grup oluşturma ve ekip ccedilalışması yapabilen
toplum huzurunda birtakım dinicirc toumlrenleri icra ve idare edebilme cesaret ve girişkenliği olan
personel yetiştirmeyi hedeflemektedir
Bu ccedilerccedilevede kursiyerlerin
1 İmam-hatiplik ve muumlezzinliğin din hizmetlerindeki oumlnemini kavrayan
2 Ses eğitimi bilgi ve becerisine sahip
3 Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi dinicirc mucircsikicirc formlarını teorik ve uygulamalı olarak icra
edebilen bunları oumlğretme youmlntem ve teknikleri ile oumlğrenme-oumlğretme suumlrecine aktif katılabilen
yapılan yaygın hataları tespit edebilen ve bunları duumlzeltme youmlntem ve tekniklerini oumlğrenebilen
bir personel olarak yetişmeleri hedeflenmektedir
III UYGULAMA ESASLARI
1 Program uumlccedil doumlnemden her doumlnem de uumlccedil aydan olmak uumlzere toplam 864 krediden
oluşmaktadır
2 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde bu oumlğretim programının dinicirc mucircsikicirc alanını geliştirme
eğitimi olduğu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalı ve oumlğretim programıyla hedeflenen temel
bilgi ve becerilerin elde edilmesine ccedilalışılmalıdır
3 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde teorik bilgiler uygulamayla buumltuumlnleştirilerek verilmelidir
Bu nedenle duumlzenlenecek eğitimlere alınacak kursiyer sayısının uygulamalı eğitime
imkacircn verecek sayıda olmasına dikkat edilmelidir
4 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kursiyerlerin ferdi yetenekleri ve ihtiyaccedillarının farklı
olabileceği goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
5 Duumlzenlenen eğitim programında goumlrsel ve işitsel araccedilların kullanılması ilgili alandaki
becerilerin geliştirilmesi accedilısından oumlnemlidir Bu nedenle gerekli oumlğretim
materyallerinin oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kullanılması sağlanmalıdır
6 Eğitim goumlrevlisi dersin yapısına uygun oumllccedilme ve değerlendirme araccedil ve youmlntemlerini
kullanmalıdır
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
4
5
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc PROGRAMI
I GİRİŞ
Medeniyetimizin en buumlyuumlk hazinelerinden biri olan Mucircsikicirc makam enstruumlman ve soumlz
unsurlarıyla oumlzel bir mevkicircye sacirchiptir Cami mucircsikicircsi ise dinicirc hayatımızda ccedilok oumlnemli yeri
olan Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi formlardan meydana gelmektedir Mucircsikicircmizin bu
formlarının dinleyeni etkilemesi onlarda derunicirc bazı değişiklikler meydana getirmesi ve ruh
iklimlerine olumlu katkı yapması oumlnem arz etmektedir Hz Peygamberrsquoin Kurrsquoanrsquoın sesle
guumlzelleştirilmesi gerektiğini ifade etmesi ve başkalarından Kurrsquoan dinlemeyi tercih etmesi
guumlzel sesle ruhları lacirchucircticirc aleme youmlnlendirmenin oumlnemini ortaya koymaktadır
Ezan irticacirclen okunduğu iccedilin makamlarda belli ses sahasında gezinilmesine rağmen her
okunuşta farklı suumlslemeler nağmeler ve guumlzellikler ortaya ccedilıkar Ezanı her makamda okumak
muumlmkuumln olsa bile Sabacirc Uşşacirck Rast Segacirch-Huumlzzam Hicacircz gibi (temel) makamlarda
okumak gelenek haline gelmiştir Mucircsikicirc geleneğimizde vakitlerin insan ruhu uumlzerindeki
etkisi duumlşuumlnuumllerek hangi vakitte hangi makamın etkili olduğu belirlenmiş beş vakit iccedilin farklı
makam tertipleri duumlzenlenmiştir Dolayısıyla namaz iccedilin camide ezan okumak da oumlzel bir
maharet ve ccedilalışma gerektirir
Dede Efendirsquonin oumlzluuml tanımıyla Mucircsikicirc derucircnicirc coşkuları guumlzel nağmelerle aksettiren
oumllccediluumlluuml sesler vasıtasıyla dinleyicide estetik bir tesir ve heyecan oluşturan insanlığın ahlacirckını
arındıran bir ses ilmidir Dolayısıyla okunduğunda ilacirchicirc zevkleri manevicirc coşkuları harekete
geccediliren Kurrsquoan-ı Kerimrsquoin ezanın mevlidin ilacirchicirc ve kasidelerin guumlzel nağmelerle ve belli
kurallara uyularak okunması elzemdir
Dinicirc mucircsikicircmizin formları ldquoCami Mucircsikicircsirdquo ve ldquoTekke (Tasavvuf) Mucircsikicircsirdquo olmak uumlzere
iki gurupta incelenir Tuumlrk Din Mucircsikicircsirsquonde oumlnemli bir yeri olan cami mucircsikicircsi camilerde
ibadet esnasında oumlncesinde ve sonrasında icra edilir Bir veya birkaccedil muumlezzinin ve imamın
bazen de cemaatin katılımıyla gerccedilekleşir Dua niteliğinde olan cami mucircsikicircsi İslamrsquoın ilk
devirlerinden itibaren tabii bir gelişme goumlstermiştir
İslam medeniyetinde Kindicirc (801-873) Facircracircbicirc (873-950) ve İbn-i Sicircnacirc (980-1037) gibi
İslacircm bilginlerinin mucircsikicircmizin temellerini oluşturdukları bilinmektedir Geleneksel
Mucircsikicircmiz ile ilgili nazariyata dayanan eldeki ilk veriler bizi Facircracircbicirc (873-950) doumlnemine
kadar goumltuumlrmektedir Facircracircbicircrsquonin Orta Asya coğrafyası kuumlltuumlrel birikimini oumlzuumlmseyerek
doumlnemin uluslararası bilim dili Arapccedila ile birccedilok başka eserinin yanı sıra mucircsikicirc nazariyacirctını
6
konu edinen ldquoKitacircbuuml Mucircsikirsquol-Kebicircrrdquo adlı bir edvacircrı (makamları anlatan mucircsikicirc teorisi)
bulunmaktadır
Facircracircbicircrsquoyi izleyen birkaccedil yuumlzyıl iccedilinde elimize ulaşan İhvacircnuumlrsquos-Sacircfacirc risacircleleri İbn Sicircnacircrsquonın
(980-1037) Kitabuumlrsquoş-Şifa isimli eseri ve mucircsikicirc uumlzerine yazıları Mevlacircnacirc Celacircleddin-i
Rucircmicircrsquonin (1207-1273) tasavvuf mucircsikicircsine yeni bir youmln verişi Safiyuumlddin Urmevicircrsquonin (1216-
1294) ses perdelerini makamları ve ikacircları (ritimleri) accedilıklayan ldquoKitacircbuumlrsquol-Edvacircrrdquoı mucircsikicirc
ilmi uumlzerine Kutbeddicircn Şiracirczicircrsquonin (1236-1311) ccedilalışmaları ve ldquoCacircmiursquol-Elhacircnrdquo ldquoTelhicircs-i
Camiirsquol-Elhacircnrdquo ldquoKenzuumlrsquol-Elhanrdquo ldquoZuumlbdetuumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoŞerhu Kitacircbirsquorsquol Edvacircrrdquo
ldquoMakacircsiduumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoFevacircid-i Acircşererdquo ldquoZikruumlrsquol-Makacircm ve Usucircluumlhacircrdquo gibi ccedileşitli nazaricirc
eserleriyle tanınan Abdulkacircdir Meracircgicircrsquonin (1360-1435) varlığı goumlze ccedilarpmaktadır
XIV yuumlzyıldan itibaren Osmanlı Devletirsquonde II Muratrsquoa (1404-1451) sunmuş olduğu
ldquoEdvacircr-ı Mucircsikicircrdquosiyle bilinen Hızır b Abdullahrsquoın bu edvarı aynı yıllarda Tuumlrkccedilersquoye ccedileviren
Amasyalı Şuumlkrullahrsquoın (1388-1464) ve II Muradrsquoa ithacircfen yazdığı Muradnacircmersquosinde mucircsicirckicirc
ilmine boumlluumlm ayırmış olan Bedr-i Dilşacircdrsquoın isimleri goumlruumllmektedir Yine o doumlnemde yazıldığı
bilinen nazaricirc eserler arasında Bedr-i Dilşadrsquoa ait ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvarrdquo Meracircgicircrsquonin oğlu
Abduumllaziz Ccedilelebirsquoye ait bir başka ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvacircrrdquo ve Fethullah Şirvacircnicircrsquonin edvacircrı
bilinmektedir
XV yuumlzyılın sonlarına doğru II Bacircyazidrsquoin oğullarından Şehzacircde Korkut ve Ahmet de o
doumlnemin seccedilkin mucircsikicircşinasları olarak goumlze ccedilarpmaktadırlar Şehzacircde Korkutrsquoa hocalık etmiş
olan Zeynel Abidin ise XVI yuumlzyılın başında tanınmış isimlerdendir
XVI yuumlzyılda tasavvuf mucircsikicircsinin konservatuarları olarak adlandırabileceğimiz
mevlevicirchacircnelerin Devlet-i Acircl-i Osmacircnicircrsquonin doumlrt bir koumlşesine yayılmış ve koumlkleşmiş oldukları
goumlruumllmekte goumlrkemli şenliklerde ve toumlrenlerde buumlyuumlk ccedilapta mucircsıkicirc fasılları tertiplendiği
anlaşılmaktadır Bu doumlnemde tanınmış bir mucircsikicircşinas ldquoŞevknacircmerdquo adlı eseri ile bilinen
Abduumll Ali Efendirsquodirrdquo
Sonraki doumlnemlerde dicircnicirc mucircsikicirc eserleriyle Hatip Zacirckiricirc Hasan Efendi (1545-1623)
bestekacircrlığıyla Gacirczicirc Giray Bora Han (1554-1607) ve II Selimrsquoe (1524-1574) sunduğu
ldquoSaznacircmerdquo ile Durak Ağa (ouml 1566) bestekacircr Mevlevicirc Yusuf Dede (ouml 1670) Hacircfız Post
(1630-1694) Buhucircrizacircde Itricirc (1640-1712) Derviş Ali Şir-uuml Ganicirc Hatipzacircde Osman Ccedilelebi
gibi mucircsikicircşinaslar dikkatimizi ccedilekmektedirler
Lacircle devrinde ise Beyoğlu Kulekapı Galata Mevlevicirchacircnesi Şeyhi Nacircyicirc Osman Dede
(1652-1730) XIX yuumlzyılın başlarında mucircsikicircşinas Hacircfız Şeydacirc Abduumlrrahim Dede (ouml 1799)
Nacircyicirc Osman Dedersquonin torunları ve Mevlevicirc bestekacircrlar Ali Nutkicirc Dede (1762-1804)
Abduumllbacirckicirc Nacircsır Dede (1765-1821) ve Abduumlrrahim Kuumlnhicirc Dede (1769-1831) mucircsikicircşinas
7
padişah III Selim (1761-1808) tanbucircricirc mucircsikicircşinas Nucircman Ağa (1750-1834) uumlnluuml bestekacircr
Hammacircmizacircde İsmacircil Dede Efendi (1778-1846) Enderun mucircsikicircşinaslarından Kemacircnicirc Rıza
Efendi (1780-1852) ve mucircsıkicircşinas padişah II Mahmud (1785-1839) gibi değerli mucircsikicirc
adamları yer almaktadır
XX yuumlzyılın başından ortalarına kadar ucircdicirc bestekacircr Ali Rıfat Ccedilağatay (1867-1935) Zekacircicirc
Dedersquonin bestekacircr oğlu Ahmet Irsoy (1869-1943) bestekacircr Racirckım Erkutlu (1872-1948)
bestekacircr Abduumllkacircdir Toumlre (1873-1946) bestekacircr Huumlseyin Saadettin Arel (1880-1955) hacircfız
bestekacircr Saadettin Kaynak (1895-1961) bestekacircr Muumlnir Nucircrettin Selccediluk (1899-1981) goumlze
ccedilarpmaktadır 1922 yılında kurulan Terakkicirc-i Mucircsikicirc Mektebinde pek ccedilok mucircsikicircşinas goumlrev
yapmıştır Bundan bir muumlddet sonra kurulan Dacircru Feyzirsquol-Mucircsikicirc daha sonra Uumlskuumldar Mucircsikicirc
Cemiyetirsquone doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr
Yukarıda kısaca oumlzetlemeye ccedilalıştığımız ve asırların birikiminden suumlzuumllerek gelen buumlyuumlk
dinicirc mucircsikicirc geleneği maalesef Cumhuriyet doumlneminde nisyana terk edilmiştir Mucircsikicircmizin
temeli dinicirc mucircsikicircye dayanmasına rağmen Cumhuriyet doumlneminde cami ve tekke dışına
ccedilıkarılarak sahnelerde birer eğlence metacircı haline gelmiştir Bu kadar zengin bir mucircsikicirc
hazinesinin sadece Uumlskuumldar Mucircsikicirc Cemiyetine hapsedilmesi orada ise artık neredeyse
sahnelere muumlzisyen yetiştirilmeye başlanılması dinicirc mucircsikicircmizde gelinen noktayı ortaya
koymaktadır
Cumhuriyet doumlneminde dinicirc mucircsikicirc alanında yetişenler yeteneklerinin ya da mucircsikicirc
kulağına sahip olmalarının sağlamış olduğu avantajı kullanarak şahsi gayretleriyle bir yere
kadar gelebilmişlerdir Ancak bunların sayısı bir elin parmaklarını geccedilmemektedir Yeni
Itricircler Dede Efendiler yetiştirmek idealdir ama hiccedil olmazsa bunların eserlerini ccediloumlzuumlp dinicirc
mucircsikicirc alanını zenginleştirecek mucircsikicircşinasların yetiştirilmesi zaruret arz etmektedir
Gelişen olumsuz şartlar sebebiyle Başkanlığımız buumlnyesinde goumlrev yapan personelimizin
dinicirc mucircsikicirc altyapısı oldukccedila zayıf bir noktadadır Oumlzel gayretleriyle kendisini
geliştirebilenlerin dışında kalanların birikimleri İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat
Fakuumlltelerinde bir doumlnem ve haftada 2 saat seccedilmeli dinicirc mucircsikicirc dersinde oumlğretilen 10-15
ilahiden ibarettir Halbuki tarihimizden gelen mucircsikicirc geleneğimizin ihya edilerek din
hizmetlerinde bundan faydalanılması bunun iccedilin de mazinin zenginliğinin hacircle taşınıp
istikbale intikal ettirilmesi gerekmektedir Bunun yerine getirilmesinde en buumlyuumlk goumlrev
şuumlphesiz Diyanet İşleri Başkanlığırsquona duumlşmektedir
Mucircsikicirc hazinesinin tanıtılması oumlğrenilmesi ve icra edilmesinin sağlanması iccedilin
Başkanlıkccedila uygun goumlruumllen mekacircnlarda uygulanmak uumlzere Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programırsquonın
gerekli olduğunu duumlşuumlnerek boumlyle bir ccedilalışma başlattık
8
II PROGRAMIN HEDEFİ
Başkanlığımızca duumlzenlenen hizmet iccedili eğitim kurslarının hedeflerinden biri de ihtiyaccedil
duyulan alanlarda daha etkin ve yaygın hizmet verebilmek amacıyla personeli yetiştirmektir
Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programı cami iccedili ve cami dışında gerccedilekleştirilen bir takım dinicirc
sosyal-kuumlltuumlrel toplantı ve etkinliklerde ihtiyaccedil duyulan mucircsikicirc formlarını yerine getirebilme
kapasite ve kabiliyetine sahip bu doğrultuda grup oluşturma ve ekip ccedilalışması yapabilen
toplum huzurunda birtakım dinicirc toumlrenleri icra ve idare edebilme cesaret ve girişkenliği olan
personel yetiştirmeyi hedeflemektedir
Bu ccedilerccedilevede kursiyerlerin
1 İmam-hatiplik ve muumlezzinliğin din hizmetlerindeki oumlnemini kavrayan
2 Ses eğitimi bilgi ve becerisine sahip
3 Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi dinicirc mucircsikicirc formlarını teorik ve uygulamalı olarak icra
edebilen bunları oumlğretme youmlntem ve teknikleri ile oumlğrenme-oumlğretme suumlrecine aktif katılabilen
yapılan yaygın hataları tespit edebilen ve bunları duumlzeltme youmlntem ve tekniklerini oumlğrenebilen
bir personel olarak yetişmeleri hedeflenmektedir
III UYGULAMA ESASLARI
1 Program uumlccedil doumlnemden her doumlnem de uumlccedil aydan olmak uumlzere toplam 864 krediden
oluşmaktadır
2 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde bu oumlğretim programının dinicirc mucircsikicirc alanını geliştirme
eğitimi olduğu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalı ve oumlğretim programıyla hedeflenen temel
bilgi ve becerilerin elde edilmesine ccedilalışılmalıdır
3 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde teorik bilgiler uygulamayla buumltuumlnleştirilerek verilmelidir
Bu nedenle duumlzenlenecek eğitimlere alınacak kursiyer sayısının uygulamalı eğitime
imkacircn verecek sayıda olmasına dikkat edilmelidir
4 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kursiyerlerin ferdi yetenekleri ve ihtiyaccedillarının farklı
olabileceği goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
5 Duumlzenlenen eğitim programında goumlrsel ve işitsel araccedilların kullanılması ilgili alandaki
becerilerin geliştirilmesi accedilısından oumlnemlidir Bu nedenle gerekli oumlğretim
materyallerinin oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kullanılması sağlanmalıdır
6 Eğitim goumlrevlisi dersin yapısına uygun oumllccedilme ve değerlendirme araccedil ve youmlntemlerini
kullanmalıdır
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
5
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc PROGRAMI
I GİRİŞ
Medeniyetimizin en buumlyuumlk hazinelerinden biri olan Mucircsikicirc makam enstruumlman ve soumlz
unsurlarıyla oumlzel bir mevkicircye sacirchiptir Cami mucircsikicircsi ise dinicirc hayatımızda ccedilok oumlnemli yeri
olan Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi formlardan meydana gelmektedir Mucircsikicircmizin bu
formlarının dinleyeni etkilemesi onlarda derunicirc bazı değişiklikler meydana getirmesi ve ruh
iklimlerine olumlu katkı yapması oumlnem arz etmektedir Hz Peygamberrsquoin Kurrsquoanrsquoın sesle
guumlzelleştirilmesi gerektiğini ifade etmesi ve başkalarından Kurrsquoan dinlemeyi tercih etmesi
guumlzel sesle ruhları lacirchucircticirc aleme youmlnlendirmenin oumlnemini ortaya koymaktadır
Ezan irticacirclen okunduğu iccedilin makamlarda belli ses sahasında gezinilmesine rağmen her
okunuşta farklı suumlslemeler nağmeler ve guumlzellikler ortaya ccedilıkar Ezanı her makamda okumak
muumlmkuumln olsa bile Sabacirc Uşşacirck Rast Segacirch-Huumlzzam Hicacircz gibi (temel) makamlarda
okumak gelenek haline gelmiştir Mucircsikicirc geleneğimizde vakitlerin insan ruhu uumlzerindeki
etkisi duumlşuumlnuumllerek hangi vakitte hangi makamın etkili olduğu belirlenmiş beş vakit iccedilin farklı
makam tertipleri duumlzenlenmiştir Dolayısıyla namaz iccedilin camide ezan okumak da oumlzel bir
maharet ve ccedilalışma gerektirir
Dede Efendirsquonin oumlzluuml tanımıyla Mucircsikicirc derucircnicirc coşkuları guumlzel nağmelerle aksettiren
oumllccediluumlluuml sesler vasıtasıyla dinleyicide estetik bir tesir ve heyecan oluşturan insanlığın ahlacirckını
arındıran bir ses ilmidir Dolayısıyla okunduğunda ilacirchicirc zevkleri manevicirc coşkuları harekete
geccediliren Kurrsquoan-ı Kerimrsquoin ezanın mevlidin ilacirchicirc ve kasidelerin guumlzel nağmelerle ve belli
kurallara uyularak okunması elzemdir
Dinicirc mucircsikicircmizin formları ldquoCami Mucircsikicircsirdquo ve ldquoTekke (Tasavvuf) Mucircsikicircsirdquo olmak uumlzere
iki gurupta incelenir Tuumlrk Din Mucircsikicircsirsquonde oumlnemli bir yeri olan cami mucircsikicircsi camilerde
ibadet esnasında oumlncesinde ve sonrasında icra edilir Bir veya birkaccedil muumlezzinin ve imamın
bazen de cemaatin katılımıyla gerccedilekleşir Dua niteliğinde olan cami mucircsikicircsi İslamrsquoın ilk
devirlerinden itibaren tabii bir gelişme goumlstermiştir
İslam medeniyetinde Kindicirc (801-873) Facircracircbicirc (873-950) ve İbn-i Sicircnacirc (980-1037) gibi
İslacircm bilginlerinin mucircsikicircmizin temellerini oluşturdukları bilinmektedir Geleneksel
Mucircsikicircmiz ile ilgili nazariyata dayanan eldeki ilk veriler bizi Facircracircbicirc (873-950) doumlnemine
kadar goumltuumlrmektedir Facircracircbicircrsquonin Orta Asya coğrafyası kuumlltuumlrel birikimini oumlzuumlmseyerek
doumlnemin uluslararası bilim dili Arapccedila ile birccedilok başka eserinin yanı sıra mucircsikicirc nazariyacirctını
6
konu edinen ldquoKitacircbuuml Mucircsikirsquol-Kebicircrrdquo adlı bir edvacircrı (makamları anlatan mucircsikicirc teorisi)
bulunmaktadır
Facircracircbicircrsquoyi izleyen birkaccedil yuumlzyıl iccedilinde elimize ulaşan İhvacircnuumlrsquos-Sacircfacirc risacircleleri İbn Sicircnacircrsquonın
(980-1037) Kitabuumlrsquoş-Şifa isimli eseri ve mucircsikicirc uumlzerine yazıları Mevlacircnacirc Celacircleddin-i
Rucircmicircrsquonin (1207-1273) tasavvuf mucircsikicircsine yeni bir youmln verişi Safiyuumlddin Urmevicircrsquonin (1216-
1294) ses perdelerini makamları ve ikacircları (ritimleri) accedilıklayan ldquoKitacircbuumlrsquol-Edvacircrrdquoı mucircsikicirc
ilmi uumlzerine Kutbeddicircn Şiracirczicircrsquonin (1236-1311) ccedilalışmaları ve ldquoCacircmiursquol-Elhacircnrdquo ldquoTelhicircs-i
Camiirsquol-Elhacircnrdquo ldquoKenzuumlrsquol-Elhanrdquo ldquoZuumlbdetuumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoŞerhu Kitacircbirsquorsquol Edvacircrrdquo
ldquoMakacircsiduumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoFevacircid-i Acircşererdquo ldquoZikruumlrsquol-Makacircm ve Usucircluumlhacircrdquo gibi ccedileşitli nazaricirc
eserleriyle tanınan Abdulkacircdir Meracircgicircrsquonin (1360-1435) varlığı goumlze ccedilarpmaktadır
XIV yuumlzyıldan itibaren Osmanlı Devletirsquonde II Muratrsquoa (1404-1451) sunmuş olduğu
ldquoEdvacircr-ı Mucircsikicircrdquosiyle bilinen Hızır b Abdullahrsquoın bu edvarı aynı yıllarda Tuumlrkccedilersquoye ccedileviren
Amasyalı Şuumlkrullahrsquoın (1388-1464) ve II Muradrsquoa ithacircfen yazdığı Muradnacircmersquosinde mucircsicirckicirc
ilmine boumlluumlm ayırmış olan Bedr-i Dilşacircdrsquoın isimleri goumlruumllmektedir Yine o doumlnemde yazıldığı
bilinen nazaricirc eserler arasında Bedr-i Dilşadrsquoa ait ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvarrdquo Meracircgicircrsquonin oğlu
Abduumllaziz Ccedilelebirsquoye ait bir başka ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvacircrrdquo ve Fethullah Şirvacircnicircrsquonin edvacircrı
bilinmektedir
XV yuumlzyılın sonlarına doğru II Bacircyazidrsquoin oğullarından Şehzacircde Korkut ve Ahmet de o
doumlnemin seccedilkin mucircsikicircşinasları olarak goumlze ccedilarpmaktadırlar Şehzacircde Korkutrsquoa hocalık etmiş
olan Zeynel Abidin ise XVI yuumlzyılın başında tanınmış isimlerdendir
XVI yuumlzyılda tasavvuf mucircsikicircsinin konservatuarları olarak adlandırabileceğimiz
mevlevicirchacircnelerin Devlet-i Acircl-i Osmacircnicircrsquonin doumlrt bir koumlşesine yayılmış ve koumlkleşmiş oldukları
goumlruumllmekte goumlrkemli şenliklerde ve toumlrenlerde buumlyuumlk ccedilapta mucircsıkicirc fasılları tertiplendiği
anlaşılmaktadır Bu doumlnemde tanınmış bir mucircsikicircşinas ldquoŞevknacircmerdquo adlı eseri ile bilinen
Abduumll Ali Efendirsquodirrdquo
Sonraki doumlnemlerde dicircnicirc mucircsikicirc eserleriyle Hatip Zacirckiricirc Hasan Efendi (1545-1623)
bestekacircrlığıyla Gacirczicirc Giray Bora Han (1554-1607) ve II Selimrsquoe (1524-1574) sunduğu
ldquoSaznacircmerdquo ile Durak Ağa (ouml 1566) bestekacircr Mevlevicirc Yusuf Dede (ouml 1670) Hacircfız Post
(1630-1694) Buhucircrizacircde Itricirc (1640-1712) Derviş Ali Şir-uuml Ganicirc Hatipzacircde Osman Ccedilelebi
gibi mucircsikicircşinaslar dikkatimizi ccedilekmektedirler
Lacircle devrinde ise Beyoğlu Kulekapı Galata Mevlevicirchacircnesi Şeyhi Nacircyicirc Osman Dede
(1652-1730) XIX yuumlzyılın başlarında mucircsikicircşinas Hacircfız Şeydacirc Abduumlrrahim Dede (ouml 1799)
Nacircyicirc Osman Dedersquonin torunları ve Mevlevicirc bestekacircrlar Ali Nutkicirc Dede (1762-1804)
Abduumllbacirckicirc Nacircsır Dede (1765-1821) ve Abduumlrrahim Kuumlnhicirc Dede (1769-1831) mucircsikicircşinas
7
padişah III Selim (1761-1808) tanbucircricirc mucircsikicircşinas Nucircman Ağa (1750-1834) uumlnluuml bestekacircr
Hammacircmizacircde İsmacircil Dede Efendi (1778-1846) Enderun mucircsikicircşinaslarından Kemacircnicirc Rıza
Efendi (1780-1852) ve mucircsıkicircşinas padişah II Mahmud (1785-1839) gibi değerli mucircsikicirc
adamları yer almaktadır
XX yuumlzyılın başından ortalarına kadar ucircdicirc bestekacircr Ali Rıfat Ccedilağatay (1867-1935) Zekacircicirc
Dedersquonin bestekacircr oğlu Ahmet Irsoy (1869-1943) bestekacircr Racirckım Erkutlu (1872-1948)
bestekacircr Abduumllkacircdir Toumlre (1873-1946) bestekacircr Huumlseyin Saadettin Arel (1880-1955) hacircfız
bestekacircr Saadettin Kaynak (1895-1961) bestekacircr Muumlnir Nucircrettin Selccediluk (1899-1981) goumlze
ccedilarpmaktadır 1922 yılında kurulan Terakkicirc-i Mucircsikicirc Mektebinde pek ccedilok mucircsikicircşinas goumlrev
yapmıştır Bundan bir muumlddet sonra kurulan Dacircru Feyzirsquol-Mucircsikicirc daha sonra Uumlskuumldar Mucircsikicirc
Cemiyetirsquone doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr
Yukarıda kısaca oumlzetlemeye ccedilalıştığımız ve asırların birikiminden suumlzuumllerek gelen buumlyuumlk
dinicirc mucircsikicirc geleneği maalesef Cumhuriyet doumlneminde nisyana terk edilmiştir Mucircsikicircmizin
temeli dinicirc mucircsikicircye dayanmasına rağmen Cumhuriyet doumlneminde cami ve tekke dışına
ccedilıkarılarak sahnelerde birer eğlence metacircı haline gelmiştir Bu kadar zengin bir mucircsikicirc
hazinesinin sadece Uumlskuumldar Mucircsikicirc Cemiyetine hapsedilmesi orada ise artık neredeyse
sahnelere muumlzisyen yetiştirilmeye başlanılması dinicirc mucircsikicircmizde gelinen noktayı ortaya
koymaktadır
Cumhuriyet doumlneminde dinicirc mucircsikicirc alanında yetişenler yeteneklerinin ya da mucircsikicirc
kulağına sahip olmalarının sağlamış olduğu avantajı kullanarak şahsi gayretleriyle bir yere
kadar gelebilmişlerdir Ancak bunların sayısı bir elin parmaklarını geccedilmemektedir Yeni
Itricircler Dede Efendiler yetiştirmek idealdir ama hiccedil olmazsa bunların eserlerini ccediloumlzuumlp dinicirc
mucircsikicirc alanını zenginleştirecek mucircsikicircşinasların yetiştirilmesi zaruret arz etmektedir
Gelişen olumsuz şartlar sebebiyle Başkanlığımız buumlnyesinde goumlrev yapan personelimizin
dinicirc mucircsikicirc altyapısı oldukccedila zayıf bir noktadadır Oumlzel gayretleriyle kendisini
geliştirebilenlerin dışında kalanların birikimleri İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat
Fakuumlltelerinde bir doumlnem ve haftada 2 saat seccedilmeli dinicirc mucircsikicirc dersinde oumlğretilen 10-15
ilahiden ibarettir Halbuki tarihimizden gelen mucircsikicirc geleneğimizin ihya edilerek din
hizmetlerinde bundan faydalanılması bunun iccedilin de mazinin zenginliğinin hacircle taşınıp
istikbale intikal ettirilmesi gerekmektedir Bunun yerine getirilmesinde en buumlyuumlk goumlrev
şuumlphesiz Diyanet İşleri Başkanlığırsquona duumlşmektedir
Mucircsikicirc hazinesinin tanıtılması oumlğrenilmesi ve icra edilmesinin sağlanması iccedilin
Başkanlıkccedila uygun goumlruumllen mekacircnlarda uygulanmak uumlzere Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programırsquonın
gerekli olduğunu duumlşuumlnerek boumlyle bir ccedilalışma başlattık
8
II PROGRAMIN HEDEFİ
Başkanlığımızca duumlzenlenen hizmet iccedili eğitim kurslarının hedeflerinden biri de ihtiyaccedil
duyulan alanlarda daha etkin ve yaygın hizmet verebilmek amacıyla personeli yetiştirmektir
Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programı cami iccedili ve cami dışında gerccedilekleştirilen bir takım dinicirc
sosyal-kuumlltuumlrel toplantı ve etkinliklerde ihtiyaccedil duyulan mucircsikicirc formlarını yerine getirebilme
kapasite ve kabiliyetine sahip bu doğrultuda grup oluşturma ve ekip ccedilalışması yapabilen
toplum huzurunda birtakım dinicirc toumlrenleri icra ve idare edebilme cesaret ve girişkenliği olan
personel yetiştirmeyi hedeflemektedir
Bu ccedilerccedilevede kursiyerlerin
1 İmam-hatiplik ve muumlezzinliğin din hizmetlerindeki oumlnemini kavrayan
2 Ses eğitimi bilgi ve becerisine sahip
3 Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi dinicirc mucircsikicirc formlarını teorik ve uygulamalı olarak icra
edebilen bunları oumlğretme youmlntem ve teknikleri ile oumlğrenme-oumlğretme suumlrecine aktif katılabilen
yapılan yaygın hataları tespit edebilen ve bunları duumlzeltme youmlntem ve tekniklerini oumlğrenebilen
bir personel olarak yetişmeleri hedeflenmektedir
III UYGULAMA ESASLARI
1 Program uumlccedil doumlnemden her doumlnem de uumlccedil aydan olmak uumlzere toplam 864 krediden
oluşmaktadır
2 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde bu oumlğretim programının dinicirc mucircsikicirc alanını geliştirme
eğitimi olduğu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalı ve oumlğretim programıyla hedeflenen temel
bilgi ve becerilerin elde edilmesine ccedilalışılmalıdır
3 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde teorik bilgiler uygulamayla buumltuumlnleştirilerek verilmelidir
Bu nedenle duumlzenlenecek eğitimlere alınacak kursiyer sayısının uygulamalı eğitime
imkacircn verecek sayıda olmasına dikkat edilmelidir
4 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kursiyerlerin ferdi yetenekleri ve ihtiyaccedillarının farklı
olabileceği goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
5 Duumlzenlenen eğitim programında goumlrsel ve işitsel araccedilların kullanılması ilgili alandaki
becerilerin geliştirilmesi accedilısından oumlnemlidir Bu nedenle gerekli oumlğretim
materyallerinin oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kullanılması sağlanmalıdır
6 Eğitim goumlrevlisi dersin yapısına uygun oumllccedilme ve değerlendirme araccedil ve youmlntemlerini
kullanmalıdır
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
6
konu edinen ldquoKitacircbuuml Mucircsikirsquol-Kebicircrrdquo adlı bir edvacircrı (makamları anlatan mucircsikicirc teorisi)
bulunmaktadır
Facircracircbicircrsquoyi izleyen birkaccedil yuumlzyıl iccedilinde elimize ulaşan İhvacircnuumlrsquos-Sacircfacirc risacircleleri İbn Sicircnacircrsquonın
(980-1037) Kitabuumlrsquoş-Şifa isimli eseri ve mucircsikicirc uumlzerine yazıları Mevlacircnacirc Celacircleddin-i
Rucircmicircrsquonin (1207-1273) tasavvuf mucircsikicircsine yeni bir youmln verişi Safiyuumlddin Urmevicircrsquonin (1216-
1294) ses perdelerini makamları ve ikacircları (ritimleri) accedilıklayan ldquoKitacircbuumlrsquol-Edvacircrrdquoı mucircsikicirc
ilmi uumlzerine Kutbeddicircn Şiracirczicircrsquonin (1236-1311) ccedilalışmaları ve ldquoCacircmiursquol-Elhacircnrdquo ldquoTelhicircs-i
Camiirsquol-Elhacircnrdquo ldquoKenzuumlrsquol-Elhanrdquo ldquoZuumlbdetuumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoŞerhu Kitacircbirsquorsquol Edvacircrrdquo
ldquoMakacircsiduumlrsquol-Elhacircnrdquo ldquoFevacircid-i Acircşererdquo ldquoZikruumlrsquol-Makacircm ve Usucircluumlhacircrdquo gibi ccedileşitli nazaricirc
eserleriyle tanınan Abdulkacircdir Meracircgicircrsquonin (1360-1435) varlığı goumlze ccedilarpmaktadır
XIV yuumlzyıldan itibaren Osmanlı Devletirsquonde II Muratrsquoa (1404-1451) sunmuş olduğu
ldquoEdvacircr-ı Mucircsikicircrdquosiyle bilinen Hızır b Abdullahrsquoın bu edvarı aynı yıllarda Tuumlrkccedilersquoye ccedileviren
Amasyalı Şuumlkrullahrsquoın (1388-1464) ve II Muradrsquoa ithacircfen yazdığı Muradnacircmersquosinde mucircsicirckicirc
ilmine boumlluumlm ayırmış olan Bedr-i Dilşacircdrsquoın isimleri goumlruumllmektedir Yine o doumlnemde yazıldığı
bilinen nazaricirc eserler arasında Bedr-i Dilşadrsquoa ait ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvarrdquo Meracircgicircrsquonin oğlu
Abduumllaziz Ccedilelebirsquoye ait bir başka ldquoNekacircvetuumlrsquol Edvacircrrdquo ve Fethullah Şirvacircnicircrsquonin edvacircrı
bilinmektedir
XV yuumlzyılın sonlarına doğru II Bacircyazidrsquoin oğullarından Şehzacircde Korkut ve Ahmet de o
doumlnemin seccedilkin mucircsikicircşinasları olarak goumlze ccedilarpmaktadırlar Şehzacircde Korkutrsquoa hocalık etmiş
olan Zeynel Abidin ise XVI yuumlzyılın başında tanınmış isimlerdendir
XVI yuumlzyılda tasavvuf mucircsikicircsinin konservatuarları olarak adlandırabileceğimiz
mevlevicirchacircnelerin Devlet-i Acircl-i Osmacircnicircrsquonin doumlrt bir koumlşesine yayılmış ve koumlkleşmiş oldukları
goumlruumllmekte goumlrkemli şenliklerde ve toumlrenlerde buumlyuumlk ccedilapta mucircsıkicirc fasılları tertiplendiği
anlaşılmaktadır Bu doumlnemde tanınmış bir mucircsikicircşinas ldquoŞevknacircmerdquo adlı eseri ile bilinen
Abduumll Ali Efendirsquodirrdquo
Sonraki doumlnemlerde dicircnicirc mucircsikicirc eserleriyle Hatip Zacirckiricirc Hasan Efendi (1545-1623)
bestekacircrlığıyla Gacirczicirc Giray Bora Han (1554-1607) ve II Selimrsquoe (1524-1574) sunduğu
ldquoSaznacircmerdquo ile Durak Ağa (ouml 1566) bestekacircr Mevlevicirc Yusuf Dede (ouml 1670) Hacircfız Post
(1630-1694) Buhucircrizacircde Itricirc (1640-1712) Derviş Ali Şir-uuml Ganicirc Hatipzacircde Osman Ccedilelebi
gibi mucircsikicircşinaslar dikkatimizi ccedilekmektedirler
Lacircle devrinde ise Beyoğlu Kulekapı Galata Mevlevicirchacircnesi Şeyhi Nacircyicirc Osman Dede
(1652-1730) XIX yuumlzyılın başlarında mucircsikicircşinas Hacircfız Şeydacirc Abduumlrrahim Dede (ouml 1799)
Nacircyicirc Osman Dedersquonin torunları ve Mevlevicirc bestekacircrlar Ali Nutkicirc Dede (1762-1804)
Abduumllbacirckicirc Nacircsır Dede (1765-1821) ve Abduumlrrahim Kuumlnhicirc Dede (1769-1831) mucircsikicircşinas
7
padişah III Selim (1761-1808) tanbucircricirc mucircsikicircşinas Nucircman Ağa (1750-1834) uumlnluuml bestekacircr
Hammacircmizacircde İsmacircil Dede Efendi (1778-1846) Enderun mucircsikicircşinaslarından Kemacircnicirc Rıza
Efendi (1780-1852) ve mucircsıkicircşinas padişah II Mahmud (1785-1839) gibi değerli mucircsikicirc
adamları yer almaktadır
XX yuumlzyılın başından ortalarına kadar ucircdicirc bestekacircr Ali Rıfat Ccedilağatay (1867-1935) Zekacircicirc
Dedersquonin bestekacircr oğlu Ahmet Irsoy (1869-1943) bestekacircr Racirckım Erkutlu (1872-1948)
bestekacircr Abduumllkacircdir Toumlre (1873-1946) bestekacircr Huumlseyin Saadettin Arel (1880-1955) hacircfız
bestekacircr Saadettin Kaynak (1895-1961) bestekacircr Muumlnir Nucircrettin Selccediluk (1899-1981) goumlze
ccedilarpmaktadır 1922 yılında kurulan Terakkicirc-i Mucircsikicirc Mektebinde pek ccedilok mucircsikicircşinas goumlrev
yapmıştır Bundan bir muumlddet sonra kurulan Dacircru Feyzirsquol-Mucircsikicirc daha sonra Uumlskuumldar Mucircsikicirc
Cemiyetirsquone doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr
Yukarıda kısaca oumlzetlemeye ccedilalıştığımız ve asırların birikiminden suumlzuumllerek gelen buumlyuumlk
dinicirc mucircsikicirc geleneği maalesef Cumhuriyet doumlneminde nisyana terk edilmiştir Mucircsikicircmizin
temeli dinicirc mucircsikicircye dayanmasına rağmen Cumhuriyet doumlneminde cami ve tekke dışına
ccedilıkarılarak sahnelerde birer eğlence metacircı haline gelmiştir Bu kadar zengin bir mucircsikicirc
hazinesinin sadece Uumlskuumldar Mucircsikicirc Cemiyetine hapsedilmesi orada ise artık neredeyse
sahnelere muumlzisyen yetiştirilmeye başlanılması dinicirc mucircsikicircmizde gelinen noktayı ortaya
koymaktadır
Cumhuriyet doumlneminde dinicirc mucircsikicirc alanında yetişenler yeteneklerinin ya da mucircsikicirc
kulağına sahip olmalarının sağlamış olduğu avantajı kullanarak şahsi gayretleriyle bir yere
kadar gelebilmişlerdir Ancak bunların sayısı bir elin parmaklarını geccedilmemektedir Yeni
Itricircler Dede Efendiler yetiştirmek idealdir ama hiccedil olmazsa bunların eserlerini ccediloumlzuumlp dinicirc
mucircsikicirc alanını zenginleştirecek mucircsikicircşinasların yetiştirilmesi zaruret arz etmektedir
Gelişen olumsuz şartlar sebebiyle Başkanlığımız buumlnyesinde goumlrev yapan personelimizin
dinicirc mucircsikicirc altyapısı oldukccedila zayıf bir noktadadır Oumlzel gayretleriyle kendisini
geliştirebilenlerin dışında kalanların birikimleri İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat
Fakuumlltelerinde bir doumlnem ve haftada 2 saat seccedilmeli dinicirc mucircsikicirc dersinde oumlğretilen 10-15
ilahiden ibarettir Halbuki tarihimizden gelen mucircsikicirc geleneğimizin ihya edilerek din
hizmetlerinde bundan faydalanılması bunun iccedilin de mazinin zenginliğinin hacircle taşınıp
istikbale intikal ettirilmesi gerekmektedir Bunun yerine getirilmesinde en buumlyuumlk goumlrev
şuumlphesiz Diyanet İşleri Başkanlığırsquona duumlşmektedir
Mucircsikicirc hazinesinin tanıtılması oumlğrenilmesi ve icra edilmesinin sağlanması iccedilin
Başkanlıkccedila uygun goumlruumllen mekacircnlarda uygulanmak uumlzere Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programırsquonın
gerekli olduğunu duumlşuumlnerek boumlyle bir ccedilalışma başlattık
8
II PROGRAMIN HEDEFİ
Başkanlığımızca duumlzenlenen hizmet iccedili eğitim kurslarının hedeflerinden biri de ihtiyaccedil
duyulan alanlarda daha etkin ve yaygın hizmet verebilmek amacıyla personeli yetiştirmektir
Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programı cami iccedili ve cami dışında gerccedilekleştirilen bir takım dinicirc
sosyal-kuumlltuumlrel toplantı ve etkinliklerde ihtiyaccedil duyulan mucircsikicirc formlarını yerine getirebilme
kapasite ve kabiliyetine sahip bu doğrultuda grup oluşturma ve ekip ccedilalışması yapabilen
toplum huzurunda birtakım dinicirc toumlrenleri icra ve idare edebilme cesaret ve girişkenliği olan
personel yetiştirmeyi hedeflemektedir
Bu ccedilerccedilevede kursiyerlerin
1 İmam-hatiplik ve muumlezzinliğin din hizmetlerindeki oumlnemini kavrayan
2 Ses eğitimi bilgi ve becerisine sahip
3 Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi dinicirc mucircsikicirc formlarını teorik ve uygulamalı olarak icra
edebilen bunları oumlğretme youmlntem ve teknikleri ile oumlğrenme-oumlğretme suumlrecine aktif katılabilen
yapılan yaygın hataları tespit edebilen ve bunları duumlzeltme youmlntem ve tekniklerini oumlğrenebilen
bir personel olarak yetişmeleri hedeflenmektedir
III UYGULAMA ESASLARI
1 Program uumlccedil doumlnemden her doumlnem de uumlccedil aydan olmak uumlzere toplam 864 krediden
oluşmaktadır
2 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde bu oumlğretim programının dinicirc mucircsikicirc alanını geliştirme
eğitimi olduğu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalı ve oumlğretim programıyla hedeflenen temel
bilgi ve becerilerin elde edilmesine ccedilalışılmalıdır
3 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde teorik bilgiler uygulamayla buumltuumlnleştirilerek verilmelidir
Bu nedenle duumlzenlenecek eğitimlere alınacak kursiyer sayısının uygulamalı eğitime
imkacircn verecek sayıda olmasına dikkat edilmelidir
4 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kursiyerlerin ferdi yetenekleri ve ihtiyaccedillarının farklı
olabileceği goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
5 Duumlzenlenen eğitim programında goumlrsel ve işitsel araccedilların kullanılması ilgili alandaki
becerilerin geliştirilmesi accedilısından oumlnemlidir Bu nedenle gerekli oumlğretim
materyallerinin oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kullanılması sağlanmalıdır
6 Eğitim goumlrevlisi dersin yapısına uygun oumllccedilme ve değerlendirme araccedil ve youmlntemlerini
kullanmalıdır
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
7
padişah III Selim (1761-1808) tanbucircricirc mucircsikicircşinas Nucircman Ağa (1750-1834) uumlnluuml bestekacircr
Hammacircmizacircde İsmacircil Dede Efendi (1778-1846) Enderun mucircsikicircşinaslarından Kemacircnicirc Rıza
Efendi (1780-1852) ve mucircsıkicircşinas padişah II Mahmud (1785-1839) gibi değerli mucircsikicirc
adamları yer almaktadır
XX yuumlzyılın başından ortalarına kadar ucircdicirc bestekacircr Ali Rıfat Ccedilağatay (1867-1935) Zekacircicirc
Dedersquonin bestekacircr oğlu Ahmet Irsoy (1869-1943) bestekacircr Racirckım Erkutlu (1872-1948)
bestekacircr Abduumllkacircdir Toumlre (1873-1946) bestekacircr Huumlseyin Saadettin Arel (1880-1955) hacircfız
bestekacircr Saadettin Kaynak (1895-1961) bestekacircr Muumlnir Nucircrettin Selccediluk (1899-1981) goumlze
ccedilarpmaktadır 1922 yılında kurulan Terakkicirc-i Mucircsikicirc Mektebinde pek ccedilok mucircsikicircşinas goumlrev
yapmıştır Bundan bir muumlddet sonra kurulan Dacircru Feyzirsquol-Mucircsikicirc daha sonra Uumlskuumldar Mucircsikicirc
Cemiyetirsquone doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr
Yukarıda kısaca oumlzetlemeye ccedilalıştığımız ve asırların birikiminden suumlzuumllerek gelen buumlyuumlk
dinicirc mucircsikicirc geleneği maalesef Cumhuriyet doumlneminde nisyana terk edilmiştir Mucircsikicircmizin
temeli dinicirc mucircsikicircye dayanmasına rağmen Cumhuriyet doumlneminde cami ve tekke dışına
ccedilıkarılarak sahnelerde birer eğlence metacircı haline gelmiştir Bu kadar zengin bir mucircsikicirc
hazinesinin sadece Uumlskuumldar Mucircsikicirc Cemiyetine hapsedilmesi orada ise artık neredeyse
sahnelere muumlzisyen yetiştirilmeye başlanılması dinicirc mucircsikicircmizde gelinen noktayı ortaya
koymaktadır
Cumhuriyet doumlneminde dinicirc mucircsikicirc alanında yetişenler yeteneklerinin ya da mucircsikicirc
kulağına sahip olmalarının sağlamış olduğu avantajı kullanarak şahsi gayretleriyle bir yere
kadar gelebilmişlerdir Ancak bunların sayısı bir elin parmaklarını geccedilmemektedir Yeni
Itricircler Dede Efendiler yetiştirmek idealdir ama hiccedil olmazsa bunların eserlerini ccediloumlzuumlp dinicirc
mucircsikicirc alanını zenginleştirecek mucircsikicircşinasların yetiştirilmesi zaruret arz etmektedir
Gelişen olumsuz şartlar sebebiyle Başkanlığımız buumlnyesinde goumlrev yapan personelimizin
dinicirc mucircsikicirc altyapısı oldukccedila zayıf bir noktadadır Oumlzel gayretleriyle kendisini
geliştirebilenlerin dışında kalanların birikimleri İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat
Fakuumlltelerinde bir doumlnem ve haftada 2 saat seccedilmeli dinicirc mucircsikicirc dersinde oumlğretilen 10-15
ilahiden ibarettir Halbuki tarihimizden gelen mucircsikicirc geleneğimizin ihya edilerek din
hizmetlerinde bundan faydalanılması bunun iccedilin de mazinin zenginliğinin hacircle taşınıp
istikbale intikal ettirilmesi gerekmektedir Bunun yerine getirilmesinde en buumlyuumlk goumlrev
şuumlphesiz Diyanet İşleri Başkanlığırsquona duumlşmektedir
Mucircsikicirc hazinesinin tanıtılması oumlğrenilmesi ve icra edilmesinin sağlanması iccedilin
Başkanlıkccedila uygun goumlruumllen mekacircnlarda uygulanmak uumlzere Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programırsquonın
gerekli olduğunu duumlşuumlnerek boumlyle bir ccedilalışma başlattık
8
II PROGRAMIN HEDEFİ
Başkanlığımızca duumlzenlenen hizmet iccedili eğitim kurslarının hedeflerinden biri de ihtiyaccedil
duyulan alanlarda daha etkin ve yaygın hizmet verebilmek amacıyla personeli yetiştirmektir
Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programı cami iccedili ve cami dışında gerccedilekleştirilen bir takım dinicirc
sosyal-kuumlltuumlrel toplantı ve etkinliklerde ihtiyaccedil duyulan mucircsikicirc formlarını yerine getirebilme
kapasite ve kabiliyetine sahip bu doğrultuda grup oluşturma ve ekip ccedilalışması yapabilen
toplum huzurunda birtakım dinicirc toumlrenleri icra ve idare edebilme cesaret ve girişkenliği olan
personel yetiştirmeyi hedeflemektedir
Bu ccedilerccedilevede kursiyerlerin
1 İmam-hatiplik ve muumlezzinliğin din hizmetlerindeki oumlnemini kavrayan
2 Ses eğitimi bilgi ve becerisine sahip
3 Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi dinicirc mucircsikicirc formlarını teorik ve uygulamalı olarak icra
edebilen bunları oumlğretme youmlntem ve teknikleri ile oumlğrenme-oumlğretme suumlrecine aktif katılabilen
yapılan yaygın hataları tespit edebilen ve bunları duumlzeltme youmlntem ve tekniklerini oumlğrenebilen
bir personel olarak yetişmeleri hedeflenmektedir
III UYGULAMA ESASLARI
1 Program uumlccedil doumlnemden her doumlnem de uumlccedil aydan olmak uumlzere toplam 864 krediden
oluşmaktadır
2 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde bu oumlğretim programının dinicirc mucircsikicirc alanını geliştirme
eğitimi olduğu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalı ve oumlğretim programıyla hedeflenen temel
bilgi ve becerilerin elde edilmesine ccedilalışılmalıdır
3 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde teorik bilgiler uygulamayla buumltuumlnleştirilerek verilmelidir
Bu nedenle duumlzenlenecek eğitimlere alınacak kursiyer sayısının uygulamalı eğitime
imkacircn verecek sayıda olmasına dikkat edilmelidir
4 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kursiyerlerin ferdi yetenekleri ve ihtiyaccedillarının farklı
olabileceği goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
5 Duumlzenlenen eğitim programında goumlrsel ve işitsel araccedilların kullanılması ilgili alandaki
becerilerin geliştirilmesi accedilısından oumlnemlidir Bu nedenle gerekli oumlğretim
materyallerinin oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kullanılması sağlanmalıdır
6 Eğitim goumlrevlisi dersin yapısına uygun oumllccedilme ve değerlendirme araccedil ve youmlntemlerini
kullanmalıdır
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
8
II PROGRAMIN HEDEFİ
Başkanlığımızca duumlzenlenen hizmet iccedili eğitim kurslarının hedeflerinden biri de ihtiyaccedil
duyulan alanlarda daha etkin ve yaygın hizmet verebilmek amacıyla personeli yetiştirmektir
Dinicirc Mucircsikicirc Gelişim Programı cami iccedili ve cami dışında gerccedilekleştirilen bir takım dinicirc
sosyal-kuumlltuumlrel toplantı ve etkinliklerde ihtiyaccedil duyulan mucircsikicirc formlarını yerine getirebilme
kapasite ve kabiliyetine sahip bu doğrultuda grup oluşturma ve ekip ccedilalışması yapabilen
toplum huzurunda birtakım dinicirc toumlrenleri icra ve idare edebilme cesaret ve girişkenliği olan
personel yetiştirmeyi hedeflemektedir
Bu ccedilerccedilevede kursiyerlerin
1 İmam-hatiplik ve muumlezzinliğin din hizmetlerindeki oumlnemini kavrayan
2 Ses eğitimi bilgi ve becerisine sahip
3 Kurrsquoan-ı Kerim ezan salacirc kacircmet tesbih duaları temcid muumlnacirccacirct mihracircbiye tekbir
salacircvacirct ilacirchiler kasicircde mevlid gibi dinicirc mucircsikicirc formlarını teorik ve uygulamalı olarak icra
edebilen bunları oumlğretme youmlntem ve teknikleri ile oumlğrenme-oumlğretme suumlrecine aktif katılabilen
yapılan yaygın hataları tespit edebilen ve bunları duumlzeltme youmlntem ve tekniklerini oumlğrenebilen
bir personel olarak yetişmeleri hedeflenmektedir
III UYGULAMA ESASLARI
1 Program uumlccedil doumlnemden her doumlnem de uumlccedil aydan olmak uumlzere toplam 864 krediden
oluşmaktadır
2 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde bu oumlğretim programının dinicirc mucircsikicirc alanını geliştirme
eğitimi olduğu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalı ve oumlğretim programıyla hedeflenen temel
bilgi ve becerilerin elde edilmesine ccedilalışılmalıdır
3 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde teorik bilgiler uygulamayla buumltuumlnleştirilerek verilmelidir
Bu nedenle duumlzenlenecek eğitimlere alınacak kursiyer sayısının uygulamalı eğitime
imkacircn verecek sayıda olmasına dikkat edilmelidir
4 Oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kursiyerlerin ferdi yetenekleri ve ihtiyaccedillarının farklı
olabileceği goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
5 Duumlzenlenen eğitim programında goumlrsel ve işitsel araccedilların kullanılması ilgili alandaki
becerilerin geliştirilmesi accedilısından oumlnemlidir Bu nedenle gerekli oumlğretim
materyallerinin oumlğrenme-oumlğretme suumlrecinde kullanılması sağlanmalıdır
6 Eğitim goumlrevlisi dersin yapısına uygun oumllccedilme ve değerlendirme araccedil ve youmlntemlerini
kullanmalıdır
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
9
IV DERSLER VE KREDİLERİ TABLOSU
OumlĞRENİM ALANLARI 1 DOumlNEM (3 Ay) 2 DOumlNEM (3 Ay) 3 DOumlNEM (3 Ay) TOPLAM
KREDİ
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ Tuumlrk Din Mucircsikicircsi
(Tarih ve Formlar)
2x12=24
---------- ---------- 24 Saat
MUcircSİKIcirc NAZARİYATI
Ses Eğitimi-I
2x12=24
Ses Eğitimi-II
2x12=24
Ses Eğitimi-III
2x12=24
396 Saat Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-I
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-II
5x12=60
Tuumlrk Mucircsikicircsi Nazariyatı-III
5x12=60
Solfej-I
4x12=48
Solfej-II
4x12=48
Solfej-III
4x12=48
REPERTUVAR Meşk-I
4x12=48
Meşk-II
4x12=48
Meşk-III
4x12=48 144 Saat
DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI
Dicircnicirc Mucircsikicirc Formlarının Guumlfte
İncelemesi
2x12=24
Divan Okumaları-I
2x12=24
Divan Okumaları-II
2x12=24 72 Saat
UYGULAMALAR
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-I
5x12=60
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-II
7x12=84
Uygulamalı Dicircnicirc Mucircsikicirc-III
7x12=84
228 Saat
HAFTALIK DERS SAATİ Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat Haftada 24 Saat
DOumlNEM TOPLAMI 288 Saat 288 Saat 288 Saat 864 Saat
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
10
1 DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc TARİHİ (24 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
TUumlRK DİN MUcircSİKIcircSİ
(TARİH VE FORMLAR)
A İLK DOumlNEM İSLAM DUumlNYASI
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 Mucircsikicircnin Dindeki Yeri
2 Hz Peygamber Doumlneminde Mucircsikicirc
3 İslam Oumlncesi Mucircsikicirc Kaynakları
4 İslam Sonrası Mucircsikicirc
5 Yakub bin İshak el-Kindi
6 el-Farabi
7 Safiyuddin Urmevi
8 İbn Sina
1 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
2 Uygun NuriSafiyyuumlddin Abduumllmuumlmin Urmevicirc
Kitacircbuumlrsquol-Edvacircr İstanbul 1999
3 Turabi Ahmet Hakkı el-Kindicircrsquonin Mucircsikicirc Risacircleleri
(Basılmamış Yuumlksek Lisans Tezi) Marmara
Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml İstanbul 1996
Dersin ana kaynakları ilk doumlnem muumlelliflerinden Kindi
Farabi Safiyuddin ve İbn Sinarsquonın mucircsikicircye dair kaleme
aldıkları eserler olup diğer kaynaklarla desteklenerek
işlenecek guumlnuumlmuumlz Tuumlrk Mucircsikicircsine etkileri
değerlendirilecektir
B TUumlRK İSLAM DUumlNYASINDA
MUcircSİKIcirc CcedilALIŞMALARI
1 9-13 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
2 14-21 yy Mucircsikicirc Ccedilalışmaları
1 Farmer Henry George Historical Facts for the
Arabian Musical Influence New York 1970
2 Turabi Ahmet Hakkı İbn Sicircnacirc Mucircsikicirc İstanbul 2004
3 el-Facircracircbicirc Ebucirc Nasr Muhammed b Tahracircn b Uzluğ
(ouml 339950) Kitacircbuumlrsquol-Mucircsicirckarsquol-Kebicircr (tah Gattas
Abduumllmelik el-Haşebe-Ahmed Mahmud el-Hıfni)
Kahire 1967
4 Abduumllkacircdir Meracircgicirc Şerhursquol-Edvacircr Nuruosmaniye
Ktp nr 3651
5 Oumlzcan Nuri ldquoAbduumllkacircdir-i Meracircgicircrdquo DİA I
(İstanbul 1988) s 242-244
6 Kantemir Dimitrius Kitacircbu İlmirsquol-Mucircsicirckicirc alacirc
Vechirsquol-Hurucircfacirct (haz Yalccedilın Tura) I-II İstanbul
2001
İlimler tarihi bilgilerin pekiştirilmesiyle ayrı oumlnem
kazanırlar Diğer ilimlerde de olduğu gibi mucircsikicirc
eğitiminde de tarihi bilinmeden ne nazariyatı ne de icraatı
sağlıklı bir şekilde işlenebilir Bu derste ilk asırdan itibaren
varlığı kabul edilen mucircsikicircnin Tuumlrk İslam duumlnyasında ilim
medeniyeti ccedilerccedilevesinde nasıl ele alındığı incelenir
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
11
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
C DIcircNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARI
Cami Tekke ve Ortak Kullanılan
Formlar
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde Formların
Tasnifi
2 Formların Genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikisi Formlarına Giriş
31 İlahi ve Naat Formu
32 Ezan ve Kaamet Formu
33 Salat Formu
34 Temcid Formu
35 Muumlnacaat Formu
1 Dr Suphi Ezgi Ameli ve Nazari Tuumlrk Mucircsikicircsi
2 S Nuumlzhet Ergun Tuumlrk Mucircsikicircsi Antolojisi
3 Halil Can Dinicirc Mucircsiki Notları
4 Nuri Oumlzcan Dinicirc Mucircsiki Notları
5 Yılmaz Oumlztuna Tuumlrk Mucircsikicircsi Ansiklopedisi
6 Mucircsikicirc ile ilgili DİA md
Dinicirc mucircsikicircnin Tuumlrk Mucircsikicircsirsquondeki yeri ve oumlnemi
belirtildikten sonra Tuumlrk Mucircsikicircsirsquonin doğumundan
başlayıp gelişme ve olgunlaşma suumlreccedilleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenmesi amaccedillanmaktadır
Derslerin iccedileriği aşağıdaki gibidir
1 Tuumlrk Din Mucircsikicircsinde formların tasnifi
2 Formların genel Oumlzellikleri
3 Cami Mucircsikicircsi formlarına giriş
4 İlahi ve Naat formunun incelenmesi
5 Ezan ve Kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Temcid ve Muumlnacaat formunun incelenmesi
8 Mevlid formunun incelenmesi
9 Tevşih ve Tekbir formunun incelenmesi
10 Miraciye formunun incelenmesi
11 Tasavvuf Mucircsikicircsi formlarının ortak oumlzellikleri
12 Durak formunun incelenmesi
13 Nefes ve Şugul formunun incelenmesi
14 Mersiye formunun incelenmesi
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
12
2 MUcircSİKIcirc NAZARİYATI (396 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
SES EĞİTİMİ-I-II-III
1 Şan Eğitimi
2 Diyafram Ccedilalışması
3 Nefes Egzersizleri
4 Bireysel Okuma
5 Toplu Okuma
1 Eguumlz Saip Toplu Ses Eğitimi I
2 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
3 Sun Muammer Solfej I Sun Yayınları Ankara
2006
4 Tabakoğlu Vicdan Bona Kıvılcım Yayınları
Ankara 2000
Tuumlrk Mucircsikicircsi nazariyatı solfeji ve repertuarının işleneceği
bu dersler sesli arşiv ve bizzat icra ile desteklenecektir
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-I
1 Nota İşaretleri
2 Birlik ve İkilik Notalar
3 Doumlrtluumlk Sekizlik Onaltılık ve
Otuzikilik
4 Sus İşaretleri
5 Ritmik Nota Okuyuşları (Bona)
6 Bona
4 x 12
SOLFEJ-I-II-III
1 Bona
2 Tek Ses Ccedilalışması
3 Ccedilift Ses Ccedilalışması
4 Ritim Ccedilalışması
5 Ezgi Ccedilalışması
6 Solfej Okuma
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
13
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-II
1 Basit Makamlar
2 Rast Makamı
3 Ccedilargacirch Makamı
4 Buselik Ccedilalışması
5 Kuumlrdi Makamı
6 Neva Makamı
7 Uşşak Makamı
8 Basit Suznak Makamı
9 Şed Makamlar
10 Sultaniyegacirch Makamı
11 Nihavend Makamı
12 Ruhnuumlvaz Makamı
1 Kutluğ Yakup Fikret Tuumlrk Mucircsikicircsinde Makamlar
İstanbul 2000
2 Hacircşim Bey Mucircsikicirc Mecmuası İstanbul 1280
3 Ezgi Suphi Nazari ve Ameli Tuumlrk Mucircsikicircsi Milli
Mecmua Matbaası İstanbul 1933
4 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri İstanbul 2000
5 Karadeniz Ekrem Tuumlrk Mucircsikicircsinin Nazariye ve
Esasları İş Bankası Yayınları İstanbul 1965
6 Nasır Abduumllbaki Dede Tetkik uuml Tahkik Pan
Yayıncılık İstanbul 2006
Tuumlrk mucircsikicircsi makamları usulleri tanıtılıp Tuumlrk Mucircsikicircsi
solfejinin geliştirilmesi durulacaktır
5 x12
TUumlRK MUcircSİKIcircSİ NAZARİYATI-III
1 Mahur Makamı
2 Acemaşiran Makamı
3 Şedaraban Makamı
4 Muumlrekkep Makamlar
5 Rast Kararlılar
6 Duumlgacirch Kararlılar
7 Segacirch Kararlılar
8 Irak Kararlılar
9 Huumlseyniaşiran Kararlılar
10 Yegacirch Kararlılar
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
14
3 REPERTUAR ( MEŞK) (144 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-I
1 Saba Makamı
2 Uşşak Makamı
3 Rast Makamı
4 Segah Makamı
5 Hicaz Makamı
6 Şehnaz Makamı
7 Nihavent Makamı
8 Buselik Makamlarından 2-7 Zamanlıya
Kadar Usuller
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
1 Tuumlrk mucircsikicircsi eserlerinin icrası
2 Eserler uumlzerinde makam analizi yapılması
3 Eserlerin solfejinin yapılması
4 Toplu icra
4 x12
MEŞK-II
1 Ccedilargah Makamı
2 Ferahfez Makamı
3 Kuumlrdi Makamı
4 Huumlseyni Makamı
5 Suzinak Makamı
6 Penccedilgah Makamı
7 Sultaniyegacirch Makamı
8 Şedaraban Makamlarından 8-10
Zamanlıya Kadar Usuller
9 Isfahan Makamı
10 Evic Makamı
11 Acemaşiran Makamı
12 Mahur Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Bahsedilen makamlara ait eserlerin icrası yapılacaktır
Ayrıca bu eserlerin bestelendikleri 8-10 zamanlı usuller
vurulacaktır
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
15
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
4 x12
MEŞK-III
1 Huumlzzam Makamı
2 Karciğar Makamı
3 Neva Makamı
4 Muhayyer Makamlarından 8-15
Zamanlıya Kadar Usuller
5 Bestenigar Makamı
6 Acem Makamı
7 Hicazkar Makamı
8 Neveser Makamı
9 Sucirczidil Makamı
10 Şehnazbuselik Makamı
11 Bayati Makamı
12 Kuumlrdilihicazkacircr Makamı
1 Heper Sadettin Mevlevi Ayinleri
2 Ergen Aytaccedil Tuumlrk Muumlziği Nota Programı TRT
Muumlzik Arşivi
3 Oumlzkan İsmail Hakkı Tuumlrk Mucircsıkicircsi Nazariyatı ve
Usucirclleri
4 Ccedilakar Ş Şeref Tuumlrk Mucircsikicircsinde Usuumll MEB
Yayınları İstanbul 1996
Eser icraları usuller vurularak yapılacaktır
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
16
4 DİNIcirc MUcircSİKIcirc EDEBİYATI (72 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
2 x12
DİNIcirc MUcircSİKIcirc FORMLARININ
GUumlFTE İNCELEMESİ
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Huumldacircyicirc Divanı
4 Eşrefoğlu Rumi Divanı
5 Osmanlı Tuumlrkccedilesi
1 Niyazicirc-i Mısri Dicircvacircnı
2 Eşrefoğlu Rucircmi Dicircvacircnı
3 Fuzucirclicirc Dicircvacircnı
4 Osmanlı Tuumlrkccedilesine Giriş
Bu derste ilahi naat mersiye tevşih
formlarında bestelenmiş eserlerin
guumlftelerinin Osmanlıca kaynaklardan
incelenmesi amaccedillanmakta ve oumlzellikle şair
Eşrefoğlursquonun ve Niyazi Mısrirsquonin divanları
tasavvuficirc rituumleller yazı ve dil karakteri
youmlnuumlnden incelenerek Osmanlıca
okutulacaktır
2 x12
DİVAN OKUMALARI-I-II
1 Mısri Divanı
2 Fuzuli Divanı
3 Eşrefoğlu Rumi Divanı
1 Niyazi Mısri Divanı
2 Fuzucirclicirc Divanı
3 Eşrefoğlu Rucircmicirc Divanı
Divanlara ait guumlftelerin okumaları yapılacak
ayrıca şiirlerin accedilıklamaları uumlzerinde
durulacaktır Bu divanlardaki bestelenmiş
şiirler oumlzellikle konu edileceklerdir
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
17
5 UYGULAMALAR (228 Saat)
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
5 x12
7 x12
7 x12
UYGULAMALI DİNİ MUcircSİKIcirc
I-II-III
A MAKAMLARIN KURrsquoAN VE
MUumlEZZİNLİKrsquoTE UYGULANMASI
1 Rast Makamı
2 Hicaz Makamı
3 Uşşak Makamı
4 Segacirch Makamı
5 Huumlseyni Makamı
6 Nihavend Makamı
7 Mahur Makamı
8 Saba Makamı
9 Bestenigacircr Makamı
10 Dilkeşhaveran Makamı
11 Huumlzzam Makamı
12 Muumlstear Makamı
13 Şevkefza Makamı
14 Şevkuumltarab Makamı
15 Mahur Makamı
16 Zavil Makamı
17 Nikriz Makamı
18 Penccedilgah Makamı
1 Oumlrnek Ses Kayıtları
2 Kalan Muumlzik Arşivi
3 Dinicirc Mucircsiki Ses Kayıtları (Kalan Arşivi)
4 TRT Ses Kayıtları
5 Hafız Sami Kayıtları (Kalan Arşivi-Kişisel Arşivler)
6 Hafız Kemal Kayıtları
7 Uumlskuumldarlı Ali Kayıtları
1 Basit makamlarla sure ve dualar
2 Tuumlrk din mucircsikicircsinde formların tasnifi
3 Formların genel oumlzellikleri
4 Cami mucircsikicircsi formlarına giriş
5 Ezan ve kaamet formunun incelenmesi
6 Salat formunun incelenmesi
7 Mevlid formunun incelenmesi
8 Şed makamlarla Kurrsquoan tilaveti
9 İlahi ve naat formunun incelenmesi
10 Temcid ve muumlnacaat formunun
incelenmesi
11 Tevşih ve tekbir formunun incelenmesi
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu
18
SAAT DERSLER VE İCcedilERİKLERİ KAYNAKLAR ACcedilIKLAMALAR
B UYGULAMALI CAMİ VE TEKKE
MUcircSİKIcircSİ FORMLARI
1 Cami Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
2 İlahi ve Naat Formunun İncelenmesi
3 Ezan ve Kaamet Formunun İncelenmesi
4 Salat Formunun İncelenmesi
5 Tekke Mucircsikicircsi Formlarına Giriş
6 Durak Formunun İncelenmesi
7 Nefes ve Şugul Formunun İncelenmesi
8 Mersiye Formunun İncelenmesi
9 Ezan
10 Kamet
11 Mevlid
12 Miraciye
13 Tevşih
14 İlahi
15 Cuma Salası
16 Bayram Salası
17 Cenaze Salası
18 Kurrsquoan-ı Kerim Tilaveti
19 Durak Formu
20 Nefes Formu
21 Şuğul Formu
22 Mersiye Formu